2. Wymie czci dispositio.

Exordium (wstp)
Narratio (przedstawienie tematu)
Argumantatio (teza + argumenty je wzmacniajce)
Refutatio (kontrargumentacja)
Conclusio (zakoczenie jako wniosek wypowiedzi)
4. Wymie i opisz elementy struktury pytania?
partykua (np. czy)
zaoenie pytania ma ono posta zdania opisowego, wic moe by prawdziwe lub faszywe w swojej treci
symbol graficzny lub specyficzne intonujcy sposb wypowiedzenia znaku zapytania
6. Wyjanij na przykadzie rnic midzy pytaniem otwartym a zamknitym?
Pytanie otwarte, taki typ pytania, na ktry odpowied moe by dowolna, zalena tylko i wycznie od odbiorcy
pytania
Pytanie zamknite to takie, w ktrym pytajcy stara si ograniczy liczb moliwych odpowiedzi.
Przykad1: pytanie otwarte O jakim smaku lody Ci zamwi?
Pytanie zamknite- Zamwi Ci lody czekoladowe czy waniliowe?
Przykad2: p.o.- Gdzie pojedziesz na urlop?
p.z.- Na urlop pojedziesz w gry czy nad morze?
Przykad3: p.o. -co chciaby dosta na urodziny?
p.z. _ na urodziny wolisz dosta co z kosmetykw czy ciuchw?
8. Co to jest pytanie sugestywne (podaj przykad)?
Pytanie sugestywne to takie, w ktrego treci zawiera si informacja uatwiajca odbiorcy odpowied na to pytanie.
Przykad: Czy ty te uwaasz, e ten film by za dugi?
Czy nie uwaasz, e jest tu zbyt gono?
10. Czym s znaczenia denotacyjne?
Znaczenia denotacyjne to sposb rozumienia pewnego wycinka rzeczywistoci, gdzie pod danym sowem lub treci
przekonania istnieje zbir wszystkich cech, przedmiotw lub zdarze, ktre odpowiadaj temu sowu, treci lub
przekonaniu. Sowo gry denotacja- wszystkie gry i te w Pl i te na wiecie, i te due i te mae.
12. Na czym polega illokucyjny akt mowy?
Illokucyjny akt mowy polega na wypowiadaniu uporzdkowanych dwikw (fizyczne wypowiedzenie), gdzie w
tre wypowiedzenia wpisuje si scenariusz jego uycia, nadajc temu wypowiedzeniu form pytania, rozkazu itp.
Tym samym wypowiedzenie takie staje si intencjonalne.
14. Opisz literalny poziom treci przekona.
Literalny poziom treci przekona to zestaw sw, znacze, struktur gramatycznych, ktre odbiorca przyjmuje w
sensie dosownym. Na poziom literalny treci skadaj si np. zdania proste, pojedyncze, poniewa odzwierciedlaj
one sposb mylenia czowieka oraz zdania twierdzce, bo s atwiejsze do zrozumienia. W treciach przekona
uywa si zda w stronie czynnej, z wykorzystaniem czasownikw, by dynamizowac wypowied. Uywa si take
sw silnie perswazyjnych nazw nacechowanych geograficznie, rodowiskowo itp., przymiotnikw i przyswkw
w stopniu najwyszym, gdy jest to silnie emocjonalna sugestia czego naj W treciach przekona znale mona
rwnie zwizki frazeologiczne, jak typowe dla danego jzyka przysowia, sekwencje i maksymy. Pytania uywane
w przekonaniach s po to, by pobudza wyobrani i uwag odbiorcy.
16. Co gosi zasada yczliwoci dla interpretacji treci przekona?
Zasada yczliwoci (charity principle), ktra pojawia si w twrczoci filozoficznej Donalda Davidsona. W myl
teje zasady, gdy w dziele pojawia si co, co wydaje si absurdalne, jawnie bdne, nieprawdziwe lub sprzeczne
z oglnym tokiem wywodu, to naley zinterpretowa to wanie w sposb yczliwy. Postpowanie to nie jest jednak
tosame z bagatelizowaniem wykrytego bdu czy te cakowit, lep zgodnoci badacza z autorem. Chodzi
jedynie o to, by umiejscowi dany bd na innej paszczynie. Tym samym, nie przekrela si cakowicie susznoci,
prawdziwoci bd te sensownoci danego twierdzenia.

W myl zasady yczliwoci mona posuy si tzw. rozumowaniem entymematycznym. Wnioskowanie to, opiera si
na tzw. przesance entymematycznej (gr. en thymo - zatrzymana w umyle), ktr przyjmuje si jako istniejc
domylnie w danym wnioskowaniu (cho nie zostaa ona wypowiedziana ani formalnie okrelona). Zaoenie, e
dany autor przyjmuje milczco pewne przesanki, pozwala niejednokrotnie uchyli bd logiczny.
W posugiwaniu si zasad yczliwoci naley jednak pamita o rozwadze i umiarkowaniu. Nie mona jej bowiem
naduywa ani broni na jej podstawie kadego twierdzenia.
18. Co to jest ironia?
Jest to wypowied, w ktrej tre niewypowiedziana (podtekst) jest sprzeczna z tym, co zostao wypowiedziane w
treci literalnej np. ironi zdania Jak mio, e zamkne drzwi, jest fakt, e czynno ta, tak naprawd nie zostaa
wykonana. Ironia jest najczciej stosowana w procesach sdowych jako rodek do podkrelenia dowodw i zyskania
sympatii publicznoci. Wyrniono 5 gatunkw ironii: sarkazm, ateizm, mykteryzm, diasyrym, chiarentyzm.
20. Wyjanij i podaj klasyczne okrelenie prawdy
Powiedzie, e istnieje, o czym, czego nie ma, jest faszem. Powiedzie o tym, co jest, e jest, a o tym, czego nie
ma, e go nie ma, jest prawd. Definicja ta oznacza, e dane zdanie A jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy stan
faktyczny opisany przez zdanie A ma rzeczywicie miejsce
22. Opisz ujcie przyczyny jako warunku wystarczajcego i koniecznego (podaj przykad).
Zdanie A jest warunkiem wystarczajcym zdania B, jeli A wynika z B. Mwimy wtedy take, e B jest warunkiem
koniecznym A.
Przykad 1. Zdanie A: Oskarony ma alibi jest warunkiem wystarczajcym zdania B: Oskarony jest niewinny.
Jednoczenie A nie jest warunkiem koniecznym B: Oskarony moe by niewinny i niekoniecznie musi mie alibi.
Przykad 2. Zdanie: ta liczba dzieli si zarwno przez 2, jak i przez 3 jest warunkiem wystarczajcym jak i
koniecznym zdania: ta liczba dzieli si przez 6.
24. Na czym polega zasada najsabszego ogniwa w argumentacji prostej?
adna argumentacja nie moe by silniejsza od swojego najsabszego ogniwa, gdzie kada ocena trafnoci
argumentacji to ogniwo . Powinno przedstawia si tylko takie argumenty, ktre rzeczywicie s wane i istotne.
acuch jest tak mocny, jak jego najsabsze ogniwo. Dlatego trzeba strzec si, by nie da si sprowokowa i nie
popa w puapk, e ilo argumentw stanowi o sile twojego stanowiska. Tak, jak w anegdocie o tym, jak poddani
tumaczyli si krlowi, dlaczego nie wystrzelili z armat na jego cze. Panie, moemy poda 100 powodw. Po
pierwsze, nie mamy armat.... Dzikuje- powiedzia krl - To mi wystarczy.
26. Na czym polega wywd entymematyczny w argumentacji retorycznej?
Jest to celowe pominicie jednej z przesanek, bo jest ona oczywista/bo tego wymaga ekonomiczne mwienie (np.:
entymemat Jan jest obartuchem, bo jest strasznie gruby)- pomija przesank Kady gruby duo je trzecim
powodem pominicia przesanki, manipulacyjnym jest fakt, e jest ona faszywa
28. Na czym polega (podaj przykad) definicja sprawozdawcza?
Gdy zachodzi potrzeba wytuszczenia znaczenia jakiego sowa lub zwrotu w odpowiedzi na pytanie: Co to jest X?
lub Co rozumiesz przez X? Moe tu chodzi o okrelenie jakiego znaczenia jakiego sowa lub zwrotu, ktre
obowizuje w danym jzyku (np. wspczesnej polszczynie), bd znaczenia, ktre przypisuje danemu sowu jaka
osoba (np. jeden z dyskutantw).
30. Wyjanij i podaj przykad uycia argumentum a fortiori.
Argument ten jest stosowany do ustalenia norm prawnych wedle formuy jeli dozwolone jest p i zajcie p pociga
zajcie q, to tym bardziej dozwolone jest q, np. Jeli ukarano kogo kto zrani czowieka, naley tym bardziej [a
fartiorii] ukara tego kto spowodowa mier.
32. Do jakiej sytuacji komunikacyjnej odnosz si i czym s chwyty erystyczne?
Chwyty erystyczne to argumenty oparte na bdach logicznych albo na treciach ocenianych niejednoznacznie
obyczajowo i prawnie. Chwyty te zazwyczaj stosuje si w sytuacji sporu, w ktrym jedna ze stron musi odnie
zwycistwo, druga za przegra.

34. Opisz chwyt erystyczny argumentum ad baculum (podaj przykad).

Argument odwoujcy si do kija. Polega na wymuszaniu akceptacji treci tezy przez grob uycia siy fizycznej lub
jej realne wykorzystanie np. Jeli nie wyniesiesz kosza na mieci dostaniesz w tyek.
36. Opisz wersj argumentum ad personam jako ataku na pe (podaj przykad).
Argument odwoujcy si do ataku osobistego. Polega na podwaeniu wiarygodnoci nadawcy tezy przez wytaczanie
przeciw niemu oskare natury osobistej zgodnie z potocznym kanonem mylenia e zdyskwalifikowana osoba nie
moe mie racji. Forma ataku na pe: Ona nie umie parkowa bo jest kobiet, albo Nie umie opiekowa si dziemi
bo jest mczyzn.
38. Opisz chwyt erystyczny argumentum ad misericordiam (podaj przykad).
Argument odwoujcy si do litoci i wspczucia. Polega na wykorzystaniu automatyzmu wzbudzania litoci
poprzez uycie w wypowiedzi sowa lito, lub poprzez wskazanie i opisanie sytuacji zazwyczaj kojarzonej z
litoci np. Ukradem bo moja rodzina jest godna.
40. Opisz chwyt erystyczny argumentum ab auctoriate (podaj przykad).
Argument odwoujcy si do suchaczy jako bezporedniej widowni. Jeeli proces przekonywania odbywa si w
obecnoci suchaczy polega na wywarciu poredniej presji na uznanie przedkadanie tezy poprzez wskazanie na
reakcje poparcia czci tych suchaczy np. Prosz popatrze i posucha, wrzyscy s o tym przekonani wic Pan
rwnie powinien to uzna.
42. Opisz chwyt erystyczny argumentum ad fatum (podaj przykad).
Argument odwoujcy si do losu. Los oznacza albo przeznaczenie, czyli przekonanie, e przyszo bdzie taka jak
musi by, albo bezcelowo wszelkich wyborw i dziaa, bo przyszo i tak jest okrelona np. "O tym czy tak jest
zdecyduje los".
44. Na czym polega metoda stwierdzenie/pytanie w argumentacyjnym uyciu pyta?
Jeeli dyskusja prowadzona jest w sposb cisy i formalny i jeeli chcemy zrozumie si moliwie dokadnie, to ten,
kto postawi tez i ma jej dowie stosuje wobec przeciwnika taktyk zapyta: czynimy to w celu wyzyskania jego
odpowiedzi do udowodnienia prawdziwoci wasnego twierdzenia. Ta metoda nazywana erotematyczn, czyli
polegajc na pytaniach i odpowiedziach lub te sokratyczn bya stosowana szczeglnie w czasach antycznych.
Naley pyta wiele naraz i obszernie, aby ukry to, na czym nam w odpowiedziach przeciwnika najbardziej zaley,
natomiast argumentacj wasn w oparciu o to, co ju zostao przyznane przedstawia szybko, albowiem ci, ktrzy
orientuj si powoli, nie mog dokadnie ledzi biegu rozumowania i przeoczaj ewentualne bdy oraz braki we
wnioskowaniu.
46. Co si osiga metod odpowiadania pytaniem na pytanie?
Uywanie pytania jako odpowiedzi na pytanie ma na celu jednoczesne przerzucenie ciaru przeprowadzenia
dowodu na przeciwnika (ac. onus probandi ciar dowodzenia).
A: Dlaczego pozwalasz dzieciom na podwaanie twoich decyzji?
B: A dlaczego miabym im tego zabrania?
Sposobu tego uywamy kiedy nie mamy na podordziu wiarygodnego autorytetu wspierajcego nasze zdanie. W tej
sytuacji bardzo chytrym zabiegiem erystycznym jest nieuprawnione przerzucenie ciaru dowodu na t stron, ktra
wanie nie ma obowizku dowodzenia. W uproszczeniu chwyt ten polega na tym, e zamiast rzeczowo
odpowiedzie na pytanie: Dlaczego T?, odbijamy pik, pytajc oponenta: A dlaczego miaoby by nie-T?.
48. Jak warto argumentacyjn w wystpieniu ma powtarzanie treci?
Sztuka skutecznego przekonywania polega gwnie na powtarzaniu tego
samego, tylko za kadym razem inaczej. Paralelizm mylowy, kompozycyjny i
stylistyczny jest wic nieodzownym skadnikiem retorycznego dyskursu. Niektrzy teoretycy byli zdania, e jedyn
figur retoryki jest powtarzanie. Jeeli bowiem za porednictwem powtarzania twierdzenie tak przenika do umysw,
e w kocu zostaje uznane za dowiedzion prawd, to wwczas mamy do czynienia z funkcj propagandow.
Szczeglne zastosowanie ma tu tzw. redundancja (od ac. redundo 'rozlewa si, obfitowa'), tj. powtarzanie
waniejszych sw i zda, dodawanie podobnych. Ma to szczeglne zastosowanie w mowie ywej, gdy uatwia
zapamitanie, take przekonywanie.
Stosowanie tej reguy jako techniki manipulacyjnej jest bardzo efektywne, mimo e powtrzenie tego samego
komunikatu w niczym nie wzmacnia jego wymowy merytorycznej. Jest wiele powodw skutecznoci tej metody:

- komunikat powtrzony atwiej zapada w pami i atwiej go poj jeeli chcesz by odbiorca co zapamita
powtarzaj to
- ponawianie tej samej wypowiedzi stwarza sytuacj presji
- jak dowodz eksperymenty w miar kontaktu z rzeczami na og si z nimi oswajamy i te, ktre widzimy po raz
kolejny, lubimy bardziej, ni kiedy je widzielimy po raz pierwszy
Joseph Goebbels twierdzi, e czste powtarzanie pozwala ludziom wmwi, e koa s kwadratowe. Mia racj
50. Czym si tumaczy preferencj stylistyczn uycia zda pojedynczych w przekonujcej wypowiedzi
werbalnej?
Poniewa odzwierciedlaj struktur pojciow ludzkiego mylenia, dlatego s powszechnie zrozumiae.
52. Co to jest hiperbola (podaj przykad)?
Przesada jzykowa, przedstawienie czego w sposb wyolbrzymiony, a nawet przekraczajcy wiarygodno opisu np.
To jest o cae niebo lepsze od
54. Opisz typ wstpu zwany zarzuceniem przynty ?
Celem tego typu wstpu jest naprowadzenie odbiorcy na zasadniczy temat wystpienia poprzez:
- relacje z osobistych przey
- porwnanie tematu wystpienia do jakiego aktualnego faktu lub zdarzenia
- zaskakujce pytanie
56. Jak rol w procesie mwienia peni i co to jest oddychanie przeponowe?
Oddech przeponowy powstaje dziki obnieniu przepony, nastpuje wwczas zwolnienie nacisku na puca i
wytwarza si przestrze do zapenienia powietrzem puc w granicach 75-100% objtoci. Jest to najlepszy sposb
oddychania bo mona powiedzie wiele sw na jednym wydechu
58. Na czym polega efektywne zapamitywanie poprzez technik miejsc?
Polega na podzieleniu tekstu ktry jest do zapamitania na czci znaczce i uczenie si kadej z tych czci z osobna
w ukadzie przestrzennym opracowanym nawykowo (np. swj pokj: wstp przy oknie, rozwinicie przy biurku itd.).
W sytuacji przypominania sobie treci tekstu przypominam najpierw gdzie go si uczyem na pami, co jako
bodziec wywoujcy automatycznie pociga za sob automatycznie nauczonego na pami tekstu.
60. Wymie jeden ze sposobw radzenia sobie z trem w czasie wystpienia?
W czasie wystpienia jeeli publiczno jest obca antytremowo dziaa mwienie do yczliwych twarzy wrd
publicznoci
W razie zgubienia wtku i paraliu intelektualnego antytremowo dziaa albo powtrzenie w innych sowach
zgubionego wtku, albo przejcie do nastpnego akapitu.