6 | FMNCONNECT

FMNCONNECT | 7

Over Robotica in
de facilitaire wereld
Het is een klein berichtje in het AD van dinsdag 3 november 2015. Het berichtje staat op pagina
18 en heeft als kop Oprichters van Skype maken bezorgrobot. Een dag later staat ook in het AD,
maar nu op pagina 3, een bericht met de kop Robots gaan 50.000 bedden per jaar wassen in
Rotterdams ziekenhuis. Maar zo zijn er meer berichten. Op 11 november staat dit bericht online:
Robot bemerkt lege schappen en bestelt nieuwe producten. In n week tijd, drie berichten, zo
uit de praktijk.
Het onderwerp leeft, zo ook in de wereld van facility management. Reden voor de Expertgroep
Technologie toen nog de Kenniskring FM Beyond geheten om eerder dit jaar bij elkaar te komen
voor een rondetafelgesprek over dit onderwerp.

obotica blijkt een onderwerp

dat
leeft,
maar waar nog wel de
nodige vragen over
zijn. Bijvoorbeeld op
het gebied van gebouwmanagement.
Gebouwen
worden
slimmer, het gemak voor de gebruiker
gaat omhoog, de kosten omlaag, maar
wat doet dat met de mensen die er
werken. Wat is het effect van die slimheid op de mens? Wat zijn de trends,
de ontwikkelingen en wat zal de toekomst gaan brengen?
Een voorbeeld van een slim gebouw
dat vaak wordt genoemd, is The Edge.
Eind 2014 is dit gebouw aan de Zuidas
van Amsterdam opgeleverd. Hoofdhuurder is Deloitte. Uit het persbericht: Het gebouw heeft volgens Building Research Establishment (BRE), de
wereldwijde beoordelaar van duurzame gebouwen, de hoogste score voor
nieuwe kantoorgebouwen ontvangen
die ooit is afgegeven. Duurzame innovaties, zoals het door Philips ontwikkelde connected lighting system dat
daglicht, beweging en temperatuur
meet en hierop inspeelt, de zonnepanelen op de voorgevel maar ook
het ontwerp van het gebouw en de

gebruikte materialen maken het gebouw zeer efficint.

The Edge kenmerkt zich verder niet alleen door duurzaamheid, maar kent
ook een hoge mate van intelligentie door de toegepaste innovaties en
technologie. Zo kan iedere medewerker de temperatuur en de lichtintensiteit boven zijn werkplek bedienen via
een app op zijn smartphone en gebruiken de beheerders van het gebouw
deze informatie voor het regelen van
de temperatuur in de diverse ruimtes
en het organiseren van schoonmaakwerkzaamheden. Een slim gebouw,
duurzaam, vol techniek en van alle gemakken voorzien zoals robotica en
domotica, is dat de toekomst?

Wat is Robotica?

De vraag komt op: wat is Robotica eigenlijk? Antwoord: de tak van de wetenschap die zich bezighoudt met het
ontwikkelen van robots (wikipedia).
Wat is dan een robot? Een geprogrammeerde machine die verschillende taken kan uitvoeren. Essentieel wat hier
nog in ontbreekt is het eigen denkvermogen. Dat heeft de robot nog niet.
Alles wat een robot doet en kan, is
vooraf door de mens bepaald en geprogrammeerd.

BEEP BEEP LOVE?

8 | FMNCONNECT

FMNCONNECT | 9

Voorbeelden van Robotica (en in het kielzog Domotica) zijn voor handen. De slimme thermostaat thuis,
de stofzuigerrobot, de securityrobot. Maar ook diverse toepassingen komen aan de orde. Apps die aangeven waar lege vergaderruimte is, waar parkeerplekken vrij zijn met de mogelijkheid om je direct aan te
melden en een plaats te reserveren. Zeker in een tijd
waarin veel gebouwen (gedeeltelijk) leeg staan, zijn
dit soort geautomatiseerde toepassingen mogelijkheden om de flextration naar beneden te krijgen en
de beschikbare m2 effectiever en efficinter te benutten.

Wat is het doel van Robotica?

Een vraag die aan de orde komt. Efficiency en kostenreductie, het zijn vooral de antwoorden die naar
voren komen. Robotica maakt processen en diensten
goedkoper en het maakt het werkproces gemakkelijker. De vraag die daarop volgt, is: wat is het effect
van robotica op de arbeidsproductiviteit en de kosten daarvan? Gaan die omlaag, omhoog? En hoe zit

het met de investeringen? Eenduidige antwoorden

zijn hier niet op te vinden. Automatisering kost arbeidsplaatsen in diverse processen en levert meer
productie op. Tegelijkertijd levert het ontwikkelen
van robotica in de keten veel arbeidsplaatsen op.
Edwin Lustig van Robot Security System levert al geruime tijd robots aan het bedrijfsleven, een voorbeeld
hiervan is de robotbeveiliger. Eindgebruikers zijn
altijd wel enthousiast. Maar het is zaak om de verwachtingen goed te managen bij het inzetten van robots. Robots doen wat wij, de mensen, ze laten doen.
Ze kunnen niet zelf denken. Dat gaat vast wel komen,
maar dat duurt nog zeker tien tot vijftien jaar. De robotbeveiliger is een robot die rijdt door de ruimte,
sensoren heeft die diverse zaken kunnen signaleren
en meten en op basis van die metingen actie onderneemt. Denk aan checken van ruimtes op aanwezigheid van mensen. Treft hij die aan, dan handelt de
robot volgens een protocol.

Bezorgrobot:
is dit het beeld van
de toekomst?

Het is zaak om de verwachtingen rondom robotica te managen. Robotica is

minder spectaculair dan men wellicht
denkt. Al gaan de ontwikkelingen, met
name in Japan, erg hard.
We kunnen rijden in autos die zichzelf besturen. Tesla is zon voorbeeld.
Met die auto rijden mensen al. Maar
gaan we straks ook zitten in een vliegtuig zonder piloot? Laten we ons liever
opereren door een chirurg of door een
robot? De meningen zijn verdeeld. Het
menselijke aspect, dat zorgt voor vertrouwen, empathie, aandacht, speelt
in veel processen een rol. Ook hier
zien we wel ontwikkelingen. Er zijn al
robots die in de zorg werken en die
met mensen communiceren, ze aandacht geven en tegelijkertijd helpen
met aankleden of iets aanreiken.

Combinatie van taken

In de komende jaren zal men zien dat

robots een combinatie van taken zullen kunnen uitvoeren: dweilen en beveiligen, post ophalen en vuil meten.

De wereld van de facility zal er steeds

meer mee te maken krijgen, al is er
hier en daar nog wat scepsis. Thuis
gebruiken we robotica eerder en meer
dan in de gebouwen. Dat heeft onder
meer te maken met het feit dat niet
alle technologie zich bewezen heeft.
De ontwikkelingen zullen hard gaan.
Op vliegvelden en in de zorg. Waar
veel menskracht nodig is, maar waar
vakmanschap niet altijd voorhanden
is, daar kan de robottechnologie goed
van pas komen. Sensoren kunnen
steeds meer, worden steeds intelligenter in het meten van allerlei zaken
en dat kan leiden tot veel besparingen.
Denk aan het inspecteren van gebouwen: de buitenkant, de reinheid van
het sanitair of logistieke processen.

Big data

En dan is er nog het thema Big Data. Bij

het ontwikkelen van robotica gaan we
uit van behoeften en mogelijkheden.
Om dat allemaal te analyseren, verzamelen we meer en meer gegevens.
Het Internet der Dingen is in opkomst

The Edge, een kantoor vol innovatieve en duurzame technologie

10 | FMNCONNECT

en in al die apparatuur en met al die apparatuur verzamelen we meer en meer

gegevens. De Big Data. Wat kunnen we
er van leren, waar is behoefte aan, wat
zijn de trends en de mogelijkheden?
Het is de cyclus van aanname data
analyseren voorspellen toepassen
innoveren.
De automatisering houden we niet tegen. Ook de robotica en de domotica
niet. Als facility manager krijgen we er
in de komende jaren meer en meer
mee te maken. In de opleidingen zal
er ook meer aandacht aan gaan worden geschonken. Edwin Lustig heeft
nog wel een advies aan de facility manager: Sluit je er niet voor af, maar
geef goed aan wat je wilt. Op die manier kun je invloed uitoefenen op de
ontwikkelingen.

FMNCONNECT | 11

Renske van der Heide:

WE MOETEN NIET BANG
ZIJN VOOR ROBOTICA.
HET BIEDT JUIST KANSEN
Renske van der Heide is in het dagelijks leven
productmanager bij Topdesk, producent
en consultant op het gebied van software.
Binnen FMN is zij actief als voorzitter van de
Expertgroep Technologie, tot voor kort de
Kenniskring Beyond FM.

Hoe kijk jij tegen robotica aan?

IK hoor wel eens dat men denkt: robotica neemt ons werk over, dat
mag niet. Men is dan bang voor robotica. Zelf heb ik dat helemaal
niet. Robots nemen werk over, dat klopt. Van mensen. Werk dat
mensen niet kunnen of willen doen, dat gevaarlijk is, dat te moeilijk
is, te saai. We zagen het in de industrie: de automatisering maakte
de processen prettiger, veiliger, efficinter. Bovendien, de robotica
levert meer werk op dan dat het kost, daar ben ik van overtuigd.
Het werk verschuift.

Hoe zie jij de ontwikkelingen binnen de facilitaire wereld?

We staan aan de vooravond van een nieuwe facilitaire wereld. De

facilitaire afdelingen binnen organisaties zal kleiner worden, misschien straks nog maar uit een persoon bestaan. We gaan meer
uitbesteden, anders inkopen en het werk anders organiseren. Kijk
naar het inchecken op luchthavens. Vroeger stond je in een lange
rij, nu check je thuis in of bij een apparaat. De medewerker is er
niet verdwenen, maar aanwezig voor service, aandacht en vragen.
Waarom zou dat niet in een bedrijf kunnen?
Vakkenvullen in de supermarkt is straks
geen bijbaan meer voor onze kinderen,
maar een taak van de robot.

Wat betekent dat eigenlijk voor de mens?

Er blijft meer tijd over voor andere zaken. Door het gebruik van robots, die voor ons de eenvoudige dingen gaan doen, is er meer tijd

voor thuis, voor vrienden. Vergeet niet dat de wereld van het werken ook
verandert. We worden steeds meer een netwerkorganisatie met communities waarin we elkaar opzoeken. Om samen te werken of om leuke
dingen te doen.

organisatie met robotica kunt

gaan onderscheiden, dat het een
onderdeel van je marketing, je
image of je identiteit kan worden.

En wat voor de facility manager?

Een positieve toekomst

voor robotica in de
facilitaire wereld?

Die krijgt een andere rol. Hij zal meer gericht zijn op het resultaat. Hij
koopt geen lampen meer, maar licht, hij least geen autos meer, maar
koopt vervoer. Dat betekent een andere manier van denken en werken.
Meer gebruik maken van de mogelijkheden die de technologie ons biedt,
betekent ook nieuwe vormen van afspraken maken met leveranciers en
partners. De facility manager is de expert op dat gebied. Maar hij of zij
heeft geen grote afdeling meer en zal soms alleen werken binnen een
organisatie of gebouw.

Hoe snel gaat dit proces?

Dit vraagt echt nog wel tijd. Het is een proces van jaren, maar we zullen steeds meer gaan zien dat robotica in ons leven komt. Thuis en op
het werk. Eerst in de schoonmaak, de beveiliging en het klimaat, maar
daarna op veel meer fronten.
Internet of things, big data, het heeft allemaal effect op onze maatschappij. We krijgen slimmere spullen, slimmere gebouwen. Dat zorgt ook
voor andere manieren van werken. Ik durf zelfs te zeggen dat je je als

Absoluut. Maar zoals gezegd: we

staan aan het begin. Er moet nog
veel gebeuren. Robots hebben
geen intutie, geen empathie. Het
zijn rationele apparaten die nu
nog doen wat wij ze vragen. Maar
ze maken het leven en werken
voor ons wel gemakkelijker. Daar
ben ik van overtuigd.