BTW1 slangu

Co pewien czas, nie wskazujc dokadnej jednostki, ycie czowieka wspczesnego zakca
krtki dwik przyzywajcy go niczym psa do stou w reakcji na odgos widelca. Jeden,
drugi, trzeci, kolejny. Co kilka godzin, jedn, potem pozostaj ju jedynie minuty i wrcz
powiedziaabym mikrosekundy. Sms, wiadomo na facebooku, tweet, mail wzywaj nas do
ekranu wrcz magicznego, jak gdyby wypowiedziay wyczekiwane przez jednostk zaklcie.
Zasiadamy wic niczym ksita i krlewny pochonici w swym nadwornym wiecie
laptopw, komrek, iPodw i wszystkich ich sistr oraz braci. Jako e epoka baroku ju
dawno skoczya swoje prawo bytu, zdania od 5 linijek wzwy rwnie straciy swoj
pozycj we wszechwiecie.
Jzyk biegnie, starajc si nady za ewolucj wiata. To najwaniejsze narzdzie
komunikacji, dziki ktremu yjemy w rzeczywistoci nazwanej, przewiadczeni o
wypywajcym z tego faktu poczuciu bezpieczestwa. Wci chonny, otwarty na
modyfikacje, stoi na stray naszego spokoju. Odwoujc si do Edwarda Sapira mwimy o
jego formalnej zupenoci. Co wicej ucze Boasa stwierdza, e Nie trzeba nigdy tworzy
nowych form ani nadawa jzykowi nowej orientacji formalnej, o ile nie jest si skrpowanym
form innego jzyka i nie ulega si niewiadomie skonnoci do odksztacania danego jzyka
na wzr innego.2 Zajmijmy si drug czci wspomnianego stwierdzenia. Odksztacenie
jednego celem przyporzdkowania, a nawet w wikszej mierze modyfikacji drugiego.
Dokadnie o to zjawisko nam chodzi. Nie jestem w stanie stwierdzi jednoznacznie czy
proces ten by wynikiem dziaania wiadomego czy te nie, jednak przygldajc si zmianom
jakie

zazwyczaj

towarzyszyy

tej

dziedzinie

raczej

mwimy

tutaj

dziaaniu

niezamierzonym. Co wicej, w przypadku zagadnienia ktrym bd si zajmowa, z ca

pewnoci moemy mwi nie tyle o odksztaceniu, ktry to etap moim zdaniem zosta w
tyle, ustpujc pola znieksztaceniu, a jest nim slang internetowy.

1 btw (ang.) by the way tak propos

2 E.Sapir, Jzyk-przewodnik po kulturze, w: A.Mencwel, R.Sulima, G.Godlewski (red.), Antropologia
sowa, WUW, Warszawa, 2004, s.78
1

1. Slang, czyli o czym bdzie mowa

Celem uniknicia obawy przed tym co nieznane i nie nazwane zdefiniujmy sowo slang.
Potoczna odmiana jzyka uywana przez jak grup zawodow lub rodowiskow.3 Krtko,
zwile i na temat. Zastanwmy si jednak czy prawidowo. Czy musi si on ogranicza do
konkretnej grupy? W wikszoci przypadkw stwierdzenie to znajduje swoje odwzorowanie
w rzeczywistoci. Przyjrzyjmy si sownikowi studenckiemu. Znajdujemy w nim polibud,
szama, zalk oraz niemiertelne, znane zarwno w wersji mnoonej przez trzy jak i cztery:
zaku, zaliczy, zapomnie bd zaku, zaliczy, zapi, zapomnie. argon ktrego gwnym
zadaniem jest dobra zabawa poczona z zaskakujc raz po raz kreatywnoci. Ta z kolei
bierze swoje rdo w mozaice kulturowej jak tworzy ta niezwykle zrnicowana pod
wzgldem wieku, pochodzenia czy te pogldw grupa spoeczna. Powoujc si na zasad
przeciwiestw, odwoajmy si do slangu przestpcw. Andzia, cynk, giwera, kopsn, jakie z
kolei do nich naley zadanie? Zachowanie tajemnicy, izolacj, odcicie si od rzeczywistoci.
Jednak nietrudno zauway e wyrazy wyjte z grypsu nie s wizienn list na wyczno.
Odwoujc si do podanych wyej przykadw, zauwaamy te ktre s dla nas zupenie
zrozumiae, a ich uycie to sprawa na porzdku dziennym. Kto z nas nie mwi: daj cynk,
celem poinformowania o czym? Mniej popularne aczkolwiek rwnie znane szerokiemu
gronu odbiorcw kopsn si na przykad po cukier do sklepu. Na podstawie tej krtkiej
analizy, majc na uwadze jedynie dwie grupy spoeczne udao nam si zauway e definicja
ta nie jest w peni zgodna z realiami. Nie moemy jednak zaprzeczy i majc pewien zestaw
sw potrafilibymy, z zastrzeeniem ograniczenia do wyboru tylko jednej, przyporzdkowa
je do konkretnego rodowiska.
Majc pewn wiadomo w odniesieniu do tego czym jest a czym nie musi by slang,
sprbujmy sformuowa zaoenie mwice e moe by nie tylko odksztaceniem ale
znieksztaceniem jzyka. W swoich obserwacjach nie ograniczymy si jednak do polskich
mediw spoecznociowych gdy nie tylko my wpadlimy w t puapk. Udamy si do
pastw hiszpaskojzycznych oraz do, moim zdaniem, ojczyzny owego przeksztacenia
jzykowego jak jest kady kraj anglojzyczny.
1.1

Slang irl 4

Z punktu widzenia wielu, powiedziaabym nawet e wikszoci ktrej czonkiem byam

lecz ju nie jestem, slang internetowy oraz skrty jzykowe zostay rozpowszechnione na
3 Sownik jzyka polskiego PWN, sjp.pwn.pl/sjp/;2575653, [dostp 15.01.2015]
4 irl (ang.) in real life
2

obecnie znan nam skal w przecigu ostatniej dekady. Ot nie. Odwoujc si do jzyka
angielskiego, pierwsze tego rodzaju zabiegi zauwaono ju w wieku XIX, w synnej Alicji w
Krainie Czarw Carrolla Lewisa. A bdce dzi wszechobecne Keep Calm and Carry On
pochodzi z roku 1939. Opracowany na zlecenie rzdu brytyjskiego plakat mia stanowi
pewnego rodzaju nadziej w chwilach zwtpienia w zwycistwo. O zachowanie spokoju
prosi krl Jerzy VI, ktrego na owym plakacie, obecna do dzi, biaa korona. Projekt ten
nigdy nie zosta zrealizowany. Wydrukowano jedynie kilka egzemplarzy z ktrych jeden,
odnaleziony w antykwariacie pitnacie lat temu, sta si symbolem powracajcej do nas w
postaci memw kultury obrazkowej. Zatem znani nam internetowi krlowie panuj na tym
wiecie duej ni nam si wydaje. Jak jednak wpywaj na sam jzyk? Ciekaw tez w tej
kwestii wysun brytyjski jzykoznawca David Crystal w ksice zatytuowanej The Gr8
Db8.5 Stawia on sze stwierdze na polu walki, wydaje si jedynie po to by w chwil pniej
kade z nich uzna za faszywe. Pierwsze mwi, i pisanie sms-w jest domen dzieci. Nie
ma wtpliwoci e jest to mit, jednak na przestrzeni ostatnich kilku lat nie trudno
zaobserwowa znaczn zmian w tej dziedzinie. Mijajc wycieczk szkoln ktrej rednia
wieku nie przekracza 10 lat, w kadej doni widzimy telefon. Przypuszczam i gdyby ta grupa
spoeczna bya tak du populacj jak ludzie doroli stwierdzenie Crystala przestaoby
nalee do kategorii mitu. Wiadomoci tekstowe skadaj si tylko ze skrtw. Celem
obalenia tego stwierdzenia posuguje si danymi statystycznymi, ktre mnie jednak osobicie
nie przekonuj. Przegldajc niezwykle dug list angielskich pomocnikw jzykowych bez
problemu moemy uoy nawet nie zdanie ale o wiele dusz wypowied. W mojej ocenie
jzyk polski jeszcze nie jest na tym etapie, jak i nie wykorzystuje skrtw na tak skal.
Dlatego te w kontekcie jzyka brytyjskiego wedug mnie mit sta si faktem. Kwestia
numer trzy: pomijanie liter w wyrazach wpywa na nieznajomo ortografii. Kontra Crystala
mwi e wyrzucanie liter jest cool. Dopiero znajc zasady gramatyczne, ktrej to wiedzy
dzieci nie posiadaj, moemy mwi o bdach w wyniku nieumiejtnoci jej zastosowania.
Teoria ta kae nam wierzy e piszc wiadomo na facebooku najbardziej zaley nam na
gramatycznej poprawnoci. Ot niestety nie. Co wicej, przyzwyczajenie do uycia sowa w
formie skrtu sprawia e czsto nie potrafimy odtworzy wersji oryginalnej. wietnie
ilustruje to przykad zaczerpnity z jzyka polskiego. Skrt wgl od wyrazu w ogle.
Przyzwyczajeni do uycia pierwszej wersji, zapisanie jej poprawnie nie jest ju tak oczywiste.
Skrty s zjawiskiem nowym, tworzonym przez dzieci. Tutaj bez dwch zda moemy pj
za sprzeciwem autora, odnoszc si do wspomnianych wyej przykadw. Mit numer pi: nie
znajc zasad ortografii dzieci pisz wypracowania jzykiem jakiego uywaj w
5 D. Crystal, The Gr8 Db8, Oxford University Press, 2008
3

wiadomociach tekstowych. Miejmy nadziej, e w licie formalnym na klaswce z jzyka

polskiego w miejscu Pozdrawiam nie pojawia si pzdr. Jednake nie da si przej obojtnie
wobec coraz wikszych trudnoci z poprawnoci gramatyczn. Wspomniane wczeniej
pomijanie najczciej problematycznych do zapisania liter, powoduje nieumiejtno
poprawnego ich uycia w danym wyrazie. W ten sposb kreujemy pokolenia analfabetw, z
czym rwnie nie zgadza si Crystal. Musze przyzna e rwnie ja si nie zgadzam.
Niemniej jednak moemy mwi o pewnych zaburzeniach. Uywanie skrtw z mojego
punktu widzenia rozwija nasze kreatywne mylenie i z pewnoci przynosi korzyci na
paszczynie jzykowej gry i zabawy. Tworzy nowomow, ktra jednak powinna mieci si
w pewnych granicach. Dzieo brytyjskiego lingwisty wywoao spore poruszenie oraz
krytyk. Dziennikarz Marcus Berkmann6, zauwaa e taki autorytet jakim jest Crystal
powinien uwaa na to co pisze, poniewa jego publikacje trafi do wielu odbiorcw. Dodaje
rwnie e przedstawiony przez Brytyjczyka punkt widzenia jest jednostronny i mocno
subiektywny. Nawizuje rwnie do kolejnej wanej kwestii jak jest ukierunkowanie
technologii w stron faworyzacji slangu. Piszc wiadomo czy to za pomoc telefonu czy te
tabletu, nie wpisujemy ju caych wyrazw. Uywane w nich sowniki same podsuwaj nam
gotowe sowa, wrd ktrych na pierwszym miejscu wywietlaj si ich skrcone
odpowiedniki.
Spjrzmy na slang internetowy w wersji czystej (=brytyjskiej), ktra zdominowaa
komunikacj droga internetow. Mimo tego e uytkownicy kadego jzyka stworzyli swj
wasny system, aden z nich nie jest tak rozbudowany ani wszechobecny jak angielski.
Najczciej uywane to: ABT about, BDAY birthday, CMON come on, DIY do it
yourself, G2G - got to go, H&K hugs and kisses, IMU I miss you, LOL laugh out loud,
OMG O my God, RUOK Are you ok?, W8 wait, XOXO hugs and kisses. To zaledwie
kropla w morzu jakie przejo kontrol nad jzykiem ktrym si porozumiewamy. Zauwamy
e skrty nie ograniczaj si jedynie do liter. Bardzo czsto pojawiaj si liczby czy te znaki.
W wikszoci przypadkw s jedynie skrconymi wersjami swoich oryginaw. Jednak
pojawiaj si rwnie takie ktre odnosz si do regu wymowy. Do tej grupy
przyporzdkowa moemy m.in. G2G bd RUOK. Osobn klasyfikacj tworz rwnie te
nie majce zwizku z ani z pisowni ani z brzmieniem, wrd ktrych znajdziemy XOXO.
Zatem skd ten twr? Ot aby to zrozumie musimy wspi si na wyyny w sensie
dosownym, bowiem z perspektywy lotu ptaka O przedstawia ramiona przytulajcych si
6 M. Berckmann, TXTNG: THE GR8 DB8, http://nypost.com/2008/07/27/txtng-the-gr8-db8/ [dostp
15.01.2015]
4

osb, natomiast X ma symbolizowa pocaunek. We wczeniej omawianej przeze mnie

ksice, jej autor David Crystal zaprzeczy stwierdzeniu mwicemu e posugujc si
jedynie slangiem jestemy w stanie budowa dusze wypowiedzi. Transl8it iz simpl! jst typ n
yor SMS o TXT Lt transL8it! cvert it 2 pln eng --o-- typ n a frAze n eng & cvert it 2 SMS TXT 7
Pierwsza i chyba jedyna jak na razie wytumaczalny powd takiej wiadomoci: komputerowa
senno na klawiaturowej poduszce. Niekoniecznie. Sprbujmy rozszyfrowa. Translate it,
its simple! Just type and your SMS or text and let translate it. Convert it to plain English o
type and a phrase in English, and convert it to short message. Jak si okazuje enigma to nie
jest, ale teraz fraza wyglda o wiele przyjaniej i przede wszystkim jest dla nas zrozumiaa.

1.2Slangu wersja espaol

Na bazie opartej na jzyku angielskim powsta cay slang internetowy, zaadaptowany
przez uytkownikw Internetu na caym wiecie. Skutkiem tego jest obecno mowy
wyspiarzy w kadym jzyku wiata, rwnie w hiszpaskim. Oczywicie najczciej uywa
si zwrotw bdcych zapoyczeniami jzykowymi, jednak kreatywno i technika ka
kolejnym jzykom dostosowa si do potrzeb jego uytkownikw. Do najbardziej
popularnych nale te zapoyczone, np.: LOL (rer fuerte), BRB (vuelvo enseguida), GTG
(tengo que irme). Przyjrzyjmy si jednak tym, ktre weszy do slangu w wersji hiszpaskiej.
ACM1PT. Na pierwszy rzut oka mona powiedzie e mamy do czynienia z szyfrem. Ot
ten wydajcy si bezsensownym zlepek znakw ma swoje rozwinicie, a mianowicie:
Haceme un pete por el ojete8. Zwrot ten uywany jest w Argentynie, Urugwaju i Chile,
spopularyzowany przez Urugwajczyka celem obraenia innych, funkcjonujcego w Internecie
pod nikiem El bananero. Bakn. Sowo ktre wczeniej nie funkcjonowao w jzyku
hiszpaskim. Obecnie wyraajc mnie wicej tyle co genial ukrywa si pod skrtowcem
BKN. DNCER to zakodowane Del Nido, cmeme el rabo9, ktre szczeglnie upodobali sobie
mieszkacy Bilbao. Kolejne odniesienie do Urugwaju ukrywa skrt FUF. Festejen
Uruguayos, Festejen ma swoje dwa znaczenia. Wyobramy sobie e udao nam si osign
co, o co staralimy si wczeniej, jednak bezskutecznie. W takiej sytuacji uywajc slangu
internetowego naleaoby posuy si poczeniem FUF, ktry w innym za kontekcie
7 http://transl8it.com/ , [dostp 15.01.2015]
8 Jergas de internet TU Lenguaje, http://www.taringa.net/posts/humor/4154832/Jergas-de-internetTU-Lenguaje.html, [dostp 15.01.2015]
9 Por. tame
5

oznacza e nie mamy czego witowa. SLCLE. Si la cojo la espachurro, wystpujce

rwnie w wersji dla drugiej osoby liczby pojedynczej: Si te cojo te espachurro ktre zyskao
du popularno na poudnie od Madrytu. Oczywicie oprcz tych przykadw ktre
wymagaj bardziej szczegowego omwienia pojawiaj si rwnie te najpopularniejsze, tj.:
B7 besets, besitos, Bn to nic innego jak bien, KK to uproszczenie prostoty pod postaci
okok, NTP no te preocupes, NTC no te creas, Ps pues, Tkm w zalenoci od tego jaki
nastrj maj danego dnia drugie powki moemy przyj e chc wyrazi uczucia Te
(qui)kiero mucho, bd rwnie nas kochaj ale dzisiaj bardziej w stron Te (qui)kiero matar.
Rwnoczenie ze slangiem w formie skrtw pojawiaj si cakowicie nowe wyrazy, ktre
znajc wasne dowiadczenie niedugo opuszcz, bd ju to uczyniy, granice Internetu i
stan si czci repertuaru komunikacji oralnej. Do tej grupy naley wyraz carroero. Zwrot
z pewnoci nie jest obcy fanom gier komputerowych. Zamy e mamy trzech
uytkownikw. Kiedy gracz A atakuje gracza B, ktry okazuje si za saby, wtedy pada ofiar
gracza C, ktry eliminuje go z rozgrywki. Zatem posta C jest naszym carroero. Innym za
przypadkiem jest okrelenie hogan. To jednostka ktra bdc uytkownikiem forum na
ktrym rozpowszechnianie wszelkich treci mogcych narusza prawa autorskie jest
zakazane, oferuje sposb ich zdobycia, bd te osoba ktra uywa slangu internetowego
poza sieci, popeniajca duo bdw ortograficznych. Kolejn, trzeci ju grup tworz
wyrazy bdce kopiami sw wystpujcych w jzyku angielskim, z delikatn modyfikacj
kocwki. Banear to nic innego jak swko to ban z hiszpask kocwk czasownika ar. Z
tym samym mamy do czynienia w przypadku googlear, textear, postear, trolear, kickear.
Kady z tych czasownikw swj rdze zapoyczy z jzyka wyspiarzy, natomiast elementem
hiszpaskim jest niezbdna dla odmiany czasownika kocwka. Co ciekawe w kadym z
przypadkw jest to ar, jednak nie miem zaryzykowa stwierdzenia e wystpuje on w
kadym z tego typu przypadkw. By moe gdzie w nieznanym mi zauku internetowego
slangu hiszpaskiego wystpuje wyjtek, rujnujcy moje zaoenie. Przykady moglibymy
mnoy, jednak na podstawie tego co ju udao nam si przyswoi moemy stwierdzi e w
przypadku jzyka hiszpaskiego skaniamy si w stron odksztacenia. Dlaczego? Skoro
podobnie jak w brytyjskim skrty po rozwiniciu okazuj si uywanymi w mowie potocznej
zwrotami, skoro rwnie mamy do czynienia ze sowotwrstwem oraz stworzonymi na
potrzeby slangu neologizmami? W mojej ocenie jedynym, ale za to niezwykle istotnym
kryterium jest powszechno uycia tego typu zwrotw w codziennym funkcjonowaniu.
Hiszpaski slang internetowy nie jest na tyle rozwinity by pozbywajc si zapoycze z
angielskiego, uoy zdanie zoone za pomoc skrtw. Z drugiej jednak strony widzimy e
znieksztacenie te poniekd si dokonuje, mam tutaj na myli wprowadzanie czasownikw
6

typu googlear ktre w adnym stopniu nie jest lepsze od buscar. Jednake skala tego typu
znieksztace jest jeszcze zbyt maa by mona byo mwi o tego rodzaju zjawiskach. Jak
wiemy, wraz z rozwojem technologii z pewnoci i jzyk Internetu wrd poszczeglnych
narodw bdzie coraz zasobniejszy w sowa. Wielu z nas obrao ju kurs znieksztacenia, ale
wikszo pozostaje przy, jak dotd, bezpiecznej modyfikacji.
Moemy teraz rozejrze si. Znw wzywaj nas nasi przyjaciele, wszystko dzwoni
wibruje. Zasiadamy przed ekranami, by cho przez chwil poczu si jak Rycki prbujc
rozszyfrowa enigm. Jednak nie mamy na co narzeka, nasze zadanie jest o wiele prostsze.
Nie zmienia to faktu i nie dla kadego bdzie to przysowiowa buka z masem.
Zastanwmy si czy ten, na pierwszy rzut oka, zbitek przypadkowych sw, cyfr jest wanie
tym kierunkiem w ktrym powinnimy zmierza? Czy slang internetowy wci tworzy jzyk
jakim posugujemy si na co dzie? I co z naszym odksztaceniem oraz znieksztaceniem?
Wrmy na chwil do jzyka angielskiego. Uytkownicy tego slangu s w stanie tumaczy
cae zdania na jzyk Internetu i co wicej, stworzyli sowniki do tego suce. Niektre ze
sw weszy rwnie do sownikw papierowych, zaakceptowane jako wyrazy w peni
zgodne z norm, legalne. Jedyny element ludzkiej komunikacji ktry j e s z c z e nie zosta
w ten sposb zaatakowany to mowa, co z pewnoci jest efektem uksztatowania jej aparatw
dla ktrego pewne poczenia s trudne do zrealizowania. W mojej ocenie jzyk angielski
wkroczy ju w etap znieksztacenia. W realnym wiecie wpywy s odwracalne, ale w
wirtualnym, moim zdaniem, ju nie. Analizujc rwnie jzyk hiszpaski jako ten ktry
czerpie od angielskiego wzoru, stwierdzam e nie w kadym przypadku wejcie w ycie
slangu internetowego zaskutkowao znieksztaceniem. Slang nie wychodzi poza obszar
Internetu, a co wicej skupia si gwnie na czerpaniu, nie starajc si wprowadza na si
nowych sw. Nie staje si rwnie czci integraln mowy ktra uywana jest w
rzeczywistym wiecie, a co najwaniejsze nie jest uznawany formalnie za cz jzyka
hiszpaskiego.
Reasumujc, w zalenoci od etapu rozwoju slangu na ktrym znajduje si dany jzyk mamy
do czynienia zarwno ze znieksztaceniem jak i odksztaceniem. To my stanowimy o tym, w
ktrym kierunku bdzie zmierza nasza komunikacja. Wiadomym jest, i udajemy si w
stron prostszego. Jednake nie warto ogranicza si do drukowanych liter i cyfr, podczas gdy
mona wyrazi si w sposb zrozumiay dla obu stron. A tak na marginesie, czy wstukanie
kilku literek wicej na klawiaturze komputera, ktry i tak niezwykle uatwia nam ycie, jest
a takim wysikiem dla naszych palcw? XOXO

Kinga Marcinkiewicz

Warszawa, 15.01.2015r.

Bibliografia:
I.

Publikacje nieperiodyczne i artykuy na stronach www:

1. M. Berckmann, TXTNG: THE GR8 DB8, 27.07.2008, http://nypost.com/2008/

07/27/txtng-the-gr8-db8/ [dostp 15.01.2015].
2. D. Crystal, The Gr8 Db8, Oxford University Press, 2008.
3. C. Mauricio, Conoce los trminos que utilizan tus hijos en internet,
25.08.2014, http://elcomercio.pe/blog/papadigital/2014/08/conoce-losterminos-que-utilizan-tus-hijos-en-internet, [dostp 15.01.2015].
4. E.Sapir, Jzyk przewodnik po kulturze, w: A.Mencwel, R.Sulima, G.Godlewski
(red.), Antropologia sowa, WUW, Warszawa, 2004, s.78.
5. Jergas de internet TU Lenguaje, http://www.taringa.net/posts/humor/4154832/
Jergas-de-internet-TU-Lenguaje.html, [dostp 15.01.2015]
6. Sownik jzyka polskiego PWN, sjp.pwn.pl/sjp/;2575653, [dostp 15.01.2015].
II.

Strony internetowe:
1. http://transl8it.com/, [dostp 15.01.2015].