Przydomowe

systemy zraszaczy
podrcznik
projektowania

Krok po kroku
wprowadzenie
projektowania i instalacji

broszura jest przeznaczona do wykorzystania przy

projektowaniu oraz instalowaniu przydomowych systemw
nawadniania. Zostaa stworzona w sposb uatwiajcy
ledzenie poszczeglnych krokw wraz z ilustracjami i pomocnymi
wykresami.
Jeeli jest to pierwszy instalowany system lub jeeli
zainstalowae/a ju kilka systemw, ale nigdy wczeniej
nie korzystae/a z tego przewodnika, zalecamy przejrzenie
kilku kolejnych stron i zapoznanie si z prezentacj procesu
projektowania i instalacji.
Z pewnoci zauwaysz, e dla Twojej wygody do naszego
podrcznika doczylimy arkusz papieru milimetrowego. Znajduj
si tu szczegowe ilustracje przedstawiajce sugerowane metody
instalacji zraszaczy, rur i zaworw oraz sposoby podczenia
systemu nawadniania do domowej instalacji wodnej lub pompy.
W przewodniku znajduj si wskazwki dotyczce projektowania
systemu. Na kocu doczylimy Sowniczek terminw oraz tabele
wydajnoci zraszaczy Hunter.
Przy opracowywaniu tabel dotyczcych wydajnoci w litrach
na minut (l/min), cinienia roboczego i wymiarowania rur
uwzgldnilimy uzasadnione wartoci strat wskutek tarcia i
dopuszczaln prdko przepywu wody dla przydomowych
systemw nawadniajcych. Jeeli masz jakie pytania dotyczce
projektowania lub procesu instalacji, najlepiej skontaktowa si z
lokalnym dystrybutorem urzdze Hunter.
Przy planowaniu duych przydomowych systemw lub przy
projektach komercyjnych firma Hunter zaleca skorzystanie z
usug profesjonalnego projektanta zajmujcego si systemami
nawadniajcymi. Kontrahenci i projektanci mog uzyska
dodatkowe informacje, kontaktujc si ze swoim lokalnym
dystrybutorem urzdze Hunter.

Spis treci
Plan dziaki i projekt................................................................. 1
Przepustowo projektowa systemu zraszaczy........................ 2
Tabela rozmiaru przycza instalacji wodnej
Tabela przepustowoci projektowej systemu
Wybr zraszaczy....................................................................... 3
Ustalanie pooenia zraszaczy................................................... 4
Podzia zraszaczy na strefy........................................................ 5
Przykad wydajnoci dla danego obszaru
Ustalanie pooenia zaworw i wymiarowanie rur.................... 6
Tabela wymiarowania rur
Punkt podczenia..................................................................... 7
Oglne informacje o systemie nawadniania......................... 89
Instalacja systemu............................................................. 1012
Podczenie
Instalowanie linii gwnej
Instalowanie zaworw
Instalowanie linii bocznych
Instalowanie sterownika
Instalowanie zraszaczy
Zasypywanie
Lista materiaw................................................................ 1315
Sowniczek............................................................................... 16
Wytyczne dotyczce nawadniania........Wewntrz tylnej okadki

Plan dziaki i projekt

A. Plan dziaki i projekt
1. Pierwszym krokiem w projektowaniu przydomowego
systemu zraszaczy jest zwymiarowanie nieruchomoci i
umiejscowienie jej w projekcie. Na osobnej kartce papieru
naszkicuj swoj nieruchomo i nanie pomiary na szkic.

OBSZAR B

OBSZAR C

OBSZAR D

Wykrelanie
obszarw
OBSZAR A

Dopilnuj, aby na rysunku znalazy si wszystkie cieki, tarasy,

podjazdy i ogrodzenia. Podczas pomiarw zlokalizuj wszelkie
drzewa, krzewy oraz trawniki i umie je na szkicu.

2. Nastpnie narysuj w skali plan dziaki na doczonym

papierze milimetrowym. Rysunek moe by wykonany w skali
1:100, 1:200 lub w innej wybranej przez Ciebie skali. Umie
informacj o skali na planie. Upewnij si, e prawidowo
naniose/a na plan pooenie trawnika, krzeww, rolinnoci
i drzew.
3. Na planie dziaki podziel nieruchomo na obszary. Obszary
powinny mie ksztat prostokta lub kwadratu i by jak
najwiksze. Dokonujc podziau, we pod uwag informacje
podane w kroku 2 powyej: ogrd z przodu domu, ogrd z
tyu domu i ogrd po bokach, obszar trawnika lub krzeww
oraz obszary zacienione. Oznacz obszary literami A, B, C, D
itd. (patrz przykadowy plan dziaki powyej).

OBSZAR E

PORADY

Narzdzia i materiay, ktre mog by potrzebne

Zezwolenie (zgodnie z
lokalnymi/miejskimi
przepisami)
Tama izolacyjna
Pika do metalu
Motek
Klucze do rur
Folia
Szczypce
Czyciwa
Grabie
rubokrt
Mae flagi do oznaczania
elementw w gruncie
opata, szpadel
Farba w sprayu do oznacze
Miarka
Koparka lub wcigarka do rur
Zestaw do kopania tuneli lub
zestaw do wprowadzania
wy metod strumieniow
Noyce do cicia drutu

Automatyczny zawr
odwadniajcy
(stosowany w strefach
klimatycznych z ujemnymi
temperaturami do
zabezpieczania systemu
przed mrozem)
czniki elowe do czenia
przewodw elektrycznych
Detektor deszczu
Zawory odcinajce
Tama teflonowa lub pasta
teflonowa (stosowana na
wszystkich gwintowanych
poczeniach)
Studzienki do
elektrozaworw
Jeeli uywasz rur PVC:
Klej (rozpuszczalnik)
Preparat gruntujcy
Obcinaki do rur PVC
Jeeli uywasz rur z
polietylenu:
Zaciski do rur (tylko do
pocze wciskanych)

Wydajno projektowa systemu zraszaczy

B. Okrelanie wydajnoci projektowej systemu
Planujc wydajny system automatycznego nawadniania naley
najpierw okreli poprawn zakadan wydajno systemu: jaka ilo
wody jest dostpna.
Jeeli instalowany system bdzie korzysta z komunalnej sieci
wodocigowej, wykonaj kroki 1 3 poniej. Jeli woda bdzie
pobierana z jeziora, zbiornika, odwiertu lub studni, sprzedawca
urzdze Hunter lub instalator pompy udostpni Ci specyfikacje
dotyczce cinienia i wydajnoci pompy w zakresie toczonej
objtoci. Wprowad te informacje w polach cinienia roboczego i
przepustowoci projektowej, ktre znajduj si na dole strony.

1. Cinienie wody (kPa) (bary)

Aby sprawdzi cinienie wody podcz manometr do zewntrznego
kranu znajdujcego si w instalacji dostarczajcej wod do systemu.
Sprawd czy w domu wszystkie krany zostay zamknite. Odkr kran i
zanotuj warto w wyznaczonym do tego obszarze po prawej. Jest to
statyczne cinienie wody w kPa lub barach.

2. Objto wody (l/min)

Potrzebne bd Ci dwie informacje, aby okreli ilo wody dostpnej
dla systemu:
A. Jaki jest rozmiar wodomierza lub instalacji wodnej
doprowadzajcej wod do systemu?
Wodomierze maj z reguy wybity rozmiar na korpusie licznika.
Najpopularniejsze rozmiary dla wodomierzy do zastosowa w
domach to 1/2, , 1. W niektrych lokalizacjach instalacja
wodna jest podczona bezporednio do komunalnej sieci
wodocigowej bez uycia wodomierza. W takim przypadku
wpisz rozmiar przycza instalacji wodnej w puste pole obok.
B. Jaki jest rozmiar przycza instalacji wodnej?
Zmierz zewntrzny obwd rury, ktra biegnie od komunalnej sieci
wodocigowej do domu. Najatwiej to zrobi, owijajc kawaek
sznurka wok rury, a nastpnie mierzc jego dugo. W dalszej
kolejnoci przy pomocy tabelki po prawej stronie przeksztacamy
warto dugoci sznurka na rozmiar rury.

3. Wydajno projektowa systemu

W tabeli wydajnoci projektowej systemu umieszczonej na tej stronie naley zlokalizowa trzy zapisane wczeniej wartoci, aby okreli
wydajno projektow systemu zraszaczy w litrach na minut (l/min).
Zapisz t warto w polu l/min. Nastpnie znajd warto cinienia
statycznego Twojego systemu i id w d tej kolumny, aby odszuka
cinienie robocze systemu. Zapisz je w polu kPa/bary. Cinienie robocze
posuy do wyboru zraszaczy i przyda si przy projektowaniu systemu.
Ustalie/a teraz maksymalny przepyw w l/min i przyblione cinienie
robocze dostpne dla systemu zraszaczy. Przekroczenie tych maksymalnych wartoci moe spowodowa nieefektywne podlewanie ogrodu
lub powstanie zjawiska okrelanego mianem uderzenia hydraulicznego,
ktre mogoby doprowadzi do powanych uszkodze systemu. W
procesie projektowania zostan wykorzystane te dwie wartoci.

Aby sprawdzi
cinienie wody,
podcz manometr
do zewntrznego
kranu znajdujcego si
najbliej wodomierza
lub rda wody.
Manometr mona
zakupi u lokalnego
sprzedawcy urzdze
Hunter.

Wpisz warto
cinienia statycznego:
Wpisz rozmiar wodomierza:
Wpisz rozmiar
przycza instalacji wodnej:
ROZMIAR PRZYCZA INSTALACJI WODNEJ
PRZYBLIONA
DUGO SZNURKA
Rozmiar rury
miedzianej

7 cm

8,25 cm

20 mm

9 cm

10,5 cm 11 cm 13,5 cm

25 mm

32 mm

Rozmiar rury
ocynkowanej

20 mm

25 mm

32 mm

Rozmiar rury PVC

20 mm

25 mm

32 mm

WYDAJNO PROJEKTOWA SYSTEMU ZRASZACZY

STATYCZNE
CINIENIE

Bary
kPa

2
200

2,8
275

3,5
350

4
415

4,8
480

5,5
550

WODO- PRZYCZE MAKS. MAKS. MAKS. MAKS. MAKS. MAKS.

MIERZ INSTALACJI l/min l/min l/min l/min l/min l/min
WODNEJ
15 mm

13 mm
20 mm
25 mm

7,6
15
15

15
23
26

19
30
30

23
30
38

26
38
49

26
45
57

20 mm

20 mm
25 mm
32 mm

15
19
19

23
26
45

30
38
64

34
53
76

38
64
83

45
76
83

25 mm

20 mm
25 mm
32 mm

15
19
19

26
30
53

30
53
91

34
68
98

45
76
114

45
76
130

ROBOCZE Bary
CINIENIE kPa

1,7

2,4

3,5

3,8

175

200

240

310

345

380

Przycze zraszaczy wykonane jest z rur o grubych ciankach o dugoci 30 metrw. W przypadku
rur miedzianych naley odliczy 7,6 l/min.
W przypadku nowych ocynkowanych rur naley odliczy 19 l/min.
Cinienie robocze to w przyblieniu cinienie robocze na zraszaczu. Warto t naley wykorzystywa tylko jako wskazwk przy wyborze odpowiednich zraszaczy i przy projektowaniu systemu.
Wartoci w tabeli wydajnoci projektowej s oparte na oglnie przyjtym przepywie (prdkoci).
W niektrych przypadkach projektanci zakadaj szybko przepywu w rurze miedzianej: nie oglnie przyjte 2,3 metra na sekund (m/s), ale 2,75. Jeeli nie odliczysz 7,6 l/min dla rury miedzianej,
przepyw wynosi okoo 2,7 metra na sekund (m/s). Straty wskutek tarcia s znacznie wiksze przy
tej prdkoci, bdzie to rwnie miao wpyw na cinienie robocze. Jeeli zdecydujesz si nie
odlicza 7,6 l/min, to aby mona byo wykorzysta wartoci podane w tabeli, dugo miedzianych
rur stanowicych przycze instalacji wodnej nie powinna przekracza 15 metrw.

L/MIN
Wydajno projektowa

BARY

KPA

Cinienie robocze

Wybr zraszaczy
C. Wybr zraszaczy
Istniej trzy podstawowe typy zraszaczy do uytku w instalacjach
przydomowych: rotory (przeznaczone do nawadniania duych
obszarw), zraszacze statyczne z dysz MP Rotator oraz zraszacze z
dysz typu PRO. Rotorw przeznaczonych do nawadniania duych
obszarw oraz zraszaczy z dysz MPR nie naley nigdy instalowa na
tej samej sekcji, w ktrej znajduj
si zraszacze z dysz typu PRO.
OBSZAR B
Zamiast tradycyjnych dysz mona
rozway wysokowydajne dysze
jak na przykad Pro-Spray
MP Rotator.

OBSZAR C

OBSZAR D

Ustalenie
rozmieszczenia
zraszaczy
OBSZAR A

OBSZAR E

1. Rotory przeznaczone s do nawadniania obszarw o

wymiarach 8 m x 8 m i wikszych.

2. Zraszaczy do mniejszych obszarw uywa si z reguy do

nawodnienia obszaru o powierzchni mniejszej ni 8 m x 8 m.
W obu tych grupach znajduj si zraszacze wynurzalne, ktre
instaluje si na poziomie gruntu oraz zraszacze montowane na
statywach nad ziemi do podlewania krzeww.
Miara powierzchni 8 na 8 metrw nie jest bezwzgldnym
wymogiem, ale raczej wytyczn. Jedyn kwesti do rozwaenia
przy ograniczaniu wielkoci obszaru, na jakim mog zosta
uyte dysze kropelkowe (zraszacze przeznaczone do niewielkich
obszarw) s wzgldy ekonomiczne. Jeeli moe zosta uyty
rotor do duych obszarw lub rotor o rednim zasigu, oznacza to
na og, e do wykonania systemu wystarczajca bdzie mniejsza
liczba rur i zaworw oraz mniejszy sterownik.

Pro-Spray zraszacz do maych

obszarw
promie od 3 do 5 metrw

PGJ rotor redniego zasigu

promie od 5 do 11 metrw

PGP rotor do duych obszarw

rozstaw od 8 do 12 metrw

I-20 rotor do duych obszarw

rozstaw od 8 do 12 metrw

PRZYKAD

WYDAJNO PROJEKTOWA SYSTEMU

WODOMIERZ 15 MM
PRZYCZE INSTALACJI WODNEJ 25 MM
CINIENIE STATYCZNE
4,8 BARA, 480 KPA
ZGODNIE Z WYDAJNOCI
PROJEKTOW SYSTEMU

49 L/MIN

3,5 BARA, 345 KPA

WYDAJNO
PROJEKTOWA

CINIENIE
ROBOCZE

Pro Spray MP Rotator

od pasa 1,2 m do promienia 9,1 m

Ustalanie pooenia zraszaczy

D. Rozrysowanie lokalizacji zraszaczy
Zdecyduj, gdzie bd instalowane zraszacze do duych, a gdzie
zraszacze do maych obszarw. Zraszacze do duych obszarw naley
rozmieci w odlegoci od 8 do 12 metrw od siebie. Rozpylacze
do maych obszarw naley rozmieci w odlegoci od 3 do 5
metrw od siebie. Ten rozstaw pozwoli na nakadanie si na siebie
zasigu zraszaczy, co zapewnia rwnomierne rozprowadzanie wody.
Na jednym obszarze nie naley miesza ze sob rnych rodzajw
zraszaczy.
Nie naley rozmieszcza gowic zraszaczy zbyt daleko od siebie.
Naley trzyma si specyfikacji wymienionych w tabelach wydajnoci
zraszaczy umieszczonych na kocu. Rozstaw zaley od wielkoci
obszaru, ktry obsuguje dany zraszacz. Ponadto zraszacze naley
rozmieci w taki sposb, aby odlego do pozostaych ssiednich
zraszaczy bya taka sama. Skupiajc si na jednym obszarze na raz,
rozpocznij rozmieszczanie gowic zraszaczy:

Krok 1

Naroniki to najwaniejsze
punkty. Zacznij od umieszczenia
zraszaczy w kadym naroniku.

Krok 2

W razie potrzeby dodaj

zraszacze po bokach.

Krok 1. Najwaniejsze punkty na planie to naroniki.

W kadym naroniku nanie zraszacz o kcie zraszania 90 stopni.
Za pomoc cyrkla naszkicuj uk obrazujcy zasig nawadniania
zraszacza.
Krok 2. Jeeli zraszacze o kcie zraszania 90 stopni nie bd si
pokrywa (rozstaw od zraszacza do zraszacza), naley umieci
zraszacz na obwodzie obszaru. Narysuj zasig nawadniania tych
zraszaczy.
Krok 3. Teraz sprawd, czy zraszacze umieszczone na obwodzie
bd pokrywa si ze zraszaczami na przeciwko.
Jeeli tak nie jest, naley porodku doda zraszacz o penym
zasigu 360 stopni. atwym sposobem na ustalenie pooenia
tych zraszaczy jest narysowanie prostopadych linii siatki od
jednego zraszacza na obwodzie do drugiego. Ponownie przy
pomocy cyrkla wykrel uk obrazujcy zasig nawadniania
zraszacza, aby upewni si, e zraszacze obejmuj cay obszar.

Krok 3

Wiksze obszary mog wymaga zraszaczy nie tylko po bokach, ale

i na rodku w celu zapewnienia zasigu od gowicy do gowicy lub
nachodzcego na siebie zasigu podlewania.

Zakrzywione obszary

Przekszta zakrzywione obszary w seri prostych linii; rozmie

zraszacze tak samo, jak w przypadku obszarw kwadratowych
lub prostoktnych. W zakrzywionych obszarach bardzo dobrze
sprawdzaj si regulowane dysze ukowe na zraszaczach statycznych.

WSKAZWKA
Sprawd w lokalnych urzdach:
czy wymagane jest zezwolenie przed
instalacj systemu zraszaczy;
ktrdy przechodz przewody instalacji
gazowej, telefonicznej i innych mediw;
jaki rodzaj zaworu antyskaeniowego
jest wymagany na danym obszarze.

Podzia zraszaczy na strefy

E. Podzia obszarw na strefy
O ile nie masz bardzo maego ogrdka, prawdopodobnie dostpna
dla Ciebie przepustowo przepywu wody jest zbyt maa, aby podla
cay ogrd na raz. Wiele obszarw bdzie wymaga wikszej iloci
wody ni jest dostpna dla danego domu (wydajno projektowa
systemu).

OBSZAR C

OBSZAR B

OBSZAR D

Wskazywanie
stref
OBSZAR A

OBSZAR E

Trzeba bdzie podzieli ogrd na strefy. Dzielenie obszaru na

strefy to prosty proces. Naley zacz od obszaru A:
1. Odnie si znw do wartoci cinienia roboczego wpisanego
na stronie 2. T warto cinienia trzeba bdzie zastosowa
przy ustalaniu rozstawu zraszaczy oraz wymogw w zakresie
przepywu w l/min wymienionych w tabelach wydajnoci
zraszaczy.
2. Zapisz przepyw w l/min dla poszczeglnych zraszaczy obok
kadego ze zraszaczy znajdujcego si na tym obszarze.
Skorzystaj z tabel wydajnoci zraszaczy znajdujcych si na
kocu.
3. Dodaj wszystkie te liczby i podziel sum przez cakowit
dostpn warto l/min (przepustowo projektow
systemu).

4. Jeeli cakowita liczba stref nie jest liczb cakowit, naley

zaokrgli t liczb w gr w celu ustalenia liczby stref
(1,2 strefy to 2 strefy). Jest to cakowita liczba zaworw
wymaganych dla zraszaczy znajdujcych si na tym obszarze.
5. Teraz, gdy wiesz, ile stref bdzie mia dany obszar, rozdziel
zraszacze w taki sposb, aby kada strefa w obszarze miaa
w przyblieniu tak sam przepustowo w l/min. Nie naley
umieszcza zbyt wielu zraszaczy w tej samej strefie; naley
trzyma si wartoci wydajnoci projektowej systemu.
6. Narysuj i oznacz zawory strefowe na tym obszarze, np.:
strefa 1, strefa 2, itd.

7. Postpuj zgodnie z powysz procedur, aby ustali

pooenie zraszaczy i podzieli wszystkie obszary na strefy.

Cakowita wydajno
w l/min wszystkich
zraszaczy w tym
obszarze

=
Wydajno
projektowa w l/min
(ze strony 2)

Liczba stref w tym

obszarze

PRZYKAD WYDAJNOCI DLA DANEGO OBSZARU

Obszar

Wydajno
w l/min dla
obszaru

Wydajno
projektowa

Zaokrglenie
w gr do
liczby stref

32

49

51

49

69

49

62

49

39

49

OBSZAR C = 68,7 l/min

ROTORY PGJ O
REDNIM ZASIGU

Ustalanie pozycji zaworw i wymiarowanie rur

F. Ustalanie pozycji zaworw Schemat i wymiarowanie rur
Kada strefa na planie dziaki musi mie swj wasny zawr. Zawr
steruje przepywem wody (wczanie wyczanie) do strefy
zraszaczy. Dla kadej strefy trzeba wskaza jeden zawr sterujcy,
a nastpnie naley zgrupowa zawory w zespole zwanym blokiem
zaworw

OBSZAR B
OBSZAR C
STREFA 3
STREFA 4
STREFA 5
STREFA 6

STREFA 2

OBSZAR D

Zawory i rura
OBSZAR A
STREFA 1

Ustal, w ktrym miejscu na kadym obszarze ma znale si blok

zaworw. Masz moliwo umieszczenia jednego bloku zaworw w
ogrdku, np. z przodu domu, a drugiego z tyu domu lub moesz
zdecydowa si na wicej lokalizacji. Umiejscowienie bloku zaworw
zaley wycznie od Ciebie. Zalecamy umieszczenie bloku zaworw
w dostpnym miejscu dla atwej konserwacji. Umie blok zaworw
blisko obszaru, ktry bd obsugiwa, w takiej jednak odlegoci,
aby unikn pochlapania przy rcznym uruchamianiu systemu.

Instalacja boczna
Dwa najbardziej popularne rodzaje rur stosowanych w systemach
zraszaczy to rury z polichlorku winylu (PVC) i polietylenu (PE).
Sprawd u lokalnego sprzedawcy Hunter, jaki rodzaj rur jest
najczciej uywany w Twojej okolicy.
1. Narysuj lini czc wszystkie zraszacze w kadej oddzielnej
strefie. Postpuj zgodnie z przykadem pokazanym na
ilustracji na tej stronie i narysuj najprostsz tras z moliwie
najmniejsz liczb zaama lub zmian kierunku.
2. Narysuj lini czc lini zraszaczy z zaworem strefowym.
Powinna by to moliwie prosta linia.

3. Rozpocznij proces wymiarowania rur. Zacznij od zraszacza

oddalonego najdalej od zaworu strefowego. Rura czca
przedostatni z ostatnim zraszaczem powinna mie rozmiar
20mm (patrz tabela wymiarowania rur).

4. Dodaj do siebie wymagania wzgldem przepywu w l/min

tych dwch gowic, aby dokona wymiarowania kolejnej rury.

STREFA 7

OBSZAR E

OBSZAR A STREFA 1

OBSZAR D STREFA 5

OBSZAR B STREFA 2

OBSZAR D STREFA 6

OBSZAR C STREFA 3

OBSZAR E STREFA 7

OBSZAR C STREFA 4

Punkt podczenia

TABELA WYMIAROWANIA RUR

Maksymalny przepyw dla instalacji zraszaczy
Rozmiary
rur

PVC, grube
cianki

PVC, cienkie cianki

Rura polietylenowa

20 mm

34 l/min

38 l/min

30 l/min

25 mm

57 l/min

60 l/min

50 l/min

32 mm

91 l/min

99 l/min

83 l/min

Podczanie zraszaczy do rur PCV lub polietylenu

LUB

LUB

DOBRZE

LE

Punkt podczenia
5. Dodaj wymogi przepywu w l/min nastpnego zraszacza do
poprzedniej sumy.
6. Kontynuuj tak dugo, a dojdziesz do zaworu strefowego.
Dopilnuj, aby rozmiar rury nie by mniejszy ni warto
podana w tabeli.
7. Powtrz kroki od 1 do 6 dla kadej strefy.

Gwna instalacja
1. Okrel lokalizacj punktu podczenia systemu. Powinien on
znajdowa si w pobliu instalacji wodnej.
2. Narysuj lini czc ze sob wszystkie bloki zaworw,
a nastpnie narysuj lini czc t lini z PP (punkt
podczenia).

3. Rozmiar gwnej instalacji powinien by o jeden rozmiar

wikszy ni rozmiar najwikszej rury w instalacji bocznej.

G. Punkt podczenia (PP)

Podczenie do komunalnej sieci wodocigowej

PP do komunalnej sieci wodocigowej: Aby podczy swj

system zraszaczy do instalacji wodnej doprowadzajcej wod
do domu, uyj trjnika.

Aby podczy swj system zraszaczy do instalacji wodnej

doprowadzajcej wod do domu, uyj trjnika. Moesz podczy
swj system do przyczy instalacji wodnej z rur miedzianych, z PVC
lub rur ocynkowanych bez koniecznoci lutowania lub gwintowania.
Wikszo obszarw wymaga zastosowania pewnego rodzaju
zaworu antyskaeniowego w celu ochrony wody pitnej. Pomidzy PP
a zaworem antyskaeniowym moe by konieczne zastosowanie rury
miedzianej. Naley zawsze sprawdzi lokalne przepisy budowlane
lub skontaktowa si z lokalnym urzdem odpowiedzialnym za
wydawanie pozwole, aby uzyska informacje na temat wymaga
obowizujcych na danym obszarze.

Podczenie do komunalnej sieci wodocigowej w strefach

klimatycznych z ujemnymi temperaturami
Jeeli instalacja znajduje si w strefie klimatycznej z ujemnymi
temperaturami, a PP znajduje si w piwnicy - bezporednio
po zaworze odcinajcym naley zainstalowa zawr spustowy,
aby pozby si wody z systemu nawadniania przed pierwszymi
przymrozkami.

Podczanie do pompy
Gdy rdem wody jest zbiornik lub studnia, cinienie w systemie
nawadniania jest zwykle generowane przez pomp. Na wlocie
przewodu ssawnego mona zainstalowa zawr zwrotny, aby pompa
bya stale zalana. Na przewodzie tocznym naley zainstalowa zawr
zwrotny, aby zapobiec cofaniu si wody z systemu do instalacji. Na
przewodzie tocznym naley zainstalowa rczny zawr regulacyjny,
aby wyregulowa przepyw. Naley te zastosowa cinieniomierz, aby
monitorowa dynamiczne cinienie systemu. Staraj si zminimalizowa
liczb ukw i innych oporw w przewodzie ssawnym i tocznym.

Sprawdzenie projektu
Proces projektowania zosta ukoczony. Sprawd, czy zraszacze
zostay umieszczone we wszystkich obszarach. Skontroluj take
schemat ukadu rur, aby upewni si, e rury zostay poddane
prawidowemu wymiarowaniu. Jeste teraz gotowy/a do rozpoczcia
instalacji systemu.

Strefa klimatyczna PP z ujemnymi temperaturami

PORADY

Wikszo profesjonalnych instalatorw poleca

rury PVC do instalacji o staym cinieniu na
odcinku pomidzy zaworem antyskaeniowym a
zaworami sterujcymi strefy. Jednak w niektrych
lokalizacjach wymagane s rury miedziane. Przed
zaprojektowaniem wasnego systemu sprawd
lokalne zarzdzenia.

AUTOMATYCZNY STEROWNIK
ZRASZACZY X-CORE
BEZPRZEWODOWY
ODBIORNIK SOLAR SYNC
TYPU SMART CONTROL
ODBIORNIK ZDALNEGO
STEROWANIA ROAM

ROTORY NAPD
PRZEKADNI I-20

ZCZA OBROTOWE 3/
SERIA S

KOLANKO Z PC
LUB KOLANKO Z POLIETYLENU

TR
LUB TR

RURA Z PCV (POLICHLO

LUB Z POLIETYLENU

PRZEWD NISKONAPICIOWY
STEROWNIKA ZRASZACZY
WODOODPORNE
ZCZA PRZEWODU

NAKADKA DO
UYTKU W PRZYSZOCI

AUTOM
CINIE

SKR

AUTOMATYCZ
SERIA PGV

PRZEJCIWK

SKRZYNKA ZAWOROWA

MOSINA ZASUWA LUB

MOSINY ZAWR KULOWY

PUNKT PRZYCZENIA (PP)

ODBIORNIK ZDALNEGO
STEROWANIA ROAM

DZANE
ULTRA

/4"
SJ

CV (SLIP X GWINT)
U (WCISK X GWINT)

RJNIK Z PCV TYPU SLIP(SLIP X SLIP X SLIP)

JNIK Z POLIETYLENU (WCISK X WCISK X WCISK)
DYSZE
SERIA MP ROTATOR

ORKU WINYLU)
ZRASZACZE STATYCZNE
SERIA PRO-SPRAY PRS-40
ZCZE OBROTOWE 1/2"
SERIA SJ

TRJNIK REDUKCYJNY Z PCV (SLIP X SLIP X GWINT)

LUB TRJNIK REDUKCYJNY Z POLIETYLENU
(WCISK X WCISK X GWINT )

MATYCZNY REGULATOR
ENIA ACCU-SYNC 50
BEZPRZEWODOWY
PRZEKANIK SOLAR SYNC
TYPU SMART CONTROL

RZYNKA ZAWOROWA

ZNY ZAWR STERUJCY

KA MSKA

Oglne informacje o
systemie zraszaczy
Hunter

10

Instalacja systemu
H. Instalacja systemu
Wykonywanie punktu podczenia do komunalnej sieci
wodocigowej
1. Patrz szczegy dotyczce punktu podczenia (PP) na
stronie 7.
2. Wycz dopyw wody do domu.

3. Wykop d, aby odsoni przewd instalacji

wodocigowej.

4. Odetnij 25 mm odcinek od przewodu instalacji

wodocigowej, wsu trjnik na rury i dokr nakrtki
zaciskowe.
5. Zainstaluj mosin zczk i zasuw.

6. Zainstaluj skrzynk zaworow dla atwego dostpu do

zasuwy.

Przed rozpoczciem wykopw uyj maych flag i farby do

oznacze w sprayu, aby zaznaczy uoenie systemu nawadniania.

7. Ponownie wcz dopyw wody do domu.

Instalowanie linii gwnej

1. Przy pomocy farby w sprayu zaznacz przebieg rury od
pompy lub od PP do lokalizacji blokw zaworw.

2. Na istniejcych trawnikach roz plastikow,

wodoodporn plandek wzdu oznaczonego wykopu
okoo 60 cm od miejsca, gdzie zostanie umieszczona rura.
3. Usu dar, wycinajc pasy trawy o szerokoci okoo 30
cm i gbokoci 4 5 cm za pomoc szpadla. Zwi dar i
umie rolki darni oraz ziemi na plandece.
4. Kopanie roww: Sprawd lokalne przepisy. Jeli w
Twojej okolicy nie ustanowiono przepisw lokalnych
dla gbokoci, na jakiej uoona powinna by gwna
instalacja zraszaczy, wykop rw o gbokoci 25 30 cm.

5. Instalacja rury pod ciek lub podjazdem:

Metoda z uyciem motka: Zakryj obydwa koce rury
ocynkowanej i wbij j w odpowiednie miejsce za pomoc
motka (patrz ilustracja).
Metoda strumieniowa: Za pomoc gwintowanej
przejciwki rura-w podcz jeden koniec rury do wa
ogrodowego, a do drugiego koca docz dysz wa o
maym strumieniu. Wcz wod i poprowad strumie pod
betonem.

Najpierw u plandek i usu dar, a nastpnie wykop

rowy o gbokoci 25 30 cm na gwn instalacj.
Wykop rw o gbokoci 15 20 cm na instalacje boczne.

6. Jeeli jest to wymagane przez lokalne przepisy, zainstaluj

zawr antyskaeniowy.
7. Instalacja rury: U rury i zczki w pobliu wykopw
zgodnie ze sposobem ich instalacji. Naley uwaa, aby
brud lub zanieczyszczenia nie dostay si do rury.
8. Zaczynajc od PP (lub jeli dotyczy od zaworu
antyskaeniowego) odmierzaj, ucinaj i instaluj rur,
przesuwajc si do ostatniego bloku zaworw lub
zalepionego koca rury (patrz Oglne informacje o
systemie zraszaczy na stronach 8 9).

9. Zasypywanie instalacji gwnej omwione zostao na

stronie 12.

Podcz rur pod ciek lub podjazdem, zalepiajc koce

ocynkowanej rury i przebijajc j na drug stron za pomoc
motka.

11

Instalacja systemu
Instalowanie blokw zaworw
1. Patrz szczegy bloku zaworw w Oglnych informacjach
o systemie zraszaczy.

2. Pozostaw przynajmniej 15 cm wolnego miejsca pomidzy

zaworami dla ewentualnej konserwacji.
3. Pozostaw zapas rury do instalacji ewentualnych
dodatkowych elementw w przyszoci.
4. Na gwnej instalacji zainstaluj bloki zaworw.

5. Instalacja skrzynek zaworowych omwiona zostaa na

stronie 12.

Monta rur PVC: 1.

Umie rozpuszczalnik po
wewntrznej stronie ksztatki
i na zewntrz rury.

PVC: 2. Wsu rur w ksztatk i

usu nadmiar rozpuszczalnika.

Instalowanie linii bocznych

Jeli masz ograniczony czas na instalacj systemu na obszarze,
gdzie pracuje aktualnie architekt krajobrazu, naley rozplanowa
wszystkie strefy i instalowa jedn stref na raz, wykonujc
nastpujce czynnoci:
1. Planowanie ukadu systemu: Za pomoc planu dziaki i
maych flag do oznaczania zraszaczy, zaznacz lokalizacj
zraszaczy i ich zawr strefowy. Dokonaj koniecznych zmian
dla uzyskania penego zasigu podlewania od zraszacza
do zraszacza. W przypadku koniecznoci weryfikacji planu
(dodania zraszacza), ponownie sprawd wartoci dla
przepywu w l/min, aby upewni si, e znajduj si one
w okrelonym zakresie wydajnoci projektowej systemu
(patrz strona 5). Ponownie sprawd tabel wymiarowania
rur, aby upewni si, e zmiana ta nie bdzie miaa
wpywu na zaprojektowane rozmiary rur (patrz strona 6).

Monta rury polietylenowej:

1. Umie nakrtk na rurze,
a nastpnie zamontuj na niej
zacisk.

Rura polietylenowa: 2. Dokr

nakrtk wok rury.

2. Przy pomocy farby w sprayu zaznacz lokalizacj instalacji

bocznych.

3. Kopanie roww: Sprawd lokalne przepisy. Jeli w

Twojej okolicy nie ustanowiono przepisw lokalnych
dla gbokoci, na jakiej uoona powinna by boczna
instalacja zraszaczy, wykop rowy o gbokoci 15 20 cm.
Jeli instalujesz rur polietylenow, moesz wykorzysta
wcigark do rur.
4. Instalacja rury: U rury i ksztatki z boku wykopw
zgodnie ze sposobem ich instalacji.
Uwaaj, aby brud i zanieczyszczenia nie dostay si do
rodka rury.

U rury i zraszacze w pobliu wykopw zgodnie ze

sposobem ich instalacji.

5. Zasypywanie instalacji bocznej omwione zostao na

stronie 12.

PORADY
Wikszo profesjonalnych instalatorw
poleca rury PVC do instalacji o staym cinieniu
na odcinku pomidzy zaworem antyskaeniowym a zaworami sterujcymi strefy. Jednak
w niektrych lokalizacjach wymagane s rury
miedziane. Przed zaprojektowaniem wasnego
systemu sprawd lokalne zarzdzenia.

Instalacja automatycznego zaworu spustowego dla stref

klimatycznych z ujemnymi temperaturami: Zlokalizuj zawory
spustowe w najniszych punktach instalacji w kadej strefie.

12

Instalacja systemu
Instalowanie sterownika
1. Zdecyduj, gdzie chcesz umieci sterownik. Wikszo
sterownikw domowych naley instalowa w
pomieszczeniach. Postpuj zgodnie z instrukcjami instalacji
doczonymi do sterownika. Potrzebne bdzie gniazdo
zasilania elektrycznego o napiciu 220240V lub 115V do
podczenia transformatora niskiego napicia.

2. Uyj oznaczonych kolorami przewodw elektrycznych,

aby podczy zawory do sterownika. Do kadego zaworu
potrzebny jest jeden przewd plus jeden przewd wsplny
(COM). Jeli montujemy przewody do 5-strefowego systemu,
naley kupi zestaw przewodw skadajcy si co najmniej
z 6 przewodw wystarczajco dugich, aby sign od
sterownika do najdalszego zaworu.
3. Instalacja przewodu: U przewd w wykopie od sterownika
do blokw zaworw. Najlepsze zabezpieczenie przewodu
przed pniejszym przypadkowym uszkodzeniem to
zainstalowanie go w miar moliwoci bezporednio pod
rur. Przy kadej zmianie kierunku pozostaw dodatkow
ptl przewodu elektrycznego. Ptla zapewni, e
zainstalowane przewody nie bd zbyt mocno nacignite i
zmniejszy to moliwo ich rozcignicia.

Uyj oznaczonego kolorami przewodu elektrycznego, aby

podczy zawory do sterownika. Bdziesz potrzebowa
jednego przewodu na kady zawr plus jeden wsplny
przewd (COM).

4. Podcz przewody do zaworw za pomoc wodoodpornych

zczy. Potrzebny bdzie jeden przewd dla kadego
zaworu, plus jeden wsplny przewd (COM), ktry bdzie
podczony do jednego z przewodw na wszystkich
zaworach.

Zestaw do zdalnego
sterowania Hunter Roam-KIT
pozwala zaoszczdzi czas
podczas instalacji i rutynowej
konserwacji systemu.
Odbiornik (z lewej) podcza
si do sterownika, a nadajnik
(powyej) aktywuje zraszacze
'. Uytkownik moe rwnie
rcznie uruchomi dowoln
stref bez resetowania
sterownika.

Instalowanie zraszaczy
1. Zainstaluj wszystkie zraszacze poza ostatnim zraszaczem
w danym cigu. Pozostaw ostatni(e) odczon(e) dla
przepukania systemu.

2. Pukanie systemu: Wcz stref rcznie za pomoc zaworu.

Pozwl, aby woda wypukaa wszelkie zanieczyszczenia,
ktre mogy dosta si do systemu. Naley przepuka
system, nawet jeli masz pewno, e nic nie dostao si
do rodka w trakcie instalacji. Po upewnieniu si, e system
jest pozbawiony zanieczyszcze, zamknij zawr strefowy i
zainstaluj pozostae zraszacze.

3. Sprawdzanie prawidowego zasigu zraszaczy: Wcz stref

za pomoc sterownika. Uruchamiajc sterownik, upewnij si,
e przewd i zcza przewodu nie s uszkodzone. Wyreguluj
zraszacze i sprawd ich zasig.

PORADY
Przy podejmowaniu decyzji, ile przewodw do zraszaczy jest potrzebnych, trzeba doda co najmniej dwa
dodatkowe dla kadego bloku zaworw dla ewentualnego przyszego rozszerzania systemu. O wiele atwiej jest
zainstalowa je teraz ni pniej, kiedy roliny ju urosn.

Zasypywanie
1. Nie zakopuj zaworw bezporednio w ziemi. Zainstaluj
skrzynk zaworow dla atwego dostpu do zaworw. Z
ustawieniem skrzynki zaworowej zaczekaj do momentu
zasypywania wykopu.

2. Upewnij si, e bezporednio obok rury nie ma adnych

kamieni. Zasyp wykop do wysokoci jednej trzeciej lub do
poowy gbokoci. Upewnij si, e na darni masz dodatkow
ilo ziemi dla ustawienia zraszaczy i skrzynek zaworowych.

KONWERSJA Z JEDNOSTEK METRYCZNYCH

NA MIARY AMERYKASKIE
13 mm = "
20 mm = "
25 mm = 1"
32 mm = 1"

13

Lista materiaw
Za pomoc planu dziaki i listy kontrolnej znajdujcej si poniej
dokonaj uruchomienia systemu. Jeli nie masz pewnoci, jak
nazywa si dana cz, sprawd Oglne informacje o systemie
zraszaczy. Za pomoc kolorowych flamastrw nano oznaczenia
na plan, w miar jak zliczasz poszczeglne komponenty lub
dokonujesz ich pomiarw i zapisz dany element na tej licie
materiaw. Upewnij si, e na plan wszystko zostao naniesione.

1. Zewntrzny punkt podczenia strefy

klimatyczne bez ujemnych temperatur
PROSTOKTNA LUB OKRGA SKRZYNKA ZAWOROWA
WODOMIERZ

MOSINA
ZASUWA
LUB MOSINY
ZAWR KULOWY

1. Punkt podczenia: Wyszczeglnij potrzebne materiay

i u ich list wedug rozmiarw. Sprawd wymagania
wzgldem instalacji zaworw antyskaeniowych w Twojej
okolicy i zanotuj informacje o potrzebnych materiaach.

2. Rura: Zmierz rury i wpisz je na list wedug rozmiaru.

Pamitaj, aby uwzgldni zapasy rur na ewentualne
odpady. Zlicz ksztatki instalacji gwnej i bocznej i wpisz je
na list wedug rozmiaru i rodzaju.
1. PUNKT PODCZENIA

PRZEJCIWKA
ZEWNTRZNA
MOSINY TRJNIK
(zacisk x zacisk x gwint)

PUNKT PODCZENIA (PP)

2. Wewntrzny punkt podczenia strefy

klimatyczne z ujemnymi temperaturami

Zrb list wszystkich elementw potrzebnych do wykonania punktu

podczenia systemu.
Mosiny trjnik
(zacisk x zacisk x gwint)

MOSINA
ZASUWA
LUB MOSINY
ZAWR
KULOWY

PUNKT
PODCZENIA
(PP)

Mosina zasuwa lub

mosiny zawr kulowy
Skrzynka zaworowa

WODOMIERZ

MOSINY TRJNIK
(zacisk x zacisk x gwint)

2. RURY I ZCZKI (OBLICZ DUGO RURY I LICZB WYMAGANYCH ZCZEK).

20 mm

PVC (zcza typu slip: slip x slip x slip)

RURA PVC:

WYMAGANE LICZNIKI
TRJNIK

KOLANKO

25 mm

32 mm

GWNA

GWNA

BOCZNA

BOCZNA

SxSxS

TRJNIK
REDUKCYJNY

PRZEJCIWKI
MSKIE
ZCZKA

RURA POLIETYLENOWA
WYMAGANE LICZNIKI

ixixi

TRJNIK

S x S x 13 mm (")T

i x i x 13 mm (")T

S x S x 20 mm (")T

i x i x 20 mm (")T

90 x S x S

90 x i x i

90 S x 20 mm (")T

90 i x 20 mm (")T

90 S x 25 mm (1")T

90 i x 25 mm (1")T

45 x S x S
REDUKTOR

Rura polietylenowa
(ksztatka zaciskowa lub piercie zbkowany)

45 x i x i

25 mm S x 20 mm (")S

25 mm (1")i x 20 mm (")i

32 mm S x 25 mm (1")S

32 mm (1")i x 25 mm (1")i

SxSxS

ixixi

SxT

ixT

SxS

ixi

S = cznik typu wcisk

T = cznik gwintowany

KOLANKO

ZCZKA
REDUKCYJNA

TRJNIK
REDUKCYJNY

PRZEJCIWKI
MSKIE
ZCZKA

i = zcze zaciskowe lub wtykowe

14

Lista materiaw
3. Zawory sterujce: Zlicz zawory wedug rozmiaru. Przy
pomocy szczegowych danych zaworu wpisz potrzebne
materiay na list.

4. Sterownik: Liczba zaworw okreli wielko wymaganego

sterownika. Konieczny jest jeden zacisk w sterowniku na
kady zawr. Zmierz dugo przewodu od sterownika do
najdalszego zaworu. Uwaga: Uyj oznaczonych kolorami,
wieloyowych przewodw elektrycznych. Bdziesz
potrzebowa jednego przewodu dla kadego zaworu plus
jednego wsplnego przewodu, ktry zostanie podczony do
wszystkich zaworw.
Przykad: Jeli potrzebujesz 20 cm przewodu na planie
dziaki, a twoja skala to 1:100 (1 cm = 1 m), wwczas
potrzebujesz 200 metrw przewodu (20 x 100 = 200). Nie
zapomnij pozostawi zapasu przewodu przy zaworze, tak aby
byo atwiej pracowa nad poczeniami oraz wystarczajc
ilo przewodu, aby poprowadzi go po cianie i podczy
do sterownika.

3. Zawory
SKRZYNKA
ZAWOROWA

WODOSZCZELNE POCZENIA
PRZEWODW ELEKTRYCZNYCH

AUTOMATYCZNY
ZAWR
STERUJCY
SERIA PGV

3. AUTOMATYCZNE ZAWORY STERUJCE

Zrb list wszystkich elementw potrzebnych do budowy blokw
zaworw.
Rozmiar

Zawr PGV

Ilo

1" (25 mm)

PRZEJCIWKI MSKIE

4. Sterownik
STEROWNIK AUTOMATYCZNY SERIA X-CORE

Skrzynka zaworowa
Przejciwki mskie
Wodoszczelne poczenia
przewodw elektrycznych

4. STEROWNIK
Sterownik Pro-C

PRZEWD STERUJCY
DO ZRASZACZY
NISKONAPICIOWY

________ stanowisk

Roam
Przewd elektryczny (rednica 1 mm) do
bezporedniego zakopywania w gruncie
(hermetyczny) z liczb wizek __________

________ metrw

ZDALNE
STEROWANIE
ROAM

Solar Sync

WSKAZWKA
Nie mona upuszcza rur PVC. Jeli
rura upadnie i uderzy w kamie lub
beton moe pkn, a w gr mog
unie si jej malutkie ostre kawaki.
Nawet jeli rura nie zamie si, moe
mie bardzo delikatne pknicie,
ktre pniej ulegnie rozerwaniu pod
wpywem cinienia wody. Moe si
to rwnie zdarzy, jeli rury uderz
o siebie podczas transportu.

LISTWA Z PCV NA
PRZEWODY NISKIEGO
NAPICIA (OPCJA)

15

Lista materiaw
5. Zraszacze: Zlicz potrzebne zraszacze wedug rodzaju i zapisz
ich sumy w tabeli.

6. Zcza obrotowe: Policz zraszacze i okrel liczb wymaganych

wstpnie zmontowanych zczy obrotowych Hunter lub:
7. Oblicz ilo potrzebnych ksztatek wedug rozmiarw.
5. ZRASZACZE

5. Zraszacze
NAPDZANY
PRZEKADNI
ROTOR
PGP ULTRA

(3) KOLANKA Z GWINTAMI ZEWNTRZNYMI

I WEWNTRZNYMI 3/4 (GWINT X GWINT)

Policz wszystkie zraszacze na planie i wpisz je na list tutaj:

NAPDZANE PRZEKADNI ROTORY WYNURZALNE

I DO PODLEWANIA KRZEWW

WYNURZALNE, TRAWNIK

Ilo

PGJ podczenie
PGP podczenie "
I-20 podczenie "

DO PODLEWANIA KRZEWW MONTOWANE NA

RURACH PRZEDUKACH LUB WYSOKIE WYNURZALNE

ZCZKA 3/4"

6. Zcze obrotowe:
UYJ WSTPNIE
ZMONTOWANEGO
ZCZA OBROTOWEGO
HUNTER
SERII SJ
LUB 7. ZMONTUJ TE
KOMPONENTY

PGJ podczenie "

PGP 20 mm (") wlot
I-20 20 mm (") wlot

WYNURZALNE, TRAWNIK

DYSZE
DYSZE TYPU VAN O
REGULOWANYM UKU
LUB DYSZE SERII MP
ROTATOR

MP ROTATOR
SERII

ZRASZACZE Z DYSZAMI TYPU

VAN O REGULOWANYM UKU

TRJNIK
REDUKCYJNY

Ilo

Pro-Spray podczenie 13 mm (")

PS Ultra podczenie 13 mm (")

DO PODLEWANIA KRZEWW MONTOWANE NA RURACH
PRZEDUKACH LUB WYSOKIE WYNURZALNE

ZCZKA 1/2"

6. Zcze obrotowe:
UYJ WSTPNIE
ZMONTOWANEGO
ZCZA OBROTOWEGO
HUNTER
SERII SJ
LUB 7. ZMONTUJ TE
KOMPONENTY

Pro-Spray 1/2" wlot

6. ZCZA OBROTOWE HUNTER, WSTPNIE

ZMONTOWANE
SERII SJ

Ilo

SJ-506

" x 15 cm

SJ-512

" x 30 cm

RURA PVC LUB

POLIETYLENOWA

(3) KOLANKA ZE ZCZEM MSKIM I

ESKIM 1/2" (GWINT X GWINT)

SJ-7506 " x " x 15 cm

SJ-7512 " x " x 30 cm
SJ-712

" x 30 cm

7. ZESTAWY ZCZY OBROTOWYCH

Przenie liczb potrzebnych zraszaczy z kroku 5 w odpowiednie
miejsce poniej, a nastpnie okrel liczb potrzebnych czci:
zraszacz podczenie

" kolanko ze zczem mskim i

Razem

eskim Marlex

x3

" x 8" zczka sch 80 do zraszaczy

x1

" x 14" (lub ___") zczka do zra-

x1

wynurzalnych

szaczy do podlewania krzeww

zraszacz podczenie

" kolanko ze zczem mskim i

ELASTYCZNY
LUB ODCINANY
PRZEWD
Razem

x3

" x 8" zczka sch 80 do zraszaczy

x1

" x 14" (lub ___") zczka do zraszaczy do podlewania krzeww

x1

ALTERNATYWNA
METODA
INSTALACJI:
ELASTYCZNE LUB
ODCINANE RURY
PRZEDUKI

RURA PVC LUB

POLIETYLENOWA

eskim Marlex
wynurzalnych

ZRASZACZ
STATYCZNE
SERIA
PRO-SPRAY

TRJNIK
REDUKCYJNY

16

Sowniczek
BLOK ZAWORW grupa zaworw.

BOCZNA (instalacja boczna) niebdca pod cinieniem rura biegnca od

zaworu do zraszaczy.
CINIENIE mierzone za pomoc manometru i wyraone w kPa lu barach.
Cinienie statyczne to warto w kPa zmierzona, kiedy w zamknitym
systemie nie przepywa woda. Cinienie dynamiczne to warto w kPa
zmierzona, kiedy system jest otwarty lub kiedy pynie w nim woda.
DYSZA KROPELKOWA zraszacze, ktre rozpylaj mae kropelki wody
wachlarzowo. Zraszacze te maj promie wynoszcy 5,2 metra lub mniejszy.
Dysze kropelkowe nale do kategorii zraszacze do maych obszarw.
GWNA (GWNA INSTALACJA) rura pod cinieniem biegnca od PP
do zaworw sterujcych strefy.
L/MIN (LITRY NA MINUT) dostpna wydajno w l/min musi by znana
przed ukoczeniem projektu systemu. Istniej rne wymagania dla gowic
zraszaczy pod wzgldem przepywu w l/min. Cakowita wydajno w l/min
wszystkich zraszaczy w jednej strefie nie powinna przekracza dostpnej
wydajnoci w l/min.
OBJTO wyraona w litrach lub metrach szeciennych (m3) objto
suy do opisania iloci dostpnej wody lub wody zuytej (patrz przepyw).
OD ZRASZACZA DO ZRASZACZA wyraenie to opisuje prawidowe
rozmieszczenie zraszaczy. Dany zraszacz naley umieci w taki sposb, aby
podawa on wod do drugiego zraszacza (lub na obszar o wielkoci 50%
dostosowanej rednicy). Zapewnia to pene pokrycie obszaru i zapobiega
powstawaniu miejsc, do ktrych nie dociera woda.
PP (PUNKT PODCZENIA) punkt zczenia gwnej instalacji zraszaczy.

PROGRAM program to informacje wprowadzane przez uytkownika do

pamici sterownika, ktre okrelaj, kiedy system zacznie podlewanie.
Program zawiera trzy informacje: w ktre dni ma nastpowa podlewanie,
o ktrej godzinie ma rozpocz si podlewanie wszystkich stref i jak dugo
kada strefa ma by podlewana.
PROMIE jak daleko od zraszacza rozpylana jest woda. Dysza o
promieniu 5,2 m oznacza, e woda bdzie rozpylana na 5,2 metra.
PRZEPYW wyraony w litrach na minut (l/min) lub w metrach
szeciennych na godzin (m3/godz.); jest miar objtoci wody
przepywajcej przez rur lub cz zraszacza w danym okresie.
PRZEWD w automatycznym systemie zraszaczy niskonapiciowy
przewd elektryczny do bezporedniego ukadania w ziemi suy do
podczenia automatycznych zaworw sterujcych ze sterownikiem.
Najczciej stosowanym przewodem elektrycznym do przydomowej
instalacji zraszaczy jest kabel wieloyowy. Oznaczony kolorami wieloyowy
kabel posiada kilka powlekanych przewodw zebranych w jednej osonie.
Dobrym pomysem jest zainstalowanie dodatkowych przewodw, co
pozwoli rozbudowa systemu w przyszoci.
ROTORY napdzane przekadni zraszacze o pojedynczym strumieniu
wody (wolno obracajce si po okrgu), kierujce strumie wody na
niewielki obszar (5 metrw) lub na duy obszar (23 metry lub wicej). Rotory
nale do kategorii zraszacze do duych obszarw.
RW rowy na instalacj boczn powinny mie gboko co najmniej
od 15 do 20 cm. W ogrdku do gbokoci okoo 10 cm mona kopa
swobodnie. Na gbokoci 15 cm naley kopa ostroniej, poniewa
w ziemi uoone s instalacje mediw. Zainstalowanie rur bocznych na
gbokoci 15 20 cm pozwala unikn przerwanych rur z powodu pielenia
lub corocznej zmiany sadzonych rolin . Gwna instalacja jest z reguy
instalowana przed instalacj boczn i powinna by umieszczona gbiej, co
pozwala zainstalowa rury instalacji bocznej na wymienionej gbokoci.
Dodatkowa uwaga: zainstaluj przewody elektryczne w tym samym
wykopie pod rur gwnej instalacji, co pomoe zabezpieczy je przed
uszkodzeniem.
RURA POLIETYLENOWA rura polietylenowa jest czarna i elastyczna, jest
te bardzo popularna na obszarach naraonych na dugie okresy mrozu.
Do czenia rur polietylenowych stosuje si zczki wciskane lub zczki
zewntrzne zaciskowe.
RURA PVC najczciej spotykany rodzaj rury stosowany na obszarach
o agodniejszym klimacie. Na og rury PVC (polichlorek winylu) s biae
i sztywniejsze ni czarne rury polietylenowe i wymagaj zastosowania
rozpuszczalnikw do PVC (klej). Producenci rur zalecaj take uycie
preparatu gruntujcego tu przed naoeniem rozpuszczalnika.

SEKCJA termin stosowany przy omawianiu sterownikw. Zraszacze w

strefie podlewania s poczone za pomoc rury z zaworem, ktry z kolei za
pomoc przewodw elektrycznych jest podczony do zaciskw sterownika.
Szeciosekcyjny sterownik (zwany take licznikiem czasu) moe sterowa
zaworami od jednego do szeciu.
STEROWNIK zwany rwnie timerem. Element automatycznego systemu
nawadniania, ktry okrela czas wczenia si zaworu i dugo okresu jego
dziaania. Licznik czasu wysya sygna niskiego napicia do zaworu, ktry
wwczas otwiera si na z gry okrelony czas, pozwalajc na przepyw wody
do zraszaczy. Rozmiar licznika czasu, jaki naley kupi zaley od liczby stref
w systemie zraszaczy.
STRATY WSKUTEK TARCIA woda przepywajca przez wodomierz,
zawory, rury i zczki napotyka na znaczny opr. Gdy prdko wody
si zwiksza, zwikszaj si take straty wskutek tarcia. Tarcie zmniejsza
dostpne cinienie dynamiczne.
STREFA strefa to obszar do podlania przez jeden zawr.
TIMER Patrz Sterownik

UDERZENIE HYDRAULICZNE wzrost cinienia, ktry ma miejsce, gdy

nagle zamknity zostanie zawr sterujcy. W ekstremalnych przypadkach
ten wzrost cinienia wywoa wibrowanie rur lub dwik uderzania w
rury. Uderzenie hydrauliczne powstaje najczciej na skutek szybkiego
zamknicia zaworw lub rur, ktrych rozmiary s zbyt mae, co powoduje
wysok prdko przepywu wody.
WIELKO OPADU wyraony w mm na godzin opad to tempo, w jakim
podawana jest woda. Dopasowany opad oznacza, e wszystkie zraszacze
na danym obszarze rozpylaj mniej wicej t sam ilo wody. W tej
samej strefie nie naley instalowa rnych rodzajw zraszaczy. Zraszacze
do duych i maych obszarw mog mie taki sam przepyw w l/min, ale
poniewa rozmiar obszarw, ktre zraszacze te pokrywaj, nie jest taki sam,
opad w mm/godz. bdzie bardzo zrnicowany.
WYPYW WODY Z NAJNISZEGO PUNKTU GOWICY woda
pozostaa w rurze po zamkniciu zaworu delikatnie wypywa z nisko
uniesionej gowicy zraszacza. Wypyw wody z najniszego punktu mona
skorygowa za pomoc zaworu zwrotnego.
ZAKRES opisuje, jak daleko wok danego punktu bdzie obraca si
zraszacz lub w jakim kcie bdzie rozpyla wod. Zraszacz w kcie 90
bdzie rozpyla wod na powierzchni wiartki koa.
ZAWR w systemie nawadniania wyrniamy dwa rodzaje zaworw:
elektrozawory i zawory odcinajce. W kadym s rne typy. Podczas
omawiania instalacji nawadniania, okrelenie zawr zazwyczaj odnosi si
do automatycznego zaworu sterujcego.
ZAWR ANTYSKAENIOWY urzdzenie zainstalowane pomidzy PP
a zraszaczami, ktre suy do tego, aby zapobiec cofaniu si skaonej
wody do instalacji wody pitnej. W rnych pastwach wymagane s rne
rodzaje zaworw antyskaeniowych. Uytkownik powinien skontaktowa
si ze swoim sprzedawc urzdze Hunter lub z lokalnym urzdem
odpowiedzialnym za wydawanie zezwole, aby dowiedzie si, jaki rodzaj
zaworu antyskaeniowego zosta zatwierdzony dla obszaru instalacji
systemu.
ZAWR ZWROTNY mae urzdzenie pozwalajce wodzie pyn tylko w
jednym kierunku. Zawr zwrotny posiada spryn, ktra sprawia, e zawr
pozostaje zamknity i nie pozwoli na to, aby woda wypywaa ze zraszaczy
a do momentu osignicia w systemie wczeniej ustawionego cinienia.
Spryna ta zatrzyma wod w rurze, kiedy w instalacji obecne s 2 3
metrowe rnice w poziomie jej uoenia i jest to doskonae rozwizanie do
instalacji na pochyym terenie.
ZAWORY STERUJCE STREFAMI

RCZNE ZAWORY STERUJCE nie s ju tak powszechne jak kiedy.

Sterowany rcznie system zraszaczy eliminuje konieczno przenoszenia
wa zakoczonego zraszaczem z miejsca na miejsce, ale uytkownik nie
moe skorzysta z wygody systemu automatycznego.
AUTOMATYCZNE ZAWORY STERUJCE stosuje si w poczeniu z
automatycznymi sterownikami. Jest to wygodny i oszczdny sposb na
dostarczanie wody terenom zieleni. Dziki systemowi automatycznemu
uytkownik nie musi martwi si, e woda si marnuje, gdy zapomni
wyczy system. Zamiast tego do kadej strefy w sposb automatyczny
dostarczana jest odpowiednia ilo wody.

Wytyczne dotyczce podlewania

Tempo podlewania
Tempo podlewania bdzie si rni w zalenoci od rodzaju rolin,
gleby oraz strefy klimatycznej. Nowy trawnik musi by cay czas
wilgotny, a wieo przesadzone krzewy naley podlewa codziennie
lub co dwa dni. Zakorzenione roliny bd wymaga gbszego, nie
tak czstego podlewania. Ponisze wytyczne pozwol w pierwszych
krokach.

Wytyczne dotyczce podlewania

1. Naley obsugiwa maksymalnie jeden zawr na raz.

2. Naley podlewa wczenie rano, kiedy nie jest tak wietrznie

i cinienie jest najwiksze. Podlewanie wczesnym rankiem
zmniejszy take parowanie wody. Niezalecane jest podlewanie
wczesnym wieczorem. Jest bardziej prawdopodobne, e
na trawniku rozwin si choroby, gdy bdzie on dugo
mokry, szczeglnie przez noc w lecie. Podlewanie w gorcy
letni dzie moe rwnie popali roliny, ze wzgldu na
odparowan sl osadzajc si na liciach.
3. Na wikszoci obszarw trawniki potrzebuj 40 do 50 mm
wody na tydzie w najgortszych miesicach. Na gorcych i
suchych obszarach wymagania mog by wiksze.

4. Mniej wicej co tydzie uruchamiaj swj system rcznie, aby

upewni si, e wszystko dziaa prawidowo. Sprawd i oczy
zraszacze, aby zapewni ich waciwe funkcjonowanie.

WYTYCZNE DOTYCZCE PODLEWANIA

Chodne, niesuche strefy klimatyczne rozpylaj 25 mm wody na tydzie.
Gorce, suche strefy klimatyczne rozpylaj 50 mm wody na tydzie.
Gleby gliniaste, drobnoziarniste
wolniej absorbuj wod

Zaprogramuj sterownik na
krtszy czas dziaania; zwiksz
liczb cykli uruchomienia w cigu
dnia; zmniejsz liczb dni w cigu
tygodnia, w ktrych nastpuje
podlewanie.

Gleby ilaste, rednioziarniste maj

przecitne tempo absorpcji wody.

Zaprogramuj sterownik na duszy

czas dziaania i mniejsz liczb
cyklw uruchomienia na tydzie.

Gleby piaszczyste, raczej gruboziarniste bardzo szybko wchaniaj

wod

Zaprogramuj sterownik na
krtszy czas dziaania; zwiksz
liczb cykli uruchomienia w cigu
dnia; zwiksz liczb dni w cigu
tygodnia, w ktrych nastpuje
podlewanie.

HARMONOGRAM PRACY ZRASZACZY W CIGU 7 DNI

Ilo wody
do podawaj na
tydzie

Zraszacze
statyczne

Rotory
PGJ

Rotory
PGP

Rotory I-20

25 mm

40 min.

130 min.

150 min.

150 min.

50 mm

80 min.

260 min.

300 min.

300 min.

Obszary, gdzie pojawiaj si przymrozki

W strefach klimatycznych z ujemnymi temperaturami naley wyczy
sterownik, zamkn gwny zawr odcinajcy, spuci ca wod z
systemu i wydmucha pozosta wod na zewntrz systemu przed
pierwszym przymrozkiem. Jeli nie znasz odpowiedniej procedury
przedmuchiwania systemu zraszaczy, skontaktuj si z lokalnym
sprzedawc urzdze firmy Hunter w celu uzyskania pomocy lub aby
otrzyma dane kontaktowe do odpowiedniej osoby.

Wybr dysz zraszaczy

Przy projektowaniu systemu nawadniania wane jest dopilnowanie,
aby opad (szybko, z jak podawana jest woda) by rwnomierny w
kadej strefie objtej zraszaczami. Dopasowanie opadu osigamy,
wybierajc odpowiednie dysze lub czc w strefy zraszacze o takim
samym opadzie. Dwa kryteria, ktre naley uwzgldni to przepyw
zraszacza oraz kt jego zasigu. Ilustracja (poniej) przedstawia trzy
rne zraszacze o dopasowanym opadzie. W kadym przypadku
zraszacz obejmujcy kad wiartk koa ma przepyw wynoszcy
jeden galon na minut (gal/min), a wwczas opady s dopasowane.

90

= 5 l/min

180

= 10 l/min

360

= 20 l/min

Automatyczny sterownik przechowuje informacje o tym, w

ktre dni ma nastpowa podlewanie, o ktrej godzinie ma si
rozpocz podlewanie i jak dugo kada strefa ma by podlewana.

UWAGA: Aby uzyska pene informacje na temat produktw i

tabel wydajnoci, szukaj w katalogu produktw firmy Hunter lub
odwied nasz stron internetow znajdujc si pod adresem
www.hunterindustries.com.

Hunter Industries Incorporated

Stany Zjednoczone: 1940 Diamond Street San Marcos, California 92078 www.HunterIndustries.com
Europa: Bt. A2 - Europarc de Pichaury 1330, rue Guillibert de la Lauzires
13856 Aix-en-Provence Cedex 3, Francja TEL.: (33) 4-42-37-16-90 FAKS: (33) 4-42-39-89-71
Australia: 8 The Parade West Kent Town, South Australia 5067 TEL: (61) 8-8363-3599 FAKS: (61) 8-8363-3687

2012 Hunter Industries Incorporated

P/N 700331 INT-318 D 10/13