POJCIA EKOLOGICZNE

optimum ekologiczne - zakres czynnikw

zapewniajcych organizmowi najkorzystniejsze
warunki do ycia.

granice tolerancji - najnisze/najwysze

dopuszczalne dla organizmu natenie danego
czynnika.

konkurencja wewntrzpopulacyjna konkurencja osobnikw tego samego gatunku np. o

samice

konkurencja midzygatunkowa -

konkurencja
midzy osobnikami nalecymi do innych gatunkw.

nisza ekologiczna -

miejsce i funkcja osobnikw

w strukturze ekosystemu.

suksecja ekologiczna - forma zmiennoci

biocenoz w czasie.

sukcesja pierwotna - sukcesja ekologiczna

rozpoczynajc si od zasiedlenia terenu
dziewiczego.

sukcesja wtrna

- sukcesja, ktrej punktem

wyjcia jest ekosystem zmieniony przez czowieka.

biowskaniki - gatunki o niksim zakresie tolerancji,

wraliwe na zmiany rodowiska. Wykorzystuje si je

np. do oznaczania stopnia zanieczyszczenia

powietrza (porosty, gbki).

ekosystem autotroficzny - samowystarczalny,

materia organiczna jest w nim wytwarzana przez
autotrofy (torfowiska,lasy).

ekosystem heterotroficzny - nie jest

samowystarczalny, poniewa materia organiczna
musi by dostarczana z zewntrz (dna oceanw,
jaskinie).

biocenoza - oywiona cz ekosystemu

(producenci, konsumenci, destruenci).

biotop - nieoywiona cz ekosystemu (skaly,

gleby).

allelopatia - wydzielanie przez roliny szkodliwych

sub. chem. dla rodowiska.

drapienictwo - jeden z org. odnosi korzyci

kosztem mierci drugiego.

pasoytnictwo - jeden lub wiele orgaznizmw yje

i odywia si kosztem drugiego.

amensalizm - jeden z organizmw wpywa

niekorzystnie na drugi, przy czym ten drugi jest dla
niego obojtny.

mutualizm - zaleno midzy osobnikami, w

ktrej korzyci czerpi oba orgaznizmy, lecz s one

ze sob powizane i od siebie cile zalene.

komensalizm - zaleno midzy osobnikami, w

ktrej jeden czerpie korzyci, a drugi, ani nic nie
zyskuje, ani nie traci.

protokooperacja - zaleno midzy osobnikami,

w ktrej oba czerpi korzyci, lecz nie s od siebie
zalene.

gatunek - zbir osobnikw posiadajcych

wsplnego przodka.

populacja - zbir osobnikw tego samego gatunku

zamieszkujcych teren w tej samej jednostce czasu.

populacja wybierajca - populacja, w ktrej

zdecydowan wikszo stanowi osobniki po okresie
rozrodczym, niezdolne ju do dalszego
przekazywania materiau genetycznego.

pojemno rodowiskowa - maksymalna

liczebno osobnikw danego gatunku, ktra moe
zamieszkiwa dane rodowisko.

rozrodczo - liczba potomstwa wydanego na

wiat w okrelonej jednostce czasu, przypadajaca na
liczb wszystkich osobnikw zamieszkujcych dany
teren.

miertelno - liczba osobnikw, ktre zmary w

okrelonej jednostce czasu, przypadajca na liczb

wszystkich osobnikw zamieszkujcych dany teren.

zagszczenie - liczba osobnikw danego gatunku

przypadajca na jednostk powierzchni.

krzywa przeywania - przedstawia zdolno

osobnikw w danej populacji do przeycia do
okrelonego wieku - przeywalno populacji.

struktura wiekowa - przedstawia w danej

populacji udzia osobnikw z rnych grup
wiekowych.

struktura pci - przedstawia w danej populacji

udzia osobnikw z wybran pci zalenie od grupy
wiekowej.

tolerancja ekologiczna - zdolno

przystosowania si organizmu do zmian czynnikw
rodowiska.

restytucja gatunku - przywrcenie na dany

obszar gatunku, ktry wczeniej z niego wygin.

eurybionty - gatunki o szerokim zakresie tolerancji

w stosunku do wybranego czynnika.

stenobionty - gatunki o wskim zakresie tolerancji

w stosunku do wybranego czynnika.

halofity - roliny, ktre zamieszkuja tereny o silnym

zasoleniu, np. solanka kolczysta.

skiofity - roliny cieniolubne, przystosowane do

ycia i rozwoju w warunkach duego zacienienia, np.
przylaszczka.

heliofity - roliny wiatlolubne, wymagajce do

prawidowego rozwoju duej iloci wiata, np.
dorose wierki, brzoza.

hydrofity - roliny yjce w wodzie, ktre posiadaj

zdolno do jej pobierania ca powierzchni ciaa,
np. moczarka kanadyjska.

mezofity - roliny przystosowane do ycia w

rodowisku o umiarkowanej wilgotnoci, np. fasola,
trawy.

higrofity - roliny yjce w rodowisku stale

wilgotnym i zacienionym, np. zawilej gajowy, mech.

endemity - roliny lub zwierzta wystpujce tylko

na danym obszarze, np. kangury, brzoza genewska.

elikty - rolina lub zwierz, ktre w przeszoci

obejmowao zasig o wiele wikszy, ni obecnie.

organizmy kosmopolityczne - zamieszkuj

wiksz cze kuli ziemskiej.

monofagi - jednoercy - ich pokarm ogranicza si

do jednego gatunku organizmw.

polifagi - wieloercy - spoywaj pokarm w postaci

osobnikw rnych gatunkw.

producenci - organizmy autotroficzne, ktry

przeksztalcaj materi nieorganiczn w materi
organiczn, krac w ekosystemie.

konsumenci - organizmy heterotroficzne, ktre

korzystaj z wytworzonych zw. org. przez
producentw.

szczytowy drapieca - org. znajdujacy si na

szczycie acucha pokarmowego.

destruenci - odywiaj si szcztkami org.

konsumentw, przeksztacajc materi ogr. w
materi nieorg.

sie troficzna - wzajemne zalenoci troficzne

midzy organizmami w ekosystemie.

acuch spasania - producenci --> konsumenci I

rzdu --> konsumenci II rzdu --> konsumenci III
rzdu...--> destruenci

homeostaza - utrzymanie staych warunkw (np.

temaratury) w organizmie.

produktywno ekosystemu - intensywno, z

jak w danym ekosystemie w jednostce czasu jest
produkowana materia

produkcja pierwotna - tempo, w jakim

producenci przeksztacaj energi zw. nieorg. w

eneri zw. org. w danym ekosystemie.

p.p. brutto - cakowita materia org. wyprodukowana

przez producentw.

p.p. netto - materia org. zgromadzona w ciaach

producentw.

produkcja wtrna - tempo, w jakim konsumenci

wykorzystuja materi i eneri producentw do
produkcji masy swoich organizmw.

p.w. brutto - cakowita ilo materii organicznej

przyswojona przez konsumentw w pokarmie.

p.w. netto - ilo materii organicznej zgromadzonej

w ciaach konsumentw.

piramida troficzna - graficzne przedstawienie

struktury troficznej.

piramida energii -

iloci energii skumulowanej

przez osobniki z danych poziomw troficznych.