Destination:

MATURA 2015

Jak uczy suchania, a nie jedynie

testowa t umiejtno?
Autor: Boena Wojtkowiak

ho o uczeniu suchania wiemy duo,

czsto ze wzgldu na brak czasu skupiamy si na samym zadaniu egzaminacyjnym. Ta strategia testowania
niestety nie przynosi oczekiwanych rezultatw, szczeglnie w przypadku uczniw nie
najlepiej radzcych sobie z jzykiem.
Perspektywa egzaminu maturalnego, gdzie
udzia rozumienia ze suchu w punktacji arkusza
na poziomie podstawowym wynosi a 30% i na
poziomie rozszerzonym 24% (nie wspominajc
o znaczeniu tej umiejtnoci na maturze ustnej)
zachca do wprowadzenia pewnych modyfikacji.
Aby efektywnie uczy suchania, warto pamita,
e przedsiwzicie to wychodzi poza waciwe zadanie i jest cile powizane z dziaaniami je poprzedzajcymi i nastpujcymi po nim. Jest wic
przedsiwziciem trjetapowym, skadajcym
si z zada przed, w trakcie i po suchaniu.
Pamitajmy, e:

1. Waciwe wprowadzenie do zadania znacznie podnosi szans ucznia na sukces,

w konsekwencji buduje jego wiar we wasne
umiejtnoci i znaczco podnosi motywacj
do dalszej nauki.
Wyobramy sobie, e z opask na oczach, bez
sowa wyjanienia zostalimy zaprowadzeni do
gabinetu lekarskiego. Lekarz w obcym dla nas
jzyku pyta: Co panu/pani dolega? Wrd gwaru
dobiegajcego z korytarza nie zrozumielimy pytania. Jaka jest szansa na waciw odpowied?
adna. Jednak w tych samych okolicznociach
prawdopodobnie domylimy si, o co jestemy
pytani, jeli z naszych oczu zniknie opaska. Znany kontekst pozwoli mam skorzysta z wasnego
dowiadczenia i wiedzy o tym miejscu i domy-

li si pytania po zrozumieniu choby jednego

sowa. W analogicznej sytuacji jest nasz ucze.
Poproszony o wykonanie zadania bez adnego
wprowadzenia jest jak w pacjent w opasce, nie
potrafi sign do swojej wiedzy, ktra mogaby
zrekompensowa trudnoci w zrozumieniu jzyka mwionego.
Jak zatem zdj opask z oczu naszych uczniw?
Typowe zadania poprzedzajce suchanie obejmuj prezentacj sownictwa, ktre prawdopodobnie bdzie utrudniao zrozumienie, burz
mzgw na dany temat (np. suchanie o konfliktach nastolatkw z ich rodzicami poprzedzamy
wsplnie sporzdzon list moliwych przyczyn),
czy krtk dyskusj (przed suchaniem na temat
zakupoholizmu przeprowadzamy krtk dyskusj dotyczc postrzegania tego problemu przez
uczniw, jego skutkw itd). Niezwykle cenn
form przygotowa jest formuowanie przewidywa przez uczniw. Przykady: (1) jeli prezentujemy sownictwo, popromy suchaczy o prb
odgadnicia, jak moe zosta uyte w wypowiedzi
na dany temat; (2) przed wysuchaniem wywiadu
z osob reprezentujca jak instytucje czy projekt warto wywietli pytania i poprosi uczniw
o zaproponowanie odpowiedzi; (3) po krtkim
fragmencie suchania zatrzymajmy odtwarzacz
i zapytajmy, co zdaniem suchaczy bdzie dalej.
Formuowanie przewidywa podnosi zainteresowanie uczniw suchanym tekstem, jasno definiuje cel suchania i precyzyjnie ukierunkowuje
suchacza na okrelon tematyk.

2. Wikszo zada moemy wykona w oparciu

o tekst tylko czciowo zrozumiay.
Uczenie strategii radzenia sobie z tekstem nie do
koca zrozumiaym to kolejny etap na drodze do
sukcesu przyszego maturzysty.

Destination:

MATURA 2015

Zdolno ludzkiego mzgu do przetwarzania informacji w okrelonym czasie jest ograniczona,

dlatego jasne okrelenie celu suchania jest niezwykle wane dla ucznia, pozwala bowiem skupi si na konkretnych informacjach. Jeli celem
s informacje oglne (intencje mwicego, kontekst wypowiedzi) nie ma potrzeby koncentrowa
si na szczegach takich jak liczby czy nazwy.
Podobnie konieczno wyapania jasno okrelonych informacji szczegowych pozwala nie
przetwarza innych nieprzydatnych szczegw.
Te podstawowe strategie wymagaj jednak systematycznego treningu. Naley pamita, e Matura 2015 testuje te nowego typu umiejtnoci (tzn.
dotd nie testowane) jak intencje mwicego,
kontekst wypowiedzi a take oddzielanie faktw
od opinii (matura rozszerzona).

li zaley nam na doskonaleniu umiejtnoci suchania i rozwoju jzyka naszych uczniw. Liczba
moliwoci wykorzystania tekstu suchanego jest
nieograniczona: dyktando - dyktujemy fragmenty suchanego tekstu pozwalajce zwrci uwag
na struktury warte zapamitania, ukadanie pocitego skryptu zmuszajce do doczytania fragmentw, ktre nie zostay zrozumiane w czasie
suchania, wyraenie wasnych pogldw w odniesieniu do wysuchanych opinii czy pisemne
streszczenie wysuchanego tekstu wymagajce
okrelenia intencji mwicego i uycia nowego
sownictwa - to tylko kilka propozycji.

Podsumowanie:
Suchanie to niezwykle wymagajca umiejtno.
Waciwe ukierunkowanie ucznia umoliwiajce mu wykorzystanie jego wiedzy i dowiadczenia zarwno lingwistycznego jak i kulturowego
a take jasno sformuowane cele suchania
i systematyczne doskonalenie tych umiejtnoci,
to recepta na sukces.
Bibliography
Harmer, J 2007 The Practice of English Language
Teaching, Longman ELT
Underwood, M 1989 Teaching Listening, Pearson
Education Limited

Warto rwnie wyczuli ucznia na fakt, e sformuowania w zadaniu (np. typu prawda-fasz)
i w tekcie suchanym nie s identycznie. W tym
celu w trakcie zapoznawania si z treci zadania zachmy uczniw do okrelenia, jakie sowa spodziewaj si usysze zamiast kluczowych
sw w treci zadania. Np. przymiotnik spacious
w zdaniu Her new house was spacious moe zosta zastpiony w suchaniu przez roomy, huge
itd. Takie wiczenia nie tylko uatwiaj suchanie, ale wykonywane systematycznie wzbogacaj
sownictwo.

3. Dobrze dobrane zadania po suchaniu

pomagaj zapamita sownictwo i rozwija
jzyk.
Wykonanie i sprawdzenie zadania egzaminacyjnego nie powinno by ostatnim etapem lekcji, je-