You are on page 1of 67

KRAJOWE INTELIGENTNE SPECJALIZACJE

ZDROWE SPOECZESTWO ......................................................................................................... 2


KIS 1. TECHNOLOGIE INYNIERII MEDYCZNEJ, W TYM BIOTECHNOLOGIE MEDYCZNE ............ 2
KIS 2. DIAGNOSTYKA I TERAPIA CHORB CYWILIZACYJNYCH ORAZ W MEDYCYNIE
SPERSONALIZOWANEJ .............................................................................................................................. 5
KIS 3. WYTWARZANIE PRODUKTW LECZNICZYCH ........................................................................ 10

BIOGOSPODARKA ROLNO-SPOYWCZA, LENO-DRZEWNA I RODOWISKOWA .... 12


KIS 4. INNOWACYJNE TECHNOLOGIE, PROCESY I PRODUKTY SEKTORA ROLNOSPOYWCZEGO I LENO-DRZEWNEGO ................................................................................................ 12
KIS 5. YWNO WYSOKIEJ JAKOCI .................................................................................................. 16
KIS 6. BIOTECHNOLOGICZNE PROCESY I PRODUKTY CHEMII SPECJALISTYCZNEJ I INYNIERII
RODOWISKA ............................................................................................................................................ 18

ZRWNOWAONA ENERGETYKA ............................................................................................ 21


KIS 7. WYSOKOSPRAWNE, NISKOEMISYJNE I ZINTEGROWANE UKADY WYTWARZANIA,
MAGAZYNOWANIA, PRZESYU I DYSTRYBUCJI ENERGII ............................................................... 21
KIS 8. INTELIGENTNE I ENERGOOSZCZDNE BUDOWNICTWO....................................................... 28
KIS 9. ROZWIZANIA TRANSPORTOWE PRZYJAZNE RODOWISKU .............................................. 31

SUROWCE NATURALNE I GOSPODARKA ODPADAMI ........................................................ 33


KIS 10. NOWOCZESNE TECHNOLOGIE POZYSKIWANIA, PRZETWRSTWA I
WYKORZYSTYWANIA SUROWCW NATURALNYCH ORAZ WYTWARZANIE ICH
SUBSTYTUTW ......................................................................................................................................... 33
KIS 11. MINIMALIZACJA WYTWARZANIA ODPADW, W TYM NIEZDATNYCH DO
PRZETWORZENIA ORAZ WYKORZYSTANIE MATERIAOWE I ENERGETYCZNE ODPADW
(RECYKLING I INNE METODY ODZYSKU)............................................................................................ 37
KIS 12. INNOWACYJNE TECHNOLOGIE PRZETWARZANIA I ODZYSKIWANIA WODY ORAZ
ZMNIEJSZAJCE JEJ ZUYCIE ................................................................................................................ 39

INNOWACYJNE TECHNOLOGIE I PROCESY PRZEMYSOWE (W UJCIU


HORYZONTALNYM) ...................................................................................................................... 42
KIS 13. WIELOFUNKCYJNE MATERIAY I KOMPOZYTY O ZAAWANSOWANYCH
WACIWOCIACH, W TYM NANOPROCESY I NANOPRODUKTY.................................................. 42
KIS 14. SENSORY (W TYM BIOSENSORY) I INTELIGENTNE SIECI SENSOROWE ........................... 46
KIS 15. INTELIGENTNE SIECI I TECHNOLOGIE GEOINFORMACYJNE ............................................. 49
KIS 16. ELEKTRONIKA OPARTA NA POLIMERACH PRZEWODZCYCH ......................................... 55
KIS 17. AUTOMATYZACJA I ROBOTYKA PROCESW TECHNOLOGICZNYCH............................... 59
KIS 18. OPTOELEKTRONICZNE SYSTEMY I MATERIAY .................................................................. 60
KIS 19. INTELIGENTNE TECHNOLOGIE KREACYJNE ......................................................................... 64
1

ZDROWE SPOECZESTWO
KIS 1. TECHNOLOGIE INYNIERII MEDYCZNEJ, W TYM BIOTECHNOLOGIE
MEDYCZNE
I. BADANIA I ROZWJ PRO DUKTW LECZNICZYCH
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

9.

Metody, narzdzia i procesy prowadzce do uzyskania produktw leczniczych (leki chemiczne,


biologiczne, biopodobne, innowacyjne, generyczne).
Nowe substancje czynne, nowe zastosowania znanych substancji czynnych i kombinacji substancji
czynnych.
Nowe formy, postaci lekw, zarwno jednoskadnikowych jak i wieloskadnikowych.
Opracowanie innowacyjnych formulacji, nanostruktur, nonikw dla lekw.
Technologie ukierunkowane na uzyskanie efektu kontrolowanego podawania, uwalniania lub
dostarczania substancji leczniczej.
Biokataliza w procesach wytwarzania produktw leczniczych (nowe modele komrkowe, systemy
ekspresyjne, metody selekcji klonw, podoa hodowlane, procesy hodowli).
Metody ukierunkowane na popraw farmakodynamiki leku (obnienie dawki przy osigniciu
analogicznego efektu terapeutycznego) i farmakokinetyki.
Technologie ukierunkowane na obnienie kosztw lub zwikszenie efektywnoci, bezpieczestwa
i skutecznoci terapii, nowe technologie zwikszajce prawdopodobiestwo stosowanie si pacjentw
do zalece lekarza (ang.: compliance).
Zastosowanie nowych, o lepszych waciwociach modeli komrkowych, modeli in vitro i in vivo,
metod oczyszczania oraz oceny skutecznoci i bezpieczestwa lekw biologicznych oraz biopodobnych
- w porwnaniu do stosowanych w produktach referencyjnych.

Obszar obejmuje badania do fazy przedklinicznej wcznie.


II. BADANIA I ROZWJ SUPLEMENTW DIETY I RO DKW SPOYWCZYCH
SPECJALNEGO PRZEZNAC ZENIA YWIENIOWEGO
1.

2.
3.
4.

5.

Metody, narzdzia i procesy prowadzce do uzyskania innowacyjnych suplementw diety i rodkw


spoywczych specjalnego przeznaczenia ywieniowego posiadajcych waciwoci prozdrowotne i/lub
wspomagajce efekt terapeutyczny.
Nowe substancje bioaktywne o lepszej biodostpnoci i tolerancji stosowane w prewencji, w tym
chorb cywilizacyjnych oraz w celu zwikszenia efektywnoci waciwej terapii.
Innowacyjne suplementy diety ograniczajce negatywne skutki terapii obciajcych organizm, takich
jak np.: chemioterapia i/lub radioterapia.
Nowe rozwizania technologiczne pozwalajce na popraw przyswajalnoci substancji czynnych
zastosowanych w suplementach diety oraz rodkach spoywczych specjalnego przeznaczenia
ywieniowego.
Technologie ukierunkowane na uzyskanie efektu kontrolowanego podawania, uwalniania lub
dostarczania substancji czynnej w suplementach diety oraz rodkach spoywczych specjalnego
przeznaczenia ywieniowego.

III. BIOINFORMATYKA
Modele, algorytmy i oprogramowanie do poszukiwania molekularnych celw terapii, modelowania
molekularnego struktur, projektowania lekw oraz diagnostyki chorb.

Strona 2 z 67

IV. BIOLOGIA SYNTETYCZNA W MEDYCYN IE


Wykorzystanie syntetycznych systemw biologicznych (w tym np. zmodyfikowanych mikroorganizmw, linii
komrkowych) do otrzymywania nowych lekw, szczepionek oraz rozwiza terapeutycznych (np. terapii
komrkowych i terapii genowych).
V. SZTUCZNE NARZDY
Innowacyjne urzdzenia, instrumentarium, wyroby medyczne, w tym wszczepialne implanty, przeznaczone
do zastpienia lub wsparcia upoledzonych funkcji narzdw w celach terapeutycznych obejmujcych
zastosowania urzdzenia technicznego (protezy), jako czasowego wsparcia niewydolnego narzdu na czas jego
leczenia dla regeneracji i powrotu wydolnej funkcji lub/i jako dugoterminowego/lub permanentnego
wsparcia/zastpienia funkcji upoledzonego narzdu.
Obszar ten obejmuje oprcz wyrobw medycznych oraz instrumentarium bezporednio stanowicych elementy
sztucznych narzdw take urzdzenia wsparcia technicznego, w tym monitorowania pracy sztucznych
narzdw, niezbdne dla podniesienia bezpieczestwa, skutecznoci, efektywnoci oraz komfortu ycia pacjenta
leczonego z zastosowaniem sztucznych narzdw, w szczeglnoci wszczepialne sensory monitorujce prace
wspomaganych narzdw oraz innych funkcji biologicznych pacjenta oraz prac sztucznych narzdw; systemy
pozwalajce na zdalne monitorowanie pracy sztucznego narzdu oraz stanu wspomaganego narzdu
i pacjenta, prowadzce do zwikszenia bezpieczestwa i skutecznoci leczenia pacjenta ze sztucznym narzdem
w domu oraz w rodowisku pracy.
VI. TECHNOLOGIE MEDYCYNY REGENERACYJNEJ
Technologie, metody, narzdzia inynierii tkankowej, komrkowej, genowej w celu przywrcenia bd poprawy
funkcjonowania komrek, tkanek, narzdw.
VII. TECHNOLOGIE TELEMEDY CZNE
Tworzenie rozwiza, technologii, produktw, narzdzi, aplikacji, algorytmw, ktre poprzez wykorzystanie
nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, udoskonal ju istniejce, ale przede wszystkim
stworz nowe metody akwizycji, analizy, archiwizacji oraz bezpiecznej wymiany informacji o stanie zdrowia
pacjenta zarwno pomidzy pacjentem, a profesjonalist brany medycznej (PBM), jak i grupami
profesjonalistw brany medycznej, ktre to podmioty znajduj si w odlegych od siebie geograficznie
miejscach. Bezporednim celem tworzonych w tym modelu rozwiza winno by wsparcie procesw
diagnostycznych i terapeutycznych zwizane z bezpieczn transmisj danych i informacji medycznych, poprzez
analiz tekstu, dwiku, obrazu lub innych form niezbdnych do diagnozowania, leczenia i monitorowania
pacjentw, oraz wymiany informacji pomidzy PBM lub grupami PBM.
Obszar obejmuje tworzenie i rozwj technologii, natomiast zastosowanie w praktyce medycznej mieci si
w ramach specjalizacji Diagnostyka i terapia chorb cywilizacyjnych oraz w medycynie spersonalizowanej.
VIII. INFORMATYCZNE NARZDZIA MEDYCZNE
1.

2.

Opracowanie i rozwj i rozwiza informatycznych sucych do gromadzenia i analizy danych


medycznych w celach diagnostycznych i terapeutycznych, w szczeglnoci systemy informatyczne
do gromadzenia, przetwarzania i analizy danych i informacji medycznych, poprzez analiz tekstu,
dwiku, obrazu lub innych form niezbdnych do diagnozowania, leczenia i monitorowania pacjentw.
Opracowanie i rozwj rozwiza umoliwiajcych integracj rnych systemw informatycznych
wykorzystywanych w systemie opieki zdrowotnej, uatwiajcych bezpieczne zbieranie
i przechowywanie danych medycznych, w tym chronionych danych osobowych, tworzenie algorytmw

Strona 3 z 67

3.

4.

wspierania decyzji medycznych, wspomagajcych personalizacj, koordynacj i optymalizacj opieki


medycznej.
Opracowanie i rozwj rozwiza informatycznych wspomagajcych diagnozowanie chorb,
w szczeglnoci systemy oparte o sztuczn inteligencj, rozbudowane systemy wnioskowania czy
systemy oparte o symulacje komputerowe na rnym poziomie zoonoci (od symulacji na poziomie
molekularnym czy komrkowym, poprzez symulacje na poziome organw do symulacji organizmu
jako caoci).
Opracowanie i rozwj rozwiza informatycznych pozwalajcych na wsparciu leczenia w oparciu
o symulacje komputerowe na etapie planowania i prowadzenia terapii.

Proponowane dziaania w tej dziedzinie powinny wykorzystywa i tworzy innowacyjne rozwizania


informatyczne, programistyczne, zaawansowane metody obliczeniowe i symulacyjne, w tym algorytmy uczenia
maszynowego i algorytmy analizy Big Data, opracowywane wsplnie ze specjalistami opieki zdrowotnej
i patnikami.
Obszar NIE OBEJMUJE systemw informatycznych na potrzeby rozliczania usug medycznych czy
gromadzenia danych wynikajcych z przepisw prawa i niezwizanych bezporednio z diagnostyk i leczeniem.
IX. TECHNOLOGIE, URZDZENIA I WYROBY MEDYCZN E
1.

2.

Rozwj, projektowanie, wdraanie i produkcja innowacyjnych urzdze, instrumentw oraz wyrobw


medycznych, wczajc dentystyczne, sucych do prowadzenia lub wspomagania terapii lub
diagnostyki medycznej, majcych na celu: realizacj nowych form terapii lub diagnostyki, popraw
skutecznoci terapii lub diagnostyki, ograniczenie skutkw ubocznych terapii, obnienie kosztw terapii
lub diagnostyki zmniejszenie skutkw ogranicze funkcjonalnych.
Rozwj i wdraanie rozwiza technologicznych umoliwiajcych realizacj nowych metod: leczenia,
kompensacji ogranicze funkcjonalnoci, w tym niepenosprawnoci w zakresie mobilnoci i percepcji,
rehabilitacji, profilaktyki lub popraw skutecznoci metod istniejcych w tych dziedzinach.

Obszar obejmuje urzdzenia diagnostyczne, terapeutyczne, rehabilitacyjne i kompensacyjne.


X. TECHNOLOGIE MATERIAOWE W MEDYCYNIE
Opracowanie nowych materiaw, ktre przeznaczone bd do wytwarzania implantw, sztucznych narzdw
lub innych zastosowa medycznych lub nowych technologii wytwarzania materiaw. W ramach tego obszaru
mieci si take inynieria tkankowa i genetyczna pozwalajca na wytworzenie implantw hybrydowych.

Strona 4 z 67

KIS 2. DIAGNOSTYKA I TERAPIA CHORB CYWILIZACYJNYCH ORAZ


W MEDYCYNIE SPERSONALIZOWANEJ
I. TELEMEDYCYNA W DIAGN OSTYCE I TERAPII
Opracowanie innowacyjnych rozwiza opartych o technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT)
wykorzystywanych jako metody nieinwazyjnego i bezpiecznego gromadzenia i wymiany na odlego
informacji o stanie zdrowia pomidzy systemem opieki zdrowotnej, a osob chor lub zdrow. Proponowane
rozwizania powinny mie zastosowanie w: diagnostyce; terapii, w tym zabiegach inwazyjnych wykonywanych
na odlego; profilaktyce; rehabilitacji medycznej; opiece skoordynowanej; monitorowaniu stanu zdrowia przy
pomocy urzdze, czujnikw i akcesoriw; rejestracji i analizie sygnaw biologicznych o istotnym znaczeniu
dla zdrowia; poprawie przestrzegania zalece, w tym trzymania si planu terapeutycznego; rehabilitacji
pozabiegowej i pourazowej; rekreacyjnej aktywnoci fizycznej; edukacji chorych i zdrowych z promowaniem
prozdrowotnych zachowa; profesjonalnym ksztaceniu pracownikw opieki medycznej; tworzeniu duych baz
danych medycznych; integracji i unifikacji rozproszonych systemw danych zdrowotnych z systemami
Elektronicznych Danych Medycznych. Wanym celem innowacyjnych dziaa w zakresie telemedycyny winno
by opracowanie i wykorzystanie rozwiza ICT i wyrobw medycznych pomagajcych obniy koszty opieki
zdrowotnej i/lub poprawi jako udzielanych wiadcze i/lub wyrwna rnice oraz uatwi i skrci dostp
do systemu opieki zdrowotnej i/lub zapewni bezpieczestwo zdrowotne osobom w wieku podeszym,
z przewlekymi chorobami i inwalidztwem oraz wygod i prostot ich stosowania przez kocowych
uytkownikw.
Obszar nie obejmuje tworzenia i rozwoju technologii, ktry mieci si w ramach specjalizacji Technologie
inynierii medycznej, w tym biotechnologie medyczne.
II. DIAGNOSTYK A
DETEK CJI

OBRAZOWA

ORAZ

OPARTA

NA

INNYC H

TECHNIK ACH

Nowoczesn i wydajn diagnostyk chorb opart o techniki obrazowania i nowatorskie techniki detekcji jest:
1.

2.

3.

Identyfikacja, walidacja, opracowanie i wdroenie nowych biomarkerw chorb cywilizacyjnych


na podstawie metod diagnostyki obrazowej w dobrze scharakteryzowanych grupach osb
(np. z predyspozycj do choroby, we wczesnej fazie choroby).
Rozwj i zastosowanie nowoczesnych metod diagnostyki obrazowej oraz opartej na innych technikach,
umoliwiajce wczesn identyfikacj patologicznych zmian strukturalnych w obrbie ukadw
i narzdw w przebiegu chorb cywilizacyjnych oraz poczon z ni dynamiczn ocen czynnociow.
Walidacja ju zidentyfikowanych markerw/testw diagnostycznych opartych o metody diagnostyki
obrazowej chorb cywilizacyjnych w duych populacjach grup ryzyka i/lub populacji oglnej.

Wynikiem realizowanych dziaa projektowych i wdroeniowych powinno by wprowadzenie na rynek


(lub przygotowanie do takiego wprowadzenia) nowych metod diagnostyki klinicznej oraz markerw/testw (lub
walidacja ju istniejcych) opartych o diagnostyk obrazow lub opart na innych technikach lub
skuteczniejszych algorytmw diagnostycznych.
III. MARK ERY/TESTY
Opracowanie innowacyjnych i skutecznych metod diagnostyki chorb cywilizacyjnych:
1.

2.
3.

Markerw/testw wczesnego wykrywania predyspozycji do wystpienia chorb cywilizacyjnych


umoliwiajcych postpowanie zapobiegajce rozwojowi choroby lub opniajce jej wystpienie lub
spowalniajce/agodzce jej przebieg.
Markerw/testw wczesnego wykrywania chorb cywilizacyjnych umoliwiajce odpowiednio
wczesne rozpoczcie leczenia.
Markerw/testw umoliwiajce prowadzenie spersonalizowanej terapii chorb cywilizacyjnych.
Strona 5 z 67

Warunkiem wstpnym opracowania nowych testw diagnostycznych jest identyfikacja nowatorskich


biomarkerw chorb cywilizacyjnych w oparciu o badania przeprowadzone w dobrze scharakteryzowanych
grupach osb (np. z predyspozycj do choroby lub we wczesnej fazie choroby). Projekty badawczo-rozwojowe
ukierunkowane na opracowanie na potrzeby wdroenia w obszarze Diagnostyka obejmuj nowe czue
i specyficzne markery, walidacj ju zidentyfikowanych markerw zwizanych z chorobami cywilizacyjnymi
w duych populacjach grup ryzyka i/lub populacji oglnej. Postp w rozwoju nowych metod diagnostyki chorb
cywilizacyjnych oparty jest o nowe modele badawcze chorb cywilizacyjnych oraz o innowacyjne technologie
szczeglnie o charakterze wielkoskalowym oparte na genomice, transkryptomice, epigenomice, proteomice,
metabolomice. Wynikiem realizowanych dziaa powinno by wprowadzenie na rynek lub przygotowanie
do takiego wprowadzenia nowych markerw/testw diagnostycznych, wyrobw medycznych, skuteczniejszych
algorytmw diagnostycznych lub walidacja ju istniejcych metod i testw.
IV. OPIEK A SKOORDYNOWANA PROMOCJA ZDROWIA/PRO FILAK TYKA
Promocja zdrowia jest procesem umoliwiajcym zwikszenie kontroli nad uwarunkowaniami zdrowia
i rozwijaniu zdrowego stylu ycia w celu utrzymania i poprawy stanu zdrowia i jego jakoci. Natomiast
profilaktyka zdrowotna obejmuje dziaania majce na celu zapobieganie chorobom, poprzez utrwalanie
prawidowych wzorcw zdrowego stylu ycia, kontrolowanie czynnikw ryzyka, wczesne wykrycie choroby
i jej leczenie oraz zahamowanie postpu choroby i ograniczenie powika. W promocji zdrowia i na kadym
etapie profilaktyki wane znaczenie maj edukacja, czynniki socjospoeczne, obcienia genetyczne, stan
psychiczny i poziom odczuwanego dystresu, aktywno fizyczna (w tym uprawianie sportw), jak i sposb
odywiania. W zwizku z tym w skad tej dziedziny wchodz skoordynowane dziaania z zakresu edukacji na
rnych poziomach ksztacenia, dziaania zwizane z wczesnym wykrywaniem konstytucyjnych i somatycznych
zmian genomowych (np. w DNA) i biochemicznych (np. ste mikroelementw) pomocnych w identyfikacji
grup wysokiego ryzyka zachorowania na choroby genetyczne (w tym szczeglnie nowotwory), jak i wykrywaniu
chorb genetycznych we wczesnych stadiach rozwoju, wdraanie rnego typu populacyjnych programw
przesiewowych, identyfikowanie czynnikw ryzyka dystresu zwizanego z obcieniami cywilizacyjnymi,
wczanie elementw zwizanych ze zdrowym odywianiem w zdrowiu i chorobie oraz ksztatowanie zachowa
prozdrowotnych w rnych aspektach ycia.
V. OPIEK A SKOORDYNOWANA OCENA RYZYK A/POSTPU CHOROBY
Zintegrowana opieka zdrowotna obejmujca ocen ryzyka i/lub postpu choroby obejmuje aspekty oceny
klinicznej, spoecznej, psychologicznej, obcie genetycznych, trybu ycia, w tym nawykw ywieniowych.
Wszystkie te aspekty maj bardzo wany wpyw na skoordynowan opiek zdrowotn u ludzi w promocji
i profilaktyce zdrowotnej, a take w leczeniu oraz rehabilitacji. Zapewnienie balansu pomidzy yciem
prywatnym a zawodowym, optymalne wykorzystanie dostpnych programw profilaktycznych
i diagnostycznych, utrzymanie aktywnoci fizycznej, szczeglnie poprzez rozpowszechnianie sportu
i prawidowego ywienia, pozwalaj zachowa nie tylko zdrowie fizyczne, ale take psychiczne obniajc
ryzyko wystpienie wielu chorb cywilizacyjnych, jak i ograniczajc lub spowalniajc postp chorb, ktre ju
wystpiy.
Metodologia oceny ryzyka w zakresie: aktywnoci fizycznej ograniczajcej lub podwyszajcej ryzyko chorb,
zindywidualizowanych treningw poznawczych i mentalnych pozwalajcych na wczesne wykrywanie ryzyka
pojawienia si choroby lub zaburzenia natury psychicznej, uwarunkowa spoeczno-ekonomicznych majcych
bezporedni wpyw na ryzyko chorb, identyfikacj w produktach spoywczych rnego typu substancji
zwikszajcych ryzyko pojawienia si choroby lub jej dynamicznego rozwoju, oraz integracje tych czynnikw
z czynnikami medycznymi i klinicznymi procesu chorobotwrczego.
Ocena ryzyka i/lub postpu chorb rzadkich, chorb przewlekych, chorb cywilizacyjnych, w ktrych
moliwoci poprawy skutecznoci i/lub bezpieczestwa farmakoterapii s ograniczone, zawiera
wielospecjalistyczn i innowacyjn opiek, ktra zapewni wyduenie i popraw jakoci ycia,
przy uwzgldnieniu rezultatw ekonomicznych.
Strona 6 z 67

VI. OPIEK A SKOORDYNOWANA LECZENIE


Z analizy pomiarw stanu zdrowia wynika, e przewleke choroby niezakane (np. miadyca i jej czynniki
ryzyka, nowotwory zoliwe, zaburzenia psychiczne, zaburzenia odywienia, choroby metaboliczne) s
najczstsz przyczyn zapadalnoci, chorobowoci, umieralnoci, miertelnoci i obcienia chorobowego
ludnoci we wspczesnym wiecie, w tym w Polsce. Celem leczenia skoordynowanego jest uwzgldnienie
wszystkich istotnych elementw procesu leczenia celem jego optymalizacji, integracji i dopasowania
do spersonalizowanych potrzeb pacjentw, poprzez wczenie do leczenia zabiegowego i zachowawczego
w formie m.in. farmakoterapii, metod aktywnoci fizycznej, w tym sportu, wspierania kondycji i higieny
psychicznej, jak i zmiany lub modyfikacji sposobw odywania z uwzgldnieniem spersonalizowanego
ywienia dojelitowego i pozajelitowego oraz prawidowej diety. Waciwie skoordynowane leczenie oparte na
modelu biopsychospoecznym, zatem nie tylko na elementach czysto klinicznych, ale rwnie wczajc w to
elementy kondycji fizycznej, psychicznej, poziomu odywienia, jak i elementw profilaktyki i rehabilitacji ma
znaczenie w zapobieganiu wznowienia chorb i ich dalszemu postpowi, oraz zachorowania na inne choroby
pochodne.
Opieka skoordynowana w zakresie leczenia zakada rozwj i wzmocnienie wsppracy placwek medycznych
ze specjalistami fizjoterapii, psychologii, dietetyki, pracownikami socjalnymi, jak rwnie partnerw w postaci
przedsibiorstw, ktre bd zainteresowane prowadzeniem edukacji na rzecz zmiany sposobu trybu ycia, tempa
ycia, higieny ycia i ywienia oraz produkcj potrzebnych w obszarze usug i/lub produktw, np. spoywczym
o walorach prozdrowotnych.
Obszar obejmuje rwnie badania nad nowymi terapiami chorb cywilizacyjnych opartymi o innowacyjne
technologie medycyny spersonalizowanej (z dziedziny genomiki, transkryptomiki, epigenomiki, proteomiki,
metabolomiki) oraz spersonalizowanej terapii opartej o model biopsychospoeczny (zawierajcej metody pracy
z pacjentem uwzgldniajce profil psychologiczny, warunki ycia, dostpne wsparcie materialne
i niematerialne, i inne).
Dodatkowo, leczenie w chorobach przewlekych, rzadkich i u osb z niepenosprawnociami, obejmuje
wielospecjalistyczn, zintegrowan opiek nad pacjentem wraz z jego rodzin.
VII. REHABILITACJA SKOORD YNOWANA
Rehabilitacja skoordynowana oznacza zesp dziaa wobec chorych, w szczeglnoci organizacyjnych,
leczniczych, ywieniowych, psychologicznych, technicznych, edukacyjnych i spoecznych zmierzajcych
do osignicia, moliwie najwyszego poziomu funkcjonowania, jakoci ycia i integracji spoecznej. Wszystkie
etapy procesu rehabilitacji w ramach opieki skoordynowanej wzmacniaj i rozwijaj wspprac specjalistw,
tworzcych interdyscyplinarne zespoy, ktrych skad zaley od programu usprawniania, jaki zostaje
opracowany indywidualnie dla okrelonej osoby. W celu skrcenia czasu rehabilitacji i stworzenia jej bardziej
efektywn w postpowaniu z przewlekymi chorobami niezakanymi naley tworzy i rozwija wspprac
pomidzy specjalistami z zakresu medycyny, telemedycyny, fizjoterapii, psychologii, dietetyki, jak rwnie
wsppracowa z pracownikami spoecznymi i przedsibiorcami nastawionymi na edukacj spoeczestwa
nt. roli jakoci produktw i usug, w tym produktw ywnociowych skierowanych do osb wymagajcych
spersonalizowanego podejcia w trakcie rehabilitacji.
VIII. NOWE CELE PREWENCYJN E I/LUB TERAPEUTYCZN E
Innowacyjna i skuteczna terapia celowana chorb cywilizacyjnych (np. chorb neurodegeneracyjnych
i psychiatrycznych, o podou autoimmunizacyjnym, w tymi chorb ukadu oddechowego, o podou
alergicznym, chorb nowotworowych, sercowo-naczyniowych, metabolicznych, otyoci oraz niepodnoci),
powinna opiera si na opracowaniu i wdroeniu:

Strona 7 z 67

1.

2.
3.
4.

Nowych terapii w chorobach cywilizacyjnych opartych o produkty lecznicze (leki chemiczne,


biologiczne, biopodobne, innowacyjne, generyczne) lub ich kombinacje oraz takie, ktre wykorzystuj
nowe formulacje.
Algorytmw postpowania z pacjentem w oparciu o wyniki spersonalizowanej diagnostyki.
Schematw postpowania przy doborze i walidacji skutecznoci terapeutycznej czstki chemicznej.
Protokow monitorowania i oceny skutecznoci dziaania terapeutycznego np. na modelach linii
komrek wasnych pacjenta.

Warunkiem zaproponowania i przygotowania do wdroenia terapii celowanej (spersonalizowanej) jest moliwie


pena identyfikacja podoa choroby np. podoa genetycznego, metabolicznego itp., jak rwnie moliwoci
predykcji i oceny skutecznoci zaproponowanej terapii na modelach linii komrkowych, bakterii czy in silico
z jednoczesn moliwoci oceny skutecznoci i stabilnoci zaproponowanej terapii. Opracowanie i wdroenie
nowych o unikalnym znaczeniu terapii celowanych, rwnie terapii czonych dajcych moliwoci poprawy
jakoci ycia pacjenta w chorobach wspwystpujcych z jednoczesn ocen jej skutecznoci, monitorowania
i zmiany w trakcie prowadzenia terapii.
Postp i rozwj nowych terapii cile zwizany jest z rozwojem DIAGNOSTYKI i wykorzystuje jej efekty,
wprowadzajc nowe, unikalne modele oceny skutecznoci terapii, niwelujce negatywne skutki dla pacjenta.
IX. BADANIA K LINICZNE
Badania kliniczne obejmuj:
1.

Badania kliniczne oparte na nowych metodach terapeutycznych, uwzgldniajcych modele


biopsychospoeczne. Innowacyjne badania kliniczne oceniajce skuteczno i/lub bezpieczestwo
nowej metody (metod jeli poczenie wicej ni jednej) terapeutycznej bez zastosowania
farmakoterapii, a majcej charakter terapeutyczny, diagnostyczny, skriningowy, prewencyjny,
prognostyczny, czy epidemiologiczny. Badanie kliniczne musi mie charakter prospektywny, by
przeprowadzone z udziaem pacjentw i/lub osb zdrowych podlegajcych randomizacji
i przydzielanych do jednej z dwch lub wicej badanych grup. Badania kliniczne w tej grupie obejmuj
badania zwizane z czynnikami biopsychospoecznymi, rehabilitacj i/lub fizjoterapi, psychoterapi
(w tym szczeglnie metodami poznawczymi i beharowialnymi), jakoci ycia uwarunkowan stanem
zdrowia, wsparciem spoecznym, aktywizacj ruchow, zdrowym odywianiem, a take efektywnoci
kosztow terapii niefarmakologicznych oraz badania nad modelami kompleksowej opieki
nad chorym/nad pacjentem/nad zdrowym.
Planowane badania kliniczne oparte na nowych metodach terapeutycznych uwzgldniajcych modele
biopsychospoeczne to przede wszystkim badaniami fazy 2 i/lub 3, badania obserwacyjne oraz badania
epidemiologiczne. Wszystkie planowane badania kliniczne musz mie dokadnie zdefiniowane cele
pierwszo i drugorzdowe, oszacowan liczb badanych w kadej z podgrup, okrelone najwaniejsze
narzdzia statystyczne wykorzystane do przyszej oceny danych. W przypadku, gdy zachodzi ryzyko
dziaa niepodanych wskazanym jest okrelenie jego wysokoci oraz opis sposobu monitorowania
takich zdarze niepodanych i formy ubezpieczenia uczestnikw badania.

2.

Badania nad technologi bada klinicznych. Opracowanie innowacyjnych rozwiza technologicznych


(modele, procesy i urzdzenia) sucych zwikszania bezpieczestwa pacjentw, obniania kosztw,
zmniejszaniu liczby pacjentw, zwikszania precyzji i skracaniu czasu realizacji bada klinicznych.
Badania w szczeglnoci mog dotyczy chorb rzadkich i terapii celowanych oraz innowacyjnych
terapii dla chorb cywilizacyjnych.
Rozwizania powinny dotyczy:
modeli i oprogramowania sucego analizom masowych zbiorw danych (Big Data) w celu
profilowania bada predykcji (np. identyfikowania czsteczek kandydatw na leki),
w bioinformatyce, badaniach dotyczcych identyfikowania innowacyjnych procedur oraz

Strona 8 z 67

standardw medycznych (wtrna analiza danych) oraz w badaniach przesiewowych w ramach


bada klinicznych,
opracowywaniu nowych urzdze do wykorzystywania w badaniach klinicznych (np. typu labon-the-chip, in silico) oraz urzdze umoliwiajcych zbieranie, transmisj i przetwarzanie
biosygnaw,
technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) do zbierania danych i monitorowania
uczestnikw bada klinicznych.

Proponowane rozwizania powinny mie zastosowanie w badania klinicznych 1, 2 fazy bada oraz
w przypadku znaczcych innowacji take 3 fazy.

Strona 9 z 67

KIS 3. WYTWARZANIE PRODUKTW LECZNICZYCH


I. TECHNOLOGIE WYTWARZA NIA LEKW BIOTECHNOLOGICZNYCH, W TYM
LEKW BIOPODOBNYCH I BIOBETTER
1.

2.

Metody przeprowadzania procesu produkcyjnego, opracowywania nowych metod produkcji lekw


biotechnologicznych w tym lekw biopodobnych i biobetter, czyli produktw wytwarzanych przy
wykorzystaniu organizmw ywych.
Nowe, innowacyjne, ulepszone technologie: przechowywania (biobanki) wyselekcjonowanych klonw
linii komrkowych wzorcowych (master clone) oraz produkcyjnych (working clone) biokatalizy,
fermentacji, oczyszczania, filtracji, pakowania, przechowywania i badania jakociowego lekw
biologicznych.

II. INNOWACYJNE PRODUK TY GENERYCZNE ORAZ INNO WACYJNE WYROB Y


MEDYCZNE SUPLEMENTW DIETY, RODKW SPOY WCZYCH SPECJALNEGO
PRZEZNACZENIA YWIEN IOWEGO
1.

2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Opracowanie technologii wytwarzania innowacyjnych produktw generycznych oraz innowacyjnych


wyrobw medycznych, suplementw diety, rodkw spoywczych specjalnego przeznaczenia
ywieniowego.
Metody implementacji nowoczesnych technologii produkcyjnych oraz poprawa formulacji skutkujca
zmian waciwoci farmokodynamicznych i farmakokinetycznych.
Wytwarzanie preparatw w oparciu o nowoczesne technologie farmaceutyczne wykorzystywanych
w terapii chorb cywilizacyjnych.
Nowe technologie dostarczania substancji aktywnych do organizmu pacjenta, w tym wykorzystanie
nowoczesnych nonikw w technologii farmaceutycznej.
Technologie modyfikowanego uwalniania substancji aktywnych.
Wytwarzanie materiaw nanostrukturalnych do celw medycznych.
Technologie wytwarzania rnych form produktw z wykorzystaniem nowoczesnych formulacji.
Technologie wytwarzania jednoskadnikowych i zoonych produktw z wykorzystaniem
nowoczesnych formulacji.
Wytwarzanie innowacyjnych produktw przy wykorzystaniu znanych substancji czynnych.

III. SUBSTANCJE AK TYWNE ( CZYNNE) PRODUK TW LECZNICZYCH (API)


Definicja: substancje o wskazanej aktywnoci biologicznej i deklarowanej uytecznoci farmaceutycznej,
pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, w szczeglnoci: metabolity wtrne lub ich kompozycje, materiay
o charakterze biopolimerw wytwarzane metodami biotechnologii i substancje biopodobne, substancje naturalne
wytwarzane metodami syntezy chemicznej, konjugaty chemiczne i biokonjugaty, substancje syntetyczne,
kompleksy molekularne i supramolekularne, nanomateriay, radiofarmaceutyki, sondy molekularne
i diagnostyczne. W szczeglnoci, innowacyjne formy i postacie substancji aktywnych lekw generycznych
w tym nanoczstki i nanoformulacje oraz nanopreparaty, nowe farmaceutycznie dopuszczalne sole i kompleksy,
o rnych stopniach rozproszenia lub immobilizacji na docelowych powierzchniach lub czstkach.
1.
2.
3.

Nowe technologie wytwarzania substancji aktywnych lekw innowacyjnych, generycznych


i biologicznych z zastosowaniem materiaw, solwentw, katalizatorw i nowych procesw.
Nowe technologie wytwarzania substancji aktywnych lekw ograniczajce negatywny wpyw
na rodowisko naturalne (np. uwzgldniajce zasady zielonej chemii).
Nowe technologie wytwarzania substancji aktywnych lekw podnoszce ich jako (zawarto i profil
zanieczyszcze, w aspekcie stabilnoci substancji i preparatw) lub/i zmniejszajce nakady czasowe
i kosztowe.
Strona 10 z 67

IV.
PRODUKTY
LECZNICZE
DO
DERMATOLOGICZNE I KOSMETYCZNE

STOSOWANIA

ZEWNTRZNEGO

Innowacyjno procesowa jak i produktowa w odniesieniu do wytwarzania nowych skadnikw aktywnych,


wykorzystywanych w brany kosmetycznej. W szczeglnoci technologie wytwarzania surowcw aktywnych,
ktre s zrwnowaone i nie eksploatuj rodowiska naturalnego np. hodowle komrek macierzystych, hodowle
mikroorganizmw w tym mikroalg. Poszukiwanie nowych substancji aktywnych pochodzenia naturalnego,
chemicznie lub biotechnologicznie modyfikowane oraz te, ktre maj na celu poszukiwanie nowych obszarw
zastosowa znanych ju skadnikw aktywnych. Poszukiwanie nowych substancji aktywnych o wysokiej
aktywnoci terapeutycznej oraz opracowanie technologii ich wytwarzania.
1.
2.
3.
4.

Innowacyjne kosmetyki dermo-ochronne.


Nowe, innowacyjne substancje aktywne pochodzenia naturalnego, chemicznie/biotechnologicznie
modyfikowane, o duej aktywnoci terapeutycznej.
Nowoczesne metody oceny bezpieczestwa i skutecznoci dziaania substancji czynnej
Innowacyjne formy dostarczania substancji czynnych dermokosmetyku.

V. PRODUK TY LECZNICZE POCHODZENIA NATURALNEGO


Badania dotyczce innowacyjnych preparatw pochodzenia naturalnego dziaajcych terapeutycznie
w nastpujcych stanach chorobowych:
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Stany przedcukrzycowe i przednadcinieniowe.


Stany zagraajce destabilizacj pytki miadycowej (prewencja zawau serca i udaru mzgu).
Stany zwizane z chemio i radioterapi i leczeniem immunosupresyjnym.
Przewleke stany zapalne.
Stany zwizane z przewlekym zapaleniem wtroby, trzustki i chorb przewodu pokarmowego jelita
cienkiego i jelita grubego.
Badania nad utworzeniem nowych form produktw leczniczych pochodzenia rolinnego technologie
mikro i nano.

VI. PRODUK TY LECZNICZE TERAPII ZAAWANSOWANYC H (ATMP)


BIOLOGICZNE (KOMRK I, BANK I, KOMRK I MACIERZYSTE ITP.)

ORAZ

Prace nad nowatorskim wykorzystaniem komrek macierzystych i/lub progenitorowych i/lub innych
komrek/tkanek podawanych zarwno w ukadzie autologicznym, jak i allogenicznym. Projekty badawczorozwojowe mog mie zarwno charakter podstawowy, przedkliniczny jak i kliniczny.
1.

2.

3.
4.
5.
6.

Produkty lecznicze ATMP oparte na stosowaniu komrek macierzystych, progenitorowych i innych


komrek (np. dojrzaych komrek pochodzcych z poszczeglnych narzdw, komrek ukadu
immunologicznego itp.) dostarczanych bezporednio do organizmu lub z wykorzystaniem nonikw
[np. enkapsulacji, biodegradacyjnych bon, rusztowania z substancj czynn czy materiaem ludzkim,
zwierzcym i/lub zasiedlonego komrkami z banku tkanek macierzystymi i innymi; innych skafoldw,
opatrunkw, stentw, implantw itp.]).
Produkty biologiczne: midzy innymi innowacyjne zastosowania produktw biakowych (np. cytokiny,
chemokiny), hormony, przeciwciaa, wektory genowe, wirusy; produkty z komrkami
obcogatunkowymi).
Wyroby medyczne (na przykad stenty, protezy, implanty pokryte substancj czynn).
Izolowane komrki ludzkie z przeznaczeniem do terapii alternatywnych.
Banki tkanek produktw leczniczych konieczne dla procesu wytwarzania i/lub magazynowania.
speniajce wymogi konieczne dla bada przedklinicznych i klinicznych: GMP/GLP/GCP.
Opracowania wytwarzania produktw leczniczych/urzdze dla potrzeb medycyny spersonalizowanej.

Strona 11 z 67

BIOGOSPODARKA ROLNO-SPOYWCZA, LENO-DRZEWNA


I RODOWISKOWA
KIS 4. INNOWACYJNE TECHNOLOGIE, PROCESY I PRODUKTY SEKTORA
ROLNO-SPOYWCZEGO I LENO-DRZEWNEGO
I. GLEBA I UYTK I RO LNE
1.
2.
3.
4.

Innowacyjne technologie uprawy i nawoenia rolin przeciwdziaajcych degradacji gleby,


poprawiajce odczyn gleb kwanych lub zwikszajce przyswajalno nawozw.
Innowacyjna rekultywacja gleb zdegradowanych oraz ochrona uytkw rolnych.
Racjonalizacja gospodarki wodnej w produkcji rolinnej i zwierzcej.
Dziaania zmniejszajce negatywne oddziaywanie rolnictwa na wody gruntowe i powierzchniowe.

II. POSTP BIOLOGICZNY W PRODUK CJI ROLINNEJ I ZWIERZCEJ


1.

2.
3.
4.
5.

Hodowla twrcza rolin, zwierzt i grzybw o podwyszonych wartociach uytkowych, z moliwoci


wykorzystania narzdzi molekularnych i biotechnologicznych z uwzgldnieniem kwestii
biornorodnoci i odpornoci na zmiany klimatyczne i rodowiskowe.
Innowacyjne wytwarzanie wysokiej jakoci materiau siewnego i szkkarskiego, o zwikszonej
odpornoci na choroby i szkodniki.
Nowe rda biaka w ywieniu zwierzt, roliny wysokobiakowe niemodyfikowane genetycznie
z uwzgldnieniem charakterystyki tych surowcw i bezpieczestwa zdrowotnego.
Odmiany (lub gatunki) zapewniajce wysok warto biologiczn do wykorzystania w procesach
przetwrstwa i formulacji finalnych produktw ywnociowych.
Metody poprawy i wdroenie efektw hodowlanych w produkcji rolin i zwierzt, uwzgldniajce
zwikszenie produktywnoci i zmniejszenie uciliwoci dla rodowiska.

III. TECHNOLOGIA PRODUKCJ I ROLINNEJ I ZWIERZCEJ


1.
2.
3.
4.

5.

6.

Integrowana ochrona rolin i grzybw uprawnych przed chorobami i szkodnikami z wykorzystaniem


innowacyjnych biopreparatw, metod biotechnologicznych i zabiegw agrotechnicznych.
Wykrywanie i identyfikacja patogenw i szkodnikw rolin i grzybw uprawnych z wykorzystaniem
innowacyjnych technik.
Automatyka doju i roboty udojowe.
Innowacyjne metody i technologie ywienia zwierzt poprawiajce jako misa, mleka i innych
produktw pochodzenia zwierzcego, zwikszajce produktywno i zmniejszajce uciliwo
dla rodowiska z uwzgldnieniem dobrostanu zwierzt.
Procesy i systemy optymalizacji zarzdzania rnymi typami gospodarstw rolnych Zwikszenie
efektywnoci zapylania z wykorzystaniem owadw zapylajcych, w tym trzmieli
i pszcz samotnic.
Metody poprawy stanu higienicznego oraz zdrowotnego zwierzt uytkowych i gospodarstw
hodowlanych.

IV. MASZYNY I URZDZENIA ROLNICZE


1.
2.

Innowacyjne technologie i maszyny dla rolnictwa, w tym precyzyjnego.


Opracowanie energooszczdnych, sprzyjajcych ochronie rodowiska technologii oraz maszyn
i urzdze do uprawy roli, siewu i nawoenia, sadzenia, pielgnacji i ochrony rolin, zbioru,

Strona 12 z 67

3.
4.

5.

konserwacji i przechowalnictwa podw rolnych, podnoszcych parametry agrotechniczne


i zapewniajcych wysok jako produktw rolnych.
Innowacyjne, energooszczdne, nisko kosztowe maszyny i urzdzenia pracujce w fermach, oborach,
chlewniach i basenach hodowlanych ryb.
Urzdzenia i systemy monitoringu, wsparcia, oceny, poprawy procesu produkcyjnego
(technologicznego) z uwzgldnieniem najnowszych metod analitycznych np. teledetekcji (GPS),
kompleksowej chromatografii, analizy spektralnej itd. w celu wytworzenia surowcw o najwyszej
jakoci biologicznej, zdrowotnej i technologicznej.
Maszyny, wdroenia techniczne i organizacyjne dla cigw technologicznych na wszystkich etapach
acucha ywieniowego w gospodarstwach rolnych, zakadach skupu, przetwarzania (surowcw,
produktw) i uboju zwierzt (w tym ryb) z uwzgldnieniem czynnika zmniejszajcego skaenie
bakteriami chorobotwrczymi.

V. NAWOZY ORGANICZNE
I REGULATORY WZROSTU
1.
2.
3.

4.

MINERALNE,

RODK I

OC HRONY

ROLIN

Innowacyjne nawozy organiczne i mineralne oraz preparaty biologiczne, o dedykowanym zastosowaniu


lub sterowanym uwalnianiu skadnikw.
Innowacyjne substancje biologicznie czynne (naturalne i syntetyczne) przeznaczone do wytwarzania
rodkw ochrony rolin i lekw weterynaryjnych.
Nowoczesne formulacje i formy uytkowe rodkw ochrony rolin i produktw biobjczych,
ograniczajce negatywny ich wpyw na czowieka i rodowisko, kompatybilne z zasadami integrowanej
ochrony rolin.
Innowacyjne nawozy organiczne i organiczno-mineralne oraz szczepionki mikrobiologiczne
dla wzbogacania gleb zdegradowanych w biomas i odbudowy ich waciwej mikroflory.

VI. PRODUK CJA, MAGAZYNOW ANIE, PRZECHOWALNICTWO


1.

2.
3.

Technologie i urzdzenia do zbioru i przechowywania produktw rolnych i rolno-spoywczych,


ograniczajcych straty przechowalnictwie i transporcie lub zwikszajcych trwao tych produktw
w acuchu ywnociowym.
Inteligentne magazyny, chlewnie, obory, fermy, baseny hodowlane ryb wykorzystujce rda energii
odnawialnej dla uzupenienia potrzeb energetycznych budynkw i budowli inwentarskich.
Nowe technologie produkcji, pakowania, przechowywania wyduajce trwao produktw
ywnociowych i zwikszajce bezpieczestwo ywnociowe.

VII. PRZETWRSTWO PODW ROLNYCH I PRODUK TW ZWIERZCYCH


1.
2.
3.

4.
5.
6.

Innowacyjne technologie przetwrstwa rolno-spoywczego ograniczajce zuycie energii i wody,


podnoszce jako produkcji.
Innowacyjne produkty spoywcze o wysokiej wartoci odywczej, sensorycznej i prozdrowotnej
dostosowanej dla rnych grup konsumentw.
Pozyskiwanie i przetwarzanie zwizkw bioaktywnych i innych surowcw z materiau rolinnego
(w tym biomasy odpadowej) oraz zwierzcego, pochodzcego z sektora rolno-spoywczego i lenodrzewnego z przeznaczeniem dla rnych gazi przemysu.
Nowe metody i technologie przetwrstwa dla produktw z udziaem misa o podwyszonej wartoci
dietetycznej.
Innowacyjne przetwarzanie produktw rolnych, w tym warzyw i mleka, promujce jako i wzrost
wiadomoci konsumentw dla prozdrowotnych walorw odywczych.
Innowacyjne rodki do konserwacji ywnoci, umoliwiajce dystrybucj wieych produktw
do konsumenta.

Strona 13 z 67

7.

Badania, charakterystyka i wdroenie rozwiza (w tym technologicznych) dla surowcw pochodzenia


rolniczego, rolno-spoywczego, uwzgldniajce ich przydatno, zastosowanie oraz bezpieczestwo
zdrowotne i ywnociowe w przemyle paszowym.

VIII. NOWOCZESNE LENICTWO


1.

2.
3.
4.

5.
6.

Procesy otrzymywania rolin drzewiastych o zwikszonych cechach odpornociowych


i/lub uwzgldniajce warunki klimatyczne, glebowe, wodne i inne biocenoz oraz systemy wytwarzania
i pozyskiwania surowcw pochodzenia rolinnego z wykorzystaniem teledetekcji dla okrelania cech
lasu.
Zarzdzanie rodowiskiem z wykorzystaniem technik LCA w lenictwie i drzewnictwie.
Badania nad biornorodnoci dla podniesienia jakoci drzewostanw i jakoci surowca dla przemysu
drzewnego.
Nowoczesne metody pozyskiwania, selekcji, pielgnowania i wdraania wybranych gatunkw drzew
i krzeww z uwzgldnieniem wybranych genotypw drzew celem doboru podanych cech
uytkowych drewna dla wybranych bran sektora drzewnego i hodowli i zrwnowaonego uytkowania
przerobu drewna plantacyjnego, rozwijanie procesw wykorzystania zastosowania metod DNA
w lenictwie.
Nowoczesne systemy monitoringu, wczesnego ostrzegania (np. obserwacje satelitarne) i organizacji
ograniczania poarw i powodowanych przez nie strat.
Rozwj upraw energetycznych o duym przyrocie masy, odpornoci i wysokiej suchoci dla produkcji
paliw.

IX. INNOWACYJNE PRODUK TY DRZEWNE I DREWNOPOCH ODNE


Wykorzystywanie drewna i biomasy lenej do produkcji materiaw zastpujcych inne nieodnawialne
surowce.
2. Rozwj technologii, aplikacji drewna inynierskiego, wykorzystania i oferty konstrukcji klejonych,
elementw budowlanych z drewna, budownictwa domw drewnianych na cele mieszkaniowe i inne
cele uytkowe.
3. Poszukiwanie, nowych innowacyjnych zastosowa drewna i materiaw drewnopochodnych jako
materiaw uytkowych, biokompozyty drzewne, w tym take z materiaw pochodzcych
z recyklingu.
4. Produkty, procesy i technologie otrzymywania drewna i materiaw drewnopochodnych
o przeduonej trwaoci w warunkach uytkowania wewntrznego i zewntrznego, zwikszonej
odpornoci na czynniki niszczce m.in. biotyczne, ogie, czynniki atmosferyczne, starzenie
fotolityczne, z przeznaczeniem na: meble, stolark budowlan, materiay podogowe, wyroby
szkutnicze, drewnian architektur ogrodow.
5. Nowoczesne rodki ochrony drewna i materiaw drewnopochodnych oraz rodki zabezpieczajce
przed erozj i stabilizujce substancje aktywne biologicznie, w tym ekologiczne rodki ochrony drewna
m. in. na bazie biocydw naturalnych, ekstraktw rolinnych i syntezowanych naladujcych naturalne.
6. Wysokosprawne oraz energo- i materiaooszczdne maszyny i linie do przetarcia, przerobu i obrbki
drewna i materiaw drewnopochodnych, w tym mas celulozowych, papieru i tektury.
7. Badania nad technologiami suszenia drewna w powizaniu z technologiami ograniczajcymi pcznienie
i skurcz drewna.
8. Kleje do pocze drewno-drewno oraz drewno-materiay niedrzewne, take uwzgldniajce potrzeby
stolarki budowlanej, przemysu pyt drewnopochodnych i meblarstwa.
9. Nowoczesna stolarka budowlana o zwikszonej trwaoci, take z wykorzystaniem mikropowok,
nanotechnologii, mimetyki.
10. Wielkowymiarowe konstrukcje z drewna i bazujce na drewnie jako gwnym elemencie
konstrukcyjnym.
1.

Strona 14 z 67

11. Rozwj materiaw drewnopochodnych dla zastosowa w nowoczesnym budownictwie: materiay


nowej generacji, ktre wykazywayby lepsze waciwoci, mniejsz emisj, biodegradowalno, ale te,
przy normalnej eksploatacji, odporno na czynniki biologiczne (grzyby, owady, gryzonie).
12. Technologie ekstrakcji zwizkw bioaktywnych z poytkw lenych, odpadw przemysu drzewnego,
w tym z drzew iglastych, do zastosowa w gospodarce.
13. Nowoczesne, biodegradowalne, wielokrotnego uytku, demontowalne opakowania drzewne
i drewnopochodne, papierowe, tekturowe, kartonowe.
14. Produkty, procesy i technologie zagospodarowania odpadw przemysw wykorzystujcych drewno,
optymalizacja zagospodarowania pozostaoci poprodukcyjnych z obrbki drewna litego, na wyroby
o wartoci dodanej.
X. INDYWIDUALIZACJA PRO DUK CJI MEBLARSKIEJ
1.

2.

3.
4.
5.
6.
7.

Meble specjalnego przeznaczenia, w tym zabudowy meblowe; meble o podwyszonym komforcie;


meble niwelujce deficyty zdrowotne, meble wspierajce prawidowy rozwj i pozostawanie w dobrej
kondycji, niwelujce niekorzystny wpyw czynnikw cywilizacyjnych, a take integracja mebli
z systemami cyfrowymi i elektronicznymi.
Innowacje procesowe w projektowaniu mebli rozumianym jako praca zespow interdyscyplinarnych
(od badania potrzeb, przez brief projektowy, prototyp i jego testowanie, doskonalenie prototypu,
wdroenie do produkcji, do weryfikacji rynkowej), w tym opracowanie i kalibracja narzdzi wczesnej
oceny prototypu i wzornictwa oraz sprawno logistyczna produktu.
Poszukiwanie i badanie moliwoci zastosowania materiaw: nowych, alternatywnych i o nowych
waciwociach uytkowych (w tym modyfikacje mikro i nanotechnologiczne) dla meblarstwa.
Innowacyjne konstrukcje i procesy produkcji oku i akcesoriw meblowych.
Innowacje techniczne i technologiczne zwikszajce wydajno, zmniejszajce materiaochonno
i energochonno produkcji meblarskiej.
Rozwj nowoczesnych systemw scalania i montau elementw drzewnych i drewnopochodnych oraz
materiaw im towarzyszcych w meblarstwie.
Innowacyjne systemy produkcji mebli, w tym rozwj procesw masowej indywidualizacji produktu lub
techniki druku 3D.

XI. INNOWACYJNE PROCESY I PRODUK TY


PAPIERNICZYM I OPAKO WANIOWYM
1.

2.

3.
4.

PRZEMYLE

CELULOZOWO-

Technologie i badania ukierunkowane na inteligentne narzdzia, metody i procesy prowadzce


do wytwarzania mas celulozowych, papierw, tektur, tektur falistych oraz produktw pochodnych
majcych na celu minimalizacj udziau podstawowego surowca dla ochrony zasobw lenych (m.in.
ze zwikszonym udziaem makulatury i innych wkien, w tym syntetycznych), uzyskujc jednoczenie
wysokie parametry wytrzymaociowe.
Technologie i procesy wytwarzania produktw celulozowo-papierniczych dla uzyskania efektu
ograniczenia zuycia nonikw energii, wody oraz redukcji emisji CO2 oraz produktw o nowych
funkcjach uytkowych.
Opakowania inteligentne, wysoko specjalistyczne ulepszenia zapewniajce zwikszenie ekologicznoci,
wytrzymaoci oraz trwaoci i bezpieczestwa ywnoci, ich konstrukcje i wzornictwo (design).
Nowe specjalistyczne rozwizania technologiczne ukierunkowane na opracowanie i wdroenie
technologii minimalizujcych powstawanie odpadw w produkcji papieru i tektury oraz ich nowych
form zagospodarowania.

Strona 15 z 67

KIS 5. YWNO WYSOKIEJ JAKOCI


I.
PRODUKCJA
PIERWOTNA
(SUROWCE
ROLINNE
I
NA POTRZEBY WYTWARZA NIA YWNOCI WYSOK IEJ JAKOCI
1.
2.

3.
4.
5.
6.
7.
8.

ZWIERZCE)

Metody biologizacji rolnictwa poprawiajce jako gleby oraz warto odywcz surowcw rolinnych
(m.in. biopreparaty, konsorcja poytecznych mikroorganizmw).
Rozwizania suce zwikszeniu bezpieczestwa oraz poprawie jakoci surowcw rolinnych
w zakresie stosowania nawozw i rodkw ochrony rolin, w tym stosowanie zasad integrowanej
ochrony rolin i zrwnowaonej produkcji.
Inteligentne technologie produkcji surowcw rolinnych z wykorzystaniem teledetekcji, narzdzi
rolnictwa precyzyjnego i systemw informatycznych.
Innowacyjne metody pozwalajce na popraw dobrostanu i ochron zdrowia zwierzt.
Metody ywienia i systemy utrzymania zwierzt wpywajce korzystnie na warto odywcz i walory
prozdrowotne produktw pochodzenia zwierzcego.
Produkcja ekologiczna surowcw rolinnych i zwierzcych.
Badania genetyczne, prace hodowlane, metody molekularne i biotechnologiczne oraz alternatywne
kierunki produkcji pozwalajce na uzyskanie wysokiej jakoci surowcw rolinnych i zwierzcych.
Inteligentne metody i narzdzia kontroli jakoci surowcw rolinnych i zwierzcych.

II. PRZETWRSTWO YWNOC I


1.

Produkcja ywnoci wysokiej jakoci uwzgldniajca:

2.
3.
4.
5.
6.

innowacyjno produktw pod wzgldem skadu i wartoci odywczej,


reformulacj istniejcych produktw ukierunkowan na popraw ich jakoci,
doskonalenie istniejcych oraz wprowadzanie nowych, innowacyjnych technologii produkcji
i przetwrstwa ywnoci,
dziaania zmierzajce do minimalizacji stopnia przetworzenia ywnoci oraz moliwie penego
zachowania skadnikw odywczych i korzystnych substancji bioaktywnych,
dziaania zmierzajce do maksymalizacji udziau naturalnych surowcw i ograniczenia
stosowania dodatkw do ywnoci,
dziaania pozwalajce na ograniczenie zawartoci lub eliminacj skadnikw antyodywczych
i alergenw w ywnoci.

Produkcja rodkw spoywczych specjalnego przeznaczenia ywieniowego oraz innych produktw


o projektowanych cechach ywieniowych i zdrowotnych.
Produkcja ywnoci ekologicznej, tradycyjnej i regionalnej.
Dziaania pozwalajce na zagospodarowanie odpadw spoywczych oraz produktw ubocznych
przemysu spoywczego.
Optymalizacja procesw produkcji i przetwrstwa zgodnie z ide zrwnowaonego rozwoju.
Innowacyjne systemy monitorowania przebiegu procesu produkcji ywnoci oraz oceny jakoci
surowcw spoywczych i produktw gotowych.

III. OPAKOWANIA, DYSTRYBU CJA I PRZECHOWALNICTWO


1.

Innowacyjne technologie pakowania ukierunkowane na:

przeduenie trwaoci i zachowanie wysokiej jakoci ywnoci,


monitorowanie jakoci ywnoci m.in. z zastosowaniem aktywnych i inteligentnych
opakowa.

Strona 16 z 67

2.

Innowacyjne metody dystrybucji, w tym:

zarzdzanie cyklem dostaw i magazynowania,


optymalizacja acuchw dystrybucji w celu ograniczenia strat w jakoci ywnoci.

IV. YWNO A KONSUMENT


1.
2.
3.

Tworzenie innowacyjnych narzdzi komunikacyjnych uatwiajcych konsumentom dokonywanie


wiadomych wyborw ywieniowych.
Wykorzystanie innowacyjnych technologii do tworzenia narzdzi wspomagajcych lepsze planowanie
ywienia oraz ocen sposobu ywienia na poziomie indywidualnym i zbiorowym.
Innowacyjne sposoby zwikszania rozpoznawalnoci ywnoci wysokiej jakoci.

Strona 17 z 67

KIS 6.
BIOTECHNOLOGICZNE
PROCESY I
SPECJALISTYCZNEJ I INYNIERII RODOWISKA

PRODUKTY

I.
ROZWJ
PROCESW
BIOTECHNOLOG ICZNYCH
INNOWACYJNYCH BIOPRO DUKTW
1.

2.
3.

4.

5.

6.
7.
8.
9.
10.

11.
12.
13.
14.

2.
3.
4.

WYTWARZANIA

Rozwj systemw biologicznych (w tym z zakresu inynierii genetycznej i metabolicznej oraz


bioinformatyki), konstruowanie i modelowanie efektywnych narzdzi biotechnologicznych oraz
analitycznych technik identyfikacji i badania waciwoci bioproduktw.
Biomasa i odpady jako medium do produkcji nowych narzdzi dla potrzeb biotechnologii (w tym
hodowle makro-i mikroalg, bakterii, grzybw i innych organizmw).
Rozwj nowych rde biokatalizatorw i unikalnych metabolitw, konstruowanie oraz modelowanie
efektywnych narzdzi biokatalitycznych dla procesw biosyntezy i biokonwersji, biorafinacji
i biotransformacji oraz dla potrzeb procesw stosowanych w ochronie rodowiska.
Rozwj bioprocesw opartych o wykorzystanie biomasy i odpadw przemysu rolno-spoywczego,
leno-drzewnego i zielarskiego, w celu uzyskania substratw dla potrzeb rnych gazi przemysu,
w tym chemicznego, kosmetycznego, farmaceutycznego, rolnego, wkienniczego, opakowaniowego,
celulozowo-papierniczego oraz wytwarzania innych produktw.
Biorafinacja surowcw odnawialnych, w tym odpadw przemysu rolno-spoywczego, lenodrzewnego i zielarskiego (z wykorzystaniem drobnoustrojw, w tym mikroalg i grzybw
mikroskopowych) celem ich kompleksowego zagospodarowania i wykorzystania w produkcji
zwizkw o wartoci dodanej.
Innowacyjne technologie otrzymywania biopaliw, biaka paszowego i biokomponentw.
Biotechnologiczne metody otrzymywania substratw do produkcji polimerw i produktw chemii
specjalistycznej oraz procesy ich oczyszczania i przetwarzania.
Technologie wykorzystujce odnawialne surowce naturalne do produkcji rodkw ochrony rolin,
nawozw, biostymulatorw i surfaktantw o ulepszonych waciwociach.
Technologie wytwarzania materiaw bioaktywnych do zastosowa medycznych i wielofunkcyjnych
na potrzeby rnych gazi gospodarki.
Inynieria bioniczna w procesach modyfikacji i funkcjonalizacji materiaw polimerowych (w tym
bionika konstrukcji, struktur, cech materiaowych, procesw bio-chem, odpornoci biologicznej,
ergonomii i innych zjawisk).
Biodegradacja materiaw polimerowych do wytwarzania biologicznie aktywnych oligomerw
oraz nowych struktur polimerowych.
Procesy syntezy i modyfikacji biodegradowalnych polimerw z surowcw odnawialnych,
petrochemicznych i odpadowych (w tym przemysowych, rolniczych i komunalnych).
Opracowanie
nowoczesnych
procesw
oczyszczania
produktw
biotechnologicznych
oraz specjalistycznych produktw chemicznych.
Nowoczesne operacje jednostkowe w zaawansowanych procesach technologicznych.

II. ZAAWANSOWANE PRZETWA RZANIE


PRODUK TW CHEMICZNYC H
1.

DO

CHEMII

BIOMASY

DO

SPECJALISTYCZNYCH

Wytwarzanie specjalistycznych produktw rynkowych z surowcw rolinnych, zwierzcych i ich


pochodnych na drodze procesw chemicznych lub biochemicznych.
Wykorzystanie produktw ubocznych z przetwrstwa biomasy do wytwarzania specjalistycznych
produktw.
Wytwarzanie produktw specjalistycznych poprzez biotechnologiczne przetwrstwo biomasy
i wytwarzanie pproduktw do wspomagania takiego przetwrstwa.
Wykorzystanie surowcw odnawialnych w syntezie polimerw i tworzyw z wykorzystaniem tych
polimerw.
Strona 18 z 67

5.

Toryfikacja biomasy do biowgli dla potrzeb rolnictwa i oczyszczalni ciekw.

III. BIOPRODUKTY I PRODUK TY CHEMII SPECJALISTYCZNEJ


Produkty dietetyczne i lecznicze oraz dodatki do ywnoci pochodzenia rolinnego (w tym ekstrakty
z rolin zielarskich, wknistych i oleistych), zwierzcego i mikrobiologicznego.
2. Innowacyjne, efektywne technologie produkcji, przetwarzania, uszlachetniania i modyfikacji wkien
naturalnych i wkien z surowcw odnawialnych.
3. Kompozyty polimerowe, polimerowo-wkniste, w tym z udziaem surowcw rolinnych,
bionanokompozyty, zintegrowane kompozyty wielowarstwowe i wielofunkcyjne.
4. Nano- i mikrowkna, nanomateriay wkniste, bionanopowoki oraz kompozycje wielowarstwowe
wytwarzane z zastosowaniem nowoczesnych technik przetwrczych z biopolimerw i polimerw
termoplastycznych (w tym polimerw naturalnych, biotermoplastw oraz odpowiednikw polimerw
syntetycznych).
5. Innowacyjne biopolimery i biotworzywa (w tym polimery biodegradowalne z surowcw odnawialnych
i surowcw petrochemicznych, polimery otrzymywane drog syntezy mikrobiologicznej, polimery
syntezowane przy udziale biokatalizatorw, polimery naturalne o waciwociach termoplastycznych,
polimery o waciwociach bioaktywnych i biomedycznych, kompozycje polimerowe naturalnosyntetyczne, polimery biosensoryczne).
6. Technologie przetwrstwa polimerw i biopolimerw na techniczne wyroby uytkowe (folie, papier
i tektura, wkna, wkniny, formy wtryskowe, produkty kompozytowe), techniki przetwrcze
z roztworw i ze stopu polimerw, poszukiwanie i aplikacja bezpiecznych, wydajnych
rozpuszczalnikw (organicznych, nieorganicznych, jonowych).
7. Biomateriay wkniste oraz innowacyjne materiay polimerowe do specjalistycznych zastosowa
technicznych, higienicznych, medycznych, rolniczych i innych.
8. Biosensory (w tym sensory polimerowe, polimerowo-wkniste, materiay tekstroniczne, sensory
biomimetyczne, sensory bioelektroniczne, biokompozytowe systemy sensoryczne.
9. Nowe i generyczne substancje biologicznie czynne do wytwarzania rodkw ochrony rolin, produktw
biobjczych i lekw weterynaryjnych (poszukiwanie nowych aktywnoci biologicznych, technologie
wytwarzania i przetwrstwa, ekstrakcji, biotransformacji, formy uytkowe).
10. Opracowanie form biopreparatw pod ktem ich aplikacji w: procesach biosyntezy, biokatalizy,
przetwarzania biomasy i odpadw oraz w wytwarzaniu produktw.
11. Innowacyjne rodki pomocnicze i dodatki stosowane w produkcji chemicznej, biochemicznej i dalszym
przetwrstwie, nowe specjalistyczne dodatki do materiaw polimerowych i biopolimerowych.
12. Bioagrochemikalia, bionawozy i rodki poprawiajce waciwoci i struktur gleby, bionawozy
stymulujce wzrost rolin, nawozy o spowolnionym dziaaniu, agrobiosorbenty, preparaty biologiczne
utrzymujce skadniki pokarmowe w warstwie korzeniowej upraw w glebie, szczepionki
mikrobiologiczne, biopestycydy.
1.

IV. NOWOCZESNE BIOTECHNOLOGIE W OCHRONIE RODOWISK A


1.
2.
3.
4.
5.
6.

Metody biologicznego usuwania zanieczyszcze tuszczowych i ropopochodnych, biodegradacja


substancji organicznych pochodzenia antropogenicznego w strumieniach odpadowych.
Nowoczesne procesy fermentacyjne do przetwarzania odpadw przemysu rolno-spoywczego oraz
odpadw komunalnych.
Proces biohydrometalurgii do usuwania lub odzysku metali z odpadw komunalnych (urban mining)
i przemysowych.
Zapobieganie procesom eutrofizacji poprzez usuwanie zw. fosforu oraz/lub azotu z ekosystemw
wodnych i ciekw komunalnych.
Rozwj oraz wdraanie nowych technologii bio i fito-remediacji rodowiska wodno-gruntowego.
Integracja procesw biologicznych i fizyko-chemicznych w oczyszczaniu ciekw przemysowych
umoliwiajca zamknicie obiegu wody/ odzysk wody i energii.
Strona 19 z 67

Rozwj metod biotechnologicznych w dezodoryzacji odpadw komunalnych i odchodw zwierzt


hodowlanych.
8. Technologie oczyszczania gazw odlotowych emitowanych do powietrza.
9. Technologie oczyszczania gazw technologicznych oraz odpadowych w celu ich wykorzystania.
10. Biologiczne metody ochrony przed szkodnikami w uprawach rolniczych i lenych oraz magazynowaniu
ywnoci i higienie sanitarnej (feromony, repelenty, biopestycydy, inne).
7.

Strona 20 z 67

ZRWNOWAONA ENERGETYKA
KIS 7. WYSOKOSPRAWNE, NISKOEMISYJNE I ZINTEGROWANE UKADY
WYTWARZANIA, MAGAZYNOWANIA, PRZESYU I DYSTRYBUCJI ENERGII
I. WYTWARZANIE ENERG II
1.

Wytwarzanie skojarzone - kogeneracja, trigeneracja, poligeneracja

2.

Czysty wgiel

3.

Nowe lub ulepszone metody podnoszenia sprawnoci lub poprawy elastycznoci wytwarzania
energii.
Wykorzystanie ciepa odpadowego, niskotemperaturowego i innych form energii rozpraszanej,
w tym energetyczne wykorzystanie haasu i drga.
Optymalizacja wytwarzania energii poprzez nowoczesne systemy sterowania i monitoringu
systemy zarzdzania energi.
Wykorzystanie nowych form lub metod konwersji energii (np. Energy Harvesting).

Poprawa parametrw jakociowych paliw

6.

Nowe rozwizania techniczne poprawiajce ywotno maszyn i urzdze energetycznych.


Nowe lub ulepszone metody monitorowania, predykcyjne i analizy stanu technicznego maszyn
i urzdze energetycznych, w tym rwnie z uyciem SHM (Structural Health Monitoring).
Ograniczenie haasu i drga towarzyszcych procesom generacji energii.

Poprawa efektywnoci konwersji energii

5.

Nowe lub udoskonalone technologie wytwarzania energii z wgla zwikszajce efektywno


i/lub minimalizujce emisj zanieczyszcze oraz konieczno skadowania ubocznych
produktw spalania.

Rozwizania poprawiajce ywotno maszyn i urzdze energetycznych oraz redukujce haas

4.

Technologie poprawiajce efektywno skojarzonego wytwarzania i nowe metody skojarzonej


generacji energii.
Dostosowanie ukadw skojarzonych do wykorzystywania nowych paliw lub paliw o gorszych
parametrach jakociowych.

Nowe lub ulepszone metody poprawienia kalorycznoci lub innych istotnych dla poprawy
wytwarzania parametrw paliwa.
Monitorowanie parametrw jakociowych paliwa w czasie rzeczywistym.
Metody pozwalajce utrzyma zaoone parametry paliwa w czasie rzeczywistym
Metody oczyszczania paliw staych i pynnych.

Ogniwa paliwowe

Technologie wytwarzania energii elektrycznej (rwnie w skojarzeniu) z uyciem ogniw


paliwowych (do zastosowa mobilnych lub stacjonarnych).
Ukady hybrydowe z wykorzystaniem ogniw paliwowych.
Nowe lub ulepszone ogniwa paliwowe.

Strona 21 z 67

II. SMART GRIDS / INTELIGENTNE SIECI ELEK TROENERGETYCZNE


Obszar obejmuje rozwizania zwikszajce efektywno, pewno zasilania i bezpieczestwo pracy sieci
elektroenergetycznych przesyowych i rozdzielczych. Obejmuje problematyk prowadzenia ruchu sieci, ochrony
poszczeglnych elementw i caej sieci przed awariami, ze szczeglnym uwzgldnieniem blackoutw,
zagadnienia efektywnoci energetycznej i redukcji strat, waciwej integracji rde rozproszonych w sieci i
zarzdzania nimi, jak rwnie inne zadania zwizane z zarzdzaniem popytem i wdroeniem nowych metod
wyrwnywania obcie oraz regulacji napicia i innych parametrw jakoci energii elektrycznej. Osignicie
wysokiego poziomu inteligencji sieciowej moliwe jest przez wykorzystanie inteligentnych technik
pomiarowych, metod sterowania, a take stosownych narzdzi informatycznych, w tym efektywnych i
bezpiecznych rozwiza oraz rodkw teleinformatycznych.
1.

Inteligentne rozwizania w sieciach elektroenergetycznych

2.

Inteligentna automatyka zabezpieczeniowa i restytucyjna w systemach elektroenergetycznych


Inteligentne narzdzia wykorzystywane dla optymalizacji pracy i sterowania sieciami
przesyowymi i dystrybucyjnymi
Inteligentne systemy wsparcia decyzji operatorskich
Inteligentne i adaptacyjne ukady pomiarowe i decyzyjne dla potrzeb Smart Grids
Systemy automatyzacji i zabezpiecze rozlegych sieci przesyowych i rozdzielczych, w tym z
wykorzystaniem ukadw WAMS, FACTS, HVDC itp.
Inteligentne systemy wydzielania pracy wyspowej oraz ponownej synchronizacji z systemem
elektroenergetycznym
Elektrownie wirtualne (Virtual Power Plants) i ich wykorzystanie do regulacji pracy systemu
elektroenergetycznego
Metody i algorytmy zarzdzania popytem na energi elektryczn (Demand Side Response,
Demand Side Managemant)
Systemy sterowania i zabezpiecze maych autonomicznych systemw elektroenergetycznych,
rozwizania dla spoecznoci lokalnych i przedsibiorstw
Interfejsy energetyczne wielu nonikw energii, ich zasilanie i opomiarowanie
Zastosowanie elektrycznych rodkw transportu ldowego i wodnego dla wyrwnywania
profilu obcienia sieci
Integracja rozproszonych rde energii oraz zasobnikw energii z systemem
elektroenergetycznym
Inteligentne zarzdzanie zasobami rozproszonymi
Rozproszone systemy monitorowania jakoci energii elektrycznej
Metody i rodki poprawy efektywnoci energetycznej oraz redukcji strat energii w sieciach
przesyowych i rozdzielczych, w tym produkty, usugi oraz narzdzia inynierskie
Integracja sieci elektroenergetycznych, sieci telekomunikacyjnych oraz systemw
informatycznych tworzcych inteligentne sieci elektroenergetyczne
Rozwj metod i algorytmw predykcji nasonecznienia oraz wietrznoci na potrzeby integracji
rde OZE w ramach inteligentnych sieci elektroenergetycznych
Rozwj technik magazynowania energii elektrycznej w ukadach inteligentnych sieci
elektroenergetycznych

Smart metering i teleinformatyka w energetyce

Cyfrowe systemy pomiarowe, w tym systemy zdalnego opomiarowania (Advanced Metering


Infrastucture AMI) nowe konstrukcje elementw AMI, technologie komunikacji i
inteligentne oprogramowania Systemw Centralnych AMI, interoperacyjno i wymienno
elementw AMI
Rozwj technik i technologii transmisji danych dla potrzeb elektroenergetyki

Strona 22 z 67

Rozwj technik cyberbezpieczestwa (Cybersecurity) rozwj oprogramowania, urzdze i


usug bezpieczestwa informatycznego w elektroenergetyce
Integracja systemw opomiarowania i odczytu wielu mediw (prd, woda, gaz, ciepo), w tym
rozwizania dla Smart Cities
Zastosowania ukadw PMU (Phasor Measurement Units) w sieciach przesyowych i
rozdzielczych

III. MAGAZYNOWANIE ENERGII


1.

Metody magazynowania energii z wykorzystaniem rnych nonikw

2.

E-mobility

3.

Wykorzystanie nadmiaru energii do produkcji nonika moliwego do magazynowania (w tym


m.in. wodoru i metanu syntetycznego)
Nowe lub ulepszone technologie magazynowania nonikw energii
Technologie poprawiajce efektywno rde szczytowo-pompowych
Nowe lub ulepszone technologie magazynowania energii z wykorzystaniem powietrza
Magazynowanie energii z zastosowaniem materiaw zmiennofazowych
Innowacyjne technologie magazynowania energii z wykorzystaniem zwizkw chemicznych,
w tym akumulatory ciepa
Akumulatory i baterie, w tym litowo-jonowe, kwasowe i przepywowe
Zarzdzane automatyczne / zdalnie systemy umoliwiajce pynn regulacj poday i popytu
dla odnawialnych rde energii poprzez magazynowanie energii
Integracja magazynw energii z krajow sieci energetyczn na rnych poziomach napi, w
tym identyfikacja barier i koncepcji ich usuwania niezbdnych dla upowszechnienia
technologii magazynowania energii
Integracja magazynw energii z instalacjami OZE
Mobilne magazyny energii w postaci ciepa wysokotemperaturowego - optymalizacja
produkcji ciepa w stosunku do zapotrzebowania lokalnych ukadw kogeneracyjnych
Wykorzystanie zasobnikw energii w rozproszonych ukadach hybrydowych (w tym m.in.
baterie, zasobniki kinetyczne koo zamachowe, baterie akumulatorw z magazynowaniem
wewntrznym, elektrownie wodne pompowe)

Baterie pojazdw elektrycznych jako zasobniki energii w optymalizacji pracy sieci


inteligentnej z odnawialnymi rdami energii
Zarzdzanie adowaniem pojazdw elektrycznych

Technologie magazynowania energii nowej generacji

Superkondensatory badania w kierunku opracowania nowego typu urzdze w celu


stworzenia moliwoci ich zastosowania w energetyce
Poszukiwanie rozwiza pozwalajcych na skalowanie technologii rnych magazynw
energii i metod zwikszajcych efektywno i ywotno magazynw
Badania i rozwj nowego typu materiaw lub technologii stosowanych w procesie
magazynowania energii w celu zwikszenia jego bezpieczestwa i efektywnoci

IV. OZE
Obszar ten dotyczy wykorzystania dostpnych lokalnie odnawialnych rde energii i paliw, w celu zwikszenia
niezalenoci energetycznej okrelonego obszaru (w tym autonomiczne regiony energetyczne) oraz stosowania
nowych, efektywnych technologii w zakresie produkcji i przetwarzania i magazynowania energii ze rde
odnawialnych oraz otrzymywania paliw pynnych w celu zmniejszenia zapotrzebowania na energi ze rde
Strona 23 z 67

konwencjonalnych. Energia moe by wytwarzana niezalenie z kadego rda, w oparciu o inteligentne


synergiczne ukady moduowe czce kilka takich samych rde lub rnorodne rda energii odnawialnej
komponowane pod wzgldem parametrw technicznych, w zalenoci od miejscowego potencjau i dostpnoci
wybranych rde energii (w tym m.in. synergia OZE z budownictwem). Gwny cel dziaa w niniejszym
sektorze to poprawa efektywnoci generacji energii.
1.

Energia wiatrowa

2.

Energia soneczna

3.

Opracowanie wydajnych technologii umoliwiajcych wykorzystywanie wody jako surowca


energetycznego z ograniczaniem ich negatywnego wpywu na zmiany rodowiska naturalnego
Poprawa sprawnoci w ukadach konwersji energii wody na energi elektryczn

Energia geotermalna

5.

Innowacyjne technologie solarne umoliwiajce wytwarzanie ciepa


Ogniwa fotowoltaiczne oparte na nowych materiaach oraz inne nowe technologie pozwalajce
na wytwarzanie energii ze rde solarnych
Technologie umoliwiajce popraw sprawnoci wytwarzania energii oraz innych cech
eksploatacyjnych w konwencjonalnych ogniwach fotowoltaicznych

Energia wodna

4.

Optymalizacja budowy lokalnych elektrowni wiatrowych w skali mikro i mini


Innowacyjne technologie wytwarzania energii elektrycznej z energii wiatru majce na celu
zwikszanie sprawnoci procesu konwersji energii wiatru na energi elektryczn (m.in. turbiny
wiatrowe z pionow osi obrotu)
Rozwj oraz doskonalenie narzdzi do prognozowania wytwarzania energii z elektrowni
wiatrowych

Wydajna i przyjazna dla rodowiska produkcja energii w oparciu o ciepo geotermalne

Biomasa, biogaz, biopaliwa i inne noniki energii pochodzce z przetwarzania biomasy odpadowej
pochodzenia rolinnego i zwierzcego oraz innego rodzaju biomasy rolinnej z wykluczeniem
nadmiernej eksploatacji obszarw lenych

Innowacyjne procesy i technologie dotyczce obrbki wstpnej i pozyskania surowca


Technologie poprawy jakoci biomasy oraz technologie pozwalajce na efektywn obrbk
wstpn biomasy za pomoc metod fizycznych i/lub chemicznych umoliwiajce
intensyfikacj procesw otrzymywania biopaliw ciekych (pynnych i gazowych) oraz
biopynw do zastosowa stacjonarnych
Nowe lub ulepszone technologie produkcji biogazu (w tym m.in. rozwj i badania nad
procesami oczyszczania biogazu do biometanu z jednoczesnym opracowaniem metod
wykorzystania odpadowego CO2, produkcja bionawozw - rolnictwo energetyczne)
Nowe lub ulepszone technologie zgazowania biomasy do celw energetycznych (w tym m.in.
innowacyjne technologie maoskalowe - do 5MW do spalania biomasy z wyczeniem
wspspalania)
Innowacyjne procesy prowadzce do otrzymywania biopaliw ciekych, innych zwizkw
chemicznych z biomasy drugiej i dalszych generacji:
Katalityczne technologie otrzymywania biopaliw umoliwiajce zmniejszenie iloci
produktw odpadowych i ubocznych
Produkcja paliw, biopolimerw substancji chemicznych i nawozw w oparciu
o wydzielanie i/lub syntez wartociowych zwizkw chemicznych w procesach
biorafineryjnych
Strona 24 z 67

Opracowanie koncepcji budowy rafinerii biomasy (biorafinerii) w warunkach polskich


6.

Wytwarzanie energii elektrycznej z otaczajcych rde odnawialnych z zastosowaniem energy


harvesting

V. ENERGETYKA PROSUMENCKA
Obszar ten obejmuje przyjazne w uytkowaniu technologie i systemy, ktrych zastosowanie przyczyni si do
zwikszenia efektywnoci energetycznej oraz poprawy jakoci zasilania odbiorcw w sieciach i instalacjach
niskiego napicia. Badania powinny zmierza do stworzenia warunkw rozwoju i upowszechnienia tych
rozwiza oraz aktywizacji grupy konsumenckiej do ich wprowadzania.
1.

Prosumenckie rda energii

2.

Innowacyjne, wysokosprawne urzdzenia i systemy mikrogeneracyjne ciepa i/lub energii


elektrycznej, zasilane z dowolnego rda energii pierwotnej.
Zintegrowane ukady do wytwarzania rnych nonikw energii: elektrycznej, ciepa, chodu,
lub ewentualnie inne media.
Wysokosprawne systemy konwersji i uytkowania energii w maej skali, usytuowane w
pobliu lub bezporednio u uytkownika.
rda odnawialne maej mocy zintegrowane z zasobnikami energii, dla poprawy jakoci
zasilania i efektywnoci energetycznej.
Efektywne energetycznie, prosumenckie (tanie i atwe w obsudze) systemy umoliwiajce
dostosowanie iloci energii wytwarzanej w mikrordach do zapotrzebowania odbiorcy.
Wykorzystanie
innowacyjnych
rozwiza
technologicznych
w
mikrordach:
fotowoltaicznych (w tym nowe materiay do zastosowa w fotowoltaice), ogniwach
paliwowych,
biologicznych
i
mikrobiologicznych,
wykorzystujcych
zjawiska
termoelektryczne, piezoelektryczne i in. do wytwarzania energii elektrycznej i ciepa.
Mobilne rda energii elektrycznej (rodki transportu ldowego i wodnego) w odniesieniu do
magazynowania energii elektrycznej i zwikszenia niezawodnoci zasilania ukadw
prosumenckich.
Systemy umoliwiajce wykorzystanie energii odpadowej w skali mikro.
Innowacyjne systemy wykorzystujce cieki, prdy wodne itp. do produkcji energii elektrycznej
na potrzeby odbiorcy i lokalnego systemu.

Instalacje prosumenckie i sieci rozdzielcze niskiego napicia z generacj rozproszon

Integracja rde i zasobnikw energii elektrycznej i ciepa z sieci elektroenergetyczn


niskiego napicia.
Bezpieczestwo wsppracy mikrorde z sieci rozdzielcz niskiego napicia
Systemy optymalnego zarzdzania i sterowania prac sieci niskiego napicia ze rdami i
zasobnikami energii.
Regulacja napicia w sieciach z duym udziaem mikrorde.
Wykorzystanie inteligentnych algorytmw prognostyczno-decyzyjnych do sterowania prac
mikrosystemw niskiego napicia.
Optymalizacja strategii prosumenckich z wykorzystaniem inteligentnych licznikw energii.
rodki i rozwizania do poprawy jakoci zasilania dla rnych nonikw energii.
Wykorzystanie zasobnikw energii do wspomagania zarzdzania energi oraz do realizacji
usug pomocniczych zwizanych z popraw jakoci zasilania.
Jako energii i jej regulacja w instalacjach mikrosystemach pracujcych autonomicznie.
Optymalizacja struktury mikrosystemw do zadanego otoczenia i warunkw zapotrzebowania
na rne noniki energii.
Praca autonomiczna mikrosystemw energetycznych.
Strona 25 z 67

3.

Rozwj technologii zaspokajania dostaw nonikw energetycznych w ARE (Autonomiczne


Regiony Energetyczne).
Technologie integrujce rne systemy zasilania i dostpu do nonikw energetycznych w
skali mikro.
Rozwj nowych usug (w tym narzdzi inynierskich) do projektowania nowych technologii
dla energetyki prosumenckiej.
Rozwj technik magazynowania energii elektrycznej w ukadach prosumenckich.

Technologie informatyczne w energetyce prosumenckiej

Technologie informatyczne w okrelaniu warunkw przyczenia oraz prognozy pracy sieci


elektroenergetycznych z udziaem energetyki prosumenckiej.
Technologie GIS w sieciach niskiego napicia.
Systemy wspomagania energetyki prosumenckiej.
Inteligentne systemy obsugi prosumenta z udziaem domowych sieci komputerowych typu
HAN.
Bezpieczestwo pracy sieci prosumenckich i mikrosystemw energetycznych.
Integracja systemw inteligentnego budynku ze systemami obsugi i sterowania energetyki
prosumenckiej.
Rozwj otwartych protokow i standardw wymiany danych w sieciach i instalacjach
energetycznych.

VI. ENERGIA Z ODPADW, PALIW ALTERNATYWNYCH I OCHRONA RODOWISK A


1.

Zagospodarowanie odpadw przemysowych i komunalnych

2.

Rozwj technologii energetycznego zagospodarowania odpadw (w tym w ukadzie


skojarzonym).
Rozwj technologii oczyszczania gazw powstaych w procesie energetycznego
zagospodarowania odpadw w zakresie optymalizacji kosztw wytworzenia i
zagospodarowania.
Rozwj instalacji do przygotowywania paliwa do celw energetycznych z odpadw, z
wyczeniem produkcji RDF.
Rozwj instalacji do podsuszania i zagospodarowania frakcji biodegradowalnych.
Badania nad przygotowywaniem mieszanek odpadw pozwalajcych na zwikszenie ich
kalorycznoci a przez to moliwo zastosowania w energetyce.
Badania nad przygotowywaniem mieszanek odpadw pozwalajcych na mniejsz emisj
niebezpiecznych zwizkw.
Rozwj, badania i wsparcie infrastruktury do kompostowania; wprowadzenie selekcji odpadw
mokrych biodegradowalnych i wdroenie
technologii procesu otrzymywania
penowartociowego kompostu.
Innowacyjne systemy do wytwarzania energii elektrycznej (take w skojarzeniu)
z wykorzystaniem wglowodorw odpadowych (waste hydrocarbons) oraz wodoru bdcego
produktem ubocznym (byproduct hydrogen) w procesach technologicznych (np. produkcja
kwasu solnego, nawozw, rafinerie).

Zgazowanie paliwa

Rozwj technologii pirolizy i zgazowania.


Rozwj technologii oczyszczania gazu po procesie zgazowania pozwalajcej na bezporednie
zastosowanie jednostek wytwrczych (w tym ogniw paliwowych i turbin gazowych) do
wytwarzania energii.

Strona 26 z 67

3.

Redukowanie i zagospodarowanie zwizkw szkodliwych z emisji i produktw ubocznych z procesu


wytwarzania energii

4.

Rozwj technologii zgazowania pozwalajcej na stosowanie w tym samym urzdzeniu rnych


paliw np. biomasy i odpadw (w tym m.in. zgazowanie ze zoem fluidalnym).
Innowacyjne ukady wykorzystujce procesy biologicznej i termicznej gazyfikacji z
zastosowaniem rozwiza dotyczcych oczyszczania i uszlachetniania wytwarzanego gazu.

Technologie redukujce szkodliwe gazy w procesie wytwarzania energii wykorzystujce


procesy chemiczne i fizyczne.
Nowe lub ulepszone technologie dotyczce uytkowego zagospodarowania ubocznych
produktw spalania (UPS).
Nowe lub ulepszone technologie redukcji/ zagospodarowania zwizkw szkodliwych z emisji,
w tym NOx (take metody redukcji polizgu amoniaku), SOx, py, metali cikich, dwutlenku
wgla (CCU).

Paliwa alternatywne

Konwersja biomasy lub odpadw do paliw o parametrach umoliwiajcych bezpieczne


zastosowanie w obecnie produkowanych jednostkach wytwrczych.
Procesy wytwarzania pynnych (ciekych i gazowych, w tym biowodoru) paliw alternatywnych
do celw energetycznych z wybranych odpadw (lub innych niezagospodarowanych
materiaw) jako surowca procesy WtL (waste to liquid).

Strona 27 z 67

KIS 8. INTELIGENTNE I ENERGOOSZCZDNE BUDOWNICTWO


I. MATERIAY I TECHNOLO GIE
1.

2.
3.
4.
5.
6.

7.
8.

9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.

Materiay o podwyszonych parametrach w szczeglnoci: konstrukcyjnych, izolacyjnych,


o podwyszonej odpornoci na procesy starzenia, paro-przepuszczalnych, niskiej energii wbudowanej,
wysokiej odpornoci ogniowej, niskiej emisyjnoci, termo-refleksyjne oraz wytwarzane z surowcw
rolinnych i technologie ich wytwarzania.
Materiay i technologie wykorzystywane do rewitalizacji budynkw, w tym zabytkowych.
Materiay i technologie termo-modernizacyjne do zastosowania na istniejcych ociepleniach, ktre
wymagaj poprawy izolacyjnoci.
Materiay suce do akumulowania ciepa i chodu oraz technologie ich wytwarzania.
Materiay i technologie wytwarzania powok o podwyszonych parametrach, utrudniajcych rozwj
grzybw, bakterii i alg.
Materiay, o zmiennych parametrach fizycznych, regulowanych parametrami rodowiska zewntrznego
i/lub systemem zarzdzania energi w budynku, w tym materiay o zmiennych waciwociach
cieplnych, spektralnych, wilgotnociowych i inne, oraz technologie ich wytwarzania.
Materiay przezroczyste i technologie ich wytwarzania; okna, systemy przeszkle o zmiennych
parametrach optycznych dla promieniowania sonecznego.
Dugowieczne pokrycia dachowe i inne materiay, charakteryzujce si wysok odpornoci
na czynniki degradujce, chronice budynki przed czynnikami atmosferycznymi, w tym o zmiennych
waciwociach absorpcyjnych, oraz technologie ich wytwarzania.
Materiay i technologie chronice budynki przed przegrzewaniem i/lub ograniczajce straty ciepa.
Badania i technologie zwizane z procesami transportu ciepa i wilgoci w przegrodach budowlanych
w zalenoci od zastosowanych materiaw izolacyjnych i technologii termomodernizacji.
Materiay i technologie systemw wykorzystania owietlenia wiatem dziennym o wysokiej
efektywnoci i sterowalnoci.
Materiay i technologie sonecznych systemw pasywnych zintegrowanych z obudow budynku.
Materiay i technologie energetyki sonecznej cieplnej (aktywne) zintegrowane z budynkiem.
Materiay i technologie fotowoltaiczne zintegrowane z obudow budynku.
Materiay i technologie wielofunkcyjnych energetycznie (ogrzewanie, chodzenie, wentylacja,
klimatyzacja, produkcja energii elektrycznej) obudw budynku.
Energooszczdne owietlenie, serwisowalne moduowe oprawy energooszczdnego owietlenia
o zminimalizowanej energii wbudowanej, oprawy zwikszajce skuteczno chodzenia i trwao ich
elementw, oraz materiay i technologie ich wytwarzania.

II. SYSTEMY ENERGETYCZNE BUDYNKW


1.
2.

3.
4.

5.
6.

Zintegrowane podejcie do systemw zarzdzania budynkiem.


Technologie i systemy inteligentnego budynku ze szczeglnym uwzgldnieniem nowych algorytmw
optymalizujcych wykorzystanie energii z zintegrowanych z budynkiem rde odnawialnych
i lokalnych systemw akumulacji, zaawansowanych systemw prognozowania wytwarzania
i zapotrzebowania na energi.
Technologie i systemy integrujce zespoy inteligentnych budynkw i infrastruktury inteligentnych
miast.
Systemy pozwalajce na atwe i peniejsze wykorzystanie funkcji budynkw inteligentnych, w tym
uatwienia dostpu i sterowania (sterowanie gestem i mow) przy wykorzystaniu kamer, wizualna
identyfikacja zagroe (np. poaru czy powodzi), identyfikacja uytkownika przez inteligentny
budynek.
Inteligentne systemy przedpatowe za media dostarczane do budynku.
Aktywne systemy fasadowe chronice przed przegrzewaniem.
Strona 28 z 67

7.

8.
9.

Systemy dystrybucji energii w budynku w zalenoci od dostpnoci i chwilowych potrzeb,


poprzedzone opracowaniem systemu priorytetyzacji wykorzystania rnych rde energii
w zintegrowanym systemie energetycznym budynku.
Systemy inteligentnego owietlenia.
Rozwj algorytmw i systemw zarzdzania budynkiem wpywajcych na wiadomo uytkownikw
w zakresie wykorzystania energii w ramach systemu DSM (Demand-Side Management).

III. ROZWJ MASZYN I URZ DZE


Bezodpadowe/ nisko odpadowe technologie i linie technologiczne ukierunkowane na obnienie
kosztw i/lub zwikszenie efektywnoci w produkcji materiaw, wyrobw budowlanych, realizacji
inwestycji budowlanych.
2. Linie technologiczne, maszyny i urzdzenia z nimi zwizane, umoliwiajce produkcj (prefabrykacj)
moduw przegrd budowlanych o wysokim oporze termicznym i niskiej energii wbudowanej.
3. Maszyny i urzdzenia obniajce energochonno i pracochonno procesu budowy oraz zwikszajce
bezpieczestwo pracy.
4. Urzdzenia i systemy zarzdzania energi pozwalajce na automatyczne i pynne korzystanie
w budynkach z wielu rde zasilania.
5. Urzdzenia i systemy zasilania budynkw prdem staym (DC Direct Current).
6. Sterowniki BMS/HMS (Building/Home Management System) instalowane na stae w sprzcie
AGD/owietleniu, przystosowane do wsppracy z BMS budynku.
7. Urzdzenia i systemy konwersji, magazynowania i wykorzystania energii odnawialnej i odpadowej.
8. Urzdzenia integrujce systemy konwersji i magazynowania energii.
9. Urzdzenia mikro lub maej skali o wysokiej sprawnoci do przetwarzania energii zawartej
w rodowisku w energi elektryczn, ciepo i chd do zastosowa w budownictwie.
10. Urzdzenia i systemy racjonalizacji wykorzystania, pozyskiwania, oczyszczania i uzdatniania wody.
1.

IV. ROZWJ APLIK ACJI I RODOWISK PROGRAMISTYCZNYCH


1.

2.
3.

4.
5.
6.
7.

Stworzenie otwartego rodowiska programistycznego Software Development Kit, ktre umoliwiaoby


tworzenie aplikacji wyszego poziomu w postaci graficznej do sterowania prac urzdze
w inteligentnych budynkach i interakcj pomidzy poszczeglnymi urzdzeniami w sieci.
Zintegrowane aplikacje diagnostyczne do zdalnego monitoringu i badania systemw BMS/HMS.
Aplikacje /systemw/interfejsw BMS/HMS poprawiajcych bezpieczestwo, wspierajcych obsug
budynkw i podnoszcych jako ycia zarwno osb starszych o czciowym stopniu
niepenosprawnoci, jak i osb niepenosprawnych (niewidome, guchonieme, upoledzenia ruchowe).
Opracowanie standardw komunikacji i wymiany danych pomidzy aktywnymi elementami
inteligentnych budynkw i systemw lokalnych.
Projektowanie, budowa i testowanie moduw komunikacyjnych zapewniajcych wymian danych
i zarzdzanie aktywnymi elementami inteligentnych budynkw.
Projektowanie, budowa i testowanie zintegrowanych systemw zarzdzania energi dla
autonomicznych systemw lokalnych.
Projektowanie, testowanie i wdraanie algorytmw optymalizujcych zarzdzanie zasobami
autonomicznych systemw lokalnych.

V. ZINTEGROWANE PROJEK TOWANIE


1.
2.

Opracowanie i standaryzacja bibliotek wspierajcych BIM.


Metody i narzdzia projektowe prowadzce do Inteligentnej Konstrukcji, w tym wykorzystanie technik
symulacji komputerowych, techniki BIM (Building Information Modeling) we wszystkich fazach
projektowania (opracowanie narzdzi wspomagajcych projektowanie, modelowanie i symulacj

Strona 29 z 67

budynkw energooszczdnych zarwno od strony zastosowanych technologii, jak i od strony symulacji


efektu ekonomicznego nakady/czas zwrotu inwestycji).
VI. WERYFIK ACJA ENERGETY CZNA I RODOWISKOWA
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Programy wspomagajce i automatyzujce audyt energetyczny obiektw poddawanych modernizacji


oraz monitoring efektw.
Opracowanie narzdzi do weryfikacji energetycznej i rodowiskowej pod ktem energochonnoci
wbudowanej i stosowania metody penego cyklu ycia LCA.
Walidacja zintegrowanych systemw budownictwa zero-energetycznego w rzeczywistych warunkach
eksploatacyjnych (sie budynkw dowiadczalnych w rnych systemach).
Metody i narzdzia do oceny jakoci wykonania elementw budynkw (istniejcych oraz
wznoszonych) umoliwiajce okrelenie rzeczywistej charakterystyki obiektw.
Badania, technologie dotyczce wpywu systemw infrastruktury budynku na zdrowie i wydajno
pracy.
Innowacyjne systemy poligonowej kontroli parametrw wyrobw budowlanych majcych wpyw
na kocow efektywno energetyczn budynku.

VII. PRZETWARZANIE I POWTRNE UYCIE MATERIAW


1.
2.

Opracowanie technologii ponownego wykorzystania materiaw oraz elementw konstrukcyjnych


i izolacyjnych (odzysk, w tym recykling) w budownictwie.
Nowe technologie i linie technologiczne do wytwarzania materiaw i wyrobw dla budownictwa
z zastosowaniem surowcw towarzyszcych, produktw ubocznych i odpadw.

Strona 30 z 67

KIS 9. ROZWIZANIA TRANSPORTOWE PRZYJAZNE RODOWISKU


I. INNOWACYJNE RODK I TRANSPORTU
1.

2.
3.
4.
5.
6.
7.

Optymalizacja rodkw transportu poprzez redukcj masy i rozmiarw przy zachowaniu


funkcjonalnoci (zmniejszenie energochonnoci i emisji zanieczyszcze, materiaochonnoci,
zwikszanie sprawno).
Intermodalno rodkw transportu, w tym dyfuzja rozwiza technicznych i technologicznych
pomidzy systemami transportowymi.
Infrastruktura do eksploatacji innowacyjnych rodkw transportu.
Moduowa budowa rodkw transportu, w tym wymiana jednostek napdowych.
Specjalne i specjalizowane rodki transportu.
rodki transportu zasilane alternatywnymi rdami energii wraz z infrastruktur do ich obsugi.
Autonomiczne rodki transportu.

II. PROEK OLOGICZNE R OZWIZANIA KONSTRUKC YJNE I KOMPONENTY W


RODKACH TRANSPORTU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Alternatywne napdy i rda zasilania w transporcie, w tym indukcyjne bezstykowe systemy


przekazywania energii do rodkw transportu.
Napdy wykorzystujce OZE i rda energii z odpadw.
Innowacyjne systemy i komponenty przetwarzania, w tym odzysku i magazynowania energii.
Optymalizacja i poprawa konstrukcji i funkcjonalnoci podzespow w rodkach transportu.
Innowacyjne systemy recyklingu, odzysku i utylizacji.
Innowacyjne systemy redukcji szkodliwych emisji.
Opracowanie i rozwj systemw bezpieczestwa dla rodkw transportu.
Innowacyjne elementy wyposaenia rodkw transportu.
Systemy biomechaniczne w elementach wyposaenia rodkw transportu.

III. SYSTEMY ZARZDZANIA TRANSPORTEM


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

rodki organizacyjne i techniczne umoliwiajce realizacj preferencji dla transportu zbiorowego.


rodki organizacyjne i techniczne umoliwiajce realizacj preferencji dla ekologicznych rodkw
transportu.
Rozwj inteligentnych systemw transportowych, w tym m.in. transportu modalnego oraz optymalnego
zarzdzania energi.
Inteligentne proekologiczne systemy zarzdzania dostpem do stref chronionych.
Inteligentne systemy zarzdzania bezpieczestwem ruchu w transporcie.
Systemy komunikacji rodka transportu z otoczeniem.
Systemy minimalizujce oddziaywanie rodkw transportu na otoczenie, w tym systemy i technologie
oceny oddziaywania rodkw transportu na zdrowie i bezpieczestwo.

IV. INNOWACYJNE MATERIAY W RODK ACH TRANSPORTU


1.
2.
3.
4.
5.
6.

Innowacyjne materiay metalowe.


Innowacyjne materiay polimerowe.
Innowacyjne materiay kompozytowe.
Innowacyjne pokrycia oraz powoki.
Innowacyjne materiay hybrydowe, w tym blachy organiczne lub struktury bioniczne.
Innowacyjne materiay na bazie surowcw wtrnych.

Strona 31 z 67

7.

Innowacyjne materiay eksploatacyjne, w tym niskoemisyjne noniki energii.

V. INNOWACYJNE TECHN OLOGIE PRODUK CJI RO DKW TRANSPORTU I ICH


CZECI
1.
2.

3.
4.
5.
6.

Modyfikacja oraz budowa nowych linii technologicznych i systemw produkcyjnych rodkw


transportu, komponentw i czci, w tym recyklingu.
Innowacyjne systemy projektowania i oceny jakoci w zakresie: metod, technik, infrastruktury
pomiarowej i procedur dotyczcych kontroli jakoci (technicznej) na wszystkich etapach produkcji oraz
gotowych wyrobw, w tym oceny ich waciwoci funkcjonalnych z wykorzystaniem nowoczesnych
technik pomiarowych.
Innowacyjne systemy zarzdzania logistyk i acuchem dostaw.
Innowacyjne systemy zarzdzania wiedz i przepywem informacji w przedsibiorstwach.
Innowacyjne metody ograniczania wpywu procesw produkcyjnych na rodowisko.
Innowacyjne technologie produkcji, w tym technologie czenia, modelowania i obrbki.

Strona 32 z 67

SUROWCE NATURALNE I GOSPODARKA ODPADAMI


KIS 10. NOWOCZESNE TECHNOLOGIE POZYSKIWANIA, PRZETWRSTWA
I WYKORZYSTYWANIA SUROWCW NATURALNYCH ORAZ WYTWARZANIE
ICH SUBSTYTUTW
I. PRZETWRSTWO METALICZNYCH SUROWC W MINERALNYCH
1.

Nowe technologie i urzdzenia do wzbogacania metalicznych surowcw mineralnych

2.

Technologie metalurgiczne (piro i hydrometalurgiczne) produkcji metali nieelaznych z surowcw


pierwotnych i wtrnych

3.

5.

Innowacyjne technologie topienia i rafinacji metali.


Nowe rozwizania konstrukcji energooszczdnych agregatw hutniczych do stapiania rud i
koncentratw metali, a take do przetwarzania produktw stapiania.
Nowe technologie pozyskiwania metali z odpadw i pproduktw z procesw
metalurgicznych (ule, pyy, szlamy).
Odzysk i przetwarzanie energii odpadowej gazw technologicznych z agregatw hutniczych
oraz ze staych i ciekych materiaw.
Rozwj metod ugowania, w tym cinieniowego, rud i koncentratw metali.
Innowacyjne metody selektywnego wydzielania metali z roztworw wodnych (precypitacyjne,
jonowymienne, elektrochemiczne).
Hydrometalurgiczne metody odzysku metali towarzyszcych, w tym krytycznych.

Innowacyjne technologie gbokiego przetwrstwa metali, w tym:

4.

Technologie odzysku metali z rud o trudnych charakterystykach wzbogacalnoci.


Technologie kompleksowego odzysku skadnikw uytecznych z antropogenicznych
surowcw wtrnych.
Innowacyjne technologie wzbogacania niskojakociowych rud polimetalicznych.
Nowe konstrukcje urzdze do wzbogacania surowcw mineralnych.

Wytwarzania materiaw funkcjonalnych metodami ciekofazowymi.


Opracowanie nowych stopw do odlewania o ulepszonych walorach uytkowych w
odniesieniu do aktualnie istniejcych (nowe metody kontrolowanej krystalizacji i
rozdrabniania struktury, dobr nowych dodatkw stopowych).
Ksztatowanie struktury i waciwoci metodami przerbki plastycznej, obrbki cieplnej i
obrbki cieplno-chemicznej.
Wytwarzanie proszkowych materiaw metalicznych i kompozytowych z wykorzystaniem i
rozwojem technik atomizacji, wysokoenergetycznego mielenia, syntezy mechanicznej,
chemicznej i plazmochemicznej.

Modyfikacja istniejcych i nowe linie technologiczne i urzdzenia dla procesw przetwrstwa metali,
umoliwiajce prowadzenie procesw cigych, zmniejszajce ilo oddzielnych operacji
technologicznych, zapewniajcych wytworzenie wyrobw nanostrukturalnych.
Innowacyjne technologie obrbki metali, wytwarzania i nakadania warstw ochronnych i
funkcjonalnych z wykorzystaniem metod chemicznych, elektrochemicznych, natryskiwania cieplnego i
laserowej funkcjonalizacji powierzchni.

Metody i materiay do ochrony konstrukcji stalowych przed naraeniami rodowiskowymi.


Powoki uytkowe dla nowoczesnego budownictwa i nowych zastosowa inynieryjnych.

Strona 33 z 67

6.
7.
8.

Nowe materiay metaliczne i kompozytowe, ukierunkowane na wytwarzanie substytutw metali


krytycznych i szkodliwych;
Nowe procesy ksztatowania mikrostruktury i wasnoci wyrobw, obejmujce technologie intensywnej
deformacji plastycznej, tixoformingu, ultraszybkiego schadzania i spiekania,
Przetwrstwo metali trudnotopliwych, ze szczeglnym uwzgldnieniem surowcw krajowych

II. TECHNOLOGIE DOTYCZCE ROPY NAFTOWEJ


1.

Technologie poszukiwania, rozpoznawania, wydobywania i eksploatacji konwencjonalnych i


niekonwencjonalnych z ropy naftowej.

2.

Technologie przerobu ropy naftowej

3.

Techniki i technologie pozwalajce na optymalizacj przesyu, minimalizujce straty i


poprawiajce efektywno transportu/przesyu ropy.

Zastosowanie nowych materiaw i rozwiza technologicznych

5.
6.
7.

Techniki i technologie pozwalajce na maksymalizacj uzyskw produktw biaych.


Techniki i technologie pozwalajce na optymalizacj konwersji przetwarzanej ropy naftowej.
Techniki i technologie optymalizujce zagospodarowanie produktw ubocznych i odpadw z
przerobu ropy naftowej.
Technologie wytwarzania produktw o ulepszonej jakoci oraz produktw niszowych.

Techniki i technologie bezpiecznej i efektywnej eksploatacji infrastruktury paliwowo naftowej (w


tym sieci inteligentne)

4.

Techniki i technologie wydobycia pozwalajce na maksymalizacj wydobycia z


Zintegrowane metody analizy basenw naftowych dla detekcji wglowodorw
Techniki intensyfikacji produkcji (metody wtrne i trzecie: zataczanie wody, rodkw
powierzchniowo czynnych, CO2 , metody mikrobiologiczne i chemiczne)
Nowe technologie udostpniania z w tym tight oil
Zautomatyzowane, bezzaogowe kopalnie ropy naftowej (smart oilfields)

Technologie i materiay optymalizujce procesy energetyczne (moliwo funkcjonowania


procesw w obszarach wysokich temperatur i cinie) minimalizujce straty procesowe,
pozwalajce na lepsze uzyski.
Technologie wykorzystania gazu ziemnego w procesach przerobu ropy naftowej (w tym
produkcji wodoru).

Technologie produkcji biokomponentw i biopaliw drugiej i trzeciej generacji.


Technologie przetwrstwa odpadw (komunalnych, popirolitycznych) w kierunku produkcji paliw
Nowe produkty i technologie dla potrzeb przemysu naftowego, energetycznego i chemicznego.

Technologie wykorzystania produktw odpadowych lub ubocznych w kierunku poprawy


efektywnoci procesw przerobu ropy, chemicznych, wytwarzania energii.
Technologie produkcji substytutw rodkw smarowych.

III. TECHNOLOGIE DOTYCZCE GAZU ZIEMNEGO


1.

Technologie poszukiwania, rozpoznawania i zagospodarowania z gazu ziemnego

Nowoczesne technologie poszukiwania i rozpoznawania niekonwencjonalnych z gazu.


Inteligentny monitoring zoowy i systemy wspomagania decyzji w procesach poszukiwania i
zagospodarowania z.
Strona 34 z 67

2.

Innowacyjne technologie eksploatacji z i intensyfikacji wydobycia

3.
4.

Nowe rozwizania automatyki sterujcej i oprogramowania o funkcjonalnociach


dedykowanych nowym zastosowaniom oraz integracji sieci gazowej z innymi sieciami.
Inteligentne sieci gazowe.
Nowatorskie metody, techniki i technologie zagospodarowania energii odpadowej
wytwarzanej w procesach magazynowania i przesyu paliw gazowych.
Nowe technologie ograniczenia emisji metanu do atmosfery z systemw infrastruktury.

Zastosowanie nowych materiaw i rozwiza technologicznych

6.

Nowe technologie wiertnicze udostpniania starych i czciowo wyeksploatowanych z.


Modularne, kontenerowe systemy wiertnicze jako elementy inteligentnych kopalni gazu.

Nowe technologie produkcji i dostosowania paliw gazowych do parametrw sieciowych.


Nowe techniki i technologie bezpiecznej i efektywnej eksploatacji infrastruktury gazowej.

5.

Lokalne zagospodarowanie gazu ze z nienadajcych si do wczenia do sieci


gazowniczych.
Nowatorskie metody rozpoznawania z gazohydratw w tym geofizyka morska.

Nowoczesne materiay i techniki budowy gazocigw oraz rurocigw technologicznych


Innowacyjne metody rozwoju adhezyjnych i kohezyjnych pocze rurowych

Nowe mniej energochonne metody magazynowania gazu.

IV. TECHNOLOGIE EKSPLOATACJI Z WGLA KAMIENNEGO I BRU NATNEGO


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.

Innowacyjne technologie poprawiajce efektywno eksploatacji ukadw KTZ.


Modele, algorytmy i oprogramowanie dla poprawy efektywnoci pracy wielonaczyniowych koparek
koowych w warunkach eksploatacji pokadw o zanionej miszoci.
Innowacyjne rozwizania i technologie selektywnego urabiania z wielopokadowych
wielonaczyniowymi koparkami koowym.
Innowacyjne technologie eksploatacji ska trudnourabialnych w grnictwie wgla brunatnego,
Innowacyjne rozwizania poprawiajce wydajno i bezpieczestwo pracy maszyn podstawowych w
grnictwie.
Nowe rozwizania pozwalajce na dostosowywanie technologii eksploatacji do warunkw geologicznogrniczych.
Nowoczesne metody wykrywania i przeciwdziaania wystpieniu powanych zagroe m.in.
osuwiskowych, poarowych, wodnych, itp.
Modele, algorytmy i oprogramowanie do poprawy i modelowania/prognozowania energochonnoci
procesw wydobywczych.
Innowacyjne technologie sterowania wydobyciem (technologia wydobycia uwzgldniajca wytenie
maszyn, informatyczne wspomaganie zarzdzaniem wydobycia i prowadzenie ruchu w kopalniach).
Technologie i metody przygotowania oraz wykorzystania wyrobisk poeksploatacyjnych oraz
zwaowisk.
Technologie zgazowania, suszenia oraz wytwarzania paliw pynnych poprzez bezporednie upynnianie
wgla kamiennego i brunatnego.
Wzbogacanie wgli o niskiej jakoci, poprzez stosowanie pirolitycznej konwersji.
Proces podziemnego zgazowania wgla ze szczeglnym uwzgldnieniem metody szybowej dla
zastosowania do eksploatacji pokadw resztkowych w kopalniach wgla kamiennego.

Strona 35 z 67

V.
POZYSK IWANIE
SUROWCW
PODSTAWOWYC H
DLA
PRZEMYSU
CHEMICZNEGO, CEMENTO WEGO I BUDOWNICTWA, DROGOWNICTWA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Innowacyjne technologie i rozwizania poprawiajce wydajno i bezpieczestwo pracy maszyn


podstawowych i pomocniczych.
Nowe rozwizania technologiczne pozwalajce na popraw technologii wybuchowego urabiania ska
Innowacyjne narzdzia i rozwizania techniczne do wysokowydajnego urabiania ska twardych w
kopalniach odkrywkowych.
Rozwizania technologiczne umoliwiajce kontrol jakoci produktw zakadw przerbczych
surowcw skalnych.
Innowacyjne metody szybkiej rekultywacji i stabilizacji terenw poeksploatacyjnych w grnictwie
skalnym oraz moliwoci stwarzania warunkw biocenotycznych.
Technologie pozwalajce na popraw jakoci pozyskiwanych surowcw dostosowanej do potrzeb
odbiorcw.
Innowacyjne technologie wydobycia, przerbki oraz spedycji surowcw skalnych, ukierunkowane na
ograniczanie oddziaywania na rodowisko.

Strona 36 z 67

KIS 11. MINIMALIZACJA WYTWARZANIA ODPADW, W TYM NIEZDATNYCH


DO
PRZETWORZENIA
ORAZ
WYKORZYSTANIE
MATERIAOWE
I ENERGETYCZNE ODPADW (RECYKLING I INNE METODY ODZYSKU)
I.
MINIMALIZACJA
WYTWARZANIA
BEZODPADOWA LUB NISK OODPADOWA)
1.
2.
3.
4.
5.
6.

ODPADW

(M.IN.

PRODUK CJA

Bezodpadowe lub niskoodpadowe innowacyjne technologie produkcji.


Metody, narzdzia, procesy i technologie ograniczajce wytwarzanie odpadw.
Innowacyjne technologie prowadzce do zwielokrotnienia ponownego uycia materiaw.
Ograniczenie iloci wytwarzanych odpadw przemysowych poprzez selektywne pozyskiwanie ich
na etapach produkcji.
Minimalizacja wytwarzania odpadw opakowaniowych poprzez wprowadzenie innowacyjnych
materiaw.
Minimalizacja ubocznych produktw spalania surowcw energetycznych.

II. BEZPIECZNE METODY POSTPOWANIA Z ODPADAMI PRZEWIDZIANYMI


DO DALSZEGO ZAGOSPOD AROWANIA LUB UNIESZK ODLIWIENIA
1.
2.
3.
4.

Opracowanie innowacyjnych bezpiecznych dla rodowiska technologii transportu i magazynowania


odpadw niebezpiecznych
Nowe technologie zabezpieczania odpadw poprzez mineralizacj, zestalenie i stabilizacj
Innowacyjne technologie zabezpiecze przed emisj gazw, odorw i pyleniem
Bezpieczne technologie skadowania odpadw niemoliwych do innych procesw zagospodarowania

III. INNOWACYJNE TECHNOLO GIE ODZYSK U, W TYM RECYK LINGU


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.

Innowacyjne technologie przetwarzania odpadw metodami: mechanicznymi, termicznymi,


kriogenicznymi, biologicznymi, mikrobiologicznymi, fizycznymi i chemicznymi
Innowacyjne, przyjazne dla rodowiska technologie zabezpiecze procesw przetwarzania odpadw
Innowacyjne technologie przetwarzania odpadw, wpywajce na redukcj emisji CO2 i innych gazw
cieplarnianych do atmosfery
Innowacyjne technologie odzysku surowcw deficytowych i krytycznych z odpadw
Innowacyjne technologie przetwarzania odpadw wielomateriaowych, wielowarstwowych
i kompozytowych
Zagospodarowanie produktw z termicznego przeksztacania odpadw, midzy innymi pirolizy,
termolizy, gazyfikacji, technologii plazmowych itp.
Innowacyjne technologie odzysku, w tym recyklingu metali z odpadw
Innowacyjne technologie przetwarzania odpadw poprodukcyjnych i poeksploatacyjnych
Innowacyjne technologie trudnych do przetwarzania odpadw pochodzcych z pojazdw wycofanych z
eksploatacji oraz z ZSEE
Technologie przetwarzania odpadw z grnictwa surowcw energetycznych i nieenergetycznych oraz
odpadw mineralnych
Innowacyjne urzdzenia i linie do odzysku, w tym recyklingu odpadw
Opracowywanie innowacyjnych technologii zagospodarowywania pozyskanych materiaw
z przetworzenia odpadw
Innowacyjne technologie metalurgiczne i hydrometalurgiczne odzysku, w tym recyklingu metali i ich
zwizkw z odpadw
Selektywne, innowacyjne procesy technologiczne otrzymywania z odpadw wysokoprzetworzonych
zwizkw chemicznych

Strona 37 z 67

15. Innowacyjne wyroby wielomateriaowe i kompozytowe na bazie odpadw do wykorzystania w rnych


gaziach gospodarki
IV. INNOWACYJNE TECHNOLO GIE ODZYSK U I RECYK LINGU ENERGETYCZNEGO
1.
2.
3.
4.

Innowacyjne technologie optymalnego wytwarzania i wykorzystania paliw alternatywnych


pozyskanych z odpadw (bez RDF)
Rozwj techniczny agregatw prdotwrczych, turbin gazowych, piecw do bezpiecznego spalania
paliw pozyskanych z odpadw
Innowacyjne rozwizania odzysku energii z odpadw z wyczeniem spalania i wspspalania
Innowacyjne technologie odzysku produktw z odpadw metod rozkadu termicznego

Strona 38 z 67

KIS 12. INNOWACYJNE TECHNOLOGIE PRZETWARZANIA I ODZYSKIWANIA


WODY ORAZ ZMNIEJSZAJCE JEJ ZUYCIE
I.
POPRAWA
JAK OCI
I GOSPODARCZYCH
1.

2.
3.
4.

5.
6.
7.
8.

2.
3.
4.
5.

6.
7.
8.

DO

CELW

K ONSUMPCYJNYCH

Uzdatnianie wody przeznaczonej do celw konsumpcyjnych i gospodarczych poprzez nowatorskie


metody technologiczne, innowacyjne konstrukcje urzdze, a take stosowanie reagentw nowej
generacji, ze szczeglnym uwzgldnieniem zmniejszenia iloci produktw ubocznych odprowadzanych
do rodowiska.
Sterowanie i kontrola procesw uzdatniania wody oraz testy i metody do oceny jakoci wody
i informatyczne systemy kontrolne stanu wody.
Metody, procesy, materiay majce na celu zachowanie stabilnoci biologiczno-chemicznej wody oraz
minimalizujce ilo produktw ubocznych powstajcych w procesach dezynfekcji wody.
Metody i procesy do usuwania z wody zanieczyszcze antropogenicznych (farmaceutykw, rodkw
ochrony rolin, hormonw, metali cikich), prekursorw niebezpiecznych zanieczyszcze wtrnych
oraz biodegradowalnych frakcji zanieczyszcze organicznych.
Metody, procesy, materiay i rozwizania systemowe stosowane w technologiach uzdatniania wody
w sytuacjach kryzysowych oraz na obszarach niezurbanizowanych.
Metody, procesy i technologie oczyszczania wd podziemnych z zanieczyszcze substancjami
wglowodorowymi i innymi substancjami chemicznymi.
Modelowanie i intensyfikacja procesw oczyszczania wd w ukadach hybrydowych.
Nowe techniki pomiarowe i metody badawcze w celu identyfikacji mikrozanieczyszcze w wodzie.

II.
ZWIK SZENIE
I GOSPODARCZYCH
1.

WODY

ZASOBW

WD

DO

CELW

KONSUMPCYJNYCH

Technologie suce do odzyskiwania i wykorzystywania wd deszczowych, wd geotermalnych, wd


sonych i wd sonawych prowadzce do produkcji wody przeznaczonej do celw konsumpcyjnych
i gospodarczych.
Rozwizania systemowe w zakresie zamykania i integracji obiegw wodnych oraz zawracania wd
technologicznych w systemach komunalnych i przemysowych w ramach symbiozy przemysowej.
Technologie suce ograniczaniu strat w systemach dystrybucji wody.
Informatyczne systemy monitorowania majce na celu zwikszanie wydajnoci wykorzystywania
zasobw wodnych.
Technologie monitorowania i opomiarowania dla zwikszania wydajnoci wykorzystywania zasobw
wodnych, tj. ograniczania zuycia wody i strat w systemach wodocigowych z wykorzystaniem technik
informacyjnych i komunikacyjnych oraz systemw informacji przestrzennej.
Technologie maej retencji i wykorzystania wd opadowych na terenach zurbanizowanych, a take
w obiegach technologicznych i na potrzeby gospodarcze.
Inteligentne systemy odprowadzania wd opadowych integrujce potencja retencji naturalnej, quasinaturalnej oraz kanaowej (infrastrukturalnej).
Rozwizania inynieryjne, przestrzenne i organizacyjne retencjonowania, oczyszczania
i zagospodarowania wd opadowych w przestrzeni miejskiej i na terenach o niskiej urbanizacji jako
alternatywa dla rozwiza "collect and drain".

III. POPRAWA JAKOCI W D POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH


1.
2.

Rozwizania dla poprawy stanu ekologicznego zdegradowanych rzek, ekosystemw wodnych i od wd


zalenych (renaturyzacja i rewitalizacja), w tym przeciwdziaanie eutrofizacji.
Techniki i metody rewitalizacji maych akwenw oraz ciekw wodnych.
Strona 39 z 67

3.
4.

Biochemiczna remediacja i magazynowanie wd powierzchniowych z infiltracj hydrodynamiczn


dla stabilizacji eksploatowanych poziomw wodononych.
Rozwizania dla efektywnej ochrony gwnych zbiornikw wd podziemnych przed zagroeniami
antropogenicznymi na terenach poprzemysowych i zdegradowanych.

IV. OCZYSZCZANIE CIEK W


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

9.

10.
11.
12.
13.

Oczyszczanie ciekw poprzez nowatorskie metody technologiczne, innowacyjne konstrukcje


urzdze, a take stosowanie reagentw i preparatw nowej generacji.
Innowacyjne metody, procesy, materiay do usuwania ze ciekw trwaych zanieczyszcze
organicznych (TZO), w tym substancji biologicznie czynnych.
Rozwj metod dezynfekcji ciekw z uwzgldnieniem ograniczenia moliwoci powstawania
szkodliwych produktw ubocznych.
Nanotechnologie w oczyszczaniu ciekw.
Udoskonalone wysokosprawne metody beztlenowego oczyszczania ciekw, w tym take zintegrowane
systemy beztlenowo-tlenowe.
Nowoczesne i efektywne systemy oczyszczalni hydrofitowych i przydomowych.
Technologie oczyszczania wd i ciekw w przemyle wydobywczym.
Metody, narzdzia i procesy prowadzce do zmniejszenia iloci biogenw wprowadzanych do wd
powierzchniowych w tym wykorzystanie zbiornikw wodnych powstaych w wyniku dziaalnoci
przemysowej jako biologicznych oczyszczalni wd powierzchniowych.
Technologie indywidualnych systemw oczyszczania ciekw uwzgldniajce usuwanie zwizkw
biogennych oraz intensyfikujce usuwanie zanieczyszcze organicznych, a take prowadzce do
uzyskania niezawodnoci technicznej, technologicznej i umoliwiajce kontrol efektw oczyszczania.
Podwyszenie efektywnoci procesw oczyszczania ciekw i kondycjonowania osadw.
Inteligentne systemy pomiarowe, programy informatyczne suce monitorowaniu jakoci ciekw oraz
sterowaniu procesami oczyszczania ciekw.
Modelowanie procesw oczyszczania ciekw dostosowanych do specyfiki zanieczyszcze.
Modelowanie systemw odprowadzania ciekw z uwzgldnieniem zjawisk opadowych.

V. ODZYSK WODY I INN YCH SUROWCW ZE CIEK W


1.

2.
3.

4.

Technologie wykorzystujce cieki i osady jako potencjalny substrat materiaowy (odzysk produktw
ze ciekw i osadw), w tym technologie odzysku i gospodarczego wykorzystania substancji
biogennych.
Nowe procesy i technologie majce na celu odzysk wody ze ciekw komunalnych oraz
przemysowych.
Zamykanie obiegw wodno-ciekowych, z maksymalizacj wtrnego wykorzystania wstpnie
oczyszczonych ciekw, oczyszczania wody poprocesowej na potrzeby komunalne i w sferze
przemysowej.
Ograniczanie zuycia wody poprzez rozwj systemw odzysku i wykorzystania "wody szarej".

VI.
WYK ORZYSTANIE
CIEK OWEJ
1.
2.
3.
4.

ODZY SK

ENERGII

GOSPODARCE

WODNO-

Wykorzystanie odnawialnych rde energii w technologiach lub systemach produkcji, odzysku


i uzdatniania wody przeznaczonej do celw konsumpcyjnych i gospodarczych.
Technologie wykorzystujce cieki i osady jako substraty do pozyskiwania energii.
Technologie unieszkodliwiania osadw z ko-substratami organicznymi w celu zwikszenia
efektywnoci energetycznej oczyszczalni ciekw.
Innowacyjne systemy kojarzce energi ze rde odnawialnych z procesami oczyszczania ciekw
w przydomowych instalacjach oczyszczania oraz innych rozproszonych instalacjach do magazynowania
i oczyszczania ciekw.
Strona 40 z 67

5.

Rozwj i wdraanie rozwiza technologicznych wykorzystania energii ze ciekw w skojarzonych


systemach energetycznych.

Strona 41 z 67

INNOWACYJNE TECHNOLOGIE I PROCESY PRZEMYSOWE


(W UJCIU HORYZONTALNYM)
KIS
13.
WIELOFUNKCYJNE
MATERIAY
I
O ZAAWANSOWANYCH WACIWOCIACH, W TYM
I NANOPRODUKTY

KOMPOZYTY
NANOPROCESY

I.
ZAAWANSOWANE
MATERIAY
I
NANOTECHNOLOGIE
DLA
CELW
MEDYCZNYCH I OCHRONY ZDROWIA OR AZ MATERIAY HYBRYDO WE
Z UDZIAEM YWYCH TK ANEK I KOMREK
1.

Nowe materiay, w tym kompozytowe, nanostrukturalne i hybrydowe:

na wyroby medyczne, w tym implanty, o zrnicowanym skadzie chemicznym i fazowym


rdzenia i warstw zewntrznych oraz anizotropowych waciwociach, oraz materiay
nanokompozytowe na porowate rusztowania (skafoldy) do hodowli komrkowych,
akceptowalne przez organizm ludzki nano- i mikroimplanty medyczne, biokompatybilne
nanoznaczniki fluoroscencyjne, do nanokapsulacji farmaceutykw, do zastosowa
w bioobrazowaniu i transporcie lekw, do celw diagnostyki i leczenia, umoliwiajcych
utworzenie inteligentnych nanolaboratoriw medycznych i telemedycznych,
na opatrunki, na wyroby chirurgiczne i higieniczne, umoliwiajce dozowanie lekw
i nanofarmaceutykw, z regulowanym czasem biodegradacji i separacji od podoa,
z udziaem ywych tkanek i komrek.
2. Technologie i nanotechnologie warstw powierzchniowych produktw, w tym nanostrukturalnych
specjalnego przeznaczenia.
II.
EKO-MATERIAY
ORAZ
MATER IAY
KOMPOZYTOWE
I NANOSTRUK TURALNE B IOMIMETYCZNE, BIONICZNE I BIODEGRADOWALN E
1.

2.

Nowe materiay, nanomateriay i nanokompozyty:


funkcjonalne dla potrzeb ochrony rodowiska, w tym ochrony przed emisjami zanieczyszcze
oraz strategicznej substytucji materiaw zagraajcych rodowisku, wolnych od substancji
szkodliwych, dobrze zapewniajcych ochron rodowiska, bardziej przystosowanych
do recyklingu,
o regulowanym czasie degradacji lub resorpcji z surowcw naturalnych,
suce konwersji materiaowej, technologicznej i konstrukcyjnej z zamiarem zapewnienia
zrwnowaonego rozwoju, zmniejszenia kosztw wytwarzania i energochonnoci, eliminacji
zanieczyszcze, zmniejszenia zuycia deficytowych pierwiastkw oraz rozwj zwizanych
z tym metod projektowania inynierskiego i metod komputerowego wspomagania
projektowania inynierskiego,
Nowe i biologicznie inspirowane technologie, materiay i konstrukcje oraz nowe wielofunkcyjne
materiay, nanomateriay i nanokompozyty biomimetyczne i bioniczne oraz nowe wielofunkcyjne
kompozyty i nanokompozy strukturalne, warstwy i struktury bioniczne.

III.
ZAAWANSOWANE
MATERIAY
I
NANOTECHNOLOGIE
W
ENERGII
ODNAWIALNEJ
ORAZ
DO
TRANSFORMOWA NIA,
MAGAZYNOWANIA
I RACJONALIZACJI GOS PODAROWANIA ENERGI
1.

Nowe wielofunkcyjne materiay, nanomateriay i nanokompozyty:


do pozyskiwania, transformowania, magazynowania i racjonalizacji gospodarowania energi,
Strona 42 z 67

do wysokowydajnego pozyskiwania energii fotowoltaicznej z wykorzystaniem krzemu mono


i polikrystalicznego oraz materiaw nieorganicznych i organicznych,
zapewniajce integracj technologii magazynowania energii w sieci elektrycznej,
zapewniajce dobr metod magazynowania energii poprzez transformacj energii elektrycznej
do nonikw energii chemicznej.

IV. WIELOFUNK CYJNE KOMPO ZYTOWE I NANOSTRUK TU RALNE MATERIAY


ULTRALEKKIE,
ULTRAWY TRZYMAE,
O
RADYK ALN IE
PODWYS ZONEJ
AROODPORNOCI I AROWYTRZYMAOCI
1.
2.

3.

4.
5.

6.

7.

Nowe zaawansowane lekkie materiay, nanomateriay i nanokompozyty konstrukcyjne


o podwyszonych waciwociach mechanicznych.
Nowe zaawansowane lekkie wysokowytrzymae materiay intermetaliczne, nowe nanokrystaliczne
wodorki metali, o bardzo szybkiej kinetyce absorpcji i desorpcji do magazynowania wodoru, materiay,
nanomateriay i nanokompozyty oraz utwardzane wydzieleniowo stopy typu rdze-powoka, na wysoko
wytrzymae specjalizowane elementy.
Technologie zaawansowanych lekkich i nowych litych szkie metalicznych oraz kompozyty
i nanokompozyty o strukturze amorficznej, nanokrystalicznej i krystalicznej do zastosowa
na specjalizowane elementy i mikroelementy konstrukcyjne, funkcjonalne, biomedyczne, odporne
na zuycie i korozj.
Technologie zaawansowanych, ultralekkich, nowych struktur komrkowych o osnowie metalowej,
polimerowej, ceramicznej i kompozytowej oraz hybrydowych, odpornych na zniszczenie.
Nowe zaawansowane materiay, w tym wieloskadnikowe stopy metali o wysokiej entropii
zapewniajcej unikatowe waciwoci strukturalne i wiksz stabilno fazow do zastosowa
w wysokiej temperaturze.
Technologie nowych zaawansowanych drobnoziarnistych stopw Ti lub Al odksztacanych
nadplastycznie oraz stali o wysokiej wytrzymaoci typu TRIP, TWIP i TRIPLEX, o strukturze
superbainitycznej, nowych stali typu ODS i stali oyskowych.
Technologie nowych zaawansowanych lekkich kompozytw o osnowie polimerowej i hybrydowych,
podwyszajcych waciwoci mechaniczne i zmniejszajcych mas gotowego wyrobu.

V. ZAAWANSOWANE MATERIA Y I
ZWIZANYCH Z BEZPIECZESTWEM
1.

2.

NANOTECHNO LOGIE

DO

ZASTOSOWA

Technologie nowych zaawansowanych materiaw, nanomateriaw i nanokompozytw polimerowych


i hybrydowych o wzmocnieniu wknistym o podwyszonych waciwociach mechanicznych
i obnionej masie, przy wykorzystaniu przestrzennie uformowanych struktur wknistych lub
uformowanej strukturze przy uyciu techniki druku 3D, wzmacnianych dodatkowo wknami
nieorganicznymi lub organicznymi, zintegrowanych z sensorami, przeznaczonych na rodki Ochrony
Indywidualnej i na inteligentn odzie specjalistyczn.
Technologie nowych zaawansowanych wielowarstwowych materiaw kompozytowych oraz
hybrydowych technologii inynierii powierzchni.

VI. MODELOWANIE STRUK TUR Y I WACIWO CI WIELOFUNKCYJNYCH


MATERIAW
I
KOMPOZYTW,
W
TYM
NANOSTRUK TURALNYCH
O ZAAWANSOWANYCH WA CIWOCIACH
1.

Komputerowe wspomaganie projektowania materiaw, zwaszcza nowo wprowadzanych


zaawansowanych materiaw, nanomateriaw i nanokompozytw, wcznie z modelowaniem w skali
atomowej i wieloskalowym, symulacj mikrostruktury i mikromechaniczn, z wykorzystaniem narzdzi
wirtualnej rzeczywistoci oraz sztucznej inteligencji.

Strona 43 z 67

2.

Modelowanie i symulacja zjawisk degradacji i uszkodzenia materiaw w warunkach eksploatacji,


w celu predykcji zachowania zaawansowanych materiaw w zastosowaniach technicznych
w warunkach wirtualnego testowania.

VII. ZAAWANSOWANE MATERIA Y I NANOTECHNOLOGIE DLA PRODUK TW


O WYSOK IEJ WARTOCI DODANEJ ORAZ DLA PRZEMYSU PROCESOWEGO
1.

2.
3.
4.

5.

Nowe metody wytwarzania materiaw spiekanych i ceramicznych w tym superdrobnoziarnistych, oraz


innowacyjnych produktw wytwarzanych tymi technologiami, metod metalurgii proszkw i produkcji
proszkw.
Nowe technologie przyrostowe, wraz z odpowiednimi urzdzeniami, nowe innowacyjne materiay lite
i porowate, w tym hybrydowe i gradientowe.
Nowe innowacyjne technologie wytwarzania i przetwrstwa nanokrystalicznych stopw
wielofunkcyjnych metodami intensywnego odksztacenia plastycznego.
Nowe zaawansowane hybrydowe technologie materiaw i produktw kocowych zwizanych
z ksztatowaniem nanostruktury i nanofunkcji podczas standardowego procesu produktw lub
pproduktw.
Nowe i rozwinite urzdzenia mikrofluidyzacyjne na bazie materiaw polimerowych poprzez druk 3D
lub wtryskiwanie materiaw polimerowych lub ceramicznych przy wytwarzaniu mikroprzepywowych
zintegrowanych mikroukadw elektromechanicznych MEMS.

VIII.
WIELOFUNK CYJNE
WARSTWY
ORAZ
NANOWARSTWY
OCHRONNE
I
PRZECIWZUYCIOWE
O RAZ
KOMPOZYTY
I
NANOK OMPOZYTY
PRZESTRZENNE, WARSTW OWE I SAMONAPRAWIALN E
1.

Nowe nanotechnologie obrbki powierzchni:


poprzez ksztatowanie powierzchni i nanoszenie warstw m.in. nanostrukturalnych, w tym
nanoszenie monowarstw samoorganizujcych si, immobilizacj, wzornikowanie oraz
nanoszenie warstw diamentowych i diamentopodobnych powok wglowych oraz osadzania
elektroforetycznego
i
sedymentacyjnego,
zapewniajcych
dobr
biozgodno
i odporno antykorozyjn powok oraz moliwo nanoszenia ich na elementy o bardzo
zoonej geometrii, w odniesieniu do wytwarzania innowacyjnych urzdze, instrumentw
i wyrobw medycznych, antybakteryjnych poprzez zastosowanie powok powierzchniowych
lub modyfikacj morfologii powierzchni,
poprzez nanoszenie pokry nanostrukturalnych lub nanoteksturyzacj powierzchni,
w celu zapewnienia zwikszonej odpornoci na zarysowanie i cieranie, wysokiej twardoci,
odpornoci na zuycie i korozj, barwy lub poysku,
szka, elementw mikro- i optoelektronicznych oraz fotowoltaicznych oraz funkcjonalnych
produktw wytwarzanych z tych materiaw, poprzez ksztatowanie powierzchni
i nanoszenie warstw m.in. nanostrukturalnych,
uniepalnionych i antyelektrostatycznych poprzez zastosowanie powok powierzchniowych lub
modyfikacj morfologii powierzchni, w celu wyeliminowania lub znacznego zmniejszenia
gromadzonego adunku elektrycznego w poczeniu z waciwociami trudnopalnymi.

2.

Nowe wielofunkcyjne zaawansowane kompozyty i nanokompozyty strukturalne, przestrzenne,


szkieletowe, warstwowe, o gradiencie waciwoci, o waciwociach zmieniajcych si
w zaprojektowany sposb w swej objtoci lub anizotropowych oraz pian, o osnowie i/lub
wzmocnieniu metalowym, polimerowym lub ceramicznym.

IX.
MATERIAY,
NANOMATER IAY
I
K OMPOZYTY
FUNK CJONALNE
O
ZAAWANSOWANYCH
WA CIWOCIACH
FIZYK OCH EMICZNYCH
I UYTK OWYCH
Strona 44 z 67

1.
2.
3.
4.

Technologie wytwarzania i przetwrstwa nowych zaawansowanych materiaw, nanomateriaw


i nanokompozytw inteligentnych i zintegrowanych w postaci 2D i 3D.
Nowe zaawansowane materiay funkcjonalne o niestandardowej przewodnoci elektrycznej i cieplnej
z przeznaczeniem dla przemysw wytwarzajcych produkty kocowe.
Nowe innowacyjne technologie wytwarzania i przetwrstwa nanostrukturalnych zaawansowanych
materiaw, o nowej funkcjonalnoci.
Nowe technologie umoliwiajce wykorzystywanie papieru i tekstyliw na funkcjonalne elementy lub
urzdzenia elektroniczne o obiecujcych zaletach technicznych, ekonomicznych i rodowiskowych.

X. INTELIGENTNE MATERIA Y NANOSTRUK TURALNE DO ZASTOSOWA


W ELEK TRONICE, OPTOELEK TRONICE, SENSORYCE, INFORMATYCE, FOTO NICE
ORAZ K OMUNIKACJI
1.

Technologie zaawansowanych wielofunkcyjnych inteligentnych materiaw nanostrukturalnych


i nanokompozytowych do zastosowa w elektronice, optoelektronice, sensoryce, informatyce, fotonice
oraz komunikacji.

XI. WIELOFUNK CYJNE NANOM ATERIAY KOMPOZYTOWE O OSNOWIE LUB


WZMOCNIENIU Z NANOSTRUKTURALNYCH MATERIAW WGLOWYCH ORAZ
INNYCH NANOWK IEN, NANODRUTW I NANORUR EK I ICH TECHNOLOGIE
1.

Technologie
zaawansowanych
wielofunkcyjnych
materiaw
nanostrukturalnych
i nanokompozytowych, w tym o osnowie:
z rnych rodzajw materiaw wglowych,
metalowej, polimerowej i ceramicznej ze wzmocnieniem z rnych rodzajw wglowych
materiaw nanostrukturalnych.

Strona 45 z 67

KIS 14. SENSORY (W TYM BIOSENSORY) I INTELIGENTNE SIECI SENSOROWE


I. SENSORY FIZYCZNE
Sensory wiatowodowe punktowe i rozoone, w szczeglnoci wykorzystujce wiatowody
mikrostrukturalne, do pomiarw wielkoci fizycznych w szczeglnoci ksztatu, odksztace,
temperatury i innych.
2. Technologia i konstrukcja sensorw i detektorw promieniowania elektromagnetycznego
i/lub jonizujcego.
3. Technologia i konstrukcja sensorw wykorzystujcych ultradwiki.
4. Technologia i konstrukcja sensorw i mikrosensorw (MEMS/NEMS/MOEMS), w tym dla wielkoci
mechanicznych (sia, naprenie, odksztacenie, przyspieszenie, drgania, pooenie i inne).
5. Rozwj sensorw elastycznych i/lub drukowanych.
6. Technologia i konstrukcja sensorw wielkoci elektrycznych i magnetycznych.
7. Sensory dla diagnostyki materiaowej w tym dla bada nieniszczcych.
8. Systemy nawigacji w obiektach zamknitych.
9. Sensory fizyczne dla autodiagnostyki maszyn i urzdze w systemach M2M lub M2H.
10. Sensory na potrzeby pomiarw masy i siy, w tym pomiarw dynamicznych.
1.

II. SENSORY CHEMICZN E


1.

2.
3.
4.
5.

Tworzenie nowych rozwiza konstrukcyjnych i opracowania technologii wytwarzania czujnikw


chemicznych, w tym elektrochemiczne, pprzewodnikowe, termometryczne, masowe, optycznowiatowodowe, typu lab-on chip, spektrometryczne, rezonansowe (MEMS/NEMS) i inne.
Matryce sensorw chemicznych.
Sensory chemiczne gazw (fotoniczne, konduktometryczne i inne).
Techniki i materiay dla funkcjonalizacji sensorw chemicznych.
Sensory chemiczne, detektory i sieci sensorowe dla monitorowania stanu bezpieczestwa chemicznego
i radiologicznego.

III. BIOSENSORY
Sensory pomiarw bioelektrycznych parametrw organizmw ywych i struktur biologicznych.
Sensory pomiarw biomechanicznych parametrw struktur biologicznych.
Techniki i materiay dla funkcjonalizacji biosensorw.
Technologia i konstrukcja biosensorw wykorzystujcych struktury MEMS i NEMS.
Matryce biosensorw.
Optoelektroniczne sensory wykorzystujce struktury biologiczne (enzymy, biaka, kwasy nukleinowe
i inne).
7. Sensory dla monitorowania funkcji yciowych osb dziaajcych w warunkach ekstremalnych
(straacy, ratownicy, policjanci, sportowcy i inni).
8. Sensory i sieci sensorowe dla telemedycyny, w tym dla monitorowania stanu zdrowia czowieka.
9. Sensory dla implantw biomedycznych.
10. Sensory sygnaw biomedycznych do sterowania urzdzeniami.
1.
2.
3.
4.
5.
6.

IV. SIECI SENSOROWE


1.
2.

Techniki zarzdzania, optymalizacji i samoorganizacji sieci sensorowych.


Bezpieczestwo sensorw i sieci sensorowych oraz systemy zabezpieczenia przesyu i gromadzenia
danych.

Strona 46 z 67

3.

Lokalizacja w sieciach sensorowych (algorytmy lokalizacyjne, techniki lokalizacji i tworzenia map,


w szczeglnoci dedykowane dla obszarw podwyszonego ryzyka i/lub trudnych warunkw
propagacyjnych).
4. Techniki przetwarzania i gromadzenia danych dla sensorw i sieci sensorowych.
5. Techniki sztucznej inteligencji, wspierajce funkcjonowanie i wykorzystanie inteligentnych sieci
sensorowych.
6. Inteligentne sensory i sieci sensorowe wykorzystujce techniki akustyczne, sejsmiczne, spektralne i/lub
obrazowania.
7. Rozwj sensorw i sieci sensorowych typu Body Area Network (BAN).
8. Tworzenie nowych rozwiza sucych autonomizacji funkcjonowania sieci sensorowych.
9. Sieci sensorowe do monitorowania stanu rodowiska czowieka.
10. Sieci sensorowe na potrzeby monitorowania ruchu ldowego, powietrznego, wodnego, w tym radary ze
sterowan wizk.
11. Inteligentne sieci sensorowe wspierajce handel, zwaszcza elektroniczny oraz systemy integrujce
elektroniczne kanay sprzeday z kanaami tradycyjnymi.
V. ZAGADNIENIA
SENSOROWYCH
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.

HORYZONTALNE

(PRZEK ROJOWE)

TECHNOLOGIACH

Technologie elektroniczne i informatyczne dla systemw sensorowych.


Innowacyjne materiay dla technologii sensorowej.
Techniki i systemy oszczdnego wykorzystywania energii na potrzeby autonomicznych sensorw i sieci
sensorowych.
Przyrzdy i systemy pozyskiwania energii z otoczenia (energy harvesting) dla sensorw i sieci
sensorowych.
Sensory pracujce w ekstremalnych warunkach rodowiskowych.
Sensory wysokiej rozdzielczoci i dokadnoci.
Technologie obudw i montau (packaging) dla technologii sensorowej i detektorowej.
Zagadnienia integracji i miniaturyzacji heterogenicznych i inteligentnych systemw sensorowych.
Metody podnoszenia niezawodnoci sensorw i systemw sensorowych.
Sensory wielkoci fizycznych i chemicznych oraz elektroniczne ukady wspomagajce, pracujce
w trudnych warunkach rodowiskowych, w tym warunkach kosmicznych (harsh environment).
Wykorzystanie fuzji danych gromadzonych przez rne typy sensorw.
Ukady mikroelektroniczne, w tym specjalizowane ukady scalone ASIC dla potrzeb sensorw i sieci
sensorowych.
Sensory i sieci sensorowe dla diagnostyki bio-medycznej.
Sensory i sieci sensorowe dla prewencji w stanach zagroenia bezpieczestwa publicznego
i/lub epidemiologicznego.
Sieci sensorowe do zarzdzania bezpieczestwem infrastruktury krytycznej i obiektw publicznych.
Sensory oraz inteligentne sieci sensorowe dla potrzeb osb niepenosprawnych i dla rehabilitacji.
Sensory i sieci sensorowe do monitoringu stanu technicznego konstrukcji inynierskich
i/lub przewidywania czasu ich bezpiecznej eksploatacji (SHM i PHM).
Sensory funkcjonalne i sieci sensorowe dla urzdze technicznych.
Sensory i sieci sensorowe dla inteligentnych budynkw i miast
Sensory dla monitorowania rodowiska naturalnego.
Sensory i sieci sensorowe dla potrzeb modelowania czowieka, jego zachowa
i otoczenia (ergonomia pracy, tworzenie rodowisk wirtualnych i inne).
Sensory i sieci sensorowe wspomagajce rolnictwo, lenictwo i przemys rolno-spoywczy.
Sensory i sieci sensorw dla modelowania, symulacji, kontroli i/lub sterowania procesw
technologicznych w przemyle.
Sensory i sieci sensorw do monitoringu warunkw przechowywania w acuchu dostaw i ledzenia
produktw w celach identyfikacyjnych.

Strona 47 z 67

25. Sensory i sieci sensorowe na potrzeby zaawansowanych systemw ochrony perymetrycznej.


26. Sensory i sieci sensorowe na potrzeby sterowania maszyn gestami i mow.
27. Sensory i inteligentne sieci sensorowe dla lokalizacji osb i rzeczy w dynamicznie zmiennym
rodowisku na ograniczonym obszarze.
28. Sensory i sieci sensorowe dla adaptacyjnych antykolizyjnych i antyzderzeniowych systemw
w transporcie i w przemyle.
Sowniczek:
MEMS (ang. MicroElectroMechanical Systems) mikrosystem najczciej wytwarzany przy uyciu technologii
pprzewodnikowej, skadajcy si z elementw mechanicznych i elektrycznych.
NEMS (ang. NanoElectroMechanical Systems) mikrosystem najczciej wytwarzany przy uyciu technologii
pprzewodnikowej, skadajcy si z elementw mechanicznych i elektrycznych, zawierajcy elementy
o rozmiarach nanometrycznych.
MOEMS (ang. MicroOptoElectroMechanical Systems) - mikrosystem najczciej wytwarzany przy uyciu
technologii pprzewodnikowej, skadajcy si z elementw mechanicznych, optycznych i elektrycznych.
Body Area Network sie sensorowa, ktrej elementy ulokowane s na lub wewntrz organizmw ywych.
SHM (ang. Structural Health Monitoring) Monitorowanie stanu technicznego konstrukcji.
PHM (ang. Prognostics Health Monitoring) Zarzdzanie i przewidywanie ywotnoci konstrukcji.
M2M (ang. Machine to Machine ) Komunikacja pomidzy maszynami.
M2H (ang. Machine to Human) Komunikacja pomidzy czowiekiem a maszyn.
Harsh environment trudne warunki rodowiskowe (np. warunki kosmiczne, grnictwo, hutnictwo).

Strona 48 z 67

KIS 15. INTELIGENTNE SIECI I TECHNOLOGIE GEOINFORMACYJNE


Specjalizacja obejmuje problematyk inteligentnych sieci oraz technologii geoinformacyjnych, zarwno jako
elementw niezalenych jak i elementw powizanych. Naley mie jednak na uwadze potencja wynikajcy z
czenia obu zakresw bada i wdroe.
Pojcie inteligentne sieci oznacza technologie i systemy teleinformatyczne 1 stosowane w rnorodnych
infrastrukturach (np. energia, transport, telekomunikacja, zdrowie, fabryki, domy, miasta, pojazdy) w celu
zapewnienia m.in. optymalizacji dziaania, oszczdnoci zasobw w tym energii, ochrony rodowiska,
ergonomii uytkowania, korzyci wynikajcych ze wzajemnej komunikacji i wymiany informacji. Inteligentne
sieci i systemy charakteryzuj si nastpujcymi cechami 2: autonomicznoci, zdolnoci do samoorganizacji,
adaptacji i podejmowania decyzji, odpornoci na bdy i awarie, skalowalnoci, przewidywalnoci
zapewniania jakoci usug, otwartoci architektury, bezpieczestwem teleinformatycznym.
Pojcie technologie geoinformacyjne obejmuje technologie zwizane z pozyskiwaniem, przechowywaniem,
przetwarzaniem, analizowaniem, udostpnianiem i wizualizowaniem geoinformacji, czyli informacji dla ktrej
okrela si lokalizacj w przyjtym ukadzie odniesienia oraz definiuje, odczytuje i obrazuje zwizki zachodzce
midzy obiektami i zjawiskami wystpujcymi w tej przestrzeni. Geoinformacja dotyczy przede wszystkim
przestrzeni geograficznej (ziemskiej), ale technologie geoinformacyjne mog by rwnie wykorzystywane do
modelowania innych przestrzeni. Technologie geoinformacyjne wykorzystuj zwykle technologie informatyczne
i komunikacyjne, w szczeglnoci rozwizania i metody geoinformatyczne oraz teleinformatyczne.
Technologie geoinformacyjne nale do obszaru bada nazywanego geomatyk (ang. geomatics) i s zwizane
w szczeglnoci z dyscyplin geodezja i kartografia.

System teleinformatyczny - zesp wsppracujcych ze sob urzdze informatycznych i oprogramowania, zapewniajcy przetwarzanie i
przechowywanie, a take wysyanie i odbieranie danych poprzez sieci telekomunikacyjne za pomoc waciwego dla danego rodzaju sieci
urzdzenia kocowego (definicja w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne).
2
Prace B+R powinny obejmowa jedn lub wicej wymienionych cech.

Strona 49 z 67

I. TECHNOLOGIE INTER NETU


RZECZY, SYSTEMY WBUD OWANE

PRZYSZOCI,

TECHNOLOGIE

INTERNETU

Opracowanie innowacyjnych produktw, technologii, procesw (lub istotne udoskonalenie istniejcych)


w obszarze inteligentnych sieci, w nastpujcym zakresie:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Inteligentne komponenty sieci


Rozwizania umoliwiajce tworzenie usug dla sieci nowej generacji (m.in. 5G)
Infrastruktura do prototypowania, testowania i eksperymentw suca wdroeniom
Optyczne, bezprzewodowe technologie sieciowe
Rozwizania Internetu Rzeczy (ang. Internet of Things)
Komponenty sieci semantycznych (ang. Semantic Web, Linked Data)
Rozwizania nasobne (ang. wearable devices)

II. INTELIGENTNE SIECI W INFRASTRUK TURAC H


Opracowanie innowacyjnych produktw, technologii, procesw (lub istotne udoskonalenie istniejcych)
w obszarze inteligentnych sieci, w nastpujcych infrastrukturach:
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Inteligentne miasta (ang. smart cities)


Inteligentne domy i budynki (ang. smart homes)
Inteligentne fabryki (ang. smart factories) oraz inteligentne przedsibiorstwa
Inteligentne systemy transportowe (ang. smart/inteligent transportation systems)
Inteligentne pojazdy (ang. smart vehicles)
Inteligentne sieci przesyowe takie jak elektryczna, ciepownicza, paliwowa, wodna, kanalizacyjna,
komunikacyjna, telekomunikacyjna (w tym inteligentne systemy zarzdzania sieciami)

III. ARCHITEK TURY, S YSTEMY I APLIK ACJE W INTELIGENTNYCH SIECIACH


Opracowanie innowacyjnych produktw, technologii, procesw (lub istotne udoskonalenie istniejcych)
w obszarze inteligentnych sieci, w nastpujcym zakresie:
Integracja inteligentnych systemw
czno w sytuacjach kryzysowych
Optymalizacja wykorzystania zasobw sieci komunikacyjnych
Zachowanie cigoci komunikacji
Zapewnienie dostpno (ang. availability) komunikacji
Samoorganizujce si sieci komunikacyjne
Inteligentne usugi dla mieszkacw, m.in. zdrowotne i edukacyjne (ang. smart healthcare, smart
education), wsparcie dla osb niepenosprawnych
8. Symulatory oraz rozwizania serious games
9. Wspomaganie decyzji
10. Zarzdzanie stopniem obcienia i zuyciem energii w centrach danych (ang. data centers)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

IV. ZARZDZANIE INFO RMACJ W INTELIGENTNYCH SIECIACH


Opracowanie innowacyjnych produktw, technologii, procesw (lub istotne udoskonalenie istniejcych) w
obszarze inteligentnych sieci, w nastpujcym zakresie:
1.

Analiza danych zgromadzonych w chmurach


Strona 50 z 67

2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.

Optymalizacja efektywnoci i szybkoci pracy chmur obliczeniowych (ang. Cloud Computing)


Systemy rozproszone i przetwarzanie rwnolege
Uczenie maszynowe (ang. machine learning)
Sztuczna inteligencja
Wirtualizacja
Przetwarzania zoonych, duych, zmiennych i rnorodnych zbiorw danych (ang. big data, data
mining)
Kompresja i redukcja wielkoci danych
Efektywna weryfikacja, archiwizacja i przechowywanie danych
Zarzdzanie wiedz w organizacjach
Wykorzystanie sieci spoecznociowych w pozyskiwaniu i analizie danych oraz dystrybucji informacji
Analiza obrazw wideo w celu automatycznej detekcji obiektw i zdarze (ang. video content
analytics), optymalizacja analizy informacji wizualnej
Infrastruktura sprztowa i oprogramowanie umoliwiajce posadowienie systemw i aplikacji
sieciowych wielkiej skali danych

V.
INTERFEJSY
CZOWIEK-MASZYNA
INTELIGENTNYCH SIECIACH

ORAZ

MASZYNA -MASZYNA

Opracowanie innowacyjnych produktw, technologii, procesw (lub istotne udoskonalenie istniejcych) w


obszarze inteligentnych sieci, w nastpujcym zakresie:
1.
2.

Inteligentne interfejsy maszyna-maszyna


Inteligentne interfejsy czowiek-maszyna (ang. HMI), a w szczeglnoci:

Systemy i rozwizania biometryczne


Rozpoznawanie emocji zachowa i gestw
Rzeczywisto rozszerzona (ang. augmented reality)
Obrazowanie i analizy informacji wizualnej adaptujce si do dostpnych zasobw
komunikacyjnych i wizualnych
Komunikacja akustyczna i gosowa

VI. STANDARYZACJA, B EZPIECZESTWO I MODELOWANIE INTELIGENTNYCH


SIECI
Opracowanie innowacyjnych (nowych lub usprawniajcych) rozwiza wspierajcych rne obszary (ang. crosscutting) budowy i rozwoju inteligentnych sieci:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Bezpieczestwo teleinformatyczne w inteligentnych sieciach i systemach


Cyberbezpieczestwo
Ochrona prywatnoci
Inteligentne systemy bezpieczestwa (ang. smart security)
Wspieranie opracowania metodyk, procesw standaryzacyjnych i ich wdroenia
Metody modelowania i automatycznego testowania (poprawy jakoci wytwarzania oprogramowania
wytwarzania aplikacji)
Wykorzystanie geoinformacji w rozwoju inteligentnych sieci i systemw

VII. POZYCJONOWANIE I NAWIGACJA


Opracowanie innowacyjnych produktw, technologii, procesw, metod (lub istotne udoskonalenie istniejcych)
w celu wyznaczania pozycji obiektu w zdefiniowanej przestrzeni, jego nawigowania lub monitorowania
(z zapewnieniem niezbdnego poziomu bezpieczestwa), w nastpujcym zakresie:

Strona 51 z 67

Podnoszenie jakoci satelitarnych i innych systemw pozycjonowania w przestrzeni (w szczeglnoci


dokadnoci i integralnoci).
2. Multimodalne wyznaczanie pozycji obiektw.
3. Systemy lokalizacji wewntrz budowli.
4. Aplikacje nawigacyjne i lokalizacyjne wykorzystujce informacje z wielu rde w czasie
rzeczywistym.
5. Aplikacje nawigacyjne i lokalizacyjne z innowacyjnymi metodami przekazu informacyjnego (w tym
kartograficznego), w szczeglnoci innowacyjnymi metodami obrazowania.
6. Sieciocentryczne systemy nawigacyjne.
7. Zdalne monitorowanie obiektw w ruchu.
8. Ochrona systemw GNSS przed zakceniami intencjonalnymi i nieintencjonalnymi oraz bezpieczne
systemy GNSS przeznaczone dla autoryzowanych uytkownikw.
9. Budowa komponentw systemw pozycjonowania i nawigacji (m.in. satelitarnej) dla segmentu
naziemnego (ang. ground segment) oraz pokadowego (ang. on-board segment), w tym
oprogramowanie wbudowane.
10. Wykorzystanie inteligentnych sieci w rozwoju systemw lokalizacyjnych i nawigacyjnych.
1.

VIII. POZYSK IWANIE G EOINFORMACJI


Opracowanie innowacyjnych produktw, technologii, procesw, metod (lub istotne udoskonalenie istniejcych)
sucych pozyskiwaniu informacji przestrzennych, w nastpujcym zakresie:
1.

2.

3.
4.

5.
6.

Systemy bezinwazyjnego pomiaru (np. teledetekcja i fotogrametria lotnicza, satelitarna oraz bliskiego
zasigu, lotniczy i naziemny skaning laserowy, georadary, obserwacje radarowe, obserwacje
hiperspektralne, termowizja).
Rozwizania teledetekcyjne, fotogrametryczne i inne pozwalajce na zautomatyzowane wykrywanie,
identyfikacj obiektw i ich cech oraz zmian zachodzcych w przestrzeni na podstawie analizy
sygnaw, danych, zobrazowa.
Mobilne pozyskiwanie danych (w tym kartowanie ang. mapping) i mobilne systemy GIS.
Instrumenty, sensory, systemy do pozyskiwania i obrazowania danych przestrzennych lub nowe
sposoby integracji instrumentw, sensorw i systemw (w tym platformy mobilne zaogowe i
bezzaogowe).
Geodezyjne systemy pomiarowe i pomiarowo-kontrolne.
Wykorzystanie inteligentnych sieci w systemach pozyskiwania geoinformacji.

IX. PRZETWARZANIE, A NALIZOWANIE, UDOSTPNIANIE ORAZ WIZUALIZACJA


GEOINFORMACJI
Opracowanie innowacyjnych produktw, technologii, procesw, metod (lub istotne udoskonalenie istniejcych)
sucych do przetwarzania, analizy, przechowywania, udostpniania oraz kartograficznej wizualizacji
informacji przestrzennych, w nastpujcym zakresie:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Budowa baz wiedzy przestrzennej (ang. spatial knowledge base).


Wykorzystanie metod inteligencji obliczeniowej i sieci semantycznych do wielokryterialnej analizy
geoinformacji (ang. geobusiness intelligence).
Eksploracja danych przestrzennych (ang. spatial data mining).
Harmonizacja danych przestrzennych.
Fuzje rnorodnych danych przestrzennych i automatyzacja przetwarzania geoinformacji.
Rozwizania suce efektywnej wymianie geoinformacji w rodowiskach wykorzystywanych przez
wielu uytkownikw, w tym w czasie rzeczywistym.
Modelowanie (w tym kartograficzne), scenariuszowanie i prognozowanie zmian w przestrzeni.

Strona 52 z 67

8.

Monitoring zmian w przestrzeni (np. w oparciu o dane programu Copernicus, w oparciu o dane ze
skaningu laserowego) oraz wynikajca z niego aktualizacja danych przestrzennych.
9. Kartograficzna wizualizacja danych np. wizualizacje danych przestrzennych z wykorzystaniem technik
Rzeczywistoci Rozszerzonej, holografii, wizualizacje kontekstowe, wizualizacje uwzgldniajce
aspekt czasowy, infografiki, wizualizacje 2D/3D.
10. Wykorzystanie rozwiza z zakresu inteligentnych sieci w przetwarzaniu, analizie i udostpnianiu
geoinformacji.
X. GEOINFORMATYK A
Opracowanie innowacyjnych systemw, aplikacji, algorytmw, funkcji, modeli, standardw (lub istotne
udoskonalenie istniejcych) z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informatycznych i komunikacyjnych,
w celu zapewnienia efektywnego pozyskiwania, przechowywania, przetwarzania, analizowania, udostpniania,
wizualizowania informacji o przestrzeni, w nastpujcym zakresie:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Modele i struktury danych przestrzennych, standardy i formaty zapisu, kompresji i wymiany danych.
Przetwarzanie geoinformacji w chmurze (ang. spatial cloud computing).
Infrastruktura sprztowa i oprogramowanie do efektywnego przetwarzania geoinformacji wielkiej skali.
Zarzdzanie duymi zbiorami danych przestrzennych (ang. spatial big data).
Harmonizacji danych przestrzennych.
Efektywne filtrowanie, agregacja i generalizacja informacji przestrzennej.
Zapewnienie bezpieczestwa zasobw danych przestrzennych.
Aplikacje geoinfomacyjne czasu rzeczywistego oraz uwzgldniajce wymiar czasu (np. wieloczasowe).
Optymalizacja marszrutyzacji obiektw ruchomych.
Integracja systemw geoinformacyjnych z innymi systemami informatycznymi np. ERP, CRM,
SCADA, BIM3.
11. Automatyzacja procesu integracji rejestrw pastwowych z bazami danych przestrzennych.
XI. INNOWACYJNE ZASTOSOWANIA GEOINFORMAC JI
Opracowanie innowacyjnych produktw, technologii, procesw, metod (w szczeglnoci w powizanych
z technologiami inteligentnych sieci), ktre istotnie udoskonal ju istniejce lub stworz nowe sposoby
wykorzystania technologii geoinformacyjnych w:
1.
2.

Systemach inteligentnych miast (ang. smart sities).


Inteligentnych systemach transportowych (ang. Intelligent Transportation System), logistyce,
transporcie i spedycji oraz sterowaniu pojazdami.
3. Systemach bezpieczestwa narodowego, systemach bezpieczestwa publicznego, kryminalistyce,
zarzdzaniu kryzysowym, ratownictwie, ochronie zdrowia.
4. Systemach nawigacji i bezpieczestwa ldowego, morskiego i lotniczego.
5. Inteligentnych systemach zarzdzania sieciami przesyowymi.
6. Symulatorach pojazdw, sytuacji i zjawisk (np. trenaery i symulatory do szkolenia zag, symulatory
taktyczne oraz rozwizania serious games).
7. Zaawansowanych systemach planowania przestrzennego, gospodarki przestrzennej, zarzdzania
nieruchomociami, systemach geopartycypacji spoecznej wspierajcej zarzdzanie przestrzeni.
8. Zaawansowanych systemach inteligentnej hodowli i upraw (np. rolnictwo precyzyjne, inteligentne
lenictwo).
9. Zaawansowanych systemach wykorzystywanych w geomarketingu.
10. Zaawansowanych systemach informacyjnych wspierajcych realizacj dyrektyw unijnych do ktrych
realizacji niezbdna jest geoinformacja.
ERP - ang. enterprise resource planning, CRM ang. customer relationship management, SCADA ang. supervisory control and data
acquisition, BIM ang. building information modeling
3

Strona 53 z 67

11. Zaawansowanych systemach wykorzystywanych w badaniu Ziemi (np. w geologii, geofizyce,


archeologii, grnictwie).
12. Systemach monitoringu i oceny rodowiska oraz systemach majcych za zadanie zapobieganie skutkom
zmiennoci klimatycznej i ekstremalnych zjawisk hydrometeorologicznych.
13. Systemach identyfikacji i optymalizacji wykorzystywania zasobw naturalnych oraz systemach
majcych za zadanie przeciwdziaa negatywnym skutkom dziaalnoci czowieka (inynierskiej,
przemysowej, gospodarczej) i minimalizowa skutki takiej dziaalnoci.

Strona 54 z 67

KIS 16. ELEKTRONIKA OPARTA NA POLIMERACH PRZEWODZCYCH


I. FOTOWOLTAIK A I INNE ALTERNATYWNE RDA POZYSK IWANIA ENERGII
Realizacja zaoe polityki energetycznej kraju, poprawy stanu rodowiska oraz umw midzynarodowych,
wymaga efektywnego wykorzystania alternatywnych rde energii oraz rozwj bezpieczniejszych systemw
racjonalnego zarzdzania energi w tym pozyskiwanie jej z otoczenia (ang. Energy Harvesting). Opracowanie i
wdroenie rozwiza technologicznych opartych gwnie na materiaach na bazie polimerw oraz
nanomateriaw umoliwi rozwj lub powstanie nowych metod wytwarzania energii elektrycznej ze rde
odnawialnych lub z energii odpadowej, a take jej magazynowania. Zapewnienie penej funkcjonalnoci
ukadw elektronicznych wymaga bdzie rwnie ich waciwego montau oraz hermetyzacji.
Finalnym wynikiem obszaru powinny by bezprzewodowe ukady zasilania na potrzeby autonomicznych
przyrzdw, wyrobw lub systemw gotowych do zastosowa w wielu dziedzinach np. w medycynie,
opakowaniach czy Internecie rzeczy (ang. Internet of Things).
Badania przewidziane w ramach obszaru obejmuj:
1.

2.
3.

4.
5.

6.
7.

Wielkoformatowe organiczne ogniwa fotowoltaiczne cechujce si niskimi kosztami wytwarzania,


prostot procesu technologicznego, moliwoci szybkiego drukowania na duych powierzchniach,
niewielk mas oraz elastycznoci.
Technologie wytwarzania elastycznych termogeneratorw, przetwornikw piezoelektrycznych, superkondensatorw, akumulatorw polimerowych.
Polimery przewodzce oraz kompozytowe polimery przewodzce jako materiay na elastyczne
elektrody w technologiach fotowoltaiki cienkowarstwowej oraz w technologiach bazujcych na nowym
materiale fotowoltaicznym perowskitach.
Pprzewodniki organiczne do nanoszenia metodami druku i innymi metodami nisko kosztowymi.
Polimery przewodzce oraz kompozytowe polimery przewodzce przeznaczone do integracji ze
wiatowodami w celu otrzymania nowych aktywnych elementw wiatowodowych takich jak np.
kontrolerw polaryzacji, przecznikw polaryzacji czy modulatorw.
Rozwj technologii, innowacyjnych produktw, algorytmw, umoliwiajcych efektywne zarzdzanie
energi w autonomicznych systemach zasilania.
Rozwj i wdraanie technologii, innowacyjnych przyrzdw oraz systemw wykorzystujcych
alternatywne rda energii poprawiajcych komfort i bezpieczestwo uytkownika oraz ich walidacja
w warunkach rzeczywistych.

II. SENSORY ELASTYCZNE


Elementy czujnikowe s niezwykle wanym elementem wspczesnej elektroniki, poniewa stanowi one
niezbdny interfejs pomidzy wiatem fizycznym, a ukadami elektronicznymi dziaajcymi w sieciach takich
jak np. Internet rzeczy (ang. Internet of Things) czy M2M (ang. Machine-to-Machine). Stanowi one jeden z
podstawowych skadnikw inteligentnych obiektw (ang. Smart Objects). Technologia elektroniki drukowanej
umoliwia wykonanie w jednym procesie druku wikszoci elementw inteligentnego obiektu, tzn. elementw
sensorycznych, linii sygnaowych oraz anten ukadu komunikacyjnego. Elementy odpowiadajce za bardziej
skomplikowane operacje obliczeniowe montowane s do wydrukowanych komponentw poprzez monta typu
flip-chip. Hybrydowe podejcie umoliwia znaczn redukcj kosztw wytwarzania ukadw elektronicznych.
Obszar tematyczny obejmuje innowacyjno w zakresie opracowania nowych materiaw sensorycznych na
bazie polimerw, technologii wytwarzania powtarzalnych materiaw na skal produkcyjn, a take docelowych
produktw i systemw oraz algorytmw umoliwiajcych analiz danych w czasie rzeczywistym. Ponadto
niezbdne bdzie zapewnienie sensorom odpowiedniej hermetyzacji zabezpieczajcej je przed niekorzystnym
dziaaniem rodowiska zewntrznego.

Strona 55 z 67

Badania przewidziane w ramach obszaru obejmuj prace nad:


1.
2.
3.

4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

16.

Przeroczystymi i elastycznymi materiaami przewodzcymi, ktre stanowi alternatyw dla kruchych


tlenkw metali takich jak np. ITO (ang. Indium Tin Oxide).
Czujnikami nacisku i cinienia np. do ekranw dotykowych czy monitoringu obcie.
Czujnikami temperatury przeznaczonymi do zastosowania w monitoringu produktw spoywczych
np. do weryfikacji, czy produkt gboko mroony nie uleg rozmroeniu podczas transportu oraz
przechowywania.
Czujnikami gazw, takich jak CO, O3, HS, NO, NO2.
Czujnikami chemicznymi, takimi jak czujniki pH oraz metali cikich, do zastosowania w kontroli
ywnoci i ochronie rodowiska dla analizy ladowej.
Biosensorami do zastosowa w diagnostyce medycznej (jednorazowe czujniki, glukozy, testy ciowe,
testy na obecno przeciwcia HIV, HCV i in., testy DNA itd.),
Fotodetektorami.
Technologiami wytwarzania na masow skal tanich warstw czujnikowych.
Nowymi polimerami przewodzcymi oraz kompozytowymi polimerami przewodzcymi do zastosowa
jako powoki aktywne wiatowodw mikrostrukturalnych.
Zintegrowanymi ukadami organicznymi i nieorganicznymi.
Elastycznymi sensorami do integracji w materiaach konstrukcyjnych np. w materiaach
kompozytowych, materiaach laminowanych czy wylewanych.
Elastycznymi i drukowanymi antenami na zrnicowanych podoach do integracji np. w materiaach
laminowanych, formowanych wtryskowo czy zgrzewanych.
Nowymi materiaami na bazie polimerw oraz nanomateriaw i technologii wytwarzania do
monitorowania zmiennoci parametrw w rodowiskach o specjalnym znaczeniu lub trudnym dostpie.
Sensorami w szczeglnoci do monitorowania procesw produkcyjnych, stanu rodowiska naturalnego,
parametrw yciowych czowieka, zagroe, wytrzymaoci konstrukcji.
Inteligentnymi sieciami sensorowymi, metodami transmisji danych oraz algorytmami umoliwiajcymi
monitorowanie i sygnalizowanie zagroe do zastosowa w telemedycynie, ochronie rodowiska,
rodkach ochrony indywidualnej pracownika, transporcie oraz rnych gaziach przemysu.
Innowacyjnymi urzdzeniami wiatowodowymi do zastosowa w nowych typach sensorw, np.
sensorach wykorzystujcych efekt powierzchniowego rezonansu plazmowego.

III. OWIETLENIE
Obszar obejmuje rozwj i wdraanie do eksploatacji zaawansowanych technologii wytwarzania, innowacyjnych
rde wiata takich jak organiczne diody elektroluminescencyjne (OLED) i wywietlacze
elektroluminescencyjne (EL) oraz ich aplikacji charakteryzujcych si niskim kosztem wytwarzania, niskim
zuyciem energii oraz moliwoci wytwarzania na duych, elastycznych i profilowanych powierzchniach.
Ponadto, wanym zadaniem w ramach obszaru tematycznego s badania opracowanych technologii i produktw
w warunkach rzeczywistych zapewniajcych odpowiedni trwao i niezawodno wyrobu. Badania musz
uwzgldnia tematyk hermetyzacji oraz montau elementw, gdy bez odpowiedniego zabezpieczenia ukadw
oraz stworzenia odpowiednich wyprowadze produkty bd niemoliwe do integracji.
Badania przewidziane w ramach obszaru obejmuj:
1.
2.

3.
4.

Przeroczyste i elastyczne materiay przewodzce stanowice alternatyw dla kruchych tlenkw metali
takich jak ITO np. farby oparte na nanorurkach wglowych i patkach grafenowych.
Rozwj organicznych materiaw elektroluminescencyjnych o wysokiej stabilnoci chemicznej:
polimerw, zwizkw maoczsteczkowych oraz ich kompozycji sporzdzanych na potrzeby
technologii druku.
Elastyczne organiczne diody elektroluminescencyjne (OLED) wykonane metodami druku oraz innymi
metodami nisko kosztowymi.
Drukowane i elastyczne wielkopowierzchniowe wywietlacze EL.
Strona 56 z 67

5.

Inteligentne i energooszczdne systemy owietlenia oraz algorytmy sterowania owietleniem opartym


na drukowanych rdach wiata.

IV. ELEK TRONIK A OSOBISTA I TEK STYLIA INTELIGENTNE


Urzdzenia elektroniczne z roku na rok staj si coraz bardziej obecne i spersonalizowane wkraczajc w rne
sfery ycia ludzi zwizane ze sportem, zdrowiem, rozrywk czy bezpieczestwem osobistym. Ze wzgldu na
coraz wiksze wymagania uytkownikw elektronika staje si coraz bardziej osobista (wearable electronics tzw.
elektronika osobista) stanowic dodatki do odziey (np. smart watch) czy stajc si jej integralnym elementem.
Nowe zastosowania wymagaj od elektroniki elastycznoci, niskiej masy, komunikacji bezprzewodowej oraz
bezprzewodowych systemw zasilania. Dodatkowo niezbdnym warunkiem jest niska cena wyrobu, gdy
przekada si to na dostpno produktu. Elektronika drukowana umoliwia wytwarzanie elastycznych obwodw
drukowanych na zrnicowanych podoach takich jak tekstylia czy folie polimerowe. Ponadto moliwe jest np.
wytwarzanie elastycznych wywietlaczy (np. dowietlajcych odzie po zmroku), elastycznych ogniw
fotowoltaicznych do zasilania urzdze przenonych czy anten zwikszajcych zasig np. telefonw
komrkowych. Tekstroniczne elementy odziey mog by wykorzystane m.in. do monitorowania procesw
fizjologicznych organizmu, funkcji yciowych, takich jak: akcja serca, czsto oddechu czy puls, oceny klimatu
midzy tkanin a organizmem czowieka, itp. Elementy tekstroniczne musz by poddane odpowiedniej
hermetyzacji oraz przystosowane do montau tak by mc wsppracowa z istniejcymi ukadami
elektronicznymi.
Badania przewidziane w ramach obszaru obejmuj:
1.
2.

3.

4.

5.
6.
7.

Inteligentne tekstylia zmieniajce takie parametry, jak np.: wymiar, zmiana opornoci, pod wpywem
rnych czynnikw: temperatury, wilgoci, promieniowania UV, substancji chemicznych, itd.,
Przewodzce materiay wkienno-polimerowe otrzymywane metodami: drukowania; rozpylania
magnetronowego metali, tlenkw metali lub stopw metali; wytaczania (np. metod melt-blown)
mieszanin polimerw zawierajcych przewodzce prd elektryczny nanoczstki metali i alotropy
wglowe,
Materiay wkiennicze (tkaniny, wkniny) pokryte na powierzchni cienkimi warstwami
elektroprzewodzcymi w zastosowaniu jako materiay barierowe do ochrony czowieka i czuych
urzdze elektronicznych przed dziaaniem silnych pl elektro-magnetycznych w rnych zakresach
czstotliwoci (wytwarzanych przez sieci przesyowe energii elektrycznej, urzdzenia diagnostyki
medycznej i fizykoterapii, urzdzenia nadawcze radiowe i telewizyjne, urzdzenia telefonii cyfrowej
wysokiej czstotliwoci),
Tekstroniczne elementy ekranujce odziey specjalnej takie jak np. wkniny, tamy czy nici do
ochrony indywidualnej pracownikw chronicej przed promieniowaniem w rnych obszarach
spektralnych np. przed intensywnym promieniowaniem podczerwonym,
Tekstroniczne anteny, elementy czujnikowe i grzejne w postaci tam i nici do integracji tekstyliami,
Elastyczne ogniwa fotowoltaiczne i inne alternatywne rda energii do zasilania elektroniki osobistej,
Elastyczne rda wiata do integracji z tekstyliami na potrzeby bezpieczestwa i wzornictwa.

V. OPAKOWANIA, LOGISTYK A I BEZPIECZESTWO


Dynamika rozwoju wspczesnego wiata stawia wiele wyzwa rwnie w takich dziedzinach jak logistyka i
bezpieczestwo. Wyzwania dotyczce bezpieczestwa zwizane s nie tylko z zabezpieczaniem towarw ale
przede wszystkim ludzi, ich danych osobowych oraz dbr rzeczowych. Potrzeby konsumentw staj si coraz
bardziej wyrafinowane, a czas na ich zaspokojenie coraz krtszy, dlatego odpowiedzi mog sta si inteligentne
magazyny z wysoce zautomatyzowanymi procesami logistycznymi, takimi jak automatyczne rozpoznawanie
produktw czy autonomiczna kontrola jakoci. Radiowe systemy identyfikacji (RFID), a przede wszystkim
integracja drukowanych anten, drukowanych powierzchni sensorycznych oraz drukowanych ukadw
pozyskiwania energii z ukadami mikroprocesorowymi umoliwiaj stworzenie nowych produktw mogcych

Strona 57 z 67

wesprze dziaalno przedsibiorcw w obszarze logistyki i bezpieczestwa, a take wzornictwa. Opracowane


rozwizania musz rwnie uwzgldnia tematyk hermetyzacji.
Badania przewidziane w ramach obszaru obejmuj:
1.

Inteligentne opakowania zbiorcze i jednostkowe, umoliwiajce monitoring jakoci zawartoci oraz


otoczenia

2.

Inteligentne pki i magazyny wsppracujce z drukowanymi ukadami identyfikacyjnymi

3.

Inteligentne opakowania zbiorcze i jednostkowe bd wyposaone w drukowane elementy


grzejne i chodzce, absorbujce wilgo oraz inne niekorzystne pary czy gazy.
Inteligentne opakowania jednostkowe z drukowanymi akumulatorami, OLED-ami i ogniwami
fotowoltaicznymi umoliwiajcymi odczyt rnych parametrw zawartoci opakowa, przy
jednoczesnym powstaniu nowych atrakcyjnych efektw wizualnych.

Inteligentne pki i magazyny wsppracujce z inteligentnymi opakowaniami z drukowanymi


ukadami identyfikujcymi w celu przyspieszenia lokalizacji danych produktw w magazynie
oraz jego transportu w zadane miejsce.
Inteligentne magazyny dostosowujce kolejno wysyania towarw z magazynu dopasowujc
j do np. terminu wanoci zakodowanego w ukadzie identyfikacyjnym.
Inteligentne magazyny zabezpieczajce skady przed przecieniami np. poprzez monitoring
towarw z drukowanymi ukadami identyfikacyjnymi.

Elastyczne materiay dla zabezpiecze

Absorbery pola elektromagnetycznego do ekranowania dokumentw zblieniowych i kart


patniczych jako zabezpieczenie przez niechcianym dostpem.
Przewodzce materiay uszczelniajce na potrzeby szczelnych odbudw urzdze
elektronicznych zabezpieczajcych ukady elektroniczne przed zakcaniem ukadw
zewntrznych oraz przed impulsami elektromagnetycznymi.
Przewodzce materiay do produkcji obudw ukadw elektronicznych chronicych je przed
zakcaniem ukadw zewntrznych oraz przed impulsami elektromagnetycznymi.

Strona 58 z 67

KIS 17. AUTOMATYZACJA I ROBOTYKA PROCESW TECHNOLOGICZNYCH


I. PROJEK TOWANIE I OPTYMALIZACJA PROCESW
1.
2.
3.
4.

5.
6.

Inteligentne systemy bezpieczestwa systemw zautomatyzowanych oraz robotw.


Projektowanie zaawansowanych interfejsw w ukadzie czowiek-maszyna, czowiek-system, maszynamaszyna, system-system.
Wirtualne prototypowanie rozwiza w automatyzacji i robotyce procesw.
Rozwj i projektowanie rozwiza informatycznych sucych do gromadzenia i analizy danych,
wspomagajcych procesy produkcyjne, w tym systemy oparte o sztuczn inteligencj, systemy
eksperckie, rozbudowane systemy wnioskowania, systemy oparte o symulacje komputerowe na rnym
poziomie zoonoci, systemy wieloagentowe.
Systemy optymalizacji procesw pomocniczych w procesach zautomatyzowanych i zrobotyzowanych.
Projektowanie, optymalizacja, automatyzacja, robotyzacja procesw produkcyjnych.

II. TECHNOLOGIE AUTOMATYZACJI I ROBOTYZACJI PROCESW


1.
2.
3.
4.
5.

Technologie inteligentnego sterowania urzdzeniami i maszynami oraz robotami w systemach


produkcyjnych.
Technologie mobilne w urzdzeniach, maszynach, robotach oraz w procesach wytwrczych i
logistycznych.
Techniki sensorowe, napdy, zasilanie w procesach, maszynach, urzdzeniach i robotach.
Technologie wytwarzania i montau w warunkach kosmicznych.
Metody, narzdzia, oprzyrzdowanie, materiay i procesy zwizane z technologi przyrostow.

III. DIAGNOSTYKA I MONITO ROWANIE


1.

2.

Zaawansowane systemy diagnostyki i monitorowania procesw, maszyn, urzdze, robotw oraz


ukadw z nich zoonych wykorzystujce metody i techniki sztucznej inteligencji, systemy
ekspertowe.
Inteligentne systemy pomiaru i kontroli jakoci, w tym procesw oraz produktw w systemach
produkcyjnych.

IV. SYSTEMY STEROWANIA


1.

2.
3.
4.

Innowacyjne systemy sterowania maszyn i urzdze, robotw oraz innowacyjne systemy rozproszone
i/lub wieloagentowe zwikszajce efektywno realizacji procesw wytwrczych, w tym odporne na
zakcenia i bdy pojawiajce si podczas autonomicznego dziaania maszyn i urzdze.
Oprogramowanie i systemy oblicze do celw symulacji, modelowania i optymalizacji systemw
sterowania.
Systemy sterowania robotw, pojazdw i innych urzdze mobilnych, w tym bezzaogowych.
Systemy wizyjne i tomograficzne w automatyzacji i robotyzacji.

V. MASZYNY I URZDZENIA AUTOMATYZUJCE I ROBOTYZUJCE PROCESY


1.
2.
3.

Bezzaogowe systemy i roboty pracujce w warunkach specjalnych.


Mobilne roboty i egzoszkielety.
Manipulatory i chwytaki.

Strona 59 z 67

KIS 18. OPTOELEKTRONICZNE SYSTEMY I MATERIAY


I. TECHNOLOGIE, MATERIA Y I URZDZENIA DLA FOTOWOLTAIK I
1.

2.
3.

4.
5.
6.

Technologia ogniw fotowoltaicznych wykorzystujcych krzem krystaliczny o radykalnie nowatorskiej,


niestandardowej architekturze, np.: technologie cienkich krystalicznych podoy, alternatywne
(np. cieke) metody pasywacji, alternatywne metody zbierania prdu, struktury hybrydowe, itp.
Technologie wysokowydajnych ogniw cienkowarstwowych w oparciu o przyszociowe materiay, jak
na przykad stop CIGS, kesteryty, perowskity i inne nowe materiay.
Ogniwa soneczne trzeciej generacji, w oparciu o kropki kwantowe, plazmony, poziomy przejciowe,
pomnaanie nonikw adunku, struktury organiczne i barwnikowe (ogniwa stabilne, na podoach
elastycznych), manipulowanie widmem wiata (luminescencja, konwersja-DC/UC) i inne.
Technologia przeroczystych warstw przewodzcych oraz przeroczystych pprzewodnikw typu n i p
w zastosowaniu do fotowoltaiki oraz wywietlaczy.
Cienkie warstwy i struktury foto- / termo-/ elektro- chromowe.
Technologia, wytwarzanie i testowanie moduw fotowoltaicznych, z wykorzystaniem szkie
o ulepszonych parametrach, taszych enkapsulantach, do zastosowa w systemach zintegrowanych
z budynkami.

II. TECHNOLOGIE, MATERIAY I URZDZENIA WIATOWODOWE


1.

2.
3.

4.

5.
6.
7.

Technologie, i diagnostyka wiatowodw pasywnych i aktywnych zarwno szklanych jak i


polimerowych oraz elementw wiatowodowych na bazie nowych typw wkien dla telekomunikacji
wiatowodowej nowej generacji.
Technologie i diagnostyka wiatowodw aktywnych, do zastosowa we wzmacniaczach, laserach
wknowych CW i impulsowych.
Technologie, i diagnostyka wiatowodw mikrostrukturalnych i nanostrukturalnych o ksztatowanych
wasnociach oraz z funkcjonalizowanych polimerw o nowych waciwociach, wiatowodw
z udziaem materiaw kompozytowych.
Technologie, i diagnostyka wkien o specjalnych wasnociach dedykowanych wybranym funkcjom
takim jak, na przykad: generacji supercontinuum, transmisji duych mocy oraz rwnie istotne
innowacyjne zastosowania telekomunikacyjne.
Urzdzenia wiatowodowe lasery i wzmacniacze wiatowodowe nowej generacji, w tym urzdzenia
na nietypowe zakresy spektralne, jak VIS oraz MIR.
Technologie i diagnostyka sensorw wiatowodowych oraz specjalizowanych elementw
wiatowodowych i optycznych elementw wspomagajcych.
Technologie i diagnostyka specjalnych pokry wiatowodowych umoliwiajcych ochron
wiatowodw oraz elementw wiatowodowych w warunkach przemysowych, a take czenie
wkien i elementw wiatowodowych z otoczeniem w warunkach przemysowych.

III. TECHNOLOGIE I MATERIAY DO WYTWARZANIA RDE I DETEK TORW


PROMIENIOWANIA OPTYC ZNEGO
1.
2.
3.
4.
5.

Technologie i materiay rde promieniowania oraz detektorw promieniowania opartych


na materiaach z szerok przerw energetyczn.
Technologie i materiay dla generacji i detekcji promieniowania podczerwonego.
Technologie i materiay do wytwarzania oraz detekcji promieniowania w zakresie terahercowym (THz)
i powizane systemy obrazowania.
Urzdzenia i systemy laserowe generujce promieniowanie szerokopasmowe o duej spjnoci
przestrzennej.
Ukady wspierajce systemy laserowe oraz systemy detekcji.
Strona 60 z 67

6.
7.

Technologie i materiay pozwalajce na konwersj promieniowania jonizujcego do promieniowania


w zakresie optycznym (widzialnym, ultrafioletowym i podczerwonym) i jego detekcj.
Technologie, materiay i ukady laserw (mikrolaserw) ciaa staego: cw i impulsowych (nano i
femtosekundowych) z regulowanymi i stabilizowanymi parametrami w tym ukady nieliniowej
przemiany czstotliwoci optycznych

IV. OPTOELEK TRONICZN E URZDZENIA I SYSTEMY


1.

Rozwizania optoelektroniczne w procesach:

2.

Optoelektroniczna aparatura kontrolna i pomiarowa szeroka klasa urzdze wykorzystujca, gwnie


specyficzne wasnoci promieniowania laserowego, w tym:

3.

optoelektroniczne ukady ksztatowania wizki laserowej wysokiej mocy wraz z jej


diagnostyk i zapewnieniem bezpieczestwa,
obrazowania w reimie bardzo maego natenia wiata,
monitorowania i adaptacyjnego sterowania procesami obrbki ze sprzeniem
optoelektronicznym,
wielodziedzinowych systemw pomiarw optycznych i kontroli jakoci wytwarzania,
wytwarzania przyrostowego,
mikroobrbki laserowej,
laserowej obrbki hybrydowej materiaw trudnoobrabialnych.

urzdzenia pomiarowe wykorzystujce bezinercyjno wizki laserowej,


urzdzenia pomiarowe i obrazujce wykorzystujce czasowo-przestrzenn modulacj fazy
wiata laserowego w celu poprawy rozdzielczoci ukadw obrazujcych,
urzdzenia pomiarowe wykorzystujce spjno (zdolno do interferencji) promieniowania
laserowego,
urzdzenia pomiarowe wykorzystujce monochromatyczno i zdolno do programowalnego
przestrajania dugoci fali do identyfikacji i pomiarw skadu materiaw (zwizkw
chemicznych) na podstawie spektroskopowych wasnoci materii oraz co rwnie wane
zawartoci skadnikw niepodanych (toksycznych) w atmosferze, wodzie, glebie,
urzdzenia pomiarowe wykorzystujce bardzo krtkie (femtosekundowe) impulsy wiata
do szerokopasmowych spektroskopowych pomiarw skadu materii oraz wykrywania
zwizkw chemicznych w maych steniach,
urzdzenia pomiarowe wykorzystujce moliwo wytwarzania bardzo krtkich (nanoi femtosekundowych) impulsw wiata o duej mocy do pomiarw odlegoci metod
radarow oraz energetycznego oddziaywania na materiay,
urzdzenia kontrolne i pomiarowe wykorzystujce zdolno tworzenia obrazw w rnych
zakresach widma, ich formowania, przeksztacania, porwnywania i analizy, w tym urzdzenia
noktowizyjne i termalne oraz sztucznego widzenia dla nawigacji,
szeroka grupa sensorw sucych do przetwarzania rnych wielkoci fizycznych
na rwnowane ich wartociom parametry wizek wiata czsto wykorzystywane
do dokonywania pomiarw zdalnych w miejscach trudnodostpnych i niebezpiecznych,
szeroka grupa metod i urzdze pomiarowych do bada parametrw generowanych
i ksztatowanych wizek promieniowania elektromagnetycznego w zakresie od promieni X
do terahercw,
specjalistyczna aparatura pomiarowa w zakresie metrologii optycznej oraz ultraprecyzjnych
pomiarw optycznych i atomowych.

Optoelektroniczna aparatura diagnostyczna, terapeutyczna i analityczna wykorzystujca specyficzne


wasnoci rnych rde wiata, czsto w poczeniu ze wiatowodami i moliwoci obrazowania,
do budowy.
Strona 61 z 67

4.

Optoelektroniczna aparatura w systemach bezpieczestwa: inteligentne sensory, sieci sensorw i linie


zbierania i przesyania do centrw decyzyjnych danych dotyczcych zagroe powodziowych,
atmosferycznych, poarowych, radiologicznych, transportowych umoliwiajcych biec kontrol
bezpieczestwa wybranych dziedzin ycia i gazi gospodarki.

V. OPTYCZNE SYSTEMY TELEKOMUNIK ACYJNE I INFORMACYJNE


Cyfryzacja spoeczestwa, wraz ze wzrostem zapotrzebowania na szybk transmisj bardzo duej iloci danych,
stawia rwnie ogromne wyzwanie przed infrastruktur umoliwiajc dwukierunkowy transfer danych (do i od
abonentw / mieszkacw). Obecne sieci telekomunikacyjne bd podlega gruntownym modernizacjom w celu
sprostania wymaganiom na szybko i ilo transferowanych danych, stawianych przez uytkownikw. Istotnym
elementem jest rwnie zapewnienie powszechnoci dostpu do takich sieci, zarwno w aspekcie
ekonomicznym, jak i terytorialnym. Przez ostatnie 2 3 dekady obserwuje si stay wzrost okoo 50% przyrostu
rocznie zapotrzebowania na oferowan szybko transmisji danych, co prowadzi do sumarycznego wymagania
na podwajanie przepustowoci sieci co ok. 2 lata. W horyzoncie roku 2020 (zgodnie z Europejsk Agend
Cyfrow) kade polskie gospodarstwo domowe musi mie dostp do sieci na poziomie co najmniej 30 Mbps
i 50% gospodarstw domowych na poziomie co najmniej 100 Mbps co powoduje konieczno przebudowy
istniejcych sieci stosowanych przez najwikszych operatorw na rynku transmisji szerokopasmowej zarwno
w sieci dostpowej jak i transportowej.
Kluczowym elementem dla zastosowa fotonicznych w telekomunikacji jest kompleksowe podejcie
do rozwiza architektonicznych sieci optycznych, umoliwiajcych efektywne wykorzystanie pasma oraz
redukcj konsumpcji energii.
1.

2.
3.
4.
5.

6.
7.

Optyczne urzdzenia nadawcze i odbiorcze, urzdzenia przetwarzajce oraz aktywne i pasywne


elementy sieci wiatowodowych w obszarze sieci dostpowych nastpnej generacji (ang. NGA Next
Generation Access).
Optyczne urzdzenia i systemy zapewniajce bezpieczestwo transmisji i/lub przetwarzania danych
na poziomie warstwy fizycznej.
Techniki modulacji i demodulacji sygnaw optycznych ze zwikszon odpornoci na zakcenia
i znieksztacenia transmisji.
Zwikszenie informacyjnej przepustowoci czy i sieci optycznych poprzez zoone metody
kodowania i zaawansowane techniki detekcji.
Optyczne urzdzenie nadawcze i odbiorcze, urzdzenia przetwarzajce dla sieci transportowych
z uwzgldnieniem transmisji dugodystansowej, efektywne wzmacniacze mocy optycznej,
optymalizacja wykorzystywanego pasma, rwnie poza pasmami C i L.
Rozwj technologii FSO (ang. Free-Space Optical communication) do przepustowoci na poziomie 100
Gbps i dystansach co najmniej 10 km.
Rozwj technologii optycznego przetwarzania sygnaw.

VI. UK ADY I SYSTEMY OPTOELEK TRON IK I ZINTEGROWANEJ


Od dwch dekad obserwuje si tendencj do integracji dyskretnych komponentw optoelektronicznych
na pojedynczych podoach, najlepiej monolitycznych. Zoono obecnie wytwarzanych ukadw
optoelektroniki zintegrowanej siga ju kilkuset elementw optycznych na pojedynczym chipie. Gwnym
motorem rozwoju tej technologii przez wiele lat bya brana telekomunikacyjna, jednak w ostatnich latach
rosncego znaczenia nabray zastosowania czujnikowe, medyczne i metrologiczne, wczajc w to liczne
zastosowania specjalne. Rynek ukadw i elementw optoelektroniki zintegrowanej zdominowany jest przez
dwie grupy rozwiza mikrosystemy MOEMS (ang. Micro-Opto-Electro-Mechanical-Systems) i fotoniczne
ukady scalone PIC (ang. Photonic Integrated Crictuis).

Strona 62 z 67

Mikrosystemy MOEMS-y to zaawansowane technologicznie, zminiaturyzowane, energooszczdne przyrzdy


optyczno-elektro-mechaniczne, ktre mona atwo integrowa w wiksze systemy i elastycznie dostosowa
do konkretnych zastosowa.
Ukady PIC integruj w obrbie pojedynczego chipu optoelektroniczne elementy aktywne (m.in. lasery,
wzmacniacze optyczne, modulatory itp.) i pasywne (multipleksery, sprzgacze, elementy odbijajce itp.)
poczone falowodami optycznymi. Uwaane s za jedn z najbardziej obiecujcych cieek rozwoju
optoelektroniki,
pozwalajc
na konstruowanie
nowej klasy kompaktowych,
wielofunkcyjnych,
energooszczdnych ukadw fotonicznych.
1.
2.

Mikrosystemy MOEMS.
Ukady fotoniki scalonej PIC.

Strona 63 z 67

KIS 19. INTELIGENTNE TECHNOLOGIE KREACYJNE


I. WZORNICTWO
1.

Projektowanie wzornicze
Projektowanie produktw, usug, komunikacji wizualnej, interfejsw, z uwzgldnieniem:

2.

Formy prace projektowe nad cakowit nowoci ksztatu, modernizacj ksztatu gbok
lub powierzchown.
Funkcji zagadnie uytkowych wynikajcych z analiz funkcjonalno-ergonomicznych,
obserwacji potrzeb i upodoba uytkownikw, jak rwnie z nowych koncepcji uytkowoeksploatacyjnych.
Technologii wynikajce z pojawienia si nowych moliwoci technicznych, zarwno
w zakresie konstrukcji, jak technologii materiaowo-produkcyjnych.
Kreowania nowych potrzeb konsumenckich i spoecznych.
Tworzenia struktur informacyjnych.
Tworzenia struktur uytkowych.
Projektowania interakcji.
Dowiadcze uytkownika (user experience).

Narzdzia wspierajce wzorniczy proces projektowy

Nowatorskie metody projektowe zwikszajce efektywno prac projektowych.


Nowatorskie metody projektowe wykorzystujce zaawansowane systemy IT.
Metody testowania koncepcji projektowych prowadzce do powstania nowych narzdzi
wspomagajcych proces projektowy, m. in. wykorzystujcych technologie IT.
Metody budowania modeli operacyjnych wykorzystywanych w procesie projektowym,
w szczeglnoci opartych o technologie IT.
Nowatorskie narzdzia suce do zapisu, komunikacji i prezentacji efektw prac
projektowych majce na celu usprawnienie podejmowania decyzji w procesie projektowym, w
szczeglnoci oparte o technologie IT.
Nowatorskie narzdzia suce zarzdzaniu pracy i komunikacji interdyscyplinarnego zespou
projektowego, w tym oparte o technologie IT.
Nowatorskie narzdzia suce do testowania koncepcji projektowych w fazie
przedprototypowej.
Nowatorskie narzdzia suce do prototypowania koncepcji projektowych, w pracach, ktrych
efektem kocowym jest rozwizanie materialne i niematerialne (system, proces, organizacja,
usuga) w tym z zakresu UX i IT.

II. GRY
1.

Projektowanie i wzornictwo w zakresie gier wideo


Prace dotycz caego procesu produkcji gry i wi si z prototypowaniem, projektowaniem
i wzornictwem elementw skadowych gry, w tym:

Nowatorskich koncepcji gier adresowanych do aktualnych potrzeb i oczekiwa rynku i graczy,


Gwnego modelu rozgrywki, zestawu gwnych i pobocznych elementw funkcjonalnoci gry
oraz ich pocze i zalenoci.
Modelu komunikacji z graczem, kodu wizualnego oraz stylu wizualnego, w tym unikalnej
warstwy artystycznej majcej odpowiednio oddziaywa na gracza,

Strona 64 z 67

2.

Zestaww animacji, modeli i tekstur, modeli zachowa istot ywych oraz urzdze
mechanicznych.
Systemw udwikowienia gry opartych na systemie analizy sytuacji w grze w czasie
rzeczywistym.
Poziomw, interfejsw, spoecznoci, postaci, ikon, przedmiotw, pojazdw, efektw
specjalnych, rolinnoci oraz modeli wegetacji, warunkw pogodowych wraz z symulacj
oddziaywania, cyklw dnia i nocy.
Innowacyjnych i efektywniejszych metod produkcji, narzdzi do produkcji i modeli
biznesowych.

Platformy i silniki oraz techniki przetwarzania


Punkt ten obejmuje technologie bdce podstaw procesu produkcji oraz dziaania kadej gry wideo,
czyli przede wszystkim techniki przetwarzania oraz oprogramowanie poredniczce (tzw. silniki):

Opracowanie i rozwj innowacyjnych silnikw grafiki i fizyki na potrzeby gier oraz ich
adaptacja do wymaga rnych platform i urzdze (mobilnych, konsol, etc.).
Techniki motion i performance capture.
Innowacyjne techniki digitalizacji obrazw i obiektw 3D.
Nowe i ulepszone techniki i narzdzia optymalizacji danych.

3.

Zastosowanie sztucznej inteligencji


Doskonalenie algorytmw sucych rozwizywaniu podstawowych problemw zwizanych
ze sztuczn inteligencj oraz metod ich implementacji w grach.
Algorytmy i modele symulacji wiarygodnych zachowa postaci, grup postaci czy rodowiska.
Mechanizmy suce automatycznemu generowaniu treci.
Tworzenie systemw sucych gromadzeniu, przechowywaniu i obrbce zasobw danych,
ktre charakteryzuj si du zoonoci, zmiennoci i rozmiarem (tzw. Big data).

4.

Nowe narzdzia i mechanizmy interakcji


Interakcja uytkownika z gr wideo jest kluczowym aspektem jej dziaania i jednoczenie tym
elementem, ktry w istotnym stopniu rzutuje na jego zainteresowanie produktem i zaangaowanie
w rozgrywk. Dlatego wane dla rozwoju sektora s prace badawcze w zakresie:

5.

Nowoczesnych narzdzi do wykorzystania innowacyjnych interfejsw i mechanizmw


interakcji z gr i otoczeniem, ich adaptacji do nowych platform sprztowych i dostosowania
do potrzeb osb niepenosprawnych.
Wykorzystania danych pochodzcych z kontrolerw i sensorw w nowoczesnych
mechanizmach interakcji z gr czy w mechanice gry.
Metod i rozwiza, ktre pozwalaj na stworzenie i zastosowanie nowych modeli narracji oraz
gier o nieliniowej fabule.

Cyfrowa dystrybucja i wieloosobowe rozgrywki online


Opracowanie nowoczesnych metod sprzeday i dystrybucji gier oraz wsparcie rozwoju technologii
i infrastruktury niezbdnych dla wieloosobowych gier online, w tym:

Rozwiza, technologii i infrastruktury na potrzeby udostpniania oraz obsugi gier w chmurze


m.in. cyfrowej dystrybucji, dostarczania danych w czasie rzeczywistym (streaming), obsugi
zewntrznych systemw dystrybucji, unifikacji wywietlania powiadomie.
Stworzenie platform i funkcjonalnoci do zaawansowanych rozgrywek wieloosobowych oraz
interakcji pomidzy uytkownikami wewntrz gier i poza nimi, przy uyciu rnych platform
oraz rnych sieci (np. Internet, LAN) oraz technologie i systemy zabezpiecze przed
oszustwami.

Strona 65 z 67

6.

Rozwj rozproszonej infrastruktury, umoliwiajcej rozgrywki wieloosobowe oraz budowanie


rodowiska dla tych rozgrywek o trwaym stanie (persistent state world).
Opracowanie nowatorskich modeli ekonomicznych na potrzeby cyfrowej dystrybucji oraz gier
online.
Opracowanie platform dostarczajcych treci zwizane z grami mobilnymi oraz sieciowymi.

Narzdzia i wiedza wspierajce proces wytwrczy gier


Narzdzia i metody wykorzystujce zaawansowane metody oceny reakcji, stanu
psychologicznego i emocjonalnego gracza.
Narzdzia automatyzujce i uatwiajce procesy testowania gier oraz wykrywania bdw
w tym testowania elementw tworzonych proceduralnie (automatycznie).
Narzdzia wspomagajce komunikacj oraz wymian danych w ramach zespou tworzcego
gr.
Narzdzia wspomagajce procesy tworzenia gier wideo na rne platformy i urzdzenia.

III. MULTIMEDIA
1.

Wsparcie i optymalizacja procesw

2.

Ksztatowanie rynku twrcw i konsumentw

3.

Opracowanie nowatorskich metod lub modeli wspomagajcych, optymalizujcych,


kontrolujcych procesy wytwarzania i rozpowszechniania treci.
Narzdzia i metody wykorzystujce zaawansowane metody oceny reakcji, stanu
psychologicznego i emocjonalnego odbiorcw treci.
Narzdzia automatyzujce i uatwiajce wykrywanie bdw, testy generowane
z pomoc algorytmw i procedur w procesach wytwarzania treci.
Narzdzia wspomagajce komunikacj, wymian lub przesy danych w ramach zespow
tworzcych treci.

Modele i narzdzia zdalnego i bezporedniego pomiaru oraz analizy i oceny preferencji


odbiorcw w celu podnoszenia efektywnoci projektw kreacyjnych zaspokajajcych wysze
potrzeby obywateli: pomiary wykorzystujce wskaniki subiektywne i obiektywne.
Modele i narzdzia suce do personalizacji przekazu audiowizualnego na podstawie
preferencji i zachowa odbiorcw.
Opracowanie nowatorskich modeli biznesowych umoliwiajcych wspfinansowanie
i zaangaowanie odbiorcw w proces tworzenia i realizacji treci audiowizualnych
i rozwiza interaktywnych.
Narzdzia i aplikacje do tworzenia innowacyjnych modeli edukacyjnych i prezentacyjnych
wykorzystujcych multimedia i interakcj.
Technologie i rozwizania wspomagajce nowatorskie formy upowszechniania treci wrd
rnych grup spoecznych.

Wiedza i narzdzia wspierajce wytwarzanie i rewitalizacj

Modele, technologie, urzdzenia, aplikacje projektowania, zarzdzania i wytwarzania treci


wizualnych, audialnych i audiowizualnych, w tym: technologie sieciowe, mobilne, sprztowe
systemy wbudowane, stacjonarne systemy automatyzujce procesy produkcji i postprodukcji,
innowacyjne interfejsy, systemy interaktywne i silniki multimediw generowanych w czasie
rzeczywistym lub generowanych automatycznie, systemy wykorzystujce analiz
i przetwarzanie obrazu oraz dwiku w modelowaniu wielowymiarowym.
Technologie, urzdzenia, aplikacje i algorytmy przetwarzania i cyfrowej rekonstrukcji kopii
zapisanych na nonikach analogowych lub cyfrowych, w tym: technologie usprawniajce

Strona 66 z 67

4.

Dystrybucja i zarzdzanie treciami

5.

i automatyzujce procesy digitalizacji, rewitalizacji i dostosowania treci do wspczesnych


kanaw dystrybucyjnych.
Technologie i rozwizania wspierajce procesy modelowania, prototypowania, testowania
funkcjonalnoci i uytecznoci treci, produktw lub usug audiowizualnych i interaktywnych,
w tym tworzenie i zastosowanie nowych modeli narracji oraz treci o nieliniowej fabule.
Wszelkie technologie kreacyjne na rzecz rozwoju i automatyzacji procesw pre-produkcji,
produkcji i postprodukcji obrazu lub dwiku oraz ich udostpniania i przechowywania, w tym
techniki digitalizacji i przetwarzania obrazw i obiektw wielowymiarowych oraz techniki
motion i performance capture, a take kodu wizualnego, stylu wizualnego, animacji, modeli i
tekstur, symulacji, efektw specjalnych, modeli zachowa organizmw ywych i urzdze
mechanicznych.

Tworzenie nowatorskich kanaw dystrybucji treci dedykowanych rnym grupom


spoecznym (take grupom wykluczonym zdrowotnie, ekonomicznie, geograficznie,
spoecznie) w tym: inteligentne strumieniowanie treci, dostarczanie treci w czasie
rzeczywistym.
Modele,
narzdzia,
technologie,
aplikacje,
interfejsy
suce
inteligentnemu
rozpowszechnianiu i dystrybucji, m. in.: poprzez zapewnienie trwaej identyfikacji i skutecznej
ochrony kopii przed nielegalnym dostpem i rozpowszechnianiem.
Narzdzia, metody i technologie pomiarw i kontroli zachowania prawidowych parametrw
dystrybucji treci.
Systemy zarzdzania zasobami danych charakteryzujcych si du zoonoci, zmiennoci
lub rozmiarem.
Rozwizania umoliwiajce midzysystemow wymian wieloelementowych danych
cyfrowych.
Tworzenie platform i funkcjonalnoci dla wieloosobowego lub interaktywnego udziau
uytkownikw w przekazach treci, przy uyciu rnych kanaw dystrybucji.
Opracowanie platform zwizanych z mobilnym oraz sieciowym przekazem treci.

Archiwizacja i inteligentny dostp do treci

Modele, technologie, urzdzenia i aplikacje do bezpiecznego dugoterminowego


przechowywania treci utrwalonych analogowo lub cyfrowo.
Technologie wyszukiwania lub dostpu do treci, w tym semantyczne analizatory obrazu
i dwiku oraz systemy inteligentnego indeksowania treci multimedialnych.
Systemy zarzdzania zoonymi danymi cyfrowymi oraz rozwizania zgodne
z midzynarodowymi normami, umoliwiajce ich midzysystemow wymian.

Strona 67 z 67

You might also like