Professional Documents
Culture Documents
Listopad 2015 r.
Raport o inflacji
Raport o inflacji jest dokumentem przedstawiajcym ocen Rady Polityki Pieninej (RPP) dotyczc
przebiegu biecych i przyszych procesw makroekonomicznych wpywajcych na inflacj.
Przedstawiona w rozdziale 4 Raportu projekcja inflacji i PKB zostaa opracowana w Instytucie
Ekonomicznym Narodowego Banku Polskiego. Nadzr merytoryczny nad pracami zwizanymi z
projekcj sprawowa Andrzej Sawiski, Dyrektor Generalny Instytutu Ekonomicznego. Do opracowania
projekcji wykorzystano model makroekonomiczny NECMOD. Zarzd NBP zaakceptowa przekazanie
projekcji Radzie Polityki Pieninej. Projekcja inflacji i PKB stanowi jedn z przesanek, na podstawie
ktrych Rada Polityki Pieninej podejmuje decyzje w sprawie stp procentowych NBP.
Zakres czasowy analizy przedstawionej w Raporcie jest uwarunkowany dostpnoci danych
makroekonomicznych. Z kolei periodyzacja analizy (podzia na podokresy) jest uwarunkowana
ksztatowaniem si poszczeglnych zmiennych. W Raporcie zostay uwzgldnione dane dostpne do
23 padziernika 2015 r.
Spis treci
Synteza
7
7
11
1.3
12
1.4
13
1.5
14
Gospodarka krajowa
17
2.1
17
2.2
Popyt i produkcja
18
24
2.3
27
2.4
Rynek pracy
28
2.5
Rynki aktyww
30
Ramka 3: Czy w Polsce moe wystpi problem zerowego ograniczenia dla stp
procentowych?
32
2.6
34
2.7
Bilans patniczy
36
39
53
4.1
Synteza
54
4.2
Otoczenie zewntrzne
57
4.3
61
4.4
72
4.5
76
83
Synteza
Synteza
Wzrost gospodarczy na wiecie pozostaje umiarkowany, ale jednoczenie silnie zrnicowany. Trwajcemu
oywieniu gospodarczemu w krajach rozwinitych towarzyszy obnianie si dynamiki PKB w wielu
gospodarkach wschodzcych. W Stanach Zjednoczonych utrzymuje si dobra koniunktura, ktrej sprzyja
wyrana poprawa sytuacji na rynku pracy. Take w strefie euro trwa oywienie aktywnoci gospodarczej,
cho napywajce w ostatnim okresie dane zwikszaj niepewno co do jego trwaoci. Z kolei w Chinach
wzrost PKB nadal spowalnia, a gospodarki Rosji i Brazylii pozostaj w recesji.
Umiarkowany wzrost aktywnoci gospodarczej na wiecie oraz ponowny spadek cen wielu surowcw w
ostatnich miesicach skutkuj utrzymywaniem si bardzo niskiej inflacji w wielu krajach. Zarwno w
Stanach Zjednoczonych, jak i w bezporednim otoczeniu polskiej gospodarki, tj. w strefie euro i krajach
Europy rodkowo-Wschodniej, dynamika cen jest nadal zbliona do zera. Wysoka inflacja wystpuje
jedynie w nielicznych gospodarkach wschodzcych, w tym w Rosji.
Warunki monetarne na wiecie pozostaj bardzo agodne. Europejski Bank Centralny (EBC) oraz Rezerwa
Federalna (Fed) nadal utrzymuj stopy procentowe na poziomie zblionym do zera, cho w ostatnim
okresie wzrosa niepewno co do przyszej polityki pieninej tych bankw centralnych. Fed od duszego
czasu sygnalizuje moliwo podwyszenia stp procentowych, ale oczekiwania dotyczce terminu
zacienienia polityki pieninej s bardzo zmienne. Z kolei EBC kontynuuje program zakupu aktyww
finansowych i nie wyklucza jego rozszerzenia lub wyduenia okresu jego funkcjonowania. Realizacja
luzowania ilociowego przez EBC skaniaa banki centralne czci europejskich krajw do dalszego
agodzenia swojej polityki pieninej. Polityk pienin zagodzi rwnie Bank Chin. Ponadto chiski
bank centralny poluzowa reim kursowy, co skutkowao deprecjacj juana.
Zwikszona niepewno co do polityki pieninej Fed i EBC oraz wzrost ryzyka silniejszego spowolnienia
wzrostu PKB w gospodarkach wschodzcych, w tym przede wszystkim w Chinach, przyczyniy si do
spadku indeksw giedowych na wiecie. We wrzeniu jednak spadek cen akcji wyhamowa. Silnemu
obnieniu cen akcji na wiatowych giedach towarzyszyo osabienie walut wielu krajw wschodzcych
oraz wzrost rentownoci obligacji gwnych krajw rozwinitych.
Roczna dynamika cen towarw i usug konsumpcyjnych w Polsce pozostaje ujemna, cho jej skala w
III kw. bya mniejsza ni w poprzednich kwartaach. Spadek cen wynika gwnie z oddziaywania
czynnikw zewntrznych, przede wszystkim ze spadku cen surowcw na rynkach wiatowych, a take
niskiej dynamiki cen w otoczeniu Polski. Do spadku cen konsumpcyjnych przyczynia si take brak presji
popytowej w Polsce, w warunkach utrzymujcej si deflacji cen producenta oraz ograniczonej presji
pacowej. Zarazem jednak ograniczenie skali upraw niektrych warzyw i owocw oraz tegoroczna susza
przyczyniy si do ograniczenia skali spadku dynamiki cen w III kw. br.
Wzrost gospodarczy w Polsce w II kw. nieco spowolni, na co zoyo si obnienie dynamiki inwestycji
przede wszystkim sektora finansw publicznych oraz zmniejszenie wkadu eksportu netto. Pomimo
niewielkiego spadku dynamika PKB bya jednak w dalszym cigu zbliona do szacunku dynamiki
produktu potencjalnego. Gwnym czynnikiem wzrostu PKB pozosta wzrost popytu konsumpcyjnego,
wynikajcy z wysokiego zatrudnienia i dalszego wzrostu dochodw gospodarstw domowych. Czynnikiem
Wzrost
gospodarczy
umiarkowany,
przy
na
wiecie
czym
pozostaje
koniunktura
gospodarkach
Strefa euro
Stany Zjednoczone
rozwinitych
ekspansywna
polityka
pienina
-2
-2
-4
-4
01q1
04q1
07q1
10q1
13q1
swojej
wieloletniej
redniej
sprzed
zwizanych
wydobyciem
dynamika
Zmiana zapasw
Eksport netto
PKB
-1
-1
-2
-2
ropy
naftowej i gazu.
gospodarczego,
Spoycie zbiorowe
Spoycie indywidualne
aktywnoci
-3
-3
01q1
04q1
07q1
10q1
13q1
13
Jednoczenie
pomimo
korzystnych
utrzymywania
nastrojw
si
proc.
11
10
-1
-2
przedsibiorcw,
miaa
oywienia
Wschodniej.
wpyw
krajach
na
kontynuacj
Europy
Gwnym
rodkowo-
rdem
wzrostu
7
01m1
-3
04m1
jak
gwnych
gospodarkach
10m1
13m1
4
Kraje regionu*
07m1
Polska
-2
-2
-4
-4
wikszoci
najwikszych
-6
-6
01q1
04q1
czci
zwizane
spadkiem
cen
byo
wczeniejszym
surowcw.
Dodatkowym
10q1
13q1
Wykres
1.5
Wzrost
Rosji i na Ukrainie (r/r)
PKB
Chinach,
Brazylii,
proc.
20
20
Brazylia
07q1
Rosja
Chiny
Ukraina
10
10
przez
wiele
europejskich.
koniunktur
oddziaywao
zacienienie
zwizane
Brazylii
polityki
z
szybkim
ograniczajco
natomiast
silne
dugu
-10
na
makroekonomicznej,
narastaniem
-10
pastw
-20
-20
01q1
04q1
07q1
10q1
13q1
30
proc.
Dug publiczny
Dug prywatny
Wzrost PKB (r/r, prawa o)
gospodarek
na
SA
15
NO
20
200
13
150
11
100
250
IS
RU
CL
CO
10
NZ
AR
ID
DK CA
VT
NL
ZA
MX US
PL
0
SE
TH
HU
DE
IN
HR CZ
LU
IL
-10
SK
SG
SI
AU
PH
JP
MY
TW
KR
-20
50
HK
-30
0
0
5
1997
2001
2005
2009
10
15
20
25
30
35
40
45
2013
Jedn z gwnych przyczyn obnienia dynamiki PKB w Chinach w ostatnich latach jest dokonujca si zmiana
dotychczasowego modelu gospodarczego opartego na taniej sile roboczej, skoncentrowanego na rozwoju sektora
eksportowego i inwestycjach, zwaszcza infrastrukturalnych i mieszkaniowych. Zmiana struktury wzrostu
gospodarczego wynika w znacznej mierze z celowych dziaa chiskich wadz dcych do oparcia wzrostu
PKB w wikszym stopniu na popycie konsumpcyjnym, a take z pogorszenia warunkw do dalszego
dynamicznego wzrostu inwestycji ze wzgldu na silny wzrost zaduenia prywatnego i publicznego (Wykres
R.1.1). Ponadto obniya si aktywno w branach uzalenionych od inwestycji budowlanych.
Z uwagi na znaczenie Chin dla gospodarki wiatowej, spowolnienie gospodarcze w tym kraju moe negatywnie
wpyn na procesy makroekonomiczne na wiecie i w Polsce, przy czym mona wskaza kilka czynnikw
decydujcych o roli Chin w wiatowym wzrocie gospodarczym.
Po pierwsze, Chiny maj znaczcy udzia w wiatowej produkcji i zuyciu wielu surowcw, co sprawia, e ich
ceny s szczeglnie wraliwe na tempo wzrostu gospodarczego w chiskiej gospodarce. Udzia Chin w
wiatowym spoyciu surowcw wynosi od 11,3% w przypadku ropy naftowej do 43,9% w przypadku metali.
Spadek dynamiki PKB w Chinach oddziauje wic w kierunku niszych cen surowcw na rynkach wiatowych,
przyczyniajc si tym samym do niszej inflacji na wiecie i w Polsce, a take porednio pogorszenia sytuacji
makroekonomicznej w krajach eksportujcych surowce.
Po drugie, w Chinach wytwarzane jest 16% wiatowego PKB, co przekada si na wysoki wkad Chin w
dynamik wiatowego PKB (rednio nieco ponad 1 pkt proc. w ostatnich 10 latach, co odpowiadao 1/3 wzrostu
wiatowego PKB). Oprcz wysokiego udziau w wiatowej produkcji, Chiny odpowiadaj te za znaczn cz
handlu wiatowego przypada na nie 10% wiatowego importu i 12% wiatowego eksportu dbr. Wskazuje to,
e wpyw obnienia dynamiki chiskiego PKB na wzrost gospodarczy na wiecie, poprzez kana handlowy,
moe by istotny. Zarazem jednak powinien on by mniejszy ni, gdyby rdem szoku dla gospodarki
wiatowej byo analogiczne obnienie wzrostu PKB w Stanach Zjednoczonych lub strefie euro z uwagi na
mniejsz skal powiza handlowych i finansowych.
Po trzecie, silniejsze od oczekiwa spowolnienie chiskiej gospodarki moe przyczyni si do pogorszenia
nastrojw na wiatowych rynkach finansowych oraz spadku cen aktyww, w tym aktyww w krajach
wschodzcych oraz osabienia ich walut. W III kw., kiedy nasiliy si obawy o skal spowolnienia w Chinach,
globalny indeks cen akcji MSCI obniy si o 9,5%, analogiczny indeks dla gospodarek wschodzcych o 18,5%,
natomiast indeks cen walut dla krajw wschodzcych o 8,3%. Jednoczenie zmienno kursw walut
gospodarek wschodzcych i cen akcji zwikszya si najsilniej od czasu eskalacji kryzysu zadueniowego w
strefie euro.
Skala wpywu spowolnienia w Chinach na poszczeglne gospodarki bdzie zrnicowana i zalena od stopnia
ich powiza gospodarczych z Chinami oraz udziau eksportu netto surowcw w ich cakowitym eksporcie
(Wykres R.1.2). Gospodarki europejskie, zwaszcza Niemcy, s wraliwe na spowolnienie w Chinach, cho w
mniejszym stopniu ni kraje azjatyckie i kraje bdce eksporterami surowcw. Eksport z Niemiec do Chin
stanowi ok. 7% caoci niemieckiego eksportu (wobec przecitnie 23% w Azji Poudniowo-Wschodniej).
Wraliwo gospodarki niemieckiej na spowolnienie w Chinach moe by jednak potgowana przez wyran
koncentracj eksportu niemieckiego do Chin na wyrobach wraliwych na zmiany popytu inwestycyjnego oraz
towarach nie stanowicych dbr pierwszej potrzeby (46% eksportu stanowi maszyny i urzdzenia
wykorzystywane w przemyle, a dalsze 27% samochody osobowe i ciarowe).
Spowolnienie wzrostu chiskiej gospodarki moe oddziaywa na wzrost gospodarczy w Polsce bezporednio
poprzez osabienie eksportu do Chin, jak i poprzez porednie powizania handlowe. Bezporedni wpyw
spowolnienia gospodarczego w Chinach na wzrost PKB w Polsce bdzie prawdopodobnie bardzo ograniczony z
uwagi na niewielki udzia Chin w polskim eksporcie. W latach 2008-14 eksport polskich dbr do Chin rs
rednio o 10,4%, jednak nadal stanowi ok. 1% polskiego eksportu, a jedynie 13% eksporterw sprzedaje swoje
towary do Chin. Eksport do Chin jest silnie zdywersyfikowany i nie ma kluczowego znaczenia dla niemal adnej
z bran, a na rynku chiskim s obecne gwnie due polskie podmioty eksportujce rwnie do innych krajw.
Z tego wzgldu cho spowolnienie w Chinach do tej pory nie miao istotnego wpywu na perspektywy
sprzeday polskich przedsibiorstw w przypadku jego nasilenia polskie podmioty eksportujce do Chin mog
przekierowa cz swojej sprzeday do Chin do innych krajw. Spadek chiskiego popytu na metale moe by
jednak silnie odczuwalny w przypadku wydobycia miedzi i niektrych innych metali nieszlachetnych (gdzie
udzia Chin w eksporcie caej brany stanowi w poprzednich latach odpowiednio ok. 15% i 90%) 3. Dodatkowo,
chocia poza niektrymi metalami do Chin eksportowana jest niewielka cz polskich surowcw, to obnienie
ich cen na wiecie zwizane ze spowolnieniem wzrostu gospodarczego w Chinach moe spowodowa spadek
rentownoci polskiej brany wydobywczej, zwaszcza grnictwa wgla kamiennego.
Poredni wpyw spowolnienia gospodarczego w Chinach na aktywno gospodarcz w Polsce moe dokonywa
si poprzez obnienie dynamiki wzrostu w Niemczech, a take spowolnienie wzrostu handlu zagranicznego w
ramach globalnych sieci produkcji. Niemcy s gwnym odbiorc towarw wytwarzanych przez polskie
podmioty w ramach globalnych sieci produkcji (ok. 22%), a istotnym towarem eksportowym do Niemiec s
Poza tym, do Chin eksportuj nastpujce brane: przemys samochodowy (gwnie czci samochodowe) 37% eksporterw,
produkcja urzdze elektrycznych 29% eksporterw, produkcja substancji farmaceutycznych 29% eksporterw, produkcja
elektroniki i optyki 20% eksporterw, a take badania naukowe 40% podmiotw eksportujcych te usugi.
3
10
1.2
proc.
10
10
si
na
poziomach
zblionych
do
-2
01m1
-2
04m1
07m1
10m1
13m1
11
popytow.
towarzyszy
oczekiwa
Obnieniu
niewielki
si
spadek
inflacyjnych,
inflacji
Inflacja HICP
Inflacja HICP z wyczeniem energii i ywnoci nieprzetworzonej
Oczekiwania inflacyjne (stopa swapa inflacyjnego na 5 lat za 5 lat)
rynkowych
wskazujcy
na
-1
01m1
-1
03m7
06m1
08m7
11m1
13m7
proc.
Europa rodkowo-Wschodnia
Czechy
Polska
Wgry
12
12
1.3
Ceny
wikszoci
surowcw
na
wiatowych
poziom
produkcji
ropy
naftowej
zapasw,
oraz
-4
04m1
07m1
10m1
13m1
-4
01m1
oczekiwane
USD/b
PLN (prawa o)
PLN/b
150
400
130
350
110
300
90
250
70
200
50
150
30
100
by
rwnie
odpowiadajcym
12
za
gwnym
spadek
czynnikiem
cen
metali
10
01m1
03m1
05m1
07m1
09m1
11m1
13m1
15m1
50
110
USD/t
USD/MMBTU*
180
Gaz (lewa o)
podaowych,
Wgiel (prawa o)
szczeglnoci
85
140
60
100
35
60
1.10).
Od publikacji poprzedniego Raportu obniyy si
take ceny gwnych surowcw rolnych, w
szczeglnoci pszenicy i wieprzowiny (Wykres
1.11). Spadek cen wynika przede wszystkim z
wysokiej poday surowcw, ktra utrzymywaa
10
01m1
20
03m1
05m1
07m1
09m1
11m1
13m1
15m1
niektrych
surowcw
rolnych
(kawy,
cukru)
ich
Kolumbii
gwnych
oraz
producentw
Wietnamu)
140
140
130
130
120
120
110
110
100
100
90
90
80
80
(Brazylii,
wzgldem
dolara
amerykaskiego.
1.4
utrzymuje
oczekiwanego
si
dywergencja
kierunku
polityki
pieninej
tych
bankw
centralnych
70
01m1
05m1
07m1
09m1
11m1
13m1
15m1
2,0
wzrosa.
Od duszego czasu Fed sygnalizuje moliwo
70
03m1
1,5
2,0
Stopa Fed
Oczekiwana stopa Fed 26 czerwca 2015 r.
Oczekiwana stopa EBC 26 czerwca 2015 r.
Stopa EBC
Oczekiwana stopa Fed 23 padziernika 2015 r.
Oczekiwana stopa EBC 23 padziernika 2015 r.
1,5
1,0
1,0
0,5
0,5
0,0
0,0
stp
procentowych,
nie
-0,5
12m1
-0,5
13m2
14m3
15m4
16m5
17m6
13
10
10
jednak
rozwaenia
modyfikacji
zakresu
skupowanych
2
15m1
aktyww
15m3
15m5
*/ Indeks MSM1KE.
banki
centralne
czci
15m6
15m8
250
200
200
150
150
100
100
europejskich
centralny
ponownie
obniy
stopy
dodatkowo
finansowych.
program
Ponadto
zakupu
czeski
50
50
bank
Eurosystem
0
10m1
11m9
13m5
0
16m9
15m1
kursowego.
240
DAX
bank
centralny
dokona
S&P 500
200
190
MSCI Asia
Europa rodkowo-Wschodnia
pewnego
240
160
140
120
90
1.5
sierpniu
mia
miejsce
spadek
indeksw
14
40
12m10
13m8
14m6
15m4
ryzyka
silniejszego
spowolnienia
Wykres
1.16
Kursy
wybranych
walut
gospodarek
wschodzcych* w relacji do dolara amerykaskiego (indeks,
stycze 2012=100, wzrost oznacza aprecjacj dolara)
280
105
Rubel rosyjski
Real brazylijski
Lira turecka
Europa rodkowo-Wschodnia
Yuan chiski (prawa o)
240
102
200
99
160
96
120
93
azjatyckich
gospodarkach
towarzyszyo
przejciowe
osabienie
80
12m1
90
12m10
13m8
14m6
15m4
krajw
si
rozwinitych,
wzrost
ryzyka
do
czego
osabienia
Wykres
1.17
Rentownoci
10-letnich
amerykaskich obligacji skarbowych
niemieckich
proc.
Stany Zjednoczone
Niemcy (rentownoci nominalne)
Niemcy (rentownoci realne)
-1
-1
moliwoci
zwikszenia
skali
-2
12m1
12m10
13m8
14m6
15m4
-2
15
16
2. Gospodarka krajowa
Gospodarka krajowa
Wykres 2.1 Dynamika cen konsumpcyjnych i wkad gwnych
kategorii towarw i usug (r/r)
2.1
proc.
-2
-2
oddziaywania
czynnikw
surowcw
na
rynkach
wiatowych,
co
-4
01m1
partnerw
handlowych
Polski
-4
04m1
10m1
13m1
60
60
07m1
Ceny w USD
Kurs USD/PLN
Ceny w PLN
45
45
30
30
15
15
-15
-15
brak
presji
odzwierciedlony
popytowej
niskim
Polsce
poziomie
inflacji
-30
-30
01q1
04q1
07q1
10q1
przejawiajcy
10
si
spadkiem
cen
produkcji
13q1
proc.
10
-2
-2
na
wieprzowin4.
Do
obnienia
cen
-4
01m1
-4
04m1
07m1
10m1
13m1
Od I kwartau 2014 r. roku wiele krajw wprowadzio ograniczenia na import wieprzowiny z Polski, co byo zwizane z
wykryciem w Polsce ognisk afrykaskiego pomoru wi.
4
17
przyczynia
surowcw
rolnych
Jednoczenie
zmniejszya
skala
si
si
na
take
spadek
rynkach
spadku
wiatowych.
cen
ostatnich
cen
ywnoci
miesicach,
co
Grnictwo i wydobywanie
20
16
susz,
take
ograniczeniem
skali
upraw
16
PPI krajowy
20
Przetwrstwo przemysowe
PPI eksportu
12
12
PPI ogem
-4
-4
pracy.
Na
stopniowy
wzrost
-8
-8
01q1
04q1
07q1
10q1
13q1
inflacji
cze
lip
sie
wrz
pa
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
Przedsibiorstwa
0,2
0,2
2.2
Popyt i produkcja
- w 2015 r.
- w 2016 r.
- w 2017 r.
-0,6
1,5
-0,7
1,5
-0,7
1,4
-0,8
1,5
2,0
2,0
2,0
2,2
- w 2015 r.
-0,6
-0,8
pozostao
dynamiki
- w 2016 r.
1,4
1,3
- w 2017 r.
2,0
1,9
zblione
do
szacunku
stabilny
przyrost
kredytu
dla
gospodarstw
proc.
12
Spoycie indywidualne
Przyrost zapasw
Eksport netto
Spoycie publiczne
PKB
12
-3
-3
sabncego
midzynarodowego.
wzrostu
handlu
-6
-6
03q1
06q1
09q1
12q1
15q1
Do wzrostu rocznej dynamiki cen warzyw przyczyni si te dodatni efekt bazy zwizany z nietypowym spadkiem ich cen w
analogicznym okresie ub.r., zwizanym z wysokimi zbiorami oraz wprowadzeniem embarga przez Federacj Rosyjsk.
5
18
2. Gospodarka krajowa
Konsumpcja
2014
2013
2011
2012
2.2.1
2015
q1
q2
q3
q4
q1
q2
PKB (%)
5,0
3,5
3,3
3,1
3,6
3,3
Spoycie
indywidualne (%)
3,3
3,0
3,2
3,1
3,1
3,0
Spoycie publiczne
-1,8
(%)
3,7
3,5
3,7
3,3
2,4
(por.
rozdz.
2.4
Rynek
pracy).
realne
dochody
do
dyspozycji
stabilny
wzrost
kredytw
Nakady brutto na
rodki trwae (%)
8,8
9,9
9,0 11,4
6,4
Przyrost zapasw
(pkt proc.)
0,7
0,4
-0,1 -1,5
-0,2
0,9
1,4
1,1
0,0
16
16
12
12
0
Spoycie indywidualne (lewa o)
Dochody do dyspozycji brutto s.a. (lewa o)
Sprzeda detaliczna s.a. (prawa o)
-4
03q1
06q1
09q1
12q1
1 200
mld PLN
spowolnienia.
1 000
2.2.2
-4
15q1
1 200
1 000
Inwestycje
800
800
600
600
400
400
200
200
0
08m1
0
10m1
12m1
14m1
Dynamika inwestycji na podstawie wstpnego szacunku produktu krajowego brutto GUS. Pozostae dane na podstawie
szacunkw z modelu NECMOD.
6
19
nieznacznie
spowolni
wzrost
pozostajc
jednak
przedsibiorstw,
10
Biecy wskanik ufnoci konsumenckiej (BWUK)
Wyprzedzajcy wskanik ufnoci konsumenckiej (WWUK)
-10
-10
-20
-20
-30
-30
-40
-40
-50
-50
mocy
korzystna
umoliwiajca
produkcyjnych
sytuacja
finansowa
finansowanie
-60
03m1
(Wykres
projektw
firm
ze
aktywnoci
aktywnoci
inwestycyjnej
inwestycji
jednoczenie
gospodarce
wspierana
przyspieszenie
przez
wzrostu
mieszkaniowych.
Do
15m1
proc.
60
60
45
45
30
30
15
15
firm
12m1
09m1
powinny
-60
06m1
bya
wyrane
-15
-15
inwestycji
oywienia
tej
kategorii
-30
-30
03q1
05q1
07q1
09q1
11q1
13q1
15q1
stopa
zwrotu
zwizana
inwestycji
historycznie
mieszkaniowych,
niskim
poziomem
per cent
85
85
GUS s.a.
NBP s.a.
80
80
75
75
70
70
65
01q1
04q1
07q1
10q1
13q1
Przedsibiorstwa w II kw. zwikszay nakady we wszystkich kategoriach, a najwikszy wzrost inwestycji, tak jak w poprzednim
kwartale, nastpi w sektorze budowlanym. Zwikszya si rwnie skala noworozpoczynanych projektw (w II kw. wzrosa o
20,7% r/r wg ich wartoci kosztorysowej). Wrd nich szczeglnie przyspieszaj inwestycje o charakterze modernizacyjnym.
7
Szybki Monitoring NBP. Informacja o kondycji sektora przedsibiorstw ze szczeglnym uwzgldnieniem stanu koniunktury w III kw. 2015 r. oraz
prognoz na IV kw. 2015 r., NBP, padziernik 2015 r.
20
2. Gospodarka krajowa
2.2.3
240
2013
2014
2015
200
niewielka
poprawa
ich
sytuacji
finansowej10.
160
120
80
4,1%
r/r
(1,8%
r/r
po
40
-40
Dochody
Wydatki
Saldo
legislacyjnymi)11.
Jednoczenie
wspieray
wzrost
innych
dochodw podatkowych.
W I proczu br. nadwyka w budetach jednostek
samorzdu terytorialnego bya wysza ni w
analogicznym okresie ub.r. Do poprawy ich
sytuacji finansowej przyczynia si relatywnie
wysoka
dynamika
wpyww
dochodw
Czciowe wykonanie odroczonych patnoci z tytuu zakupu samolotw wielozadaniowych F-16. Transakcja ta nie ma wpywu
na wynik sektora finansw publicznych w ujciu ESA 2010.
9
Dane dotyczce budetu pastwa odnosz si do okresu stycze-wrzesie 2015 r., natomiast dane dotyczce budetu jednostek
samorzdu terytorialnego do I procza 2015 r.
10
Negatywnie na dynamik dochodw z VAT w 2015 r. oddziaywao przesunicie wpyww zwizane z wprowadzeniem z
pocztkiem br. korzystniejszych zasad rozliczania tego podatku przez tzw. importerw upowanionych (Authorised Economic
Operator, AEO) oraz moliwo odliczania 50% kosztw paliwa do napdu samochodw wykorzystywanych w celach mieszanych
(subowych i prywatnych) od lipca br. Ponadto dynamika wpyww z VAT w pierwszych miesicach 2014 r. bya wyjtkowo
wysoka, co byo efektem m.in. wzmoonych zakupw samochodw subowych w zwizku z wchodzcymi od kwietnia 2014 r.
zmianami zasad odliczania VAT od ich zakupu.
11
21
dla
bezrobotnych.
kolei
sytuacja
szacunkw
Ministerstwa
Finansw,
szacuje,
deficyt
sektora
finansw
wpywajcych
podatkowych.
na
poziom
odniesieniu
do
tempo
pastwa
wydatkw
w
2016
r.
pierwotnych13
bdzie
do
Eksport
Import
190
190
150
150
110
110
70
70
wydatkw
wspfinansowaniem
zwizanych
projektw
unijnych
z
w
Handel zagraniczny
30
30
02q1
05q1
08q1
11q1
14q1
Wedug danych ZUS jedynie 18% czonkw OFE zoyo wnioski o dalsze przekazywanie skadki emerytalnej do II filara. Niszy
transfer skadek do OFE poprawia wynik sektora finansw publicznych w ujciu ESA2010.
12
13
22
2. Gospodarka krajowa
wobec silniejszego spowolnienia eksportu ni
importu bya ona nisza ni w poprzednim
kwartale.
Obnienie dynamiki eksportu wynikao gwnie z
ponownego
spadku
sprzeday
do
krajw
Strefa euro
Pozostae kraje UE
Kraje trzecie
Eksport ogem
50
50
40
40
30
30
jednorazowe14.
20
20
10
10
si
dalsze
pogorszenie
sytuacji
wymiany
polskiego
handlowej,
eksportu.
wspierao
Jednoczenie
wzrost
nieznaczne
-10
-10
02q1
05q1
08q1
11q1
14q1
czynnikw
przejciowych,
brak
jest
120
120
110
100
100
90
90
80
80
Przyczyny
spowolnienia
handlu
oczekiwana
przez
przedsibiorcw
ksztatuj
si
poniej
swojej
wieloletniej redniej .
70
01m1
70
03m1
05m1
07m1
09m1
11m1
13m1
15m1
15
15
Szybki Monitoring NBP. Informacja o kondycji sektora przedsibiorstw ze szczeglnym uwzgldnieniem stanu koniunktury w III kw. 2015 r. oraz
prognoz na IV kw. 2015 r., NBP, padziernik 2015 r. Dane o handlu zagranicznym za lipiec i sierpie potwierdzaj brak wyranego
przyspieszenia eksportu (dynamika eksportu w tym okresie wyniosa 6,3% r/r wobec 5,6% r/r w III kw. br.).
16 W lipcu i sierpniu br. wzrost importu nieco przyspieszy (do 3,6% r/r).
23
spowolnienie
wzrostu
popytu
3,0
rednia
3,0
Przedzia ufnoci
Rzeczywisty kurs EUR/PLN
3,5
3,5
4,0
4,0
4,5
4,5
5,0
5,0
to
opacalno
polskiego
eksportu
co
wskazuje
bardzo
niski
udzia
firm
jednak
rentowno
rozliczanego
walucie.
tej
importu
Znalazo
to
5,5
5,5
01q1
04q1
07q1
10q1
13q1
zaopatrzeniowego
cakowitych
kosztach importerw17.
Ramka 2: Przyczyny spowolnienia handlu zagranicznego na wiecie i w Polsce
Wzrost handlu midzynarodowego po 2010 r. wyranie spowolni, co wpyno rwnie na polsk gospodark
(Wykres R.2.1). W niniejszej ramce przedstawiono gwne wymieniane w literaturze przyczyny spowolnienia
handlu wiatowego oraz przeanalizowano, w jakim stopniu mogy one prowadzi do spowolnienia polskiej
wymiany handlowej z zagranic.
Handel wiatowy
Pomimo, e wyrany spadek dynamiki handlu wiatowego w ostatnich latach (z 7,0% przecitnie w latach
1992-2007 do 3,5% w latach 2011-2014) sta si przedmiotem wielu analiz, to w literaturze nadal brak
konsensusu co do jego czynnikw sprawczych.
Cz analiz sugeruje, e gwn przyczyn spowolnienia w handlu midzynarodowym jest spadek dynamiki
popytu wiatowego (np. Boz i inni, 2015, ECB, 2015). Z kolei inne badania wskazuj, e cho czynnik ten by
dominujcy w czasie kryzysu i bezporednio po jego zakoczeniu, to w ostatnich latach znaczny wpyw na
handel zagraniczny wywiera take obnienie si elastycznoci handlu wzgldem popytu (np. Constantinescu i
inni, 2015; Gaulier i inni, 2015). Mniejsza elastyczno handlu wiatowego wzgldem popytu moe z kolei by
zwizana z wyhamowaniem procesu liberalizacji handlu i prawdopodobnym spowolnieniem rozwoju
globalnych sieci produkcji, a take z silnym obnieniem dynamiki importochonnych inwestycji na wiecie,
przy bardziej stabilnym wzrocie konsumpcji cechujcej si nisz importochonnoci.
17
Szybki Monitoring NBP. Informacja o kondycji sektora przedsibiorstw ze szczeglnym uwzgldnieniem stanu koniunktury w III kw. 2015 r. oraz
prognoz na IV kw. 2015 r., NBP, padziernik 2015 r.
24
2. Gospodarka krajowa
Wykres R.2.1 Wolumen handlu wiatowego oraz eksportu
Polski (wrzesie 2009=100)
indeks
160
160
Eksport Polski
Handel wiatowy
120
120
80
80
40
40
0
91m1
0
95m1
99m1
03m1
07m1
11m1
15m1
15
10
24
25
25
20
20
15
15
10
10
16
-5
-8
-5
-5
-10
-10
-16
2005
2007
2009
2011
2013
-10
-15
-15
2004
2006
2008
2010
2012
2014
Dynamika popytu partnerw handlowych Polski wynosia rednio 1,9% wobec 2,1% dla gospodarki globalnej. Popyt partnerw
handlowych Polski zosta zdefiniowany jako suma ich popytu wewntrznego i eksportu waona udziaem w polskim eksporcie w
oparciu o dane World Input Output Database (WIOD). Popyt szacowano uwzgldniajc kraje dostpne w bazie OECD, ktre s
odbiorcami ok. 75% polskiego eksportu. Efektem nieuwzgldnienia wszystkich polskich partnerw handlowych jest rnica
midzy dynamik popytu uwzgldnionych krajw na polskie dobra, a dynamik polskiego eksportu.
19 Dobra konsumpcyjne, inwestycyjne oraz eksportowe zostay zdefiniowane jako dobra, ktre su zaspokojeniu danego
skadnika popytu partnera handlowego, a ich udzia w cakowitym eksporcie zosta obliczony na podstawie tablic WIOD.
18
25
Popyt na dobra zagraniczne zosta obliczony jako dynamika realnych wartoci eksportu oraz poszczeglnych skadowych
popytu wewntrznego przewaonych ich importochonnoci. Dobra konsumpcyjne, inwestycyjne, eksportowe zostay
zdefiniowane jako dobra suce zaspokojeniu danego skadnika popytu, a ich warto wyliczono na podstawie danych WIOD.
21 Zaangaowanie kraju w sieciach produkcji mierzone jest jako suma udziau wartoci dodanej zagranicy w eksporcie danego
kraju oraz udziau wartoci dodanej analizowanego kraju w eksporcie krajw trzecich.
20
26
2. Gospodarka krajowa
2.2.5
Produkcja
proc.
10
Usugi nierynkowe
Budownictwo
Warto dodana ogem
wzrostu
wartoci
dodanej
10
brutto
6
tempa
gospodarczej,
wzrostu
sytuacja
aktywnoci
gospodarcza
-2
-2
03q1
06q1
09q1
12q1
15q1
poprzednim kwartale.
70
proc.
30
detalicznym
oraz
transporcie
sprzyja
rwnie
dalszy
15
50
40
-15
60
wzrost
30
03m1
portfela
zamwie
pozostay
zblione
do
-30
06m1
09m1
12m1
15m1
proc.
60
60
Portfel zamwie w budownictwie
Produkcja budowlano-montaowa
45
45
30
30
15
15
2.3
-15
-30
03m1
-15
-30
06m1
09m1
12m1
15m1
27
wynikw
finansowych
by
wzrost
50
finansowy
brutto
przedsibiorstw
50
40
40
30
30
20
20
10
10
przyczyniajcy
si
do
spowolnienia
wzrostu
-10
-20
bya
kosztw
10q1
-20
13q1
2013
dynamiki
2012
od
07q1
2011
wysza
04q1
2010
nadal
01q1
2014
q1
q2
2015
q3 q4 q1 q2
Wskanik
rentownoci
sprzeday
5,2
5,3
4,3
4,3
2.4
Wskanik
rentownoci
obrotu netto
4,4
4,5
3,4
3,8
Rynek pracy
Odsetek firm
78,4 78,0 76,8 79,6 67,6 73,9 77,0 81,6 68,7 75,0
rentownych
jednak
obniya
si
Wskanik
pynnoci I
stopnia
dynamika
0,40 0,38 0,34 0,35 0,34 0,35 0,36 0,39 0,38 0,36
115
Pracujcy w gospodarce (BAEL)
Zatrudnienie w gospodace (GN)
110
110
105
105
100
100
95
95
90
90
85
85
01q1
03q1
05q1
07q1
09q1
11q1
13q1
15q1
Wskazuje na to utrzymujca si dodatnia warto wskanika prognoz zatrudnienia (saldo firm planujcych zwikszenie zatrudnienia
oraz planujcych jego ograniczenie) na IV kw. br. Szybki Monitoring NBP. Informacja o kondycji sektora przedsibiorstw ze szczeglnym
uwzgldnieniem stanu koniunktury w III kw. 2015 r. oraz prognoz na IV kw. 2015 r., NBP, padziernik 2015 r.
23 We wrzeniu br. stopa bezrobocia rejestrowanego (po usuniciu waha sezonowych) wyniosa 10,2% wobec 11,0% w marcu br. Rnice
pomidzy stop bezrobocia rejestrowanego a stop BAEL maj dwie przyczyny: (1) inna jest definicja osoby bezrobotnej, (2) inna jest
definicja populacji, do ktrej odnoszona jest liczba osb bezrobotnych.
28
2. Gospodarka krajowa
Relatywnie niska stopa bezrobocia i wysokie
prawdopodobiestwo
znalezienia
pracy,
potwierdzane
przez
wzrost
na
jednego
przypadajcych
liczby
ofert
25
25
bezrobotnego,
20
20
15
15
10
10
sektorze
przedsibiorstw
dynamika
si
jedynie
umiarkowanej
0
01m1
05m1
07m1
09m1
11m1
13m01
15m01
16
03m1
16
12
12
wykorzystania
zasobu
pracy
ni
-4
-4
01q1
03q1
05q1
07q1
09q1
11q1
13q1
15q1
25
indeks
niepenego
proc.
25
Indeks bezrobocia
realnym.
Indeks UI
20
20
15
15
10
10
wzrs
odsetek
firm
planujcych
planowanej
podwyki,
co
moe
kolejnych kwartaach25.
0
0
02q1
04q1
06q1
08q1
10q1
12q1
14q1
24
Indeks niepenego wykorzystania zasobu pracy mierzy podobnie jak stopa bezrobocia wielko wolnych zasobw pracy w relacji do
aktywnych zawodowo, korygujc j dodatkowo o rnic midzy czasem pracy preferowanym przez pracownikw a czasem pracy
faktycznie przez nich przepracowanym. Indeks bezrobocia oznacza stop bezrobocia przeliczon na godziny pracy.
25 Szybki Monitoring NBP. Informacja o kondycji sektora przedsibiorstw ze szczeglnym uwzgldnieniem stanu koniunktury w III kw. 2015 r. oraz
prognoz koniunktury na IV kw. 2015 r., NBP, padziernik 2015 r.
29
2.5
Rynki aktyww
proc.
12
10
2.5.1
12
Wynagrodzenia - nominalnie
Rynki finansowe
10
Wydajno pracy
-2
-2
uczestnikw
-4
-4
obligacji
skarbowych,
rynku
co
do
do
czego
poziomu
stp
Fed.
Czynnikiem,
ktry
negatywnie
-6
-6
01q1
03q1
05q1
07q1
09q1
11q1
13q1
15q1
Stopa NBP
2015-06-26
2015-10-23
negatywnie
na
ceny
akcji
na
0
08m1
10m1
12m1
14m1
16m1
250
200
200
150
150
silnego
wzrostu
zmiennoci
na
Raportu
osabi
wzgldem
amerykaskiego,
euro
jednoczenie
si
jedynie
dolara
umacniajc
DAX
WIG
100
si
50
12m1
S&P 500
100
50
12m10
13m8
14m6
15m4
Polityka pienina
120
CHF/PLN
USD/PLN
120
EUR/PLN
stopy
procentowe
NBP
na
110
110
100
100
koniunktury
oraz
wzrostu
ryzyka
90
90
80
12m1
80
12m10
13m8
30
14m6
15m4
2. Gospodarka krajowa
moliwo
obniki
stp
procentowych
na
Rynek mieszkaniowy26
mld PLN
44
230
36
180
28
130
20
80
pracy
oraz
historycznie
niskie
stopy
sprzeday
mieszka
na
rynku
12
08m1
30
09m6
10m10
12m3
13m8
15m1
9 500
9 500
8 500
8 500
7 500
7 500
6 500
6 500
5 500
5 500
4 500
4 500
rosncej
3 500
pierwotnym
mg
przyczynia
si
rwnie
poday
mieszka
nowobudowanych
2 500
06q3
6 miast RP
10 miast RP
Warszawa RP
6 miast RW
10 miast RW
Warszawa RW
6 miast hed.
10 miast hed.
Warszawa hed.
08q3
10q3
12q3
3 500
2 500
14q3
poda mieszka27.
70
deweloperw
do
rozpoczynania
nowych
tys.
Mieszkania oddane
Pozwolenia na budow mieszka 100
Mieszkania rozpoczte
Wskanik produkcji mieszka*/
75
60
50
50
40
25
30
20
-25
10
-50
-75
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
26
Wicej informacji o sytuacji na polskim rynku mieszkaniowym znajduje si w publikacji NBP Informacja o cenach mieszka i sytuacji na
rynku nieruchomoci mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w II kwartale 2015 r. (dostpne na stronie internetowej NBP: www.nbp.pl).
27 Wskazuje na to zwikszenie liczby wydanych pozwole na budow w porwnaniu z II kw. ub. r.
28 RP rynek pierwotny, RW rynek wtrny, hed. ceny z wykorzystaniem indeksu hedonicznego. Ceny transakcyjne na rynku
pierwotnym i wtrnym rednia waona udziaem zasobu mieszkaniowego danego miasta w zasobie. Agregat szeciu miast obejmuje:
Gdask, Gdyni, Krakw, d, Pozna, Wrocaw, za dziesiciu miast: Biaystok, Bydgoszcz, Katowice, Kielce, Lublin, Olsztyn, Opole,
Rzeszw, Szczecin i Zielon Gr.
31
Ramka 3: Czy w Polsce moe wystpi problem zerowego ograniczenia dla stp procentowych?
Od wybuchu wiatowego kryzysu gospodarczego w wielu gospodarkach rozwinitych banki centralne
obniyy krtkookresowe nominalne stopy procentowe do poziomu bliskiego zera. W efekcie banki centralne
straciy moliwo stymulowania gospodarki dalszymi obnikami stopy procentowej29 i dalsz ekspansywn
polityk monetarn mogy prowadzi tylko przy pomocy niekonwencjonalnych narzdzi.
Natrafienie na dolne ograniczenie stp procentowych moe mie niekorzystne skutki dla gospodarki. Z jednej
strony ogranicza pole manewru dla banku centralnego, z drugiej wzmacnia dziaanie negatywnych szokw w
gospodarce i osabia dziaanie pozytywnych. W efekcie kryzys gospodarczy moe si pogbi, a gospodarka
znale si w innej, niekorzystnej rwnowadze.
Ekonomici Narodowego Banku Polskiego przeanalizowali prawdopodobiestwo i potencjalne skutki
zaistnienia takiego zjawiska w Polsce, zakadajc, e polityka pienina jest prowadzona zgodnie z regu
Taylora30. Skonstruowano model gospodarki polskiej i przeprowadzono jego estymacj dla lat 2002-2014.
Nastpnie wykorzystano go do oszacowania historycznych prawdopodobiestw pojawienia si
implikowanych przez model zerowych stp procentowych w gospodarce, oceny zalenoci midzy tym
prawdopodobiestwem a poziomem celu inflacyjnego oraz do zbadania zmiany reakcji gospodarki na szoki w
otoczeniu zerowych stp procentowych31.
Pierwszym poruszonym zagadnieniem byo ksztatowanie si w przeszoci zagroenia implikowanymi
zerowymi stopami procentowymi. Jak mona zaobserwowa na wykresie, prawdopodobiestwo to byo
bliskie zera a do roku 2012, a nastpnie istotnie wzroso. Niemniej ryzyko wci pozostaje niskie i nie
przekroczyo ani razu 5%.
Wykres R.3.1 Prawdopodobiestwo natrafienia na dolne ograniczenie stp procentowych w horyzoncie roku, dwch lat i
trzech
0.06
Horyzont: 1 rok
Horyzont: 2 lata
Horyzont: 3 lata
0.05
0.04
0.03
0.02
0.01
2004
2006
2008
2010
2012
2014
rdo: M. Brzoza-Brzezina, M. Kolasa, M. Szetela (2015), Czy Polsce grozi puapka deflacyjna?, Materiay i Studia NBP Nr 320.
Uwaga: Krzywe pokazuj, jakie byo w danym momencie prawdopodobiestwo uderzenia w dolne ograniczenie stp w horyzoncie roku (ta
linia), dwch lat (fioletowa linia) oraz trzech lat (zielona linia).
Kilka bankw centralnych obniyo stopy nieznacznie poniej zera, co pokazuje, e w rzeczywistoci omawiane ograniczenie
obowizuje na poziomie nieznacznie ujemnym. Dla jasnoci wywodu aspekt ten zosta pominity.
30 M. Brzoza-Brzezina, M. Kolasa, M. Szetela (2015), Czy Polsce grozi puapka deflacyjna?, Materiay i Studia NBP Nr 320.
29
Dugofalowe skutki podaowe zerowych stp procentowych nie byy analizowane w omawianym opracowaniu. Mona o nich
przeczyta np. w publikacji A. Rzocy (2015) p.t. Kryzys bankw centralnych. Skutki stopy procentowej bliskiej zera.
31
32
2. Gospodarka krajowa
W dalszej kolejnoci zbadano, w jaki sposb poziom celu inflacyjnego wpywa na prawdopodobiestwo
wystpienia zerowych stp procentowych 32. Symulacje33 pokazay, e aktualny cel inflacyjny w znacznym
stopniu zabezpiecza przed tym problemem zerowe stopy wystpuj rzadziej ni raz na sto lat. Jednak ju
obnienie celu o 1 punkt procentowy doprowadzioby do tego, e przecitnie co okoo 22 lata stopy
Narodowego Banku Polskiego trafiayby na to ograniczenie. Co wicej, 25% takich przypadkw nastpowao
po nie wicej ni 7 latach od startu symulacji.
Model pozwoli rwnie odpowiedzie na pytanie, jak zmieniaby si transmisja szokw, gdyby stopy
procentowe w gospodarce byy na poziomie zera. Poniej zaprezentowano jako przykad reakcj gospodarki
na pozytywny szok produktywnoci (np. obnika cen ropy, nowa technologia produkcji itp.). W normalnych
warunkach taki szok doprowadziby do wzrostu produkcji, spadku inflacji oraz spadku poziomu stp banku
centralnego, a w konsekwencji do deprecjacji realnego kursu walutowego. Brak moliwoci dostosowania stp
procentowych sprawia m.in., e realny kurs zamiast deprecjonowa aprecjonuje, a popyt krajowy i
zagraniczny maleje. W efekcie zamiast wzrostu produkcji nastpuje spadek PKB.
Podsumowujc, prawdopodobiestwo wystpienia zerowych stp procentowych w Polsce byo historycznie
niskie. Wynika to m.in. z faktu i cel inflacyjny (2,5%) w sposb wystarczajcy chroni przed zblieniem si stp
procentowych NBP do poziomu zera.
Wykres R.3.2 Funkcja reakcji na impuls. Szok produktywnoci (podaowy)
rdo: M. Brzoza-Brzezina, M. Kolasa, M. Szetela (2015), Czy Polsce grozi puapka deflacyjna?, Materiay i Studia NBP Nr 320.
Uwaga: Zielona linia pokazuje jak wygldaby szok, gdyby ograniczenie stp procentowych nie wizao banku centralnego. Fioletowa linia
pokazuje, jak wyglda propagacja szoku, gdy bank centralny nie ma moliwoci obnienia stp.
W duszym okresie przykadowe podniesienie celu inflacyjnego przekada si na wysze oczekiwania inflacyjne. Zgodnie z
rwnaniem Fishera, ktre definiuje nominaln stop jako sum realnej stopy oraz oczekiwanej inflacji, oznacza to wysze
nominalne stopy w dugookresowym stanie rwnowagi (zakadajc, e realna stopa procentowa pozostanie bez zmian). W efekcie
bank centralny bdzie mia wikszy bufor do wykorzystania w przypadku recesji i co za tym idzie, prawdopodobiestwo
uderzenia w zerowe ograniczenie stp procentowych zmaleje.
32
Dla kadego poziomu celu przeprowadzono 10000 symulacji stochastycznych zaczynajcych si w stanie ustalonym modelu (w
szczeglnoci inflacja znajdowaa si na poziomie celu), a nastpnie sprawdzano, po jakim czasie stopy procentowe obni si do
zera.
33
33
2.6
Nisze
ni
procentowe,
poprzednich
stabilny
wzrost
latach
stopy
gospodarczy
proc.
40
40
30
30
20
20
10
10
-10
07m1
-10
09m1
11m1
13m1
15m1
proc.
50
50
Pozostae
Kredyty mieszkaniowe
Kredyty konsumpcyjne
Dynamika kredytw dla gospodarstw domowych ogem
40
40
przyrost
rozkada
si
roczne
tempo
30
30
20
20
10
10
wzgldnie
wzrostu
kredytw
ich
oprocentowania
(Wykres
ok.
walutowych
6%
rocznie
kredytw
warto
-10
09m1
11m1
13m1
15m1
sektora
Pozostae
Kredyty biece
Kredyty o charakterze inwestycyjnym
Dynamika kredytw dla przedsibiorstw ogem
proc.
30
2.34).
-10
07m1
30
20
20
10
10
portfela
mieszkaniowych,
co
-10
07m1
od
sierpnia
2013
r.
ostatnim
okresie
-10
09m1
11m1
13m1
15m1
W niniejszym rozdziale dynamika kredytu dla danego sektora gospodarczego jest definiowana jako dynamika nalenoci
monetarnych instytucji finansowych od tego sektora.
34
Por. Ramka 1 Metoda identykacji ryzyka nadmiernej akcji kredytowej w: Raport o stabilnoci systemu finansowego, NBP, lipiec
2015 r.
35
34
2. Gospodarka krajowa
rzeczywiste
oprocentowanie
tych
kredytw
20
cechuj
si
najwysz
30
25
15
20
10
15
kredytw36.
10
5
5
0
07m1
0
09m1
11m1
13m1
15m1
III kw. br. wobec 3,2% r/r w II kw. oraz 4,7% r/r w I
kw.).
Przejciowe
spowolnienie,
nastpnie
inwestycyjnym
nadal
rosy
proc.
Pozostae depozyty
Depozyty gospodarstw domowych
Depozyty przedsibiorstw
Dynamika depozytw ogem
25
25
20
20
15
15
10
10
-5
07m1
-5
09m1
11m1
13m1
15m1
kredyty inwestycyjne37.
gospodarce
(Wykres
2.35).
proc.
30
25
30
25
20
20
15
15
10
10
-5
-5
depozytw
(Wykres
2.36).
jednoczesne
przypieszenie
-10
07m1
-10
09m1
11m1
13m1
15m1
35
2.7
Bilans patniczy
obserwowane
poprzednich
30
20
30
20
10
10
-10
-10
-20
-20
-30
-30
wskazuje
na
coraz
wiksz
konkurencyjno
ograniczenia
nadwyki
-40
-40
04q1
07q1
10q1
13q1
nadal
mld PLN
40
zagraniczny) .
40
40
20
20
-20
-20
-40
-40
-60
04q1
07q1
10q1
13q1
kapitaowym
bya
akumulacja
zoy
si
istotny
wzrost
rezerw
Poczwszy od danych za I kw. br. dane bilansu patniczego Rzeczypospolitej Polskiej s publikowane w walucie krajowej, a nie
jak dotychczas w euro.
39 Wedug wstpnych danych za lipiec oraz sierpie br. na rachunku biecym obserwowany jest deficyt, spowodowany wikszym
wzrostem importu ni eksportu oraz zmniejszeniem si nadwyki w saldzie usug.
40 Spadek dochodw zagranicznych inwestorw bezporednich zwizany by z przesuniciem czci dywidend z II kw. br. na
kolejny kwarta, a czciowo wynika rwnie ze zmniejszenia dywidend przez niektre spki.
41 Fundusze unijne odnotowywane s na rnych rachunkach bilansu patniczego. Na rachunku kapitaowym uwzgldnia si
fundusze strukturalne i spjnoci, podczas gdy na rachunku dochodw wtrnych fundusze spoeczne. rodki z funduszu
Wsplnej Polityki Rolnej odnotowywane s na rachunku dochodw pierwotnych..
38
36
2. Gospodarka krajowa
walutowych oraz wyrany spadek zagranicznych
inwestycji
Polsce.
Obniyy
si
zarwno
42
jak
czynnikw
rwnie
podmiotw
inwestycje
zagranicznych
finansowych
polskim
sektorze
bankowym.
Efektem
powyszych
tendencji
bya
dalsza
relacji
do
PKB
wzrosy
do
Saldo obrotw
biecych/PKB
Saldo obrotw
biecych i
kapitaowych/
PKB
Saldo obrotw
towarowych/PKB
Oficjalne aktywa
rezerwowe
w miesicach
importu
towarw i usug
Zaduenie
zagr./PKB
Midzynarodowa
pozycja
inwestycyjna
netto/PKB
Oficjalne aktywa
rezerwowe/
Zaduenie zagr.
wymagalne w
cigu 1r. plus
prognozowane
saldo obrotw
biecych**
Oficjalne aktywa
rezerwowe/
Zaduenie zagr.
wymagalne w
cigu 1r.**
2013
2012
wynikao
2011
mierze
2010
znacznej
2014
q1
q2
q3
2015
q4
q1
q2
-5,4 -5,2 -3,7 -1,3 -1,3 -1,9 -2,3 -2,0 -1,3 -0,4
0,5
0,1
0,4
1,7 1,9
-3,0 -3,5 -2,1 -0,1 0,0 -0,4 -0,5 -0,8 -0,2 0,1
4,9
5,2
5,3
5,5 5,8
66
69
70
72
72
72 73
-68
-69
-68
-66 -65
76
80 100 85
94
97
98
93 106 94 100
99
71
71
70
Spadek zaangaowania nierezydentw w dune papiery wartociowe mg by zwizany ze spadkiem wielkoci emisji polskich
obligacji skarbowych.
43
37
38
decyzyjnych Rady Polityki Pieninej (ang. minutes) w lipcu, wrzeniu oraz padzierniku, a take Informacj
po posiedzeniu Rady Polityki Pieninej w listopadzie br. Opis dyskusji na listopadowym posiedzeniu RPP
zostanie opublikowany 19 listopada br., a nastpnie umieszczony w kolejnym Raporcie.
Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady
poprawy koniunktury
aktywnoci
gospodarczej
tym
obszarze
koniunktury
si
euro.
dalszy
silna
Analizujc
ksztatowanie
oywienie
gospodarcze
spadek
Zwracano
si
bezrobocia,
take
uwag
strefie
wczeniejsza
na
dobr
sytuacj
przejciowy
gospodarczego
I
kwartale.
korzystnych
charakter
Stanach
Czonkowie
spowolnienia
Zjednoczonych
ci
perspektywach
zaznaczali,
tej
w
e
gospodarki
na
rynku
nieruchomoci
oraz
Cz
czonkw
istotnym
Rady
czynnikiem
wskazywaa
ryzyka
take,
dla
wzrostu
najwikszych
Argumentowano,
aktywnoci
negatywnie
rozwinitych,
gospodarkach
e
tych
na
w
relatywnie
niski
gospodarkach
dynamik
tym
wschodzcych.
oddziauje
eksportu
Niemiec.
wzrost
krajw
Wskazywano
39
negatywny
gospodarcz
gospodarczej
konsumpcja,
wpyw
na
sytuacj
wobec
umiarkowanego
wzrostu
gwnym
rdem
wzrostu
pozostaa
ktrej
aktywnoci
prawdopodobnie
sprzyja
dalszy
wzrost
dobra
sytuacja
finansowa,
umoliwiajca
Jednoczenie
cz
czonkw
Rady
na
pocztku
II
kwartau
oraz
stabilizacj
wzrostu
aktywnoci
rynkach
osabienie.
Analizujc
sytuacj
na
wiatowych
Jednoczenie
podczas
gdy
EBC
zapowiada
do
roku.
kontynuacj
skupu
Niektrzy
aktyww
czonkowie
przynajmniej
Rady
zaznaczyli
na
przyczynia
hamowa
take
banki
najwikszych
gospodarek
co
wskazuje
si
dalszy
lipcowa
do
projekcja
niekorzystnych
wzrost
udziau
moe
zmian
przemysu
sytuacj
polskiej
prawdopodobnie
na
sferze
poziomie
realnej
zblionym
do
40
dla
gospodarki,
poniewa
wraz
rosncym
technologicznym
innowacyjnoci
produkcji
rosn
bdzie
wydajno pracy.
inwestycji.
Cz
czonkw
Rady
Zdaniem
ktrych
kosztw
stanie
dochody
pokry
po
pokryciu
patnoci
odsetkowych
podkrelaa,
dynamika
kredytw
ograniczane
zacienianie
polityki
przez
systematyczne
makroostronociowej
na
spacie
nie
zwiksza
si
pozostaje
na
umiarkowanym poziomie.
Dyskutujc
na
temat
niektrych
czonkw
Rady
wzrost
wzrostem
kosztw
obsugi
dugu,
deprecjacj
zotego
zwikszajc
podmiotw gospodarczych z
obcienia
tytuu kredytw
take
przyczyni
si
do
pogorszenia
perspektyw
wzrostu
polsk
ograniczony.
Cz
gospodark
czonkw
czynnikiem
bdzie
Rady
niepewnoci
prawdopodobnie
zwracaa
jest
uwag,
ksztat
polityki
41
ci
Omawiajc
przyszym
procesy
roku.
inflacyjne
Czonkowie
gospodarce,
dynamiki
cen.
Cz
czonkw
Rady
si
obnia
procentowych,
poziomu
poziom
uzasadniona
nominalnych
stp
realnych
jest
stp
stabilizacja
procentowych
na
obecnym poziomie.
przez
lipcow
projekcj,
przy
zaoeniu
przy
co
utrzymaniu
wraz
nominalnych
ustpieniem
stp
na
szokw
wskazuje
pod
centralna
cieka
projekcji.
Inni
uwag
niepewno
dotyczc
sytuacji
cen
gospodark.
bdzie
wskazywanej
prawdopodobnie
w
lipcowej
wysza
projekcji,
do
od
czego
jest
stopniowy
wzrost
42
zwikszany
Chinach
na
globaln
przez
koniunktur
mogce
bdzie
towarzyszy
temu
azjatyckich.
kanaem
Wskazywano,
wpywu
spowolnienia
bdzie
wraz
uruchomieniem
pomocowego
dla
trzeciego
Grecji
programu
spado
ryzyko
miao
zwikszenia
udziau
popytu
sytuacji
Grecji
dla
Czonkowie
wspieraoby
Rady
na
dynamik
konsumpcyjnego
skutkw
co
wpyw
PKB,
niewielki
wzrost
podkrelali,
eksportu
pogorszenie
okresie.
gwnym
tendencji
czynnikiem
ryzyka
dla
wiatowego
Zaznaczano,
spadkowej,
co
przypadku
moe
czci
oddziaywa
oczekiwano
spowolnienia
Chinach.
chiskiego
popytu
na
produkty
bya
zdania,
wpyw
spowolnienia
Cz
czonkw
Rady
podkrelaa,
43
kolejnych kwartaach.
zwracano
uwag,
utrzymuje
si
tym
na
aktywno
gospodarcz
w strefie euro.
Analizujc
wzrost
Riksbank.
Omawiajc
sytuacj
na
wiatowych
rynkach
oraz
ich
ostatnim
podwyszon
okresie.
zmienno
Istotnym
czynnikiem
Chinach
tamtejszych
cen
silny
by
realnej
stabilny,
polskiej
obniya
si
suszy
oraz
przejciowe
ograniczenia
bezrobocia
ryzyko
znalezienia pracy.
efekcie
moe
kryzysw
nastpi
nastawienia
inwestorw
wschodzcych.
Czonkowie
dodatkowym
rdem
sferze
wraz
wystpienia
Podkrelano,
spadek
konsumpcji
akcji.
oraz
sytuacj
walutowych.
dalsze
pogorszenie
wobec
ci
rynkw
wskazywali,
wstrzsw
e
na
44
Dyskutujc
oraz
na
gospodarczego
rosnce
temat
prawdopodobiestwo
perspektyw
wikszo
wzrostu
czonkw
Rady
do
obserwowanego
pierwszym
Omawiajc
sektora
Wskazywano,
sektora
kredytowej
kierunku
osabienia
prywatnego
e
rynku
pozostaje
czynnikiem
bankowego,
s
kredytowym
niepewnoci
przez
prace
umiarkowany.
to
dla
take
akcji
parlamentarne
nad
moe
czonkw
PKB
na
Wikszo
dynamiki
sytuacj
Rady
podkrelaa
polskiej
gospodarki
ostatnim
okresie,
aktywnoci
rozwaanych
dotychczas
oraz
podatkowych.
ograniczenia
Ponadto
moe
dochodw
ono
skutkowa
Zdaniem
Omawiajc
procesy
czonkowie
Rady
umiarkowanego
doprowadzi
do
gospodarczej.
wprowadzenie
spowolnienia
wzrostu
PKB
w Polsce.
uwarunkowa
wysokiej
odpornoci
istotne
polskiej
jest
utrzymanie
gospodarki
na
gospodarczego.
Niektrzy
czonkowie
zwracali
nadal
gospodarce,
uwag,
ujemnej
wzrostu
luki
pac
mimo
popytowej,
nominalnych
wobec
inflacyjne
dla
zawartej
Rady
produktach.
polskich
maych
rednich
sektora
Niektrzy
zwracaa
jednak
uwag
na
moliwo
ponowne
spowolnienia
spadki
cen
surowcw
gospodarczego
na
rynkach
Chinach,
45
importu
Niektrzy
oceniali,
oddziaywa
chiskich
wzrost
produktw.
cen
warzyw
owocw
najbardziej
prawdopodobna
jest
wikszo
czonkw
Rady
uznaa,
wobec
nierwnowag
gospodarce,
obecnym
i za granic.
poziomie.
Cz
czonkw
Rady
Polski
zmiennoci
rynkach
Rady
produkcji
finansowych.
na
midzynarodowych
Niektrzy
czonkowie
jej
perspektywy,
przemysowej
czonkowie
oraz
Rady
popytu
prawdopodobnego
oywienia
wstrzsw.
krajw.
46
dalszego
moe
nie
krajach
niektrych
czonkowskich
unii
walutowej
jest
odoy
wyklucza
czasie
rozszerzenia
czonkw
podwyki
swojego
Rady
stp
programu
oddziaujc
korzystne
Rady
zwracali
spowolnienia
jednak
uwag,
gospodarczego
struktura
Chinach
na
rwnie
rynkach
dla
polskiej
finansowych
gospodarki.
utrzymuje
si
rynkach.
zacienienia
Zjednoczonych
kryzysu
rozwijajcych
Omawiajc
procesy
inflacyjne
za
granic,
nieruchomoci.
Wskazali
Podkrelali
oni,
polityki
ryzyko
zadueniowego
zwaszcza
na
ryzyko
perspektywa
pieninej
zwiksza
si,
oni
wystpienia
wielu
w
Stanach
tych,
krajach
gdzie
Analizujc
uwag
inflacyjnych
na
obnienie
oczekiwa
dotyczc
perspektyw
polityki
sytuacj
sferze
realnej
polskiej
wskazywali
wci
dobr
sytuacj
na
47
polskiej
si
akcji
w ostatnich miesicach.
gospodarki,
przy
utrzymujcym
co
moe
sygnalizowa
osabienie
wyhamowanie
wzrostu
aktywnoci
trwaego
uytku
dobra
inwestycyjne
w gospodarce wiatowej.
Odnoszc
dla
si
gospodarstw
do
domowych
sytuacji
finansowej
czonkowie
na
Rady
wzrost
korporacyjnych
zwracali
dynamiki
ostatnim
ponadto
kredytw
okresie,
zwizany
kredytowej
dynamice
pac
wiadczy
niekorzystanie
wpyn
na
sytuacj
na
temat
perspektyw
wzrostu
prognozowanego
pracownikw
publikacji
nieco si zmniejszya.
trudnoci
pozyskiwaniem
domowych,
stopy
gospodarstw
zwracano
dobrowolnych
domowych
uwag
na
oszczdnoci
ostatnim
okresie.
konsumpcji
kolejnych
kwartaach.
48
projekcji
lipcowej
projekcji
ryzyka
dla
NBP.
wzrostu
obietnicami
budetowej
wyborczymi,
na 2016
moe
r., jak
oddziaywa
stabilnoci
w duszym okresie.
finansw
publicznych
polskiej
obecnym
perspektyw
dobrowolnych
Dyskutujc
na
gospodarce,
polskiej
temat
procesw
globalnej
wzrost
Cz
gospodarczy
czonkw
koniunktury.
oszczdnoci
Rady
Niektrzy
gospodarstw
domowych.
Niektrzy czonkowie Rady wyrazili natomiast
oddziaujc
sprzedanej,
krajowego,
ograniczaby
wraz
nisk
uwag
poziomie.
na
na
co
zwracano
inflacyjnych
gospodarki
dynamik
kierunku
wyszego
skal
popytu
ewentualnego
spowolnienia
gospodarki.
zagodzenie
czonkw
zmniejszaoby
Rady
prawdopodobnie
wzrost
nieco
inflacji
wolniejszy
bdzie
ni
gospodarczego,
Argumentowali
polityki
wynikajcego
oni
ponadto,
pieninej
dysparytet
pomidzy
Polsce
stopami
gdzie
oczekiwano.
spowodowany
niekorzystnymi
agodna
ocenie
polityka
pienina
niektrych
moe
czonkw
by
Rady
przemawia
ich
zdaniem
przestrze
do
agodzenia
polityki
pieninej
49
Informacja
po
posiedzeniu
Rady
Polityki
aktywnoci
oywienie
gospodarczej
na
wiecie
gospodarcze,
napywajce
dane
popytu
wci
ujemn
luk
popytow,
wzrost
PKB
kolejnych
III
kw.
obniy
kwartaach
si,
jednak
oczekiwana
jest
niezmienionych
przygotowan
stp
przy
zaoeniu
procentowych
NBP,
zakupu
aktyww
zasygnalizowa
jego
popyt
pracy.
krajowy.
Wzrostowi
popytu
sprzyja
50
Jednoczenie
rdem
niepewnoci
ryzyko
silniejszego
spowolnienia
koniunktur,
take
moliwo
niskiej
inflacji
otoczeniu
polskiej
gospodarki.
51
52
Projekcja inflacji i PKB zostaa opracowana w Instytucie Ekonomicznym (IE) Narodowego Banku
Polskiego i przedstawia prognozowany rozwj sytuacji w gospodarce polskiej przy zaoeniu
staych stp procentowych NBP. Nadzr merytoryczny nad pracami zwizanymi z projekcj
sprawowa Andrzej Sawiski, Dyrektor Generalny Instytutu Ekonomicznego NBP. Prace
koordynowane byy przez Biuro Prognoz i Projekcji IE. Do opracowania projekcji wykorzystano
model makroekonomiczny NECMOD44. Projekcja powstaa jako wynik procesu iteracyjnego, w
trakcie ktrego korygowane byy cieki niektrych zmiennych modelu, jeeli nie byy one
zgodne z intuicj ekonomiczn ekspertw NBP, bazujc na ich wiedzy o procesach
gospodarczych. Zarzd NBP zatwierdzi przekazanie projekcji Radzie Polityki Pieninej.
Projekcja stanowi jedn z przesanek, na podstawie ktrych Rada Polityki Pieninej podejmuje
decyzje o poziomie stp procentowych NBP.
Projekcja listopadowa z modelu NECMOD obejmuje okres od IV kw. 2015 r. do IV kw. 2017 r.
punktem startowym projekcji jest III kw. 2015 r.
Projekcja zostaa przygotowana przy zaoeniu niezmienionych stp procentowych NBP z
uwzgldnieniem danych dostpnych do 19 padziernika 2015 r.
Aktualna
wersja
dokumentacji
modelu
jest
dostpna
http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/polityka_pieniezna/dokumenty/necmod.html.
44
na
stronie
internetowej
NBP
53
4.1
Synteza
Na
ksztat
obecnej
projekcji
wpywaj
utrzymujce
si
niskie
ceny
jej
niskie
ceny
bd
pomimo
presji
pozwala
na
utrzyma
spadek
cen
producenta
stosunkowo
wysok
opacalno
przyczyniajc
si
do
wzrostu
konsumpcji.
Utrzymywanie
si
korzystnego
szoku
wzrostu
gospodarkach
struktura
wzrostu:
stabilny
inwestycji
przy
neutralnym
wkadzie
eksportu netto.
W horyzoncie projekcji oczekiwana jest jedynie
umiarkowana poprawa koniunktury w strefie
euro, ktra bdzie w ograniczonym stopniu
54
8
90%
60%
30%
Proj. centralna
-1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
17q1
-1
17q4
wydatkach
konsumpcyjnych
gospodarstw
systematyczna
domowych
poprawa
wspiera
ich
sytuacji
6
90%
60%
30%
Proj. centralna
Cel inflacyjny
si
si
-1
-1
take
niska
inflacja,
zwikszajca
procentowe
stanowi
prawdopodobnego
przesanki
horyzoncie
dla
projekcji
-2
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
17q1
-2
17q4
bd
rwnie
przedsibiorstw.
wydatki
Inwestycjom
sytuacji
pozwalajcej
rodkw
finansowej
na
przedsibiorstw,
finansowanie
wasnych
oraz,
inwestycji
podobnie
jak
ze
w
zdolnoci
produkcyjnych
uwarunkowania
zewntrzne
55
si
syntetyczn
luki
miar
popytowej,
presji
bdcej
popytowej
silne
obnienie
si
cen
ropy
presja
kosztowa
odzwierciedlona
krajowych
cen
spadku
gospodarce,
cen
producenta
umiarkowanym
wzrocie
importu
(PPI)
oraz
jednostkowych
kosztw pracy.
W
horyzoncie
projekcji
wpyw
czynnikw
inflacyjnego
NBP,
oczekiwana
umiarkowana
koniunktury
kraju
na
co
wskazuje
skala
poprawy
strefie
euro
oraz
wschodzcych,
tym
56
drugiej
strony
nie
mona
wykluczy
na
gospodark
strefy
euro
Planu
Europejskiej.
Inwestycyjnego
takim
Komisji
scenariuszu
popyt
co
pozwolioby
szybciej
wej
tej
w
dla
symetrii
obu
wykresu
wymienionych
4.2
Otoczenie zewntrzne
ograniczajce
presj
inflacyjn
na
wiecie.
Niska dynamika cen ropy wynika z korzystnych
uwarunkowa
podaowych
na
rynku
tego
polityka
krajw
zrzeszonych
OPEC
57
1,4
czynnikiem,
roku
ktry
oddziaywa
moe
1,4
Rolne
Energetyczne
1,2
1,2
1,0
1,0
0,8
0,8
0,6
0,6
od
kierunku
porozumienie midzy
staymi
czonkami
Rady
pozostaych
surowcw
0,4
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
0,4
17q1 17q4
energetycznych,
produkcji
4,5
surowcw
4,0
4,0
3,5
3,5
3,0
3,0
2,5
2,5
(Wykres 4.3).
2,0
2,0
1,5
1,5
1,0
1,0
0,5
0,5
0,0
08q1
surowcw
energii.
najbliszych
konsekwencji,
latach
warunkach
ceny
sabego
popytu
krajach
rolnych
na
rynkach
wiatowych
4,5
Strefa euro
09q1
10q1
Niemcy
11q1
USA
12q1
13q1
Wlk. Brytania
14q1
15q1
16q1
0,0
17q1 17q4
Strefa euro
Niemcy
USA
Wlk. Brytania
-2
-2
stabilizacji
-4
-4
-6
-6
rolnych
cen
na
surowcw
niskim
energetycznych
poziomie,
jest
jedynie
spoycia
gospodarce
58
indywidualnego
ksztatuj
si
tej
korzystnie,
to
-8
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
-8
17q1 17q4
dla
mniej
prognozy
inwestycji
optymistyczne.
Wzrostowi
konsumpcyjnego
poprawa
powinna
sytuacji
na
sprzyja
rynku
pracy
kierunku
oddziaywa
wzrostu
konsumpcji
rwnie
niska
powinna
inflacja,
energii,
zwikszajcy
si
nabywcz
wpywa
moe
rwnie
Ograniczone
wci
tempo
wykorzystania
kontynuacj
relatywnie
niskim
zdolnoci
procesu
poziomem
produkcyjnych,
odduania
si
poprawy
tym
zakresie,
do
finansowania rynkowego.
Przy
1,6
1,5
1,5
1,4
1,4
1,3
1,3
1,2
1,2
1,1
1,1
popycie
konsumpcyjnym
oraz
1,0
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
1,0
17q1 17q4
(Wykres 4.6).
Mimo e zrewidowane dane za ostatnie kwartay
wskazuj na nieco wiksz skal oywienia
gospodarki strefy euro, to w porwnaniu do
zaoe
poprzedniej
rundy
prognostycznej
59
strefie
euro,
korzystniej
gospodarkach
indywidualne,
pozostanie
ktremu
spoycie
sprzyja
bd
spowolnienia
ostatnich
dwch
zatrudnienia,
stopa
bezrobocia
bezporedni
wpyw
niskich
cen
7
Strefa euro
USA
Wlk. Brytania
Nisze
ceny
surowcw
prawdopodobnie
wczeniejsze
60
-1
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
-1
17q1 17q4
4.3
2017
7
PKB (kw/kw) (%)
-1
oywieniu
strefie
euro.
oraz
niskie
ceny
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
17q1 17q4
-1
surowcw
wydatkw
konsumpcyjnych
Spoycie ogem
Przyrost zapasw
PKB
-1
-1
cen
-2
-2
ropy
naftowej
oraz
wysokiej
produktw
rolnych.
Dodatkowo
poday
jednak
(ktrej
miar
jest
ujemna
luka
-3
14q1
15q1
16q1
17q1
17q4
-3
2,5
Inflacja bazowa
Ceny ywnoci
Ceny energii
Inflacja CPI
2,0
2,0
1,5
1,5
1,0
1,0
0,5
0,5
0,0
0,0
-0,5
-0,5
-1,0
-1,0
-1,5
-1,5
Popyt krajowy
Tempo wzrostu popytu konsumpcyjnego od
pocztku 2014 r. byo stosunkowo stabilne,
utrzymujc si w przedziale 3,0%-3,2% r/r. Silny
-2,0
14q1
15q1
16q1
17q1
17q4
-2,0
61
na odbudow stopy
jest
utrzymanie
spoycia
si
gospodarstw
stabilnego
domowych
12
Spoycie indywidualne (r/r) (%)
10
10
bezrobocia
tym
konsumpcyjnych
-2
-2
-4
-4
-6
-6
-8
08q1
dynamiki
stopniu
prognozowane
wynagrodze.
finansowa
przyspieszenie
lad
wydatki
za
konsumpcyjne
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
-8
17q1 17q4
procentowe
obniajc
koszt
nowo
oraz
wysoki,
koniunkturalnego,
jak
na
poziom
faz
cyklu
wykorzystania
12
10
10
dynamik
PKB,
poziomie
-2
14q1
15q1
16q1
17q1
17q4
-2
si
dobrej
sytuacji
finansowej
Informacja o kondycji sektora przedsibiorstw ze szczeglnym uwzgldnieniem stanu koniunktury w III kw. 2015 r. oraz prognoz
koniunktury na IV kw. 2015 r., NBP.
46
62
inwestycyjnych
ze
rodkw
nadal
niskie
energetycznych,
ktre
funkcjonowania
utrzyma
ceny
surowcw
obniaj
przedsibiorstw,
stosunkowo
koszty
pozwalajc
wysok
opacalno
oddziaywa
korzystnie
na
koszt
bd,
kredytu,
wpywajce
niskie
stopy
rundzie
pozostaj
na
prognostycznej
zaoeniem
niezmienionym
poziomie.
oczekiwane
pozytywnych
tendencji
jest
w
utrzymanie
tym
sektorze
do
zacigania
dugoterminowych
bdzie
niski
poziom
stp
wspomaga
Mieszkanie
dla
rwnie
rzdowy
Modych,
czego
Informacja o kondycji sektora przedsibiorstw ze szczeglnym uwzgldnieniem stanu koniunktury w III kw. 2015 r. oraz prognoz
koniunktury na IV kw. 2015 r., NBP.
48
63
bdzie
kryteriw
natomiast
zaostrzenie
przyznawania
mieszkaniowych
wraz
kredytw
wprowadzon
ksztat
projektu
Ustawy
budetowej
kontynuowania
dziaa
tempa
wzrostu
spoycia
zbiorowego.
Ksztatowanie
si
wydatkw
inwestycyjnych
90
2007-2013,
wskazuj,
perspektywy
dotychczasowe
wykorzystanie
2014-2020
bdzie
90
60
60
30
30
szczeglnoci
realizowanych
programw
przez
jednostki
regionalnych,
samorzdu
64
2013
2014
2015
2016
2017
30
25
20
15
10
-5
-1
-10
-2
-15
-3
handlu
zagranicznego
Polski
zarwno
Umiarkowany
potwierdzaj
wzrost
eksportu
rwnie
przedsibiorcw,
ktrzy
konkurencyjnoci
cenowej
deklaracje
pomimo
oraz
wysokiej
-20
opacalnoci
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
17q1 17q4
-4
ktre
importochonnoci,
cechuj
w
si
horyzoncie
du
projekcji
wzrostu
pozostanie
czynnikiem
Wykres 4.15 Ceny eksportu i importu
20
1,10
Terms of trade (prawa o)
16
1,05
12
1,00
0,95
0,90
0,85
-4
0,80
si
na
historycznie
wysokim
cen
surowcw
energetycznych.
-8
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
17q1 17q4
0,75
dochodw
kapitaowego
rozliczania
wtrnych
powizane
perspektywy
rachunku
zakoczeniem
finansowej
Informacja o kondycji sektora przedsibiorstw ze szczeglnym uwzgldnieniem stanu koniunktury w III kw. 2015 r. oraz prognoz
koniunktury na IV kw. 2015 r., NBP.
49
65
wzrostu
produktu
potencjalnego
ktrej
obniyo
si
nastpstwie
Wykres 4.16 Produkt potencjalny (r/r, %) dekompozycja
5
Ludno
co
z
zwizane
pewnym
jest
Rynek pracy
Kapita
TFP
Produkt potencjalny
z,
opnieniem,
wzrostu
potencjau
produkcyjnego
umiarkowanego
trendu
obecnie
dynamiki
II
-1
14q1
15q1
16q1
17q1
17q4
-1
wzrostowego
cakowitej
niskiej
wydajnoci
r.
tendencje
odzwierciedlone
na
rynku
obniajcej
si
pracy,
stopie
systematycznym
bezrobocia.
rwnowagi
obnianiem
Spadkowi
stopy
si
stopy
bezrobocia
66
aktywnoci
zawodowej,
po
spadku
Ograniczenie
aktywnoci
na
tendencji
demograficznych
emigracji,
odzwierciedlonych
relatywnie
niskim
wzrocie
produktu
51
Badanie ankietowe rynku pracy. Raport 2013, NBP oraz Badanie ankietowe rynku pracy. Raport 2014, NBP.
52
53
Wedug metodologii BAEL kobiety w wieku 45-59 i mczyni w wieku 45-64 lat.
67
utrzymywa
si
bdzie
na
projekcji,
drugiej
natomiast
wzrostu
produktu
popytowej
-1
-1
-2
-2
przyspieszania
tempa
koniunktura
gospodarce,
sygnalizuje,
mniejszym
stopniu
ni
dostosowa
reaguje
cenowych,
opnieniem
na
inflacja
CPI
wielko
luki
-3
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
17q1 17q4
-3
4.18).
Niska
dynamika
liczby
57,0
wydajnoci
pracy,
56,0
przyspieszeniem
tempa
oraz
55,5
55,0
54,5
54,0
-1
53,5
prognozowanym
wzrostu
TFP
56,5
wymaga
pracownikw,
pracodawcw
wyduajce
czas
ze
zatrudnienia,
zwikszeniem
rosn
poziomu
bdzie
intensywno
przepracowanych
zatrudnionych
godzin
pracownikw .
55
przez
Dane
54
55
68
ju
BAEL
-2
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
53,0
17q1 17q4
wzrostu
pracujcych,
14
nastpnie
stabilizacji poziomu zatrudnienia w latach 20162017, w horyzoncie projekcji spada bdzie stopa
12
10
-2
bezrobocia przyczyni si do
przyspieszenia
tempa
wzrostu
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
17q1 17q4
-4
nominalnych
pozostanie
na
relatywnie
niskim
14
finansowego
pacow
12
bezrobocia
10
10
CPI,
pacowych
-2
-2
ogranicza
(Wykres
bdzie
zmniejszajca
4.20).
spadek
skal
Presj
stopy
da
-4
08q1
14
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
12
15q1
16q1
-4
17q1 17q4
56
Informacja o kondycji sektora przedsibiorstw ze szczeglnym uwzgldnieniem stanu koniunktury w III kw. 2015 r. oraz prognoz
koniunktury na IV kw. 2015 r., NBP.
57
69
przez
czynniki
fundamentalne.
salda
rachunku
obrotw
biecych
krajowej
kierunku
waluty.
oddziaywa
kontynuacja
procesu
W tym samym
bdzie
realnej
rwnie
konwergencji
wygasajcy
do
Polski,
inwestycji
powizany
niska
-1
-1
presja
popytowa,
nieznacznie
popytowej w
odzwierciedlona
ujemnym
poziomie
luki
latach
2013-2014,
oraz
nieznacznego
wzrostu
cen
importu.
70
6
Inflacja CPI (%)
-2
08q1
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
-2
17q1 17q4
12
szczeglnoci
prywatnych
10
10
-2
-2
-4
-4
ceny
paliw
do
-6
08q1
12
09q1
10q1
11q1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
-6
17q1 17q4
energetycznych
na
rynkach
Ceny gazu ziemnego importowanego z Rosji reaguj z opnieniem kilku kwartaw na zmiany cen ropy na rynkach
wiatowych (ceny gazu w kontraktach Gazpromu s powizane z cenami ropy naftowej).
58
71
meteorologicznych
przyszym
presji
popytowej
na
rynku
rolnych
4.3),
na
rynkach
horyzoncie
wiatowych
projekcji
inflacji
CPI,
cho
nieco
4.4
Bieca
projekcja
na
tle
poprzedniej
W
biecej
rundzie
prognostycznej,
2015
2016
2017
PKB (r/r, %)
I 2015
3,4
3,3
3,5
VII 2015
3,6
3,4
3,6
XI 2015
-0,8
1,1
1,5
VII 2015
-0,8
1,5
1,6
projekcj
lipcow
przyczyniy
si
do
72
wynika
gwnie
uwzgldnienia
br.
oraz
danych
br.
majcych
8
90%
60%
30%
Lip 15
List 15
-1
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
17q1
-1
17q4
kwartaach projekcji.
Dodatkowym czynnikiem obniajcym wzrost
gospodarczy w Polsce w stosunku do rundy
lipcowej
jest zaoona
budetowej
na
dynamika
wydatkw
budetowych.
2016
w projekcie
rok
Korekta
relatywnie
biecych
ta,
ustawy
niska
jednostek
obniajc
za
spadek
dynamiki
PKB
wpynie
na
Eksport netto
PKB
Akumulacja brutto
0,4
0,4
0,2
0,2
0,0
0,0
-0,2
-0,2
Spoycie zbiorowe
obnienie
0,6
Spoycie indywidualne
przyszym roku.
popytu
0,6
wzrost
konsekwencji,
wzrost
PKB
-0,4
2015
2016
2017
-0,4
Dane przedstawione na wykresie mog si nieznacznie rni od rnicy wielkoci z Tabeli 4.1, ze wzgldu na zaokrglenie liczb
w tabelach do jednego miejsca po przecinku.
59
73
rozwoju
sytuacji
gospodarczej
ktre
napyny
po
cut-off
date
rundy
przyczyn
prognostycznej.
zmian
ksztatowania
Gwn
si
na
rynkach
wiatowych
notowa
surowcw
na
rynkach
jednak
skompensowane
przez
6
90%
60%
30%
Lip 15
List 15
Cel inflacyjny
-1
-1
-2
-2
ale
take
innych
komponentw
74
-3
12q1
13q1
14q1
15q1
16q1
17q1
-3
17q4
na
krajowe
ceny
energii
wprowadzone
zwolnienie
podatku
przyszym
zakadanym
powrotem
roku
do
wraz
przecitnych
bazowa
bdzie
si
ksztatowaa
oczekiwa
projekcji
lipcowej.
istotna
zmiana
ocenie
presji
0,4
Inflacja bazowa
Ceny ywnoci
Ceny energii
Inflacja CPI
0,2
0,2
0,0
0,0
-0,2
-0,2
-0,4
-0,4
oczekiwania
odnonie
do
wzrostu
wpywa
obnienie
stopy
aktywnoci
-0,6
2015
2016
2017
-0,6
dynamik
kapitau
produkcyjnego.
Dane przedstawione na wykresie mog si nieznacznie rni od rnicy wielkoci z Tabeli 4.1, ze wzgldu na zaokrglenie liczb
w tabelach do jednego miejsca po przecinku.
60
75
4.5
zwizany
sytuacj
poniej
1,5%
poniej
2,5%
poniej
3,5%
poniej
projekcji
centralnej
15q4
1,00
1,00
1,00
0,50
0,00
16q1
0,76
0,98
1,00
0,49
0,24
16q2
0,66
0,90
0,98
0,49
0,32
NBP,
16q3
0,60
0,83
0,95
0,48
0,36
16q4
0,54
0,77
0,92
0,48
0,38
17q1
0,55
0,77
0,91
0,49
0,36
17q2
0,54
0,76
0,90
0,50
0,36
17q3
0,50
0,72
0,88
0,51
0,37
17q4
0,48
0,70
0,86
0,52
0,38
wskazuje
na
zbliony
stopy
referencyjnej
rdem
ryzyka
dla
projekcji
przypadku
gdyby
skutki
biece
oceny,
to
problemy
76
si
na
zwikszenie
stabilnoci
niepewnoci
chiskiego
(1,5-3,5%)
do
w przedziale
sektora
instytucji
quasi-bankowych.
jest
samorzdw
ponadto
znaczce
lokalnych,
co
zaduenie
wie
si
infrastrukturalne.
Problemy
dynamiki
wydatkw
inwestycyjnych.
Konsekwencj niszej aktywnoci w chiskiej
gospodarce byoby pojawienie si zaburze na
globalnych
rynkach
finansowych
oraz
pogorszenie
nastrojw
wrd
osabienie
wzrostu
gospodarce
koniunktury
Chinami.
w
Skal
gospodarce
osabienia
strefy
euro
niepewnoci
oraz
pojawienie
si
konsumentw
kraju.
Nisza
ni
77
cen
importu
wpywajcych
polskiego
PKB,
jest
moliwo
oczekiwa,
oddziaywaniem
na
przypadku
wikszego
ni
odbudowy
gospodarce,
rodkw
szczeglnoci
trwaych
w
warunkach
sprzyjaaby
utrzymaniu
przez
78
domowe
pac
do
realnych
wykorzystania
do
zwikszenia
do
projekcji
dynamika
popytu
na
lata
2015-2017.
Zgodnie
nowych
miejsc
pracy.
zmaterializowania
czynnikw
si
ryzyka,
uksztatowayby
przypadku
przedstawionych
PKB
si
oraz
inflacja
powyej
CPI
bazowego
scenariusza projekcji.
Ceny ropy naftowej na rynkach wiatowych
Kolejnym rdem niepewnoci dla scenariusza
bazowego jest ksztatowanie si w horyzoncie
projekcji
cen
surowcw
ropy
naftowej
energetycznych
oraz
na
innych
rynkach
pierwszej
kolejnoci
eksport
przez
Iran
ni
uwzgldniono
scenariuszu
bdcych
konsekwencj
m.in.
79
wydobycia
ropy
jako
efekt
bazowym
prognozy
cen
ropy
z pespektywami dla
gospodarce
wiatowej,
80
2014
2015
2016
2017
0,9
0,0
-0,8
1,1
1,5
2,0
-0,9
-1,4
2,1
1,7
-1,5
-1,0
-4,0
0,0
1,1
1,2
0,6
0,4
1,0
1,4
1,7
3,4
3,4
3,3
3,5
0,4
4,9
3,4
3,9
4,4
1,2
3,1
3,0
3,3
3,5
1,9
4,5
3,3
2,2
3,6
1,1
9,2
7,3
6,1
6,1
1,3
-1,4
0,0
-0,6
-0,9
Eksport (% r/r)
4,8
5,7
5,6
6,3
6,7
Import (% r/r)
1,8
9,1
5,7
7,5
8,4
3,4
3,6
3,7
4,9
6,0
-0,1
1,9
0,9
0,0
0,0
10,3
9,0
7,4
6,8
6,7
NAWRU (%)
8,5
8,3
7,8
7,5
7,0
55,9
56,3
56,0
56,0
56,1
1,9
1,6
2,5
3,3
3,5
2,1
1,7
1,1
1,5
2,4
2,8
2,7
2,7
3,0
3,5
-1,8
-1,1
-0,4
-0,1
-0,1
1,04
0,93
0,88
0,89
0,90
0,81
0,72
0,52
0,47
0,48
1,5
1,1
1,5
1,3
1,5
0,2
1,3
1,7
1,8
1,7
1,0
0,4
1,9
0,8
-0,6
WIBOR 3M (%)
3,03
2,52
1,75
1,72
1,72
PKB (% r/r)
Popyt krajowy (% r/r)
rdo: Dane Bloomberg, Eurostat, GUS, obliczenia NBP. Dla danych o liczbie pracujcych, aktywnoci zawodowej i stopie
bezrobocia rdem s dane BAEL. Indeks cen surowcw rolnych zbudowany jest w oparciu o notowania cen kontraktw
terminowych futures na pszenic, wieprzowin, odtuszczone mleko w proszku, maso, cukier, kakao, kaw, zamroony sok
pomaraczowy, ziemniaki oraz rzepak, z uwzgldnieniem wag odzwierciedlajcych struktur spoycia gospodarstw domowych
w Polsce. Indeks cen surowcw energetycznych obejmuje ceny ropy naftowej, wgla kamiennego oraz gazu ziemnego, z
uwzgldnieniem struktury zuycia tych surowcw w Polsce.
81
82
M. Belka
Przeciw:
A. Bratkowski
E. Chojna-Duch
A. Glapiski
J. Hausner
A. Kamierczak
E.J. Osiatyski
A. Rzoca
J. Winiecki
A. Zieliska-Gbocka bya nieobecna.
M. Belka
Przeciw:
A. Bratkowski
E. Chojna-Duch
J. Hausner
A. Kamierczak
A. Rzoca
J. Winiecki
A. Glapiski, E.J. Osiatyski oraz A. Zieliska-Gbocka byli nieobecni.
83
www.nbp.pl