Pozapacowe koszty pracy

w Polsce
na tle innych krajw europejskich

Jakub Bikowski

Warszawa 2014

POSTULATY ZPP
Bogactwo bierze si z pracy. Kapita czy ziemia, pki nie zostaj oywione prac, s
martwe. W zwizku z tym naley dy do tego, aby jak najwicej ludzi mogo w Polsce
pracowa. Nie osigniemy tego bez radykalnych zmian struktury opodatkowania oraz
uproszczenia prawa w zakresie prowadzenia dziaalnoci gospodarczej.
Przede wszystkim naley:

powoa podleg premierowi komisj EU+0, pozwalajc wyeliminowa

z polskiego prawa przepisy, ktre nie s wymagane przez Uni Europejsk;
zmieni charakter sdownictwa gospodarczego na arbitraowy, podzieli sprawy na mae i due, a te pierwsze rozstrzyga wedug bardzo prostej i szybkiej
procedury;

wprowadzi zaskaralno decyzji urzdnikw w systemie arbitraowym z zastosowaniem podziau na mae i due sprawy oraz rozstrzyganie tych pierwszych
wedug bardzo prostej i szybkiej procedury;

przywrci tzw. ustaw Wilczka (poza przepisami niezgodnymi z prawem UE,

jak np. konieczno uzyskiwania zgody ministra na dziaalno firm zagranicznych w Polsce);
zmieni struktur opodatkowania:

a. zamiast ZUS i podatku dochodowego wprowadzi opacany u rda podatek od funduszu pac w wysokoci 20% (lub 45% dla osb, ktre nie
zrezygnuj z praw nabytych w ZUS);
b. wprowadzi jednolity VAT w wysokoci okoo 25% (z planem jego obniania do 15%);

c. wprowadzi ryczatowy podatek od prowadzenia dziaalnoci gospodarczej w wysokoci okoo 1 000 PLN miesicznie z dobrowolnoci
udziau w systemie VAT;
d. wprowadzi zryczatowany podatek CIT w wysokoci 2% od sprzeday
(z planem jego obnienia do 0.75%);

e. wprowadzi 30% podatek kapitaowy (z planem jego obniania do 20%);

f. wprowadzi 5% podatek od sprzeday bezporedniej dla rolnikw.
Obniki podatkw do stanu docelowego powinny nastpi w cigu 10 lat.

wprowadzi emerytur obywatelsk z poszanowaniem praw nabytych dla uczestnikw systemu ZUS, ktrzy dobrowolnie nie zrezygnuj z tego systemu;

w miejsce rnych urzdw przeksztaci ZUS w Agencj Rozliczeniow Skarbu

Pastwa, ktra jako jedyna zajmie si poborem podatkw;

przeprowadzi gruntown reform finansw publicznych, tak eby dostosowa

wydatki pastwa do jego dochodw i nie by w tym zakresie na niechlubnym
145. miejscu na wiecie.
Jeli chcemy by krajem zamonym, powysze zmiany uwaamy za konieczne.

Pozapacowe koszty pracy

w Polsce
na tle innych krajw europejskich

Pozapacowe koszty pracy s istotnym wtkiem debaty publicznej w Polsce. Dyskusja na ich temat jest o tyle specyficzna, e pomimo wielu komentarzy rozmwcy
najczciej nie s zgodni w najbardziej podstawowej kwestii, mianowicie: czy pozapacowe koszty pracy w Polsce s stosunkowo niskie, czy stosunkowo wysokie? Ponisza
analiza zawiera prb przynajmniej czciowej odpowiedzi na to pytanie.
Przedstawiciele rzdu, zwizkw zawodowych oraz pro-socjalnych opcji politycznych
utrzymuj, e zgodnie z danymi Eurostatu, obcienie wynikajce z pozapacowych
kosztw pracy w Polsce jest jednym z najniszych w Europie. Powysze dane zawieraj dwa wskaniki nominaln wysoko rednich kosztw pracy oraz procentowy
w nich udzia pozapacowych kosztw pracy. Jak wynika ze statystyk Eurostatu1,
w 2013 roku pozapacowe koszty pracy wyniosy w Polsce 16,7% cakowitych kosztw pracy. Z 28 pastw czonkowskich Unii Europejskiej mniejszym obcieniem z tytuu pozapacowych kosztw pracy mog wykaza si: Bugaria, Dania, Malta, Cypr,
Irlandia, Wielka Brytania, Chorwacja, Luksemburg i Sowenia. Dla porwnania, rednia w strefie Euro to 25,9%, a ogem w krajach Unii Europejskiej wynosi ona 23,7%.
PASTWO

UDZIA POZAPACOWYCH KOSZTW PRACY

W KOSZTACH PRACY OGEM (W %)

Malta

Dania

12,4

Irlandia

13,8

Luksemburg
Sowenia

Wielka Brytania
Chorwacja
Bugaria

13,4
14,7
15,3
15,4
15,8

Cypr

Polska

16,7

Strefa Euro

25,9

rednia UE

16,6
23,7

1 Dostpne w Internecie pod adresem:

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/3-27032014-AP/EN/3-27032014-AP-EN.PDF.

Jak wida, wedug danych Eurostatu, Polska jest dziesitym krajem Unii Europejskiej,
majcym najmniejsze obcienie z tytuu pozapacowych kosztw pracy, co plasuje
nas w drugiej poowie tabeli. Wynikaoby z tego, e faktycznie pozapacowe koszty
pracy w Polsce s stosunkowo niskie. Czy takie stwierdzenie byoby jednak prawdziwe?
Aby udzieli odpowiedzi na to pytanie, naley przede wszystkim wzi pod lup
metodologi, ktra zostaa uyta w badaniach Eurostatu. Jako pozapacowe koszty
pracy uznano obcienia wynikajce z podatkw dochodowych oraz tak zwane skadki
po stronie pracodawcy.

W zwizku z tym nasuwaj si dwa wnioski. Po pierwsze, uwzgldniono w obliczeniach dane urednione. Trzeba wic wzi poprawk na fakt, e efektywna stawka

opodatkowania podatkiem dochodowym jest w Polsce stosunkowo wysoka, m.in. ze

wzgldu na o wiele nisz ni w innych krajach europejskich kwot woln od podatku

i zamroone od kilku lat progi skali podatkowej. Biorc pod uwag same stawki i wczajc je do oblicze, obnia si na papierze obcienie pozapacowymi kosztami
pracy w Polsce w porwnaniu do innych pastw.

Po drugie, w statystykach Eurostatu nie s brane pod uwag opacane przez pracownika (teoretycznie przez niego, poniewa w praktyce nie ma do czynienia z tymi pienidzmi) obowizkowe skadki. Jest to o tyle istotne, e udzia skadek opacanych
przez pracownikw w oglnym obcieniu pozapacowymi kosztami pracy w Polsce
jest trzecim najwyszym spord 34 pastw czonkowskich OECD2 i wynosi a 15,3%.
Wydaje si wic, e miarodajnym sposobem oszacowania obcienia wynikajcego
z pozapacowych kosztw pracy (wyczywszy kwesti podatku dochodowego) jest
ustalenie procentu, jaki w oglnych kosztach pracy stanowi obowizkowe skadki pacone cznie przez pracownikw i pracodawcw.

Gdy wemiemy pod uwag ten wskanik, okazuje si, e obcienie pozapacowymi
kosztami pracy w Polsce, wynikajcymi z opacania obowizkowych ubezpiecze, jest
jednym z najwyszych w krajach OECD.

2 Tabela dostpna w Internecie pod adresem: http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/

taxation/taxing-wages-2014/income-tax-plus-employees-and-employers-social-security-contributions_
tax_wages-2014-table2-en#page1; dostp: maj 2014 r.

Skadki na obowizkowe ubezpieczenia spoeczne stanowi a 29,7% kosztw pracy

w Polsce, co stanowi jedenasty najwyszy wynik wrd 34 krajw czonkowskich
OECD.
PASTWO

UDZIA SKADEK NA OBOWIZKOWE

UBEZPIECZENIA W CAOCIOWYCH
KOSZTACH PRACY (%)

Francja

38,5

Grecja

34,4

Wgry

Austria

Sowacja

36,6
36,6
34

Belgia

33,8

Niemcy

33,3

Czechy

Sowenia

33,6
32,9

Wochy
Polska

29,7

Szwecja

Portugalia

29,2
28,1

Turcja

27,1

Hiszpania
Estonia

Japonia

Finlandia
Holandia

Luksemburg

31,5

27,9
26,9
25

24,8
22,6
22

Norwegia

18,4

Kanada

17,4

Wielka Brytania
Korea Pd.

Stany Zjednoczone
Irlandia
Izrael

Szwajcaria
Meksyk

Islandia
Chile

18,3
16,8
15,9
13,3
12,3
11,8
11,7
7,5
7

Australia

5,6

Nowa Zelandia

Dania

2,7

Dodatkowo, naley wzi pod uwag rozpito, jaka pojawia si w procentowym

udziale obowizkowych skadek w caociowych kosztach pracy. Polska znajduje si
w tym zestawieniu na jedenastym miejscu, jednak od lidera (Francji) dzieli nas tylko
niecae 9 punktw procentowych. Od najniej sytuowanego kraju europejskiego (Danii)
dzieli nas rwno 27 punktw procentowych.

Zwizek Przedsibiorcw i Pracodawcw | www.zpp.net.pl

Wydawnictwo WEI
Copyright by Zwizek Przedsibiorcw i Pracodawcw, Warszawa 2014