AIDS - DUMA XX WIEKU

1. Jakie jest pochodzenie AIDS?

Pierwsze przypadki AIDS zostay rozpoznane w roku 1981, na Haiti. Jednak badania
archiwalnych surowic mieszkacw Afryki z koca lat 50., 60. i 70. dowodz, i zakaenia
HIV - 1 (jeden z wirusw powodujcych AIDS) wystpowa ju w tym pozornie odlegym
okresie. Analiza historii chorb rwnie potwierdza, e wirus przenikn do Europy i Stanw
Zjednoczonych w latach 70. , a nawet wczeniej. Znane jest doniesienie o mierci
norweskiego marynarza, ktry zmar na chorob podobn do AIDS w kocu lat 50. W
zachowanej po nim surowicy krwi odkryto przeciwciaa HIV. Przyczyny, dla ktrych
epidemia ujawnia si w postaci licznych przypadkw jawnych klinicznie w pocztkach lat
80. s zoone. Trzeba jednak pamita, e od zakaenia do rozwoju choroby upywa co
najmniej kilka lat.
Bez wtpienia due znaczenie w tak szybkim rozprzestrzenianiu si choroby miao
wtargnicie wirusa do grup homoseksualistw w USA oraz krajach zachodnich.
Obecnie uwaa si, e do populacji ludzkiej HIV przedosta si od gatunkw zwierzcych. W
pierwszym rzdzie dotyczy to map yjcych na terenie Afryki, gdy wirus wystpujcy u
tego gatunku jest najbardziej podobny ze zwierzcych wirusw do wirusa ludzkiego HIV
(ang. human immunodeficiency virus) wywoujcego AIDS. Najwicej dowodw
popierajcych t tez dotyczy HIV - 2. Coraz wicej argumentw przemawia jednak za
podobnym pochodzeniem HIV - 1.
Istnieje wysokie prawdopodobiestwo, i wirus HIV - 1 lub bardzo do niego podobny,
przedosta si z populacji map do populacji ludzkiej okoo poowy lat 50. naszego stulecia
lub wczeniej. Argumentem przemawiajcym za tym, e nie nastpio to przed tym okresem,
jest brak odpornoci rdzennej ludnoci afrykaskiej na zakaenie HIV - 1.
Dokadna ocena kiedy pojawi si wirus HIV u ludzi, nie jest jednak moliwa. Niektrzy
badacze przesuwaj transmisj wirusa z map czekoksztatnych do skupisk ludzkich na okres
100 - 120 lat, a nawet kilku wiekw. Wedug zwolennikw tego ujcia, przez cay ten czas,
wirus albo ewaluowa do dzisiejszej postaci, albo jego wystpowanie byo ograniczone do
zamknitych populacji.
Zmiany spowodowane przez cywilizacj europejsk, przyniesione przez pastwa kolonialne,
przeksztaciy gruntownie struktury lokalne. Mogo si to przyczyni do wyjcia HIV w
otwarty wiat.
Zakaenie HIV - 2 jest szczeglnie czste wrd prostytutek. Dowodzi to zakae na drodze
seksualnej. Poparcia dla tej tezy stanowi wyniki licznych prac naukowych, dotyczcych drg
przenoszenia wirusa.
2. Jaka jest budowa oraz biologia wirusa HIV?
Ludzki wirus upoledzenia odpornoci (HIV) w niedalekiej przeszoci wystpowa pod
innymi okreleniami, ktre przechodz do historii. Byy to:
LAV - lymphadenopathy associated virus
HTLV-III - human T-cell lymphotropic virus
ARV - AIDS-related virus
Nazwy te, mimo, i s ju nie uywane, dobrze oddaj pewne cechy HIV: wywouje AIDS,
jest spokrewniony z pewnym rodzajem limfocytw i moe powodowa powikszenie wzw
chonnych.
HIV jest wirusem, ktrego podstaw stanowi RNA. Naley do rodziny lentiwirusw. Do tej

samej rodziny zakwalifikowano wirusy wyizolowane od kopytnych i naczelnych. Okrela si

je jako nieonkogenne, wywoujce efekt cytoplazmatyczny. S to wirusy:
visna
zapalenia staww i mzgu kz
zakanej niedokrwistoci koni
mapi wirus upoledzenia map (SIV)
SIV powinien budzi szczeglne zainteresowanie, gdy zakaone nim trzymane w niewoli
makaki, s modelem do bada nad retro wirusami, a wic take HIV.
Znane s dwa wirusy powodujce AIDS:
HIV - 1
HIV - 2
HIV - 2 jest mniej patogenny ni HIV - 1. HIV - 1 i HIV - 2 nale do rnych rozgazie
retro wirusw, oznacza to, i miay wsplnego przodka w procesie ewolucji. Maj one
podobne struktury w 40 - 50%.
3. Jak komrki zaraaj si wirusem HIV?
Jest to proces wieloetapowy, zoony z nastpujcych po sobie faz. S one efektami interakcji
midzy komrk wraliw na zakaenie, a czstk wirusa.
Proces ten wyglda w nastpujcy sposb:
przyczenie czstki wirus1owej do powierzchni komrki
poczenie wirusa z2 bon komrkow
przechodzenie wirusa do cytoplazmy3
zamiana4 wirusowego RNA na DNA
wejcie DNA do jdra komrkowego5
replikacja6
4. Zakaenia wirusem HIV
Zakaenie HIV powoduje wszystkie postacie procesu infekcujnego znane w patologii chorb
zakanych. S to:
zakaenia bezobjawowe
ostre zespoy chorobowe
przewleke zespoy chorobowe
Mnoga lokalizacja ukadowa wirusa wywiera pitno na historii choroby, koczcej si - po
latach od zakaenia - mierci. Odmiennoci przebiegu s wyranie widoczne w zalenoci od
takich cech biologicznych ajk pe i wiek oraz okres rozwojowy, std rnice w przebiegu
zakaenia u mczyzn i kobiet, niemowlt, dzieci i osb dorosych. Zaznaczaj si take
rnice w zalenoci od takich uwarunkowa, jak homoseksualizm, czy narkomania.
Jednym z objaww zaraenia HIV jest misak Kaposiego, ktry wystpuje u okoo 20%
chorych na AIDS (u homoseksualistw - 30%). U osb niezakaonych HIV wystpuje zwykle
po 50 roku ycia, zajte s koczyny dolne i grne, ma wzgldnie agodny przebieg,
natomiast u osb z HIV redni wiek zachorowa wynosi 38 lat, zajty moe by kady
narzd, ma on szybki postp oraz ze rokowanie. Take czstymi objawami zakaenia s: rak
uszczasty skry i odbytu, czerniak zoliwy, rak puc, naboniak rdzeniowy, zapalenie puc.
Mimo, i cigle trwaj badania nad HIV, cigle jeszcze nie znane jest lekarstwo przeciwko tej
gronej chorobie, ktra cay czas si rozprzestrzenia. Umieraj na ni tysice ludzi na caym
wiecie (na przykad w roku 1985 liczba ofiar AIDS w Stanach wynosia 8002, natomiast w

Europie 792, porwnujc te dane z dzisiejszymi jest to tylko niewielka czstka). Dlatego
kadego roku przeznacza si ogromne sumy pienidzy na profilaktyk przed AIDS.
5.Dlaczego ukad odpornociowy nie niszczy HIV-u?
Po zakaeniu organizm zaczyna produkcj tzw. przeciwcia, tj. specjalnych biaek
przeznaczonych do atakowania i niszczenia obcych substancji. Ukad odpornociowy
dysponuje take komrkami zwanymi limfocytami, ktre mog atakowa wirusa, jak i
komrki do ktrych ju wtargn. Szczeglna rol odgrywaj tu komrki T, ktre bior udzia
w rozpoznawaniu "najedcw". Wirus HIV niszczy wanie te komrki i dlatego
przeciwciaa nie rozpoznaj jego obecnoci i nie wiedz, kogo maj atakowa. Wirus AIDS
po wnikniciu do komrki moe si te utai i czeka na odpowiedni chwil do ataku. HIV
ma te wyjtkow zdolno mutacji, czyli zmiany swojej budowy. Jest to ogromnym
utrudnieniem dla ukadu odpornociowego w przygotowaniu planu efektywnego ataku.
Po jakim czasie od zakaenia HIV-em wystpuj pierwsze objawy infekcji?
W 2-3 tygodnie od zakaenia u niektrych osb mog wystpi objawy ostrego zespou
pseudogrypy. Potem nastpuje dugi okres bez adnych objaww, ktry moe trwa przez
wiele lat. Wtedy istnieje niebezpieczestwo niewiadomego przeniesienia wirusa na innych
ludzi. W kocu najczciej po 8-10 latach, zakaony czowiek wykazuje objawy rozwoju
choroby.
6.Jakie s wczesne objawy zakaenia HIV-em?
Do czsto wystpujcych objaww zakaenia HIV-em nale:
bardzo wysoka gorczka (okoo 40 stopni), trwajca duej ni 3-5 dni
kaszel poczony z odkrztuszaniem wydzieliny z puc, trwajcy kilka tygodni
purpurowe plamki na skrze, ktre nie s wynikiem podranienia przez kontakt z rnymi
chemikaliami
zakaenia i skaleczenia, ktre mimo leczenia nie goj si
znuenie i osabienie trwajce wiele tygodni, pojawiajce si bez adnej przyczyny
powikszenie wzw chonnych do wielkoci wini lub wikszej, co najmniej w dwu
miejscach ciaa
gwatowna utrata ciaru ciaa (5 kg i wicej), ktra nie jest wynikiem odchudzania si
czste, nawracajce zazibienia, grypy i pseudogrypy, trwajce po kilka dni
czste biegunki pojawiajce si bez adnej przyczyny
7.Czy kleszcze oraz komary i inne owady przenosz HIV?
Kleszcze, komary i inne owady, ktre zasysaj krew, nie s zdolne do przenoszenia wirusa
AIDS. Komary i kleszcze tylko zasysaj krew z czyjego ciaa, nie mog jej wstrzykn. A
nawet jeliby mogy, to jej ilo byaby zbyt maa, eby zakazi drugiego czowieka.
8.Jakie s sposoby uprawiania bezpiecznego seksu?
Do praktyk bezpiecznego seksu nale wszystkie te, ktre tylko moesz sobie wyobrazi, a
ktre nie prowadz do bezporedniego kontaktu Twego ukadu krwiononego z pynami
tkankowymi partnerki (partnera). Bezpieczne bd zatem stosunki pochwowe lub analne z
uyciem prezerwatywy. Praktyki bezpiecznego seksu polegaj rwnie na caowaniu,

dotykaniu, masowaniu, masturbacji.

9.Czy wszystkie rodzaje prezerwatyw chroni przed wirusem AIDS?
Nie. Powinno si stosowa tylko prezerwatywy z gumy lateksowej. Warto stosowa
prezerwatywy pokryte nonoxynolem-9. Jest to rodek plemnikobjczy, ktry moe zapobiec
przeniesieniu wirusa AIDS.
10.Czy stosunek przerywany chroni przed zakaeniem?
Stosunek przerywany czyli wyjcie czonka z ust, odbytu lub pochwy partnerki czy partnera
przed wytryskiem nasienia zmniejsza moliwo zakaenia, ale cakowicie przed nim nie
chroni. Wirus AIDS moe si znajdowa w wydzielinie przedejakulacyjnej, ktra wydostaje
si z czonka przed wytryskiem nasienia, i wraz z ni moe nastpi przeniesienie wirusa.
11.Czy pocaunki "z jzykiem" s bezpieczne?
Chocia wykryto wirusa AIDS w linie, to ze wzgldu na niewielkie jego iloci takie
pocaunki nie stanowi wikszego niebezpieczestwa. Trzeba by pokn kilka litrw liny
partnera, by zawarty w niej HIV sta si grony. Niemniej dla cakowitego bezpieczestwa
zaleca si, by osoby ze skaleczeniami lub rankami w jamie ustnej czy na jzyku nie caoway
si w sposb powodujcy wymian duych iloci liny.
12.Kto powinien podda si testowi na HIV?
Zbadany powinien by kady, kto uczestniczy w ryzykownych kontaktach w cigu ostatnich
15 lat, a w szczeglnoci uprawia seks bez prezerwatywy, wstrzykiwa sobie doylnie
narkotyki, mia transfuzj krwi lub otrzyma przeszczep. Naley dobrze przemyle ca
spraw przed podjciem decyzji o przeprowadzeniu badania. Niektrzy chc si po prostu
upewni, e wszystko jest w porzdku i potem kiedy wynik jest dodatni, okazuje si, e byli
kompletnie nie przygotowani na tak ewentualno.
Jeden z moich znajomych ma AIDS i moi koledzy chc, bym przesta z nim rozmawia. W
jaki sposb mog im wytumaczy, e wszystko jest w porzdku?
Najlepszym sposobem postpowania z ludmi, ktrzy nie rozumiej, na czym polega AIDS,
jest zaznajomienie ich z faktami. Daj im ksik, ulotk jednej z organizacji zajmujcych si
owiat zdrowotn w zwizku z AIDS. Pamitaj, e oni boj si AIDS dlatego, e nie
rozumiej, o co tu chodzi. Pom im pozna prawd o HIV i AIDS. Im wicej bdzie tych,
ktrzy rozumiej AIDS, tym bardziej bd si rozwiewa obawy z t chorob zwizane.