Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

WICZENIA GRAMATYCZNE
Z JZYKA POLSKIEGO
PIOTR GARNCAREK
CZAS NA CZASOWNIK
poziom
REDNI OGLNY
Krakw
WICZENIA
E>
Prosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.

1. Czy Tomek przygotowuje si do egzaminw?
2. Czy Tomek jest studentem?
3. Ile lat ma Tomek?
4. Czy Tomek zajmuje si zamiataniem ulic?
5. Dlaczego rodzice Tomka s zdenerwowani?
6. Dlaczego rodzice Tomka nie zapraszaj ju do siebie pastwa Kowalskich?
7. Czy Krzysztof Kowalski studiuje ekonomi?
8. Czy Tomekjest niedobrym synem?
9. Czy Tomek czsto wydyma wargi?
10. Czy Tomek ucieka sam od siebie?
&
Wystpujce w zdaniach czasowniki prosz przeksztaci wedug wzoru.

WZR: przygotowa - przygotowywa
1. Akwarium Michaa byo nieszczelne i wyciekaa z niego woda. Na
szczcie niewiele zdyo jej
,
2. Przysyasz mi tak duo listw. Czy w jednym z nich mogaby
swoje zdjcie?
3. Wczoraj wyjtkowo dugo zostaem w pracy. Nie wyobraam sobie
jednak, bym mia czciej
4. Moje dzieci systematycznie wyudzaj ode mnie pienidze. Nie wiem
tylko, od kogo j a mamje
5. Pan dyrektor nagrodzi w tym miesicu cay nasz zesp. Jestem zdania, e ludzi powinno si stale
za dobr prac.
6. Bigos jest smaczniejszy, kiedy po ugotowaniu zamrozi si go. W zasadzie powinno si
go kilka razy.
7. Policja szybko zatrzymaa zodzieja, ktry okrad nasz sklep. Jest wic
nadzieja, e nie bdzie ju
innych.
8. Nikt z nas tak naprawd nie lubi zmywa naczy. Po dzisiejszej kolacji niestetyja musz j e
9. Zim trudno jest ogrza tak duy dom jak wasz. Na szczcie nie
85
WICZENIA

1. Czy Szczepan, bohater opowiadania, mia w szkole powodzenie u koleanek?
2. Czy Szczepanjest koleeski?
3. Jaki stosunek do Szczepana mieli nauczyciele?
4. Czy Szczepan posiada wielu przyjaci z czasw studenckich?
5. Jak Szczepan rywalizuje z kolegami w pracy?
6. Jakie plany ma Szczepan w stosunku do panny Krysi?
7. Czy Szczepanowi zaley na popularnoci?
8. Czyjest kto, kto lubi Szczepana?
9. Czy Szczepanjest inteligentny?
10. Co tak naprawd podnieca Szczepana?
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami {pisa,
nie, skoczy, ci, depta, rzuca, pali, czy).
1. Poar lasu nie by chyba przypadkowy. Specjalista ze stray poarnej
twierdzi, e kto musia go
2. Mam troch za dugie wosyjak na takie upalne lato. Chyba pjd
do fryzjera, ebyj e troch
3. Panie dyrektorze, dokumenty s gotowe ju od trzech dni. Musi j e
pan tylko
4. Czekasz ju p godziny na autobus, a j a jad wanie w tym samym
kierunku. Wsiadaj, to ci
do domu.
5. Kupiem komputer, monitor, drukark, skaner i goniki. Nie wiem
niestety, jak to wszystko teraz
6. Romeo nie mg wej na wysoki balkon, na ktrym staa Julia. Moe
gdyby
, dostaby si do ukochanej.
7. Anna specjalnie upucia swoj chusteczk na podog. Ale aden
z panw nie pieszy si, ebyj
136
3. Gdybym mia/a szczcie, dostabym/labym t now prac w banku.

4. Gdyby Anna nie powtarzaa zawsze, ejestem za gruby, nie byoby mi przykro.
5. Gdyby uczy/a si zawsze przed egzaminem, nie musiaby/aby zdawa jeszcze raz.
6. Gdybyjecha/a do Tomaszowa, wybrabym/abym si z tob.
7. Gdyby sprzedawa/a swj samochd, kupibym/abym go.
8. Gdyby Adam by dobrym ssiadem, ylibymy w zgodzie.
9. Gdyby pogoda nie bya fatalna, zostalibymy w grach jeszcze dwa dni.
10. Gdyby pan Nowak lubi wydawa pienidze, jego ona miaaby nowe futro.
wicz. 3
1. ... chcielibycie tam wybra si.
2. ... chciabym bawi si cudzym kosztem.
3. ... chciayby kupi sobie kilka sukienek.
4. ... chciabym zje co konkretnego.
5. ... chcielibymy spotka si z wami.
6. ... chciaby nic nie robi i osiga sukcesy.
7. ... chciayby przeprowadzi si do Gdaska.
wicz. 4
1. Czy moglibycie (mogybycie) ju spa?
2. Zosiu, ugotowaaby co na obiad.
3. Chciabym zaprosi was do tej nowej restauracji.
4. Odwiedziby nasjutro, Wojtku.
5. Odpowiedzielibycie (odpowiedziaybycie) na mj list.
6. Czy lubilibycie (lubiybycie) moj teciow?
7. Mwilibycie (mwiybycie) po polsku.
8. Czytalibycie pastwo ten tekst.
wicz. 5
1. Warto by kupi now gitar.
2. Warto by i gdzie potaczy.
3. Warto by pi teraz wicej sokw.
4. Warto by obejrze ten film.
5. Warto by zapamita cay tekst.
6. Warto byju o tym myle.
wicz. 7
1. Gdybym by znanym pisarzem, czytano by moje ksiki.
2. Gdybym ustanowi nowy rekord wiata, chwalono by mnie.
3. Gdybym zawsze wszystkim psu humor, denerwowano by si na mj widok.
4. Gdyby on by kreatorem mody, nawet w Paryu szyto byjego suknie.
5. Gdyby wykonawcy mili dobry projekt, zaczto by budowa nowy stadion.
6. Gdyby to by doskonay produkt, kupowano by go masowo.
7. GdybyJola bya fotogeniczna, fotografowano byj.
8. Gdyby opowiada stare dowcipy, miano by ci dosy.
wicz. 9
1. gdyby, mgbym 2. miabym 3. wygldabym 4. zainteresowayby 5. zaleaoby,
eby 6. oddabym 7. pomylaaby 8. zmienibym 9. przestabym 10. zajbym
208
12. jestem caowany 13. zostaa skoczona 14. zosta stracony 15. zostaem obudzony 16. czuj si oszukany 17. jest organizowany 18. by wysuchany i zrozumiany
19. bdziesz oblegana 20. bdzie dany 21. oddany
11. TRUDNO SI ZDECYDOWA

wicz. 2
1. zrozumiem 2. spyta 3. zrobi 4. strac 5. skoczy 6. zgubi 7. zbuduje 8. zjem
wicz. 3
1. zaczeka 2. pocaowa 3. ugotowa 4. wypi 5. nauczy si 6. ogoli si 7. zagrasz
8. poszukaj 9. umyj 10. zanotowa 11. olepnie 12. nakarmi 13. wyschnie
14. usysz 15. pochwalcie 16. zaprowadzi
wicz. 4
1. wemiesz 2. dojdziecie 3. pooysz 4. powiedzie 5. woy 6. dooy 7. odej
8. odoy 9. opowiem 10. przyjd 11. siedzie 12. wej 13. oglda 14. znale
si 15. wyjedaj 16. wjedaj
wicz. 5
1. spali 2. poradzi 3. zagadasz 4. zapiewamy 5. zaniesiemy 6. zapalia 7. zaproponowa 8. zapukaj
wicz. 6
1. zapyta 2. zrobi 3. zapiewa 4. zrezygnowa 5. wymyle 6. pojecha 7. zdecydowa 8. poradzi 9. ugotowa 10. uty 11. zmartwi 12. nauczy 13. uczesa
14. ostrzyc 15. skoczy 16. ogoli 17. napisa 18. przeczyta 19. przey
12. MW SOBIE, CO CHCESZ!

wicz. 2
1. odpisa 2. zapisz 3. napisa 4. opisa 5. wypisa 6. przepisa 7. dopisa
8. rozpisaem 9. podpisa 10. wpisa 11. popisa 12. spisa 13. przypisuje
wicz. 3
1. poczytam 2. wczyta 3. doczytasz 4. rozczytaem 5. przeczyta 6. odczytanie
7. zaczytuje 8. przeczyta 9. wyczytae
wicz. 4
1. dorobi 2. dorobi 3. narobi 4. narobi 5. nadrobi 6. obrobi 7. odrobi
8. porobi 9. podrobi 10. przerobi 11. rozrobi 12. urobi 13. urobiem 14. wrobi 15. wyrobi 16. zrobi 17. zarobi
wicz. 5
I. mwisz, wmwisz 2. zamwi, omwimy 3. pomwi 4. wymwi 5. umwmy
6. namwiem 7. umwi 8. odmwi 9. mwi, przemwi 10. przymawiae
I I . obmwili 12. zmwio, namwi,rozmwi 13. odmwi 14. omwi ^.wmwi 16. przemwisz 17. umwi, odmwi
208
13. OPAMITAJ SI!

wicz. 2
1. wyciec 2. przysa 3. zostawa 4. wyudzi 5. nagradza 6. zamraa 7. okrada
8. zmy 9. ogrzewa 10. odczytywa 11. zachowywa
wicz. 3
1. podpisa 2. umrze 3. opanowywa 4. zamalowywa 5. przepisa 6. odkrywamy
7. wysypia si 8. wysiedzie 9. wygra 10. dokupowa 11. podsuchaem
wicz. 4
1. przygotowywa 2. domalowywa 3. odpisywa 4. przemyliwa 5. przypatrywa si
6. odsiadywa 7. okrada 8. dogadza 9. wydusza 10. uciera 11. wymiata 12. zasysa
wicz. 5
1. dolecie 2. dowiedzie si 3. odkrzykn 4. podtrzyma 5. ogrza 6. rozmy
7. wyciec 8. przyby 9. zawilgn 10. wymyli 11. dotrze 12. zarobi
wicz. 6
I. przygotowywa 2. przygotowa 3. obiecywae, przypatrywa si, zacze 4 . 5. zamiata, zamie 6. - 7. pozwalalimy, pozwolisz, otrzymywa, otrzymae,
przelec, przelatywa, odegra, odgrywa, przypatrz si, wydymaj 8. wydm 9. zaprosi, zaprasza, dowiadywa si, dowiedzie si 10. opanuj si, ucieka
I I . uciec, opanowywa, umrze, zmarnowae 12. umiera
14. POJAD JESZCZE DALEJ

wicz. 2
1. pjdziesz 2. posza 3. poszed 4. poszed 5. przychodzisz 6. poszed 7. poszede 8. przyszede 9. pjd
wicz. 3
1. pojecha 2. przyjedzie 3. jedzicie 4. wyjecha 5. wjeda 6. dojedziemy 7. odjecha 8. przyjedasz 9. odjeda 10. pojedzi
wicz. 4
1. lata 2. przyleci 3. odleciay 4. przelatuj 5. nadleciay 6. wylatuje 7. przeleciay
8. wlecia
wicz. 5
1. przepyn 2. pobiegnie 3. przypywaj 4. dobiega 5. popywa 6. przybiegnie
7. pobiega 8. wypyn
wicz. 6
1. wchodzi, wychodzi 2. przylatuje, odlatuje 3. wjecha, wyjecha 4. przyjeda,
odjeda 5. przychodzi, odchodzi 6. przypyna, odpynie 7. przychodzio 8. odbiega 9. dochodzia 10. dochodzi
wicz. 7
1. pochodz 2. dochodziem 3. dobiegam 4. przeleciaa 5. przychodzi 6. pojecha-
208
lem 7. poleciaem 8. popynem 9. przepywaj, przelatuj 10. wchodzili, schodzili 11. przepynem, pobiegem 12. odlatuje, odjeda 13. dopynem 14. przejad, przelec 15. przejd, pospaceruj 16. poatam, pojed 17. popywam
15. LUBI BYWA

wicz. 2
1. pisywa 2. jadam 3. bywa 4. sypiaj 5. miewa 6. czytuje 7. widywa 8. pija
9. grywam
wicz. 3
1. mija 2. zbijasz 3. wraca 4. kupowa 5. zarabia 6. obraca si 7. zajmowa
8. zostawa 9. sprawia 10. sprawdzam
wicz. 4
1. lata 2. chadzaj 3. pywa 4. biega 5. ucieka 6. wraca 7. jed 8. mijaj
wicz. 5
1. mawia 2. jedzi 3. siadywa 4. pisywa 5. kupowa 6. je 7. gra 8. pi 9. sta
10. kicha
wicz. 6
1. bywa 2. pijam 3. jadam 4. dawa 5. spotykam 6. mawia 7. pozwalam, zarabiam
8. grywam 9. miewam 10. chadzam 11. czytuj 12. pisuj 13. jed 14. widuj
15. pywam, grywam 16. siadywa, sypia 17. bywam, ubiera si 18. chadza
19. pozwalam, odpoczywa 20. zajmowa si 21. nadchodz, wracam 22. oszukiwa 23. pijam 24. jadam 25. bywam 26. miewam 27. grywam
16. DO CZEGO DOSZO?

wicz. 2
1. doczytam 2. dopisz 3. dopali 4. dogotowaa 5. douczy 6. doyje 7. dopij
8. doczeka
wicz. 3
1. dobiec 2. donie 3. dochodz 4. dolecisz 5. dojdzie 6. dojecha 7. dopyn
8. dokoczy
wicz. 4
1. dogoni 2. doda 3. dodzwoni 4. dorwna 5. domalowaem 6. dokupi
7. dopasowa 8. dolewaj
wicz. 5
1. dobudowa 2. dobrali 3. dofinansowa 4. dogasa 5. dojrze 6. dokarmiali
7. dokroi 8. doksztaca si 9. doliczy 10. domy 11. dopracowa 12. doradzi
13. dorzuci 14. dosadz 15. dostan
wicz. 6
1. dobiega 2. doda 3. dojrza 4. doklei 5. dokona 6. doprosi 7. dopyta
208
SPIS TRECI
WSTP
1. Dzie pana Adama
Pierwsza koniugacja -, -esz
2. Czy boisz si myszy?
Druga koniugacja -, -isz/-ysz
3. Tak czy nie?
Trzecia koniugacja -am, -asz
4. Czego nie rozumiem
Czwarta koniugacja -em, -esz
5. Chcie to mc
Bezokolicznik
6. Szczliwe dziecistwo Janka
Czas przeszy (odmiana i typy alternacji)
7. Dobra wrka
Czas przyszy zoony
8. Gdyby sta si cud
Tryb przypuszczajcy (warunkowy)
9. Zrbmy to!
Tryb rozkazujcy
10. List sentymentalny
Strona bierna
11. Trudno si zdecydowa
Podstawowe pary aspektowe czasownikw (pierwsze ogniwo aspektu)
12. Mw sobie, co chcesz!
Drugie ogniwo aspektu
13. Opamitaj si!
Wtrne pary aspektowe - trzecie ogniwo aspektu
14. Pojad jeszcze dalej
Aspekt czasownikw ruchu
15. Lubi bywa
Formy czasownikw oznaczajcych czynno wielokrotn (habitualn)
16. Do czego doszo?
Czasowniki z prefiksem do17. J a si nie nadaj
Czasowniki z prefiksem na18. Dlaczego paczesz?
Czasowniki z prefiksem nad19. Zawd jak kady inny
Czasowniki z prefiksem o-, ob20. Musimy odpocz
Czasowniki z prefiksem od-
7
9
15
21
27
33
39
46
53
60
66
72
78
84
90
97
103
109
116
120
125
208
21. Wystarczy popatrze

Czasowniki z prefiksem po22. Wszyscy o mnie mwi
Czasowniki z prefiksem pod23. Czy nie przeszkadzam?
Czasowniki z prefiksem prze24. Kogo Ci przypominam?
Czasowniki z prefiksem przy25. Nie rozdzierajmy szat
Czasowniki z prefiksem roz26. Nie bd udawa
Czasowniki z prefiksem u27. Wcigajcy zawd
Czasowniki z prefiksem ui28. Mczyzna, ktry wybucha
Czasowniki z prefiksem wy29. Ju tutaj zostan
Czasowniki z prefiksem z-/s30. Dlaczego zapominamy?
Czasowniki z prefiksem za31. Kiedy byo inaczej
Nieosobowe formy czasownika
32. Twj kochajcy m
Imiesw przymiotnikowy czynny
33. Nie jestem zadowolony
Imiesw przymiotnikowy bierny
34. Zapominajc o wszystkim
Imiesowy przyswkowe (wspczesny i uprzedni)
35. Zawracanie gowy
Rzeczowniki odczasownikowe
Rozwizania wicze
208
130
135
140
145
150
155
160
165
170
175
180
184
188
193
203
WSTP
Czasownik jest t czci mowy, ktrej uczcy si jzyka polskiego

cudzoziemiec powica uwag od pierwszej lekcji po ostatni. Pocztkowa atwo tej nauki, wynikajca z faktu, e naley pozna jedynie
cztery koniugacje i trzy czasy, szybko ustpuje miejsca zawiociom aspektu. Okazuje si, e wyraanie czynnoci osadzonych w czasie jest w tym
jzyku niebywale zoone i rnorodne. Na domiar tego, pojawia si
sfera metajzyka, natrtna obecno skojarze metaforycznych, tak przecie dalekich od jednoznacznoci. Wszystko to zakca podany w gramatyce ad i uniemoliwia chociaby przyporzdkowanie konkretnych
znacze konkretnym prefiksom czasownikowym.
Dzi trudno wyobrazi sobie podrcznik do nauki jzyka polskiego
jako obcego pozbawiony obszernych omwie, wicze i przykadw,
powiconych wanie czasownikowi. Najczciej bywa to jednak ujcie
fleksyjne, troch zapominajce o sowotwrstwie i skadni.
Czas na czasownik to materiay pomocnicze napisane z myl o cudzoziemcach, ktrych stopie zaawansowaniajest zrnicowany i ktrym praca z podrcznikiem kursowym, wjego klasycznej formule, wydaje si albo
monotonna, albo zbyt konwencjonalna. Pomylano tu rwnie o koleankach i kolegach lektorach, skazanych w swojej pracy zawodowej na bezustanne poszukiwanie lub preparowanie materiaw dydaktycznych.
Wybr, bo tak naleaoby traktowa t prac, skada si z trzydziestu
piciu jednostek. Kada z nich zawiera tekst, wiczenia i klucz do nich,
umieszczony na kocu ksiki. Dobrjednostek zosta podyktowany tak
osobistym dowiadczeniem lektorskim autora, jak i wnioskami dajcymi
wycign si z lektury dwch fundamentalnych opracowa: Gramatyki,
jzyka polskiego dla cudzoziemcu) Barbary Bartnickiej i Haliny Satkiewicz
(Warszawa 1990) oraz Gramatyki jzyka polskiego dla cudzoziemcw Zofii
Kalety (Krakw 1995).
208
Ze zrozumiaych wzgldw najwicej uwagi powicono zagadnieniom zwizanym z aspektem czasownika, a wic tej problematyce, ktra
jest prawdziw przeszkod w opanowaniu polszczyzny. Kady z prefiksw czasownikowych zosta opracowany indywidualnie, tak, by uatwi
zrozumienie jego charakteru".
Teksty, stanowice materia wyjciowy dla przyswojenia poszczeglnych zagadnie, spreparowano w ten sposb, by czytajcy mg skupi
si wycznie na owych zagadnieniach, co powinno uatwi ich opanowanie. Same teksty nie s ze sob powizane, a wic opowiadane w nich
historie nie ukadaj si w cao. Autor stara si natomiast, by nasyci
j e typowymi dla danych zagadnie gramatycznych formami skadniowymi i zwizkami frazeologicznymi.
Tematyka opowiada jest czsto kontrowersyjna, wrcz prowokujca. Prawie zawsze ich bohaterowie s nosicielami nie najlepszych cech,
czy wrcz zymi ludmi. To wiadomy zamys! Postacie staj si przez to
mniej typowe dla podrcznikowej rzeczywistoci". Ich zachowanie budzi sprzeciw lub ch komentarza. Prowokuje do jzykowej aktywnoci.
I o nic wicej tu nie chodzi! Publikacja ta nie lansuje negatywnego
wzorca Polaka. Tak zreszt, jak nie lansuj wzorca pozytywnego klasyczne podrczniki.
Jzyk opowiada jest, czy tylko bywa, kolokwialny, a wic w pewnym
sensie przemijajcy. Dzi to jednak jzyk ywy. Jutro, moe pojutrze,
powstan dziesitki nowych podrcznikw i materiaw.
Odrbnym, ale rwnie wanym zamysem byo zaprezentowanie pewnego kontekstu kulturowego, bez ktrego wspczesne nauczanie jzyka nie powinno funkcjonowa. Nie naley jednak doszukiwa si w tej
publikacji wielu treci kultury wysokiej, artystycznej. Bardziej bowiem
wyeksponowano w niej sfer realioznawcz.
Chciabym podzikowa pani prof. Annie Dbrowskiej z Uniwersytetu Wrocawskiego, panu prof. Wadysawowi Miodunce z Uniwersytetu Jagielloskiego w Krakowie, oraz panu prof. Stanisawowi Dubiszowi z Uniwersytetu Warszawskiego, bez ktrych pomocy, yczliwoci i rad
mj Czas na czasownik nigdy by nie nadszed.
Autor
208
Dzie pana Adama
Codziennie rano wstaj bardzo

wczenie. Szybko gimnastykuj si
i myj. Pniej pij kaw z mlekiem
lub ze mietank. Cauj on i id
do biura. Kiedy jest brzydka pogoda, jad autobusem lub tramwajem.
Chtnie obserwuj ludzi, ktrzy
podruj razem ze mn.
Pracuj duo. Pisz listy i telefonuj. Czasem dyskutuj z dyrektorem. Wtedy miejemy si i artujemy. Razem planujemy prac i razem
kierujemy biurem. Pan dyrektor
bardzo mnie szanuje.
Dlaczego wic nie czuj si dobrze? Dlaczego tak szybko si denerwuj? Moe brakuje mi urlopu? Chyba yj za monotonnie. Ju tak duej nie mog. Potrzebuj soca, spokoju, piewu ptakw.
208
* przykady
czasowniki czasowniki
niedokodokonane
nane
lecie
polecie
pj
podstawowe (prymarne)
pary aspektowe
208
czasowniki
dokonane o
nowym
znaczeniu
dolecie
wylecie
przelecie
zej
doj
wyj
czasowniki
czasowniki
niedokonane ruchu
nieukierunkowanego
dolatywa
< lata
wylatywa
przelatywa
schodzi
chodzi
dochodzi
wychodzi
wtrne pary aspektowe
WICZENIA
[>

1. Co pan Adam robi codziennie rano?
2. Kiedy pan Adam jedzie autobusem lub tramwajem?
3. Co pan Adam robi w biurze?
4. Z kim pan Adam dyskutuje?
5. Czy ycie pana Adama jest monotonne?
6. Czego potrzebuje pan Adam?
7. Czy pan Adam jest dyrektorem?
&
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

WZR: (pisa) - pisz
1. Anna zawsze (kpa si)
2. Czy to (paka)
3. Adam i Marek (kupowa)
4. Czy ty (pi)
5. Polacy chtnie (caowa)
6. Nie tylko wy (denerwowa si)
7. Ja chtnie (dyskutowa)
8. Anna i j a czsto (gotowa)
9. Ile lat (pracowa)
10. Adam codziennie (telefonowa)
dwa razy dziennie.

moje dzieci?
tylko mleko.
kaw, czy herbat?
kobiety po rkach.
przed egzaminem.
z bratem.
razem.
pan w naszej firmie?
do Anny.

WZR: (ka) - kad
1. Czy s wszyscy? Nie, (brakowa)
2. Ja nie mog tego je. A ty (mc)
3. Jutro my (pomc)
(pomc)
4. Moja mama i babcia (piec)
5. J a nie (jecha)
(jecha)
10
Anny.
?
wam, a wy
nam.
doskonae pczki.
do Lublina. Moe Ewa
6. Terazjaju (i)
do domu. A on niech sobie
(i)
dokd chce, nawet do diabla.
7. Co (re)
twj pies?
8. Chyba wszyscy mczyni (kl)
Ja raczej nie (kl)
9. Jeste kobiet, ktrej j a nie (poj)
10. Punktualnie o smej rano Edwardju (pracowa)
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami w odpowiednich formach: tuc, uciec, strzyc, ci, zapi, wrze, drze, d.
1. Dwa razy w miesicu j estem u fryzj era i
wosy.
2. Chyba wiesz, wjakiej temperaturze
woda.
3. Pogodajest adna, ale
silny wiatr.
4. My
talerze nie tylko na szczcie.
5. Jest zimno, dlatego Ewa
szybko kurtk.
6. Koty zawsze
, kiedy widz mojego psa.
7. Adam najpierw pisze list do Anny. Pniej
nerwowo kartk papieru, na ktrej go napisa. I kawaki wyrzuca
do kosza.
8. Ten n jest tak ostry, e
praktycznie wszystko.
Prosz wybra odpowiedni form czasownika.

1. Tylko Janek (miej, mieje, miejesz)
si z tego, co mwisz.
2. Polacy chtnie (dyskutujemy, dyskutujecie, dyskutuj)
o polityce i sporcie.
3. To nieprawda, e j a do ciebie nigdy nie (telefonujesz, telefonuj,
telefonuje)
.
4. Dzisiaj kobietyju raczej nie (pieczecie, pieczemy, piek)
ciast, aleje (kupujesz, kupuj, kupujemy)
5. Nie wiem, dlaczego w Polsce mczyni (yjemy, yj, yjesz)
krcej ni kobiety.
6. Anno, dlaczego (czesz, czeszesz, czesze)
wosy moim grzebieniem?
7. Adam, jak wszyscy sportowcy, (pragnie, pragn, pragniesz)
uczestniczy w igrzyskach olimpijskich.
208
8. Czy wy jeszcze (korespondujesz, korespondujecie, korespondujemy)

z tym Anglikiem?
9. Kiedy id na spacer, mj pies (biegn, biegniemy, biegnie)
obok mnie.
10. Ty, Adamie, (yje, yjesz, yjemy)
ponad stan. My tak nie (yj, yjemy, yjecie)
Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie

gramatycznej.
WZR: Anna regularnie (pisa, czyta, rysowa) listy do Adama.
Anna regularnie pisze listy do Adama.
1. Adam jutro (jecha, wiedzie, pracowa)
do Krakowa.
2. Moi rodzice chtnie (chcie, je, jecha)
kolacj w restauracji.
3. Ci ludzie ju drugi rok nigdzie nie (pracowa, potrzebowa, brakowa)
4. Jeste zdenerwowany, wicja niechtnie z tob (obserwowa, telefonowa, artowa)
5. Czy to jest tylko polski zwyczaj, e mczyni (caowa, gotowa,
denerwowa)
kobiety w rk?
6. Nie rozumiem dlaczego Adam i Marek (rezygnowa, studiowa,
obserwowa)
matematyk
i chemi jednoczenie.
7. Na pnocy (rwa, wia, zwa)
silne wiatry.
8. Nasi koledzy zawsze raz w roku (jecha, uciec, biec)
na dugi wypoczynek w gry.
9. My rzadko (nie, ka, mokn)
si spa przed pnoc.
^
Podane w tabeli czasowniki prosz uoy wedug znacze.
dyskutowa - mwi, opowiada, rozmawia
WZR:
1. obserwowa 2. paka3. spacerowa 4. psu 5. pilnowa208
6. my 7. wychowywa uczy, kpa, i, biec, strzec, demolowa, czyci, lamentowa, widzie,

ksztaci, chodzi, chroni, ka, szkoli, niszczy, szlocha, opiekowa si,
puka, dewastowa, patrze, oglda

WZR: (mokn) - mokn
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
(ja)
Codziennie rano (wstawa) bardzo wczenie.
(ja)
Szybko (mysi) i (gimnastykowa).
(ja)
Pniej (pi) kaw z mlekiem lub ze mietank.
(ja)
(caowa) on i (i) do biura.
(ja)
Kiedyjest za pogoda, (jecha) autobusem lub tramwajem.
(ja, oni) Chtnie (obserwowa) ludzi, ktrzy (podrowa) razem
ze mn.
(ja)
(pracowa) duo.
(ja)
(pisa) listy i (telefonowa).
(ja)
Czasem (dyskutowa) z dyrektorem.
(my)
Wtedy (miasi) i (artowa).
(my)
Razem (planowa) i razem (kierowa) biurem.
(on)
Pan dyrektor bardzo mnie (szanowa).
(ja)
Dlaczego wic nie (czu si) dobrze?
(ja)
Dlaczego tak szybko (denerwowa si)?
(on)
Moe (brakowa) mi urlopu?
(ja)
Chyba (y) za monotonnie.
(ja)
Ju tak duej nie (mc).
(ja)
(potrzebowa) soca, spokoju, piewu ptakw.
E>
Prosz wyjani znaczenie poniszych zwrotw i okrele.

1. y ponad stan.
2. Tuc talerze (szko, szklanki, kieliszki) na szczcie.
3. I do diaba.
208
Koniugacja I
-esz
-e
np.
chc
chcesz
chce
208
emy
-ecie
-
chcemy
chcecie
chc
Czy boisz si myszy?
-Anno, dlaczego stoisz na krzele?

- Poniewa bardzo boj si myszy.
- Czy to z tego powodu krzyczysz?
- Tak, wrzeszcz z tego powodu. Przecie syszysz.
- Chyba musisz prosi mnie o pomoc.
- Nigdy o nic ci nie prosz, ale teraz...
- Teraz to robisz?
- Robi, bo musz.
- Moe wolisz zadzwoni po policj?
- Dlaczego kpisz?
- Nie kpi. Tylko troch mieszy mnie ta caa
sytuacja.
- Piotrze, czy lubisz patrze, jak cierpi?
- Przecie nie patrz.
-Wic zrobisz co wreszcie?
- Wanie o tym myl.
- Widz, e doskonale si bawisz.
- Chyba nie mwisz tego powanie?
- To dlaczego nic nie robisz?
-Dlatego, e...
- Dlatego, e ty te boisz si myszy. Prawda?
Czemu milczysz?
-Wstydz si.
208
WICZENIA

1. Czy Anna siedzi na stoku?
2. Czy Anna boi si Piotra?
3. Wjakich sytuacjach Anna prosi Piotra o pomoc?
4. Czy Anna bdzie dzwoni na policj?
5. O czym myli Piotr?
6. Czy Anna jest odwana?
7. Dlaczego Piotr nie pomaga Annie?

WZR: (prosi) - prosz
1. Pastwo Kowalscy (lecie)
na urlop do Woch.
2. Dzieci, dlaczego jeszcze nie (lee)
w kach?
3. My chtniej (chodzi)
do kina
ni do teatru.
4. W restauracji zawsze j a (paci)
rachunek.
5. Ty (ba si)
nawet wasnego cienia.
6. Adam chtnie (marzy)
o dalekich podrach.
7. Anno, dlaczego (patrze)
tylko na Adama?
8. Dlaczego ona (prosi)
nas zawsze o rzeczy niemoliwe?
9. Ten stary autobus ju od dawna nie (wozi)
pasaerw.
10. Czy ty zawsze (spa)
przy otwartym oknie?

WZR: (chodzi) - chodz
1. Anno, czy (myle)
czasem o mnie?
Boja zawsze (myle)
tylko o Tobie.
2. Dlaczego ty (widzie)
tylko wasne problemy?
3. Anna wyglda najpikniej, kiedy si (zoci)
Dlategoja czstoj (zoci)
4. Czy ty dugo ju (sta)
pod oknem Anny?
16
Ja pod jej oknem (sta)

najwyej pl godziny.
5. Czy wiesz, co tak (szumie)
? To
chyba (szumie)
morze.
6. Mj pies nigdy sam nie (trafi)
do domu.
7.Juodlatnie (pali)
papierosw.
Ale wiem, e ty cigle (pali)
8. Na wakacje pastwo Nowak (jedzi)
do Zakopanego. Ich syn (jedzi)
nad morze.
Aja najchtniej (jedzi)
po caym kraju.
9. Jeste tak roztargniona, e cigle co (gubi)
Ja nigdy niczego nie (gubi)
10. Codziennie rano Adam (goli si)
Marek i Pawe (goli si)
sporadycznie.
E>
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami w odpowiednich formach: zalee, nalee, chodzi.
1. Czy ten pikny zegarek
do ciebie?
2. Lubi, kiedy co
tylko ode mnie.
3. Nie ukrywam Anno, e
mi na Tobie.
4. U nas w domu s dwa zegary i chyba sze zegarkw. A kady z nich
inaczej.
5. Adam i Anna znaj si od wielu lat. Ale
ze sob dopiero od roku.
6. Podczas jazdy pocigiem nie
wychyla si przez okno.
7. Annajest materialistk. Jej zawsze
tylko o pienidze.
8. Adamjest cakowicie apolityczny. Dlatego nie
do adnej partii ani organizacji.
9. Zawsze powtarzam moim dzieciom, e nie
ba si dentysty. Sam jednak nie do koca w to wierz.
^
1. Cigle nie pamitam, kto powiedzia (mylimy, myl, mylisz):
"
wicjestem".
2. Kiedy Anna mwi o maestwie, Adam konsekwentnie (milczymy,
milcz, milczy)
208
3. Mieszkasz tam, gdzie diabe mwi Dobranoc". Dlatego chyba tylko

on bez problemu do ciebie (trafimy, trafi, trafi)
4. Nie jestem gruby! Ale kiedy tylko mog, chtnie (gubi, gubi, gubisz)
zbdne kilogramy.
5. Janek i Micha nigdy nie (golimy, gol, golicie)
si przed wanym egzaminem.
6.Polacy s narodem, ktry doskonale (robimy, robi, robi)
dobr min do zej gry.
7. Noc lubi patrze przez otwarte okno, jak moi ssiedzi (gasz, gasicie, gasz)
wiata w swoich mieszkaniach.
8. Basiu, czy ty cige jeszcze (marz, rnarzysz, marzy)
o krlewiczu z bajki?

gramatycznej.
1. Aniajestjeszcze maa i (mwi, ba, marzy)
si sama spa.
2. Nie wiem, dlaczego wy zawsze (zoci, musie, patrze)
si, kiedy rozmawiamy o wsplnych wakacjach.
3. Gotujesz doskonale, aleja (goli, wole, zalee)
zje co w restauracji.
4. Nie wiemjaki wy (dojrze, widzie, patrze)
sens w cigym chodzeniu do teatru.
5. Nie jestemyju dziemi. Chtnie jednak (wierzy, marzy, sysze)
w witego Mikoaja.
6. To prawda, panie dyrektorze, e my wszyscy pana nie lubimy. A nawet nie (krzycze, cierpie, mierdzie)
Niestety, (widzie, musie, wole)
z panem wsppracowa.
7. Anna nie jest tak pikna i atrakcyjna, jak sama o sobie (widzie,
myle, wole)
8. Ty, Pawle, jeste tak zarozumiay, e (mie, patrze, widzie)
tylko czubek wasnego nosa.
208
&
Podane w tabeli czasowniki prosz uoy wedug znacze.

WZR: myle - zastanawia si, mniema, duma
1. patrze 2. mwi 3. robi4. zgodzi si 5. trafi6. marzy 7. goni-
..
tropi, dotrze, widzie, pracowa, obserwowa, gada, aprobowa, ni,

chcie, poszukiwa, dyskutowa, popiera, dziaa, odszuka, pragn,
spoglda, rozmawia, czyni, ciga, znale, akceptowa
E>

WZR: (goli) - gol
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
(ty)
(ja)
(ty)
(ja)
(ty)
(ty)
(ja)
(ty)
(ja)
(ty)
(ty)
(ja)
(ona)
(ty, ja)
(ja)
(ty)
(ja)
(ja, ty)
Anno, dlaczego (sta) na stoku?

Poniewa bardzo (ba si) myszy.
Czy z tego powodu (krzycze)?
Tak, (wrzeszcze) z tego powodu.
Przecie (sysze).
Chyba (musie) prosi mnie o pomoc.
Nigdy o nic ci nie (prosi), ale tym razem...
Teraz to (robi)?
(robi), bo (musie).
Moe (wole) zadzwoni po policj?
Dlaczego (kpi)?
Nie (kpi).
Tylko troch (mieszy) mnie ta caa sytuacja.
Piotrze, czy (lubi) patrze, jak (cierpie)?
Przecie nie (patrze).
Wic (zrobi) co wreszcie?
Wanie o tym (myle).
(widzie), e doskonale si (bawi).
208
19.
20.
21.
22.
23.
(ty)
(ty)
(ty)
(ty)
(ja)
Chyba nie (mwi) tego powanie?

To dlaczego nic nie (robi)? Dlatego, e...
Dlatego, e ty te (ba si) myszy. Prawda?
Czemu (milcze)?
(wstydzisi).

1. Tam, gdzie diabe mwi Dobranoc".
2. Gubi kilogramy.
3. Widzie tylko czubek wasnego nosa.
4. Robi dobr min do zej gry.
5. Ba si wasnego cienia.
Koniugacja II
-isz/-ysz
-imy/-ymy
-icie/-ycie
-i/-y
np.
widz
widzisz
widzi
208
widzimy
widzicie
widz
sysz
syszysz
syszy
syszymy
syszycie
sysz
Tak czy nie?
Tak bardzo Ci kocham!

Przecie moesz to czyta w moich oczach. Jeste Krystyno
pierwsz kobiet, przed ktr
klkam. Dlatego teraz i tutaj
pytam: Czy mam szans na
wsplne ycie z Tob? Znasz
mnie ju tyle lat. Masz wic wiadomo, e tylko j a dam Ci
prawdziw mio, spokojne
ycie i dobrobyt. Do tego
wszystkiego wietnie gram na
akordeonie. W domu sam bez
trudu naprawiam instalacje
elektryczne i hydrauliczne.
Sprztam bardzo dokadnie. Kiedy mam kopoty, nie sigam jak inni
mczyni po alkohol. Nie uciekam od trudnoci, lecz odwanie stawiam im czoo. Przyznasz te, e bardzo dbam o swj wygld. Ubieram
si modnie i elegancko. Uprawiam sport. Gram w szachy i doskonale
pywam. Znam si rwnie na sztuce i literaturze. Czytam tylko klasyk.
Zachwycam si malarstwem i rzeb awangardow. Ale bardzo dokucza
mi samotno. Znam wprawdzie wiele kobiet i czasem nawet z kim si
spotykam. To jednak nie ma znaczenia, boja - Roman Nowak, czekam
na Ciebie, Krystyno Kowalska! A Ty zmuszasz mnie, bym czeka bez koca. Zawsze ozible mnie witasz i zawsze zbyt szybko egnasz. Nie odpowiadasz na moje listy. Chtnie sprzeczasz si ze mn. Teraz te bardziej
zachwycasz si tym prezentem ni mn. Po prostu zamykasz mi drog
do szczcia. Ale nie moesz zamkn mi ust. Dlatego uparcie powtarzam, e Ci kocham. Przyznasz, e stawiam spraw jasno i otwarcie.
Wic tak, czy nie?
208
22. WSZYSCY O MNIE MWI

wicz. 2
1. podpali 2. podci 3. podpisa 4. podrzuc 5. podczy 6. podskoczy
7. podnie
wicz. 3
1. podsusz 2. podgrzej 3. poduczy 4. podchwyciy 5. podrobi 6. podleczy
7. podbudoway 8. podliczy 9. podsucha 10. podpatrze
wicz. 4
1. podla 2. podwie 3. podmy 4. podtrzymuj 5. podgotowa 6. podway
7. podprowadz 8. podjedziemy 9. podpywaj 10. podejdziemy
wicz. 6
1. Nie, ju si odkochaem.
2. Nie, ju si nauczyem.
3. Nie, ju si nachorowaem.
4. Nie, ju si naczekaem.
5. Nie, ju si dopytaem.
6. Nie, ju si napracowaem.
7. Nie, ju si wyspaem.
8. Nie, ju si nasuchaem.
9. Nie, ju wyleczyem.
10. Nie, ju wysprztaem.
wicz. 7
przy-, za-, do-, w-, wy-, o-, wy-, u-, za-, za-, u-, u-, po-, o-, o-, na-, o-, przy-, wy-,
z-, za-, roz-, po-, prze-, wy-, po-, wy-, za-, u-, wy-, po-, po-, po-, przy-, wy-, po-
23. CZYNIE PRZESZKADZAM?

wicz. 2
1. przegapi 2. przeczytaem 3. przeliczy 4. przechowa 5. przey 6. przepijaj
7. przegraem 8. przesiedzia
wicz. 3
1. przeprowadzi 2. przeoy 3. przelaa 4. przenieli si 5. przejechae/a
6. przepiszesz 7. przewie 8. przejecha 9. przechodz 10. przebudowa
wicz. 4
1. przezibi 2. przeprosi 3. przepyta 4. przesolia 5. przesta 6. przesadzi
7. przewidzie 8. przesyszaem
wicz. 6
1. na-, wy- 2. za-, wy- 3. z-, na- 4. na-, roz-, wy- 5. po-, za- 6. po-, w- 7. u-, za-, na8. w-, prze- 9. przy-, do-
208
WICZENIA

1. Czy Roman czsto klka przed kobietami?
2. Czy Roman jest muzykalny?
3. Co robi Roman, kiedy ma kopoty?
4. Jakimi dyscyplinami sportu interesuje si Roman?
5. Czy Krystyna interesuje si Romanem?
6. Czym zachwyca si Krystyna?
7. Czy Krystyna i Roman s dobr par?

WZR: (gra) - gram
1. Marek nie (czyta)
2. Dlaczego ty zawsze (czeka)
3. My od niedawna (gra)
4. Ja (kocha)
5. Czy wy nigdy nie (mie)
6. Czy myl o tobie ju nigdy nie (da)
7. Tutaj nikt nie (pywa)
8. Kto (pyta)
9. Czy to nie twoi rodzice (wysiada)
10. Matki zawsze (zmusza)
nigdy w autobusie.
na mnie tylko pi minut?
w tej orkiestrze.
ci ju tyle lat.
dosy?
mi spokoju?
tak dobrze jak Micha.
nie bdzi.
z autobusu?
dzieci do jedzenia warzyw.

WZR: (pyta) - pytam
1. Czy ty, Adamie, (sucha)
muzyki organowej? Bo Anna i j a (zachwyca si)
tak muzyk.
2. Kiedy Polacy (wita)
swoich
goci, s bardzo serdeczni i zadowoleni. A kiedy ich (egna)
najczciej jest im smutno.
22
3. Janekju od lat nie (dba)

o swoje
zdrowie. Teraz (dba)
o nie lekarze.
4. Chopcy czsto (dokucza)
dziewcztom, ale nie zawsze j e za to (przeprasza)
5. Ta sytuacja (zmusza)
mnie do zastanowienia.
6. Pan Lewandowski (naprawia)
stare zegary.
Rwnie caa jego rodzina (powica)
temu swj wolny czas.
7. Moi ssiedzi czsto (sprzecza si)
ze sob.
Zwaszcza kiedy (rozmawia)
o polityce.
8. Dlaczego ty nie (zamyka)
okna na noc?
My najczciej (przezibia si)
wanie noc.
9. Dlaczego ty (opowiada)
takie bzdury?
Nasi gocie (sucha)
ci jedynie przez grzeczno.
10. Argumenty, ktrych wy (uywa)
s oczywiste.
Teraz my (szuka)
na nie odpowiedzi.
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami w odpowiednich formach: przekona, mie, czeka, stawia, spnia si, rozmienia si,
umiera, sucha, zna, pyta, sprzta.
1. Kiedy gram w gry planszowe, to
wszystko najedn kart
2. W Polsce bardzo wiele osb
z powodu chorb serca i ukadu krenia
3. Jeli kto robi zbyt wiele niewanych rzeczy, to mwimy o nim, e
na drobne
4. Nie lubi nosi krawatw. I chyba nigdy si do nich nie
5. Dobrze
ministra Nowaka, ale teraz nie
z nim kontaktu
6. Wczoraj miaem goci. Teraz
po nich cae mieszkanie
7. Ty nie
kiedy do ciebie mwi
A pniej
o to samo dwa razy.
8. Czy wiesz, e
na ciebie ju
od p godziny? Moe
specjalnie?
208

1. Krzysztof (zbieram, zbiera, zbierasz)
znaczki pocztowe. Ja i Marek (podziwiam, podziwiacie, podziwiamy)
jego kolekcj.
2. Problem polega na tym, e wszyscy moi koledzy (kochamy, kochaj,
kocham)
Ann. Ja zreszt te si ni
od lat (zachwycam, zachwycamy, zachwyca)
3. Mj dziadek chtnie (opowiadam, opowiada, opowiadasz)
o swojej modoci. Nie tylko ja (suchamy,
sucham, sucha)
go z zaciekawieniem.
4. Anno, czy (zna, znasz, znam)
ju
mojego koleg Michaa? Nie? A mylaem, e wszyscy go (zna, znaj, znam)
5. Dlaczego wy wszystkie muzea i galerie w tym miecie (zamykamy,
zamykacie, zamykaj)
tak wczenie?
6. Janek nie jest profesjonalnym muzykiem. A mimo to (gra, gram,
grasz)
tak piknie na fortepianie.
7. Starsi ludzie raczej nie (czytasz, czytamy, czytaj)
bez okularw.
8. Kiedy (wracasz, wracacie, wracaj)
twoi rodzice?

gramatycznej.
1. Jestem stary i chory. Mam problemy ze zdrowiem. A najbardziej
(uywa, dokucza, zmusza)
mi skleroza.
2. One znaj doskonale polsk literatur. Czy faktycznie tak duo (pyta, opowiada, czyta)
?
3. Moja babcia ma cigle doskona figur. Ona bardzo (wita, dba,
uywa)
o siebie.
4. Obecna sytuacja finansowa naszych rodzicw (zamyka, zmusza,
egna)
nas do oszczdzania.
5. W Polsce nikt nie (odpowiada, wita, pyta)
kobiet, ile maj lat.
6. Annajest wyjtkowo punktualna. Ja, niestety, czsto si (wita, spnia, czeka)
7. Lubimy naszych ssiadw, ale nigdy ich nie (zaprasza, pyta, e208
gna)
do siebie.
8. Myjedziemy dalej, ale wy (wraca, wysiada, wsiada)
na nastpnym przystanku.
Prosz podkreli czasowniki, ktre nie pasuj

WZR: dokucza, przeszkadza, czeka, szkodzi
1. naprawia, reperowa, sprzta, remontowa
2. dba, opiekowa si, gotowa, troszczy si, pielgnowa
3. sprzecza si, rozmawia, kci si, spiera si
4. opowiada, mwi, dyskutowa, rozmawia, myle
5. umiera, gin, przepada, traci, trafi
6. wysiada, wychodzi, wymyla, wypywa

WZR: (wsiada) - wsiadam
1. (ja)
Tak bardzo Ci (kocha)! Przecie moesz to czyta w moich oczach.

2. (ty)
Jeste Krystyno pierwsz kobiet, przed ktr (klka).
3. (ja)
Dlatego teraz i tutaj (pyta):
4. (ja)
Czy (mie) szans na wsplne ycie z Tob?
5. (ty)
(zna) mnie ju tyle lat.
6. (ty, ja) (mie) wic wiadomo, e tylko j a (da) Ci prawdziw
mio, spokojne ycie i dobrobyt.
7. (ja)
Do tego wszystkiego wietnie (gra) na akordeonie.
8. (ja)
W domu sam bez trudu (naprawia) instalacje elektryczne i hydrauliczne.
9. (ja)
(sprzta) bardzo dokadnie.
10. (ja)
Kiedy (mie) kopoty, nie (siga) jak inni mczyni po
alkohol.
11. (ja)
Nie (ucieka) od trudnoci.
12. (ja)
Lecz odwanie (stawia) im czoo.
13. (ty, ja) (przyzna) te, e bardzo (dba) o swj wygld.
14. (ja)
(ubiera si) modnie i elegancko.
15. (ja)
(uprawia) sport.
16. (ja)
(gra) w szachy i doskonale (pywa).
17. (ja)
(zna si) rwnie na sztuce i literaturze.
208
rff
(czyta) tylko klasyk.

(zachwyca si) malarstwem i rzeb awangardow.
(ona) Ale bardzo (dokucza) mi samotno.
(zna) wprawdzie wiele kobiet.
(ja)
Czasem nawet z kim (spotka si).
(ja)
(ono, ja) To jednak nie (mie) znaczenia, boja (czeka) na Ciebie!
A Ty (zmusza) mnie, bym czeka bez koca.
(ty)
Zawsze ozible mnie (wita).
(ty)
Zawsze zbyt szybko (egna).
(ty)
Nie (odpowiada) na moje listy.
(ty)
Chtnie (sprzecza si) ze mn.
(ty)
Teraz te bardziej (zachwyca si) tym prezentem ni mn.
(ty)
Po prostu (zamyka) mi drog do szczcia. Ale nie mo(ty)
esz zamkn mi ust.
Dlatego uparcie (powtarza), e Ci (kocha).
31. (ja)
32. (ty, ja) (przyzna), i (stawia) spraw jasno i otwarcie. Wic tak,
czy nie?
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
(ja)
(ja)
E>

1. Stawia spraw jasno.
2. Zamyka komu usta.
3. Stawia wszystko na jedn kart.
4. Rozmienia si na drobne.
5. Stawia czoo trudnociom.
Koniugacja m
-am
-asz
-a
-amy
-acie
-aj
np.
gram
grasz
gra
208
gramy
gracie
graj
Czego nie rozumiem
Dlaczego pan tak duo je, panie Macieju?

Wiem, e ma pan apetyt, ale...
Ach, nie umie pan sobie odmwi.
A czy wie pan, jakie s tego konsekwencje?
To zbdne kilogramy!
Jak miem pana poucza?
Przepraszam, ale wiem, co robi.
Nie rozumiem jednak paskiego zachowania.
Ja te jem obfite posiki.
My, Polacy, jemy smacznie, ale czsto zbyt duo.
Pniej nie umiemy poradzi sobie z nadwag.
Doskonale wiem, e to i paski podstawowy problem.
Sam pan rozumie, e powinnimy z tym walczy
miem twierdzi, e to konieczno.
j
Jestem lekarzem i umiem panu pomc.
Niech pan j e tylko raz dziennie.
Czy umie pan gotowa?
My z on jemy wycznie gotowane rzeczy.
Polacy nie wiedz, jakie to wane.
Nie rozumiej zasad dietetyki.
Jedz za tusto, za sodko i zbyt kalorycznie.
I nikt nie mie im tego gono powiedzie.
Inne narody wiedz, jak si odywia.
Jedz ryby, warzywa, owoce.
Myjemy misa, wdliny, tuszcze i sodycze.
Czy nie umiemy tego zmieni?
Czas pj po rozum do gowy.
Nie rozumiem, dlaczego jest pan zdenerwowany.
Co? Jest pan godny?
208
WICZENIA
&

1. Dlaczego pan Maciej duo je?
2. Czy pan Maciej ma nadwag?
3. Kto poucza pana Macieja?
4. Jak odywiaj si Polacy?
5. Co jest podstawowym problemem pana Macieja?
6. Co jedz inne narody?
7. Dlaczego pan Maciej jest zdenerwowany?

WZR: (je) -jem
1. To nieprawda, e Polacy (je)
codziennie bigos.
2. Ty (wiedzie)
e mwi prawd.
3. Nie lubi mwi o tym, e nie (umie)
pywa.
4. To niedobrze, e Anna (je)
kolacj tak pno.
5. Czego ty znowu nie (rozumie)
?
6. Ja doskonale (wiedzie)
ile kosztuje taki samochd.
7. My nie (mie)
proponowa wam swojej pomocy.
8. Czy oni (umie)
co wicej ni tylko narzeka?
9. Jak ty (mie)
tujeszcze przychodzi?
10. Wy chyba nic nie (wiedzie)
i niczego nie rozumiecie.
E>

WZR: (umie) - umiem
1. Hania doskonale gotuje. Ale nie (umie)
robi tak dobrego bigosu j a k j e j matka.
2. Na zajciach u profesora Woniaka nikt nie (mie)
przeszkadza ani gono rozmawia.
28
3. Adrian (wiedzie)
nijego koledzy. Ale nawet on nie (rozumie)
wicej
tego problemu.
4. Kasia jest wegetariank i (je)
tylko
potrawyjarskie. Ja (je)
w zasadzie wszystko.
5. Moja papuga nie (umie)
ani mwi,
ani piewa. Nie jest nawet kolorowa. Sam nie (wiedzie)
, dlaczego j tak bardzo lubi.
6. To pewne, e mczyni nie (rozumie)
kobiet. Ale czy kto (rozumie)
mczyzn?
7. Kocham Ann, ale nie (mie)
zatelefonowa
do niej. Adam (mie)
robi to codziennie.
8. Pan (umie)
za mao, eby tutaj pracowa.
Nasi pracownicy (wiedzie)
znacznie wicej.
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami w odpowiednich formach: umie, je, wiedzie, mie, rozumie.
1. Ja nie
kama. A ty
2. Janek nic nie
3. Jeszcze nie mog powiedzie, e
cudzoziemcw. Oni te nigdy do koca nie
?
o naszym spotkaniu.
polskiej rzeczywistoci.
4. Pastwo Dbrowscy najchtniej .
na kolacj co
lekkostrawnego. Ich crka Anna wcale nie
kolacji.
5. To moja wina. I nie
nawet prosi was o przebaczenie.
6. Nasi przodkowie potrafili wietnie jedzi konno. My ju tego raczej nie
7
e nic nie wiem.
8. Wiem, e nic nie
9. W obecnoci tak doskonaych specjalistwja nie
zabiera gosu.
10. Czy ty
wybacza?

1. My rzadko (jecie, jemy, jem)
w tej restauracji. Tutaj jest za drogo.
208
2. Ja nie zawsze wiedziaem to wszystko, co (wiesz, wie, wiem)

teraz.
3.Janek ciglejeszcze nie (umie, umiem, umiesz)
jedzi na rowerze.
4. Pan Kowalski pi tak smacznie, e jego ona nie (miem, miesz,
mie)
go budzi.
5. Zagroenia ekologiczne s naszym wsplnym problemem. Ale chyba nie wszyscy to (rozumiesz, rozumiemy, rozumie)
6. Dzisiaj Anna ijej ssiedzi razem (jemy, jedz, jecie)
kolacj.
7. Ty, synu, nie (wiesz, wiem, wie)
jeszcze wielu rzeczy. Ale przecie nie od razu Krakw zbudowano.
8. Adam, w przeciwiestwie do swoich kolegw, (umiej, umiecie,
umie)
tyle, e moe zda egzamin.

gramatycznej.
1. Czy fakt, e j a nie (rozumie, umie, wiedzie)
taczy, bardzo ci przeszkadza?
2. Posta wybitnej polskiej badaczki Marii Skodowskiej-Curie tak fascynuje naszych synw, e (umie, wiedzie, rozumie)
o niej wicej ni my.
3. Jzyk czeski jest blisko spokrewniony z polskim. Nie znaczy to jednak, e Czesi i Polacy (wiedzie, umie, rozumie)
si bez wikszych trudnoci.
4. W czasie egzaminw zawsze bardzo si denerwuj. Nawet kiedy
wszystko (je, umie, mie)
5. Poyczae mi ju tyle razy parasol, e nie (umie, mie, wiedzie)
ci znowu o to prosi.
6. Sodycze s bardzo kaloryczne, dlatego my (wiedzie, umie,
mie)
sobie ich odmwi.
7. wiat kryje w sobie tyle tajemnic. Dla nas najwspanialsze jest to,
czego jeszcze nie (wiedzie, mie, umie)
208
Prosz podkreli czasowniki, ktre zostay uyte niewaciwie.

WZR: Nie mog opowiedzie ci tej ksiki, bojeszcze jej nie (czytaem,
znam, wiem).
1. Nie mog ugotowa bigosu, bo tego nie (umiem, znam, potrafi).
2. Nie rozwi tego zadania, bo go nie (rozumiem, wiem, znam).
3. Nie pytaj mnie o co, czego nie (jem, znam, pi).
4. Nie proponuj mi na kolacj limakw, bo ich nigdy nie (miem, jem,
spoywam).
5. Nie wygosz tego referatu, bo nie (rozumiem, miem, umiem) wystpowa publicznie.
6. Nie mog przyj do ciebie, bo nie (wiem, pamitam, umiem) gdzie
ty waciwie mieszkasz.
7. Nie przeprosz Marcina, bo nie (miem, wiem, rozumiem) za co.
8. Nie pjd jeszcze do ka, bo nie (chc, umiem, wiem) tak wczenie
zasypia.

WZR: (je) - jem
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
(on) Dlaczego pan tak duo (je), panie Macieju?

(ja) (wiedzie), e ma pan apetyt, ale...
(on) Ach, nie (umie) pan sobie odmwi.
(on) A czy (wiedzie) pan, jakie s tego konsekwencje? To
zbdne kilogramy!
(ja) Jak (mie) pana poucza?
(ja) Przepraszam, ale (wiedzie) co robi.
(ja) Nie (rozumie) jednak paskiego zachowania.
(ja) Ja te (je) obfite posiki.
(my) My, Polacy, (je) smacznie, ale zbyt duo.
(my) Pniej nie (umie) poradzi sobie z nadwag.
(ja) Doskonale (wiedzie), e to i paski podstawowy problem.
(on) Sam pan (rozumie), e powinnimy z tym walczy.
(ja) (mie) twierdzi, i to konieczno.
(ja) Jestem lekarzem i (umie) panu pomc.
(on) Niech pan (je) tylko raz dziennie.
(on) Czy (umie) pan gotowa?
208
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
(my)
(oni)
(oni)
(oni)
(on)
(oni)
(oni)
(my)
(my)
(ja)
My z on (je) wycznie gotowane rzeczy.

Polacy nie (wiedzie), jakie to wane.
Nie (rozumie) zasad dietetyki.
(je) za tusto, za sodko i zbyt kalorycznie.
I nikt nie (mie) im tego gono powiedzie.
Inne narody (wiedzie), jak si odywia.
(je) ryby, warzywa, owoce.
My (je) misa, wdliny i sodycze.
Czy nie (umie) tego zmieni?
Nie (rozumie), dlaczego jest pan zdenerwowany. Co? Jest
pan godny?
E>

1. Pj po rozum do gowy.
2. Smacznie spa.
3. Nie od razu Krakw zbudowano.
Koniugacja IV
-em
-esz
-e
-emy
-ecie
-ej
np.
jem
jesz
je
208
jemy
jecie
jedz
Chcie to mc
eby by kim wanym, trzeba duo

pracowa. Trzeba uczy si, a pniej
gruntownie studiowa. Czyta powane ksiki i artykuy. Naleyjedzi na
konferencje i sympozja naukowe. Rozmawia z mdrymi ludmi i kontaktowa si z najlepszymi specjalistami.
Nigdy nie gada o bzdurach, lecz dyskutowa o istotnych problemach. Stawia pytania i szuka na nie odpowiedzi. To wane, eby nie wstydzi si
pyta. Trzeba pilnie obserwowa ludzi. Czsto prbowa, eksperymentowa, a nawet ryzykowa. Tylko w ten
sposb mona poznawa i stara si rozumie wiat. Naley wybra wasn
drog i umie ni i do celu.
Naley pamita, by nie marnowa czasu. Oczywicie, mona zaj
si sportem i troch pywa czy gra w tenisa. Ale nie trzeba zaraz biec
codziennie kilka kilometrw.
Mona te czasem spotyka znajomych, i razem do restauracji. Zje
co smacznego i wypi troch dobrego wina. Mio jest wtedy posucha
muzyki lub potaczy.
Nie wolno unika teatru czy kina. Naley pamita o spacerach i pieszych wycieczkach.
Do ka naleyjednak ka si wczenie, eby mc dugo spa i dobrze odpoczywa. Wtedy mona robi wszystko i osiga sukcesy, doskonale pracowa i funkcjonowa.
Dobrze jest te mie bogatych rodzicw.
208
WICZENIA
E>

1. Dlaczego trzeba duo pracowa?
2. Z kim naley rozmawia?
3. O czym powinno si dyskutowa?
4. Czy naley zajmowa si sportem?
5. Wjaki sposb naley spdza wolny czas?
6. Dlaczego naley wczenie ka si do ka?
7. Czy wana jest sytuacja materialna rodzicw?
&
Podane w nawiasach czasowniki prosz poda w formie bezokolicznika.

WZR: (pamitam) -pamita
1. My (mwimy) po polsku. Czy ty te chcesz
2. (Kupiem) ju samochd. Teraz chc
3. Marta zawsze (pisze) do mnie dugie listy. J a nie lubi
?
gara.
4. W naszym biurze wszyscy (pal) papierosy. Tylko j a i Anna nie chcemy

5. Pan Nowicki (pracowa) czterdzieci lat w tej firmie. Dzisiaj jest ju
stary i nie musi
6. Ew (kocham) ju tyle lat. I wiem, e zawsze bd j
7. Marek (studiowa) ju matematyk i fizyk. Chce jeszcze
chemi.
8. Do domu (wracamy) zawsze autobusem. Ale kiedyjest pno, musimy
takswk.
9. Beata (gotuje) smacznie. J a raczej nie umiem
10. (Czekaem) na Ew p godziny. Nie bd duej
11. W domu (pi) bardzo dobrze. Nie lubi
w hotelu.
12. (Telefonuj) do ciebie codziennie. Dlaczego ty nie moesz
do mnie?
13. Cigle (myl), jak umeblowa nasz pokj. Nie mog przesta o tym
14. Deszcz nie (przestaje) pada od trzech dni. Moe lepiej
o nim myle?
34
&

WZR: (wioz) - wie
1 .Ju czterdzieci lat (mieszkam) w Polsce. I nie chc
w innym kraju.
2. Zawsze chtnie (jem) bigos. Mog
go codziennie.
3. Nie (jestem) politykiem, ale mog nim
4. Marek (jedzie) jutro do Krakowa. J a chc
z nim.
5. Dzisiaj (id) na spacer sam. Dlatego mog
daleko.
6. Moja babcia (pieka) zawsze doskonae ciasto. Nikt nie potrafi
takjakona.
7. Kiedy Anna jedzie na urlop, j a (nios) jej walizki. Bo tylko j a mog
je
8. Codziennie rano (biegn) pi kilometrw. Mj pies te prbuje

WZR: (zamierzam) -zamierza
1. Nie (mog) spa, a chciabym
2. Nie (chc) pracowa, a mgbym
3. Nie (lubi) takiej muzyki, bo trudno j
4. Nie (mam) pienidzy, ale mgbym
5. Nie (musz) studiowa, a chciabym
6. Nie (pragn) twojej mioci i nie chcjej
7. Nie (prosz) ci o nic i nigdy nie bd
8. (Wol) spokj ni twoje towarzystwo i zawsze bd
9. Nie (zamierzam) tutaj pracowa i nigdy nie bd
&
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami: pamita, je,

zda, gra, spieszy si, rozmawia, pi, uczy si, zgodzi, rzuci, umie,
rozwiza.
1. Znamy si tyle lat, e chyba moemy
ze sob w otwarte karty.
2. Lubi
I
egzotyczne potrawy.
nieznane trunki
208
3. Za kilka minut zaczyna si film. Musimy

4. Anna nie moe zosta moj on. Jej rodzice nie chc si na to
5. Tak bardzo chciabym
gra na fortepianie.
6. eby
w tej szkole, naley wczeniej

skomplikowane egzaminy.
7. Adam pali papierosy od dwudziestu lat. Dlatego teraz jest mu bardzo trudno
palenie.
8. Zawsze bd
o naszych wsplnych wakacjach.
9. Wiem, e zadanie jest trudne. Ale ty nawet nie prbujesz go
10. To nie jest temat, o ktrym mona
przez telefon.
&
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami: kupowa, je,

pisa, ni, czyta, mwi, szanowa, spotyka si, lubi, wspomina.
1. Zawsze bd
2. Zawsze bd
3. Zawsze bd
4. Zawsze bd
5. Zawsze bd
6. Nigdy nie bd
7. Nigdy nie bd
8. Nigdy nie bd
9. Nigdy nie bd
10. Nigdy nie bd
do ciebie listy.
twoje wiersze.
nasze wsplne chwile.
twoich rodzicw.
o tobie w nocy.
twoich obiadw.
twojego kota.
ci drogich prezentw.
z innymi kobietami.
nigdy-
E>
Czasowniki w nawiasach prosz poda w formie bezokolicznika.

WZR: (chc) - chcie
1. eby (byem)
(pracuj)
2. Trzeba (ucz si)
diujemy)
3. (czyta)
208
kim wanym, trzeba duo

, a pniej gruntownie (stupowane ksiki i artykuy.
4. Naley (jedzimy)
na konferencje i sympozja naukowe.
z mdrymi ludmi.
z najlepszymi specjalistami.
o bzdurach, lecz
o istotnych problemach
pytania i (szukasz'
na nie odpowiedzi
9. To wane, eby nie (wstydzi si)
(pyta)
5. (Rozmawiam)
6. (Kontaktujesz si)
7. Nigdy nie (gadamy)
(dyskutujemy)
8. (Stawiasz)
10. Pilnie (obserwuj)

11. Czsto (prbujecie)
ludzi
, (eksperymentujecie'
, a nawet (ryzykujecie)
12. Tylkw ten sposb mona (poznaj)
i (zrozumiem)
wiat
13. Naley (wybierasz)
wasn drog i (umiesz)
ni (idziesz)
do celu
14. Naley (pamita)
, by nie
(marnuje)
czasu
15. Oczywicie mona (zajmuje si)
sportem
16. Troch (pywamy)
czy (gramy)
w tenisa.
17. Alenie (biegniecie)
codziennie kilka kilometrw.
18. Mona te czasem (spotykaj)
znajomych, (id)
razem do restauracji.
19. (zjem)
co smacznego i (wypij)
troch dobrego wina.
20. Mio jest wtedy (suchasz)
muzyki lub
(taczysz)
21. Nie wolno (unika)
teatru czy kina.
22. (Pamitamy)
o spacerach i pieszych wycieczkach.
23. Do ka naley jednak (kadziecie si)
wczenie, eby (mog)
dugo (pi)
i czsto (odpoczywaj)
24. Wtedy mona (robi)
wszystko.
25. (Osigasz)
sukcesy.
26. Doskonale (pracuje)
i (funkcjonuje)
27. Dobrze jest te (mam)
bogatych rodzicw.
208
&
1. Gada o bzdurach.
2. Chcie to mc.
3. Gra w otwarte karty.
4. Rzuca palenie.
5. Czyta powane ksiki.
Przyrostki bezokolicznika
1. -
2. -c
3. -/-
208
(np. gra, sysze, mwi)

(np. biec, mc, strzyc, piec)
- podlega alternacji
c : g : (np. mog, moesz)
c : k : cz (np. piek, pieczesz)
(np. nie, kra, gry)
- podlega wymianie : s (np. niesiemy, nios)
: z (np. gryziemy, gryz)
Szczliwe dziecistwo Janka
Mog powiedzie, e miaem szczliwe dziecistwo. Moi rodzice doskonale

mnie rozumieli. I chyba j a te ich rozumiaem. Szczeglnie tata stosowa wobec
mnie do nowatorskie metody wychowaw,, cze. Takie, jakich nie stosowali inni ojcowie. Moe oni nie byli tak cierpliwi i konsekwentni, jak by mj ojciec. Mia dla
mnie zawsze duo czasu. A wiem, e rodzice moich kolegw tego czasu tak wiele
nie mieli. I chyba nie pracowali wicej. Pamitam, e ojciec te cigle
pracowa. Ale za to kiedy wraca do domu, bylimy razem. Razem siadalimy do stou, aja siadaem zawsze obok niego. Mama prawie wcale nie
siadaa. Ona chyba nigdy nie usiada na duej ni na kilka minut.
Mama wietnie gotowaa. Dlatego jedlimy codziennie co innego.
Ja nie jadem tylko burakw i zupy szczawiowej. Mama nigdy na mnie za
to nie krzykna. Tata raczej te nie. Oni nie krzyczeli, ale kiedy byem
niegrzeczny, czsto staem w kcie. Po paru minutach rodzicom byo
mnie al, wic stali razem ze mn. Stalimy sobie razem i artowalimy.
Byo fajnie.
Pamitam, e raz znalelimy w lesie chorego ptaka. A w zasadzie to
znalaz go tata. Nis go delikatnie zawinitego w sweter. Ja chyba nie
niosem, bo baem si. Po jakim czasie
ptak wyzdrowia i pofrun sobie. Wtedy nie rozumiaem, dlaczego nie frunlimy razem z nim, tylko krzyknlimy
co na poegnanie.
Wieczorami chtnie bawilimy si.
Nikt nie bawi si ze mn tak ciekawie,
jak tata. Dzisiaj ju wiem, e uczyem si
wtedy czego. A moe obaj si uczylimy?
Ja naprawd miaem szczliwe dziecistwo. Wy te mielicie?
208
WICZENIA
E>

1. CzyJanek rozumia si dobrze ze swoimi rodzicami?
2. Jakie metody wychowawcze preferowa ojciec Janka?
3. Czy rodzice Janka powicali mu duo czasu?
4. Czy mama Janka bya dobr kuchark?
5. Co Janekjad niechtnie?
6. Jak rodzice karali niegrzecznego Janka?
7. Gdzie tata Janka znalaz chorego ptaka?
8. Z kim Janek lubi bawi si najbardziej?
9. Jakim dzieckiem by Janek?
10. Czy Janek mia szczliwe dziecistwo?
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach czasu przeszego.

WZR: (by) - byem
1.Ja nigdy nie (chcie)
Ale moi rodzice bardzo (chcie)
2. Ty zawsze (mie)
do kobiet. My go raczej nie (mie)
3. Adam ju raz (lecie)
balonem. Czy wy te (lecie)
4. Kiedy Anna czsto (zapomina)
wyczy elazko. Jej siostry te
5. Ten obraz (wisie)
Duo dobrych obrazw tam (wisie)
6. Dziadek dwa tygodnie (lee)
Nasi ssiedzi te tam (lee)
7. J a zawsze (patrze)
Moi koledzy te chtnie (patrze)
8. Ty nie (musie)
Janek i Micha (musie)
9. Wczoraj wieczorem (wole)
Ale ciesz si, e wy (wole)
40
zosta lekarzem.
szczcie
w naszej galerii.
w szpitalu.
tylko na Ann.
studiowa wieczorami.
to robi.
zosta w domu.
wybra si do kina.
10. Ja przez wiele lat (ledzi)

karier artystyczn
mojej ssiadki. Dobrze wiem, e wy tej (ledzi)
E>

WZR: ( n i e ) - niosem
1. Czy wyju (je)
obiad?
J a (je)
w restauracji.
2. Pastwo Kowalscy (znale)
bezdomnego
psa. Pamitam, e ty (znale)
kiedy kota.
3. Przepraszam, ale pan (usi)
na moim
miejscu. My (usi)
tu tylko na moment.
4. Rodzice (przynie)
dla mnie may
prezent. A co ty, siostro, mi (przynie)
?
5. Adam (wie)
samotne ycie.
Pniej on i Anna (wie)
j e razem.
6. Fryzjer (zaple)
Ewie warkocze.
Moje crki chyba nigdy ich nie (ple)
7. Micha nigdy nie (chcie)
jedzi do babci na
wakacje. Dobrze, e chocia wy (chcie)
8. Nawet nie wiecie, jakie ja (mie)
wczoraj kopoty w pracy. Wy jestecie bezrobotni, wic ich nigdy
nie (mie)

WZR: (krzykn) - krzykna
1. Adam (wzi)
urlop. Czy Anna te go (wzi)
?
2. W czasie konferencji dyrektor (ziewn)
kilka
razy. Gdyjego sekretarka to zauwaya, te (ziewn)
3. Czy kto z was kiedy (pyn)
przez ocean?
Pastwo Winiewscyju (pyn)
4. Marek wyszed i (trzaska)
drzwiami.
A moe to same drzwi (trzasn)
5. Anna (klkn)
przed otarzem.
Obok niej (klkn)
Adam.
208
6. Nawet nie zauwayem, kiedy ty (stan)

Nie wiem tylko, kto jeszcze tam (stan)
7. Jan od dziecka (pragn)
Jego obecna ona te tego (pragn)
za Janem.
mie akwarium.
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami, uytymi w czasie przeszym: potrzebowa, chcie, wole, mc, pragn, musie.
1. Janek zawsze
Anna
2. Wy zawsze
My
mie sportowy samochd.

mie bogatego ma. A j a
miejedynie wity spokj.
pi czerwone wina.
wina biae. Za oni
unika alkoholu.
wicej czasu spdza u fryzjera
3. Kobiety zawsze
i kosmetyczki. Ale mczyni zawsze
wtedy wicej pienidzy.
4. Kiedy byem dzieckiem,
je wszystko, co kazali
mi rodzice. Chyba kady w dziecistwie
to robi.
5. Adam nigdy nie
zrozumie Anny.
Ale i Anna nie
zrozumie Adama.
6. Ja nie tylko chciaem zosta dyrektorem, ale wrcz tego
Niestety, wielu innych te tego
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami: i, chodzi, uytymi

w czasie przeszym.
1. Wiele lat fascynowaem si filmem europejskim. By to powd, dla
ktrego czsto
do kina.
2. Pan dyrektor bardzo lubi Ann, wic czsto
jej na rk.
3. Pamitam, e kot mojego dziadka prawie nigdy nie bywa w domu.
On zawsze
wasnymi drogami.
4. Dobrze wiem, e tej kobiecie zawsze
tylko o pienidze.
5. W czasie wykadu profesor mwi tak szybko i zawile, e nie wiem
zbyt dokadnie, o co mu
6. Tdy kiedy
droga, ktra prowadzia do jeziora.
208
7. Anna bya pikn, ale konfliktow kobiet. Dlatego Pawe nie

z ni dugo.
8. Nasz pradziadek oeni si z nasz prababci wbrew woli swoich rodzicw. To wspaniae, e
zawsze za gosem wasnego serca.

WZR: (gra) - graem
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Mog powiedzie, e (mie) szczliwe dziecistwo.

Moi rodzice doskonale mnie (rozumie).
I chyba j a te ich (rozumie).
(ja)
(on)
Szczeglnie tata (stosowa) wobec mnie do nowatorskie metody wychowawcze.
(oni)
Takie, jakich nie (stosowa) inni ojcowie.
(oni, on) Moe oni nie (by) tak cierpliwi i konsekwentni, jak (by)
mj ojciec.
(on)
(mie) dla mnie zawsze duo czasu.
(oni)
A wiem, e rodzice moich kolegw tego czasu tak wiele
nie (mie).
(oni)
I chyba nie (pracowa) wicej.
(on)
Pamitam, e ojciec te cigle (pracowa).
(on, my) Ale za to, kiedy (wraca) do domu, (by) razem.
(my)
Razem (siada) do stou.
J
a (siada) zawsze obok niego.
(ja)
(ona)
A mama prawie wcale nie (siada).
(ona)
Ona chyba nigdy nie (usi) duej ni na kilka minut.
(ona)
Mama wietnie (gotowa).
(my)
Dlatego (je) codziennie co innego.
J a nie (je) tylko burakw i zupy szczawiowej.
(ja)
(ona)
Mama nigdy na mnie za to nie (krzykn). Tata te nie.
(oni)
Oni nie (krzycze).
Ale kiedy (by) niegrzeczny, czsto (sta) w kcie.
(ja)
(ono, oni) Po paru minutach rodzicom (by) mnie al, wic (sta)
razem ze mn.
(ono)
(by) fajnie.
(my)
Pamitam, e raz (znale) w lesie chorego ptaka.
(on)
A w zasadzie, to (znale) go tata.
(ja)
(oni)
208
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
(on)
(ja)
(on)
(ja, my)
(my)
(my)
(on)
(ja)
(my)
(ja)
(wy)
(nie) go delikatnie zawinitego w sweter.

J a chyba nie (nie), bo (ba si).
Po jakim czasie ptak (wyzdrowie) i (pofrun) sobie.
Wtedy nie (rozumie), dlaczego nie (frun) razem z nim.
Tylko (krzykn) co na poegnanie.
Wieczorami chtnie (bawi si).
Nikt nie (bawi si) ze mn tak ciekawie, jak tata.
Dzisiaj ju wiem, e (uczy si) wtedy czego.
A moe obaj si (uczy)?
I naprawd (mie) szczliwe dziecistwo.
Wy te (mie)?
PI1
P

1. Mie wity spokj.
2. I komu na rk.
3. Chodzi wasnymi ciekami.
4. I za gosem wasnego serca.
5. Sta w kcie.
Czas przeszy
* tworzenie
temat bezokolicznika - spa + kocwki odmiany - (em, a,...)
* odmiana
osoba
ja
ty
on, ona, ono
liczba pojedyncza
rodzaj:
rodzaj
eski
mskoosobowy
mskoywotny
mskonieywotny
--am
--em
--e
--a
--a
-
np.
spaem
spae
spa
208
spaam
spaa
spaa
rodzaj
nijaki
--o
spao
osoba
liczba mnoga
rodzaj
mskoosobowy
my
wy
oni, one
-1-imy
-Licie
-1-i
np.
spalimy
spalicie
spali
rodzaj:
mskoywotny
mskonieywotny
eski
nijaki
--ymy
--ycie
--y
spaymy
spaycie
spay
208
Dobra wrka
- Marku, ty nigdyju nie bdziesz decydowa o wasnym losie!

- A kto bdzie to robi?
- J a ! Dlatego bdziesz musia duo pracowa i mao odpoczywa. Dlatego
nie bdziesz mie satysfakcji z tego, co bdziesz robi. W tym czasie twoi
koledzy bd szybko awansowa. Bdjedzili dobrymi samochodami i enili si z piknymi kobietami. Oni bd bogaci i szczliwi. Ty nie!
- A czy przynajmniej nie bd mie kopotw finansowych?
- Bdziesz, bdziesz! Cae ycie bdziesz siedzie w kieszeni u innych.
Bdziesz bra kredyty i poyczki, ktre potem latami bdziesz spaca.
- To niesprawiedliwe! Bd z tob walczy!
- 1 bdziesz przegrywa! Bdzie ci przeladowa pech. Nigdzie nie bdziesz mg zdy. Ani niczego zrealizowa.
- Czy nic dobrego nie bdzie mnie spotyka?
- Bdziesz mie pikne marzenia. Bdziesz ni o sukcesach, zaszczytach i popularnoci. Bdziesz pragn wadzy i bogactwa. I niczego nie
bdziesz mg urzeczywistni. Ja osobicie bd pilnowaa tego wszystkiego. I tylko ty jeden nigdy nie bdziesz mg powiedzie o mnie, e
jestem dobr wrk. A wiesz dlaczego? Boja ci, Marku, po prostu nie
lubi!!!
208
WICZENIA

1. Kto bdzie decydowa o yciu Marka?
2. Czy ycie Marka bdzie beztroskie?
3. Jak bdzie wygldao ycie kolegw Marka?
4. Czy Marek oeni si z pikn kobiet?
5. Jak Marek bdzie sobie radzi finansowo?
6. Czy Markowi uda si co zrealizowa?
7. O czym bdzie marzy Marek?
8. Jaki jest stosunek wrki do Marka?
9. Czy Marek kupi sobie dobry samochd?
10. Czy Marek spotka dobr wrk?
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach czasu przyszego zoonego.

WZR: (pisa) - bdziepisa
1. My nie (czekamy)
2. Czy wy (ogldacie)
3. Ja i mj brat (oszczdzamy)
ktre (zarabiamy)
4. Adam postanowi, e nie (pracuje)
na ciebie kolejny kwadrans.

jutro ten nowy film?
pienidze,
w czasie wakacji
duej za p darmo
5. Moi znajomi odjutra (mieszkaj)

przy ssiedniej ulicy
6. Ja nigdy nie mwiem, e (kocham)
ci przez cae ycie
7. Mam nadziej, e moje dzieci (szanuj)
rodzinne tradycje
8. Anno, czy moesz mi obieca, eju nigdy nie (spotyka si)
z tym zarozumiaym i gupawym Karolem i
9. W najbliszych latach (mie)
miejsce w Polsce ogromne zmiany gospodarcze
10. Przysigam, e (mwi)
prawd i tylko prawd
47
&
Wystpujce w zdaniach czasowniki prosz poda w czasie przyszym

zoonym.
WZR: J a pywam doskonale. Wy te kiedy bdziecie pywa tak dobrze.
1. Wiem co, co i ty
kiedy
2. On ma w sobie co takiego, czego nikt inny nie
3. Wczoraj mogem wam pomc. Dzisiaj ju nie
4. Dzisiaj Adam biegnie razem z nami przez park. Ale nie wiem, czy
jutro te
5. Nasza babcia cigle piecze najlepsze w wiecie pczki. Kto
je
kiedy ju nie bdzie babci?
6. Dlaczego cigle powtarzasz: Byem, jestem,
"?
7. Pijesz duo alkoholu! Chyba nie zawsze
tyle
?
8. Anno, mamyju picioro dzieci. Czy mylisz, e
jeszcze jedno?
9. Mam osiemnacie lat i wiem, e mnie kochasz, Anno. Ale czy
mnie
,
kiedy
szedziesit cztery lata?
10. Roman piewa bardzo adnie. Mam nadziej jednak, e nie
nam
przez cay wieczr.
&
Prosz uzupeni zdania wedug wzoru.

WZR: pi mao i nigdy nie bd spawicej.
1. Nie mam czasu dla ciebie i nigdy nie
2. Nie pragn sawy i nigdy nie
jej
3. Nie lubi ciasnych mieszka i nigdy nie
ich
4. Micha ma gow na karku". Wierz, e zawsze
j
wanie w tym miejscu.
5. Pracuj w firmie budowlanej, ktra
nowe hotele w tym miecie.
6. Obecnie studiuj matematyk. W przyszoci moe
jeszcze ekonomi.
7. Mam due problemy ze wzrokiem. Nie wiem jak dugo jeszcze
ksiki bez okularw.
208
8. Anna szuka nowego mieszkania. Ona nie

przecie
9. Adam jest tak zmczony, e tej nocy
cae ycie z rodzicami.
duej ni zwykle.
10. Janek zawsze jest godny. Ale tej zupy pomidorowej nawet on nie
*
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami, uytymi w czasie przyszym zoonym: czesa, robi, pisa, decydowa, mie, telefonowa, je,
przekracza, przeszkadza, prosi.
1. Czy ty zawsze
z siebie wariata?
2. Kiedy nasze dzieci
same o wasnym yciu.
3. Pamitaj, e musisz mie paszport, kiedy
granic.
4. Anna boi si uty, dlatego nie
z nami tej smacznej, ale obfitej i pnej kolacji.
5. Anna wraca do domu bardzo pno. Dlatego my
do niej
dopiero wieczorem.
208
6. Wszyscy moecie i ze mn do muzeum. Pod warunkiem jednak,
e nie
7. To prawda, e wyjedam na cae dwa lata. Obiecuj, e
do ciebie dugie listy.
8. My nie zawsze mamy szczcie. Ale zawsze
nadziej.
9. Andrzej jest fryzjerem. Twierdzi, e nigdy nie
wasnej rodziny i przyjaci.
10. Mam tak duo spraw do zaatwienia, e chyba
was o pomoc.

WZR: Jutro niestety nie bd z tobjeiekolacji.
1. W czasie urlopuj nie
nawet
o pracy.
2. Na konferencji profesor Roszkowski

o swojej ostatniej ksice.
3. Wykad jest wyjtkowo nudny. My chyba nie
go
do koca.
4. Adam od trzech dni ma katar. Niestety, nie

zapachu nowych perfum Anny.
5. elazko jest chyba cigle gorce. Na wszelki wypadek, j a nie
gojeszcze
6. Po obiedzie zostao wyjtkowo duo brudnych naczy. Niestety, dzisiaj ty
je
7. To bya bardzo dziwna i komiczna sytuacja. J a jeszcze dugo
si z niej.
8. Od kilku minut obieram cebul. Czuj, e za moment
jak mae dziecko.
9. Pan Winiewski ma teraz duy ogrd. Chyba
w nim
kwiaty.
10. Za tydzie ciotka Agata ma imieniny. Czy wy
eby kupi jej kwiaty?
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach czasu przyszego zoonego.

WZR: (spa) - bd spal
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
208
(ty)
(on)
(ty)
(ty)
(oni)
(oni)
(oni)
(ja)
(ty)
(ty)
(ty)
(ja)
(ty)
(on)
(ty)
(ono)
(ty)
Marku, tyju nigdy nie (decydujesz) o wasnym losie!

A kto to (robi)?
Ja! Dlatego (musisz) duo pracowa i mao odpoczywa.
Dlatego nie (masz) satysfakcji z tego, co (robisz).
W tym czasie twoi koledzy szybko (awansuj).
(jed) dobrymi samochodami i (eni si) z piknymi
kobietami.
Oni (s) bogaci i szczliwi. Ty nie!
A czy przynajmniej nie (mam) kopotw finansowych?
(jeste, jeste).
Cae ycie (siedzisz) w kieszeni u innych.
(bierzesz) kredyty i poyczki, ktre potem latami (spacasz).
To niesprawiedliwe! (walcz) z tob!
I (przegrywasz)!
(przeladuje) ci pech.
Nigdy nie (moesz) zdy. Ani niczego zrealizowa.
Czy nic dobrego mnie nie (spotyka)?
(masz) pikne marzenia, (pragniesz) wadzy i bogactwa.
I niczego nie (moesz) urzeczywistni.
18. (ja)
19. (ty)
Ja osobicie (pilnuj) tego wszystkiego.

I tylko tyjeden nie (moesz) powiedzie o mnie, e jestem dobr wrk.
A wiesz dlaczego? Boja ci, Marku, po prostu nie lubi.
&
1. Siedzie u kogo w kieszeni.
2. Pracowa za p darmo.
3. Mie w sobie co.
4. Mie gow na karku.
5. Robi z siebie wariata.
Czas przyszy zoony

* tworzenie
a. czasownik posikowy by odmieniany w czasie przyszym (bd, bdziesz,...) + bezokolicznik czasownika niedokonanego (np. czyta, pisa,...)
b. czasownik posikowy by odmieniany w czasie przyszym (bd, bdziesz,...) + czasownik waciwy, uyty w czasie przeszym, w 3. osobie
liczby pojedynczej i mnogiej (np. pisa, czytaa, pisali, czytay,...)
* odmiana
liczba pojedyncza
osoba czasownik
rodzaj:
rodzaj
rodzaj
nijaki
posikowy
mskoosobowy
eski
mskoywotny
mskonieywotny
1.
bd
spa
spa
spa spaa
bdziesz
spa
spa
spa spaa
2.
3.
bdzie
spa
spa
spa spaa spa spao
-
208
osoba czasownik
posikowy
liczba mnoga
rodzaj
mskoosobowy
1.
2.
3.
spa
spa
spa
208
bdziemy
bdziecie
bd
spali
spali
spali
rodzaj:
mskoywotny
mskonieywotny
eski
nijaki
spa
spay
spa
spay
spa
spay
Gdyby sta si cud
Gdyby sta si cud i mgbym by tak wysoki i przystojnyjak Krzysztof!

Miabym wtedy wspaniae ycie. Wygldabym przecie znacznie atrakcyjniej. W pracy koleanki wreszcie zainteresowayby si moj osob.
Szczeglnie zaleaoby mi na tym, eby Maria zwrcia na mnie uwag.
Za jedno jej spojrzenie oddabym wszystko. Och Mario! Pomylaaby
cho raz o mnie! Dla Ciebie zmienibym si nie do poznania. Przestabym pali i gra w bingo. Zajbym si czym poytecznym. No i oczywicie przedstawibym Ci moim rodzicom. Gdyby Ci zobaczyli, przestaliby mwi, e ich Pawe do niczego si nie nadaje.
Jeli bybym tak elegancki i wyksztacony, jak Krzysztof, zapraszano by
mnie wtedy czciej na przyjcia i prywatki. Rozmawiano by ze mn i pito by za
moje zdrowie. Po prostu wiedziano by, e
yj. Nie miano by si ze mnie za moimi
plecami. Lubiano by mnie i szanowano by
za mj wdzik i urok osobisty. A w firmie?
Pewnie widziano by mnie na innym stanowisku. Zaproponowano by mi jak kierownicz funkcj. Dano by mi wasny gabinet. Moe by nawet zatrudniono dla
mnie osobist sekretark. Mogoby by tak
piknie. Zarabiabym wtedy znacznie wicej ni teraz. Mgbym sobie pozwoli na
wiksze wydatki, a moe i na mae inwestycje. Kupibym kilka modnych garniturw. Wynajbym mae mieszkanie. I kto
wie, czy nie zdobybym si nawet na samochd. A ju na pewno cay czas posyabym Marii kwiaty. W kocu zrozumiaaby, co do niej czuj. Moe nawet zgodziaby si zosta moj on. Tylko wczeniej
musiaby sta si cud. A gdybym tak teraz
do niej zadzwoni, nie czekajc na cud?
208
WICZENIA
E>

1. Czy w yciu Pawa sta si cud?
2. Jakim mczyznjest Krzysztof?
3. Czy kobiety interesuj si Pawem?
4. Czy rodzice Pawa maj o nim dobre zdanie?
5. Czy Pawe czsto bywa na przyjciach i prywatkach?
6. Czy Maria interesuje si Pawem?
7. Czy Pawe ma swoj sekretark?
8. Czy Maria jest on Pawa?
9. Co zrobiby Pawe, gdyby mia duo pienidzy?
10. Czy Pawe jest szczliwy?
Prosz przeksztaci ponisze zdania wedug wzoru.

WZR: Nie miaem pienidzy. Nie kupiem mebli.
Gdybym mia pienidze, kupibym meble.
1. Jeste bardzo niepunktualny. Musimy czeka na ciebie
2. Nie umiem gotowa. Nie zaprosz was do siebie na obiad.
3. Nie mam szczcia. Nie dostaem tej nowej pracy w banku
4. Kasia zawsze powtarza, e jestem za gruby. Jest mi przykro.
5. Nigdy nie uczysz si przed egzaminem. Teraz musisz_zdawa jeszcze raz
6. Szkoda, e nie jedziesz do Tomaszowa. Chtnie wybior si z tob.
7. Czy ty sprztasz swj samochd? Moe kupi twj samochd.
8. Tomek nie j e s t dobrym ssiadem. Nie yjemy w zgodzie.
54
9.Bya fatalna pogoda. Zostalimy w grach jeszcze dwa dni.

10. Pan Pawlak nie lubi wydawa pienidzy. Jego ona ma nowe futro.
&
WZR: Anna chciaaby pojecha do Meksyku.
J a te chciabym tam pojecha.
1. My chcielibymy dzisiaj wybra si na dugi spacer. Czy wy te
2. Oni chcieliby zawsze bawi si cudzym kosztem. Ja momentami te
3. Weronika chciaaby kupi sobie kilka nowych sukienek. Wszystkie

kobiety zawsze
4. Janusz chciaby wreszcie zje co konkretnego. Ja te
5. Czy chciaby dzisiaj spotka si z nami? My
6. Ty chciaby nic nie robi i osiga sukcesy. Niestety, twj brat te
7. Pastwo Zieliscy chcieliby przeprowadzi si do Gdaska. Ale ich
dzieci nie
E>
Ponisze zdania prosz przeksztaci wedug wzoru.

WZR: Daj mi spokj! Czy mgby da mi spokj ?
1. pijcie ju!
2. Zosiu, ugotuj co na obiad!
3. Chc zaprosi was do tej nowej restauracji
4. Odwied nas jutro, Wojtku!
5. Prosz, odpowiedzcie na mj list!
6. Czy lubicie moj teciow?
208
7. Mwcie po polsku!
8. Prosz, niech pastwo czytaj ten tekst!

WZR: Andrzej inwestuje w obligacje.
Warto by inwestowa w obligacje.
1. Marek kupuje now gitar
2. Idziemy gdzie potaczy
3. Janek pije teraz wicej sokw.
4. Micha oglda ju ten film
5. Monika zapamitaa cay tekst
6. Ekonomici ju o tym myl
Prosz uzupeni zdania wedug wasnego pomysu.

Gdybym mia czas, poszedbym na spacer.
WZR:
1. Gdybym by bogaty,
2. Gdyby teraz pada nieg,
3. Gdybym by na bezludnej wyspie,
4. Gdybym by wanym politykiem,
5. Gdybym mg by kim innym,
6. Gdybym mg y w innych czasach,
7. Gdybym mg mieszka w innym kraju,
8. Gdybym zna dobrze jzyk polski,
&

WZR: Kazimierz adnie piewa. Wszyscy chtnie go suchaj.
Gdyby Kazimierz adnie piewa, suchano by go chtnie.
1 .Jestem znanym pisarzem. Czytaj moje ksiki
2. Ustanowiem nowy rekord wiata. Chwal mnie
3. Zawsze wszystkim psuj humor. Denerwuj si na mj widok.
208
4. On jest kreatorem mody. Nawet w Paryu szyj jego suknie

5. Wykonawcy maj wreszcie dobry projekt. Zaczynaj budowa nowy
stadion
6. To jest doskonay produkt. Kupuj go masowo
7. Jola jest wyjtkowo fotogeniczna. Chtnie j fotografuj
8. Opowiadasz stare i gupie dowcipy. Wszyscy maj ci do
&
Prosz uzupeni zdania wedug wasnego pomysu.

WZR: Poszedbym do kina, jeli graliby (by grali) jeszcze ten film.
1. Spotkabym si z tob,
2. Przestabym pali papierosy,
3. Zaczbym oszczdza pienidze,
4. Wyjechabym w gry,
5. Prosibym was o pomoc,
6. Nigdy bym tutaj nie przyszed,
7. Ubrabym si cieplej,
8. Oenibym si z tob,
E>
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach trybu przypuszczajcego (warunkowego). Uwaga! ** oznacza form bezosobow.
WZR: (pisz) - pisabym ** pisano by
1. (on, ja)
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
(gdy) sta si cud i (mog) by tak wysoki i przystojny

jak Krzysztof.
(ja)
(mam) wtedy wspaniae ycie.
(ja)
(wygldam) przecie znacznie atrakcyjniej.
(one)
W pracy koleanki wreszcie (zainteresowa) si moj osob.
(ono, ona) Szczeglnie (zaley) mi na tym, (e) Maria zwrcia na
mnie uwag.
(ja)
Zajednojej spojrzenie (oddam) wszystko.
(ty)
Och Mario! (pomyl) cho raz o mnie!
(ja)
Dla Ciebie (zmieniam) si nie do poznania.
(ja)
(przestaj) pali i gra w bingo.
208
10. (ja)
11. (ja)
12. (oni)
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
(zajmuj) si czym poytecznym.

No i oczywicie (przedstawiam) Ci moim rodzicom.
(gdy) Ci zobaczyli, (przestaj) mwi, e do niczego
si nie nadaj.
(ja, **) Jeli (jestem) tak elegancki i wyksztacony, jak Krzysztof,
(zaprasza) mnie wtedy na przyjcia i prywatki.
(**)
(rozmawia) ze mn i (pi) za moje zdrowie.
(**)
Po prostu (wiedzie), e yj.
(**)
Nie (mia) si za moimi plecami.
(* *)
(lubi) mnie i (szanowa) za mj wdzik i urok osobisty.
(* *)
A w firmie? Pewnie (widzie) mnie na innym stanowisku.
(**)
(zaproponowa) mi jak kierownicz funkcj.
(**)
(da) mi wasny gabinet.
(**)
Moe by nawet (zatrudni) dla mnie osobist sekretark.
(**)
(mc) by tak piknie.
(ja)
(zarabiam) wtedy znacznie wicej ni teraz.
(ja)
(mog) sobie pozwoli na wiksze wydatki, a moe i na mae
inwestycje.
(ja)
(kupuj) sobie kilka modnych garniturw.
(ja)
(wynajmuj) mae mieszkanie.
(ja)
I kto wie, czy nie (zdobywam) si nawet na samochd.
(ja)
Aju na pewno cay czas (posyam) Marii kwiaty.
(ona) W kocu (zrozumie) co do niej czuj.
(ona) Moe nawet (zgadza) si zosta moj on.
(on)
Tylko wczeniej (musi) sta si cud.
(ja)
A (gdy) tak teraz do niej zadzwoni, nie czekajc na cud?
EE>

1. Odda wszystko za jedno spojrzenie.
2. Zmieni si nie do poznania.
3. Bawi si cudzym kosztem.
4. mia si z kogo za jego plecami.
5. Czu co do kogo.
208
Tryb przypuszczajcy (warunkowy)

* tworzenie
3. osoba liczby pojedynczej i mnogiej czasu przeszego (zakoczona na
-1, -a, -o, -li, -ly) + kocwki:
liczba pojedyncza
liczba mnoga
-bym
-bymy
-by
-bycie
-by
-by
* odmiana
osoba
1.
2.
3.
liczba pojedyncza
rodzaj:
rodzaj
mskoosobowy
eski
mskoywotny
mskonieywotny
mwi-by
mwia-bym
mwi-by
mwia-by
mwi-by
mwia-by
rodzaj
nijaki
mwio-by
liczba mnoga
osoba
1.
2.
3.
rodzaj
mskoosobowy
mwili-bymy
mwili-bycie
mwili-by
pozostae
rodzaje
mwiy-bymy
mwiy-bycie
mwiy-by
208
Zrbmy to!
-Jolu, nie czytaj ju tych ksiek!

- Daj mi spokj! Przecie musz.
-Wcale nie. Lepiej chodmy gdzie! Zrbmy co sympatycznego! Poddajmy si nastrojowi chwili!
-Jakiemu nastrojowi? Zwariowae? Wcz sobie telewizor!
- Prosz Ci! Miejmy wreszcie troch czasu dla siebie!
- Nie pro o nic, kiedy si ucz! Nie marnuj mojego zapau! A najlepiej, zaparz kaw!
- Taak! Zaparz kaw! Id po zakupy! Sprztnij mieszkanie! Ugotuj co
na obiad! Tylko to od ciebie sysz, odkd zacza studiowa.
- Nie przesadzaj, Darku! I zajmij si czym ciekawym!
- Prosz, nie mw do mnie jak do maego dziecka!
- A ja prosz - nie pal tutaj! I nie podno na mnie gosu!
- Przepraszam! Nie zo si! Jestem troch rozdraniony.
- Moe we psa i idcie na spacer!
- Psa? Ja sam czuj si jak pies!
- Przesta! Rb sobie, co chcesz, ale mi nie przeszkadzaj!
- Ale jest ju prawie noc.
- Niech bdzie!
- Pomy si spa!
-Kad si sam!
- Sam? O nie! Mam on.
- Bj si Boga, Darku! Powiedz, o co ci chodzi!
-Domyl si!
-Poczekaj chwil! Ju kocz.
- Czy mog wczy muzyk?
- Zrb to!
- Nie, lepiej zrbmy to razem!
60
WICZENIA
E>

1. Dlaczego Jola czyta tak duo wieczorami?
2. Co Darek chciaby robi wieczorem?
3. Czyjola i Darek maj kota, czy papug?
4. Czy Darek przeszkadza Joli?
5. Dlaczego Darek nie chce i sam spa?
6. Czy Darek pali papierosy?
7. Czyjola sprzta i gotuje?
8. Czyjola lubi pi herbat?
9. Czyjola i Darek s zdenerwowani?
10. Co Darek proponuje Joli?
&
Prosz utworzy formy trybu rozkazujcego.
WZR: (ty) Jed (jecha) ze mn!
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
(wy)
(ty)
(ty)
(ty)
(wy)
(wy)
(ty)
(wy)
(kupi) dla mnie litr mleka!

(zacz) wreszcie myle!
(zapaci) chocia za siebie!
(mwi) do mnie jeszcze!
(zaprosi) nas kiedy do siebie!
(spdzi) z nami ten wieczr!
(da) mijeszcze jedn szans!
(przesta) sami siebie oszukiwa!
E>
Prosz przeksztaci zdania wedug wzoru.

WZR: On duo czyta. Ty te duo czytaj]
1. Ona mwi mi same komplementy. Ty te..
2. Oni buduj nowy dom. My te
3. Ja szanuj jego pogldy. Ty te
4. My ignorujemy dyletantw. Wy te
5. Ona czsto si modli. Ty te
6. Oni nie boj si konfrontacji. My te si nie
61
7. Adam pyta mnie o wszystko. Ty te

8. Ju si nad tym zastanowiem. Ty te
9. My zgadzamy si na wszystko. Ty te
10. Dzisiaj gramy w szachy. Ty te
|>
Prosz utworzy zdania wedug wzoru.

WZR: Czy Adam ma jecha? - Niech jedzie!
1. Oni nie chc i do dentysty.
2. Czy Anna ma kupi bilet dla ciebie?
3. Czy oni mog je tak pno?
4. Czy Adam moe wej?
5. One chc spa
6. Czy rwnie on moe prbowa?
7. Czy wszyscy musz tego sucha?
8. Oni nie chc na to patrze
9. Rodzice chc odpocz
10. Adam chyba umiera z mioci do Anny.
&
Prosz utworzy zdania wedug wzoru.

WZR: Czytaj ten list! - (pan) Niech pan czyta ten list!
1. Daj mi spokj!
2. Zosta ze mn!
3. Wr jutro!
4. Siadaj tutaj!
5. Zjedz co!
6. Czekaj jeszcze!
7. Zacznij sam!
8. Kocz wreszcie!
9. Mylcie o nas!
10. Wstyd si!
&
(pan)
(pani)
(pan)
(pastwo)
(panie)
(panowie)
(pan)
(pani)
(pastwo)
(pani)
Prosz samodzielnie utworzy zdania wedug wzoru.

WZR: Adamie, jeste zmczony? - To id spa!
1. Czy masz za dwa dni egzamin?
62
2. Czyjestecie pastwo godni?

!
3. Czy wiesz Marku, e palenie papieroswjest szkodliwe dla zdrowia?
t
4. Widzisz, Ewo, e potrzebuj twojej pomocy.
5. Ju dawno powiniene zrezygnowa z tej brody.

!
6. Jest ju prawie poudnie, a ty cigle leysz w ku.
7. Ta sukienka nie nadaje si na dzisiejszy wieczr.
8. Grae cae przedpoudnie w pik. Jeste brudny i spocony.
9. Wiesz, e znowu czekaem na ciebie prawie godzin?
10. Myl, moja droga, e bylibymy wietnym maestwem
i
!
t
i
!
E>

WZR: Jeli jeste picy, to pij!
1 .Jeli jeste za gruba, to
2. Jeli macie pytania, to
3. Jeli masz pragnienie, to
4. Jeli nie masz pienidzy, to
5. Jeli macie co do powiedzenia, to
6. Jeli lubisz tak muzyk, to
7. Jeli musisz i, to
8. Jeli masz numer jej telefonu, to
9. Jeli nikt nie syszy tego, co mwisz, to
10. Jeli lubisz milcze, to
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
&
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach trybu

rozkazujcego.
WZR: (pisa) - pisz!
1. (ty)
2. (ty)
- J o l u nie (czytasz) ju tych ksiek!

- (dajesz) mi spokj! Przecie musz.
63
3. (my) -Wcale nie. Lepiej (chodzimy) gdzie! (zrobimy) co sympatycznego! (poddajemy) si nastrojowi chwili!
4. (ty) -Jakiemu nastrojowi? Zwariowae? (wczysz) sobie telewizor!
5. (my) - Prosz Ci! (mamy) wreszcie troch czasu dla siebie!
6. (ty) - (prosisz) sobie ile chcesz! Ja teraz si ucz. Wic nie (marnujesz) mojego zapau! A najlepiej (zaparzysz) kaw!
7. (ty) -Taak! (zaparzasz) kaw! (idziesz) po zakupy! (sprztasz)
mieszkanie! (ugotujesz) co na obiad! Tylko to od ciebie
sysz, odkd zacza studiowa.
8. (ty) - Nie (przesadzasz) Adamie! I (zajmujesz) si czym ciekawym!
9. (ty) - Prosz, nie (mwisz) do mnie jak do maego dziecka!
10. (ty) - A ja prosz - nie (palisz) tutaj! Inie (podnosisz) na mnie
gosu!
11. (ty) - Przepraszam! Nie (zocisz) si! Jestem troch rozdraniony.
12. (ty) - Moe (wemiesz) psa i (idziesz) na spacer! - Psa? Ja sam
czuj si jak pies!
13. (ty) - (przestajesz)! (robisz) sobie co chcesz, ale mi nie (przeszkadzasz) ! - Ale jestju prawie noc.
14.(ona) - Niech (jest)!
15. (my) - (pooymy) si!
16. (ty) - (kadziesz) si sam! - Sam? O nie! Mam on.
17. (ty) - (boisz) si Boga Adamie! (powiedziae), o co ci chodzi!
18. (ty) - (domylisz) si!
19.(ty) - (poczekasz) chwil! Ju kocz.-Czy mog wczy muzyk?
20. (ty) - (zrobisz) to!
21. (my) - Nie, lepiej (zrobimy) to razem!
E>

1. Podda si nastrojowi chwili.
2. Mwi do kogojak do maego dziecka.
3. Podnosi na kogo gos.
4. Czu si jak (zbity) pies.
5. Marnowa zapa.
6. Ba si Boga.
7. Umiera z mioci do kogo.
64
Tryb rozkazujcy
* tworzenie
- tworzy si od tematu czasownikw niedokonanych i dokonanych
- nie ma formy 1. osoby liczby pojedynczej
- form 2. osoby liczby pojedynczej czasownikw I i II koniugacji tworzymy od tematu 3. osoby liczby pojedynczej czasu teraniejszego (pisz-e,
mw-i, usysz-y)
- form 1. i 2. osoby liczby mnogiej czasownikw I i II koniugacji tworzymy
jak wyej, dodajc odpowiednio kocwki -my, -cie (pisz-my, mw-cie)
- form 2. osoby liczby pojedynczej czasownikw III i IV koniugacji tworzymy od tematu 3. osoby liczby mnogiej czasu teraniejszego (graj-,
piewaj-)
- form 1. i 2. osoby liczby mnogiej czasownikw III i IV koniugacji
tworzymy jak wyej, dodajc odpowiednio kocwki -my, -cie (grajmy, zrozumiej-cie)
- w 1. i 2. osobie liczby mnogiej oraz 2. osobie liczby pojedynczej wystpuje prosta forma trybu rozkazujcego
- w 3. osobie obu liczb wystpuj formy opisowe zoone z partykuy
niech i form trybu oznajmujcego czasu teraniejszego (niech pisze,
niech graj)
* odmiana
koniugacja I i II
liczba pojedyncza
-
pisz
niech pisze
mw
niech mwi
liczba mnoga
piszmy
mwmy
piszcie
mwcie
niech pisz
niech mwi
koniugacja III i IV
liczba pojedyncza
-
piewaj
zrozum
niech piewa niech zrozumie
liczba mnoga
piewajmy
zrozumiejmy
piewajcie
zrozumiejcie
niech piewaj niech zrozumiej
65
List sentymentalny
Pani!
Pisz do Ciebie kolejny ju raz, z nadziej, e moe chocia jeden
z moich listw zostanie przeczytany. Z nadziej, e bd przez Ciebie
znw zauwaony. Twoja uroda i czar, ktre s powszechnie podziwiane,
czyni mnie Twoim niewolnikiem. Ale mj al do Ciebie jest niewypowiedziany. Bo jak zrozumie to, e moja mio zostaa tak nagle odrzucona? A wszystkie nasze spotkania i miejsca, w ktrych si widywalimy,
zapomniane? Zostawia mnie nagle, z tysicem sw, ktre nie zostay
wypowiedziane i tysicem obietnic, ktre nie zostay spenione. To bl,
z ktrego nigdy chyba nie bd wyleczony.
Czy popeniem grzech, ktry nie moe mi zosta wybaczony? Czy moe
pojawi si kto inny, kto zosta przez Ciebie wybrany? Czy kochaa mnie?
Czy tylko mylaem, i jestem kochany? Czy caowaa mnie wtedy w ogrodzie? Czy tylko niem, e jestem caowany? Odpowiedz na te pytania! Odpowiedz, czy to bya tylko gra, ktra wanie zostaa skoczona?
Nie, Pani! To nie byo zudzenie, ktre zostao stracone. To nie by
sen, z ktrego zostaem brutalnie obudzony. Wic si nie dziw, e czuj
si przez Ciebie oszukany.
Jutro wieczorem spotkamy si na balu, ktryjak zawsze jest organizowany o tej porze roku. Jutro musz by przez Ciebie wysuchany i zrozumiany.
Wiem, e bdziesz oblegana przez tumy adoratorw, ale... Niech to bdzie czas dla mnie. Ostatni ju moe raz dany mi przez Ciebie.
Oddany przyjaciel
66
WICZENIA

1. Czy bohaterka tekstu czyta listy od autora?
2. Co autor listw czuje do ich adresatki?
3. Gdzie nasi bohaterowie spotykali si wczeniej?
4. Czy bohaterka tekstu kogo caowaa?
5. Gdzie i kiedy nadawca listw proponuje ostatnie spotkanie?
6. Czy adresatka ma wielu adoratorw?
7. Czy adresatka oszukaa nadawc listw?
8. Czy czas, ktry bohaterowie tekstu spdzili ze sob, by stracony?
9. Czy w yciu bohaterki pojawi si inny mczyzna?
10. Co boli autora listw?
^
Prosz przeksztaci zdania w stronie czynnej na zdania w stronie biernej.
WZR: Anna czyta ksik. - Ksika jest czytana przez Ann.
1. Nie zjadem caego obiadu.
2. Adam kocha nie tylko Ann.
3. Pastwo Nowakowscy odnawiaj swj stary dom.
4. Ty zawsze robisz najwiksze zamieszanie.
5. Dzisiaj wznosimy toasty tylko za twoje zdrowie.
6. Micha sucha wycznie twoich rad.
7. Nikt nie akceptuje takich idiotycznych pomysw.
8. Mao kto oglda teraz nieme filmy.
9. Mariusz czyta najchtniej literatur popularnonaukow.
10. Kto z nas lubi Adama?
67
&
Prosz przeksztaci zdania w stronie czynnej na zdania w stronie biernej.

WZR: Adam pisze list. - List jest pisany przez Adama.
1. My zawsze mile pana widzimy.
2. To by incydent, ktrego nikt nie poda.
3. Wy nie przemylelicie jeszcze tej decyzji.
4. ycie nigdy mnie nie rozpieszczao.
5. Czy moemy przeoy to spotkanie na jutro?
6. Adam nigdy nie zapomni o Annie.
7. Nie wiem, czy kiedy bdziesz znaa odpowied.
8. Zawsze kiedy zapraszamy goci, pomijamy Adama.
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiedniej formie.

WZR: Ten problem (rozwiza) - bdzie (jest, zostanie) rozwizany
1. Ta zupa (ugotowa)
2. Twj brak pienidzy (spowodowa)
na ostatni chwil
twoim wasnym lenistwem
3. Ten spektakl (oglda)

przez tysice mionikw teatru
4. To stara historia, ktra (zapomina)
nawet przez historykw
5. Mineray tej grupy (spotyka)
sporadycznie w tym rejonie wiata
6. Janek (urodzi)
pod szczliw gwiazd
7. Trudno powiedzie, e Marysia (wychowa)
poprawnie
8. wiat (niszczy)
przez nas samych
9. Ten rkopis (znale)
a w Saragossie
10. Ten podrcznik (przeznaczy)
specjalnie dla waszych potrzeb
68
Prosz przeksztaci podane zdania na stron biern.

WZR: Ostatni panujcy Piast, Kazimierz Wielki, zakada wiele nowych
miast i wsi.
Wiele nowych miast i wsi zostao zaoonych przez ostatniego panujcego Piasta,
Kazimierza Wielkiego.
1. Mieszko I przyj chrzest w 966 roku.
2. Polacy uznaj Gniezno za swoj pierwsz stolic.
3. Pierwsz uni Polacy i Litwini zawarli w 1385 roku, w Krewie.
4. Stolic z Krakowa do Warszawy przenis krl Zygmunt III Waza,
w 1596 roku.
5. W swej historii najwicej wojen Polacy prowadzili z Turcj, Rosj
i Szwecj.
6. Krl Jan III Sobieski ocali Wiede przed Turkami w 1683 roku.
7. Rosja, Prusy i Austria dokonay ostatecznego rozbioru Polski w 1795
roku.
8. W roku 1918 Polska odzyskaa niepodlego po 123 latach zaborw.
9. W czasie ostatniej wojny wiatowej hitlerowcy okupowali Polsk
przez sze lat.
10. Polacy z reguy dobrze znaj wasn histori.
^
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach strony biernej.
WZR: (by - sucha) - bd /jestem /zosta... - suchany
1. (on) Pisz do Ciebie kolejnyju raz, z nadziej, e moe chocia
jeden z moich listw (zosta - przeczyta).
2. (ja) Z nadziej, e (by) przez Ciebie znw (zauway).
3. (one) Twoja uroda i czar, ktre (by) powszechnie (podziwia),
czyni mnie Twoim niewolnikiem.
69
4. (on) Ale mj al do Ciebie (by - nie wypowiada).

5. (ona) Bo jak zrozumie to, e moja mio (zosta) tak nagle (odrzuca) ?
6. (one) A wszystkie nasze spotkania i miejsca, w ktrych si widywalimy, (zapomina)?
7. (one) Zostawia mnie nagle, z tysicem sw, ktre nie (zosta wypowiedzie) i tysicem obietnic, ktre nie (zosta - speni).
8. (ja) To bl, z ktrego nigdy chyba nie (by - wyleczy).
9. (on) Czy popeniem grzech, ktry nie moe mi (zosta-wybacza)?
10. (on) Czy moe pojawi si kto inny, kto (zosta) przez Ciebie
(wybra) ?
11. (ja) Czy kochaa mnie? Czy tylko mylaem, e (by - kocha) ?
12. (ja) Czy caowaa mnie wtedy w ogrodzie? Czy tylko niem, e
(by - caowa)?
13. (ona) Odpowiedz na te pytania! Odpowiedz, czy to bya tylko gra,
ktra wanie (zosta - skoczy)?
14. (on) Nie Pani! To nie by czas, ktry (zosta - straci).
15. (ja) To nie by sen, z ktrego (zosta) brutalnie (obudzi).
16. (ja) Wic nie dziw si, e (czu) si przez Ciebie (oszukiwa).
17. (on) Jutro wieczorem spotkamy si na balu, ktry jak zawsze (by,
- organizowa) o tej porze roku.
18. (ja) Jutro musz (by) przez Ciebie (wysucha) i (zrozumie).
19. (ty) Wiem, e (by-oblega) przez tumy adoratorw, ale...
20. (on) Niech to (by) czas moe ostatniju raz (da) mi przez Ciebie.
21. (ja) (odda) przyjaciel

1. By komu oddanym.
2. Robi zamieszanie.
3. Wznosi toast.
4. By rozpieszczonym przez ycie.
5. Urodzi si pod szczliw gwiazd.
70
Strona bierna
* tworzenie
- stron biern tworzymy od czasownikw przechodnich (tranzytywnych)
- formy strony biernej stanowi poczenie form osobowych czasownika
by (zosta) z imiesowem przymiotnikowym biernym wyraonym
w mianowniku (np. by myty, zostali pytani)
-jeli czasownik by wyraonyjest w bezokoliczniku, to imiesw przymiotnikowy bierny przybiera form narzdnika (np. by mytym, zosta pytanym)
- czasownik by czy si z czasem niedokonanym, a czasownik zosta z dokonanym
* odmiana
czas teraniejszy
liczba pojedyncza
jestem pytany
jeste pytany (pytana)
jest
pytany (pytana)
liczba mnoga
jestemy pytani (pytane)
jestecie pytani (pytane)
s
pytani (pytane)
czas przyszy
liczba pojedyncza
bd
pytany (pytana)
bdziesz pytany (pytana)
bdzie pytany (pytana)
liczba mnoga
bdziemy pytani (pytane)
bdziecie pytani (pytane)
bd
pytani (pytane)
czas przeszy
liczba pojedyncza
byem (byam) pytany (pytana)
bye (bya)
pytany (pytana)
by (bya)
pytany (pytana)
liczba mnoga
bylimy (byymy) pytani (pytane)
bylicie (byycie) pytani (pytane)
byli (byy)
pytani (pytane)
71
11
Trudno si zdecydowa
Kiedy trzeba wreszcie spyta samego siebie o to, co chciaoby si

robi w yciu. Ja pytaem siebie ju wiele razy. I chyba zrobiem te niejedno. Najpierw piewaem w operze, a dokadniej w chrze operowym. Nigdy nie miaem wic takiej szansy, by zapiewa co samodzielnie. Po roku zrezygnowaem. Ja, niestety, czsto rezygnuj. Pomylaem
sobie wtedy, e to nie dla mnie, ale dzi ju myl troch inaczej.
Pniej pojechaem za ocean. Nie jechaem zreszt sam. W tym czasie wiele modych osb decydowao si na taki krok. Czemu wic j a nie
miabym si zdecydowa. Ju w trakcie podry kto mi poradzi, ebym
otworzy polsk restauracj. Ludzie lubi radzi innym. Zaczem wic
gotowa. Ugotowaem setki naprawd dobrych obiadw i kolacji. Ale
i sam si przy tym ugotowaem. Dlaczego? To oczywiste. Amerykanie
boj si uty. A tyje tam wiele osb i wcale nie potrzebuj do tego polskiej kuchni.
To kolejne niepowodzenie bardzo mnie zmartwio. Na szczcie nie
umiem martwi si zbyt dugo. Po jakim czasie wrciem do kraju i nauczyem si nowego zawodu. Cigle jeszcze ucz si szybko. Zostaem
fryzjerem. Czesaem i strzygem ludzi caymi
dniami. Czasem miaem okazj uczesa lub
ostrzyc kogo znanego -jakiego sportowca
czy aktora. Ale i to szybko si skoczyo. Bo
wszystko przecie kiedy si koczy. Jak to byo?
Goliem znanego polityka. Spieszy si. Ja te,
niestety. Wic nie ogoliem go zupenie tak,
jak sobie yczy.
Przez pewien czas pisaem opowiadania
i nowele. Napisaem ich kilkanacie. Byy cakiem interesujce. Wiem, bo przeczytaem j e
par razy. Problem w tym, e nikt inny ich
nie czyta.
Teraz yj z dnia na dzie. Oczywicie nie
chc przey tak caego ycia. Musz zdecydowa si na co nowego. Lubi decydowa.
Ale tym razem...
72
WICZENIA
E>

1. Czy Adam by artyst operowym?
2. Czy Adam wyjecha do Australii?
3. Jak prac wykonywa na obczynie?
4. Czy Adam jest dobrym kucharzem?
5. Czy Amerykanie maj problemy z nadwag?
6. Kogo najchtniej strzyg Adam?
7. Kto by niezadowolony z jego fryzjerskich usug?
8. Jakim rodzajem literatury zajmowa si Adam?
9. Jakie plany na przyszo ma Adam?
10. W jakiej sytuacji finansowej jest obecnie Adam?
Uyte w zdaniach czasowniki prosz poda w formie dokonanej.

WZR: Micha pisa list, ale go nie napisa.
1. W zasadzie rozumiem jzyk polski. Nie wiem jednak, czy kiedy
samych Polakw.
2. Adam pytaju wszystkich o sens istnienia. Nie
jedynie samego siebie.
3. Anna robi doskonay sernik. Mam nadziej, e na dzisiejsze przyjcie te go
4. Powoli trac cierpliwo do moich studentw. A boj si myle,
co bdzie, gdy
j do koca.
5. Wszystko si kiedy koczy. Ale kiedy
si ta nudna lekcja?
6. Wiem, e czsto co gubisz, Anno. Nie rozumiem jednak, jak moga
nasze meble.
7. Adam zawsze buduje tylko zamki na lodzie. Czekam, a wreszcie
co realnego.
8. Z reguy nie jem kolacji tak pno. Ale z tob chtnie teraz co
jeszcze
73
E>

WZR: Janek czyta ksik, ale jej nie przeczyta
1. Czekae ju tyle lat. Czy nie moesz
jeszcze kilka dni?
2. Ewo, caowaa mnie tysice razy. Dlaczego wic nie chcesz
mnie ten ostatni raz?
3. To prawda, e gotuj dobrze. Ale wiem, i
prawdziwy bigos nie jest wcale atwo.
4. Dzisiaj pijemy wdk w zasadzie bez okazji. Moemy wic
nawet za zdrowie twojej teciowej.
5. Od trzech dni uczymy si do egzaminu. Jest szansa, e zdymy
wszystkiego.
6. Piotr goli si zawsze rano. Dzisiaj jednak zaspa i nie
przed wyjciem do pracy.
7. Czy to prawda, Mario, e grasz na kontrabasie? Moe teraz
nam co adnego?
8. Szukaem twoich okularwju chyba wszdzie. Teraz ty sama
spokojnie ostatni raz.
9. Bardzo nie lubi my si w zimnej wodzie. Wic przed obiadem ..
tylko rce.
10. Nie musicie pastwo notowa wszystkiego, co mwi. Ale podstawowe informacje wartojednak
11. Mj wujek ma chore oczy i niestety lepnie. Lekarz mwi jednak, e
nie
cakiem.
12. Papuga Agaty jest tak inteligentna i ufna, e mona j karmi prosto z rki. Jeli chcesz, moesz sam j
13. Moja jedyna biaa koszula wanie schnie po praniu. Nie mam pojcia, czy
do wieczora.
14. Kiedy sysz twj gos przez telefon, natychmiast mam dobry humor. Wierz, e ijutro te go
15. Wszyscy wiecie, e j a sam nie lubi si chwali. Dlatego wy
mnie za to, co dla was zrobiem.
16. Twoje postpowanie nie prowadzi do niczego dobrego. Boj si, e
kiedy
ci w lepy zauek.
74

WZR: Teraz idziemy do kina. Czy ty te pjdziesz ?
1. Bior udzia w spotkaniu absolwentw naszej szkoy. Mam nadziej,
e ty te
2. Dochodz do wniosku, e to wszystko nie ma wikszego znaczenia.
I wiem, e wy te kiedy
do takiego przewiadczenia.
3. Jest pno i kad si wanie spa. Moe i ty wreszcie si
4. Wczoraj mwia duo przykrych rzeczy. Czy wanie to chciaa
5. Od piciu lat wkadam na siebie t sam star i niemodn sukienk. Dzisiaj chc
co nowego.
6. Jola dokada jeszcze dwadziecia zotych na wsplny prezent dla
Andrzeja. Kto jeszcze troch
?
7. Jutro pan dyrektor po wielu latach pracy odchodzi na emerytur.
Wszyscy wiemy, jak trudno jest mu
8. To wiczenie jest trudne i odkadamyje na pniej. Pozostaych nie
moemy niestety
9. Opowiadaem wam t histori wiele razy. Skoro chcecie
i teraz.
10. Widz, e przychodz nie w por. Moe bdzie lepiej, jeli
jutro.
11. My wszyscy lubimy siada na tej awce. Jest nas jednak za duo, by
na niej razem.
12. Niechtnie wchodz do gabinetu stomatologicznego. Czy mgby
razem ze mn?
13. Urszula widziaa ten sentymentalny i zawy film ju siedem razy. Tomek nie ma chci go
14. Trudno znajdowa si w kilku miejscach jednoczenie. Ty nie potrafisz
waciwie
nawet w tym jednym.
15. Wiem, e chcesz wyjecha. Ale nie
bez poegnania.
16. Jeli chcesz, to moesz wjecha do mojego garau. Ale nie
tyem.
75
t>
Prosz wybra waciwy czasownik i poda go w odpowiedniej formie.
1. W tej starej fabryce pali si wczoraj magazyn. Niestety, mimo szybkiej interwencji, (zapali, wypali, spali)
si cay.
2. Radz ci, eby tego nie robi. W przeciwnym razie bdziesz musia
(doradzi, poradzi, zaradzi)
sobie sam.
3. Wcale nie musisz tyle gada przez cay wieczr. Czy ty nie boisz si,
e kiedy nas wszystkich (obgada, zagada, wygada)
na mier?
4. Kiedyjest nam smutno, piewamy t piosenk. Myl, e i dzisiaj j
sobie (popiewa, wypiewa, zapiewa)
5. Kto niesie t cik walizk? Bdzie lepiej, jeli (wynie, ponie,
zanie)
j razem na dworzec.
6. Anna nie palia papierosw prawie dwa lata. Dzisiaj, niestety, znowu
(wypali, zapali, spali)
7. Kelner proponowa nam wiele wykwintnych i wspaniale nazywajcych si potraw, ale niczego taniego nie (zaproponowa, wyproponowa, doproponowa)
8. Dlaczego pukasz tak cicho? Nastpnym razem (popuka, wypuka,
zapuka)
zdecydowanie goniej.
Podane czasowniki prosz poda w odpowiednich formach dokonanych, posikujc si tekstem opowiadania.
1. pyta 2. robi 3. piewa 4. rezygnowa 5. myle 6.jecha 7. decydowa 8. radzi 9. gotowa 10. ty 11. martwi 76
12. uczy 13. czesa 14. strzyc 15. koczy 16. goli 17. pisa 18. czyta 19.y -

1. Samemu si ugotowa.
2. y z dnia na dzie.
3. Budowa zamki na lodzie.
4. lepy zauek.
5. Przyj nie w por.
6. Zagada kogo na mier.
Podstawowe (prymarne) pary aspektowe czasownikw

* tworzenie
- par aspektow tworz czasownik niedokonany i utworzony od niego
czasownik dokonany
- czasownik dokonany mona tworzy przez dodanie prefiksu do czasownika niedokonanego (np. czyta - przeczyta lub je - zje)
- czasownik dokonany mona tworzy przez wymian sufiksu tematycznego (np. chwyta- - chwyci-)
- czasownikiem dokonanym moe te by czasownik rny od niedokonanego (np. i - pj)
77
12
Mw sobie, co chcesz!
To prawda, e nie mwisz jeszcze zbyt dobrze po polsku. Ale nie

wmwisz mi, e wanie dlatego jeste taki smutny. Czekaj! Tylko zamwi kaw i wtedy spokojnie wszystko omwimy. Jeste moim studentem
ju od trzech lat. Moemy wic pomwi szczerze. Masz trudnoci. Nie
potrafisz czasem czego poprawnie wymwi. A deklinacja? Umwmy
si, e jest trudna - zgoda. Studiujesz nieco dugo, duej ni inni. Ale
i to prawd mwic niczemu nie przeszkadza. W kocu to nie ja namwiem ci, by uczy si mojego jzyka. Pamitam, e powodem tej decyzji bya Basia.
To nie pierwszy przypadek, kiedy Polka zawrcia w gowie cudzoziemcowi. Chciae si z ni umwi. Zreszt Basiajest pikna, nie monajej tego odmwi.
Ja jestem wietnym lektorem i nie ma tu o czym mwi. Dlatego
wanie j a powinienem przemwi ci do rozsdku. Nie chciabym, eby
byy midzy nami jakie niedomwienia. Ty sam przymawiae si o dodatkowe lekcje i konsultacje. Czsto syszaem, jak inni studenci protestowali i, wierz mi, nie raz obmwili ci za plecami. Nie zachowuj si
wic teraz tak, jakby wszystko zmwio si przeciwko tobie. Lepiej daj
namwi si na ma kaw. To pomaga. atwiej si wtedy rozmwi.
Jest mi niewymownie przykro, e masz takie stresy. Dlatego nigdy nie
odmwi ci pomocy. Kady problem
gramatyczny moemy omwi jeszcze raz. Tylko nie prbuj wmwi sobie, e jeste za stary i za mao zdolny. Myl raczej o Basi. Jak bdzie
szczliwa i zaskoczona, kiedy wreszcie przemwisz do niej poprawnie,
w jej ojczystym jzyku. A kiedy bdziesz chcia umwi si z ni na
kolacj, spacer czy do kina, nie odmwi ci jak trzy lata temu. Mw sobie, co chcesz! Ale mw po polsku!
78
WICZENIA
E>

1. Czy student Adama mwi dobrze po polsku?
2. Od jak dawna Adam uczy swojego studenta?
3. Dlaczego student Adama postanowi uczy si jzyka polskiego?
4. Czy Polki wywieraj due wraenie na cudzoziemcach?
5. Czym zajmuje si zawodowo Adam?
6. Co student Adama myli o polskiej deklinacji?
7. Czy student Adama jest modym czowiekiem?
8. Co mona powiedzie o urodzie Basi?
9. Kto zamwi kaw?
10. Czy Adam i jego student przyjani si?
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikiem pisa, dodajc do niego odpowiedni prefiks (na-, od,-, pod-, przy-, xv-, z-(s-), do-, o-, po-, prze-, roz-,
wy-, za-).
1. List od Anny dostaem ju dwa tygodnie temu. Dzisiaj chciabym
wreszciejej
2. Wykady profesora Nowaka s niebywale interesujce. Chtnie
si do jego grupy.
3. Adam Mickiewicz
wikszo swoich wierszy na obczynie.
4. Tylko pan by wiadkiem tego incydentu. Czy moe nam pan teraz
wszystko spokojnie
?
5. Nie mog dalej notowa. Wanie
si mj dugopis.
6. Nie byem wczoraj na lekcji. Czy mog
wszystko z twojego zeszytu?
7. To jest ciekawy szkic literacki, ale brakuje mu zakoczenia. Musisz
j e szybko
8. Mj kolejny telegram do Anny liczy 2345 sw. Chyba troch za
bardzo si tym razem
9. To s wane dokumenty. Dlatego prosz si pod nimi starannie
i czytelnie
79
10. Jeli interesujecie si pastwo naszymi kursami szycia i szydekowania, to prosz

si na list uczestnikw.
11. Marcin zawsze nienaturalnie zachowuje si w obecnoci kobiet. On
chce za wszelk cen
si przed nimi.
12. Na pisemnym egzaminie z chemii organicznej Adam by w trudnej
sytuacji. Anna siedziaa tyem do niego, wic nie mg od niej niczego
13. Nie ma pewnoci, kto namalowa ten obraz. Najczciej jednak
si go Juliuszowi Kossakowi.
&
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikiem czyta, dodajc do niego odpowiednie prefiksy (za-, do-, wy-, na-, w-, roz-, od-, prze-, po-).
1 .Jest ju pno. Chyba zostan w domu i troch sobie
2. To wszystko jest napisane w tym artykule. Musisz tylko bardzo dokadnie
si w tekst.
3. Jeszcze nie skoczye czyta tej ksiki, aju chcesz o niej dyskutowa. Bdzie lepiej, jeli
j do koca.
4. Kiedy nie lubiem literatury popularnonaukowej. Teraz ju si
w niej troch
5. Przez pi lat studiw Stefan
wiele ksiek i opracowa dotyczcych fizyki jdrowej.
6. Justyna pisze tak niewyranie i niestarannie, e
jej listwjest prawie niemoliwe.
7. Moja ciotka Agata kocha literatur kryminaln. Mona powiedzie,
e si ni
8. Czy to prawda, e od roku Janek nie
anijednej ksiki?
9. Nie wiem, gdzie
takie sensacyjne informacje. Myl, e chyba nie s prawdziwe.
&
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikiem robi, dodajc do niego
odpowiednie prefiksy (do-, nad-, od-, pod-, roz-, xv-, z-, na-, ob-, po-, prze-, u-,
wy-, za-)
1. Pan Goliski nigdy nie lubi pracowa. Moe wanie dlatego niczego si w yciu nie
80
2. Mamy tylko jeden komplet kluczy do naszego nowego mieszkania.

Musimy koniecznie
jeszcze jeden.
3. Wiem, e bardzo chciaa mie to futro. Ale nie musiaa
tylu dugw.
4. Praca w hucie szka jest cika. Trzeba solidnie
si w cigu caego dnia.
5. Janek dugo chorowa i nie by w szkole. Teraz musi szybko wszystko
6. Micha ma due gospodarstwo rolne. Nie mam pojcia, jak on sam
moe to wszystko
7. Praca domowa z gramatyki nie jest nigdy fascynujca. Musz jednak zawszej
8. Jutro nie bd mie czasu dla ciebie. Musz pozaatwia rne pilne sprawy i
podstawowe zakupy.
9. To nie jest oryginalny obraz Jana Matejki. Zastanawiamy si jednak,
kto i kiedy tak doskonale go
10. Mj samochd jest stary i wyeksploatowany. Nie mona go w aden
sposb
na nowe sportowe auto.
11. Ta farba jest za gsta, eby malowa ni ciany. Trzeba wic j
dolewajc troch wody.
12. Projekt budowy nowego hotelu w rodku parku jest kontrowersyjny. Nie wiem, czy uda si wam dla niego
opini publiczn.
13. Pracowaem szesnacie godzin
si po okcie. Teraz chc ju tylko spa.
14. Jeste podobno moim przyjacielem. Dlaczego wic chcesz mnie
w maestwo z twoj siostr?
15. Spotkamy si dopiero wieczorem. Mam duo pracy i wczeniej absolutnie si nie
16. Jeste rozsdnym czowiekiem. Jak moge
tak wielkie gupstwo?
17. Chyba zrezygnuj z pracy w tej firmie. Pac tu za mao. A j a przecie musz
na moj rodzin.
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikiem mwi, dodajc do niego odpowiednie prefiksy. (**) - oznacza form bezokolicznika lub
form nieosobow.
1. (ty) - To prawda, e nie
sku. Ale nie
jeszcze zbyt dobrze po polmi, e wanie dlatego paczesz.

81
2. (j a, my) Czekaj! Tylko

kaw i wtedy spokojnie wszystko
3. (my)
Jeste moim studentem ju od trzech lat. Moemy wic .
szczerze
4 (**)
Masz trudnoci. Nie potrafisz czasem czego poprawnie .
5. (my)
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
82
A deklinacja?
si, e jest trudna zgoda.
(ja)
Studiujesz nieco dugo, duej ni inni. Ale i to prawd
mwic niczemu nie przeszkadza. W kocu to nie ja
ci, by uczy si mojego jzyka. Pamitam,
e powodem tej decyzji bya Basia. To nie pierwszy przypadek, kiedy Polka zawrcia w gowie cudzoziemcowi.
(ty)
Chciae si z ni
(ona)
Zreszt Basiajest pikna, nie monajej tego
(* *)
Ja j estem wietnym lektorem i nie ma tu o czym
Dlatego wanie ja powinienem
ci do rozsdku. Nie chciabym, eby byy midzy nami jakie niedomwienia.
(ty)
Ty sam
si
o dodatkowe lekcje i konsultacje.
(oni)
Czsto syszaem, jak inni studenci protestowali i, wierz
mi, nie raz
ci za plecami.
(* *)
Nie zachowuj si wic tak, jakby wszystko
si przeciwko tobie. Lepiej daj
si na
ma kaw. To pomaga. atwiej si wtedy
(ja)
Jest mi niewymownie przykro, e masz takie stresy. Dlatego nigdy nie
ci pomocy.
(**)
Kady problem gramatyczny moemy
jeszcze raz.
(**)
Tylko nie prbuj
sobie,
e jeste za stary i za mao zdolny. Myl raczej o Annie.
(ty)
Jak bdzie szczliwa i zaskoczona, kiedy wreszcie
do niej wjej ojczystym jzyku.
(**, ona) A kiedy bdziesz chcia
si z ni na kolacj, spacer czy do kina, nie
cijak siedem lat temu. Mw sobie, co chcesz! Ale mw po
polsku!
&

1. Obmwi kogo za jego plecami.
2. Przemwi komu do rozsdku.
3. Zawrci komu w gowie.
4. Wszystko zmwio si przeciwko mnie.
5. Jest mi niewymownie przykro.
6. Robi co za wszelk cen.
7. Urobi si po okcie.
Drugie ogniwo aspektu

* tworzenie
- do wikszoci czasownikw niedokonanych mona doda szereg prefiksw, ktre nie tylko zmieniajje w dokonane, ale te zmieniaj ich
znaczenie
- prefiksy speniaj dwie funkcje: zmiany aspektu i znaczeniow
- od czasownikw dokonanych z prefiksem speniajcym dwie funkcje
mona tworzy nowe czasowniki niedokonane
* przykady
- wygra (odnie sukces, nie tylko w grze, ale i w yciu, pracy, nauce,
np. Micha pracuje bardzo sumiennie. Na tym moe jedynie wygra.)
- przelecie (szybko min, np. Dzie przelecia nie wiadomo kiedy;
robi co mao uwanie, np. Kasia przeleciaa wzrokiem
po caej wystawie.)
83
13
Opamitaj si!
- Czy wiesz Tomku, ktra jest godzina?

Miae przygotowywa si do egzaminw.
-Ale zd si przygotowa - obiecuj.
- Obiecywae ju kilka razy. Jak dugo
bdziemy musieli przypatrywa si jeszcze twojej bezczynnoci? Masz prawie
trzydzieci at i nawet nie zacze studiowa.
- No tak, ale...
- Ale razem z mam mamy dosy tego
wszystkiego. Jeli chcesz zamiata ulice,
to prosz bardzo. Tylko e ty nie potrafisz zamie wasnego pokoju.
- Tato pozwl, e...
- Pozwalalimy ci na wszystko. Wic moe
to ty pozwolisz mi teraz skoczy? Nie musisz otrzymywa wszystkiego za
darmo do koca ycia. Otrzymae ju wystarczajco duo. Nawet nie bdziesz wiedzia, kiedy przelec ci najlepsze lata. Zwaszcza modo lubi
szybko przelatywa. Jeli masz zamiar odegrajak istotn rol, to przesta
odgrywa bazna i bierz si do roboty! Przypatrz si wreszcie sam sobie i nie
wydymaj bezmylnie warg.
- Dobrze, ju wicej ich nie wydm.
- My nawet wstydzimy si zaprosi Kowalskich na kolacj czy bryda.
A sam doskonale wiesz, jak bardzo lubimy ich zaprasza. Powd jest prosty. Nie chcemy dowiadywa si cigle, jak zdolny i inteligentnyjest ich
syn Krzysztof, ktry wanie koczy studia medyczne. Bo oni te chcieliby dowiedzie si czego o naszym dziecku.
- Opanuj si, tato! Przecie nie bd ucieka od tego, jaki jestem.
- Bo nie mona uciec od siebie samego. Tylko jak mamy z mam opanowywa nasze stresy i emocje? Czy mamy umrze, patrzc jak zmarnowae swoje ycie?
-Jeli moglibycie jeszcze troch nie umiera, to obiecuj wam pogodn staro.
84
trzeba
go latem.
10. Nie jestemy ju w stanie odczyta bez problemw tego staropolskiego tekstu. Takie zabytki powinni
specjalici.
11. Twj syn nie potrafi zachowa si grzecznie. Wszystkie twoje dzieci
powinny
si lepiej.
Wystpujce w zdaniach czasowniki prosz przeksztaci wedug wzoru.

WZR: zachowa - zachowywa
1. Niestety, nie wiadomo ilu ludzi podpisywao cyrograf z diabem.
Pan Jan Twardowski by pierwszym naszym rodakiem, ktry go
2. Ludzie umieraj na skutek staroci oraz rnych chorb i wypadkw. Zastanawiam si, czy mona
z nudw.
3. Strach jest tym uczuciem, ktre czsto trudno jest opanowa. Ale
czy zawsze musimy si
?
4. Wczoraj zamalowaem jedn cian na zielono, poniewa lubi ten
kolor. ona przekonaa mnie jednak wieczorem, e nie powinienem niczego wicej
bez jej zgody.
5. Anna jest sekretark, dlatego musi przepisywa wiele listw i dokumentw. Wczoraj jednak nie zdya wszystkiego
6. Krzysztof Kolumb odkry Ameryk. My
j codziennie.
7. Urlop by krtki, wic nawet nie wyspaem si dobrze. A moe jaju
nie potrafi normalnie
?
8. Nie wiem, jak pan moe wysiadywa caymi dniami na tych nudnych konferencjach. Ja nie mog tu
nawet piciu minut.
9. Wiem, e w yciu nie zawsze mona wygrywa. Ale ten jeden jedyny
raz chciabym
10. Dokupiem dwa nowe plakaty do mojej kolekcji. Los kolekcjonera
polega na tym, e stale musi co
11. To bardzo nieadnie podsuchiwa cudze rozmowy. Wasz j a
przez przypadek.
86
E>
Prosz uzupeni wedug wzoru.

WZR: podsucha -podsuchiwa
1. przygotowa
2. domalowa
3. odpisa
4. przemyle
5. przypatrze si
6. odsiedzie
7. okra
8. dogodzi
9. wydusi
10. utrze
11. wymie
12. zassa
Prosz uzupeni wedug wzoru.

WZR: wymie - wymiata
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
&
dolatywa
dowiadywa si
odkrzykiwa
podtrzymywa
ogrzewa
rozmywa
wycieka
przybywa
zawilga
wymyla
dociera
zarabia
Prosz uzupeni ponisze zdania wedug wzoru.

WZR przespa -przesypia (Niejeste niedwiedziem, ebyprzesypiaca zim.)
1. - Czy wiesz Tomku, ktra jest godzina? Miae (przygotowa)
si do egzaminw.
2.-Ale zd si (przygotowywa)
-obiecuj.
87
3. - (obiecae)
ju kilka razy. Jak dugo
bdziemy musieli (przypatrze si)
jeszcze twojej bezczynnoci? Masz prawie trzydzieci lat i nawet nie
(zaczynae)
studiowa.
4. - No tak, ale...
5. - Ale razem z mam mamy dosy tego wszystkiego. Jeli chcesz (zamie)
ulice, to prosz bardzo. Tylko
e ty nie potrafisz (zamiata)
wasnego pokoju.
6. - Tato, pozwl, e...
7. - (pozwalamy) ci na wszystko. Wic moe to ty (pozwalasz)
mi teraz skoczy? Nie musisz (otrzyma)
wszystkiego za darmo do koca ycia.
(otrzymywae)
ju wystarczajco duo.
Nawet nie bdziesz wiedzia, kiedy (przeleciay)
ci najlepsze lata. Zwaszcza modo lubi szybko (przelecie)
Jeli masz zamiar (odgrywa)
jak istotn rol, to przesta (odegra)
bazna i bierz si do roboty!
(przypatruj si)
wreszcie sam sobie i nie
(wydmij)
bezmylnie warg.
8. - Dobrze, ju wicej ich nie (wydymam)
9.-My nawet wstydzimy si (zaprasza)
Kowalskich na kolacj czy bryda. A sam doskonale wiesz, jak bardzo lubimy ich (zaprosi)
.
Powdjest prosty. Nie chcemy (dowiedzie si)
cigle, jak zdolny i inteligentny jest ich syn Krzysztof, ktry wanie
koczy studia medyczne. Bo oni te chcieliby (dowiadywa si)
czego o naszym dziecku
10. - (opanowywuj si)
tato! Przecie
nie bd (uciec)
od tego, jakijestem
11. - Bo nie mona (ucieka)
od siebie samego
Tylko jak mamy z mam (opanowa)
nasze stresy i emocje? Czy mamy (umiera)
patrzc, jak (zmarnujesz)
swoje ycie?
12. -Jeli moglibycie jeszcze troch nie (umrze)
to obiecuj wam pogodn staro
88
fr

1. Modo lubi szybko przelatywa.
2. Odgrywa (robi z siebie) bazna.
3. Ucieka od samego siebie.
4. Mdle (omdlewa) przy byle okazji.
5. Podpisa cyrograf z diabem.
6. Umiera z nudw.
7. Odkrywa Ameryk.
8. Pogodna staro.
9. Bra si do roboty.
10. Wydyma bezmylnie wargi.
11. Odgrywa istotn rol.
Wtrne pary aspektowe - trzecie ogniwo aspektu

* tworzenie
- podstaw stanowi czasownik dokonany prefiksalny, np. doczyta, ktry
ma nowe znaczenie w stosunku do czasownika niedokonanego czyta
- przez wymian sufiksu tematycznego czasownika dokonanego prefiksalnego (tu doczyta) tworzy si nowy czasownik niedokonany (doczytywa)
- nowy czasownik niedokonany ma to samo znaczenie, co czasownik
dokonany, od ktrego zosta utworzony, ale informuje o funkcji bdcej w toku - dziejcej si - niedokonanej
* przykady
0
czasownik
niedokonany
1
czasownik
dokonany
czyta
przeczyta
prymarne pary aspektowe
3
2
czasowniki
czasowniki
dokonane o no- niedokonane o tym
wym znaczeniu samym znaczeniu
odczyta
odczytywa
wyczyta
wyczytywa
doczyta
doczytywa
wtrne pary aspektowe
89
Pojad jeszcze dalej
Nazywam si Stanisaw Wrblewski. Pochodz z biednej rodziny. Dlatego dugo dochodziem do tej pozycji spoecznej, ktr mam teraz.
Nie jestem ju bardzo mody. Mona powiedzie, e dobiegam czterdziestki. Modo przeleciaa mi szybko i chyba gupio. Teraz dopiero
przychodzi czas na refleksje. I czas na realizacj marze. A zawsze miaem tylko jedno - podre.
Doskonale pamitam, kiedy pierwszy raz pojechaem za granic.
W zasadzie nie tyle pojechaem, co poleciaem. I to od razu na inny
kontynent, do Australii. To byo co wspaniaego. Tym bardziej, e w drog powrotn popynem statkiem. Czy moe by co rwnie fascynujcego? Przez kilka tygodni obserwowaem albo jak przepywaj obok nas
awice ryb, albo jak przelatuj nad moj gow gromady ptakw.
Ile to ju razy byem na szczytach takich gr, na ktre wchodzili i z ktrych schodzili tylko najodwaniejsi. Nie baem si pj w wiat niegw
ani wiat piaskw. Przepynem niejedno morze. Raz nawet pobiegem
samotnie kilka kilometrw przez pustyni w poszukiwaniu wody.
Ale zawsze kiedy widz, jak odlatuje z lotniska samolot albo odjeda
z dworca pocig, budzi si we mnie ch nowej przygody. Bo przecie
cigle s brzegi, do ktrych jak do tej pory nie dopynem. Dlatego
wierz, e przejad jeszcze przez niejeden kraj. Moe nawet przelec
90
WICZENIA

1. Czy pan Wrblewski przekroczy ju czterdziesty rok ycia?
2. Wjakiej sytuacji materialnej byli rodzice pana Stanisawa?
3. Czy marzenia pana Stanisawa s bardzo rnorodne?
4. Co wiemy o pierwszej zagranicznej podry Stanisawa Wrblewskiego?
5. Czy pan Stanisaw odbywa podre morskie?
6. Jak czsto lata balonem?
7. Co robi na pustyni?
8. Czy pan Stanisaw zajmowa si wspinaczk grsk?
9. Jakie odczucia ma pan Wrblewski, kiedy znajduje si na dworcu
lub lotnisku?
10. Czy pan Stanisaw by ju w lesie tropikalnym?
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi formami aspektowymi czasownikw i, chodzi.

WZR: Marek codziennie wieczorem chodzi na krtki spacer. Dzisiaj
majednak tak duo pracy, e chyba nie pjdzie.
1 .Jutro idziemy gdzie potaczy. Moe i ty z nami
2. - Czy Grzegorz by sam na wczorajszym wykadzie?
- Nie, Elbieta
3. Micha nie przyszed dzisiaj na obiad, poniewa
?
razem z nim!
z Natali do kina
4. Janek nie mg przyj do was, poniewa

do dentysty
do nas bez zapowiedzi
5. Ty zawsze
6. Anna dugo nie wracaa do domu, wic Adam
jej szuka
7. Ciesz si, e ty wreszcie
po rozum do gowy i zacze studiowa
do pracy
8. Ty, Michale, dzisiaj troch wczeniej
9. J a chyba sobie ju
Nie chc przeszkadza
91
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi formami aspektowymi czasownikw jec/iai jedzi.
WZR: Piotr przyjecha jak zwykle ostatni.
1. Dwa dni temu Adam
na urlop do Woch.
2. Nikt nie wie, kiedy
do nas ciotka Agata.
3. Czy wyju dobrze
na nartach?
4. Przed godzinjanek
z domu do szkoy.
5. Anna nie prowadzi zbyt dobrze samochodu. Dlatego zawsze z niemaym trudem
do garau.
6. Mamyju mao benzyny, ale bez problemu
do najbliszej stacji.
7. Spnilimy si kilka minut i pocig
nam sprzed samego nosa.
8. Czy masz tak duo pienidzy, e zawsze
do pracy takswk?
9. Darekjest le wychowany i najczciej
bez poegnania.
10. Myl, e tym samochodem Adam ju dugo nie
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi formami aspektowymi czasownikw lecie, ata.
WZR: W Warszawie jest fatalna pogoda. Nie wiadomo, kiedy odleci std
najbliszy samolot.
1. Adam zawsze chcia
2. Samolot z Wilna
3. Jestjujesie, wic niektre ptaki
4. Jest tyle pomysw, ktre codziennie
5. Samoloty wroga
6. Jutro Anna
7. Ptaki szybko
8. Dzisiaj przez okno
szybowcem
z maym opnieniem
do Afryki
mi przez gow
nagle i nie wiadomo skd
z Warszawyju o smej rano
nad naszymi gowami
do pokoju duy kolorowy motyl
92
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi formami aspektowymi czasownikw pyn, pywa, biec, biega.
WZR: Wiktor jako pierwszy dopyn do brzegu.
1. Adam chce samotnie
przez Atlantyk.
2. Marekjest w dobrej formie ijutro
na 10 kilometrw ulicami Krakowa.
3. Do naszych portw w Gdasku, Gdyni i Szczecinie
statki z caego wiata.
4. Anna staa tak daleko, e jej gos ledwie do nas
5. Woda w tym jeziorze jest ciepa i czysta. Dlatego moemy w nim bez
obaw troch
6. Janek nie by faworytem w tym biegu. Nikt si nie spodziewa, e
wanie on
pierwszy.
7. Kady pies powinien codziennie kilka minut
w czasie spaceru.
8. Wczoraj z portu
statek, na ktrym pracuje brat Krzysztofa.
&
Prosz uzupeni ponisze zdania.

1. Wejciem si
a wyjciem
2. Co kilka minut na to lotnisko
nowy
samolot. Ale i co kilka z niego
3. Jeli chcesz
swoim wielkim samochodem do tego maego garau, to bdziesz musia pniej z niego
4. Do Warszawy ten pocig nigdy nie
punktualnie, za to zawsze z niej punktualnie
5. Do naszej firmy
wielu nowych pracownikw. Ale i rwnie wielu z niej szybko
6. Tym statkiem
nasza ciocia
z Australii. I tym samym za dwa tygodnie
7. Na egzaminie Janek by zdenerwowany, wic nic sensownego nie
mu do gowy.
8. To, co pan mwijest bardzo ciekawe, ale za bardzo
od tematu naszej dyskusji.
9. Babcia dugo
do siebie po tej chorobie.
10. Wnioski, do jakich pani
s niestety bdne.
93
E>
WZR: (ty) - dopywa, odpywa, upywa
Czy to prawda, e jutro odpywasz do Ameryki?
1. (ja)
- uchodzi, pochodzi, wychodzi
z biednej rodziny
-pochodzi, dochodzi, wchodzi Dlatego dugo
do tej pozycji spoecznej, ktr mam teraz
3. (ja) - ubiega, podbiega, dobiega Nie jestem ju bardzo mody.
Mona powiedzie, e
czterdziestki
4. (ona) - przelecie, wlecie, ulecie Modo
mi szybko i chyba gupio
5. (on) - dochodzi, przychodzi, zachodzi Teraz dopiero
czas na refleksje. I czas na realizacj marze. A zawsze miaem tylko jedno - podre.
6. (ja) - pojecha, podjecha, zjecha Doskonale pamitam, kiedy pierwszy raz
za granic.
7. (ja) - dolecie, przylecie, polecie W zasadzie nie tyle pojechaem, co
I to od razu na inny kontynent,
do Australii. To byo co wspaniaego.
8. (ja) - przepyn, popyn, podpyn Tym bardziej, e w drog powrotn
statkiem. Czy
moe by co rwnie fascynujcego?
9. (one) - przepywa, wpywa, wypywa - przelatywa, wylatywa, wlatywa Przez kilka tygodni obserwowaem albo jak
obok nas awice ryb, albo jak
nad moj gow gromady ptakw.
10. (oni) - wchodzi, schodzi, zachodzi, nadchodzi, pochodzi, dochodzi Ile
to ju razy byem na szczytach takich gr, na ktre
i z ktrych
tylko najodwaniejsi.
Nie baem si pj w wiat niegw ani w wiat piaskw.
11. (ja) - dopyn, popyn, przepyn -pobiec, przybiec, podbiec
niejedno morze. Raz nawet
samotnie
kilka kilometrw przez pustyni, w poszukiwaniu wody.
12. (on) - wyjeda, odjeda, zjeda - wylatywa, odlatywa, zlatyioa
Ale zawsze kiedy widz, jak
z lotniska samolot albo
z dworca pocig, budzi si we mnie ch nowej przygody.
2. (ja)
94
13. (ja)
14. (ja)
15. (ja)
16. (ja)
17. (ja)
- dopyn, wypyn, podpyn Bo przecie cigle s brzegi,

do ktrych jak do tej pory nie
- pojecha, przejecha, objecha - oblecie, przelecie, odlecie Dlatego wierz, e
jeszcze przez
niejeden kraj. Moe nawet
si kiedy balonem.
- przej, pj, doj -pospacerowa, naspacerowa, odspacerowa
Albo
przez tropikalny las.
Tak, to pewne, e jeszcze sobie troch
po tej naszej piknej i penej tajemnic planecie.
- oblecie, polata, dolecie -pojedzi, pojecha, podjecha
samolotami wrd chmur.
samochodami wrd niedostpnych pustkowi.
- popyn, popywa, przepywa
na wspaniaych, ale i drogich transatlantykach. Zawsze przecie znajdzie si takie miejsce, w ktrym si jeszcze nie byo.

1. Pochodzi z biednej rodziny.
2. Dobiega czterdziestki.
3. Prowadzi samochd.
4. Odjeda sprzed samego nosa.
5. Nic nie przychodzi mi do gowy.
6. Odbiega od tematu.
7. Dochodzi do siebie.
8. Dochodzi do wniosku.
Aspekt czasownikw ruchu

* tworzenie
- tworzy si od czasownikw oznaczajcych ruch ukierunkowany (i,
jecha, biec, pyn, lecie)
- do czasownikw tych dodaje si ich dokonane odpowiedniki (np. i
-pj, lecie - polecie itd.)
- w ten sposb tworzy si nie tylko prymarne pary aspektowe (np. jecha
-pojecha), ale i pary wtrne (np. chodzi - przychodzi)
- podstaw czasownikw niedokonanych wtrnej pary aspektowej s
czasowniki okrelajce ruch nieukierunkowany (np. jedzi, chodzi)
95
Lubi bywa
15
Lubi bywa w dobrych restauracjach, barach i klubach. Takijujestem.

Pijam tylko drogie i uznane alkohole.
Jadam wyszukane potrawy. To naprawd moe dawa wiele zadowolenia.
Oczywicie spotykam tam tylu wspaniaych ludzi. Mj ojciec czsto mawia, e
naley przebywa w dobrym towarzystwie.
A pozwalam sobie na to tylko dlatego, e
zarabiam do dobrze. I jeszcze z duym
szczciem grywam na giedzie.
Czasem miewam jednak chwile refleksji. Chadzam wtedy samotnie po parku. Lub wieczorami czytuj literatur
pikn. Sam nawet troch pisuj. Nie
jed wtedy nigdzie. Nie widuj przyjaci. Za to do regularnie pywam
i grywam bd w tenisa, bd w koszykwk. Lubi te siadywa w ogrodzie moich rodzicw i sypia na wieym powietrzu.
Kiedy bywam u rodzicw, nie musz ubiera si elegancko. Wolno
mi wylegiwa si przez cay dzie w pidamie. Pozwalam sobie te na to,
eby odpoczywa bez gazet i telewizji. Bo tylko tam mog nie zajmowa
si niczym wanym.
Ale kiedy nadchodz niedzielne popoudnia, wracam do swojego
mieszkania. I nie bd nikogo oszukiwa, e wtedy... pijam duo dobrego alkoholu. Jadam duo smacznych potraw. I bywam wrd ludzi takich jak ja. Boja czasem miewam swoje potrzeby i rozrywki. Jeli takie
ycie jest tylko gr, to i tak chtnie w ni grywam. Tylko e tacyjakja nie
bywaj wzorem do naladowania- o tym nie zapominajcie!
97
WICZENIA
E>

1. Czy bohater opowiadania, Wojtek, jest domatorem?
2. Czy Wojtek raczej unika alkoholu?
3. Jakie pogldy na ycie towarzyskie mia ojciec Wojtka?
4. Wjakiej sytuacji finansowej znajduje si Wojtek?
5. Czy Wojtek bywa niekiedy skonny do refleksji?
6. Wjaki sposb Wojtek najchtniej odpoczywa?
7. Dlaczego Wojtek lubi bywa u rodzicw?
8. Co stanowi dla Wojtka najlepsz rozrywk?
9. Czy ycie Wojtka jest gr?
10. Czy Wojtek uwaa, e jest wzorem do naladowania?

WZR: Od roku nie byem w tej restauracji. Wczeniej czsto w niej
bywaem.
1. Ostatnio Piotr nie pisa do Zofii. Ajeszcze rok temu
do niej regularnie.
J'
2. Nie mam najczciej czasu, ebyje obiad w domu. Zawsze robi to
w biegu. Dlatego chtnie i systematycznie
w restauracji.
3. Anna znowu nie bya u Krzysztofa na imieninach. Wszyscy wiemy, e
ona bardzo niechtnie u niego
4. Od czasu do czasu pastwo Makowscy maj ciche dni. Wtedyjedno z nich pi u swoich rodzicw. Kiedy nie s skceni,
razem.
5. Wczoraj moja teciowa miaa mi duo do powiedzenia. Takjak przedwczoraj i przed tygodniem. Ona zazwyczaj
co do powiedzenia.
6. To nie jest prawda, e Krystyna nigdy niczego nie czyta. Przecie
codziennie
ogoszenia matrymonialne.
7. Ty mieszkasz w Krakowie, a j a w Warszawie, dlatego widz Ci raz na
jaki czas. Co moemy zrobi, eby
si czciej?
98
8. Nie pijam mleka! Wzdrygam si na sam myl o nim. A wszystko

dlatego, e przez cae dziecistwo musiaemje
9. Ja nie gram na adnym instrumencie muzycznym. Za to bardzo chtnie i czsto
w szachy.
Ponisze zdania prosz uzupeni wybranymi czasownikami: wraca, zbija, obraca si, mija, zostawa, sprawdza, sprawia, zajmowa, zarabia,
kupowa.
1. ycie cigle
obok mnie,
jakby dziwn prowadzio gr.
2. Rnimy si niestety tym, e z moich pomysw nic nie wynika. A ty
na swoich
fortun.
3. Do takich miejsc, jak to, chciaoby si
wiele razy.
4. Wiem, e chciaaby bez koca
nowe sukienki, futra, buty i torebki. Kto jednak musi za to wszystko zapaci.
5. Marek pracuje duo. Nie ma czasu na prywatne ycie. Nawet nie
cieszy si z tego, e
tak wiele pienidzy.
6. wiat filmu i reklamy zawsze fascynowa Ann. Chciaaby wic
wrd ludzi kina.
7. Micha
ju wiele odpowiedzialnych stanowisk w ministerstwie. Nikt jednak nie spodziewa
si, e bdzie ministrem.
8. Anna nie lubi
.-r
sama w domu.
Dlatego stale kogo do siebie zaprasza.
9. wity Mikoaj jest wanie po to, eby
wszystkim mie niespodzianki.
10. Nigdy nie byem dobrym matematykiem, dlatego kade rozwizane
z trudem zadanie
kilka razy.
E>

WZR: Bardzo interesuj si jzykiem francuskim. Chtnie czytuj francuskie czasopisma i gazety.
1. Ojciec Andrzeja jest pilotem. Ju przeszo dwadziecia lat
po caym wiecie.
2. Pastwo Grabowscy s wielbicielami muzyki symfonicznej. Dlatego
do regularnie
do filharmonii.
99
3. O tej porze roku woda w Batyku jestjeszcze bardzo zimna. Musimy

wic
w basenie miejscowego klubu.
4. Doskonaa figura i wietne samopoczucie to co, czego zazdroszcz
Annie wszystkie koleanki. Ale adna nie chce z ni
codziennie rano kilka kilometrw.
5. Znam twojego kota. Zawsze, kiedy zostawiasz otwarte okno, on natychmiast
z domu.
6. Nie znasz mojego kota. Zawsze, kiedy zostawiam otwarte okno, on
te
do domu.
7. Wiem, e masz stary samochd i nie lubisz szybkiej jazdy. Ale nawet
rowerzyci
szybciej od ciebie.
8. Kiedyjestemy razem, godziny
tak szybko, jakby byy minutami. Czy i ty masz takie wraenie?
Do podanych czasownikw prosz dopisa ich form wyraajc wielokrotno, lub odwrotnie.
WZR: min - mija
1. mwi
2.jecha
3. siada
4. pisa
5. kupi
6
7
8
9
10
>:....
jada
grywa
pij a
stawa
kicha
&
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami wyraajcymi czynno

wielokrotn (* - oznacza form bezokolicznika).
1. (ja)
2.
3.
4.
5.
100
(ja)
(ja)
(*)
(ja)
Lubi (by)
w dobrych restauracjach, barach i klubach. Takijujestem.
(pi)
tylko drogie i uznane alkohole.
(je)
wyszukane potrawy.
To naprawd moe (da)
wiele zadowolenia.
Oczywicie (spotka)
tam tylu wspaniaych ludzi.
6. (on)
Mj ojciec czsto (mwi)

e naley przebywa w dobrym towarzystwie.
7. (ja)
A (pozwoli)
sobie na to tylko
dlatego, e (zarobi)
do dobrze.
8. (ja)
Ijeszcze z duym szczciem (gra)
na giedzie.
9. (ja)
Czasem (mie)
jednak chwile refleksji.
10. (ja)
(chodzi)
wtedy samotnie po parku.
11. (ja)
Lub wieczorami (czyta)
literatur pikn.
12. (ja)
Sam nawet troch (pisa)
13. (ja)
Nie (jecha)
wtedy nigdzie.
14. (ja)
Nie (widzie)
przyjaci.
15. (ja)
Za to do regularnie (pyn)
i (gra)
bd w tenisa, bd w koszykwk.
16. (*)
Lubi te (siada)
w ogrodzie moich
rodzicowi (spa)
na wieym powietrzu.
17. (ja, *)
Kiedy (by)
u rodzicw, nie
musz (ubra si)
elegancko.
18. (*)
Wolno mi (chodzi)
przez cay dzie w pidamie.
19. (ja,*)
(pozwoli)
sobie te na to, eby
(odpocz)
bez gazet i telewizji.
20. (*)
Bo tylko tam mog nie (zaj si)
niczym wanym.
21. (one, ja) Ale kiedy (nadej)
niedzielne
popoudnia, Obrci)
d o swojego mieszkania.
22. (*)
I nie bd nikogo (oszuka)
e wtedy
23. (ja)
(pi)
duo dobrego alkoholu.
24. (ja)
(j e )
duo smacznych potraw.
25. (ja)
I (by)
wrd ludzi takich jak ja.
26. (ja)
Bo ja czasem (mie)
swoje potrzeby i rozrywki.
27. (ja)
Jeli takie ycie jest tylko gr, to i tak chtnie w ni (gra)

1. Je w biegu.
2. By domatorem.
3. Wzdryga si na sam myl o...
4. Zbija majtek (fortun).
5. Zajmowa odpowiedzialne stanowiska.
101
6. Obraca si wrd ludzi.

7. Mie ciche dni.
8. Sprawia komu niespodziank.
Formy czasownikw oznaczajcych czynno wielokrotn (habitualn)

* tworzenie
- formy te s tworzone od czasownikw bezprefiksalnych (np. pisa - pisywa)
- oznaczaj czynnoci powtarzajce si lub bdce zwyczajem
- tworzy si j e poprzez wymian sufiksu tematycznego czasownika podstawowego na sufiksy -wa-, -ywa-, -a- (np. pisywa) oraz -aj-, dla 3. osoby liczby mnogiej (np. jadaj)
- w temacie czasownika wystpuj alternacje samogoskowe: o : a (chodzi - chadza), e : a (je - jada), : a (mwi - mawia)
* przykady
1
by
czyta
mwi
102
2
bywa
czytywa
mawia (mawiaj)
sufiks tematyczny
-wa-ywa-a- (-aj-)
Do czego doszo?
16
Leszek domyli si, e Julii ju nie bdzie. Ani dzisiaj, ani nigdy.
Dochodzia pnoc. Wiedzia, e si na ni nie doczeka. Doszed do
smutnego wniosku, e to koniec. Ich mio dogasaa, dopalaa si jak
ostatni papieros. Ale winy mg doszukiwa si tylko w sobie. To przecie on dorabia si za wszelk cen. Ona dobrodusznie dopijaa jego
zimn kaw. Dojadaa resztki z wczorajszego obiadu. Zawsze dotrzymywaa mu towarzystwa, dodawaa otuchy. Dokadaa swoje pienidze do
jego nieprzemylanych zakupw. Nigdy nie dopytywaa si, dlaczego
tak pno wraca do domu.
Kiedy zaczli mieszka razem, wiedzia, e dosta w swoje rce prawdziwy skarb. Wtedy docenia to. Uwaa, i doskonale si dobrali i dopasowali. Dokupowa chtniejakie drobiazgi dojej skromnego ubrania.
Ale pniej...
To on nie dochowa jej wiernoci. Zacz dostrzega inne kobiety.
Doszo nawet do tego, e nie dawa jej pienidzy na prowadzenie domu.
Mimo e jego gruby portfel najczciej si ju wtedy nie domyka. Zoliwie dostarcza jej powodw do zmartwie i domysw.
Teraz ma to, czego si dopracowa - samotno. Czemu wic dopytuje
samego siebie o powody? Myl ojulii cigle przecie dociera dojego wiadomoci. Bolenie go dotyka. Dlaczego nie dotrwali? Dlaczego nie dogadali si? Wiedzia, e do tej historii niktju nie dopisze dalszego cigu. Nikt
nie doda anijednego sowa. Nawet gdyby teraz prbowa dodzwoni si do
niej, to i tak niczego by ju nie dopi. Dlatego wsta. Dopali papierosa.
Zamkn okno i doby z siebie gbokie westchnienie.
103
WICZENIA
E>

1. O ktrej godzinie Julia przyjdzie do Leszka?
2. Do czego Leszek porwnuje swoj mio do Julii?
3. Czy Leszek jest materialist?
4. Dlaczego Leszek wraca pno do domu?
5. CzyJulia i Leszek mieszkali osobno?
6. Co mona powiedzie o portfelu Leszka?
7. Czy Julia byajedyn kobiet, ktr interesowa si Leszek?
8. Jakie plany na przyszo majjulia i Leszek?
9. Dlaczego Leszek nie prbuje telefonowa do Julii?
10. Czy Leszek jest niepalcy?
*
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (dopali, doczeka, doczyta, dogotowa, dopisa, doy, dopi, douczy).
1. Ta ksika jest najzwyczajniej w wiecie nudna. Chyba ju jej nigdy
nie
2. List do rodzicw jest ju w zasadzie napisany. Moe jeszcze tylko,
jako dobry syn,
, e za nimi tskni.
3. Profesor robi tak krtkie przerwy, e nikt z nas nie zdy
papierosa.
4. Obiady u ciebie zawsze bardzo mi smakuj. Ale tym razem ziemniaki s zbyt twarde. Chyba ich nie
mamo.
5. Nie znamy caego materiau, jaki ma obowizywa na egzaminie.
Mamy za to jeden wieczr, eby si reszty
6. Babcia jest w dobrej formie fizycznej. Wszyscy mamy nadziej, e
do stu lat.
7. Nie lubi zimnej kawy. Ale skoro nie mam czasu na inn,
t do koca.
8. W tym roku Adam jedzie na urlop do Woch. Ju nie moe si go
104
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (doj,

dojecha, dobiec, dopyn, dolecie, donie, dochodzi, dokoczy).
1. Dla wielu sportowcw sukcesem w biegu maratoskim nie jest zajcie pierwszego miejsca. Oni pragn tylko
do mety.
2. Dla maego Michaa ta walizkajest zdecydowanie za cika. On chyba nie zdoa
jej samodzielnie do autobusu.
3. Dla mnie piciokilometrowy spacer nie stanowi problemu. Bez trudu
zawsze do zaplanowanego miejsca.
4. Dla samolotu trasa z Warszawy do Gdariskajest krtka. Ale nie wiem,
czy ty
tam balonem.
5. Mojego syna bolju nogi ijest zmczony. On nie
do tego schroniska w grach o wasnych siach.
6. Wiem, e teatr jest gdzie blisko. Ale nie mam pojcia, jak do niego
mog
moim stale psujcym si samochodem.
7. Kiedy stoj nad brzegiem morza, zawsze marz o tym, eby kiedy
samotnie
do jakiego odlegego ldu.
8. Budow domu Adam zacz trzy lata temu. Ma nadziej, e w tym
roku zdoaj
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (domalowa, dogoni, dodzwoni, dorwna, dopasowa, dola, doda, dokupi)
1. Marek wyjecha nad morze przeszo p godziny wczeniej ni my.
Nie sdz, ebymy mogli go
2. Powiedzielimy sobie ju chyba wszystko na ten temat. Nie wiem, co
monajeszcze
3. Anna wieczorami prowadzi dugie telefoniczne rozmowy z Adamem.
To mao prawdopodobne, eby si do niej wtedy
4. Krzysztofjest najpracowitszym i najzdolniejszym studentem. W zasadzie nikt nie jest w stanie mu
5. To prawda, e nie lubi tego polityka. Ale to niej a
wsy i brod na plakacie z jego zdjciem.
6. Bdziemy mie wicej goci ni mylelimy. Moe pjd szybko do
sklepu i
kilka butelek wina.
7. Wczoraj kupiem nowy garnitur i koszul. Teraz musz jeszcze tylko
do tego
jaki adny krawat.
8. Nie, niejestem pijany. Ale, prosz, nie
mi, mj drogi, ju wicej wina.
&

WZR: Mam za mao benzyny. Chyba nie dojad do Rzeszowa bez tankowania.
1. Kiedy pan Adamski kupowa dom, nie wiedzia jeszcze, e bdzie
mie a picioro dzieci. Teraz musi
jedno pitro.
2. Anna i Adam s idealn par. Mona powiedzie, e
si jak w korcu maku.
3. Nasz instytut mia za mao pienidzy, eby prowadzi dalej badania.
Na szczcie znalaz si sponsor, ktryj e troch
4. Jest ju pno i chyba pjdziemy spa. Nawet ogie w kominku
powoli
5. Marek jest niestety bardzo niski. Nie wiem, czy uda si nam
go w tym tumie.
6. Zima bya w tym roku wyjtkowo duga, mrona i niena. Zwierzta
lene mogyby jej nie przetrwa, gdyby nie to, e j e wszyscy
7. Nasi gocie maj niestety doskonay apetyt. Musisz, mamo,
wicej wdliny. Ale nie tym tpym noem.
8. Krzysztofjest modym ambitnym czowiekiem. Pracuje w naszej fabryce, a wieczorami
na rnych kursach.
9. Kiedy mj dziadek zaczyna hodowa owce, mia ich nie wicej ni
kilka. J a mam ich ju tyle, e momentami nie mog si ich
10. Co robiem przez tyle godzin? Oczywicie reperowaem mj samochd. Teraz nie wiem, jak mog szybko
rce.
11. Projekt budowy mostu jest nowatorski i ciekawy, ale wszyscy wiemy,
e nie jest skoczony i trzeba go
12. Ty masz doskonay gust, czy mogaby mi
jaki krawat powinienem kupi dla mojego ojca?
13. W kobiety mona rzuca tylko kwiatami. Anna stoi jednak zbyt daleko, bym mg do niej
14. W ogrodzie moich rodzicw rosn pikne kwiaty. Jest ich jednak za
mao. Kiedy przyjdzie wiosna, sam
wiele nowych.
15. Zawsze marzyem o pracy w ministerstwie. Konkurencjajest jednak
tak dua, e nie wiem czyj
106
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (dobiega, dopyta, dorosn, dotleni, doda, dowie, dojrze, dosuy, doklei, dorczy, doprosi, dokona).
1. Pan Nowak nie jestju bardzo mody. Wanie
pidziesitki. (Ma prawie pidziesit lat.)
2. Pani Nowak wyglda dzisiaj wyjtkowo piknie. Nic
nic uj. (Nie mona niczego doda do tego stwierdzenia).
3. Pan Nowak dugo zastanawia si nad tym, czy powinien kupi onie
nowe futro. Teraz ju
do tej decyzji. (Przesta mie wtpliwoci).
4. Pan Nowak jest ysy od wielu lat. Nie wiem, skd nagle ma wosy na
gowie. Moe j e sobie
5. Pan Nowak jest zwykym, szarym czowiekiem. Cigle jednak wierzy,
e jeszcze czego wanego
wyciu. (Zrobi co wyjtkowego.)
6. Pani Nowak od miesica nie moe si
ma, eby zabra j na kolacj do dobrej i przytulnej restauracji.
7. Pan Nowak wrci wczoraj do domu dopiero o drugiej w nocy. Jego
ona nie moga si
, co robi tyle czasu.
8. Pan Nowakjest listonoszem. Codziennie
ludziom dziesitki listw i kartek pocztowych.
9. Pan Nowak chtnie oglda ze swoimi dziemi filmy animowane.
Jego ona mwi, e mgby wreszcie
10. Pan Nowak pracuje na poczcie ju pitnacie lat.
si nawet wielu nagrd i pochwa.
11. Pan Nowak nigdy nie kci si ze swoj on. Zawsze jednak stara
si jej
, e to on ma racj.
12. Pan Nowak nie lubi warszawskiego powietrza. Dlatego, kiedy tylko
moe, wyjeda z miasta, eby si

1. Dotrzymywa komu towarzystwa.
2. Dodawa otuchy.
3. Dochowa wiernoci.
4. Najzwyczajniej w wiecie.
5. Dochodzi do czego o wasnych siach.
6. Dobra si jak w korcu maku.
107
t>

WZR: Janek od dwch tygodni czyta t ksik, ale jeszcze jej nie
przeczyta.
1. Jeli nie chcesz pi zimnej kawy, to
2. Ta wieca pali si ju od trzech godzin. Za chwil
j teraz.
si do koca.
3. Nie lubi je pnych kolacji, ale z tob chtnie jeszcze co
w tej przytulnej restauracji.
4. Zdzisaw robi na wszystkich kobietach doskonae wraenie. Dziwne,
e na tobie jako go nie
5. Maria podobno lubi pisa listy. Chciabym, eby kiedy
do mnie.
6. Grzegorz goli si zawsze rano. Przedwieczornym spotkaniem z Elbiet postanowijednak
si jeszcze raz.
7. Wiem, e nie lubicie nikogo sucha. Prosz jednak, bycie mnie
teraz sprbowali
do koca.
8. Oni czekali na ciebie tutaj od czterdziestu minut. Cae szczcie, e
wreszcie si
-
9. Mama wczoraj praa cay dzie. Niestety nie
moich biaych koszul.
10. Ten stary niedwied spa przecie ca zim. Myl, e jednak nie
cakiem si

Czasowniki z prefiksem do* wyraaj:

-ruch, ktry jest ukierunkowany (dojecha, dopyn)
- dziaanie doprowadzone do koca (dopi, doje)
- dziaanie dodatkowe (doda, dopisa)
- osignicie celu mimo trudnoci (domy, doczeka)
- odwzorowanie, przystosowanie, uczynienie odpowiednim (dorobi,
dopasowa)
108
J a si nie nadaj
17
Matematyka nie naley do moich specjalnoci. Musz si przy niej

zawsze duo napracowa. Ale efekty i tak nie napawaj optymizmem.
Na kadej lekcji nasucham si od profesora, jaki to jajestem ograniczony i leniwy. A przecie bardzo chciabym si jej nauczy. Ile to j a
nachodziem si na prywatne lekcje. Ile narozwizywaem zada. Ile
wreszcie naczytaem si matematycznych ksiek. I co? Ostatni test te
napisaem fatalnie. Przecie j a nawet nagrywam na kasety wykady profesora. Ju nie wiem, co robi. Zaczynaj nachodzi mnie czarne myli.
Jest wiosna, a j a nie mam czasu si ni nacieszy.
Koledzy namawiaj mnie na krtki wyjazd w gry. Niemoliwe! Wic
nie napij si z nimi zimnego piwa. Nie napatrz na pikne polskie
Tatry. I nie nabiegam po nich. Co zrobi? Napij si mocnej kawy. Nao na uszy suchawki. I bd napenia si wiedz matematyczn.
Dobrze, e Anna nie nabija si ze mnie. Ona jedna nadaje sens mojemu yciu. A do tego wietnie gotuje. Wic przynajmniej najadam si jak
czowiek. Staram si jej nie naprzykrza. Nie narzucam czsto swojego towarzystwa. Od pewnego czasu nabraemjednak przekonania, e Anna chtnie mnie widzi. Przy niej czuj si tak, jakbym narodzi si na nowo.
Tylko ta matematyka! Nabawi si przez ni kompleksw. Wiem ju,
e dwa plus dwajest cztery. Ale cigle nie rozumiem, dlaczego to takie
wane?
109
WICZENIA

1. Czy Micha, bohater opowiadania, fascynuje si matematyk?
2. Co profesor matematyki myli o Michale?
3. Jak duo czasu Micha powica nauce matematyki?
4. Jakie metody nauki stosuje Micha?
5. Jakie plany wyjazdowe maj koledzy Michaa?
6. Jaki stosunek do Michaa ma Anna?
7. Co wiemy o zdolnociach kulinarnych Anny?
8. Czy Anna i Micha czsto si spotykaj?
9. Jak czuje si Micha w towarzystwie Anny?
10. Czy Micha robi dobrze studiujc matematyk?
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (zbiera, rwa, produkowa, je, czyta, chodzi, pracowa, siedzie).
WZR: Nie wiem jak doj do gmachu opery. Musz (pyta) spyta si
kogo o drog.
1. Rano zaspaem i wyszedem z domu bez niadania. Dlatego teraz
jestem godny i musz si
do syta.
2. Florencja to raj dla turystw. Ale eby j ca zwiedzi, trzeba si
przez kilka dni
3. Jedni id do lasu, eby sucha piewu ptakw, inni, eby odetchn
wieym powietrzem. Ja robi to tylko po to, eby
grzybw.
4. Praca w tej fabryce jest dobrze patna, ale i bardzo cika. Trzeba
si tam codziennie solidnie
5. Anna dawno nie widziaa ki, na ktrej rosoby tyle piknych kwiatw. Bez wahania
ich, ile moga.
6. Micha fascynuje si parapsychologi. Cae wakacje spdzi w czyteni i
na ten temat.
7. Mam ch i na spacer. Ju wystarczajco
na awce w parku czekajc na niepunktualn Mart.
8. Fabryka mebli ma due kopoty finansowe. Przez ostatni rok robotmcy
w niej kilka tysicy krzese,
ktrych nikt nie chce kupi.
110
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (klei,

la, pisa, rysowa, pi, kama, dy, grza).
WZR: Grecjajest piknym krajem. Nie jestemy pierwszymi turystami,
ktrzy (kocha) zakochali si w niej.
1. W ostatnim licie Adam
e jest bardzo zadowolony z pobytu na Wgrzech.
2. Zupenie nie wiem, jak ten list dotar do nas, poniewa Adam zapomnia
na niego znaczek pocztowy.
3. Woda wjeziorze jest jeszcze zimna. Soce wieci dopiero od kilku
dni i nie zdyo jej
4. Mam doskonae wino wasnej produkcji. Czy pozwolisz, e Ci troch
p
5. Ty nie idziesz, ale prawie biegniesz. Ja nawet nie prbuj za tob
6. Jest tak gorco, a tam sprzedaj zimne piwo. Moe pjdziemy si go
?
7. Czy to moliwe, e wszystko, co powiedzia Krzysztof, nie jest prawd? Czy to moliwe, e a tyle
?
8. Myl, e sama nie trafisz do Adama. Chtnie
Ci na kartce, jak tam doj.
*
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (peni,
mwi, uczy, radzi, kupi, cieszy, mydli, patrze).
WZR: Teraz nie mam wolnego czasu. Musz jeszcze (goli) ogoli si
przed wyjciem do pracy.
1. Decyzja bya trudna, wic pan minister postanowi
ze specjalistami w tej dziedzinie.
2. Myjutro jedziemy w gry. Jak moemy
ci, ebyjecha razem z nami?
3. To by prawdziwy pech. Wanie
gow, kiedy wyczyli wod.
4. Zawsze kiedy idziesz do sklepu,
wiele niepotrzebnych rzeczy. A pniej nie wiesz, co z nimi robi.
5. Anna wygldaa wczoraj w teatrze tak piknie, e moi koledzy nie
mogli si na ni
111
6. Wiosna przysza w tym roku pno i bya tak krtka, e nie zdylimy si ni
7. Pan Kowalski chodzi ze swoimi dziemi na basen, bo ma zamiar
szybko
je pywa.
8. Pomog ci ugotowa zup. Ale najpierw musisz
garnek wod.
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami.

WZR: Ten krawat tak bardzo podoba si Teresie, e nie namylaa si
dugo, kupujc go dla ma.
1. Bardzo lubi przyjmowa goci. Ale wczoraj tak mi
, e nie wiem, jak to wszystko sprztn.
2. To prawda, e pan Nowak kupi ten stary dom
goju p roku temu.
3. Pienidze le tu na ulicy. Wystarczy si po nie tylko
4. Kiedy id z moimi dziemi na spacer, najczciej wstpujemy do
sklepu z zabawkami. One zawsze mnie na co
5. W czasie kolacji u rodzicw Anny paliy si wiece i byy bardzo wyszukane potrawy. Wszyscy starali si
tej chwili uroczysty charakter.
6. Adam ma ju drugi rok problemy z zbami. W poniedziaek by a
trzy godziny w gabinecie stomatologicznym i bardzo si
7. Kupiem ten samochd za wyjtkowo nisk cen. Przyznaj, e bya
to okazja, ktra mi si szczliwie
8. Anna piewa w chrze akademickim, ktry w zeszym miesicu
swoj trzeci pyt.
9. Adam nie jest dobrym kierowc. Na przykad teraz
na krawnik i nawet tego nie zauway.
10. Noc bdzie zimna. Wic jeli chcesz spa przy otwartym oknie, to
musisz
kodr.
11. To jest mj dom. Ale niestety
rwnie do mojej siostry.
12. Crka Anny jest jeszcze za maa, eby moga sampdzielnieje. Czy
ty moesz j dzisiaj
?
13. Kolejka do kasy bya wyjtkowo duga. Ja si
w niej dwie godziny.
14. Pan, panie profesorze, jest moim ideaem. Dlatego we wszystkim
chtnie pana
112
15. Ostatnio nic mi si nie udaje. Ale tojeszcze nie powd, eby si ze
mnie przy wszystkich
, Anno.
16. Mj pies jest spokojny. Ale na kadego, kto do nas przychodzi, musi
troch
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (nabi,

naciska, nagada, naj, nakada, napywa, nabra, nabrzmiewa, nagromadzi, nakaza, napada).
1. Oszukaa mnie kilka razy. Wicej nie dam Ci si ju
2. Anna umwia si z Adamem i nie przysza. On nie jest pierwszym,
ktrego ta dziewczyna
w butelk.
3. Problem jest duy. I jeli go teraz nie rozwiemy, bdzie dalej
4. Obiecaem ci gwiazdk z nieba i dostaniesz. Tylko prosz nie
na mnie codziennie i nie przypominaj.
5. Anna i Maria, zawsze kiedy si spotkaj, rozmawiaj ze sob kilka
godzin. One musz si po prostu
w
.
6. Byem chory i nie pracowaem prawie tydzie. Teraz
duo spraw do zaatwienia.
7. Pan Nowak ma ogromn plantacj truskawek. W sezonie
wielu robotnikw, ktrzy na niej pracuj.
8. Ja i mamajestemy chirurgami. Ale nie moemy Ci, synu,
eby i ty nim zosta.
9. To, e jeste godny nie jest powodem, eby
sobie na talerz takie iloci jedzenia.
10. Niemcy hiderowskie
na Polsk we wrzeniu 1939 roku.
11. Anna nie chce ju wicej paka, ale zy same
jej do oczu.

1. Napawa optymizmem.
2. Nachodz mnie czarne myli.
3. Nabija si z kogo.
4. Nabawi si kompleksw.
113
5. Naje si do syta.
6. Nie nadawa si do niczego.
7. Nabija kogo w butelk.
&
WZR: Micha dugo czeka na autobus. Po dwudziestu minutach stania
na przystanku wreszcie si {wyczeka, przeczeka, doczeka) doczeka.
1. Prawd mwic, bardzo sabo pywam. Chciabym si tego kiedy
porzdnie (wyuczy, nauczy, douczy)
2. Ewa nie ma z kim pj jutro do teatru. Ja chtnie (wytrzyma, zatrzyma, dotrzyma)
jej towarzystwa.
3. Dawno nie widziaem Krzysztofa. Musz go kiedy do nas (wyprosi,
zaprosi, poprosi)
4. Dentysta stwierdzi, e tego zba nie da si ju wyleczy i trzeba go
bdzie niestety (wyrwa, przerwa, oderwa)
5. List do Joli w zasadzie ju napisaem. Moe warto jeszcze (przepisa,
zapisa, dopisa)
pozdrowienia dlajej ma.
6. Proponuj, ebymy razem kupili prezent dla Andrzeja. On jutro
(obchodzi, wychodzi, dochodzi)
urodziny.
7. Filianka po prostu wypada z rk nieuwanego Romana i (zbi, rozbi, zabi)
si na drobne kawaeczki.
8. Nie wszyscy uczeni s pewni, e to wanie Krzysztof Kolumb (nakry, odkry, wykry)
Ameryk.
9. Wydawao mi si, e sysz czyje kroki na schodach. By moe, e
jednak tylko si (dosysze, przesysze, usysze)
10. Takie imiona, jak Grzegorz czy Przemysaw, s trudne dla cudzoziemcw. Wielu z nich nie moe ich niestety prawidowo (przemwi,
wmwi, wymwi)
11. Kupie za duo misa. Tylko cz dzisiaj usmaymy na obiad. Reszt (zmrozi, zamrozi, odmrozi)
w lodwce.
12. Nasze dzieci tak szybko rosn. Mikoaj ju chyba niedugo (dorosn,
przerosn, wyrosn)
wasnego ojca.
114
Czasowniki z prefiksem na* wyraaj:

- dziaanie i zajcie miejsca na powierzchni przedmiotu (nacisn, nasypa)
- dziaanie o duym stopniu intensywnoci (naczeka + si, narobi + si)
-dziaanie zmieniajce (poprawiajce) waciwo przedmiotu (naoliwi, napeni)
- zrealizowanie czynnoci nazwanej czasownikiem bazowym (napisa,
narysowa)
115
18
Dlaczego paczesz?
Synu, naduywasz mojej cierpliwoci! Paczesz i paczesz. Przecie

robi, co mog. Nadskakuj ci od rana. Nadbiegam, kiedy tylko mnie
potrzebujesz. Nie bd ju nadmienia, e i bez tego mam si
czym zaj. Cholera! Dlaczego tak
krzyczysz? Nadwerysz si. Nadszarpniesz sobie struny gosowe.
To niebezpieczne w twoim wieku. Prosz, daj mi chwil spokoju!
Czy wiesz, jakie mam zalegoci
w czytaniu gazet i ogldaniu telewizji? Nigdy tego nie nadrobi.
Co, znowu masz mokro? Czekaj, zaraz ci zmieni pieluszk.
Ale musisz mi pomc. Albo tyjesteju taki duy, albo te pieluszki trzeba nadsztukowa. Moe j e troch nadpru? Nie, lepiej j e nadci noyczkami. O, same si naddary. wietnie, teraz masz znowu sucho.
Chcesz swoj butelk z mlekiem? Zaraz ci j dam. Tylko zmieni smoczek. Ten ju troch nadgryze. I pij wreszcie! Pacz bardzo nadwtla
twoje zdrowie. A przecie mj syn musi by zdrowy i silny.
Nie rozumiem natomiast, dlaczego nie nadchodzi twoja matka. Chyba specjalnie nadkada drogi. Nie pieszy si jej do nas. Takie ju s te
kobiety, synu. Czowiek tylko nadstawia za nie karku. I po co? Nigdy nie
wiesz, chopie, czy twoja pani nadfrunie nagle pogodna jak ptak, czy
nadcignie jak burza z piorunami. Dlatego nie e si synu za szybko.
Zdysz! Ja twoj matk poznaem za porednictwem biura matrymonialnego. Nadesaa mi swoj ofert. Wiesz, kilka dobrze zrobionych
fotografii, na ktrych nie wida, e czas troch ju nadgryz i nadpsu
jej urod.
Co, pisz wreszcie? Doskonale! I mamusia wanie nadjechaa. No, to
po kopocie.
116
WICZENIA
Et

1. W jakim wieku jest syn Adama?
2. Czy Adam i jego syn zostali sami w domu?
3. Co Adam robi najchtniej, kiedy jest w domu?
4. Dlaczego Adam musi zmieni synowi pieluszk?
5. Dlaczego ony Adama nie ma tak dugo w domu?
6. Dlaczego pacz dziecka martwi Adama?
7. Wjakich okolicznociach Adam pozna swoj on?
8. Czy ona Adama jest fotogeniczna?
9. Czy Adamowi udao si wreszcie upi syna?
10. Czy ona Adama wrcia do domu piechot?
^
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami {jecha\
chodzi, lecie, biec, pyn, frun, cign).
1. Samoloty nieprzyjaciela
w przewyszajcej nasze oczekiwania liczbie.
2. Ten ptak nie wiadomo kiedy
nad moj
gow. Zanim si zorientowaem, miaem ju brudne ubranie.
3. Pan Kowalczyk ucierpia w wypadku samochodowym. Na szczcie
karetka pogotowia ratunkowego
po kilku minutach.
4. Polarny front atmosferyczny
do nas wczoraj, z pnocnego wschodu.
5. Kwiaty widn, licie kn, temperatura spada. Chyba
jesie.
6. Ju od paru minut bylimy na mecie wycigu, a Andrzej cigle jeszcze nie
7. Stalimy na brzegu i karmilimy kaczki. Nagle
dwa pikne abdzie.
117
E>
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami.

1. To miaa by droga na skrty. A tymczasem musielimy tylko (przerobi, nadrobi, dorobi)
kilka kilometrw.
2. Uwaaj lepiej na to krzeso! Jedna zjego ng chyba si troch wczoraj (przeama, zama, nadama)
3. Nie ma potrzeby, ebymy mwili o moich problemach. Chciaem
tylko (odmieni, nadmieni, zmieni)
o ich istnieniu.
4. Nie robie nic, kiedy my przez dwa tygodnie uczylimy si. Nie mam
pojcia, jak teraz to wszystko (dorobi, zarobi, nadrobi)
5. Napisaem list do Adama ju miesic temu. A on dopiero przedwczoraj (nadesa, dosa, zasa)
mi odpowied.
6. Anna lubi siedzie w ciszy przy otwartym oknie i (dosuchiwa si,
nadsuchiwa, wysuchiwa)
dobiegajcych z ssiedztwa odgosw.
7. Wszyscy pacimy podatki, ale Adam wiadomie paci wysze. Jest jedynym znanym mi czowiekiem, ktry (odpaci, nadpaci, wypaci)
8. Kobiety lubi Adama i chtnie speniajjego zachcianki. Ale ty wrcz
mu (podskakiwa, nadskakiwa, wyskakiwa)
E>
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami z prefiksem nad- (rdzewie, gry, penie, pali).
1. Na tym chlebie jest ple. Zwaszcza z tej strony wyranie ju
2. Myszy to gryzonie. Zobacz jak
ten ser.
3. Podobno lubisz sery z pleni. Ten bdzie ci smakowa, poniewa
ju troch
4. Rdzajest najwikszym wrogiem metalu. Nie dziwi si wic, e mj
stary samochd troch ju
5. Anna wrzucia list od Adama prosto do ogniska. Pniej szybko go
wyja, ale zdy siju troch
118

1.
2.
3.
4.
Naduywa czyjej cierpliwoci.

Nadskakiwa komu.
Nadstawia za kogo karku.
Nadkada drogi.
&
Prosz uzupeni poniszy tekst.

Nauka jzyka polskiego
prawia mi wiele kopotw. Nie
zawsze
trafi
mwi trudne fonetycznie
sowa. Nie zawsze te mog j e poprawnie
pisa. Na lekcjach prbuj jak najwicej
mawia w tym jzyku. Moi
koledzy z grupy rwnie
peniaj wiele bdw. Nie
padamyjednak w przygnbienie. Przecie
brnlimyju przez pierwszy semestr. Terazjest nam atwiej
rozumie polecenia lektora. On
par si, eby mwi do
nas tylko po polsku
bra sobie t brutaln, ale i skuteczn metod, bo szybko
rozumia, i jestemy zdolnym i ambitnym zespoem
daje nam wiele pracy do domu. Ja nie
zawsze mam czas, ebyj
robi. Lubi
pracowa troch wieczorem, ale nie codziennie. Zwaszcza pod koniec tygodnia nie
trafi
gospodarowa na to wolnego czasu. Potrzebuj go, eby
znawa lepiej Polsk i Polakw. Jest tu tyle miejsc, do ktrych warto
jecha. A trudno
wierzy, jak mao Europejczycy znaj ten kraj. A turyci
amerykascy czy azjatyccy wrcz nie
puszczaj, jakjest pikny i nieodkryty.
gldam te chtnie polskie filmy i spektakle
teatralne. One
bliaj mnie do tego jzyka i tej kultury.
Czasowniki z prefiksem nad* wyraaj:
- dziaanie zaczte (nadpsu, nadplenie)
- dziaanie wiksze ni wymagane, spodziewane, normatywne (naduy,
nadpaci)
- dziaanie dodatkowe, uzupeniajce (nadbudowa, nadrobi)
- ruch skierowany w stron obiektu (nadjecha, nadlecie)
119
19
Zawd jak kady inny
To prawda, e okradam ludzi. Dlaczego?

Mam picioro dzieci i musz otoczy j e naleyt opiek. A do tego los obdarowa mnie
bardzo wymagajc on. Dla niej to za
mao, e mamy dom i ogrd. Musimyje jeszcze ogrodzi i obsadzi drzewami. A kiedy
si ju z tym uporam, ona obmyli dla mnie
nowe zadania. Nikogo nie okami, jeli powiem, e moja rodzina opywa w dostatki.
W pracy - e tak to nazw - opracowaem wasn metod dziaania. Chtnie j tutaj opisz. Najpierw objedam miasto rowerem. Obserwuj dworce i przystanki autobusowe. Pniej, kiedy ju widz odpowiedni osob, obchodz j kilka razy. Wtedy oceniam sytuacj i bacznie ogldam bagae. Obmylam szczegowy plan.
Wany jest te wygld. Dlatego krtko
obcinam wosy. A przed wyjciem do pracy
nie zapominam starannie si ogoli. Nastpnie pij mocn kaw, bo ona zawsze mnie
orzewia. A twarz obmywam zimn wod.
Na niadanie raczej nie objadam si. Gdy
nie chc si niepotrzebnie obcia.
Czstojednak musz obej si smakiem.
Ludzie dzisiaj potrafi oszuka samego diaba. Nie zawsze wic mog obdarowywa
moj rodzin prezentami. Co robi? Zawd
jak kady inny. Tyle e kiedy moe obrci
si przeciwko mnie.
120
WICZENIA
E>

1. Czy rodzina Wiktora, bohatera opowiadania, jest wielodzietna?
2. Co mona powiedzie o onie Wiktora?
3. Czy Wiktor mieszka w duym wieowcu w centrum miasta?
4. Co wiemy o metodach pracy Wiktora?
5. Czy Wiktor pracuje sam, czy w zespole?
6. Czy Wiktor jest mczyzn dbajcym o wygld?
7. Czy Wiktorjada obfite niadania?
8. Czy Wiktor zawsze odnosi sukcesy zawodowe?
9. Jaki Wiktor ma stosunek do swojej pracy?
10. Czy wykonywany przez Wiktora zawd jest popularny na wiecie?
*
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (klei,
lecie, toczy, pakowa, sadzi, pyn, jecha, chodzi, pada, sun).
1. Pan minister ju
wszystkie wane stanowiska wybitnymi specjalistami.
2. Wsiadem w samochd i
wszystkie kwiaciarnie w miecie. Nigdzie nie byo biaego bzu.
3. Dziadek przez cae ycie by marynarzem
wiat dookoa kilka razy.
4. Twoja crka ma spore kopoty z nauk. Powiniene
j wiksz opiek.
5. Szybowiec dugo lata nad naszym miastem. A pniej wolno
na pyt lotniska.
6. Ju mam witeczne prezenty dla caej rodziny. Teraz potrzebuj
kupi adny papier, e byj e
7. Pan, panie ssiedzie, jest bardzo odwany. Ale wczoraj na widok
naszego psa
pana strach.
8. Adam jest filatelist. Wic kiedy wysyam do niego list, ca kopert
znaczkami pocztowymi.
9. To prawda, e kiedy Ci kochaem. Ale dzisiaj Twj losju nic a nic
mnie nie
10. Wczorajsza lawina bya potna. A trudno oceni, ile niegu
z tej gry, w kierunku schroniska.
121
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (mwi,

je, gra, rzuca, rwa, ci, kama, protestowa, paka, drze).
1 .Jan zawsze mwi prawd. No, moe raz czy dwa prbowa
swojego szefa.
2. Ja nie auj nikomu jedzenia. Ale jeli nasi gocie zostan u nas
jeszcze dwa dni,
nas do koca.
3. Nie mylaem, e tak dobrze grasz w szachy.
mnieju trzeci raz z rzdu.
4. Ewa zerwaa tylkojedno jabko i narobia tyle zamieszania. Co staoby si, gdyby
wszystkie?
5. Kiedy zdech nasz stary pies Azor,
go jak czonka rodziny.
6. Beata zawsze nosia dugie rozpuszczone wosy. Wic kiedy j e wczoraj
, niktjej nie pozna.
7. Jeli nie oddasz mi moich pienidzy, to
Ci ywcem ze skry.
8. Nie wierz w nic, co ci ludzie mwi o mnie. Oni potrafi
kadego.
9. Mieszkacy naszego miasta nie zgadzaj si na budow autostrady
w tym miejscu. Dlatego
ten projekt.
10. Ten polityk nie jest lubiany w naszym rodowisku. Ale to nie my
go jajkami.
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (mwi,

darowa, fotografowa, ciy, liczy, dzwoni, pisa, pracowa).
1. Wiele firm buduje mosty. Ale tylko nasza
tak nowoczesne metody dziaania.
2. Nie wszystko jest jeszcze oczywiste w naszych planach urlopowych.
Moe spotkamy si jutro i
ten problem.
3. Dlaczego lubi ksiki Henryka Sienkiewicza? Bo nikt lepiej nie
potrafi
naszej historii.
4. Nie byem w tym roku zbyt grzeczny, dlatego wity Mikoaj nie
mnie takimi prezentami, jakie bym chcia.
5. Nikt nie poyczy mi pienidzy. A przecie siedziaem przy telefonie
cay wieczr i
wszystkich przyjaci i znajomych.
6. Adam kupi sobie wietny aparat fotograficzny. W czasie naszej wycieczki do Woch
cay Rzym i Florencj.
122
7. Nie wiem, czy mamy tyle pienidzy, ebyjecha do Grecji. Musimy

to szybko
8. Ja i tak ju pracuj po dziesi godzin dziennie. Nie chciabym si
jeszcze wicej
nowymi zajciami.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Opywa w dostatki.
Obej si smakiem.
Obsadza stanowiska.
Otoczy kogo opiek.
Oblecia mnie strach.
Twj los mnie nie obchodzi.
Obdziera kogo ywcem ze skry.
Ponisze zdania prosz uzupeni odpowiednimi prefiksami czasownikowymi.

1. Czy znasz t powie i film
mino z wiatrem"?
2. Przepraszam, e nie
witaem si z tob wczeniej,
ale mam saby wzrok i po prostu ci nie zauwayem.
3. Wiadomo o mierci pana profesora bardzo nas
smucia.
4. Koszulajest czysta, ale kto musi jjeszcze
prasowa.
5. Obiad bdzie dopiero za godzin. Moemy wic teraz co maego
ksi.
6. Byem u pastwa Kowalskich o szesnastej. Ale Anny niestety tam nie
staem.
7. To oczywiste, e jest ci smutno po znikniciu naszego kota. Ale zamiast
paka si, pomyl, jak moemy go odnale.
8. Nie moglimy tego
widzie, e w czasie spaceru zapie nas ulewny deszcz.
9. Mylaem, e dobiegn do mety pierwszy. Niestety
ceniem swoje moliwoci.
10. Babcia bdzie miaa jutro dziewidziesite urodziny. Musimy
myle, jaki prezent
prawibyjej
najwiksz rado.
123
Czasowniki z prefiksem o-, ob* wyraaj:

- dziaanie dookoa obiektu, osoby (obmurowa, otoczy)
- ruch dookoa obiektu (opyn, obchodzi)
- ruch skierowany w d (opada, osuwa)
- dziaanie powodujce strat, majce ze nastpstwa (okra, obje)
-dziaanie powodujce rozdzielenie przedmiotw (ostrzyc, obama)
- dziaanie kompletne, wyczerpujce, zamykajce problem (opracowa, omwi)
- dziaanie skoncentrowane na wielu obiektach (oznakowa, obmalowa)
124
Musimy odpocz
Stanisaw odby ostatni rozmow z Boen. Odpowiedzieli sobie na

wszystkie pytania. Oddaa mu wszystkie jego listy, upominki, klucze. Powiedziaa, e definitywnie odchodzi. Chciaa odetchn od niego. Oderwa si od zmartwie i problemw. Byo ju pno, gdy telefonowaa
po takswk, by odjecha na zawsze. Nie wiedzia, jak odwie j od
tego zamiaru. Oddaby wiele, eby zostaa. Cigle wierzy, e mogliby
jeszcze wszystko odbudowa. Nie wydawao mu si to moliwe, by Boena tak zupenie odkochaa si. Przecie do tej pory zawsze udawao im
si odnajdowa co, co ich czyo. Dlaczego wic teraz odpycha go od
siebie? Ju od dawna czu, e krok po kroku oddalaj si od siebie. On
te mia chwile, w ktrych chcia odpocz od Boeny. Nigdy jednak
nie odkry w sobie pragnienia, by odej. Teraz, gdy stali przed domem,
Boena nie odpowiadaa na jego spojrzenia. Odwracaa gow, kiedy
prbowa j caowa. Sysza tylko, jak nerwowo, gono prawie oddycha. Stali nic nie mwic, bo wszystkie argumenty i tajemnice dawno
ju przed sob odsonili. Stanisaw czu si tak, jakby kto odkroi mu
kawaek serca. Nie mg odpdzi od siebie zych przeczu. Czy mogli,
czy chcieli jeszcze odzyska si? Stare powiedzenie mwi, e mioci si
nie odgrzewa. Wic to koniec. Wic oderwali si od siebie. I kade z
nich stojcjeszcze na ulicy, ju odpywao w swoj nieznan przyszo.
125
WICZENIA
E>

1. Czy Boena bya zmczona znajomoci ze Stanisawem?
2. Czy Boena chciaa odjecha tramwajem czy autobusem?
3. Czy Stanisaw kocha Boen?
4. Czy rwnie Stanisaw mia ch zerwa znajomo z Boen?
5. Czy Boena i Stanisaw mieli sobie jeszcze co do powiedzenia?
6. Gdzie odbywao si rozstanie Stanisawa i Boeny?
7. Czy Boena chciaa, eby Stanisawj pocaowa?
8. Czy Boena i Stanisaw mieli przed sobjakie tajemnice?
9. Co byo powodem, e Boena miaa przypieszony oddech?
10. Czy Boena i Stanisaw rozstali si ostatecznie?
*
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami {jecha,
lecie, frun, wrci, chodzi, prowadzi, nie, biec).
1. Byo pno i Anna baa si sama wraca do domu. Poprosia wic
Adama, ebyj
2. Na lotniskujest dzisiaj strajk i aden samolot z niego nie
Moe jutro co si zmieni.
3. Rozmawiamy teraz o polityce zagranicznej naszego pastwa, a pani
cigle mwi o swojej nowej sukience. Prosz nie
tak bardzo od tematu.
4. Przeczytaem ju wszystkie wypoyczone ksiki. Mog j e wic
do biblioteki.
5. Wszyscy siedzimy ju w samochodzie i czekamy na Ann. Przecie
nie
bez tej niepunktualnej dziewczyny.
6. Te ptaki mona obserwowa jedynie z daleka. Kiedy prbuje si
podej do nich bliej, natychmiast
7. Historia jestjedna i niepowtarzalna. Szkoda, e nie mona cofn
si w czasie i
jej biegu.
8. Kochasz mnie? Wic dlaczego
?
126
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (pisa,

pracowa, powiedzie, spa, budowa, rosn, mrozi, kupi, by).
1. Masz tyle starych pyt, ktrych wcale ju nie suchasz. Ja chtnie
wszystkie od Ciebie
Podaj tylko cen.
2. Znani ludzie dostaj tyle listw, e nie s w stanie na wszystkie
3. Anna cia swoje pikne dugie wosy. Teraz tego auje, bo wie, e
one tak prdko nie
4. Jeli pozwoli mi pan, panie dyrektorze, wyj z biura dzisiaj godzin
wczeniej, to chtnie
jjutro.
5. Jestem zmczony, bo wczoraj byem z Ann na balu sylwestrowym.
Ale skoro dzisiaj jest dzie wolny, to mog to
6. To prawda, e od dawna pytasz mnie cigle o to samo. Aleja cigle
nie potrafi Ci
7. To miasto przeyo trzsienie ziemi. Potrzeba wiele czasu i pienidzy, eby j e cae
8. Moj dwuletni sub wojskow
daleko od domu i rodziny.
9. Nie spodziewaem si tak niskich temperatur i nie miaem ze sob
czapki. Niestety
sobie lewe ucho.
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (czyta,

sucha, piewa, czeka, siedzie, uczy, mwi).
1. Zapraszam Ci na koncert do filharmonii. Kupiem ju bilety, wic
mam nadziej, e mi nie
2. Dubanie palcem w nosie jest brzydkim przyzwyczajeniem. Dlatego
pan Norbert prbuje si go od kilku lat
3. Piszesz jak kura pazurem i jeszcze si dziwisz, e nikt nie jest w stanie
twoich listw.
4 . 0 tej porze w parku jest bardzo duo ludzi
jeszcze dwie godziny i dopiero wtedy wybior si na spacer.
5. Nie byo mnie cay wieczr w domu. Powinienem
tego, co zarejestrowaa moja automatyczna sekretarka.
6. Przed kadym meczem pikarskiej reprezentacji zawsze wszyscy wstajemy z miejsc, by wsplnie
nasz narodowy hymn.
7. Ostatnie dwa lata nie widziaem naszego ssiada. Wiem, e mia
problemy z prawem i pewnie musia ten czas
w wizieniu.
127

1. Odwie kogo od zamiaru.
2. Odgrzewana mio.
3. Odbiega od tematu.
4. Odwraca bieg historii.
5. Odsiedzie dwa lata.
6. Pisa (bazgra) jak kura pazurem.

1 .Jeli nie przeprosisz Anny za wszystkie przykroci, jakie jej wyrzdzie, to nigdy nie
znasz spokoju sumienia.
2. Adam tylko udaje, e potrafi gra na oboju. Ja pierwszy
znaem si na tym kamstwie.
3. Moglibymy spotka si kiedy w jakim miym, ustronnym miejscu
i troch lepiej si
zna.
4. Kiedy pierwszy raz zobaczyem Ann,
znaem olnienia.
5. Astrologia jest dyscyplin, ktrej nikt prawie nie chce
zna za nauk.
6. Adam kocha si w Annie od dziecka. Ale dopiero teraz odway si
jej to
zna.
7. Wiem, e nie jest atwo
zna si do wasnych bdw.
8. wiadek zgodzi si
zna w sdzie, e
widzia uciekajcego morderc.
Czasowniki z prefiksem od* wyraaj:
-
dziaanie oddalajce od obiektu (odjecha, odgry)

ruch obrotowy (odwirowa, odkrci)
dziaanie rekompensujce (odespa, odrobi)
dziaanie zmierzajce do przywrcenia poprzedniego stanu rzeczy
(odnowi, odbudowa)
- dziaanie trwajce przez pewien okrelony czas (odczeka, odby)
- dziaanie likwidujce dotychczasowy stan rzeczy (odmodzi si, odchudzi si)
128
dziaanie bdce reakcj na co (odpowiedzie, odmwi)

dziaanie kopiujce (odrysowa, odwzorowa)
dziaanie oficjalne (odpiewa, odczyta)
dziaanie powodujce ze skutki (odparzy, odwodni si)
dziaanie wedug wzoru (odrysowa, odku)
powtrzenie dziaania okrelonego czasownikiem bazowym (odpowiedzie, odkoni si)
129
Wystarczy popatrze
Postanowiem tutaj troch posiedzie. To w kocu mj dom i moje pienidze. Potrzebowaem wielu lat, eby
wreszcie j e mie. I terazju nikt nie powie, e nie potrafiem poradzi sobie
w yciu. Moi przyjaciele duo podruj. Ja nie. Nie musz si z nimi porwnywa. wiat pokazuj w interesujcy
sposb, rwnie w telewizji.
Wystarczy tylko popatrze. Nie trzeba zaraz pojecha na drugi koniec wiata ani popyn w rejs, ktry pochania z reguy kilka miesicy. Dlatego
czasem poczytam sobie co o innych kontynentach. To mi absolutnie
wystarczy. Moe i chciabym poznawa bliej obce cywilizacje, ale tojeszcze nie powd, eby pozbywa si wasnych pienidzy. Pomylicie pewnie pastwo, e jestem skpy? Powiem, i raczej oszczdny. Mczyzna
powinien myle o kwestiach materialnych. Musi wic posiada dobr
posad i pozycj spoeczn. A w tym wszystkim najlepiej, jeli pomaga
mu kobieta. Wiele lat temu poznaem i pokochaem Teres. Polubiem te szybkojej zamonego ojca. To on pokaza mi, jak powinienem
y i pracowa. Teresa popiera oszczdny styl ycia. Ju w dniu, kiedy
pocaowaa mnie pierwszy raz, pojem, e to wanie ta kobieta. Prdko poprosiem ojej rk. A gdy powiedziaa - TAK!, poprowadziem j
przed otarz i polubiem bez wahania. Ona sama postanowia, e przez
cay nasz miesic miodowy pozostaniemy w domu. Sami pastwo powiedzcie, jaka to wspaniaa partnerka. Ona powici dla mnie wszystko.
Wieczorami lubimy z Teres pogada o gupocie i rozrzutnoci naszych
ssiadw lub policzy aktualnie oszczdzone pienidze. Nigdy nikomu
ich nie poyczamy. Dlatego powodzi nam si dobrze. Wystarcza nam
wiadomo, e moemy pozwoli sobie na wszystko. No, moe kiedy,
kiedy moje wosy do reszty ju posiwiej, a Teresa nie bdzie moga
pokry kosmetykami zmarszczek na twarzy - moe wtedy troch poszalejemy. Pojedziemy sobie na urlop. Albo pospacerujemy po parku. Na
razie niech pozostanie tak, jak jest.
130
WICZENIA
Et

1. Co stanowi dla Mirosawa, bohatera opowiadania, cel ycia?
2. Co zdaniem Mirosawa powinien robi kady mczyzna?
3. Czy Mirosaw interesuje si geografi?
4. Co Mirosaw myli o podrach zagranicznych?
5. Jakie cechy charakteru Teresy podobaj si Mirosawowi najbardziej?
6. Dlaczego Mirosaw tak szybko zaakceptowa swojego tecia?
7. Czy Teresa i Mirosaw wzili lub kocielny?
8. Jak Mirosaw i jego ona najchtniej spdzaj wieczory?
9. Dokd Teresa i jej m wybrali si w podr polubn?
10. Czy Teresa i Mirosaw s dobran par?
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (sta,

siedzie, spacerowa, czyta, lee, trwa, taczy, sucha, rozmawia, spa).
1. Wiesz przecie, e zawsze dobrze Ci radz. Dlatego mgby mnie
cho raz na jaki czas
2. Jest sobotni wieczr. Moe pjdziemy do dyskoteki ze znajomymi
troch sobie
?
3. Bol mnie oczy, ajeszcze nie skoczyem tej ksiki. Moe bdziesz
tak mia i
mi przez par minut?
4. Cigle jeszcze jestem optymist. Wiem jednak, e remont naszego
domu nie
tak krtko, jak mylelimy.
5. Adam by bardzo chory i cigle nie czuje si najlepiej. Chyba bdzie
musia jeszcze przez kilka dni
w ku.
6. Mielimy du ch
po tym piknym parku, ale lun deszcz i wrcilimy do domu.
7. Nigdy nie mamy dla siebie czasu. Kiedy wreszcie spotkamy si i spokojnie
przy butelce dobrego wina?
8. Anna nie przychodzia. Adam
jeszcze przez
moment przed kawiarni i zrezygnowany odszed w stron dworca.
9. Nie ukrywam, e jestem zmczony. Chtnie zostabym w domu, wyczy telefon i
kilka godzin.
10. Zupenie nie potrafi zrozumie twojego zachowania. Dlatego musimy o tym wreszcie
131
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (kocha\ myle, czu si, wesele, jecha, pyn, sypa, plami, czeka, brudzi, pka, kry).
1. Kiedy zim jezdnie i chodniki s oblodzone, najlepiej wtedy
j e piaskiem lub specjaln sol.
2. Moja ona bya od tygodnia smutna i zapakana
dopiero na widok zotego piercionka, ktryjej dzisiaj kupiem.
3. Jeste ktliw i niesympatyczn kobiet. Nie wiemjak mogem Ci
kiedy
4. Nalewanie czerwonego wina do kieliszkw jest du sztuk. Adam
nie powinien nigdy tego robi, bo on zawsze
obrus.
5. Ten antybiotykjest skuteczny. Adam
po nim znacznie lepiej.
6. Nigdyjeszcze nie byem w Portugalii. Ale w tym roku na pewno tam
7. Deszcz nie pada tu od paru tygodni i ziemia w wielu miejscach
wyscha i
8. Ta dka jest na tyle dua, e wszyscy moemy w niej bezpiecznie
na drugi brzegjeziora.
9. Zacz pada nieg. By tak obfity, e ju po kwadransie
wszystko biaym puchem.
10. Jeli masz zamiar reperowa samochd, to za rkawiczki, eby
nie
rk.
11. Wszyscyjestemy bardzo godni, ale musimy
a Anna skoczy gotowa obiad.
12. Zastanawiaem si dugo nad zmian mieszkania. To trudna decyzja, wic chciabym o tym jeszcze troch
E>
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (wita,

egna, chwali, budzi, nosi, caowa).
1. O ile wiem, to mj dziadek dopiero po p roku znajomoci z babci wreszcie
j w policzek.
2. Jutro przyjeda nasz przyjaciel, ktry mieszka na stae we Francji.
Wszyscy wybieramy si na lotnisko, eby go
3. Jest pan zym i niepunktualnym pracownikiem. Jeli pan tego nie
zmieni, to bdziemy musieli si
4. Mieszkam w maym i sennym miasteczku. Cay czas myl, co zrobi,
132
eby
j e g mieszkacw do dziaania.
5. Mj syn wreszcie zacz si dobrze uczy. Dlatego chc go teraz
przed wami
6. Nasze maestwo jest katastrof! Ale win za ten stan rzeczy
tylko ty.

1. Poprosi kogo o rk.
2. Poprowadzi kogo przed otarz.
3. Powici dla kogo wszystko.
4. Powodzi mi si dobrze.
5. Mc pozwoli sobie na wszystko.
6. Senne miasteczko.
7. Stan rzeczy.
8. Ponosi za co win.
Prosz uzupeni poniszy dialog.

- Jest fatalna pogoda. Chyba znw
czyna pada deszcz.
- Wic ju kolejny dzie nie
bierzemy si na spacer.
- Co mog na to
radzi?
- Moe
dzwo do nieba.
- Mylisz, e tam kto
powiada za sprawy pogody?
- Nie mam pojcia. Musisz
pyta.
- Sdz, e za tak rozmow telefoniczn trzeba by wiele
paci.
- Nie na wszystkim da si
oszczdzi.
- A moe
czekamy jeszcze dwa, trzy dni?
-1
nudzimy si na mier siedzc w mieszkaniu.
- Ja osobicie jestem bardzo
wizany do naszego mieszkania.
- A ja ju od lat mam ch gruntownie j e
meblowa.
- Najpierw naleaoby
malowa te brudne ciany.
- Dobrze byoby te
mieni glazur w azience.
- A moe bymy
rzucili star wann i kupili kabin natryskow?
- Chtnie, ale kto za to wszystko
paci?
- To prawda, e naleaoby duo
inwestowa w taki remont. Ale co innego mona
robi, kiedy pada deszcz?
- Mona
prosi goci na kolacj.
133
- Albo
-Albo
-Albo
- A tu ju
- A moe lepiej
-Albo
gapi si w telewizor.
czyta troch i
sucha dobrej muzyki.
uczy si troch polskiego.
sadzie. Wol
bra si na deszczowy spacer.
jedziemy do kina?
Czasowniki z prefiksem po* wyraaj:

- dziaanie (bardzo) ograniczone w czasie (poczeka, polee)
- dziaanie pocztkowe (poczu, posmutnie)
- dziaanie zachodzce na caej powierzchni obiektu lub w wielu jego
miejscach (popka, pomalowa)
- dziaanie czciowe, dodatkowe (posoli, posiwie)
- dziaanie wielokrotne (porozbija, pododawa)
- dziaanie wielokrotne o niewielkim stopniu nasilenia (powtpiewa,
polegiwa)
-dodatkowe dziaanie jednorazowe (pochwali, poklepa)
134
Wszyscy o mnie mwi
22
Ju w szkole nikt mnie nie lubi.

Podkradaem kolegom ich rzeczy z kieszeni i teczek. Nigdy nikomu nie podpowiadaem, mimo e wietnie si
uczyem. Na przerwach podstawiaem
nog biegncym przez korytarz koleankom. Mona powiedzie, i w ten
sposb j e podrywaem. Nic wic dziwnego, e na szkolnych zabawach najczciej podpieraem ciany. Nie byem
te ulubiecem nauczycieli. Czsto im
podpadaem, gdy podrabiaem stopnie w dzienniku.
Na studiach rwnie podchodziem do ludzi z dystansem. A oceny
i zaliczenia w indeksie sam sobie podpisywaem.
Kiedy skoczyem studiowa, raczej nie podtrzymywaem adnych
znajomoci.
Teraz jestem architektem. Pracuj w duym biurze. Oczywicie staram si podgrzewa tutaj atmosfer. Chtnie podsuchuj cudze rozmowy i podszeptuj innym bdne rozwizania. W ten sposb podkopuj ich autorytet w oczach szefa. Czyli najzwyczajniej w wiecie podkadam wini, komu si tylko da.
Kiedy jad do pracy samochodem, podwo sekretark szefa. Po
drodze podpytuj j o to, co dzieje si w firmie. To nie jest trudne.
Panna Krysia podsuwa mi bezwiednie dobre pomysy. Wystarczy, e w rozmowie podkrel kilka razy, jakajest pikna i inteligentna. Nie staram
si podbi jej serca. Ale kiedy podjedamy pod biuro, ju wiem, co
mam dalej robi. Kogo podpatrze, a kogo podjudzi.
Takie ycie mnie podnieca. Wiem, e nikt mnie nie lubi. Ale wiem
te, e wszyscy o mnie mwi. To przecie j a podburzam ich przeciwko
sobie. I nigdy si nie poddam!
135
E>
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (leczy,

suszy, grza, uczy, budowa, liczy, patrze, sucha, robi, chwyci).
1. Mam jeszcze zupenie mokre wosy. Nie wyjd z domu, zanim ich
chocia troch nie
2. Zupa jest cakiem zimna i nie nadaje si do jedzenia. Ale j a j szybko
3. Zostao jeszcze kilka godzin do egzaminu. To mao, ale moemy
przecie troch si
4. Pomys Adama, eby i dzisiaj na koncert, by najlepszy ze wszystkich. Dlatego Anna i Maria szybko go
5. To jest bez wtpienia oryginalny obraz Jacka Malczewskiego. Nie
sdz, eby kto prbowa go
6. Nikt chyba nie lubi przebywa w szpitalu. Adam zostanie w nim jednak kilka dni, bo musi
chore nerwy.
7. Sportowe sukcesyJanka
nas wszystkich
i postanowilimy trenowa razem z nim.
8. Zrobilimy wanie due i nieprzemylane zakupy w sklepie. Boj
si momentu, w ktrym kasjerka to wszystko
9.Jestem prywatnym detektywem. Mj zawd polega czsto na tym,
e musz kogo podpatrze lub
10. Ssiedzi maj tak pikny ogrdek, e wszyscy chc ich
i skorzysta ze wspaniaych pomysw.
E>
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (trzyma, la, pbywa, jecha, i, prowadzi, way, wie, my, gotowa).
1. Twoje kwiaty ju prawie zwidy, bo o nie wcale nie dbasz. A przecie wystarczyje
raz na kilka dni.
2. Z reguy nie zabieram autostopowiczw. Dzisiaj bya jednak tak fatalna pogoda, e postanowiem
kilka osb.
3. Deszcze paday w tym rejonie przez kilka dni i
okoliczne ki.
4. Polacy s narodem znajcym swoj histori. Moe dlatego, zawsze
chtnie
narodowe tradycje.
5. Makaron nie nadaje si jeszcze dojedzenia. Musisz
go dwie, trzy minuty.
6. Autorytet naukowy pana profesora jest powszechny. Nikt nie prbuje go
137
7. Id prawie w tym samym kierunku, co ty. Jeli pozwolisz, to z prawdziw przyjemnoci kawaek Ci
8. Kino jest za daleko, eby i tam piechot. Lepiej zrobimy, jeli
par przystankw tramwajem.
9. W tym stawie karpie s tak ufne i odwane, e
pod sam brzeg, na ktrym stoj karmicyje ludzie.
10. Gra faktycznie jest wysoka i stroma. Ale my za godzin
podjej szczyt.
&

1. Podrywa kogo.
2. Podpiera ciany.
3. Podkada komu wini.
4. Podpa komu.
5. Podgrzewa atmosfer.
6. Podkopywa czyj autorytet.
7. Podbi czyje serce.
8. Podrzuci kogo do domu (pracy,...).
&
Prosz odpowiedzie na ponisze pytania wedug wzoru.

WZR: Czy czytasz t ksik? Nie, ju j przeczytaem.
1. Czy ty cigle jeszcze kochasz Ann?
2. Czy ty cigle jeszcze uczysz si pywa?
3. Czy ty cigle jeszcze chorujesz?
4. Czy bdziesz jeszcze na ni czeka?
5. Czy bdziesz dalej o to pyta?
6. Czy bdziesz dalej tam pracowa?
7. Czy bdziesz spa do poudnia?
8. Czy cigle bdziesz sucha tej samej piosenki?
138
9. Czy cigle jeszcze leczysz swj chory zb?

10. Czy cigle jeszcze sprztasz klatk swojej papugi?
Prosz uzupeni wystpujce w tekcie czasowniki odpowiednimi prefiksami.

Piotr
jecha do Warszawy z Hiszpanii
mieszka w maym
mieszkaniu na Mokotowie. Do pracy
jed najczciej autobusem numer 112
siada do niego na przystanku przy bazarze. A
siada blisko Uniwersytetu Warszawskiego. Dzisiaj rano Piotr
budzi si troch za pno. Nie mia czasu na normalne niadanie. Nie
pi nawet kawy. Kiedy
biera si,
dzwonia
Barbara i
prosia go na wieczr do siebie. Piotr bardzo si
cieszy, bo lubi Barbar
mwili si na godzin dziewitnast
trzydzieci. Po pracy Piotr
szed do kwiaciarni i kupi pikne kwiaty. Pniej by jeszcze u fryzjera, gdzie
strzyg si, a nawet
goli- Chcia
pisa dla Barbary wiersz, ale to
kazao si zbyt trudne. Kiedy
jecha do domu Barbary, byo tam ju
bardzo duo goci. Piotr by jak zawsze godny. Wic
pi szybko
dwa piwa,
jad dwie porcje bigosu i
pali papierosa. Dugo
mawia z Kub o polityce i sporcie
prosi Iren do taca. Nie
taczyli jednak caego wieczoru, poniewa Irena nie lubi muzyki
dyskotekowej. Gdy na zegarze
bia pnoc, Piotr
czu
zmczenie. Chyba
pi troch za duo piwa. Telefonicznie
mwi takswk
bra si szybko i
szed na
ulic. Wczeniej
egna Barbar i
dzikowa jej za miy
wieczr. Przez moment
patrzy na gwiazdy. Wreszcie
jechaajego takswka. Piotr
siad do niej i
jecha do domu.
Czasowniki z prefiksem pod* wyraaj:
- dziaanie bdce czciowym osigniciem celu (podkarmi, podrosn)
- dziaanie skierowane poniej obiektu (podpisa, podsun)
- dziaanie okrelajce ruch w gr (podrzuci, podskoczy)
- dziaanie zbliajce do obiektu (podej, podlecie)
- dziaanie wykonywane nieoficjalnie, w ukryciu (podsucha, podrobi)
139
23
Czy nie przeszkadzam?
Wiem, e czasem wszystkim przeszkadzam. Do czsto z mojego powodu nie przesypiacie nocy. Przepraszam, ale to w pewnym sensie mj
zawd. Raz na jaki czas musz kogo przestraszy. Co w tym zego, e
przelec nad waszymi gowami albo przenikn przez cian? Lubi te
przebiec si po cmentarzu czy przemkn mrocznym korytarzem. Ju
dawno przestawiem si na nocny tryb ycia. Dlatego chtnie przesypiam dzie, eby w nocy przebudzi si i przewietrzy troch w ciemnociach. Czsto przemieszczam si to tu, to tam. Nie przeceniajcie
jednak moich moliwoci. To w zasadzie wy cigle mnie przeganiacie.
Przejrzaem was! Od stuleci chcecie mnie przebada, przewietli, przeksztaci w co, czym nie jestem. Naprawd przesadzacie. Ju nawet nie
prbuj zmieni waszych pogldw. To nieprawda, e kiedyjest zimno,
j a si nie przezibiam. Mog te solidnie przemokn, kiedy pada deszcz.
Dlatego przestacie wreszcie mnie przeladowa. Nie przebierajcie mnie
w te idiotyczne biae przecierada. Jednym sowem, przeanalizujcie swj
stosunek do mnie. Bo mnie samemu jest trudno przekona was do
siebie. Nie mog do was przemwi ani niczego z wami przedyskutowa. Nie mam te sposobu i chci, eby was przekupi. Czas, abycie sami przejrzeli na oczy.
Jak do tej pory, przegapilicie wszystkie okazje. Nie mog przemilcze faktu, i z reguy przepacacie, kupujc gupie
ksiki o duchach. Pniej przechowujecie j e dla dzieci i wnukw. A prawda o mnie jest
inna. Przekonacie si
sami, jakju przejdziecie na t drug stron.
140
WICZENIA
E>

1. Dlaczego Kacper, bohater opowiadania, uwaa, e wszystkim przeszkadza?
2. Czy Kacper wykonuje jaki zawd?
3. Dlaczego Kacper moe pracowa tylko w nocy?
4. Co mona powiedzie o miejscu pracy Kacpra?
5. Dlaczego od dawna ludzie interesuj si tak bardzo Kacprem?
6. Jaki stosunek ma Kacper do biaych przecierade?
7. Czy Kacper jest rozmowny?
8. Czy kto ju kiedy napisa ksik o Kacprze?
9. Ile lat ma Kacper?
10. Kim waciwie jest Kacper?
^
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (y, siedzie, gapi, gra, pi, liczy, czyta, chowa).
1. Poszedem z Ann do kina na ten nudny, sentymentalny film i nawet go obejrzaem. Przez cae dwie godziny staraem si niczego
wanego nie
Ja bardzo kocham Ann!
2. Myl, e to nie jest interesujce czasopismo. Ostatni numer
jednak z uwag.
3. Adam mia nadziej, e jest dobrym pywakiem i dopynie do brzegu. Niestety, troch si
z siami.
4. W tym miasteczku dworzec kolejowyjest may i nie ma przechowalni bagau. Nie mam pojcia, gdzie mog
moj walizk.
5. Wyprawa w Himalaje bya najwiksz przygod mojego ycia. Marz
o tym, eby
jjeszcze raz.
6. Alkoholizm jest smutn i kosztown chorob. Jej ofiary
najczciej wszystko, co s w stanie zarobi.
7. Nie jestem czowiekiem, ktry odnosi w yciu same sukcesy. Nie
pamitam, ile razy
z wasnym losem.
8. Wreszcie j e s t adna pogoda. Moe dlatego wanie Adam
par godzin na awce w parku.
141
E>
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (chodzi,

nie si, la, jecha, pisa, prowadzi, wie, budowa).
1. Przepraszam bardzo, jestem niewidomy! Czy kto z pastwa mgby
mnie
na drug stron ulicy?
2. Dzisiaj jestem tak zajty, e nie mam kiedy si z tob spotka. Czy
moemy
nasze spotkanie najutro?
3. Ju od pitnastu minut lejesz wod do wanny. Sprawd lepiej, czy
si przypadkiem nie
4. Pastwo Kowalscy mieszkali cae ycie w duym miecie. Ale rok
temu
na wie.
5. Niejeste dobrym kierowc. Wanie
skrzyowanie na czerwonym wietle.
6. List jest w zasadzie gotowy, ale peno w nim poprawek i skrele.
Bdzie lepiej, jeli ty go teraz
na czysto.
7. Ty masz taki duy samochd. Czy moesz
moje meble i kwiaty do nowego mieszkania?
8. Anna byajedynym wiadkiem tego tragicznego wypadku samochodowego. Jej samej mao nie
rozpdzony autobus.
9. Na chodniku przed sklepem leyjaki mczyzna. Nie wiem dlaczego wszyscy
obok niego obojtnie.
10. Ten most jest wski i zawsze zatoczony. W zasadzie naleaoby go
szybko i gruntownie
E>
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (prosij

pyta, rwa, widzie, zibi, soli, sysze, sadzi).
1. Nie nosisz ani szalika, ani czapki. To oczywiste, e musiae si wczeniej czy pniej
2. Moje wczorajsze zachowanie nie byo najlepsze. Dlatego chciabym
ci za nie dzisiaj
3. Adam nie by aktywnym studentem. Dlatego w czasie egzaminu
profesor
go bardzo szczegowo.
4. Pytasz, dlaczego nie jem twojej zupy. Odpowied jest prosta. Bardzo j
5. Wszystkich denerwuje, e tak gono i brzydko gwidesz. Czy mgby wreszcie
?
6. Ten kwiat ma za ma doniczk. Jeli chcesz, eby szybko urs, musisz go
do wikszej.
142
7. Wrby i horoskopy traktuj jak zabaw. Nie sdz, by mogy one

nasz przyszo.
8. Skd takie wulgarne sowa w ustach pana inyniera? To jest niemoliwe! Chyba si

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Przestawi si na nocny tryb ycia.

Przejrze kogo.
Przejrze na oczy.
Przeliczy si z siami.
Przegra z wasnym losem.
Przejecha na czerwonym wietle.
Przepisa list (tekst) na czysto.
Przechodzi obok czego (kogo) obojtnie.

1.
- Czy chcesz ..
- Tak, chtnie
pi si kawy?
. . pij co ciepego.
2.
- Czy chcesz
pali papierosa?
paliam.
- Nie, dzikuj, przed chwil jednego
3.
- Moe
jemy razem kolacj?
jadem si u mojej mamy.
- Jaju
4.
piszemy list do Anny?
- Czy
pisujmy si na kilka stron.
- Dobrze, ale nie .
. pisa si mj dugopis.
- Tylko e wanie
5.
taczy?
- Czy pjdziemy gdzie
- Pod warunkiem, e ..
taczysz ze mn tango argentyskie.
6.
- Prosz,
suchaj przez chwil tej melodii.
sucha.
- Nie, tutaj jest za gono, eby si w ni
143
7.
8
9.
-
Czy
mwis
mwisz si ze mn w tej nowej restauracji?
To zaley od tego, co
mwisz tam do jedzenia.
mwi, to zobaczysz.
Daj si
Moe
Tak, a pniej
sidziemy do tego autobusu?

sidziemy si do innego.
jecha?
Czy Adam jeszcze nie
Nie, ale
jedzie do nas za p godziny.
Czasowniki z prefiksem prze* wyraaj:

- dziaanie trwajce od pocztku do koca (przetrwa, przesiedzie)
- dziaanie suce zmianie miejsca (przesypa, przewie)
- dziaanie suce gruntownej analizie obiektu (przebada, przemyle)
- dziaanie suce zmianie ksztatu lub pooenia (przeoy, przeksztaci)
- dziaanie ponowne, powtrzone (przemalowa, przedrukowa)
- dziaanie powodujce strat (przehula, przegapi)
- dziaanie zmierzajce do porwnania obiektw (przerosn, przewyszy)
- dziaanie nadmierne (przesoli, przeciy)
- dziaanie wybiegajce w przyszo (przewidzie, przepowiedzie)
- ruch bez okrelonego celu (przespacerowa si, przejecha si)
-przebyciejakiego odcinka, dystansu (przelecie, przepyn)
- dziaanie doprowadzajce obiekt do pewnego stadium lub do koca
(przeczyta, przeliczy)
- dziaanie, ktre ustao (przebrzmie, przemin)
144
Kogo Ci przypominam?
24
Czy kogo Ci przypominam?

No, miao! Przypatrz mi si dobrze. Nie przyleciaem przecie
z ksiyca. Nie przypynem
zza oceanu, ani nawet nie przyjechaem z innego kraju. Przyszedem tutaj piechot. I przyprowadziem moich bliskich.
Jeli dobrze nam si przysuchujesz, to ju wiesz, e mwimy po polsku.
Ta kobieta, ktra niemiao przytrzymuje mnie za rami, to Anna.
Dwadziecia pi lat temu to wanie ona przysonia mi cay wiat. Teraz chtnie przypomina mi o tym fakcie. Sam nie wiem, co wtedy przyszo mi do gowy. Nie przypuszczam, e by to zdrowy rozsdek.
Za moimi plecami przyczai si Roman, nasz syn. On zawsze przychodzi na ostatni chwil. Prosiem go, eby przystrzyg troch wosy. Ale
czy on mnie sucha?
Atrakcyjna blondynka, ktra przytula do piersi mae dziecko, to nasza synowa Krystyna. A tu obok niej stoi mczyzna, ktry przygryza
wsy - to nasz drugi syn Czesaw. On wanie przywiz tutaj te niegrzeczne dzieci. Jaju przyzwyczaiem si do ich zachowania. W kocu
to moje wnuki. Przysparzaj nam wielu zmartwie, ale i przynosz wiele
radoci. Jak to dzieci.
Przyznaj, e miaem na dzisiejsze spotkanie z Tob przygotowa specjalne przemwienie. W planach by te tradycyjny bigos. Ale Anna oczywicie go przypalia. Musz wic przywita Ci nieco skromniej. Bdzie
nam bardzo mio, jeli przyczysz si do nas. Nie wiem, czy ta informacja do czego Ci si przyda, ale musisz wiedzie, e jestemy bardzo
gocinni. Dlatego przychod do nas, kiedy tylko chcesz.
Czyju przypomniae sobie, skd mnie znasz? Jestem w kadym podrczniku do nauki jzyka polskiego dla cudzoziemcw. To ja, Kowalski
- statystyczny Polak.
145
WICZENIA
E>

1. Jak liczna jest rodzina pana Kowalskiego?
2. Czy Krystynajest crk pastwa Kowalskich?
3. Od jak dawna pan Kowalski jest onaty?
4. Co wiemy o talencie kulinarnym pani Kowalskiej?
5. Jakijest stosunek pana Kowalskiego do maych dzieci?
6. Ktry z synw pana Kowalskiego nosi dugie wosy?
7. Jak zachowuj si wnuki pana Kowalskiego?
8. Czy Roman Kowalskijest czowiekiem punktualnym?
9. Co na dzisiejsze spotkanie przygotowali pastwo Kowalscy?
10. Do kogo zwraca si pan Kowalski?
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (i, by,

szy, prowadzi, klei, sun, nie, lecie, chodzi, biec, jecha).
1. W powietrzu od kilku dni czuje si wiosn. Podobno nawet bociany
ju do nas
2. Chciabym zapyta, czy ten ogromny samolot, ktry wanie lduje,
z Frankfurtu nad Menem?
3. Nie czekaj na mnie wieczorem. Dzi do ciebie
nie mog.
4. Widz, e remontujesz mieszkanie. Co zrobisz z tymi brudnymi cianami? Pomalujeszje czy
tapet?
5. Pan Kowalski od lat kolekcjonuje stare militaria. Ostatnio
mu kilka nowych eksponatw.
6. Siedzisz tak daleko, e nie syszysz nawet, o czym rozmawiamy. Dlaczego nie chcesz
si do nas?
7. Jeli idziesz do biblioteki wypoyczy ksiki, to
prosz i dla mnie co do czytania.
8. Pamitam, e kiedy byem maym dzieckiem, w wigilijny wieczr
do mnie i mojej siostry wity Mikoaj.
9. Mj pies jest doskonale wytresowany i posuszny. Dlatego
do mnie na kade zawoanie.
10. Oczywicie, e moesz przyj do nas dzisiaj wieczorem na imprez.
Ale koniecznie
ze sob swoj siostr.
146
11. Czekamy na ciebie od godziny. Moge przecie by cho raz punktualny i

takswk.
12. Mamo, oderwa mi si guzik od koszuli. Czy moesz szybko
mi drugi?
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (trzyma\ ciska, pudrowa, sucha, suy, uczy, pali, gotowa, patrze).
1. To dzisiejsze spotkanie z szefem jest dla mnie bardzo wane. Potrzebuj troch czasu, eby si do niego
2. Wygldasz piknie, ale byszczy ci si troch nos. Chyba musisz go
jeszcze
3. Czy mgby
przez chwil
moj torb, bo musz zaoy sweter?
4. Zamienie socajest tak rzadkim i fascynujcym zjawiskiem, e koniecznie musicie mu si jutro
5. Wieczorem przed snem zawsze cauj kika razy twoj fotografi,
a pniej
j mocno do piersi
6. Ju od pewnego czasu z uwag
si waszej rozmowie i nie mam pojcia, o co wam chodzi
7. Jestem chory i musz lee w ku. Dlatego jeli zrobisz dla mnie
zakupy, to bardzo mi si tym
8. Adam nie jest z wyksztacenia fryzjerem. Do tego zawodu
si obserwujc innych
9. Jeli masz zapaki lub zapalniczk, to prosz
mi papierosa
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (mawia,

jecha, gotowa, prszy, tkn, wita, trze, podoba).
1. Po chorobie jestem jeszcze cigle osabiony i senny. Dlatego nie mog
dzisiaj do ciebie
2. Jeli chcecie, to moemy spotka si w klubie na balu sylwestrowym
i razem
Nowy Rok.
3. Wszystkim nam zaley na dobrych stosunkach z nowym szefem. Ale
ty za wszelk cen starasz si mu
4. Nie chciabym si znowu
, ale ju od dawna nie zapraszaa mnie do siebie na kolacj.
147
5. Adam jest arogancki i zarozumiay. Trzeba mu wreszcie kiedy

nosa.
6. Ten klej dziaa natychmiast. Wystarczy tylko na chwil
do siebie sklejane elementy.
7. Przecie nie jestem jeszcze taki stary, a czasju zdy
moje skronie.
8. Jutro s moje imieniny. Chyba musz
do tego moj on.
&

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Przysoni komu cay wiat.

Co przyszo mi do gowy.
Zdrowy rozsdek.
Statystyczny Polak.
Przymawia si o co.
Przytrze komu nosa.
Przypodoba si za wszelk cen.
Czas przyprszy mi skronie.

1. Ten obraz bardzo mi si podoba. Nie mog si na niego
patrze.
2. Lekcja bya duga i nudna. Nie moglimy
czeka si
jej koca.
3. Nie mam pojcia, gdzie tu w okolicyjest apteka. Chyba bd musia
o to kogo
pyta.
4. Miaem spotka si z Adamem o sidmej rano. Ale oczywicie troch
spaem i
szedem na spotkanie
mocno spniony.
5. Jedziesz tak wolno, e chyba nigdy nie
jedziemy do
Gdaska. Czy nie moesz chocia troch
spieszy?
6. To za duo pracy jak na jeden dzie. Chyba
koczymy to jutro.
7. W moim nudnym yciu niestety nie
nosi si na adne zmiany.
8. Kolejka do kasy kinowej bya bardzo duga. Ja niestety ju nie
staem biletw na najbliszy seans.
148
9. Ty najlepiej wiesz, jakie mam problemy z matematyk. Moe znowu

moesz mi
wiza kilka zada?
10. Wszyscy widzieli ci wczoraj wieczorem w kawiarni z Ann. Wic nie
przeczysz, e tam bye.
11. Adam to taki sympatyczny chopiec. A ty go nie lubisz. Chyba si na
nimjeszcze nie
znae.
12. Widz, e jeste zmczona. Moe chcesz
pi si mocnej kawy?
13. W tym momencie nie wiemy co zrobi. Ale moe z czasem
jdzie nam do gowyjakie sensowne rozwizanie.
14. Wszystkie miejsca na wycieczk s ju
rezerwowane.
Mog jedynie
mieci pana na licie rezerwowej.
Czasowniki z prefiksem przy* wyraaj:

- dziaanie zmierzajce do cakowitego poczenia, zblienia obiektw
(przyklei, przylecie)
- dziaanie majce czciowy efekt (przysun, przyciszy)
- dziaanie zmierzajce do cakowitego osignicia celu przestrzennego (przydwiga, przytaszczy)
- dziaanie towarzyszce innej czynnoci (przyklaskiwa, przygrywa)
149
25
Nie rozdzierajmy szat
Ostatnio troch si rozleniwiem. Jeeli rozejrzycie si po

moim domu, atwo to rozpoznacie. A to wszystko dlatego, e rozstaem si z Mart. Ju nie umielimy ze sob rozmawia. I kiedy
teraz o tym rozmylam, to rozumiem, e musielimy si rozej.
Nie bd z tego powodu rozdziera szat. Ona zawsze doskonale umiaa mnie rozzoci.
Rozgniewa do granic wytrzymaoci. To przez ni rozpaliem si
i rozpiem. Nie chc rozwija
tego bolesnego tematu, ale ju
dawno naleao ten nieudany
zwizek rozerwa. Teraz nie
wiem, jak mam rozmrozi lodwk. Nie mam pojcia, jak
nie rozgotowa ziemniakw, tak
eby si nie rozpady. Do tego nie mog czasem rozpozna samego siebie, kiedy patrz w lustro. Ale za to mog si rozluni. Mog rozwija
si towarzysko i intelektualnie.
Mam czas, by na nowo rozsmakowa si w dobrej literaturze i muzyce. Nikt mi nie rozkazuje. Z drugiej jednak strony nikogo nie interesuj e fakt, e dwa dni temu rozbola mnie zb i e w konsekwencji rozchoruj si na dobre. Moe troch si rozklejam, ale przecie lubiem patrze, jak zawsze wieczorem Marta rozczesywaa swoje pikne wosy. Lubiem, kiedy dom rozbrzmiewa jej miechem. Zbyt wielu problemw
nie potrafilimy jednak rozwiza. Moe za bardzo j rozpieszczaem.
Roztaczaem przed ni nierealne plany. I chyba nadmiernie rozbudowaem materialn sfer naszego ycia. Ale si rozgadaem! A tu ju
prawie jedenasta. Czas rozpocz nowy dzie.
150
WICZENIA

1. Czy Zbyszek, bohater opowiadania, mieszka samotnie?
2. Jak czsto Zbyszek sprzta swoje mieszkanie?
3. Co stao si ostatnio midzy Zbyszkiem a Mart?
4. Czy Marta denerwowaa Zbyszka?
5. Czy Zbyszek pali papierosy?
6. Czy Zbyszek stroni od alkoholu?
7. Czym pasjonuje si Zbyszek?
8. Jakie problemy zdrowotne ma Zbyszek?
9. Czy Zbyszek wstaje wczenie rano?
10. Czy Zbyszek tskni za Mart?
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (nosi,
biec, la, chodzi, jecha, lecie, topi, sta).
1. Wakacje trwaj od przeszo dwch tygodni. Wszyscy moi znajomi
dawno si ju
po kraju i zagranicy.
2. Dzieci ulepiy piknego bawana. Mrz nie trwajednak dugo. I nasz
niegowy kolega szybko si im
3. Pan Woniakjest listonoszem i od wielu lat
listy i przesyki pocztowe.
4. Adam i Anna spdzili ze sob cay wieczr. A mimo to, kiedy nadesza pnoc, trudno si im byo
5. To by drewniany i prowizoryczny budynek. Nic dziwnego, e pod
wpywem tak gwatownej wichury po prostu si
6. Kiedy dzieci wysiady wreszcie z autobusu i zobaczyy przed sob pikn k, natychmiast si po niej
7. Rzeka wzbieraa od tygodnia, a wreszcie woda
si po caej okolicy.
8. Prosz pastwa, nasze zebranie jeszcze trwa! Prosz wic jeszcze si
nie
!
151
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (kupi,

da, wiza, myle, rwa, bi, mnoy, budowa, szerzy, chorowa).
1. Jeszcze rok temu w tym sklepie sprzedawano wycznie zabawki.
Teraz waciciel
ofert o ubrania dla dzieci.
2. Cietrzewie to dzi bardzo rzadki gatunek ptakw. Ornitolodzy zastanawiaj si, co zrobi, byje
3. Nowa ksika Adama okazaa si strzaem w dziesitk. Cayjej nakad czytelnicy
w kilka dni.
4. Dzisiaj Adamjestju znanym i uznanym pisarzem. Na targach ksiki mia swoje stanowisko, przy ktrym
autografy.
5. Tydzie chodziem z katarem, kaszlem i gorczk do pracy. A efekt
tego jest taki, e si
na dobre.
6. To w istocie trudna i kopotliwa sytuacja. Ale przecie nie ma takich
problemw, ktrych nie daoby si
7. Adam w cigu jednego miesica straci prac, Ann i ch do ycia.
Teraz caymi dniami siedzi w pustym mieszkaniu i
8. Podczas jazdy na rowerze Anna zaczepia kocem spdnicy o acuch i niestety
j.
9. Kiedy trzydzieci lat temu wyjedaem z mojego rodzinnego miasteczka, nie przypuszczaem, e ono tak szybko si
10. Talerz nagle wypad mi z rk. I
si na tysic kawakw.
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (widnie, janie, promienie, kocha, wodzi, my, nosi, gada, grza, rwa).
1. Cay czas tylko pracujemy i pracujemy. Moe pjdziemy gdzie si
troch
?
2. Trudno powiedzie, czy Adam wraca do domu pno, czy wczenie. Bo wanie koczya si noc i niebo zaczo si
3. Matematyka stanowi dla mnie duy problem. Dopiero po pl roku
nauki z profesorem zaczo mi si troch
w gowie.
4. Zebranie trwao tak dugo, bo pan dyrektorjak zwykle si
152
5. Koncert by nudny a do momentu, kiedy na scenie pojawi si Janek. On zawsze potrafi

kad publiczno.
6. Znam dobrze Ann. Ta kobieta ma chyba tylko jeden cel w yciu:
w sobie kadego mczyzn i mia si z jego saboci.
7. Na widok Joanny nawet pospn twarz pana dyrektora natychmiast
umiech.
8. Tak czy inaczej musisz nauczy si mojego jzyka. I nie ma si tu
nad czym specjalnie
9. Dzieci przez p dnia robiy pikne rysunki kolorow kred na asfalcie. Ale wieczorem spad deszcz i szybkoje
10. Zbliaj si wybory, wic w caym kraju zaczto rozkleja plakaty i
ulotki informujce o kandydatach na
posw i senatorw.
&

1. Rozdziera szaty.
2. Rozszerzy ofert.
3. Strza w dziesitk.
4. Rozchorowa si na dobre.
5. Straci ch do ycia.
6. I si gdzie rozerwa.
7. Rozgrza publiczno.
8. Jego twarz rozpromieni umiech.
Ponisze zdania prosz uzupeni odpowiednimi czasownikami (przyj, podj, poj, zaj, naj, obj, wyj, odj, przej, uj).
1. Anna pocztkowo nie lubia Adama. Ale on cigle kupowa jej kwiaty i tym wanie zdoa j
2. Mam brudne rce. Czy mogaby
z mojej kieszeni papierosy?
3. Zamiast gapi si w sufit, lepiej sprbuj
si czym ciekawym.
4. Adam trzy razy prbowa umwi si z Ann. Dzisiaj chce
czwart prb.
5. Mam dla ciebie bardzo niedobr wiadomo, wic sprbuj
j ze spokojem.
153
6. To dosy proste wiczenie gramatyczne, a ty siedzisz nad nim ju

p godziny. Czy tak trudno
ci, o co w nim chodzi?
7. Adam ma spor plantacj truskawek. W sezonie musia
kilka osb do ich zbierania.
8. Kiedy Adam sprbowa w czasie spaceru
Ann ramieniem, ta zdecydowanie zaprotestowaa.
9. Od dziesiciu
dziewi, rwna si jeden.
10. Wiem, e moja sytuacjajest niemal beznadziejna. Ale jako nie potrafi si tym
Czasowniki z prefiksem roz* wyraaj:

-
dziaanie w rnych kierunkach (rozjecha si, roznie)

dziaanie destrukcyjne (rozbi, rozkruszy)
dziaanie likwidujce pewn sytuacj (rozwiza, rozwika)
dziaanie wyczerpujce jaki zasb, zbir (rozda, rozadowa)
dziaanie nasilajce si (rozchorowa si, rozzoci)
dziaanie zwikszajce zasig (rozbudowa, rozszerzy)
dziaanie pocztkowe (rozpaka si, rozkwitn)
154
Nie bd udawa
26
- Panie profesorze, czy udzieli Pan wywiadu dla naszej gazety akademickiej?
- Chtnie! Prosz usi! A o czym chcecie pastwo usysze?
- Interesuj nas oczywicie prowadzone przez Pana badania.
- Obecnie prbuj udoskonali mj preparat, ktry efektywnie uzdatnia wod.
- Czy od dawna Pan nad tym pracuje?
- Wanie upywa trzeci rok.
- 1 co przez ten czas udao si Panu uzyska?
-Ju wiele! Mj preparat umoliwia rzecz najwaniejsz.
- To znaczy?
- To znaczy szybkie uzyskiwanie krystalicznie
czystej wody.
- Czyli takiej, w ktrej moemy nie tylko co
upra, ale i umy si i ugotowa zup?
- Tak, to woda do picia.
- Wic utrzymuje Pan, e korzystajc z niej
nikt nie uczuli si? Jestemy spoeczestwem alergikw.
- Oczywicie, e nie!
- Kiedy usyszymy o Paskich badaniach w mediach?
- Nie utrzymuj ich przecie w tajemnicy. Chtnie umwi si na konferencj prasow. Nie bd udawa, e mi na tym nie zaley.
- Mamy nadziej, e ten wywiad rozpowszechni Pask prac.
- 1 ja upatruj w nim pocztku popularnoci. Swiatjest dzisiaj ukierunkowany ekologicznie. A j a chc przecie uratowa jego cz. Nie
umiem patrze bezczynnie, jak umieraj nasze lasy i ki. Zreszt polskie instytuty badawcze powinny uczestniczy w tego typu dziaaniach.
Bo tak jak inni, my te moemy wiele utraci.
- A co najbardziej utrudniao Paskie badania?
- Najtrudniej byo ustali waciwy skad chemiczny. Ale z tym ju jako si
uporaem. Chocia dosy dugo nie wiedziaem, jak ugry ten problem.
- Co Pan planuje robi pniej, Panie profesorze?
- Kiedy ukocz ju badania, umwi si wreszcie z wasn on na
wspania kolacj. Nastpnie upij si w gronie kolegw, ktrzy ze
mn wsppracowali. I oczywicie urw si z moim synem na kilka dni
w gry. Ach! Umiecham si na sam myl o tym.
155
WICZENIA
r>

1. Czym zajmuje si zawodowo profesor Wodecki, bohater opowiadania?
2. Kto prosi profesora o rozmow?
3. Jakie zalety ma preparat, nad ktrym pracuje profesor?
4. Dlaczego badania profesora s wane dla alergikw?
5. Czy badaniami profesora zainteresoway si ju media?
6. Jaki jest stosunek profesora do zagadnie ekologicznych?
7. Czy profesorowi zaley na popularnoci?
8. Jakie trudnoci musia pokonywa profesor w trakcie swoich bada?
9. Co profesor chciaby robi po zakoczeniu bada?
10. Czy to, co robi profesor Wodecki, jest wane?
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (gotowa, pra, my, czesa, prosi, sun, i, kara).
1. Anna bdzie dzisiaj z Adamem w operze. Teraz siedzi u fryzjera, bo
chce si adnie
na t okazj.
2. Bd mia wieczorem goci z Krakowa. Sprbuj
dla nich co smacznego na kolacj.
3. Adam jecha rzeczywicie za szybko. Dlatego policjant
go mandatem.
4. Chodzisz w tej koszuli ju trzeci dzie. Czy nie mylisz, e najwyszy
czas j
?
5. Wiem, e jeste godny. Ale zanim sidziesz do stou, id, prosz, do
azienki i starannie
rce!
6. Uczniowie chcieli i dzisiaj na spacer po Warszawie. Ale nauczycielka nie daa si
7. Ten wypadek samochodowy, w ktrym uczestniczy Adam, by bardzo niebezpieczny. Dobrze, e
z niego z yciem.
8. Cakowity brak pienidzyjest jedyn przeszkod w realizacji moich
planw yciowych. Niestety, nie wiem, jakj
156
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami {robi,

szy, sta, mia si, bawi, ton, y, kocha, patrze).
1. To, e masz w domu maszyn do szycia, wcale jeszcze nie wiadczy
o tym, e potrafisz
sukienk czy spodnie.
2. Jak dugo potrafisz z zamknitymi oczami
na jednej nodze?
3. Twoi rodzice nie lubi mnie. Czy potrafisz
ich, by zgodzili si na nasz lub?
4. Wykonuj zawd, ktryjest trudny, nie przynosi dochodw i powoduje stresy. Ale co mam zrobi, skoro go
?
5. Bylimy wczoraj na wietnej komedii w teatrze. Naprawd mona
byo si
6. W sklepie byo kilkadziesit lalek. Ale maa Ania
sobie wanie t.
7. Tomek zawsze bardzo adnie pachnie. Wszystkie panie w biurze zastanawiaj si, jakiej on
wody po goleniu.
8. Dawno nie widzielimy tak wesoego i miesznego filmu. Wszyscy
w kinie
do ez.
9. Tego dnia morze byo wyjtkowo zimne i niespokojne. Gdyby nie
to, e Pawe pywa tak doskonale, pewnie by
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (by, da,

ty, kroi, sn, lee, siedzie, zbiera, szanowa, wierzy).
1. Mariusz jest po prostu gruby. Wydaje mi si, e przez ostatnie p
roku on jeszcze bardziej
2. Nie mogem wieczorem
mimo e byem bardzo zmczony i senny.
3. Od kiedy Robert spotyka si z Zofi, zachowuje si tak, jakby
mu kilka lat.
4. To pikne, ale i drogie meble. Potrzebujemy troch czasu, eby
tyle pienidzy na ich zakup.
5. Od omiu dni Stefan przebywa w szpitalu i nudzi si. Ju nie moe
w ku.
6. Kiedy gono krytykujemy naszych politykw, oni najczciej
e tego nie sysz.
7. Zjadem ju dwa kawaki tego wymienitego tortu. Nie bd jednak
pro testowa, jeli
mijeszczejeden.
157
8. Po trzech godzinach nudnego zebrania Jan nie wiedzia, jak ma

na twardym krzele.
9. To nasza tradycja narodowa. Nawet jeli dzisiaj nie do koca jest
zrozumiaa, to przecie chcemyj
10. Nie chodz do wrek, bo nie chc wiedzie, co mnie czeka. Boj
si te, e mgbym
w ich przepowiednie.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Upywa kolejny rok.

Upora si z czym.
Ugryjaki problem.
Urwa si na kilka dni.
Umiecha si na sam myl o czym.
Krystalicznie czysta woda.
Uj z yciem.
Ubawi si do ez.
Ponisze zdania prosz uzupeni odpowiednimi czasownikami (przeglda\ oglda, przyglda, wyglda, zaglda, doglda, podglda).
1. Adam nawet kiedy idzie na spacer z Ann,
si za innymi kobietami.
2. Anna wanie
ciekawy program telewizyjny, kiedy zadzwoni telefon.
3. Zepsu mi si samochd. I
na to, e pojad do pracy rowerem.
4. Adam nie jest u nas czstym gociem. Znacznie czciej
do nas Anna.
5. Afrodyta bya tak pikna, e wszyscy mczyni chcieli
j w kpieli.
6. Dlaczego dzieci same bawi si w ogrodzie? Czy nikt z dorosych ich
nie
?
7. Anna nie zawsze chodzi do sklepw, eby co kupi. Ona lubi w nich
by i
si.
8. Wszyscy ciko pracowalimy, tylko Adam siedzia bezczynnie na awce
i
si nam.
9. Wytumacz mi, jak dugo mona
si w lustrze?
158
Czasowniki z prefiksem u* wyraaj:

-
dziaanie wykonane mimo przeszkd (usiedzie, usta)

dziaanie o zwikszonej intensywnoci (urobi si, ubawi si)
dziaanie w nieokrelonym kierunku i stopniu (ulecie, uj)
dziaanie zmniejszajce obiekt lub czciowo zmieniajce jego stan
(upi, upali)
- dziaanie doprowadzajce do ostatecznego skutku, efektu (uprasowa, ugotowa)
- dziaanie usuwajce obiekt (uprowadzi, usun)
- dziaanie doprowadzajce do zamierzonego efektu (uspokoi, upi)
159
27
Wcigajcy zawd
Jestem architektem. Ten zawd wcign

mnie wiele lat temu. Woyem w niego
cae moje serce i umiejtnoci. Jujako student wczytywaem si w trudn literatur
fachow. I z pasj wpatrywaem w skomplikowane rysunki techniczne i projekty.
A nocami wbijaem sobie do gowy wzory
matematyczne i wiedz teoretyczn. Teraz
wcielam w ycie wasne pomysy. Prbuj
wdroy nowe technologie. A do tego
wszystkiego kocham moje miasto. Wsuchuj si w jego rytm. Obserwuj, jak ronie
i wchania nowe tereny. I tam, gdzie tylko
jest miejsce, wbudowuj nowoczesne obiekty. I nie ukrywam, e czasem wpadam na cakiem dobre rozwizania.
Kiedy kto pewnie wpisze i moje nazwisko do tutejszych kronik.
Zawsze, kiedy wstaj rano, kiedy wkadam popiesznie ubranie, kiedy
wsiadam do samochodu, kiedy wchodz do biura - zawsze wtedy czuj si
potrzebny. Moe nie mam zbyt wiele wolnego czasu. Rzadko wpadam do znajomych. Ale
takie jestju moje ycie. Wracam pno z pracy. Wlizguj si cicho do domu, eby nie obudzi ony i dzieci. I pragn ju tylko wtuli si
w mikk poduszk i wsun bezszelestnie
pod kodr. Pewnie czasem wzdycham za innym yciem, ale... Wstrzsam si na sam myl,
e miabym co zmieni. Przecie w firmie
wsppracuj z najlepszymi specjalistami. I nawet weniem si w rodzin z architektonicznymi tradycjami. Moim dzieciom te staram
si wpaja mio do tego piknego zawodu.
Zawodu, w ktrym trzeba tak wiele umie,
i projektowa, i budowa, i wbija gwodzie.
160
WICZENIA
E>

1. Kiedy pan Przybyszewski, bohater opowiadania, zdecydowa, e zostanie architektem?
2. Ile czasu pan Przybyszewski powica nauce przyszego zawodu?
3. Jaki jest stosunek pana Przybyszewskiego do rodzinnego miasta?
4. Jak wygldaj poranki pana Przybyszewskiego?
5. Czy pan Przybyszewski chciaby przej do historii swojego miasta?
6. Jak wyglda ycie towarzyskie pana Przybyszewskiego?
7. O jakiej porze pan Przybyszewski wraca najczciej do domu?
8. Jakie zmiany chciaby pan Przybyszewski wprowadzi do swojego ycia?
9. Co wiemy o rodzinnych tradycjach ony Przybyszewskiego?
10. Czy pan Przybyszewski chce, ebyjego dzieci te zostay architektami?
*
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (i, jecha, biec, la, pyn, siada, sta, lecie).
1. Tym autobusem nie dojedziesz do uniwersytetu. Lepiej do niego
nie
2. Pierwszy raz do naszego portu
tak pikny i duy aglowiec.
3. Przepraszam, e si spniem. Ale czy mimo to mog
do rodka?
4. Popatrz tylko, jaki wspaniay i kolorowy motyl
do naszego pokoju przez okno.
5. Widz, e boisz si
tym duym samochodem do garau. Moe j a sprbuj.
6. Sdzia musia przerwa mecz pikarski, poniewa nagle na boisko
duy, sympatyczny pies.
7. Nie wiem, co Adam
mi do kieliszka. Ale wiem, e bardzo mi to smakuje.
8. Kiedy skoczy si spektakl, wszyscy ludzie na widowni
z miejsc i dugo bili brawo.
161
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (pa,

pisa, krci, czyta, pchn, celowa, czu, da, drapa, prosi).
1. Witold od dawna zajmuje si wspinaczk wysokogrsk. Jutro sprbuje
si na ten szczyt.
2. To wszystko, o czym mwiem, jest napisane w tej ksice. Wystarczy
tylko uwanie
si w tekst.
3. Adam niespodziewanie zakocha si w Annie. Wszyscy mwi, e
ten stary kawaler
po uszy.
4. Anna pierwszy raz w yciu strzelaa z uku. A mimo to
w sam rodekjabka lecego na gowie Adama.
5. Zaprosiem wszystkich kolegw do restauracji. Ale Adam, ktrego
nie lubi,
si sam.
6. Spnilimy si tylko dlatego, e Adam
si niepotrzebnie w dyskusj z naszym absorbujcym ssiadem.
7. Adam nie zagra w tym spektaklu roli Romea, bo nie potrafi si
w ni
Za to Anna bya wietnjuli.
8. Zajcia u profesora Nowaka zaczynaj si od tego, e kady student
musi osobicie
si na list obecnoci.
9. Adam by zdenerwowany przed egzaminem i ba si wej do gabinetu profesora. Anna musiaa go tam
10. Nagle zgasa lampa i zrobio si cakiem ciemno. Adam szybko jednak
now arwk.
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (poi,

mwi, trze, sadzi, gra, sucha, skoczy, robi).
1. P dnia Maria szukaa portfela. Oczywicie zapomniaa, e wczoraj
go do szuflady w biurku Romana.
2. Po caym dniu pracy Micha marzy tylko o tym, eby
do wanny z ciep wod.
3. Janusz ma niewzruszone zasady moralne, ktre
w niego rodzice.
4. Zawsze po goleniu Marian
w skr krem z witaminami.
5. Czy chcesz, ebym
ci do komputera ten nowy program?
6. Wszyscy poszli do domw. Tylko Pawe zosta po godzinach w pracy.
On zawsze da si w co
162
7. Jeste le ubrana jak na tak mron pogod. Wic nie prbuj mi

e si nie przezibisz.
8. Jeli pan dobrze
si w t melodi, szybko odnajdzie pan w niej motywy barokowe.
^
1. Wkada w co cae serce.
2. Wbija sobie co do gowy.
3. Wciela co w ycie.
4. Wlizgiwa si cichcem.
5. Wstrzsa si na sam myl.
6. Wpa po uszy.
7. Wda si w dyskusj.
8. Wczu si w rol.
9. Da si w co wrobi.
10. Wpoi w kogo jakie zasady.
&
1. Pan Kowalski bra udzia w tym wypadku samochodowym. Ale to nie
on
nosi za niego odpowiedzialno.
2. Bardzo was przepraszam za moje wczorajsze zachowanie. Byem zdenerwowany i troch mnie
nioso.
3. Jest pikna pogoda, dobre jedzenie i wygodne ko. Wszystko wskazuje na to, e
nosi si na wspaniay urlop.
4. Nagle zacz wia silny wiatr i niebo
nioso si niemal
czarnymi chmurami.
5. Wiem, e wiele kobiet pacze ogldajc takie ckliwe filmy jak ten.
Ale ty wrcz
nosisz si od paczu.
6. Dobre wychowanie powinno
nosi si z domu.
7. Wszyscy mamy ci dosy! Wic
no si std i nigdy
wicej nie wracaj!
8. Caa naleno za remont paskiego mieszkania
nosi
nieco wicej ni pierwotnie ustalilimy.
9. Stryjek Ludwik nie jest zbyt sympatyczny. Ale to w kocu stary czowiek
i powinnimy
nosi si do niego z wikszym szacunkiem.
163
10. Kiedy bdziesz

nosi ksiki do biblioteki, to prosz
zabierz te moje.
11. Te krytyczne uwagi
nosz si do was wszystkich.
12. Fakty, o ktrych
nosi dzisiejsza prasa, s wrcz sensacyjne.
13. Projekt jest waciwie gotowy. Adam
nosi na niego
ostatnie poprawki.
14. Dosownie przed chwil skoczyem zamiata podog, a wyju zdylicie
nosi tyle bota.
15. Kiedy na zebraniu personel
nosi kwesti podwyki
pac, pan dyrektor zawsze wtedy zmienia temat.
16. To, co pan powiedzia jest bardzo interesujce, ale nie
nosi
niczego nowego do naszych rozwaa.
17. Anna dostaa od ma nowe pikne futro, w ktrym
nosi
si po caym miecie bez wzgldu na pogod.
18. Jeste niesympatyczny i arogancki. Nie musimy wic duej
nosi twojego towarzystwa.
19. Adam wcale ci nie obrazi. Wic zupenie niepotrzebnie
nosisz si ambicj.
20. To by sekret! Wiadomo przeznaczona wycznie dla ciebie. Nie
powinna
nosi jej po wszystkich znajomych.
21. Mam dwch wspaniaych synw. aden z nich nie
nosi
mi nigdy wstydu.
Czasowniki z prefiksem w-, we* wyraaj:

- ruch do wewntrz obiektu (wjecha, wlecie)
- dziaanie wczajce obiekt do jakiej caoci (wpisa, wklei)
- dziaanie o zwikszonej intensywnoci (wpatrywa si, wsucha si)
164
Mczyzna, ktry wybucha
- Co? Nie moesz ze mn wytrzyma? Dlaczego? To nieprawda, e jestem nerwowy. Wcale nie wybucham z byle powodu.
Oczywicie, e nie lubi, kiedy wyprawiasz
przyjcia dla swoich gupawych przyjaci.
Najchtniej wychodz wtedy z domu. Dlaczego wychodz? Bo nie mog wyjecha.
Nie wypada! A swoj drog, Heleno - gdzie
ty wyszukujesz takich ludzi? Czy oni musz zawsze wypi cay mj alkohol? Czy
musz wypali mi wszystkie kubaskie cygara? A tyjeszcze wymagasz, ebym wymyla dla nich jakie interesujce zabawy. Prosz bardzo! Niech wyskakuj przez okno.
Wynajmujemy mieszkanie na smym pitrze. To byoby nawet zabawne. Nie mylisz naturalnie o tym, e j a powinienem
si wyspa. A przynajmniej troch wypocz. Bo to w kocu ja wychodz rano do pracy. Ja musz wysprzta cae mieszkanie. I ja wysuchuj
protestw naszych ssiadw. Ty za to wylegujesz si p dnia w ku.
Wydzwaniasz godzinami do znajomych. Ja ci tego nie wypominam. Staram si tylko wyliczy, ile to wszystko kosztuje. To mnie kiedy finansowo wykoczy. Wytumacz mi, prosz, dlaczego cigle zapraszasz tego
kretyna Zdzisawa? Wiem, e on jest poet. A raczej wydaje mu si, e
nim jest. Tylko e z tych jego wierszyjako nie mog nic sensownego
wyczyta. Z nich po prostu nic nie wynika. Kiedy pojawia si Zdzisaw, ty
musisz wystroi si i wymalowajak na bal sylwestrowy. A twoje zachowanie! Wygupiasz si jak nastolatka. Ju nie wspomn, e wystawiasz nas
przez to na pomiewisko. Niejesteju nastolatk, Heleno. Dawno powinna z tego wyrosn. Nie wygaszam adnych moraw. Twoje zachowanie wydaje mi si jednak niestosowne. Pytasz, dlaczego tyle o tym
mwi? Poniewa musz si wygada. Inaczej nie wytrzymam! Ty nie
wyobraasz sobie nawet, jak wygldam, kiedyjestem zdenerwowany.
165
WICZENIA
E>

1. Czy Grzegorz, bohater opowiadania, ma agodne usposobienie?
2. Co Grzegorz myli o znajomych Heleny?
3. Czy Helena czsto zaprasza przyjaci?
4. Najakie straty naraaj Grzegorza gocie Heleny?
5. Jak wyglda zwyky dzie Grzegorza, a jak Heleny?
6. Czy Grzegorz i Helena s bardzo zaprzyjanieni z ssiadami?
7. Co Grzegorz myli o poetyckim talencie Zdzisawa?
8. Czy Helena ma wicej ni osiemnacie lat?
9. Czy Helena daje Grzegorzowi powody do zazdroci?
10. Dlaczego Grzegorz jest zdenerwowany?
^
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (biec,
rzuca, pyn, rwa, ciga, suszy, spa, pisa).
1. Lubi czyta do pna w nocy. To jednak nie pozwala mi dobrze si
, wic czsto chodz do pracy zmczony.
2. Kiedy zacz pada ulewny deszcz, my nie mielimy przy sobie parasola. Teraz musimy szybko
mokre ubrania.
3. Artur by bardzo spniony i
rano z domu bez niadania. Chyba nawet nie zdy si ogoli.
4. Dentysta powiedzia mi, e tego chorego zbaju nie mona uratowa i niestety trzeba go
5. Tadeusz nie tylko nie czyta listw od Zosi, ale nawet
j e do mieci nie otwierajc.
6. Notowaem wszystko, co mwi na wykadzie pan profesor. A
mi si dugopis. Na szczcie miaem drugi.
7. Przemek dopiero w tym roku zrealizowa swoje wielkie marzenie
i
w samotny rejs po Batyku.
8. To prawda, e widziaa mnie wczoraj w kawiarni z on naszego
szefa. Ale nie chciaby chyba
z tego zbyt pochopnych wnioskw.
166
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (prosi,

liza, tru, trwa, rzebi, mwi, koczy, gra, paka, leczy).
1. Kasia jest chora na gryp, a mimo to chodzi do pracy. Postpujc
w ten sposb nigdy jej nie
2. Pan Adamiec jest doskonaym szachist. Ju od kilku lat nikomu
z nas nie udao si z nim
3. Pan zachowuje si niegrzecznie i prowokujco. Jeli natychmiast
pan si nie uspokoi, bdziemy musieli
pana za drzwi.
4. Pies by tak godny, e nie tylko zjad wszystko, co dosta, ale jeszcze
bardzo dokadnie
cay talerz.
5. Kiedy Wiesaw oeni si z Mari, Anna bya zrozpaczona. Mylelimy wtedy, e z alu
sobie oczy.
6. Dlaczego dajesz nam do jedzenia t star zup grzybow? Czy chcesz
nas wszystkich
?
7. Trzy lata Bogusaw budowa swj dom. Trwao to dugo, ale wczoraj
wreszcie
ostatnie pitro.
8. Marek sta na deszczu bez parasola i czeka na Agat. I
, mimo e kazaa czeka na siebie prawie dwie godziny.
9. ucja doskonale wie, e Teodor kochaj od wielu lat. Nigdyjednak
nie
przy niej tego magicznego sowa.
10. Czy to moliwe, eby tak may chopiec potrafi
tak pikn figurk z drewna?
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (pali,

pi, sucha, bra, myle, da, gospodarowa, gada, produkowa).
1. Tomasz jest atrakcyjnym i inteligentnym mczyzn. Interesuje si
nim wiele piknych kobiet, ale on adnej jeszcze nie
2. Jeli pani
jeszcze jednego papierosa
w moim samochodzie, to nigdy wicej pani do niego nie wsidzie.
3. To maa fabryka, ale wanie w niej
najnowoczeniejsze modele mebli ogrodowych.
4. To prawda, e dzisiaj jestem wyjtkowo zajty. Dla ciebie jednak
zawsze
troch wolnego czasu.
5. Babcia posza wczoraj z koleankami do kilku nowych sklepw i oczywicie
wszystkie nasze pienidze.
167
6. Tylko nie mw mi, e nie spotkasz si ze mn, bo nagle zachorowaa

twoja babcia. Lepiej
co innego.
7. Kupilimy sobie z on pikny domek za miastem. To mia by nasz
sekret, ale ona oczywicie
wszystko swojej mamie.
8. Cay ten wieczr piem alkohol. Zastanawiam si, co bdzie, j e l i . . .
jeszczejeden kieliszek.
9. Kto
panu zezwolenie na budow domu w rodku lasu?
10
moe
tego, co mam ci do powiedzenia. A pniej rb sobie, co chcesz.
&

1. Wybucha z byle powodu.
2. Wykoczy si finansowo.
3. Wystawi kogo na pomiewisko.
4. Wyrywa sobie wosy z gowy.
5. Wypaka sobie oczy.
6. Wyciga z czego pochopne wnioski.
&
Ponisze zdania prosz uzupeni odpowiednimi czasownikami (dolega, nalega, polega, podlega, ulega, przylega, zalega, wylga)
1. Ju nigdy wicej do was nie przyjd. I prosz nie
2. To jest moja ostateczna decyzja, ktra nie
dyskusji.
3. Mam problemyfinansowe.Od trzech miesicy
z opatami za telefon i mieszkanie.
4. Ty zawsze chcesz o wszystkim decydowa. Nie chc i nie mog ju
duej ci
5. Zawioda mnie i rozczarowaa tyle razy, e nie bd wicej na tobie
6. W czasie wojny nasz dziadek
na froncie we Woszech.
7. Niby nie mam ani gorczki, ani nic mnie nie boli, ale co mi jednak
8. Przykleie tapet do brudnej ciany. Teraz dziwisz si, e le do niej
168
9. Zrobio si ciepo i na puste do tej pory plae

tysice spragnionych soca turystw.
10. W wyniku gwatownych wiatrw kilka domw w naszym miecie
zniszczeniu.
Czasowniki z prefiksem zvy* wyraaj:

- dziaanie na zewntrz, oddalajce od obiektu (wybiec, wyrzuci)
- dziaanie na powierzchni obiektu (wytapetowa, wymy)
-wykonanie obiektu (wyrzebi,wybudowa)
- dziaanie bardzo staranne, dokadne (wystrzyc, wygoli)
- dziaanie skierowane na wszystkie obiekty (wymordowa, wytru)
- odnalezienie obiektu (wypatrzy, wyszpera)
- dziaanie zuywajce obiekt (wypali, wykoczy)
- dziaanie realizujce cakowicie cel (wybudowa, wygra)
- dziaanie powodujce przesyt, nasycenie (wyszumie si, wyspa si)
169
29
Ju tutaj zostan
Moe to dziwne, ale spdziem na

tej awce kilka adnych lat. Codziennie rano zlatuj si do mnie ptaki z najdalszych zaktkw parku. Zjadaj apczywie okruchy chleba prosto z mojej
rki. Gdy tylko ktry z nich zobaczy,
e ju jestem, natychmiast gonym
wierkaniem zwouje swoich towarzyszy. Zyem si z nimi tak bardzo, e
nie mgbym ju teraz ich zostawi.
Dzisiaj nikt by tego nie zgad, e kiedy byo inaczej. Przecieja zjedziem
p wiata. Zdarem niejedne buty
i zniszczyem niejedno ubranie. Zwiedziem wiele piknych i tajemniczych
miejsc. Ale te i zrobiem wiele niemdrych rzeczy. Moe dlatego, e bardzo chciaem co znale i co
zrozumie. Nie zrealizowaem tego. Ale i nie zrezygnowaem z niczego.
Znalazem tylko to miejsce. Prawd mwic, troch si zestarzaem.
Zwracam uwag na inne wartoci. Nie zniechcam si tak szybko jak
kiedy. Wiem, e to nie j a zmieni ten wiat. Nie j a go zbawi. Niech
zrobi to inni.
Jajedynie zbuduj jeszcze kilka domw dla moich skrzydlatych przyjaci. Nie chc, eby zmarzy, kiedy zrobi si zimno. Nie pozwol te,
eby zgodniay. One nie mog znikn z naszego otoczenia. Moe kogo zbulwersuje moje ycie. Moe kto powie, e zwariowaem na stare
lata, e zdegradowaem si spoecznie, a nawet zdegenerowaem. Trudno! Zdecydowaem, e chc tak wanie y. Zmczya mnie i znudzia
ta szara codzienno. A przecie nie zawsze da si j zignorowa. Ja ju
tak bardzo zrosem si z tym miejscem, e chyba tutaj zostan.
170
WICZENIA
E>

1. Od jak dawna Jerzy, bohater opowiadania, przychodzi do parku?
2. Czym zajmuje si Jerzy, kiedy jest w parku?
3. Jaki jest stosunek Jerzego do zwierzt?
4. Czyjerzy kiedy podrowa?
5. Czy w swoim yciu Jerzy zrealizowa cele, ktre sobie kiedy wyznaczy?
6. Czyjerzyjest czowiekiem, ktremu nie powiodo si w yciu?
7. Jak Jerzy zabezpiecza ptaki przed nadejciem zimy?
8. Czyjerzyjest pracowity?
9. Czyjerzyjest samotny?
10. Co mylisz o sposobie na ycie" Jerzego?
&
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami {szy,
bi, czy, je, robi, my, gubi, dziwi).
1. Jeszcze dzisiaj rano miaem nowy parasol. Teraz nie mog go znale. To ju trzeci, ktry w tym miesicu
2. Twj syn jest niegrzeczny i arogancki. Moe powiniene jeden raz
w yciu
go na kwanejabko.
3. Bardzo chciabym
z tob kolacj wjakiej przytulnej i niedrogiej restauracji.
4. Jeli twoja najlepsza sukienka jest rozdarta, to dlaczego nie prbujesz jej sama
?
5. Dokadnie pidziesit lat temu moich dziadkw
wze maeski.
6. Mielimy tak duo goci na kolacji, e potrzebowaem a p godziny, eby
po nich wszystkie talerze i szklanki.
7. Adam nie widzia Anny od kilku lat. Dlatego bardzo si
, kiedy wczoraj nagle do niego zatelefonowaa.
8. Jestem godny i zmczony. Czy mogaby
co do jedzenia?
171
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami {jecha,

i, lecie, biec,frun, wrci, jedzi, biega, chodzi, wraca).
1. Ewa ma zawsze za krtkie spdniczki i za wysokie obcasy. Ona bardzo lubi w ten sposb
na siebie uwag mczyzn.
2. Andrzej znalaz w parku bardzo sympatycznego psa. Dlatego z alem
go wacicielom.
3. Kiedy Anna idzie z koleankami do sklepu, zawsze
jej na tym kilka godzin.
4. Michajest fantast i marzycielem. Rzadko udaje mu si
z obokw na ziemi.
5. Kiedy w grudniu Janek jedzi po Warszawie w poszukiwaniu biaego bzu dla Joli. Kupi go, ale
cae miasto.
6. Aleksander jest pocztkujcym narciarzem. Ale nie chcia kompromitowa si przed Beat i
z tej stromej gry.
7. Pamitaj, e mieszkam na trzecim pitrze i nie bd
na kade twoje zawoanie na parter.
8. Z tego wizienia jeszcze nigdy nikt nie uciek. Do wczoraj! Bo wanie wczoraj
z niego grony przestpca.
9. Konrad dugo studiowa, pniej oeni si, zbudowa dom i kilka
razy zmienia prac. I tak
mu kilka lat ycia.
10. Anio mia wspaniae nienobiae skrzyda
do nas prosto z nieba. I tak skoczy si ten film.
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami z prefiksem z-/ s- (chowa\ byiua, budoiua, wariowa, ama, koczy, goli, pisa, marnowa, mwi) .
1. To by dobry i intrygujcy film. Nawet
si zupenie inaczej ni przypuszczalimy.
2. Justyna nie lubi zaronitych mczyzn. To specjalnie dla niej Mieczysaw
swoj wspania brod i wsy.
3. Nie mam gdzie mieszka, nie mam pracy i nie mam pienidzy. Czy
wszystko
si przeciwko mnie?
4. Ju tydzie temu siostra
gdzie kluczyki do samochodu. Do tej pory szuka ich caa rodzina.
5. Bronisaw jest pechowcem. Mia wiele wspaniaych okazji w yciu.
Niestety wszystkieje
172
6. Zawsze, kiedy Leon telefonuje do Lidki i proponuje spotkanie, ona

go pod byle pozorem.
7. Mirosaw by nieprzygotowany do tego egzaminu. Dlatego prawie
wszystkie odpowiedzi
od ssiada.
8. eby rozwiza komunikacyjne problemy w Warszawie, musimy szybko
jeszcze trzy mosty.
9. Ju pi razy poyczaem naszym ssiadom pienidze. Musiabym
, eby zrobi to jeszcze raz.
10. Adam nie jest pierwszym mczyzn, ktremu Anna
serce.
&

1. Zjedzi p wiata.
2. Zbawi wiat.
3. Skrzydlaci przyjaciele.
4. Szara codzienno.
5. Zrosn si zjakim miejscem.
6. Zbi kogo na kwane jabko.
7. Zczy wzem maeskim.
8. Schodzi na to kilka godzin.
9. Zej z obokw na ziemi.
10. Wszystko zmwio si przeciwko mnie.
11. Zama komu serce.
&

1
bylimy dug i trudn drog, eby tu trafi.
2. Adam znw przyjecha tylko na dwa dni. Dlaczego on nigdy nie
moe
by z nami duej?
3. Ty cigle ogryzasz paznokcie. Powinna
zby si tego
tak bezsensownego przyzwyczajenia.
4. Anna kupia w zeszym roku dwa krzesa. Teraz
bya
cay komplet.
5. Nie wiem, dlaczego profesor Kowalski
by dopiero
wczoraj. Przecie konferencja
bya si w zeszym tygodniu.
6. W trakcie urlopu jem zawsze wicej ni normalnie. Nic wic dziwnego, e
byo mi kilka kilogramw.
173
7. Czas leci nieubaganie. Nic ci nie

bdzie z tych lat, ktre masz.
8. Wiem, e si gniewasz. Ale nie musisz
bywa mnie
pogardliwym milczeniem.
9. Nasi pikarze grali ambitnie, ale nie udao im si
doby ani jednej bramki.
10. Kup sobie ten nowy szampon, jeli chcesz
zby si upieu.
11. Po roku pracy w banku Adam
doby dowiadczenie
i wiar we wasne siy.
Czasowniki z prefiksem z-/s* wyraaj:

-
dziaania zbliajce, czce ze sob obiekty (zy si, sklei)

ruch skierowany w d (zjecha, zsun si)
dziaanie usuwajce co z powierzchni (zmy, spuka)
dziaanie przynoszce ze skutki (zniszczy, zuy)
174
Dlaczego zapominamy?
30
Dlaczego zapominamy o bajkach? Moe dlatego, e stajemy si doroli. Zaczynamy uczy si i pracowa. Zakadamy wasne rodziny. I marzymy ju tylko, eby zajecha wasnym samochodem przed wasny dom.
Pragniemy zamieszka wygodnie. Zastawi mieszkanie piknymi meblami. Na cianach zawiesi gustowne obrazy. Ju nie zastanawiamy si
nad tym, e za to wszystko musimy zapaci nie tylko pienidzmi, ale te
naszym czasem, spokojem i zdrowiem. Nie zagldamy do znajomych.
I najchtniej nie zapraszamy nikogo do siebie. A wieczorem, kiedy ju
zasonimy okna, zwykle zasiadamy wygodnie przed telewizorem. Patrzymy godzinami na filmy, w ktrych ludzie zabijaj
si. I wcale nie zalewamy si przy tym zami. W nocy
zasypiamy wiedzc, e nastpny dzie nie zaskoczy nas niczym nowym. Do bajek zaczynamy wraca dopiero, kiedy czytamy lub opowiadamyje
wasnym dzieciom. Na nowo zachwycamy si
bajkow urod i prostot. Chtnie dajemy zabra si w dalekie kraje, w wiat zza siedmiu
gr i zza siedmiu rzek. Pozwalamy zaczarowa si dobrej wrce. Moemy wtedy zamieszka na szczycie lodowej gry lub na
moment zabdzi w lesie penym krasnali. Przed naszymi oczami, kiedy tylko
chcemy, zakwitaj ki. Zapalaj si
wiata gwiazd. A soce nigdy nie zachodzi, jeli sobie tego nie zayczymy.
A szkoda, e to tylko bajki. Bajki?
175
WICZENIA

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Kiedy ludzie zapominaj o bajkach?

Czy kiedy ludzie dorastaj, zmieniaj si ich marzenia?
Czy realizacja marze bywa kosztowna i trudna?
O jakich filmach mwi autor tekstu?
Czy autor opisuje z optymizmem dorose ycie?
Kiedy najczciej powracamy do wiata bajek?
Co najbardziej podoba si nam w bajkach?
Czy bajki s przeznaczone wycznie dla dzieci?
Czy bez bajek wiat byby smutniejszy?
Czy ludzie doroli chtnie uciekaj w wiat bajek?
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (kopa,

ci, hamowa, szkodzi, ofiarowa, mwi, paka, przesta).
1. miecie, ktre pozostawiamy po sobie w lesie, najlepiej jest
Oczywicie nie naley ich pali.
2. Midzynarodowa opinia publiczna domaga si, eby obie walczce
strony
dziaa wojennych.
3. Nigdy wczeniej nie goliem si brzytw. Boj si, e kiedy to zrobi,
mog si
4. Na pogrzebie babci Adam mia wilgotne oczy, ale nie
ani razu.
5. To oczywiste, e rozwj naszej cywilizacji jest procesem ewolucyjnym. I w aden sposb nie mona go ani zatrzyma, ani
6. Jaju rano
stolik na dwie osoby w tej nowej restauracji. A ty teraz mwisz, e nie jeste godna.
7. Lucyna jest znakomit tenisistk. Przerwa na macierzystwo moe
bardzo
jej karierze sportowej.
8. Kiedy Maciek by w trudnej sytuacji materialnej, tylko Marzena bez
wahania
mu swoj pomoc.
176
E>
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami z prefiksem za- (bole,

brn, bysn, pragn, chorowa, grzeba, budowa, rosn, sucha, siedzie)
1. Koncert fortepianowy by tak pikny, e wszyscy si
i zapomnieli o boym wiecie
2. Kiedy byem dzieckiem, przy tej ulicy stao jedynie kilka starych
domw. Teraz nowi ssiedzi
j do ostatniego metra
3. Oczywicie, e to mnie
Przecie spado mi na gow due jabko
4. Kiedy Andrzej
nie przypuszczalimy, e bdzie musia leczy si w szpitalu.
5. Ju na pierwszy rzut oka wida, e od lat nikt nie dba o ten ogrd.
Zdy wic przez ten czas
chwastami.
6. Mylaem, e bd u cioci tylko kilka minut. Ale jak zwykle si
i wyszedem od niej dopiero wieczorem.
7. Darek ostatnio robi same gupie i nieodpowiedzialne rzeczy. Mona powiedzie, e
w lepy zauek.
8. Mj brat zawsze wietnie taczy i piewa. Nic dziwnego, e w kocu
jako gwiazda studenckiego kabaretu.
9. Najchtniej wyjechabym z miasta
si gdzie na pustkowiu. I hodowa kwiaty.
10. Witek kupi ju swojej onie wszystko, o czym marzya. Ma jednak
nadziej, e ona czegojeszcze
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (mieszka, la, mia, gotowa, powiedzie, gapi, brudzi, strzeli, nudzi, zibi).
1. Dlaczego twierdzisz, e ten film by komedi? Ja nie
si ani razu
2. Urlop? Dwa tygodnie pada deszcz. Mylelimy z bratem, e
si na mier
3. Oni znaj si wiele lat. Codziennie si widuj i maj wsplne plany
Ale nigdy nie prbowali razem
4. Kto
tak bardzo dywan w pokoju? Przecie wczoraj starannie go odkurzyem.
5. Tadeusz otworzy butelk wina tak niefortunnie, e
sobie cae spodnie.
6. Cezary bardzo kocha i szanuje swoj teciow. Ale bywaj momenty,
w ktrych miaby ochot j
177
7. Bardzo lubimy twoje niespodziewane wizyty, Marku. Byobyjednak

lepiej, gdyby czasem si
8. Ewa rozbia nasz nowy samochd, bo
si na wystawy sklepowe.
9. Nie pjd z tob na spacer, bo od trzech dni nie wychodz z domu.
Lekarz powiedzia, e si
, jak to zrobi.
10. Nie prosz ci o obiad. Chc tylko, eby, moja droga,
wod.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Zaoy rodzin.
Zalewa si zami.
Za siedmioma grami, za siedmioma rzekami...
Zapomnie o boym wiecie.
Zabrn w lepy zauek.
Zabysnjak gwiazda.
Zagrzeba si na pustkowiu.
Zanudzi si na mier.
&
Prosz uzupeni wystpujce w tekcie czasowniki odpowiednimi prefiksami.

Kochana Mario!
Miny trzy miesice od chwili, gdy
jechaam do Polski.
Moe
dawa si, e to niewiele, a przecie
darzyo si
tyle ciekawych rzeczy i spraw.
znaam tu wiele nowych koleanek
przyjaniam si z Adamem. On jest Polakiem
fascynowa mnie jego jzyk i sposb bycia. Nie twierdz, e
kochaam si w nim. Ale i nie mog
wiedzie, i jest mi
obojtny. Czsto
bywamy razem. Duo ze sob
mawiamy. Adam jeszcze nie
prosi mnie ani do kina, ani do
teatru. On woli
chodzi do mnie do akademika. Czasem
daje mi si, e bywa niemiay. Adam
trafi
przez godzin siedzie w milczeniu. Zawsze jednak
nosi
mi kwiaty. Ach! Nie
pisaam Ci najwaniejszego. Mj Polak studiuje histori. I mona si duo od niego
wiedzie.
178
Jeszcze tylko chciaam Ci . . .

saam. To prawda, e nie
nim czasie. Nastpnym razem
l jakie zdjcia.
prosi, e tak dugo nie pisypaam Ci moimi listami w ostatpisz wicej i moe
Cauj Ci! Anna
Czasowniki z prefiksem za* wyraaj:

-
dziaanie zbliajce do obiektu (zabiec, zajecha)

dziaanie pocztkowe (zamieszka, zachorowa)
dziaanie oficjalne (zamwi, zarezerwowa)
dziaanie na ca powierzchni (zala, zasypa)
dziaanie przygotowawcze (zapisa, zapowiedzie)
dziaanie o negatywnych nastpstwach (zabi, zanudzi)
dziaanie dajce zamierzony skutek (zapobiec, zahamowa)
dziaanie przynoszce czciowy skutek (zadrapa, zaci)
dziaanie przekraczajce przyjte normy (zapracowywa si, zanudzi)
umieszczenie czego wewntrz (zamurowa, zakopa)
dziaanie chwilowe (zakrzykn, zaprotestowa)
179
Kiedy byo inaczej
- Pamitasz, Mario, kiedy byo

inaczej.
- Tak, Jzefie. Ludzie byli dla
siebie sympatyczni. Pomagano
sobie chtnie we wszystkim.
- To prawda. Mylano wicej o
drugim czowieku.
- A jak wspaniale bawiono si.
Taczono i piewano przy kadej okazji.
- Lubiano te czasem wypi co
mocniejszego. Ale rzadko pito
tyle alkoholu, co dzisiaj.
- yo si nam jako lepiej. Pracowao spokojniej i patrzyo na wiat
z optymizmem.
- Moe nie jedzio si tyle po wiecie. Jednak po kraju podrowao si
duo.
- Chtniej zostawao si w domu. Wychowywao si lepiej dzieci i gotowao zdrowsze jedzenie.
-Jedzono bez wtpienia smaczniej. Pamitasz, jakie kiedy pieczono
ciasta?
-Wszystko, Jzefie, robiono lepiej. Budowano wiksze mieszkania. Pisano ciekawsze ksiki.
- Byo wicej czasu, wic czytano wicej. Chodzono czciej do teatru,
opery czy filharmonii.
- Na ulicach widziao si tylu przystojnych mczyzn.
- Teraz nawet pi si gorzej.
-Wszystko tak szybko zmienia si.
-Wracajmy do domu, Mario. Zachmurzyo si.
180
WICZENIA

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Czy teraz ludzie s mniej sympatyczni ni kiedy?

Jak si dawniej bawiono?
Czy kiedy pito wicej alkoholu?
Jakiej edzenie gotowano kiedy?
Co robili ludzie, kiedy mieli wicej czasu?
Czy dawniej budowano mniejsze mieszkania?

WZR: (milcze) - milczano
1. Polska jest krajem, w ktrym zawsze (kocha)
narodowe tradycje
2. Na temat sytuacji politycznej na Bakanach (napisa)
ostatnio wiele artykuw
3. A siedem lat (pracowa)
nad projektem tej autostrady
4. Dawniej nie (myle)
tyle o ekologii
5. Wczoraj w filharmonii (gra)
ostatni symfoni Krzysztofa Pendereckiego
6. W czasie konferencji (dyskutowa)
na wiele tematw
7. Nie wiem, dlaczego tak dugo (tolerowa)
brutalne zachowanie kibicw sportowych
8. Polkom (kupowa)
zawsze duo kwiatw
9. Nigdy nie (pyta)
mnie, czy lubi moj prac
10. Tak dobrego spektaklu dawno w naszym teatrze nie (wystawia)

WZR: (liczy) - liczono
1. W moim domu nigdy nie (mwi)
o polityce.
181
2. Ju dwa razy (zaprosi)

mnie na obiad do rodzicw Anny
3. Te wspaniae tulipany (przywie)
a z Holandii
4. Kiedy byem maym chopcem, (nosi)
mnie na rkach
5. Na balu u pana senatora (taczy)
do rana
6. O tym, e Mariusz ma zosta dyplomat, (postanowi)
ju wiele lat temu
7. W mojej firmie chtnie (zgodzi)
si na zmiany personalne
8. Dlaczego nie (zrobi)
jeszcze nic w tej sprawie
9. W tym roku (sprzeda)
w Polsce wicej samochodw ni w zeszym
lO.Janekjest chory, wic (zabroni)
mu wychodzenia z domu

WZR: (marzn) - marznito
1.Ju nie pamitam, kiedy (zacz)
budowa metro w Warszawie.
2. Przez dwa dni (umy)
wszystkie okna w naszym biurze.
cay zapas wina.
3. W czasie imienin Adama (wypi)

4. W1922 roku (zabi)
polskiego prezydenta Gabriela Narutowicza.
5. Te stare kopalnie (zamkn)
ju pwieku temu.
6. Termin egzaminu (przesun)
o trzy dni.
7. Ameryk (odkry)
zupenie przypadkowo.
8. Najwicej biao-czerwonych sztandarw (uszy)
w Polsce.

WZR: (zmokn) -zmoknito
- Pamitasz, Mario, kiedy (by) inaczej.
-Tak,Jzefie. Ludzie byli dla siebie sympatyczni, (pomaga) sobie chtnie we wszystkim.
- To prawda, (myle) wicej o drugim czowieku.
- A jak wspaniale (bawi si), (taczy) i (piewa) przy kadej okazji.
- (lubi) te czasem wypi co mocniejszego. Ale rzadko (pi) tyle alkoholu, co dzisiaj.
182
- (y) si nam jako lepiej, (pracowa) spokojniej i (patrzy) na wiat

z optymizmem.
- Moe nie (jedzi) si tyle po wiecie. Jednak po kraju (podrowa)
si duo.
- Chtniej (zostawa) si w domu. (wychowywa) lepiej dzieci i (gotowa) zdrowsze jedzenie.
- (je) bez wtpienia smaczniej. Pamitasz, jakie kiedy (piec) ciasta?
-Wszystko,Jzefie, (robi) lepiej, (budowa) wiksze mieszkania, (pisa) ciekawsze ksiki.
- (by) wicej czasu, wic (czyta) wicej, (chodzi) czciej do teatru,
opery czy filharmonii.
- Na ulicach (widzie) si tylu przystojnych mczyzn.
- Teraz nawet (spa) si gorzej.
- Wszystko tak szybko (zmienia si).
-Wracajmy do domu, Mario. Ju pno.
Nieosobowe formy czasownika

* wyraaj:
- dziaanie w czasie przeszym
- dziaanie, ktrego wykonawcajest nieokrelony
* tworzenie i przykady:
- s zakoczone na -no, -ono, -to
- maj budow czasownika w stronie czynnej + si
- do tematu bezokolicznika zakoczonego na -a, -e dodajemy kocwk
-no (pracowa- pracowano / myle- mylano), alternacja e : a
- do tematu bezokolicznika zakoczonego na -i/-y, -, -, -c dodajemy kocwk -ono (bawi- bawiono / yczy- yczono / gosi-
goszono / nie- niesiono / pie-c pieczono), alternacje ci: c,
dzi : dz, si: sz, zi: , ci : szcz, dzi : d, c : cz
- do tematu bezokolicznika zakoczonego na -, -u dodajemy kocwk-to (rozstrzygn- roztrzygnito / bi bito), alternacja-n-: ni- nieosobowe formy czasownika z zaimkiem zwrotnym si tworzy si
dodajc kocwk -o do formy 3. osoby liczby pojedynczej czasownika (bawi si bawio si / czyta si czytao si)
183
Twj kochajcy m
Ta pikna, zachwycajca i patrzca na mnie kobieta, to moja nowa

ona Agnieszka. To najsmaczniej gotujca, najdokadniej sprztajca i najcierpliwiej czekajca osoba na caym
wiecie. Wiem, e ycie z ni bdzie
niekoczcym si szczciem. Uwielbiam jej mdre, o nic niepytajce
spojrzenia. Jej fascynujcy umiech.
Kady bdcy w mojej sytuacji mczyzna mgby mwi o sukcesie. A to
jeszcze nie wszystko. Agnieszka nie
jest kobiet niepotrzebnie wydajc
pienidze. Bo jest mylca. Doskonale rozumiejca nasz sytuacj materialn. Ja oczywicie jestem dobrze zarabiajcym lekarzem. Ale i mnie potrzebna bya systematycznie oszczdzajca ona. Przy Agnieszce nie martwi mnie ani szybko mijajcy czas, ani le yczcy mi ludzie.
Nie znaczy to, e jestem czowiekiem niemajcym problemw. Denerwuje mnie mieszkajca z nami matka Agnieszki. Ta starzejca si
kobieta chce cigle mie decydujcy gos we wszystkich sprawach. Za to
ojciec Agnieszki jest wspaniay. To czowiek bardzo interesujcy i majcy szerokie horyzonty. Lubicyjakja dobry alkohol, boks i wiee pieczywo. Mam jeszcze inne kopoty, ale aden z nich nie jest znaczcy, kiedy
myl o Agnieszce. A myl o niej zawsze, jak prawdziwie kochajcy m.
184
WICZENIA

1. Czy Agnieszka jest adna?
2. Czy Agnieszka jest pierwsz on bohatera opowiadania?
3. Jaki umiech ma Agnieszka?
4. Czy Agnieszka jest oszczdna?
5. Czy Agnieszka i jej m mieszkaj razem z rodzicami?
6. Czy m Agnieszki jest inynierem?
7. Czy matka Agnieszki jest moda?
8. Jaki jest ojciec Agnieszki?
9. Co lubi ojciec Agnieszki?
10. Kiedy bohater opowiadania myli o Agnieszce?

WZR: Widziaem Adama, kiedy biegi do autobusu.
Widziaem biegncego Adama.
1. Znam wszystkich ludzi, ktrzy tutaj pracuj. Znam wszystkich
tutaj ludzi.
2. To s lokatorzy, ktrzy mieszkaj w tym domu najduej. To s najduej
w tym domu lokatorzy.
3. Nie jestem czowiekiem, ktry lubi pisa listy. Nie jestem czowiekiem
pisa listy.
4. Fotografowano wszystkich aktorw, ktrzy brali udzia w spektaklu.
Fotografowano wszystkich aktorw
udzia w spektaklu.
5. Nigdy nie rozumiaem tych, ktrzy studiuj astronomi. Nigdy nie
rozumiaem
astronomi.
6. Unikam znajomych, ktrzy pal papierosy. Unikam znajomych
papierosy.
7. Ania bardzo lubi bajk o tej krlewnie, ktra pi. Ania bardzo lubi
bajk o
krlewnie.
8. Adam naley do tych mczyzn, ktrzy piewaj przy goleniu. Adam
naley do mczyzn
przy goleniu.
9. Papuga to ptak, ktry mwi. Papuga to
ptak.
10. Lubi patrze na ludzi, ktrzy tutaj spaceruj. Lubi patrze na
tutaj udzi.
185
&
Prosz przeksztaci wedug wzoru.

WZR: czowiek, ktry pali papierosy - palcy czowiek
1. czas, ktry mija
2. tramwaj, ktryjedzie 3. kwiat, ktry pachnie 4. drzewo, ktre ronie 5. osoby, ktre rozmawiaj6. ksika, ktra mnie interesuje 7. sytuacja, ktra mnie denerwuje 8. lampa, ktra stoi w pokoju -

WZR: Mczyzna, ktry stoi przed domem, to nasz ssiad.
Mczyzna stojcy przed domem to nasz ssiad.
1. Deszcz, ktry pada wczoraj, by bardzo ciepy. Deszcz
wczoraj by bardzo ciepy.
2. Muzyk, ktry tutaj gra na skrzypcach, jest niewidomy. Muzyk
tutaj na skrzypcach jest niewidomy.
3. Kobiety, ktre ubieraj si w naszym sklepie s zawsze eleganckie.
Kobiety
w naszym sklepie s zawsze eleganckie.
4. Ten obraz, ktry wisi na cianie, jest tylko reprodukcj. Ten obraz
na cianie jest tylko reprodukcj.
5. Balet, ktry taczy dzisiaj w operze, przyjecha z Moskwy. Balet
dzisiaj w operze przyjecha z Moskwy.
6. Ludzie, ktrzy ogldaj nasz wystaw, chtnie o niej rozmawiaj.
Ludzie
nasz wystaw chtnie o niej rozmawiaj.
7. Modzie, ktra uczy si w tym liceum, nie ma duo wolnego czasu.
Modzie
w tym liceum nie ma duo wolnego czasu.
8. Lekarz, ktry mnie bada, by bardzo zdenerwowany. Lekarz
mnie by bardzo zdenerwowany.
&

WZR: (kocha) - kochajcy
Ta pikna, (zachwyca) i (patrze) na mnie kobieta, to moja nowa
ona Agnieszka. To najsmaczniej (gotowa), najdokadniej (sprzta)
186
i najcierpliwiej (czeka) osoba na caym wiecie. Wiem, e ycie z ni

bdzie ( nie koczy si) szczciem. Uwielbiam jej mdre, o nic (nie
pyta) spj renia. Jej (fascynowa) umiech. Kady (by) w mojej sytuacji mczyzna mgby mwi o sukcesie. A to jeszcze nie wszystko.
Agnieszka nie jest kobiet niepotrzebnie (wydawa) pienidze. Bo jest
(myle). Doskonale (rozumie) nasz sytuacj materialn. Ja oczywicie jestem dobrze (zarabia) lekarzem. Ale i mnie potrzebna bya systematycznie (oszczdza) ona. Przy Agnieszce nie martwi mnie ani
szybko (mija) czas, ani le (yczy) mi ludzie. Nie znaczy to, e jestem
czowiekiem (nie mie) problemw. Denerwuje mnie (mieszka) z nami
matka Agnieszki. Ta (starze si) kobieta chce cigle mie (decydowa) gos we wszystkich sprawach. Za to ojciec Agnieszki jest wspaniay.
To czowiek bardzo (interesowa) i (mie) szerokie horyzonty, (lubi)
jak j a dobry alkohol, boks i wiee pieczywo. Mam jeszcze inne kopoty,
ale aden z nich nie jest (znaczy), kiedy myl o Agnieszce. A myl
o niej zawsze, jak prawdziwie (kocha) m.
Imiesw przymiotnikowy czynny

* wyraa:
- atrybuty rzeczownika (osoby, zwierzcia, przedmiotu) i speniane przez
niego aktualnie funkcje (pracujcy czowiek, leccy bocian, stojca
lampa)
* tworzenie:
-jest tworzony od tematu 3. osoby liczby mnogiej czasu teraniejszego
czasownikw niedokonanych (graj, bawi si, pi)
- do tematw tych dodaje si kocwki rodzajowe -cy, -ca, -ce (grajcy, bawica si, pice)
187
33
Nie jestem zadowolony
Agato! Niejestem z ciebie zadowolony. Pomyl tylko. Wracam z pracy zmczony. A w domu co na mnie czeka? Przypalony obiad. Ty nawet
nie wiesz, jak wyglda dobrze zrobiony bigos.
Mj pokj jest od trzech dni niesprztany. Okna niemyte. Koszule
nieprasowane. Rozumiesz wic, e mog by zdenerwowany. Ja nie
wiem, co ty robisz cay dzie. Kiedy dzwoni do ciebie, telefon jest zajty. Czy tak zachowuje si zakochana kobieta? Przecie masz wszystko.
Jeste dobrze i modnie ubrana. Nawet mieszkanie zostao umeblowane
tak, jak chciaa. Drugi telewizor by kupiony specjalnie dla ciebie. To
smutne, ale czuj si oszukany. A nasze dziecko? Stefan ma dopiero
trzy lata i ju wiadomo, e jest le wychowany. Widz, e jeste zapakana, ale problem musi by omwiony do koca. Tak dalej by nie moe.
Ja nie musz by noszony na rkach ani stale chwalony. Chc by kochany, szanowany i dobrze karmiony. To wszystko. Smacznego, Agato!
188
WICZENIA
r>

1. Czy Agata dobrze gotuje?
2. Czy Agata czsto sprzta pokj ma?
3. Jak ubrana jest Agata?
4. Ile telewizorw maj Agata i jej m?
5. Ile dzieci ma Agata?
6. Dlaczego m Agatyjest zdenerwowany?
7. Dlaczego Agata jest zapakana?
8. Co Agata robi przez cay dzie?

WZR: (zamawia) - zamawiany
1. Annajestjak zawsze modnie (ubra)
2. Lubi Ann, ale nie jestem w niej (zakocha)
3. Pomys jest dobry, ale nie do koca (przemyle)
4. Minister mwi do mikrofonu, poniewa chcia by przez wszystkich
(usysze)
5. Mam mao wosw i nie mog by (uczesa)
takjakty.
6. Nasze dziecko jest (wychowywa)
wedug najnowszych metod pedagogicznych.
7. Poezja Wisawy Szymborskiej jest teraz chtnie (czyta)
8. ycie seksualne pingwinw nie jest jeszcze dobrze (zbada)
9. Ten obraz zosta (namalowa)
przez Jacka Malczewskiego.
10. Za dwa dni musz by (przygotowa)
do egzaminu.
11. Ten problem nigdy nie bdzie (rozwiza)
12. Opery Stanisawa Moniuszki s w Polsce czsto (gra)
189
&

WZR: (przeliczy) -przeliczony
1. Pierwszy film Romana Polaskiego N w wodzie byl (nakrci)
w Polsce.
2. O pnocy przyszed ostatni (spni si)
go.
3. Wczoraj poszedem na imieniny do Anny, mimo e nie byem (zaprosi)
4. Poniewa urlop spdziem w Warszawie, nie jestem adnie (opali
si)
5. Urodzinowy tort Michaa by duy i piknie (ozdobi)
6. Adam przyszed do biura spniony, ale (ogoli)
7. ycie jest pikne, ale nie zawsze jestem z niego (zadowoli)
8. Ta kura, ktr jedlimy na obiad, bya troch za krtko (piec)
9. Kiedy Adam sucha muzyki Krzysztofa Pendereckiego, jest zawsze
bardzo (zamyli si)
10. W tym hotelu nawet obiad moe by (zamwi)
do pokoju.
Wyrazy w nawiasach prosz przeksztaci wedug wzoru.

WZR: (tkn) - tknity
1. Mam duo problemw, ale prbuj by zawsze (umiechn si)
2. Po wakacjach spdzonych z teciow raczej nie bd (wypocz)
3. Pada ulewny deszcz i Anna wrcia do domu (zmokn)
4. Chcielimy wypi jeszcze jedno piwo, ale bar by ju (zamkn)
5. Puzon to instrument muzyczny (d)
6. Wosy (umy)
tym szamponem wygldaj zdrowo i piknie.
7. Adam mia wypadek drogowy. Jego nowy samochd jest kompletnie (rozbi)
190
8. (rozpocz)
w naszym Instytucie eksperyment bdzie trwa prawie dwa lata.
9. Kady list, ktry dostaem od ciebie, bdzie albo spalony, albo (podrze)
10. Lubi, kiedy w nocy wszystkie okna s (otwiera)
&

WZR: (kocha) - kochany
Agato! Nie jestem z ciebie (zadowoli). Pomyl tylko. Wracam z pracy (zmczy). A w domu co na mnie czeka? (Przypali) obiad. Ty nawet
nie wiesz, jak wyglda dobrze (zrobi) bigos.
Mj pokj jest od trzech dni (nie sprzta). Okna (nie my). Koszule
(nie prasowa). Rozumiesz wic, e mog by (zdenerwowa) .Ja nie wiem,
co ty robisz cay dzie. Kiedy dzwoni do ciebie, telefon jest (zaj). Czy
tak zachowuje si (zakocha) kobieta? Przecie masz wszystko. Jeste dobrze i modnie (ubra). Nawet mieszkanie zostao (umeblowa) tak, jak ty
chciaa. Drugi telewizor by (kupi) specjalnie dla ciebie.
To smutne, ale czuj si (oszuka). A nasze dziecko? Stefan ma dopiero trzy lata i ju wiadomo, e jest le (wychowa). Widz, e jeste
(zapaka), ale problem musi by (omwi) do koca. Tak dalej by
nie moe. J a nie musz by (nosi) na rkach ani stale (chwali). Chc
by (kocha), (szanowa) i dobrze (karmi). To wszystko. Smacznego,
Agato.
Imiesw przymiotnikowy bierny

* wyraa:
- atrybuty rzeczownika (osoby, zwierzcia, przedmiotu) w stronie biernej (lubiany artysta, chwalony pies, myty samochd)
* tworzenie:
- j e s t tworzony od czasownikw przechodnich (tranzytywnych) niedokonanych i dokonanych (czyta, przeczyta, pisa, napisa)
- do tematu bezokolicznikw tych czasownikw dodaje si przyrostki
-ny (-na, -ne), -ony (-ona, -one), -ty (-ta, -te)
- do tematw bezokolicznikw zakoczonych na -a, -e dodajemy przyrostek-ny (kocha- kochany / sysze- syszany), alternacja e : a
- do tematw bezokolicznikw zakoczonych na -i/-y, -, -, -c doda191
jemy przyrostek -ony (straci- stracony/ wytyczy- wytyczony/ nie-

niesiony/wie- wieziony/pie-c pieczony), alternacje d:dzi, k:cz,
z : zi
- do tematw bezokolicznikw zakoczonych samogosk nosow -
(zmokn), psamogosk -j (typu: szy - szyj, ty - tyj) oraz czasownikw grupy spgoskowej (trze) dodajemy przyrostek-ty (zmoknity, szyta, tarte), alternacje : , -n-: -ni-
192
Zapominajc o wszystkim
34
Czekajc na transmisj meczu pikarskiegojestem zawsze troch zdenerwowany. Spacerujc po pokoju i spogldajc na
zegarek, emocjonuj si jeszcze bardziej.
Myl wtedy, pijc piwo i palc papierosy,
e ycie kibica sportowego nie jest atwe.
Wczywszyjednak telewizor i uspokoiwszy
si troch myl ju tylko o pice nonej.
Siadajc przed ekranem, zapominam
o wszystkim. A zapomniawszy, jestem po
prostu szczliwy. miejc si i krzyczc, re/-lA
aguj spontanicznie na to, co dzieje si na
boisku. Zobaczywszy ulubionych graczy klubu Legia Warszawa, staj si jednym z nich.
Majc takich kolegw czuj si doskonale.
Widzc jednak, jak dzisiaj graj, stresuj si. Zarabiajc tak duo pienidzy, powinni by najlepsi. Zaczynam rozumie, e
kibicujc im robi bd. Zrozumiawszy to,
trac cierpliwo. A straciwszyj, zaczynam
by impulsywny.
Wstajc zaciskam pici. Kopic mocno telewizor, manifestuj swoje niezadowolenie.
Nie czekajc na wynik meczu wychodz z domu. Ale znalazszy si na ulicy przypominam
sobie, e jest pnajesieri i pada nieg. Wracajc wic szybko myl o pikarzach, ktrzy
zmarnowali mj czas i mj telewizor.
193
WICZENIA
E>

1. Jakim sportem interesuje si Wojtek, bohater opowiadania?
2. Czy Wojtek jest sportowcem?
3. Na co czeka Wojtek spacerujc po pokoju?
4. Kiedy Woj tek jest szczliwy?
5. Czy Woj tek jest pikarzem Legii Warszawa?
6. Czy pikarze zarabiaj duo pienidzy?
7. Kiedy Wojtek zaczyna by impulsywny?
8. Jak Wojtek manifestuje swoje niezadowolenie?
9. Jaki by wynik meczu?
10. Kto zepsu telewizor Wojtka?
&
WZR: (myle) - mylc
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
E>
(pisa)
(goli si)
(czyta)
(czesa si)
(pali)
(myle)
(gra)
(wraca)
(czeka)
(spa)
(zdawa)
(i)
list do Marty, nie zapomnij pozdrowi Janka.

nigdy nie piewam.
w wannie tracisz wzrok.
patrz w lustro.
papierosy rezygnuj ze zdrowia.
o tobie jestem szczliwy.
w bingo licz na sukces.
do domu spotkaem Adama.
na Ann, myl ojej niepunktualnoci.
w pocigu nie odpoczywam dobrze.
ten egzamin nie denerwowaem si.
na spacer zabieram ze sob psa i parasol.

WZR: (przywie) -przywizszy
1. (umy si)
2. (podpisa)
194
poszedem spa.
te dokumenty staem si wacicielem firmy.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
E>
(skoczy)
(spojrze)
(zrobi)
(kupi)
(usysze)
(zamkn)
prac poszedem po zakupy.

na mnie Anna umiechna si.
samodzielnie obiad straciem apetyt.
Annie samochd zostaem bez pienidzy.
t melodi przypomniaem sobie wakacje.
drzwi i okna czuj si bezpiecznie.

WZR: Kiedy ci spotkaem, ucieszyem si.
Spotkawszy ci, ucieszyem si.
1. Kiedy tu przyjechaem, czuem si le i samotnie.
2. Kiedy przylecisz do Warszawy, musisz mnie odwiedzi.
3. Kiedy wreszcie gdzie usidziemy, porozmawiamy spokojnie.
4. Kiedy obudzisz si, zadzwo do mnie.
5. Kiedy wypisz si, zacznij robi niadanie.
6. Kiedy umeblujesz mieszkanie, bdziesz miaa mniej wolnego
miejsca.
^
WZR: Kiedy czytam poezj, odpoczywam.
Czytajc poezj odpoczywam.
1. Kiedy bdziesz w sklepie, kup piwo.
2. Jak zostaniesz ojcem, bdziesz mia duo pracy i radoci.
3. Jak przestaniesz pracowa, bdziesz si nudzi.
4. Kiedy pomoesz mi, bdziesz czu si potrzebny.
195
&

WZR: (zapomina) - zapominajc lub (zagra) - zagrawszy
(czeka) na transmisj meczu pikarskiego jestem zawsze troch zdenerwowany. (spacerowa) po pokoju i (spoglda) na zegarek, emocjonuj si jeszcze bardziej. Myl wtedy, (pi) piwo i (pali) papierosy,
e ycie kibica sportowego nie jest atwe, (wczy) jednak telewizor
i (uspokoi si) troch myl ju tylko o pice nonej, (siada) przed
ekranem, zapominam o wszystkim. A (zapomina) jestem po prostu
szczliwy, (mia si) i (krzycze), reaguj spontanicznie na to, co dzieje
si na boisku, (zobaczy) ulubionych graczy klubu Legia Warszawa, staj si jednym z nich. (mie) takich kolegw czuj si doskonale.
(widzie) jednak, jak dzisiaj graj, stresuj si. (zarabia) tak due
pienidze, powinni by najlepsi. Zaczynam rozumie, e (kibicowa)
im robi bd. (zrozumie) to, trac nadziej. A (straci) j, zaczynam
by impulsywny, (wsta) zaciskam pici, (kopa) mocno telewizor, manifestuj swoje niezadowolenie. Nie (czeka) na wynik meczu wychodz z domu. Ale (znale si) na ulicy przypominam sobie, e jest zima
i pada nieg, (wraca) wic szybko myl o pikarzach, ktrzy zmarnowali mj czas i telewizor.
Imiesowy przyswkowe
* imiesw przyswkowy wspczesny:
- tworzy si od tematu 3. osoby liczby mnogiej czasu teraniejszego czasownikw niedokonanych (pi-, kochaj-)
- do tematu dodaje si przyrostek -c (pic, kochajc)
- wystpuje tu alternacja s : sz, dzi : dz (pisa - piszc/widzie - widzc)
- imiesw przyswkowy wspczesny okrela czynno rwnoczesn z inn czynnoci, wyraon w zdaniu przez czasownik w formie osobowej
* imiesw przyswkowy uprzedni:
- tworzy si od tematu 3. osoby liczby pojedynczej rodzaju mskiego
czasu przeszego czasownikw dokonanych (przeczyta-, przynis-)
- do tematu dodaje si przyrostek -wszy w tematach zakoczonych samogosk lub -szyw tematach zakoczonych spgosk (przeczytawszy, przynisszy)
- imiesw przyswkowy uprzedni okrela czynno wczeniejsz od czynnoci wyraonej w zdaniu przez czasownik w formie osobowej
196
Zawracanie gowy
35
Wiem, e palenie papierosw bardzo mi szkodzi. Picie alkoholu te nie jest dobrym pomysem. A cige siedzenie w
domu moe by depresyjne. Ale
lepsze to, ni chodzenie do pracy. Ja i ranne wstawanie, golenie si, czesanie! Nie, to nie dla
mnie. Nie akceptuj tego codziennego biegania, toczenia
si w autobusach, robienia zakupw. Zarabianie pienidzy
nie jest moim celem. Wol ycie biedniejsze, ale spokojne. Spanie, kiedy chc. Ubieranie si, w co chc. Jedzenie tego, co gotuje mama.
Lubi wieczorne czytanie ksiek, samotne rozmylanie przy zapalonych wiecach, suchanie dobrej muzyki. Przecie zrozumienie polskoci Fryderyka Chopina czy fascynowanie si filozofi Stanisawa Brzozowskiego nie jest atwe.
Nawet kochanie Grayny nie sprawio mi wikszej przyjemnoci. Ta
jej wieczna dominacja. To chodzenie na kilometrowe spacery. Ogldanie sentymentalnych filmw. Pisanie wierszy. Kupowanie kwiatw. Bywanie u cigle nowych znajomych. Zapraszanie goci. Penetracja wszystkich moliwych sklepw. To byo zawracanie gowy i nic wicej. Nasze
rozstanie znaczyo dla mnie wyzwolenie, wyzdrowienie. Ja nie mog
pozwoli sobie na marnowanie czasu. Na denerwowanie si z byle powodu. Mnie interesuje osiganie wyszych celw. Dochodzenie do wewntrznej doskonaoci. Zrozumienie istoty bytu. Adoracja ycia.
197
WICZENIA

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Czy Baej, bohater opowiadania, jest abstynentem?

Gdzie pracuje Baej?
Czy Baej lubi ranne wstawanie?
Kto Baejowi gotuje obiady?
Czy Baej zarabia duo pienidzy?
Co Baej lubi robi najbardziej?
Czyje pogldy filozoficzne stara si zrozumie Baej?
Dlaczego Baej rozsta si z Grayn?
Czy Baej marnuje duo czasu?
Co interesuje Baeja?

WZR: (kupowa) - kupowanie
twoich listw
1. Szkoda mi czasu na (czyta)
nie moe by przyjemne
2. Ranne (wstawa)
naley do ma
3. W naszym domu (sprzta).
fizyki
4. Moim marzeniem byo zawsze (studiowa))
5. W tej sytuacji (zachowa)
ispokoju stao si trudne
. . . bywa troch smutne
6. Kade (poegna)
7. Modne (ubiera si)
mojej ony i crki kosztuje zbyt wiele
8. Czste (poycza)
pienidzy od przyjaci jest kopotliwe
9. Codzienne (dojeda)
do pracy zajmuje Arturowi duo czasu
10. (sucha)
muzyki klasycznej zawsze sprawia mi przyjemno
198
E>

WZR: (dzieli) - dzielenie
1. Jan pracuje dla organizacji, ktrej zadaniem jest (nie)
pomocy ludziom bezdomnym
2. Dla wielu cudzoziemcw (uczy si)
jzyka polskiego jest prawdziw pasj
3. Uwaam, e (pali)
papierosw stanowi due zagroenie dla zdrowia
4. (myle)
,
e jajko byo wczeniej ni kura, nie ma naukowego uzasadnienia.
5. W tym miecie (znale)
taniego mieszkania jest niemoliwe
6. Maria zamaa nog i bya skazana na dugie (lee)
w szpitalu
7. Kocham Ann, ale czste (chodzi)
na obiady do jej rodzicw mczy mnie
8. Jestem Polakiem, wic (je)
bigosujest moim narodowym obowizkiem
9. Mam nadziej, e codzienne (siedzie)
w szkole nie stresuje mojego syna
10. Nie dla wszystkich mczyzn (goli si)
jest przyjemnoci

WZR: (kichn) - kichnicie
1. Tomekjest prawie ysy, wic (my)
wosw nie zajmuje mu duo czasu
2. Ze wzgldw klimatycznych (pi)
wina w Polsce nie jest tradycj
3. W grudniu czekamyju na (przyj)
Nowego Roku
4. Dziki Annie moje (y)
stao si wesoe i spokojne
5. Czekam na (otworzy)
nowego teatru w naszym miecie
6. (ty)
jest efektem jedzenia sodyczy i picia piwa
199
7. Marek cierpi na bezsenno i (zasn)

sprawia mu sporo trudnoci.
8. (wzi)
udziau w igrzyskach olimpijskichjest pragnieniem kadego sportowca.
&

WZR: (penetrowa) - penetracja
1. Pan Kowalski jest doskonaym specjalist i adna (rekomendowa)
nie jest mu potrzebna.
2. W naszym maestwie (dominowa)
Anny nigdy mi nie przeszkadzaa.
3. Za miesic ma nastpi (prezentowa)
nowego filmu Andrzeja Wajdy.
4. Pan Nowak zajmuje si chirurgi plastyczn. To bardzo modna dzisiaj (specjalizowa si)
5. Jan kocha Ann, ale jego (adorowa)
nie sprawiajej przyjemnoci.
6. Afrykajest kontynentem, ktrego (kolonizowa)
jeszcze dzisiaj ma swoje negatywne skutki.
7. W ostatnich latach (dewaluowa)
polskiej zotwki wyranie zmalaa.
8. Kupilimy nowy komputer, ale jego (instalowa)
zajmie nam sporo czasu.
9. Nasz kwartet instrumentalny najchtniej grywa (wariowa)
znanych tematw muzyki jazzowej.
10. W czasie ostatniej wojny (okupowa)
Polski trwaa a sze lat.

WZR: (je) - do jedzenia
1. Kiedy rozmawiamy o fizycejdrowej, moja ona nie ma nic do (powiedzie)
2. Twoje prowokacyjne zachowanie daje nam duo do (myle)
3. Ta muzyka absolutnie nie nadaje si do (sucha)
200
4. Chtnie dam wam mj adres, ale nie mam niczego do (pisa)

5. Dlaczego kobiety uwaaj, e jest zawsze co do (kupi)
6. Odpoczn dopiero po (skoczy)
sesji egzaminacyjnej.
7. Po kadym (spotka)
z tobjestem zdenerwowany.
8. Po intensywnym (opala si)
mam problemy ze skr.
9. Czy nie bol ci nogi po wczorajszym (taczy)
?
10. Po dugim (zastanawia si)
postanowiem ci wybaczy.

WZR: (bole) - bl
1. Micha posiada (umie)
gry na cytrze
2. Prosz o (mc)
spotkania pani jeszcze raz
3. eby podrowa po wiecie, nie wystarczy tylko (chcie)
4. Ju od wielu lat (przyjani)
z tob jest dla mnie najwaniejsza
5. Polskiego klimatu nie cechuj zbyt due (waha)
temperatury
6. Zawsze marzy mi si (lecie)
balonem
7. Wieczorem chtnie idziemy na (spacerowa)
8. To byo tak dawno, a j a mam cigle (aowa)
do ciebie
9. Myl, ejeste troch za gruby, wic (rusza si)
dobrze ci zrobi
10. Od tygodnia mczy mnie (kaszle)
E>
Prosz poda czasowniki, od ktrych pochodz podane wyrazy.

WZR: (chd) - chodzi
1. transport
2. handel
3. start
4. brak
5. gwat
6. skok
11. strach
12. zazdro
13. bl
14. pami
15. brud
16. rozdzia
201
7. pacz
8. such
9. piew
10. spr.
17. druk
18. pyn
19. unik
20. umiech

WZR: (mwi) -mwienie
Wiem, e (pali) papierosw bardzo mi szkodzi, (pi) alkoholu te nie
jest dobrym pomysem. A cige (siedzie) w domu moe by depresyjne.
Ale lepsze to, ni (chodzi) do pracy. Ja i ranne (wstawa), (goli si),
(czesa). Nie, to nie dla mnie. Nie akceptuj tego codziennego (biega),
(toczy si) w autobusach, robienia zakupw, (zarabia) pienidzy nie
jest moim celem. Wol (y) biedniejsze, ale spokojne, (spa) kiedy chc.
(ubiera si) w co chc. (je) tego, co gotuje mama.
Lubi wieczorne (czyta) ksiek, samotne (rozmyla) przy zapalonych wiecach, (sucha) dobrej muzyki. Przecie (rozumie) polskoci Fryderyka Chopina czy (fascynowa si) filozofi Stanisawa Brzozowskiego nie jest atwe.
Nawet (kocha) Grayny nie sprawio mi wikszej przyjemnoci. Ta
jej wieczna (dominowa). To (chodzi) na kilometrowe spacery, (oglda) sentymentalnych filmw, (pisa) wierszy, (kupowa) kwiatw, (bywa) u cigle nowych znajomych, (zaprasza) goci, (penetrowa) wszystkich moliwych sklepw. To byo (zawraca) gowy i nic wicej. Nasze
(rozstawa) znaczyo dla mnie (wyzwoli), (wyzdrowie). Ja nie mog
pozwoli sobie na (marnowa) czasu. Na (denerwowa si) z byle powodu. Mnie interesuje (osiga) wyszych celw, (dochodzi) do wewntrznej doskonaoci, (zrozumie) istoty bytu. (adorowa) ycia.
Rzeczowniki odczasownikowe
- s tworzone od tematu czasu przeszego czasownikw niedokonanych
i dokonanych
- do tematw tych dodaje si sufiksy lub skraca o zakoczenie czasownika
- dodawane sufiksy to: -anie (gr-a- granie), -enie (myl-e- mylenie), -cie
(mach-n- mach-ni-cie), -acja (prezen-towa prezent-acja)
- skrcenie o zakoczenie czasownika (atak-owa atak, pamit-a
pami)
-daj moliwo zamiany wyraenia czynnoci (czyta, pisa) na wyraanie sytuacji (czytanie, pisanie)
202
ROZWIZANIA WICZE
1. DZIE PANA ADAMA

wicz. 2
1. kpie si 2. pacz 3. kupuj 4. pijesz 5. cauj 6. denerwujecie si 7. dyskutuj
8. gotujemy 9. pracuje 10. telefonuje
wicz. 3
1. brakuje 2. moesz 3. pomoemy, pomoecie 4. piek 5. jad, jedzie 6. id, idzie
7. re 8. kln, kln 9. pojmuj 10. pracuje
wicz. 4
1. strzyg 2. wrze 3. dmie 4. tuczemy 5. zapina 6. uciekaj 7. drze 8. tnie
wicz. 5
1. mieje 2. dyskutuj 3. telefonuj 4. piek, kupuj 5. yj 6. czeszesz 7. pragnie
8. korespondujecie 9. biegnie 10. yjesz, yjemy
wicz. 6
1 .jedzie 2.jedz 3. pracuj 4. artuj 5. cauj 6. studiuj 7. wiej 8.jad 9. kadziemy
wicz. 7
1. widzie, patrze, oglda 2. lamentowa, ka, szlocha 3. i, biec, chodzi
4. demolowa, niszczy, dewastowa 5. strzec, chroni, opiekowa si 6. kpa,
czyci, puka 7. uczy, ksztaci, szkoli
wicz. 8
1. wstaj 2. myj si, gimnastykuj 3. pij 4. cauj, id 5. jad 6. obserwuj, podruj 7. pracuj 8. pisz, telefonuj 9. dyskutuj 10. miejemy si, artujemy 11. planujemy, kierujemy 12. szanuje 13. czuj si 14. denerwuj si 15. brakuje 16. yj
17. mog 18. potrzebuj
2. CZY BOISZ SI MYSZY?

wicz. 2
1. lec 2. leycie 3. chodzimy 4. pac 5. boisz si 6. marzy 7. patrzysz 8. prosi 9. wozi
10. pisz
wicz. 3
1. mylisz, myl 2. widzisz 3. zoci, zoszcz 4. stoisz, stoj 5. szumi, szumi 6. trafi
7. pal, palisz 8. jed, jedzi, jed 9. gubisz, gubi 10. goli si, gol si
wicz. 4
1. naley 2. zaley 3. zaley 4. chodzi 5. chodz 6. naley 7. chodzi 8. naley 9. naley
wicz. 5
1. myl 2. milczy 3. trafia 4. gubi 5. gol si 6. robi 7. gasz 8. marzysz
203
wicz. 6
1. boi si 2. zocicie si 3. wol 4. widzicie 5. wierzymy 6. cierpimy, musimy 7. myli
8. widzi
wicz. 7
1. obserwowa, widzie, spoglda 2. gada, dyskutowa, rozmawia 3. pracowa,
dziaa, czyni 4. aprobowa, popiera, akceptowa 5. dotrze, znale, odszuka
6. ni, pragn, chcie 7. tropi, poszukiwa, ciga
wicz. 8
1. stoisz 2. boj si 3. krzyczysz 4. wrzeszcz 5. syszysz 6. musisz 7. prosz 8. robisz
9. robi, musz 10. wolisz 11. kpisz 12. kpi 13. mieszy 14. lubisz, cierpi 15. patrz 16. zrobisz 17. myl 18. widz, bawisz 19. mwisz 20. robisz 21. boisz si 22. milczysz 23. wstydz si
3. TAK CZY NIE?

wicz. 2
1. czyta 2. czekasz 3. gramy 4. kocham 5. macie 6. da 7. pywa 8. pyta 9. wysiadaj
10. zmuszaj
wicz. 3
1. suchasz, zachwycamy si 2. witaj, egnaj 3. dba, dbaj 4. dokuczaj, przepraszaj 5. zmusza 6. naprawia, powica 7. sprzeczaj si, rozmawiaj 8. zamykasz, przezibiamy si 9. opowiadasz, suchaj 10. uywacie, szukamy
wicz. 4
1. stawiam 2. umiera 3. rozmienia si 4. przekonam 5. znam, mam 6. sprztam
7. suchasz, pytasz 8. czekam, spniasz si
wicz. 5
1. zbiera, podziwiamy 2. kochaj, zachwycam 3. opowiada, sucham 4. znasz, znaj
5. zamykacie 6. gra 7. czytaj 8. wracaj
wicz. 6
1. dokucza 2. czytaj 3. dba 4. zmusza 5. pyta 6. spniam 7. zapraszamy 8. wysiadacie
wicz. 7
1. sprzta 2. gotowa 3. rozmawia 4. myle 5. trafi 6. wymyla
wicz. 8
1. kocham 2. klkam 3. pytam 4. mam 5. znasz 6. masz, dam 7. gram 8, naprawiam
9. sprztam 10. mam, sigam 11. uciekam 12. stawiam 13. przyznasz, dbam 14. ubieram si 15. uprawiam 16. gram, pywam 17. znam si 18. czytam 19. zachwycam si
20. dokucza 21. znam 22. spotykam si 23. ma, czekam 24. zmuszasz 25. witasz
26. egnasz 27. odpowiadasz 28. sprzeczasz si 29. zachwycasz si 30. zamykasz
31. powtarzam, kocham 32. przyznasz, stawiam
204
4. CZEGO NIE ROZUMIEM

wicz. 2
1.jedz 2. wiesz 3. umiem 4.je 5. rozumiesz 6. wiem 7. miemy 8. umiej 9. miesz
10. wiecie
wicz. 3
1. umie 2. mie 3. wie, rozumie 4. je, jem 5. umie, wiem 6. rozumiej, rozumie
7. miem, mie 8. umie, wiedz
wicz. 4
1. umiem, umiesz 2. wie 3. rozumiem, rozumiej 4. jedz, j e 5. miem 6. umiemy
7. wiem 8. wiem 9. miem 10. umiesz
wicz. 5
1 .jemy 2. wiem 3. umie 4. mie 5. rozumiemy 6.jedz 7. wiesz 8. umie
wicz. 6
1. umiem 2. wiedz 3. rozumiej 4. umiem (wiem, rozumiem) 5. miem 6. umiemy
7. wiemy
wicz. 7
l.znam 2. wiem 3. pi 4. miem 5. rozumiem 6. umiem 7. miem 8. wiem
wicz. 8
1. j e 2. wiem 3. umie 4. wie 5. miem 6. wiem 7. rozumiem 8. jem 9. jemy
10. umiemy 11. wiem 12. rozumie 13. miem 14. umiem 15.jel6.umie 17.jemy
18. wiedz 19. rozumiej 20. jedz 21. mie 22. wiedz 23. jedz 24. jemy
25. umiemy 26. rozumiem
5. CHCIE TO MC
wicz. 2
1. mwi 2. kupi 3. pisa 4. pali 5. pracowa 6. kocha 7. studiowa 8. wraca
9. gotowa 10. czeka 11. spa 12. telefonowa 13. myle 14. przesta
wicz. 3
1. mieszka 2. je 3. by 4. jecha 5. i 6. piec 7. nie 8. biec
wicz. 4
1. mc 2. chcie 3. lubi 4. mie 5. musie 6. pragn 7. prosi 8. wole
9. zamierza
wicz. 5
l.gra 2. je, pi 3. spieszy si 4. zgodzi 5. umie 6. uczy si, zda 7. rzuci
8. pamita 9. rozwiza 10. rozmawia
wicz. 6
1. pisa 2. czyta 3. wspomina 4. szanowa 5. ni 6. je 7. lubi 8. kupowa
9. spotyka si 10. mwi
205
wicz. 7
l.by, pracowa 2. uczy si, studiowa 3. czyta 4. jedzi 5. rozmawia 6. kontaktowa si 7. gada, dyskutowa 8. stawia, szuka 9. wstydzi si, pyta 10.
obserwowa 11. prbowa, eksperymentowa, ryzykowa 12. poznawa, rozumie
13. wybra, umie, i 14. pamita, marnowa 15. zajmowa si 16. pywa, gra
17. biec 18. spotka, i 19.je, pi 20. sucha, taczy 21. unika 22. pamita
23. ka si, mc, spa, odpoczywa 24. robi, 25. osiga 26. pracowa, funkcjonowa 27. mie
6. SZCZLIWE DZIECISTWO JANKA

wicz. 2
1. chciaem (chciaam), chcieli 2. miae, mielimy 3. lecia, lecielicie (leciaycie) 4. zapominaa, zapominay 5. wisia, wisiao 6. lea, leeli 7. patrzyem
(patrzyam), patrzyli8. musiae (musiaa), musieli 9. wolaem (wolaam), wolelicie (wolaycie) 10. ledziem (ledziam), ledzilicie (ledziycie)
wicz. 3
1.jedlicie (jadycie), jadem (jadam) 2. znaleli, znalaze (znalaza) 3. usiad,
usiedlimy (usiadymy) 4. przynieli, przyniosa 5. wid, wiedli 6. zaplt, ploty
7. chcia, chcielicie (chciaycie) 8. miaem (miaam), mielicie (miaycie)
wicz. 4
1. wzi, wzia 2. ziewn, ziewna 3. pyn, pynli 4. trzasn, trzasny
5. klkna, klkn 6. stane (stana), stan 7. pragn, pragna
wicz. 5
1. chcia, chciaa, chciaem 2. wolelicie (wolaycie), wolelimy (wolaymy),
woleli 3. potrzeboway, potrzebowali 4. musiaem (musiaam), musia 5. mg,
moga 6. pragnem (pragnam), pragno
wicz. 6
1. chodziem (chodziam), 2. szed 3. chodzi 4. chodzio 5. chodzio 6. sza
7. chodziem 8. szed
wicz. 7
1. miaem (miaam) 2. rozumieli 3. rozumiaem (rozumiaam) 4. stosowa 5. stosowali 6. byli, by 7. mia 8. mieli 9. pracowali 10. pracowa 11. wraca, bylimy
12. siadalimy 13. siadaem (siadaam) 14. siadaa 15. usiada 16. gotowaa 17. jedlimy 18. jadem (jadam) 19. krzykna 20. krzyczeli 21. byem (byam), staem
(staam) 22. byo, stali 23. byo 24. znalelimy 25. znalaz 26. nis 27 niosem
(niosam), baem si (baam si) 28. wyzdrowia, pofrun 29. rozumiaem (rozumiaam), frunlimy 30. krzyknlimy 31. bawilimy si 32. bawi si 33. uczyem
si (uczyam si) 34. uczylimy 35. miaem (miaam) 36. mielicie (miaycie)
206
7. DOBRA WRKA
wicz. 2
1. bdziemy czeka (czekali/y) 2. bdziecie oglda (ogldali/y) 3. bdziemy oszczdza (oszczdzali), bdziemy zarabia (zarabiali) 4. bdzie pracowa (pracowa) 5. bd
mieszka (mieszkali) 6. bd kocha (kocha) 7. bd szanowa (szanoway) 8. bdziesz spotyka si (spotykaa si) 9. bd mie, miay 10. bd mwi (mwi/la)
wicz. 3
1. bdziesz wiedzie (wiedzia/a) 2. bdzie mie (mia) 3. bd mc (mg)
4. bdzie biec (bieg) 5. bdzie piec (piek) 6. bd 7. bdziesz pi (pi/a) 8. bdziemy mie (mieli) 9. bdziesz kocha (kochaa), bd mie (mia) 10. bdzie
piewa (piewa)
wicz. 4
1. bd mie (mia/la) 2. bd pragn (pragn/na) 3. bd lubi (lubi/a)
4. bdzie mie (mia) 5. bdzie budowa (budowaa) 6. bd studiowa (studiowa/la) 7. bd czyta (czyta/a) 8. bdzie mieszka (mieszkaa) 9. bdzie spa
(spa) 10. bdzie je (jad)
wicz. 5
1. bdziesz robi (robi) 2. bd decydowa (decydoway) 3. bdziesz przekracza
(przekracza/a) 4. bdzieje (jada) 5. bdziemy telefonowa (telefonowali/y)
6. bdziecie przeszkadza (przeszkadzali) 7. bd pisa (pisa/la) 8. bdziemy
mie (mieli/ay) 9. bdzie czesa (czesa) 10. bd prosi (prosi/a)
wicz. 6
1. bd myle (myla/a) 2. bdzie mwi (mwi) 3. bdziemy sucha (suchali/y) 4. bdzie czu (czu) 5. bd dotyka (dotyka/a) 6. bdziesz zmywa (zmywa/a) 7. bd mia si (mia/a si) 8. bd paka (paka/a) 9. bdzie
hodowa (hodowa) 10. bdziecie pamita (pamitali/y)
wicz. 7
I. bdziesz decydowa (decydowa) 2. bdzie robi (robi) 3. bdziesz musie
(musia/a) 4. bdziesz mie (mia/a), bdziesz robi (robi/a) 5. bd awansowa (awansowali) 6. bd jedzi (jedzili), bd eni si (enili si) 7. bd
8. bd mie (mia/a) 9. bdziesz, bdziesz 10. bdziesz siedzie (siedzia/a)
I I . bdziesz bra (bra/la), bdziesz spaca (spaca/a) 12. bd walczy (walczy/a) 13. bdziesz przegrywa (przegrywa/a) 14. bdzie przeladowa (przeladowa) 15. bdziesz mc (mg/moga) 16. bdzie spotyka (spotykao) 17. bdziesz mie (mia/a), bdziesz pragn (pragn/na), bdziesz mc (mg/
moga) 18. bd pilnowa (pilnowa/a) 19. bdziesz mc (mg)
8. GDYBY STA SI CUD

wicz. 2
1. Gdyby by/a punktualny/a, nie musielibymy/aybymy czeka na ciebie.
2. Gdybym umia/la gotowa, zaprosibym/abym was do siebie na obiad.
207
11. przedstawibym 12. gdyby, przestaliby 13. bybym, zapraszano by 14. rozmawiano by, pito by 15. wiedziano by 16. miano by 17. lubiano by, szanowano by
18. widziano by 19. zaproponowano by 20. dano by 21. zatrudniono by 22. mogo
by 23. zarabiabym 24. mgbym 25. kupibym 26. wynajbym 27. zdobybym
28. posyabym 29. zrozumiaaby 30. zgodziaby 31. musiaby 32. gdyby
9. ZRBMY TO!
wicz. 2
1. kupcie 2. zacznij 3. zapa 4. mw 5. zaprocie 6. spdcie 7. daj 8. przestacie
wicz. 3
1. mw 2. budujmy 3. szanuj 4. ignorujcie 5. mdl si 6. bjmy 7. pytaj 8. zastanw
si 9. zgd si 10. graj
wicz. 4
1. Niech id! 2. Niech kupi! 3. Niechjedz! 4. Niech wejdzie! 5. Niech pi!
6. Niech prbuje! 7. Niech suchaj 8. Niech patrz! 9. Niech odpoczn! 10. Niech
umiera!
wicz. 5
1. Niech pan da mi spokj!
2. Niech pani zostanie ze mn!
3. Niech pan wrcijutro!
4. Niech pastwo siadaj tutaj!
5. Niech panie co zjedz!
6. Niech panowiejeszcze czekaj!
7. Niech pan zacznie sam!
8. Niech pani koczy wreszcie!
9. Niech pastwo myl o nas!
10. Niech pani si wstydzi!
wicz. 6
(propozycje)
1. To ucz si! 2. To zjedzcie co! 3. To przesta pali! 4. To pom mi! 5. Ogl si!
6. Prosz wsta! 7. Zmiej! 8. Umyj si! 9. Przepro mnie! 10. Wyjd za mnie (za
m)!
wicz. 7
1. schudnij 2. pytajcie 3. pij 4. zarb (poycz) 5. mwcie 6. suchaj 7. id 8. dzwo
9. krzycz, mw goniej 10. milcz
wicz. 8
1. czytaj 2. daj 3. chodmy, zrbmy, poddajmy 4. wcz 5. miejmy 6. pro, marnuj,
zaparz 7. zaparz, id, sprztnij, ugotuj 8. przesadzaj, zajmij 9. mw 10. pal, podno
11. zo 12. we, id 13. przesta, rb, przeszkadzaj 14. bdzie 15. pomy
16. kad 17. bj, powiedz 18. domyl 19. poczekaj 20. zrb 21. zrbmy
209
10. UST SENTYMENTALNY

wicz. 2
1. Niecay obiad zosta przeze mnie zjedzony.
2. Nie tylko Annajest kochana przez Adama.
3. Stary dom jest odnawiany przez pastwa Nowakowskich.
4. Najwicej zamieszaniajest robione przez ciebie.
5. Toasty s wznoszone dzisiaj tylko za twoje zdrowie.
6. Wycznie twoje rady s suchane przez Michaa.
7. Takie idiotyczne pomysy nie s akceptowane przez nikogo.
8. Nieme filmy przez mao kogo s teraz ogldane.
9. Literatura popularnonaukowa jest czytana przez Mariusza n a j c h t n i e j .
10. Przez kogo z nas jest lubiany Adam?
wicz. 3
1. Pan jest zawsze przez nas mile widziany.
2. To by przez nikogo niepodany incydent.
3. To nie jest jeszcze przemylana przez was decyzja.
4. Nigdy nie byem przez ycie rozpieszczany.
5. Czy to spotkanie moe by przeoone na jutro?
6. Anna nigdy nie bdzie przez Adama zapomniana.
7. Nie wiem, czy bdzie ci kiedy znana odpowied.
8. Zawsze kiedy s zapraszani gocie, Adam jest pomijany.
wicz. 4
1. zostaa ugotowana 2. jest spowodowany 3. jest ogldany 4. zostaa zapomniana
5. s spotykane 6. jest urodzony 7. jest wychowana 8. jest niszczony 9. zosta
znaleziony 10. jest przeznaczony
wicz. 5
1. Chrzest zosta przyjty przez Mieszka I w 966 roku.
2. Gnieznojest uznane przez Polakw za ich pierwsz stolic.
3. Pierwsza unia midzy Polakami a Litwinami zostaa zawarta w 1385 roku w Krewie.
4. Stolica zostaa przeniesiona z Krakowa do Warszawy przez krla Zygmunta III
Waz w 1596 roku.
5. W historii Polski, najwicej wojen byo prowadzonych z Turcj, Rosj i Szwecj.
6. Wiede zosta ocalony przed Turkami przez krla Jana III Sobieskiego w 1683
roku.
7. Ostateczny rozbir Polski zosta dokonany przez Rosj, Prusy i Austri w 1795
roku.
8. Niepodlego zostaa odzyskana przez Polsk w roku 1918, po 123 latach zaborw.
9. W czasie ostatniej wojny wiatowej Polska bya okupowana przez hitlerowcw
przez sze lat.
10. Wasna historiajest z reguy dobrze znana Polakom.
wicz. 6
1. zostanie przeczytany 2. bd zauwaony 3. s podziwiane 4. jest niewypowiedziany 5. zostaa odrzucona 6. zapomniane 7. zostay wypowiedziane, zostay spenione 8. bd wyleczony 9. zosta wybaczony 10. zosta wybrany 11. byem kochany
210
8. dorcza 9. dorosn 10. dosuy 11. dowie 12. dotleni

wicz. 8
1. wypij 2. wypali 3. zjem 4. zrobi 5. napisaa 6. ogoli 7. wysucha 8. doczekali
9. upraa 10. wysa
17.JA SI NIE NADAJ

wicz. 2
1. naje 2. nachodzi 3. nazbiera 4. napracowa 5. narwaa 6. naczyta si
7. nasiedziaem si 8. naprodukowali
wicz. 3
1. napisa 2. naklei 3. nagrza 4. nalej 5. nady 6. napi 7. nakama
8. narysuj
wicz. 4
1. naradzi si 2. namwi 3. namydliem 4. nakupujesz 5. napatrze 6. nacieszy
7. nauczy 8. napeni
wicz. 5
1. nabrudzili 2. naby 3. nachyli 4. nacign 5. nada 6. nacierpia 7. nadarzya
8. nagra 9. najecha 10. nakry si 11. naley 12. nakarmi 13. nastaem 14. naladuj 15. namiewaa 16. naszczeka
wicz. 6
1. nabra 2. nabia 3. nabrzmiewa 4. naciskaj 5. nagada 6. nagromadzio si
7. najmuje 8. nakaza 9. nakada 10. napady 11. napywaj
wicz. 8
1. nauczy 2. dotrzyma 3. zaprosi 4. wyrwa 5. dopisa 6. obchodzi 7. rozbia
8. odkry 9. przesyszaem 10. wymwi 11. zamrozimy 12. przeronie
18. DLACZEGO PACZESZ?

wicz. 2
1. nadleciay 2. nadfrun 3. nadjechaa 4. nadcign 5. nadchodzi 6. nadbiega
7. nadpyny
wicz. 3
1. nadrobi 2. nadamaa 3. nadmieni 4. nadrobisz 5. nadesa 6. nadsuchiwa
7. nadpaca 8. nadskakujesz
wicz. 4
1. nadplenia 2. nadgryzy 3. nadplenia 4. nadrdzewia 5. nadpali
wicz. 6
s-, po-, w-, na-, roz-, po-, po-, prze-, z-, u-, wy-, z-, za-, od-, po-, po-, wy-, po-,
po-, u-, przy-, o-, z-
214
19. ZAWD JAK KADY INNY

wicz. 2
1. obsadzi 2. objechaem 3. opyn 4. otoczy 5. opada 6. opakowa 7. oblecia
8. obklejam 9. obchodzi 10. osuno si
wicz. 3
1. okama 2. objedz 3. ograe/a 4. oberwaa 5. opakiwalimy 6. obcia
7. obedr 8. obmwi 9. oprotestowali 10. obrzucilimy
wicz. 4
1. opracowaa 2. omwimy 3. opisa 4. obdarowa 5. obdzwoniem 6. obfotografowa 7. obliczy 8. obcia
wicz. 6
l.prze- 2. za-3. za- 4. u- 5. prze- 6. za-7. u-, roz- 8. prze- 9. prze-10. wy-, s-
20. MUSIMY ODPOCZ

wicz. 2
1. odprowadzi 2. odleci 3. odbiega 4. odnie
7. odwrci 8. odchodzisz
wicz. 3
1. odkupi 2. odpisa 3. odrosn 4. odpracuj
7. odbudowa 8. odbyem 9. odmroziem
wicz. 4
1. odmwisz 2. oduczy 3. odczyta 4. odczekam
7. odsiedzie
wicz. 6
l.za- 2. po- 3. po- 4. do- 5. u- 6. wy- 7. przy- 8.
5. odjedziemy 6. odfruwaj
5. odespa 6. odpowiedzie
5. odsucham 6. odpiewa
z-
21. WYSTARCZY POPATRZE

wicz. 2
1. posucha 2. potaczymy 3. poczytasz 4. potrwa 5. polee 6. pospacerowa
7. posiedzimy 8. posta 9. pospa 10. porozmawia
wicz. 3
1. posypa 2. poweselaa 3. pokocha 4. poplami 5. poczu si 6. pojad 7. popkaa 8. popyn 9. pokry 10. pobrudzi 11. poczeka 12. pomyle
wicz. 4
1. pocaowa 2. powita 3. poegna 4. pobudzi 5. pochwali 6. ponosisz
wicz. 6
za-, wy-, po-, za-, od-, za-, za-, za-, za-, za-, przy-, prze-, za-, wy-, wy-, za-, za-, z-,
za-, po-, po-, po-, po-, prze-, wy-, po-
215
24. KOGO CI PRZYPOMINAM?

wicz 2
1. przyfruny 2. przylecia 3. przyj 4. przykleisz 5. przybyo 6. przysun 7. przynie
8. przychodzi 9. przybiega 10. przyprowad 11. przyjecha 12. przyszy
wicz. 3
1. przygotowa 2. przypudrowa 3. przytrzyma 4. przypatrze 5. przyciskam 6. przysuchuj si 7. przysuysz 8. przyuczy 9. przypal
wicz. 4
1. przyjecha 2. przywita 3. przypodoba 4. przymawia 5. przytrze 6. przytkn
7. przyprszy 8. przygotowa
wicz. 6
l.na- 2. do- 3. za- 4. za-, przy- 5. do-, przy- 6. do- 7. za- 8. do- 9. po-, roz- 10. zal i , po- 12. na- 13. przy- 14. za-, u-
25. ME ROZDZIERAJMY SZAT

wicz. 2
1. rozjechali si 2. roztopi 3. roznosi si 4. rozsta 5. rozlecia 6. rozbiegy
7. rozlaa 8. rozchodzi
wicz. 3
1. rozszerzy 2. rozmnoy 3. rozkupili 4. rozdawa 5. rozchorowaem 6. rozwiza
7. rozmyla 8. rozerwaa 9. rozbuduje 10. rozbi
wicz. 4
1. rozerwa 2. rozwidnia 3. rozjania 4. rozgada 5. rozgrza 6. rozkocha 7. rozpromienia 8. rozwodzi 9. rozmy 10. roznosi
wicz. 6
1. uj 2. wyj 3. zaj 4. podj 5. przyj 6. poj 7. naj 8. obj 9. odj
10. przej
26. NIE BD UDAWA

wicz. 2
1. uczesa 2. ugotowa 3. ukara 4. upra 5. umyj 6. uprosi 7. uszed 8. usun
wicz. 3
1. uszy 2. usta 3. urobi 4. ukochaem 5. ubawi 6. upatrzya 7. uywa 8. umiali
si 9. uton
wicz. 4
1. uty 2. usn 3. ubyo 4. uzbiera 5. ulee 6. udaj 7. ukroisz 8. usiedzie
9. uszanowa 10. uwierzy
217
wicz. 6
1. oglda 2. ogldaa 3. wyglda 4. zaglda 5. podglda 6. doglda 7. przyglda
8. przyglda 9. przeglda
27. WCIGAJCY ZAWD

wicz. 2
1. wsiadaj 2. wpyn 3. wej 4. wlecia 5. wjecha 6. wbieg 7. wla 8. wstali
wicz. 3
1. wdrapa si 2. wczyta 3. wpad 4. wcelowaa 5. wprosi 6. wda 7. wczu
8. wpisa 9. wepchn 10. wkrci
wicz. 4
1. wsadzia 2. wskoczy 3. wpoili 4. wciera 5. wgra 6. wrobi 7. wmwi 8. wsucha
wicz. 6
l.po- 2. po- 3. za- 4. za- 5. za- 6. wy- 7. wy- 8. wy- 9. od- 10. od- 11. od- 12. do- 13. na14. na- 15. pod- 16. w- 17. ob- 18. z- 19. u- 20. ob- 21.przy28. MCZYZNA, KTRY WYBUCHA
wicz. 2
1. wyspa 2. wysuszy 3. wybieg 4. wyrywa 5. wyrzuca 6. wypisa 7. wypyn
8. wyciga
wicz. 3
1. wyleczy 2. wygra 3. wyprosi 4. wyliza 5. wypacze 6. wytru 7. wykoczy
8. wytrwa 9. wymwi 10. wyrzebi
wicz. 4
1. wybra 2. wypali 3. wyprodukowano 4. wygospodaruj 5. wydaa 6. wymyl
7. wygadaa 8. wypij 9. wyda 10. wykonaa 11. wysuchaj
wicz. 6
1. nalegajcie 2. podlega 3. zalegam 4. ulega 5. polega 6. poleg 7. dolega
8. przylega 9. wylegy 10. ulego
29.JU TUTAJ ZOSTAN

wicz. 2
1. zgubiem 2. zbi 3. zje 4. zszy 5. zczy 6. zmy 7. zdziwi 8. zrobi
wicz. 3
1. zwraca 2. zwrci 3. schodzi 4. zej 5. zjedzi 6. zjecha 7. zbiega 8. zbieg
9. zleciao 10. sfrun
218
wicz. 4
1. skoczy 2. zgoli 3. zmwio 4. schowaa 5. zmarnowa 6. zbywa 7. spisa
8. zbudowa 9. zwariowa 10. zamaa
wicz. 6
1. prze- 2. po- 3. po- 4. na- 5. przy-, od- 6. u- 7. u- 8. z- 9. z- 10. po- 11. z-
30. DLACZEGO ZAPOMINAMY?

wicz. 2
1. zakopa 2. zaprzestay 3. zaci 4. zapaka 5. zahamowa 6. zamwiem
7. zaszkodzi 8. zaofiarowaa
wicz. 3
1. zasuchali 2. zabudowali 3. zabolao 4. zachorowa 5. zarosn 6. zasiedziaem
7. zabrn 8. zabysn 9. zagrzeba 10. zapragnie
wicz. 4
1. zamiaem 2. zanudzimy 3. zamieszka 4. zabrudzi 5. zala 6. zastrzeli 7. zapowiedzia 8. zagapia 9. zazibi 10. zagotowaa
wicz. 6
przy-, wy-, wy-, po-, za-, za-, za-, po-, prze-, roz-, za-, przy-, wy-, po-, przy-,
na-, do-, prze-, za-, na-, przy-
31. KIEDY BYO INACZEJ

wicz. 2
1. kochano 2. napisano 3. pracowano 4. mylano 5. grano 6. dyskutowano
7. tolerowano 8. kupowano 9. pytano 10. wystawiano
wicz. 3
1. mwiono 2. zaproszono 3. przywieziono 4. noszono 5. taczono 6. postanowiono 7. zgodzono 8. zrobiono 9. sprzedano 10. zabroniono
wicz. 4
1. zaczto 2. umyto 3. wypito 4. zabito 5. zamknito 6. przesunito 7. odkryto
8. uszyto
wicz. 5
byo, pomagano, mylano, bawiono si, taczono, piewano, lubiano, pito, yo,
pracowano, patrzono, jedzio, podrowao, zostawao, wychowywao, gotowao,
jedzono, pieczono, robiono, budowano, pisano, byo, czytano, chodzono, widziao, pi, zmienia si
219
32. TWJ KOCHAJCY MA

wicz. 2
1. pracujcych 2. mieszkajcy 3. lubicym 4. biorcych 5. studiujcych 6. palcych 7. picej 8. piewajcych 9. mwicy 10. spacerujcych
wicz. 3
1. mijajcy 2. jadcy 3. pachncy 4. rosnce 5. rozmawiajce 6. interesujca
7. denerwujca 8. stojca
wicz. 4
1. padajcy 2. grajcy 3. ubierajce si 4. wiszcy 5. taczcy 6. ogldajcy 7. uczca
si 8. badajcy
wicz. 5
zachwycajca, patrzca, gotujca, sprztajca, czekajca, niekoczcym si, niepytajce, fascynujcy, bdcy, wydajc, mylca, rozumiejca, zarabiajcym, oszczdzajca, mijajcy, yczcy, nie majcym, mieszkajca, starzejca si, decydujcy,
interesujcy, majcy, lubicy, znaczcy, kochajcy
33. NIE JESTEM ZADOWOLONY

wicz. 2
1. ubrana 2. zakochany 3. przemylany 4. usyszany 5. uczesany 6. wychowywane
7. czytana 8. zbadane 9. namalowany 10. przygotowany 11. rozwizany 12. grane
wicz. 3
1. nakrcony 2. spniajcy si 3. zaproszony 4. opalony 5. ozdobiony 6. ogolony
7. zadowolony 8. pieczona 9. zamylony 10. zamwiony
wicz. 4
1. umiechnity 2. wypoczty 3. zmoknita 4. zamknity 5. dty 6. umyte 7. rozbity
8. rozpoczty 9. podarty 10. otwarte
wicz. 5
zadowolony, zmczony, przypalony, zrobiony, niesprztany, niemyte, nieprasowane, zdenerwowany, zajty, zakochana, ubrana, umeblowane, kupiony, oszukany,
wychowany, zapakana, omwiony, noszony, chwalony, kochany, szanowany, karmiony
34. ZAPOMINAJC O WSZYSTKIM
wicz. 2
1. piszc 2. golc si 3. czytajc 4. czeszc si 5. palc 6. mylc 7. grajc 8. wracajc
9. czekajc 10. pic 11. zdajc 12. idc
wicz. 3
1. umywszy si 2. podpisawszy 3. skoczywszy 4. spojrzawszy 5. zrobiwszy 6. kupiwszy 7. usyszawszy 8. zamknwszy
220
wicz. 4
1. przyjechawszy 2. przyleciawszy 3. usiadszy 4. obudziwszy si 5. wyspawszy si
6. umeblowawszy
wicz. 5
1. bdc 2. zostajc 3. przestajc 4. pomagajc
wicz. 6
czekajc, spacerujc, spogldajc, pijc, palc, wczywszy, uspokoiwszy si,
siadajc, zapomniawszy, miejc si, krzyczc, zobaczywszy, majc, widzc, zarabiajc, kibicujc, zrozumiawszy, straciwszy, wstajc, kopic, czekajc, znalazszy si,
wracajc
35. ZAWRACANIE GOWY

wicz. 2
1. czytanie 2. wstawanie 3. sprztanie 4. studiowanie 5. zachowanie 6. poegnanie 7. ubieranie si 8. poyczanie 9. dojedanie 10. suchanie
wicz. 3
1. niesienie 2. uczenie si 3. palenie 4. mylenie 5. znalezienie 6. leenie
7. chodzenie 8. jedzenie 9. siedzenie 10. golenie si
wicz. 4
1. mycie 2. picie 3. przyjcie 4. ycie 5. otwarcie 6. tycie 7. zanicie 8. wzicie
wicz. 5
1. rekomendacja 2. dominacja 3. prezentacja 4. specjalizacja 5. adoracja 6. kolonizacja 7. dewaluacja 8. instalacja 9. wariacja 10. okupacja
wicz. 6
1. powiedzenia 2. mylenia 3. suchania 4. pisania 5. kupienia 6. skoczeniu
7. spotkaniu 8. opalaniu si 9. taczeniu 10. zastanowieniu si
wicz. 7
1. umiejtno 2. moliwo 3. ch 4. przyja 5. wahanie 6. lot 7. spacer 8. al
9. ruch 10. kaszel
wicz. 8
1. transportowa 2. handlowa 3. startowa 4. brakowa 5. gwaci 6. skaka
7. paka 8. sucha 9. piewa 10. spiera si 11. straszy 12. zazdroci 13. bole
14. pamita 15. brudzi 16. rozdzieli 17. drukowa 18. pyn 19. unika
20. umiecha si
wicz. 9
palenie, picie, siedzenie, chodzenie, wstawanie, golenie si, czesanie, biegania, toczenia si, zarabianie, ycie, spanie, ubieranie si, jedzenie, czytanie,
rozmylanie, suchanie, rozumienie, fascynowanie si, kochanie, dominacja,
chodzenie, ogldanie, pisanie, kupowanie, bywanie, zapraszanie, penetracja,
zawracanie, rozstanie, wyzwolenie, wyzdrowienie, marnowanie, denerwowanie
si, osiganie, dochodzenie, zrozumienie, adoracja
221

Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

WICZENIA GRAMATYCZNE

Prosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.

Wystpujce w zdaniach czasowniki prosz przeksztaci wedug wzoru.

Prosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.

3. Gdybym mia/a szczcie, dostabym/labym t now prac w banku.

11. TRUDNO SI ZDECYDOWA

12. MW SOBIE, CO CHCESZ!

13. OPAMITAJ SI!

14. POJAD JESZCZE DALEJ

15. LUBI BYWA

16. DO CZEGO DOSZO?

21. Wystarczy popatrze

Czasownik jest t czci mowy, ktrej uczcy si jzyka polskiego

Dzie pana Adama

Codziennie rano wstaj bardzo

wtrne pary aspektowe

Prosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

dwa razy dziennie.

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

Prosz wybra odpowiedni form czasownika.

8. Czy wy jeszcze (korespondujesz, korespondujecie, korespondujemy)

Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie

1. obserwowa 2. paka3. spacerowa 4. psu 5. pilnowa208

6. my 7. wychowywa uczy, kpa, i, biec, strzec, demolowa, czyci, lamentowa, widzie,

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

Prosz wyjani znaczenie poniszych zwrotw i okrele.

Czy boisz si myszy?

-Anno, dlaczego stoisz na krzele?

Prosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

Ja pod jej oknem (sta)

3. Mieszkasz tam, gdzie diabe mwi Dobranoc". Dlatego chyba tylko

Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie

Podane w tabeli czasowniki prosz uoy wedug znacze.

tropi, dotrze, widzie, pracowa, obserwowa, gada, aprobowa, ni,

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

Anno, dlaczego (sta) na stoku?

Chyba nie (mwi) tego powanie?

Prosz wyjani znaczenie poniszych zwrotw i okrele.

Tak czy nie?

Tak bardzo Ci kocham!

22. WSZYSCY O MNIE MWI

23. CZYNIE PRZESZKADZAM?

Prosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

3. Janekju od lat nie (dba)

Prosz wybra odpowiedni form czasownika.

Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie

Prosz podkreli czasowniki, ktre nie pasuj

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

Tak bardzo Ci (kocha)! Przecie moesz to czyta w moich oczach.

(czyta) tylko klasyk.

Prosz wyjani znaczenie poniszych zwrotw i okrele.

Czego nie rozumiem

Dlaczego pan tak duo je, panie Macieju?

Prosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.

Prosz wybra odpowiedni form czasownika.

2. Ja nie zawsze wiedziaem to wszystko, co (wiesz, wie, wiem)

Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie