Warszawa, 12 stycznia 2016 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VIII kadencja
Prezes Rady Ministrw
DKRM.ZK.140.156(4)2015.MN
Pan
Marek Kuchciski
Marszaek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Przekazuj przyjte
poselskiego projektu ustawy

przez

Rad

Ministrw

stanowisko

wobec

- o zmianie ustawy o Policji oraz

niektrych innych ustaw (druk nr 154).
Jednoczenie informuj, e Rada Ministrw upowania Ministra
Czonka Rady Ministrw, Koordynatora Sub Specjalnych do reprezentowania
Rzdu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.

(-) Beata Szydo

Stanowisko Rady Ministrw

wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektrych innych ustaw
(druk nr 154)

W dniu 23 grudnia 2015 r. zosta zoony w Sejmie przez grup posw projekt
ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektrych innych ustaw. Projektowana ustawa ma na
celu dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunau Konstytucyjnego z dnia 30 lipca
2014 r. (sygn. akt K 23/11), stwierdzajcego niezgodno wybranych przepisw: ustawy
z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2015 r. poz. 355 , z pn. zm.), ustawy z dnia
12 padziernika 1990 r. o Stray Granicznej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1402, z pn. zm.), ustawy
z dnia 28 wrzenia 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 553, z pn. zm.),
ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o andarmerii Wojskowej i wojskowych organach
porzdkowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 568, z pn. zm.), ustawy z dnia 24 maja 2002 r.
o Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2015 r., poz.
1929), ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Subie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Subie
Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2014 r. poz. 253, z pn. zm.), ustawy z dnia 9 czerwca
2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2014 r. poz. 1411, z pn. zm.) oraz
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Subie Celnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 990, z pn. zm.),
z Konstytucj Rzeczypospolitej Polskiej. Sentencja rozstrzygnicia zostaa ogoszona dnia
6 sierpnia 2014 r. w Dz. U. poz. 1055. Trybuna Konstytucyjny na wniosek Rzecznika Praw
Obywatelskich oraz Prokuratora Generalnego zbada konstytucyjno przepisw
wymienionych powyej ustaw zawierajcych regulacje dotyczce kontroli operacyjnej,
pozyskiwania danych telekomunikacyjnych, a take odnis si do kwestii ochrony tajemnicy
zawodowej w toku kontroli operacyjnej oraz niszczenia zbdnych danych
telekomunikacyjnych w tych ustawach.
Projektowana poselska inicjatywa ustawodawcza, realizujc cile sentencj
wspomnianego wyroku Trybunau Konstytucyjnego z 30 lipca 2014 r. o sygn. K 23/11,
uwzgldnia ponadto zasadnicz cz sformuowanych przez Trybuna w uzasadnieniu do
tego wyroku minimalnych wymaga, jakie cznie powinny spenia przepisy ustaw
normujcych niejawne pozyskiwanie informacji o osobach przez wadze publiczne
w demokratycznym pastwie prawa. W projekcie ustawy, zasadniczo jednolicie w stosunku
do wszystkich podmiotw uprawnionych do stosowania czynnoci operacyjnorozpoznawczych, uregulowano, zgodnie z zaleceniem Trybunau Konstytucyjnego,
nastpujce zagadnienia:
1) przesanki stosowania kontroli operacyjnej i dostpu do danych telekomunikacyjnych;
2) rodzaje rodkw niejawnego pozyskiwania informacji;
3) okres prowadzenia kontroli operacyjnej;
4) zasady i procedury dotyczce weryfikacji i niszczenia danych telekomunikacyjnych,
pocztowych i internetowych zbdnych dla prowadzonego postpowania;
5) organy oraz procedur kontroli pozyskiwania danych telekomunikacyjnych,
pocztowych i internetowych;
1

6) zasady postpowania z materiaami, ktre mog zawiera informacje objte tajemnic

zawodow (notarialn, adwokack, radcy prawnego, doradcy podatkowego, lekarsk,
dziennikarsk lub statystyczn), albo s objte bezwzgldnymi zakazami
dowodowymi.
Naley podkreli, e w stosunku do obowizujcych regulacji, projektowana ustawa
zakada szereg ogranicze w dotychczasowych kompetencjach sub uprawnionych do
niejawnego pozyskiwania informacji o osobach m.in.:
1) cise okrelenie, z uwzgldnieniem specyfiki zada kadej suby, przesanek
prowadzenia kontroli operacyjnej i pozyskiwania danych telekomunikacyjnych,
pocztowych oraz internetowych;
2) okrelenie zamknitego katalogu rodzajowych rodkw prowadzenia kontroli
operacyjnej, a take zamknitego katalogu danych telekomunikacyjnych, pocztowych
i internetowych;
3) wprowadzenie cisych zasad postpowania z materiaami z kontroli operacyjnej,
ktre mog zawiera informacje objte tajemnic wykonywania zawodu lub funkcji,
wzorowanych na przepisach Kodeksu postpowania karnego;
4) ograniczenie (z wyjtkiem dla ABW oraz SKW) do 18 miesicy maksymalnej
dugoci okresu prowadzenia kontroli operacyjnej;
5) wprowadzenie obowizku niezwocznego niszczenia danych telekomunikacyjnych,
pocztowych i internetowych zbdnych dla prowadzonego postpowania karnego;
6) wprowadzenie nastpczej sdowej kontroli prawidowoci pozyskiwania przez
uprawnione suby danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych.
Majc na uwadze powysze Rada Ministrw odnosi si pozytywnie do rozwiza
zawartych w opiniowanym projekcie ustawy, niemniej szczegowa analiza tych rozwiza
wskazuje, e do efektywnego i penego zrealizowania celw regulacji do opiniowanego
projektu naleaoby wprowadzi ponisze zmiany.
1) Z projektowanych przepisw (w kadej ze zmienianych ustaw kompetencyjnych sub
uprawnionych do prowadzenia kontroli operacyjnej) proponuje si wykreli
nastpujce przepisy: z art. 19 ustawy o Policji: ust. 6a pkt 2 i ust. 6b, z art. 9e ustawy
o Stray Granicznej: ust. 7a pkt 2 i ust. 7b, z art. 36c ustawy o kontroli skarbowej:
ust. 4a, z art. 31 ustawy o andarmerii Wojskowej oraz wojskowych organach
porzdkowych: ust. 7a, z art. 27 ustawy o Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego
oraz Agencji Wywiadu: ust. 6a, z art. 31 ustawy o Subie Kontrwywiadu
Wojskowego oraz Subie Wywiadu Wojskowego: ust. 4a i z art. 17 ustawy
o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym: ust. 5a. Wymienione przepisy nosz
znamiona pomyki legislacyjnej, poniewa niejasna konstrukcja zawartych w nich
odesa uniemoliwia odczytanie intencji projektodawcy co do zakresu wykonywania
opisanych w nich czynnoci bez zgody sdu. Proponuje si take utrzymanie regulacji
dotyczcej Policji i Stray Granicznej, precyzujcej, e kontrol operacyjn nie jest
uzyskiwanie i utrwalanie obrazu w pomieszczeniach przeznaczonych dla osb
zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzewienia, policyjnych izbach
dziecka, pokojach przejciowych oraz tymczasowych pomieszczeniach przejciowych
(Policja), a take pomieszczeniach strzeonych orodkw, aresztw dla
cudzoziemcw lub w pomieszczeniach przeznaczonych dla osb zatrzymanych oraz
2

w innych wykorzystywanych przez Stra Graniczn obiektach i obszarach (Stra

Graniczna).
2) Proponuje si zawzi (w kadej ze zmienianych ustaw kompetencyjnych sub),
w stosunku do projektu, przesanki pozyskiwania danych telekomunikacyjnych,
pocztowych i internetowych przez uprawnione podmioty (z wyjtkiem ABW, SKW
i CBA) tylko do celw zapobiegania lub wykrywania przestpstw (a w przypadku
Policji i andarmerii Wojskowej z uwagi na specyfik zada tych formacji take
do celu ratowania ycia lub zdrowia ludzkiego bd wsparcia dziaa
poszukiwawczych lub ratowniczych), a take jednoznacznie przesdzi, e wszystkie
uprawnione suby mog pozyskiwa tylko dane telekomunikacyjne, pocztowe lub
internetowe, niestanowice odpowiednio treci przekazu telekomunikacyjnego,
przesyki pocztowej albo przekazu w ramach usugi wiadczonej drog elektroniczn.
Propozycja ta, kompatybilna z propozycj z pkt 1, powinna ostatecznie rozwia
wtpliwoci co do moliwoci pozyskiwania przez uprawnione suby jakichkolwiek
treci przekazw elektronicznych i pocztowych bez zgody sdu.
3) Majc na uwadze zakres przedmiotowy zakazw dowodowych okrelonych
w Kodeksie postpowania karnego proponuje si wprowadzi, w kadej ze
zmienianych ustaw kompetencyjnych sub uprawnionych do prowadzenia kontroli
operacyjnej, zasad, e materiay z kontroli operacyjnej mogce zawiera informacje
objte bezwzgldnym zakazem dowodowym (art. 178 k.p.k. tajemnica obrocy
i tajemnica spowiedzi) s niezwocznie niszczone w ramach uprawnionej suby, ktra
uzyskaa te materiay, na podstawie zarzdzenia waciwego szefa/komendanta tej
formacji. Uzasadnieniem tej propozycji jest brak celowoci przekazywania do oceny
organu zewntrznego materiaw z kontroli operacyjnej, co do ktrych zachodzi
pewno uznania ich za niedopuszczalne do wykorzystania w postpowaniu karnym.
Zaproponowana zasada ponadto znacznie zawzi krg osb, ktre bd miay dostp
do tych materiaw.
4) W odpowiednich przepisach ustaw o Policji (dodawany art. 19 ust. 9a), o Stray
Granicznej (dodawany art. 9e ust. 10a) i o andarmerii Wojskowej oraz wojskowych
organach porzdkowych (dodawany art. 31 ust. 10a) proponuje si poszerzenie krgu
podmiotw uprawnionych do upowanienia swoich zastpcw do skadania wnioskw
o zarzdzenie bd przeduenie kontroli operacyjnej lub do zarzdzenia kontroli
operacyjnej w trybie niecierpicym zwoki take o komendantw oddziaw
terenowych tych formacji, tj. komendanta wojewdzkiego Policji, komendanta
oddziau Stray Granicznej i komendanta oddziau andarmerii Wojskowej.
Wymienione organy s uprawnione na mocy obowizujcych przepisw do skadania
wnioskw w przedmiocie kontroli operacyjnej, a z uwagi na znaczn ilo wnioskw
kierowanych przez te organy do sdw brak jest uzasadnienia do pozbawienia
komendantw oddziaw terenowych tych formacji uprawnienia do upowanienia
swoich zastpcw do kierowania tych wnioskw analogicznego jak przewidziano
w projekcie dla komendantw tych formacji na szczeblu centralnym. Jednoczenie
z uwagi na brak ustawowego umocowania zastpcy Generalnego Inspektora Kontroli
Skarbowej proponuje si, aby Generalny Inspektor mg upowani do skadania ww.
wnioskw kierownika komrki organizacyjnej urzdu obsugujcego ministra
3

waciwego do spraw finansw publicznych waciwej w sprawach wywiadu

skarbowego (dodawany art. 36c ust. 7a).
5) W ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne proponuje si dodanie
w art. 179 przepisu ust. 4d w brzmieniu:
4d. Zapewnienia warunkw technicznych dostpu i utrwalania za pomoc interfejsw
nie
stosuje
si
do
przedsibiorcw
telekomunikacyjnych
bdcych
mikroprzedsibiorcami albo maymi przedsibiorcami w rozumieniu ustawy z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584,
z pn. zm.), z zastrzeeniem ust. 4c.
Powysza propozycja minimalizuje koszty zwizane z realizacj przez
przedsibiorcw telekomunikacyjnych obowizkw na rzecz obronnoci,
bezpieczestwa i porzdku publicznego poprzez wyczenie w stosunku do
najmniejszych przedsibiorcw koniecznoci samodzielnego zakupu kosztownych
urzdze (interfejsw) speniajcych wymogi ochrony informacji niejawnych, chyba,
e korzystaliby oni z interfejsu wsplnie z innym przedsibiorc telekomunikacyjnym.
Podsumowujc powysze rozwaania Rada Ministrw opiniuje pozytywnie poselski
projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektrych innych ustaw (druk nr 154),
zalecajc wprowadzenie do jego treci zaproponowanych powyej rozwiza, i rekomenduje
dalsze prowadzenie prac legislacyjnych nad tym projektem.