1

Historia content marketingu

Wstp

Historia content marketingu

Content is king! To jedno z najgortszych hase ostatnich miesicy. Content marketing widnieje
na niemal wszystkich listach trendw na rok 2015, a wskaniki w Google potwierdzaj tylko,
e jest to nurt stale przybierajcy na sile i w efekcie mamy swego rodzaju mod na marketing
treci. Dlatego te nietrudno znale sceptykw tego trendu, zwracajcych uwag na to,
e powyszy termin bywa dzisiaj naduywany, a jakakolwiek tre stworzona przez mark,
nazywana jest contentem.

Czym zatem jest content marketing?

Przede wszystkim warto zaznaczy, e jeden artyku napisany przez firm iopublikowany
w Internecie nie jest content marketingiem. Sam content, czyli po prostu tre rwnie ta
tworzona przez marki istniaa od dawna, co potwierdz rwnie przykady, ktre znajdziecie
w tym e-booku. Jednak w obliczu zmieniajcego si wiata i rozwoju coraz to nowszych rde
informacji (Internet i inne nowe media), zauwaono, e treci mona wykorzystywa rwnie
do dziaa marketingowych. Ich tworzenie moe by wpisane w strategi marki,
a co wicej mog sta si wanym elementem procesu sprzedaowego. Zmiana zasza rwnie
w zachowaniu samych konsumentw, ktrzy po latach bycia atakowanymi przez marki
nachalnymi komunikatami reklamowymi, po prostu zaczli je ignorowa. Midzy innymi
w odpowiedzi na te zjawiska musiao powsta nowe pojcie, ktre okrelaoby aktualny sposb
prowadzenia dziaa marketingowych w zmieniajcej si rzeczywistoci. Wobec faktu,
e te dziaania coraz czciej skupiaj si na tworzeniu atrakcyjnych dla odbiorcw treci,
musiao powsta pojcie content marketingu.

Content marketing jest strategicznym podejciem marketingowym,

skupiajcym si na tworzeniu i dystrybucji wartociowych, odpowiednich
ispjnych treci, majcych na celu przycignicie i utrzymanie uwagi jasno
okrelonej grupy odbiorcw i ostatecznie doprowadzi do rentownego
dla marki dziaania klienta - Content Marketing Institute.
Pojcie content marketingu odnosi si wic w szczeglnoci do wspczesnego marketingu.
Jednak ledzc dziaania marek na przestrzeni setek lat, mona znale konkretne dziaania,
ktre w dzisiejszym rozumieniu mona by nazwa elementami content marketingu. Dlatego
te bez wzgldu na to, czy jestecie sceptykami content marketingu czy te jego
wielkimi zwolennikami, zapraszamy na krtk lekcj historii, ktra moe Wam przynie
wiele inspiracji.
Wraz z patronami medialnymi zachcamy do lektury!

Historia content marketingu

1895

John Deere: The Furrow

Dla rolnikw jest agrarn wersj The Rolling Stone. Dla wspczesnych
marketerw jest rzecz godn podziwu: magazyn stworzony przez mark,
ktry narodzi si kilka generacji przed powstaniem pojcia content
marketingu - Kate Gardiner.
Pierwszym punktem na historycznej osi czasu content marketingu jest John Deere
(amerykaski producent maszyn rolniczych) i wydany przez niego po raz pierwszy w 1895 roku
magazyn The Furrow. Jest to jeden z pierwszych przykadw skutecznego content marketingu.
Sukcesu magazynu upatruje si w tym, e Deere wykorzysta co, na czym najbardziej zaleao
jego klientom, czyli rolnikom. Ich najwaniejszym celem byo zmaksymalizowanie korzyci,
jakie pyny z prowadzenia gospodarstwa rolnego, a to wymagao odpowiedniej wiedzy.
T za dostarcza magazyn The Furrow.

Okadki magazynu The Furrow z roku 1960 (po lewej) i 2013 (po prawej)

Obecnie magazyn jest wydawany w 12 jzykach w okoo 40 krajach, a jego coroczny nakad
obejmuje okoo 1,5 miliona egzemplarzy! Magazyn jest dostpny w wersji papierowej
i on-line. Co ciekawe, mimo faktu, e nowe technologie zmieniy rwnie wiat rolniczy
Ameryki, wci wiksz popularnoci cieszy si tradycyjne, papierowe wydanie The Furrow.
Warto rwnie zaznaczy, e magazyn nie by od razu per content marketingu. Przegldajc
jego archiwalne wydania, mona zaobserwowa ewolucj: od czasopisma z odrobin
kryptoreklamy a po wspczesny poradnik, dostarczajcy rolnikom specjalistycznej wiedzy,
a jednoczenie opowiadajcy o stylu ycia i problemach na terenach wiejskich.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Skuteczny content marketing opiera si na zrozumieniu grupy docelowej, jej motywacji
oraz specyficznych potrzeb to wanie do nich powinno si dostosowa wszystkie treci.
3

Historia content marketingu

1900

Michelin: The Michelin Guides

Przeniemy si teraz do Francji pocztku XX wieku. W wczesnych czasach po francuskich

drogach jedzio niespena 3 000 samochodw. Sytuacja nie bya wic zbyt sprzyjajca
z punktu widzenia producentw opon braci Michelin. W jaki sposb reklamowa i zarabia na
sprzeday opon, jeli wikszo francuskiej populacji nie posiada samochodw? Odpowiedzi
na ten problem byo powstanie znanego dzi na caym wiecie, a wydanego po raz pierwszy
w 1900 roku przewodnika Michelin Guide. Przewodnik jest rozpoznawalny do dnia dzisiejszego
gwnie za spraw synnego systemu przyznawania gwiazdek restauracjom i hotelom.

Okadka przewodnika Michelin z roku 1900

Pomys wydania przewodnia okaza si naprawd genialny! Publikacja zawieraa list

najlepszych miejsc, w ktrych mona byo przenocowa i dobrze zje podczas odbywania
podry. W ten sposb zachcano ludzi do przemieszczania si po kraju, ata potrzeba
warunkowaa kolejn potrzeb posiadania samochodu. Im wicej samochodw, tym wicej
zapotrzebowania na opony. Proste, prawda?
Michelin rozdystrybuowa ok. 35 000 egzemplarzy pierwszego wydania bezpatnego
przewodnika. Dzi przewodnik jest kultow, ale ju patn publikacj. Michelin nie
poprzesta jednak na prowadzeniu dziaa content marketingowych aktualnie tworzy m.in.
rozbudowany portal na temat podrowania.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Jednym z gwnych zada content marketingu jest tworzenie tosamoci marki
oraz wywoywanie potrzeby posiadania produktu w nienachalny sposb.
4

Historia content marketingu

1904

Jell-O Recipe Book

Zazwyczaj dzieje si tak, e konsument tylko wtedy jest skonny zapaci

za produkt, jeli bdzie mia podstawow wiedz na temat tego, jak go
uywa Shalaya Ebsen.
W powyszym zdaniu mieci si kwintesencja sukcesu strategii content marketingowej
galaretki Jell-O. Zacznijmy jednak od pocztku. Dawno, dawno temu w Ameryce zanim
powstay kultowe dzi galaretki, na rynku istnia producent skrystalizowanej elatyny
Knox and Cox. Produkt ten znacznie uatwia przygotowywanie deserw amerykaskim
gospodyniom domowym (stworzenie elatyny samodzielnie wymaga wielu godzin pracy).

Mona powiedzie, e elatyna Knox and Cox bya

swego rodzaju spoywczym hitem. W pewnym
momencie na rynku pojawi si nie lada konkurent tego
producenta, proponujcy w zasadzie ten sam produkt
skrystalizowan elatyn ale w wersji smakowej.
W ten sposb firma Jell-O stworzya pierwszy,
amerykaski gotowy deser ztorebki, dodatkowo
jeszcze bardziej uatwiajc prac w kuchni. Pocztkowo
strategia marketingowa Jell-O opieraa si na stosowaniu
komunikacji celowanej przeciwko marce Knox and Cox,
ktra promowaa si wtedy m.in. dystrybuujc ksiki
kucharskie na temat wykorzystywania w kuchni elatyny.
Hasa reklamowe Jell-O brzmiay natomiast: Nie jest
wymagana ksika kucharska, co miao by swego
rodzaju ciosem przeciwko Knox and Cox.
Przykad okadki ksiki kucharskiej
galaretki Jell-O

Sytuujca si w opozycji do konkurenta firma Jell-O nie zdoaa jednak uzyska wymarzonego
wzrostu sprzeday, a do momentu, kiedy nowy waciciel Frank Woodward postanowi pj
ladem Knox and Cox i rwnie stworzy ksik kucharsk. Czy by to plagiat? Trudno do koca
stwierdzi, ale warto zwrci uwag na jeden z elementw wyrniajcych strategi Jell-O
na tle konkurencji. Ksiki kucharskie byy roznoszone metod od drzwi do drzwi i trafiay
wprost do rk grupy docelowej, cakowicie za darmo. Jak si pniej okazao, takie dziaanie
bardzo si opacio sprzeda galaretki Jell-O do 1906 roku osigna niebagateln kwot
1mln dolarw.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Skuteczny content marketing to nie tylko atrakcyjne
treci, ale ich te waciwa dystrybucja.
5

Historia content marketingu

1930

P&G Soap Opera

Zastanawialicie si kiedy, skd si wzio pojcie opera mydlana (ang.

soap opera)? W jzyku polskim nie jest to moe najbardziej popularne
sformuowanie, jednak potocznie na pewno znane, oznaczajce po prostu
wieloodcinkow telenowel.
Opera mydlana jest okreleniem bezporednio zwizanym z mark Procter&Gamble
jedn z najwikszych, globalnych firm FMCG, czyli producenta tzw. dbr szybko zbywalnych,
zaspokajajcych podstawowe potrzeby konsumentw (np. rodki czystoci).

Pocztkowa klatka z opery mydlanej P&G, rok 1938.

Wrmy jednak do historycznych czasw P&G, a mianowicie przeniemy si do lat 30. XX wieku,
do Ameryki bdcej w samym rodku wielkiego kryzysu gospodarczego. Przed P&G stao wtedy
nie byle jakie wyzwanie firma chciaa dotrze ze swoimi produktami do gospody domowych
w niezwykle trudnym dla kraju momencie. Marka postanowia wykorzysta do tego celu jedn
z nowinek wczesnej technologii, jak byo wtedy radio.
W jaki sposb to zrobia? Zacza sponsorowa i co bardzo wane samodzielnie tworzy
suchowiska radiowe, podczas ktrych promowaa swoje produkty. Jednym zpierwszych
produktw reklamowanych przez mark byo mydo Oxydol, std wanie do potocznego
jzyka trafio sformuowanie opera mydlana, ktre miao zabarwienie ironiczne.
Trzeba rwnie zaznaczy, e gdy w latach 50. narodzia si telewizja, P&G niemal od razu
przenioso swoje radiowe seriale na szklany ekran. Niewiele osb pewnie te wie, e seriale pod
szyldem P&G byy emitowane i produkowane a do 2010 roku, czyli przez prawie 55 lat!

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

W strategii content marketingowej trzeba wykorzystywa moliwoci,
jakie daj nowe technologie i dociera za ich pomoc do swoich klientw.
6

Historia content marketingu

1987

Lego Brick Kicks magazine

Tak, Lego ma fantastyczny produkt to zawsze musi by na pierwszym

miejscu. Jednak bez wtpienia dosownie zdominowao konkurencj
poprzez multimedialny storytelling Joe Pulizzi.
Nie mona zaprzeczy faktowi, e produkt, jakim s klocki Lego, to fenomen na skal wiatow.
Od ponad 80 lat zabawki te fascynuj dzieci i dorosych na caym wiecie bez wzgldu na pe,
status spoeczny czy finansowy.
Sekretem tej bardzo prostej zabawki jest to, e inspiruje
do dziaa twrczych i sprawia, e kady z nas moe
poczu si na moment prawdziwym konstruktorem.
Sukces marki tkwi jednak w jeszcze jednej rzeczy
marketingu, ktry w przewaajcej czci jest skupiony
wok budowania spoecznoci fanw klockw, za
pomoc ciekawych iangaujcych treci.

Okadka pierwszego wydania Brick Kicks

Klocki Lego powstay w Danii w 1932 roku. Specyfika

tego produktu sprawia, e s bardzo atwym materiaem
do podrobienia i jak atwo si domyli znaleli si tacy,
ktrzy na podrabianych klockach chcieli zarobi.
Lego szczeglnie musiao zacz si broni przed
nieuczciw konkurencj w latach 80. i 90. XX wieku, kiedy
firma Tyco Toys zacza niemale klonowa oryginaln
seri zabawek Super Blocks. Jednym z punktw
stawiania oporu bya strategia marki, ktra opieraa si
w duej mierze wanie na content marketingu.

Firma do dnia dzisiejszego stworzya swego rodzaju imperium treci. Pierwszym tego
przykadem jest wydawany przez mark magazyn Lego Brick Kicks (dzisiaj Lego Club).
Magazyn zawiera informacje i historyjki zwizane ze wiatem klockw oraz wskazwki
i wyzwania budownicze, ktre wymagay wykorzystania klockw Lego. Wten sposb marka
w angaujcy sposb zacza edukowa swoich klientw na temat produktu. Mona nawet
pokusi si o stwierdzenie, e do tej pory adna firma produkujca zabawki nawet nie zbliya
si do poziomu, jaki osigno Lego, dziki tworzonym przez siebie treciom. Niektrzy nawet
twierdz, e wspczenie Lego moe by nawet bardziej kojarzone z firm medialn ni z firm
zabawkarsk, ze wzgldu na liczb serwisw, ktre tworzy. Kada seria klockw Lego posiada
dedykowan stron internetow, ktra zawiera informacje o fabule i bohaterach, gry on-line,
filmy, ankiety i konkursy oraz szereg innych materiaw.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Dziaania content marketingowe to nie tylko edukacja, ale rwnie rozrywka. Dostarczanie
klientom rozrywki moe pozwoli na zbudowanie silnej wizi z mark na wiele lat.
7

Historia content marketingu

1989

GI Joe

Dla wikszoci osb wychowanych w latach 90. tajemnicza nazwa GI Joe na

pewno nie jest obca. Niewtajemniczonym wyjanijmy, e bya to seria zabawek
maych onierzy, reprezentujcych cztery gazie amerykaskiej armii:
piechot, marynark, lotnictwo i piechot morsk.
Produkcja figurek zostaa zapocztkowana w 1964 roku przez firm Hasbro. Co te figurki
maj wsplnego z content marketingiem? Ot w 1982 roku firma wypucia na rynek now
seri figurek GI Joe o wielkoci 3 i cala, majc nadziej, e bdzie si cieszya podobn
popularnoci, co wyprodukowane przez producenta zabawki z serii Gwiezdnych Wojen.
Warto jednak zwrci uwag na fakt, e pierwotnie zabawki z tej serii w przeciwiestwie do
Gwiezdnych Wojen nie byy zwizane z adn histori.
Ten fakt na szczcie szybko zauwayli rwnie sami
producenci i w ramach promocji zrobili dwie bardzo
ciekawe rzeczy. Po pierwsze dopowiedziano do nowej
serii fabu w taki sposb zaoga GI Joe zacza
walczy z Organizacj Kobra. Po drugie, nawizali
wspprac z Marvel Comics (wydawnictwo, ktre
wydao komiksy o przygodach takich bohaterw jak:
Kapitan Ameryka, Iron Man czy Spider-Man)
w celu stworzenia serii komiksw o przygodach GI
Joe. Komiks sta si tak popularny, e w niedugim
czasie przerodzi si w serial telewizyjny (1985),
a pniej w seri filmw (2009).

Okadka pierwszego komiksu

o przygodach GI Joe

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Ludzie kochaj dobrze opowiedziane historie, dlatego te elementem
skutecznego content marketingu jest wanie storytelling oraz dotarcie do
odbiorcw z unikaln i angaujc treci (komiksy, gry, mini-seriale).
8

Historia content marketingu

Wczesne
lata

90

Rozkwit stron internetowych

i white paper

Lata 90. XX wieku wi si z powstawaniem coraz wikszej liczby stron www,

co tym samym warunkowao rozpoczcie nowej ery content marketingu.
Marketerzy coraz czciej zaczynaj wykorzystywa nowe medium, ale wci
ucz si, jak to robi prawidowo.
Jednym z pierwszych narzdzi, ktre przeniesiono do wiata wirtualnego byy white paper
(pol. biaa ksiga). White paper jest to raport, zawierajcy analiz jakiej usugi, produktu
czy te technologii. Dlaczego warto wspomnie o tej formie? Przede wszystkim z powodu tego,
e pierwotnie white papers byy tworzone gwnie przez instytucje rzdowe, natomiast
w latach 90. tego typu raporty zaczy by wykorzystywane jako narzdzie marketingu
i sprzeday, penic funkcj promujc usugi lub produkty danej firmy (znalazy zastosowanie
szczeglnie w branach B2B).
Firm wykorzystujc white paper ju w formie wirtualnej byo IBM. Na swojej stronie
internetowej posiadaj bibliotek, w ktrej od lat 90. a po dzie dzisiejszy publikuj rnego
typu white papers. Pliki mona pobra, wypeniajc specjalnie przygotowany formularz.
Dla firm technologicznych white papers stay si jednym z gwnych narzdzi, sucych
do generowania leadw, ktre wykorzystywane jest rwnie wspczenie.

Wspczesny widok biblioteki white papers IBM. Biblioteka ta istnieje od lat 90.
rdo zdjcia: http://www-03.ibm.com/software/dre/search/searchlibrary.wss

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Tradycyjne formy przekazywania treci mog si sprawdzi
rwnie w content marketingu on-line.
9

Historia content marketingu

1996

John F. Oppedahl i pojcie

content marketingu

Jak czsto w codziennych rozmowach wspczesnych marketerw pojawia si

sformuowanie content marketing? Dzisiaj bardzo czsto. Bez wtpienia jest
to jeden z najpopularniejszych terminw, odnoszcy si przede wszystkim
do marketingu on-line.
Jednak pierwsze uycie tego pojcia wie si z tradycyjnymi mediami, mimo e wmomencie
jego powstania Internet ju istnia, a by to rok 1996. W tym roku doszo w USA do zwoania
okrgego stou dziennikarzy American Society for Newspaper Editors, na ktrym wanie John
F.Oppedahl po raz pierwszy uy sformuowania content marketing.
Idea Oppedahla, ktr przedstawi podczas tego spotkania, skupiaa si na zaoeniu, e aby
dokona trafnych decyzji dotyczcych publikowanych treci i skutecznie sprzedawa gazet,
redaktorzy musz wiedzie, czego chc czytelnicy. Brzmi to bardzo podobnie do tego,
na co dzi zwracaj specjalici od content marketingu w kontekcie relacji marka-klient.
Jednym z pomysw zasugerowanych przez dziennikarza byo to, eby zmieni sposb
mylenia na temat czytelnikw oraz marketingu prowadzonego przez gazety. Zasugerowa,
e zamiast mierzy poziom czytelnictwa, naley zwrci uwag na poziom zadowolenia
samych czytelnikw, a co za tym idzie zmienia odbiorcw niezadowolonych
w zadowolonych, a tych zadowolonych w bardziej zadowolonych. Oppedahl przekonywa,
e czynnikiem warunkujcym zadowolenie jest dzie tygodnia. Chodzio mu gwnie o to,
e w prasie poniedziakowej ludzie oczekuj innych tematw od tych, ktre pojawiaj si
w gazecie wydawanej w pitek. Zaproponowa zmian w procesie wydawania gazet tak,
aby czytelnicy mieli moliwo wyboru, w ktre dni bd kupowali gazety aby otrzyma
treci, ktre rzeczywicie ich bd interesoway.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Dostosuj treci, ktre tworzysz do potrzeb, wymaga i upodoba swoich
odbiorcw. Bierz pod uwag wszystkie czynniki, ktre mog wpyn na poziom
ich zainteresowania, nawet takie jak dzie tygodnia czy pogoda.
10

Historia content marketingu

2000

Seth Godin i ebooki

Seth Godin to znany amerykaski bloger, mwca i autor ksiek z zakresu

marketingu m.in. znanej Fioletowej krowy. Jest to rwnie posta, ktrej
dziaania to kolejny kamie milowy w historii content marketingu.
W lipcu 2000 roku Godin napisa e-booka pt. Unleashing the Ideavirus i udostpni go
w sieci cakowicie za darmo. E-book zosta pobrany okoo 1 miliona razy, co sprawio,
e sta si najbardziej popularn tego typu publikacj na wiecie. Dystrybucja darmowego
e-booka pomoga Sethowi Godinowi m.in. w rozpocz jego karier mwcy oraz zdoby
kontrakty na kolejne swoje ksiki.

Okadka synnego ebooka Setha Godina

Dzisiaj darmowe e-booki, szczeglnie w brany marketingowej, wydaj nam si czym

zwyczajnym. Wtedy by to swego rodzaju przeom i wielu autorw w krtkim okresie poszo
ladem Godina, starajc si wypromowa siebie z ich pomoc. W ten sposb darmowe e-booki
stay si nowym rodkiem na dystrybucj treci.
Nastpnym krokiem byo oczywicie odkrycie potencjau e-bookw przez marki. Firmy
zauwayy rwnie, e white paper s zbyt techniczne i oficjalne, e-booki pozwalay
natomiast na swobodniejsze wypowiadanie myli, na edukacj potencjalnych klientw oraz
pozycjonowanie marki jako lidera opinii w danej brany.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Content marketing nie jest wycznie zarezerwowany do promocji
marek z jego pomoc mamy moliwo budowania rwnie
wizerunku osobistego w danej brany.
11

Historia content marketingu

2004

Microsoft Channel 9

Bd czowiekiem. Channel 9 jest miejscem dla nas, aby by sob,

aby dzieli si tym, kim jestemy oraz miejscem, gdzie moemy si uczy
tego, kim s nasi klienci Channel 9, About us.
W 2004 r. Microsoft zacz prowadzi swj blog Channel 9, ktry sta si jednym zpierwszych
blogw firmowych skierowanym do spoecznoci developerw. Na blogu, ktry dziaa prnie
do dnia dzisiejszego, mona przeczyta, e jest to miejsce, ktre skupia spoeczno ludzi
stojcych za powstawaniem produktu (developerw Microsoftu), zestawiajc ich bezporednio
z tymi, ktrzy produktw Microsoftu uywaj w codziennym yciu. Blog publikuje wideo,
posiada panele dyskusyjne, podcasty oraz wywiady z pracownikami Microsoftu.

Tak dzisiaj prezentuje si blog Channel 9

Podstawow ide bloga Channel 9 jest to, eby pokaza ludzk twarz nowych technologii,
wiat zza kulis powstawania produktw firmy, czyli po prostu ludzi, ktrzy tworz organizacj.
W bardzo ciekawy sposb opisane zostao to na samym blogu, gdzie moemy przeczyta,
e Channel 9 nie jest miejscem, ktre suy do marketingu, PR-u, pozyskiwania leadw,
nie istnieje po to, eby sprzedawa. Jest za to miejscem, ktre powinno suy szczerym
rozmowom i suchaniu konsumentw, eby pozna kim oni tak naprawd s
i jakie maj potrzeby.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Pokazanie ycia zza kulis pracy firmy w nienachalny sposb, podanie za
trendem human to human (pokazywanie pierwiastka ludzkiego w biznesie),
szczero s to jedne z cech wspczesnego content marketingu.
12

Historia content marketingu

2007

BlendTec Will it Blend

Pod koniec 2005 roku nastpio oficjalne uruchomienie serwisu YouTube.

Niespena rok pniej (padziernik 2006) firma BlendTec specjalizujca
si wurzdzeniach gospodarstwa domowego wykorzystaa ten kana
w sposb nowatorski, umieszczajc swoje pierwsze wideo Will It Blend,
ktre uwaane jest za pioniersk kampani wirusow.

Prowadzcy Wiil it blend Tom Dickson

W pierwszym filmie widz mia okazj zobaczy blender marki BlendTec, ktry zrobi smoothie
z 13 przyprawionych skrzydeek kurczaka, miseczki chipsw i puszki napoju gazowanego.
Warto rwnie zaznaczy, e bohaterem nagra jest Tom Dickson - zaoyciel firmy Blendtec,
a kade nagranie zaczyna si od synnego powiedzenia: Will it blend, that is the question?
(pol. Czy to si zmiksuje, oto jest pytanie?). Zabawne, nieco absurdalne filmy s nagrywane
do dnia dzisiejszego, a ofiarami blendera staj si takie przedmioty jak np. iPhoney, bro,
czy kije do gry w golfa.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Podejcie do swojej marki z dystansem i humorem moe by jednym zprzepisw
na skuteczny content marketing, szczeglnie dla firm postrzeganych jako nudne.
13

Historia content marketingu

2010

Powstanie Content Marketing

Institute

Marki opowiaday historie od lat. Rnica dzisiaj polega na tym, e nie

istnieje dla marek ju bariera wejcia (...) na aren wydawnicz Joe Pulizzi.
Autorem tych sw jest Joe Pulizzi guru wiatowego content marketingu, przedsibiorca,
mwca, autor ksiek i licznych artykuw, ktry w 2010 roku zaoy Content Marketing
Insitute (pol. Instytut Content Marketingu). Zanim powsta CMI, jej twrcy dziaali jako Junta42.
Ze swoich obserwacji wywnioskowali, e klienci przychodz do nich bardzo czsto z potrzeby
edukacji w temacie content marketingu imimo tego, e w sieci istniay blogi i inne treci
poruszajce te kwestie, doszli do wniosku, e warto zebra t wiedz w jednym miejscu. W taki
wanie sposb powsta CMI, ktrego misj jest rozwijanie teorii i praktyki content marketingu.

Widok strony gwnej Content Marketing Institute

Obecnie CMI ma ponad 60 000 subskrybentw pochodzcych z niemale kadego kraju na

wiecie i jest bez wtpienia podstawowym rdem informacji i inspiracji osb dziaajcych
na polu content marketingu. CMI kadego dnia dostarcza ogrom informacji na temat content
marketingu: w formie artykuw, magazynw, bada, opinii ekspertw, szkole, doradztwa,
organizacji eventw i webinariw.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Jednym z pomysw na strategi content marketingow jest stworzenie sieci ekspertw
w danej dziedzinie i wypozycjonowanie si na lidera opinii w danej brany.
14

Historia content marketingu

2011

Coca-Cola Content 2020

Coca cola to marka, ktra na rynku istnieje ju ponad 100 lat. Znaj j wszyscy,
bez wtpienia jest wanym elementem popkultury. Marka, ktra okrelana jest
mianem Vision Brand (pol. Marka z wizj), dorzucia rwnie swj pokany
wkad do historii content marketingu.
Rok 2011 mona uzna za bardzo wany w kontekcie spojrzenia na wspczesny content
marketing i transparentno dziaania marek. Bowiem w tym roku Coca Cola zamiecia na
kanale YouTube dwa filmy, w ktrych w bardzo ciekawy sposb pokazaa, co kryje si za jej
wasn strategi content marketingow o nazwie Content 2020. Twrc koncepcji jest
Jonathan Mildenhall.

Fragment wideo wizualizacji strategii

content marketingowej Coca Coli

Koncepcja po pierwsze skupia si na przejciu od

idei Creative Ecellence (pol. Twrcza doskonao)
do idei Content Exellence (pol. Doskonao
contentu). Idea Creative Exellence bya zawsze
obecna w strategii tej marki, ale zdecydowano,
e strategia bdzie si teraz skupiaa bardziej na
contencie, poniewa uznano, e jest to klucz do
marketingu XXI wieku. Celem strategii Coca Coli
jest m.in. tworzenie tak zaraliwych pomysw,
ktrych rozprzestrzeniania si nie bdziemy w stanie
powstrzyma jest to tzw. liquid content, czyli taki
rodzaj treci, ktrymi atwo bdzie mona si dzieli,
np. w sieciach spoecznociowych.

Druga rzecz obecna w strategii, to tzw. linked content, czyli sprawienie, eby wszystkie treci
byy istotne i zwizane z celami i wartociami marki.
Coca cola w swojej koncepcji podkrela rwnie wag konwersacji w wirtualnym wiecie.
Mwi o tym, e wane jest zarwno tworzenie, jak i reagowanie na wszystkie komunikaty
o marce tworzone przez konsumentw w Internecie przez 365 dni w roku. Marka zaoya
take, e rozwj firmy w internetowej sieci spoecznej bdzie moliwy tylko wtedy, gdy zmieni
swoje dotychczasowe mylenie z One Way Story Telling (pol. jeden sposb opowiadania),
na Dynamic Story Telling (pol. dynamiczny sposb opowiadania). Oznacza to, e marka
musi pozwoli na to, eby historia przez ni opowiadana konsumentom rozwijaa si poprzez
interakcj i konwersacj z samymi klientami, wykorzystujc przy tym wszystkie moliwe
wspczesne media i rodki komunikacji.

LEKCJA Z HISTORII CONTENT MARKETINGU

Strategia content marketingowa nie moe by zbiorem sztywnych regu.
Powinna dostosowywa si do zmieniajcej rzeczywistoci i ewoluowa
w zalenoci od potrzeb odbiorcw.
15

Historia content marketingu

ZAKOCZENIE
Gdy przeledzimy przykady marek na przestrzeni lat, atwo dostrzeemy, e dzisiejsze
wyznaczniki content marketingu byy obecne w historii marketingu od zawsze.
Marki wykorzystay do swojej promocji edukacj, storytelling, dystrybucj darmowych
materiaw czy te tworzenie spoecznoci. Tymi samymi narzdziami posuguj si rwnie
dzisiejsi marketerzy, jednak z pewnoci maj do czynienia z nieco inn publicznoci,
przede wszystkim bardziej wymagajc. Z jednej strony sprawia to, e maj nieco utrudnione
zadanie, z drugiej za strony, nie musz ju chodzi od drzwi do drzwi, eby dostarczy grupie
docelowej treci, bo mog znale si u nich w domu za pomoc jednego kliknicia, publikujc
artyku na blogu czy post w social media.
Jak staralimy si wykaza, koncepcja content marketingu przebya dug drog zanim
osigna penoprawny status w wiecie marketingu. Jej pocztki sigaj XIX wieku,
a najatrakcyjniejsz form przyjmuje ona we wspczesnej strategii Coca Coli, ktra zdaje si
by wisienk na torcie w naszym e-booku. Co bdzie dalej? Wydaje si, e przed nami najlepsze
lata dla content marketingu, ktrego historia dopiero wchodzi w swj zoty wiek.

AUTORZY

Dr Pawe Strykowski
Dowiadczony manager, od dwudziestu lat aktywny na rynku e-biznesu. Pocztkowo
zajmowa si wdraaniem systemw zarzdzania dla MP oraz wdraaniem systemw
ERP/CRM rozwijajc firm WizjaNet sp. z o.o. Obecnie zarzdza sieci regionalnych portali
informacyjnych skupionych w ramach grupy MediaBielsko.pl oraz Grup Portali Weselnych.
Od grudnia 2013 roku jest wspwacicielem platformy Whitepress.pl, ktrej celem jest
uatwianie publikacji artykuw promocyjnych i eksperckich w wartociowych
miejscach w Internecie.
Ukoczy studia doktorskie w Instytucie Bada Systemowych Polskiej Akademii Nauk.

Paulina Kamiska
W brany marketingu internetowego pracuje od 2012 roku. Skoczya filologi polsk, od
zawsze fascynuj j treci, std w marketingu najbardziej lubi content. Prywatnie duo czyta,
rwnie ksiki dla dzieci.

Platforma Content Marketingowa Whitepress specjalizuje si w tworzeniu, dystrybucji i promocji treci

marketingowych. Funkcjonuje na rynku od koca 2013 roku i obecnie (stan na 02.2015) skupia ponad 2300 portali
internetowych. Reklamodawcy, ktrzy zarejestruj si na platformie agencji zyskuj uatwione, bezporednie dotarcie
ze swoimi treciami (eksperckimi i promocyjnymi) do Wydawcw, ktrzy mog je opublikowa w swoich serwisach.
W portalu moe zarejestrowa si kada firma. Jeli jest wacicielem portalu, wystpuje jako Wydawca:
https://www.whitepress.pl/#wydawca. Jeli natomiast chce prowadzi dziaania komunikacyjne zostaje
Reklamodawc: https://www.whitepress.pl/#reklamodawca
Whitepress.pl
WhitePress s.c. Pawe Strykowski Tomasz Kwany
43-300 Bielsko-Biaa
ul. Legionw 26/28

16

(33) 470 30 48
redakcja@whitepress.pl
pawel@whitepress.pl

Historia content marketingu

KOMENTARZE
Nie uciekniemy ju od content marketingu. I absolutnie nie ma w tym nic zego.
To idealne narzdzie dla komunikacji marek z jednej strony, a z drugiej przyszociowy,
cho wymagajcy model biznesowy dla mediw. W marketingu treci licz si przede
wszystkim historie oraz to jak s one podane.
Dla marek stwarza to niepowtarzaln okazj do zbudowania wyjtkowych relacji
z potencjalnymi lub obecnymi klientami oraz tworzy podany wizerunek. Dla odbiorcw
moe to by kopalnia, wiedzy, inspiracji, informacji i, nie bjmy si tego, rozrywki. Dobrze
opowiedziana, fascynujca historia to ogromna warto. Oczywicie, trzeba mie t histori,
aby mc j opowiedzie oraz trzeba j umiejtnie pokaza. To wyzwanie, ktre jednak
przynosi nieocenione owoce, jeeli si jemu sprosta.
Content marketing to bardzo szerokie spectrum moliwych dziaa. Rok 2015 wydaje si by
rokiem wideo na czym mog skorzysta marki i media, ktre maj odwag i umiejtnoci
opowiadania dobrych historii oraz przekazywania emocji. Od duszego czasu moemy
obserwowa, e wideo rozumiane jako medium ma przeogromny potencja i mdrze
zagospodarowane moe otworzy przed markami moliwoci do tej pory ograniczone.
Wideo to dotarcie do szerokiego grona odbiorcw, z rnych grup docelowych.
Nie oznacza to jednak, e marketing treci naley ogranicza wycznie do wideo.
Owszem, wideo content marketing powinien znale sobie nalene miejsce w budetach
komunikacyjnych wszystkich marek, ale pozostae formy nie mog by zaniedbywane.
W zespoach kreatywnych w agencjach i mediach powstaj naprawd ciekawe pomysy na
realizacj strategii content marketingowych.

Pawe Luty
zastpca redaktora naczelnego magazynu Brief

Pewne marki opowiaday swoim odbiorcom historie od dawna. By moe przyszed jednak
czas, by w te opowieci wsuchali si rwnie marketerzy?
Marketing treci jest w ostatnich latach jednym z najczciej przywoywanych trendw.
Jego dynamiczny rozwj i potencja (nadal czsto niewykorzystany) s zadziwiajce.
Zdarza si jednak, e dziaania majce mie u podstawy content marketing, s niczym wicej
jak nadmuchanym balonem, ktrego nie wypenia nic poza powietrzem.
Pojawiajce si co jaki czas nowe pojcia zwizane z t dziedzin marketingu coraz bardziej
przypominaj magiczne frazy zarezerwowane wycznie dla okrelonej grupy. Liquid i linked
content czy dynamic storytelling, pomimo swego wydawaoby si zachcajcego,
bo obcego brzmienia, nie maj przecie wicej wartoci ni takie pojcia, jak suchowisko,
magazyn czy przewodnik. Marketing treci obrs dzi w zaklcia i zagadkowe formuy,
przeobrazi si na naszych oczach. By mc w peni korzysta z jego dobrodziejstw, naley go
najpierw pozna. Najlepszym za na to sposobem jest wyjcie od podstaw zagbienie si
w histori.
Ten e-book doskonale wpisuje si w powysz tez publikacja jest przewodnikiem po
historii content marketingu. Przytoczone dziaania, opisane rozwizania i krtkie Lekcje
z historii content marketingu powinny sta si obowizkow lektur kadego marketera,
ktry marketing treci chce wykorzystywa nie tylko jako pust fraz, ktr moe podpisa
swoje dziaania, ale efektywne narzdzie w jego penym znaczeniu.

Maciej Skowski
redaktor naczelny
magazyn Marketer+

17

Historia content marketingu

KOMENTARZE
Content marketing wci si zmienia. Dostosowuje si do nowych rodkw wyrazu, nowych
narzdzi komunikacyjnych i nowych sposobw odbioru mediw przez uytkownikw.
Jedno pozostaje niezmienne. Treci maj by zgodne z wartociami marki, przydatne dla
odbiorcy i przez to czyni j elementem wiata konsumenta.
Historia przedstawiona w e-booku pokazuje, e marketing treci nie moe pozostawa
zamknity w ustalonych granicach, wyznaczanych przez akurat dostpne narzdzia
marketingowe. Musi ewoluowa zarwno wraz ze zmieniajcymi si standardami
komunikacji marketingowej, jak i ze swoj grup docelow.
Warto zwrci uwag na to, e korzenie marketingu treci bliej s BTL i PR, ni klasycznej
reklamy ATL. Po marketingu bezporednim dziedziczy sposoby dystrybucji skierowane do
precyzyjnie okrelonego odbiorcy. Z public relations bierze nienachaln, nieperswazyjn
form i metody sponsoringu treci. Obecnie, wraz z rozwojem wideo w Internecie, siga
i po formy dotychczas zarezerwowane dla reklam telewizyjnych. Przeksztaca je jednak po
swojemu, majc w zanadrzu storytelling i narzdzia interaktywnego kontaktu z widzami.
Najwaniejszy w marketingu treci pozostanie wiat marki taki, jakim powinien widzie
go klient i taki, jaki przekona go do wiernoci marce. Dlaczego nie sam klient powinien by
w centrum uwagi? Czsto content marketing suy wprowadzaniu nowych produktw,
edukacji rynku i uwiadamianiu bd kreowaniu nowych potrzeb. Gdyby opiera strategi
content marketingow na opiniach klientw, mielibymy najwyej szybsze konie,
trawestujc znane powiedzenie Henryego Forda. Content marketing musi odwanie
wkracza na terra incognita i dostarcza spragnionym konsumentom relacji o nowym,
wspaniaym wiecie.

Jacek Szlak
redaktor naczelny
Marketing przy Kawie

Marketing treci najlepiej porwna do klockw, z ktrych mona ukada rne

konstrukcje. E-mail marketing moe skutecznie wspgra z Twoim blogiem firmowym, fan
pagem na Facebooku czy efektywnociowym SEO nastawionym na pozyskiwanie leadw.
Z kolei e-magazyn czy ciekawy raport w PDF to doskonae narzdzie do generowania
leadw w Twojej bazie, co z kolei mona poczy contentem video za porednictwem
ktrego moesz skierowa konsumenta od treci filmowej do treci pisanej
(lub w przeciwnym kierunku).
Tworzc strategi content marketingow trzeba patrzy na obecno marki w sieci, jak
na klocki zawierajce okrelone treci. Zastanw si, jak najlepiej zoy je w cao, ktre
pasuj do siebie bezporednio, a midzy ktrymi naley zbudowa pomost zoony z innych
treci. Dziki takiemu podejciu do marketingu mona zbudowa w internecie szerok i - co
najwaniejsze - skuteczn platform komunikacyjn, pozwalajc dotrze do konsumentw
w niemal kadym zaktku internetowej rzeczywistoci.

Grzegorz Mikowski
PR Director Imagine PR oraz redaktor naczelny SOCIALPRESS.pl

18

Historia content marketingu

PATRONI MEDIALNI
Brief jest pierwszym branowym magazynem skierowanym do osb zwizanych
zawodowo m.in. z marketingiem i sprzeda, bran mediow, reklamow.
Jest katalizatorem rozwoju biznesu, ktry dostarcza wiedzy teoretycznej oraz
praktycznych narzdzi niezbdnych do osignicia sukcesu. Magazyn Brief informuje,
edukuje i inspiruje w zakresie strategii biznesowo-marketingowych poprzez prezentacj
spektakularnych przykadw sukcesw biznesowych oraz sylwetek kreatywnych
ludzi biznesu.
Oprcz wydania w wersji papierowej, ,,Brief jest dostpny na tablecie. Codziennie
ledzenie informacji z rynku jest moliwe dziki portalowi Brief.pl, z ramienia ktrego
powstaa pierwsza telewizja marketingowa Brief TV. Redaktorem naczelnym
i wacicielem magazynu jest Grzegorz Kiszluk jeden z pionierw reklamy w Polsce.
http://www.brief.pl/
Nasze Wydawnictwo na rynku jest znane przede wszystkim z publikowanego od 10 lat
miesicznika Marketing w Praktyce. Jest on tworzony przez praktykw marketingu dla
praktykw marketingu.
Wszystkim, dla ktrych wiedza jest inspiracj do dziaania, chcemy zapewni
kompleksow ofert. Dlatego zaoylimy firm ESSENTIS szkolenia marketingowe.
Pod t mark oferujemy prowadzone w formule warsztatowej szkolenia otwarte
i zamknite. Ich tematyka obejmuje: e-marketing, public relations, controlling
marketingowy, negocjacje i sztuk prezentacji.
http://www.marketing.org.pl/
Marketer+ to magazyn, w ktrym eksperck wiedz dziel si praktycy, na co dzie
zajmujcy si rnymi obszarami dziaalnoci marketingowej, sprzedaowej
i biznesowej.
Naszym celem jest podnoszenie kompetencji czytelnikw z zakresu szeroko pojtego
marketingu, prezentacja dostpnych na rynku narzdzi pracy i zademonstrowanie
przykadw praktycznego ich zastosowania.
Poza prezentacj rozwiza z zagranicy du uwag przykadamy take do pokazania
tych, w ktrych uwzgldniony jest charakter polskiego rynku i polski konsument.
Zarwno wydanie papierowe, jak i online magazynu Marketer+ inspiruje i skutecznie
wspiera marketerw w dziaaniach zmierzajcych do rozwoju marek i produktw.
http://marketerplus.pl/
Marketing przy Kawie to znany tygodnik internetowy o marketingu. Zawiera obszern
branow baz wiedzy o marketingu i reklamie. Prezentuje w sposb przystpny
najbardziej aktualne zagadnienia, analizy, trendy, wyniki bada, przykady udanych
kampanii, opinie, pogldy i idee marketingowe.
Gromadzi wiedz od 2003 r.
W Marketingu przy Kawie ukazay si wywiady z tak znanymi guru marketingu jak
Philip Kotler, Al Ries, Jack Trout, Drayton Bird, Don Tapscott, Peter Fisk, Guy Kawasaki czy
Richard Branson.
Subskrybenci Marketingu przy Kawie to decydenci, managerowie i specjalici z dziaw
marketingu, agencji reklamowych i interaktywnych, agencji badawczych, agencji
i dziaw public relations.
http://www.marketing-news.pl

19

Historia content marketingu

PATRONI MEDIALNI
Mediarun - inspirujemy, nagradzamy i integrujemy osoby odpowiedzialne
za zarzdzanie i rozwj firm i instytucji.
Robimy to poprzez wydawane przez nas serwisy internetowe, raporty i trendbooki,
kongresy, konferencje i eventy.
http://mediarun.com/pl/
NowyMarketing to serwis dostarczajcy konkretw i inspiracji z dziedziny marketingu.
Analizujemy trendy i omawiamy je w kontekcie ciekawych kampanii.
Przedstawiamy opinie uznanych specjalistw e-marketingu i liderw brany.
http://nowymarketing.pl/
Magazyn Online Marketing Polska to poradnik dla wszystkich, ktrzy promuj swoje
produkty lub usugi w Internecie. Zosta utworzony w 2011 r. przez Arkadiusza
Widawskiego, obecnego redaktora naczelnego. Obecnie Online Marketing Polska to
take portal www.o-m.pl, Kongresy Online Marketing, program Certyfikowany Online
Marketing Manager i wiele innych unikalnych przedsiwzi na rynku marketingowym.
http://o-m.pl/
Portalmedialny.pl to serwis dostarczajcy przez ca dob, siedem dni w tygodniu,
informacje na temat radia, telewizji, prasy, Internetu, reklamy, Public Relactions,
marketingu oraz kultury.
Oprcz aktualnoci, prezentuje opinie, analizy, badania rynku, artykuy branowe pisane
przez ekspertw oraz szeroko rozumian publicystyk. Dopenieniem oferty s wywiady
z najwaniejszymi osobami ze wiata mediw, reklamy i marketingu.
Portalmedialny.pl istnieje na rynku mediw od 2001 roku.
http://portalmedialny.pl/
PRoto.pl to medium stworzone dla rodowiska public relations. Portal powsta w 2004
roku. Informuje o nowociach w brany, dostarcza praktycznych wskazwek oraz
prezentuje osignicia naukowe z dziedziny public relations w Polsce i na wiecie.
Na PRoto.pl wypowiadaj si eksperci z wieloletnim dowiadczeniem i uznane
autorytety. Z portalu korzystaj nie tylko specjalici od wizerunku, ale take studenci
oraz osoby, ktre dopiero zaczynaj swoj karier w PR-ze. Twrc strony jest Instytut
Monitorowania Mediw.
W naszym portalu uytkownicy znajd newsy z brany PR-owskiej z kraju oraz ze wiata,
przegldy mediw, a take biece komentarze najwaniejszych wydarze na rynku.
Wiele z nich ukazuje si wycznie w naszym serwisie.
Do blisko 20 tysicy zarejestrowanych uytkownikw codzienne trafia bezpatny
newsletter. Dodatkowo raz w tygodniu, w czwartek, wysyamy TwojePRoto.pl
newsletter tygodniowy, ktry zawiera przegld najwaniejszych informacji z ostatnich 7
dni.
PRoto.pl jest rwnie doskonaym miejscem dla osb poszukujcych pracy. Trafiaj do
nas niemal wszystkie ogoszenia, skierowane do specjalistw ds. komunikacji, jakie
ukazuj si na rynku.
http://www.proto.pl/

SOCIALPRESS to Twoje pierwsze rdo informacji na temat mediw spoecznociowych.

Na amach portalu przeczytasz m.in. o najnowszych trendach na rynku, wanych
raportach i badaniach oraz o strategiach marketingowych w social media.
http://socialpress.pl/

20

Historia content marketingu

rda
E. Bauer, A brief history of content marketing (Its not as new as you think): http://hub.uberflip.com/h/i/11305110-a-brief-history-of-contentmarketing-its-not-as-new-as-you-think
R. Doyle, Roundtable: content marketing: http://files.asne.org/kiosk/editor/june/doyle.htm
K. Gardiner, The story behind The Furrow: http://contently.com/strategist/2013/10/03/the-story-behind-the-furrow-2/
S. Ebsen, Old school: 5 killer example of content marketing in history: http://mediashower.com/blog/old-school-5-killer-examples-of-contentmarketing-in-history/
D. Kuperman, Content marketing history lessons: http://blog.aprixsolutions.com/2011/07/11/content-marketing-history-lessons/
D. Kuperman, A brief history of content marketing (slide show): http://www.marketingprofs.com/pics/2011/5513/a-brief-history-of-contentmarketing-slide-show
G. Moon, The real history of content marketing: http://todaymade.com/blog/history-of-content-marketing/
J. Pulizzi, The history of content marketing [Infographic]. Corporate storytelling is not new, http://contentmarketinginstitute.com/2012/02/
history-content-marketing-infographic/
J. Pulizzi, Build a Brand Content Empire: What You Can Learn From LEGO:
http://contentmarketinginstitute.com/2013/06/build-brand-content-empire-learn-from-lego/
K. J. Wakefield, 3 star content marketing: The Innovation behind The Michelin Guide:
http://blog.newscred.com/article/3-star-content-marketing-the-innovation-behind-the-michelin-guide/91b79ba042767f1f63dd9512fa0ba07f
J. Bullas, 5 lessons from Coca Cola new content marketing strategy: http://www.jeffbullas.com/2012/01/30/5-lessons-from-coca-colas-newcontent-marketing-strategy/
J. Wood, Michelin Guide - The greatest piece of content marketing ever devised, http://blog.earnest-agency.com/blog/michelin-guide-thegreat-piece-of-content-marketing-ever-devised#.VN8oTtjcdO5
R. Wynne, Content marketing - the real story: http://www.forbes.com/sites/robertwynne/2013/07/08/content-marketing-the-real-story/
Content Marketing Institute, History of content marketing: https://www.youtube.com/watch?v=9OHgMMpGLzk
rda zdj i grafik
The Furrow, http://contently.com/strategist/2013/10/03/the-story-behind-the-furrow-2/
The Michelin Guides, http://todaymade.com/blog/history-of-content-marketing/
Jell-O Recipe Book, http://todaymade.com/blog/history-of-content-marketing/
P&G soap opera, https://www.youtube.com/watch?v=wPpCJ1l2Zvs
Lego, http://www.delucchiplus.com/content-marketing-past-present-future-2/
GI Joe, http://www.comics.org/series/21586/
Seth Godin, Unleashing the Ideavarius, http://www.amazon.com/exec/obidos/tg/detail/-/0786887176
Microsoft Channel 9, http://channel9.msdn.com
Will it Blend, http://www.blendtec.com
CMI, http://contentmarketinginstitute.com
Coca Cola 2020, https://www.youtube.com/watch?v=LerdMmWjU_E

Projekt ebooka
Brodziak Studio
http://www.robertbrodziak.com

21

Historia content marketingu