Professional Documents
Culture Documents
Bibliografia:
I.
II.
III.
IV.
V.
SPIS TRECI
Wstp do filozofii
1. Narodziny filozofii i jej znaczenie
( kierunek ku logosowi)
2. Poznanie i jego rodzaje ( mono,
akt)
3. Podzia nauk
Historia filozofii
1. Rozumienie religii w staroytnej Grecji
2. Wprowadzenie do epoki
presokratykw
3. Spis arche wybranych
presokratykw
4. Tales z Miletu- kultura akwatyczna
5. Anaksymander i Anaksymenesapeiron i nieskoczone powietrze
6. Heraklit i Parmenides- rewolucja
ontologiczna i zasada
niesprzecznoci Parmenidesa
7. Ksenofanes- walka z
antropomorfizmem
8. Empedokles, Anaksagoras, Demokryt
9. Sofici
10.
Wprowadzenie do zagadnie
Sokratesa; wierno pastwu,
ekskluzywizm etyczny
WSTP DO FILOZOFII
I.
to
sformuowanie
II.
AKT)
RUCH
AKT (ac. actus)
MONOC (ac. potentia)
11
intelekt
moe
wszechwiat
istnieje
w
ma mono poznawania wiata
moe poznawa to, co go otacza
przedmiot- jest poznawany (ac. obiectum)
to, co ja poznaj
podmiot- jest poznajcy (ac. subiectum)
to ten, ktry poznaje
12
czasie
by
dobrze
13
wytwarza
rzeczy
Poznanie teoretyczne
dojcie do prawdy samej w sobie
Poznanie praktyczne
wytwrcze
moralne
dziaani
dobra zewntrzne
dobro
pozostajce
w
czowieku
Sprawno (ac. habitus)- dyspozycja czowieka,
dysponuje
w
wykonywaniu
jaki
dziaa,
dyspozycja ta ma cech trwaoci
Poznanie teoretyczne ( speculabile)
Trzy sprawnoci teoretyczne:
1. Sprawno pierwszych zasad poznania
(habitus principiorum), wychodzenie z
pierwszych, podstawowych i oglnych zasad
prawd
pewnie
przyjmowan
zakada
odbieranie rzeczywistoci zawsze zgodnie z
pierwszymi zasadami
14
2. Wiedza ( scientia)
3. Mdro (sapientia)
15
16
III.
Podzia nauk
17
Nauka ma:
- przedmiot
-aspekt
-metoda
-cel; moe by praktyczny i teoretyczny
18
HISTORIA FILOZOFII
I.
ROZUMIENIE
GRECJI .
RELIGII
STAROYTNEJ
Religia
publiczna
bya
form
religii
naturalistycznej. Wrd Grekw wszystko, co ma
miejsce w otoczeniu, rzeczywistoci, co si zdarza,
jest skutkiem dziaania bogw. Byskawice w
czasie burzy wywouje Zeus. Czowiek, jego ycie,
uwarunkowane jest dziaaniem bogw. Bogowie
Grekw to siy ludzie przedstawiane w postaciach
wyidealizowanych, postaciach czowieka, maja
one idealny wygld. Grecy natury bogw nie
wynieli ponad swojej, tak wic nie rni si od
czowieka jakociowo.
Zwrot ku religii misteriw pojawia si, gdy
Empedokles
zaczyna
wyjania
drog
oczyszczenia, wczeniej, przed nim, Tales poda
zasad- wod, z ktrej to pochodz jego bogowie.
Mwic o religii misteriw, trzeba wspomnie o
orfizmie, ktry sprowadza si do nastpujcych
twierdze: w czowieku zamieszkuje jaka boska
zasada, demon, ktry na skutek pierwotnej winy
upad i zamieszka w ciele, demon ten, ktry
istnia przed ciaem, jest niemiertelny, a wiec nie
umiera wraz z ciaem, lecz skazany jest na to, aby
dla odpokutowania swojej winy kolejno wciela si
na nowo w nastpne ciaa poprzez szereg
ponownych
narodzin(...)
Kto
przestrzega
orfickiego sposobu ycia( wtajemniczeni), po
mierci cieszy si zasuon nagrod ( Giovanni
20
II.
WPROWADZENIE DO EPOKI
PRESOKRATYKW
Empedokles- V w. p. n. e
Anaksagoras- ok. V w. p. n. e
elementy, homoiomerie,
atomy
Demokryt- V- IV w. p. n. e
Wszyscy oni wychodz z zaoenia, i istnieje
arche, zasada wiata, majca cechy tego, co
boskie. Dziki tym cechom zasady te byy bogiem
dla poszczeglnych filozofw lub tym, co boskie.
Wszyscy mieli zainteresowania filozofi przyrody.
Poszukujc zasad wszystkiego na podstawie
obserwacji, racjonalnego mylenia, odrzucali
22
dotychczasowe, mityczne
funkcjonowania wiata.
prby
powstania
23
Ksenofanes mimo
swej dziaalnoci przeciwko
antropomorfizmowi i religii wczesnych mu ludzi
nie by ateist.
Heraklit z Efezu, jako pierwszy zwrci szczegln
uwag na nieustann ruchliwo wszystkiego.
Ogie jest wedug niego natur wszystkiego.
Cechuje go wariabilizm, pogld o powszechnej
zmiennoci
wszystkiego.
Za
Parmenidesa
kosmologia dochodzi ku kresowi jakby i pojawia
sie zwrot ku ontologii. Pitagoras za zasad uznaje
liczb. Atomici obok uznania zasady o cesze
niemiertelnoci chc wykaza istnienie zjawisk,
ktre potwierdza dowiadczenie. Rozprawiaj o
elementach, ktre si cz i rozczaj.
Co powoduje owo czenie si i rozdzielanie
elementw?
U Empedoklesa spowodowane jest to mioci i
nienawici, siami kosmicznymi, ktre ze sob
walcz. Gdy przewaa mio, elementy s
nieoddzielone od siebie. Trzeba zaznaczy, i
elementami tymi s ziemia, ogie, powietrze i
woda.
U Anaksagorasa z kolei elementw tych jest
nieskoczenie wiele i nazywa je homoiomeriami.
Demokryt uywa ju terminu atom.
24
III.
FILOZOF
WANE
ZASADA
Tales z Miletu
ziemia jest na wodzie
woda
Anaksymander
apeiron- bezkres
nieskoczona ilociowo
nieokrelona jakociowo
Anaksagoras
okrelona
nieskoczone powietrze
jakociowo,
nieksoczona ilociowo
Heraklit z Efezu
ogie
powszechna zmienno
Pitagoras
to istota wszytkiego
liczba
liczba
IV.
V.
ANAKSYMANDER I ANAKSYMENES,
APEIRON I NIESKOCZONE
POWIETRZE
wieczny ruch
przeciwiestwa rozdzielone
powstajce rzeczy
- jest ni powietrze
- powietrze jest nieskoczone
Z powietrza powstaj rzeczy.
Zasada Anaksymenesa przejawia si cig
przemian, jest poddana ruchowi. Ona to w ruchu
wytwarza wszystkie rzeczy. Na stwierdzenie
takiego faktu Anaksymenesa doprowadzi wniosek
z obserwacji bytu, ktry jest podtrzymywany przy
yciu dopki moe oddycha. Gdy traci mono
oddychania, przestaje y.
Powietrze
w
przeciwiestwie
do
rzeczy
stworzonych jest niewidzialne, jest nieskoczone.
Powstawanie
rzeczy
dokonuje
si
przez
zagszczanie i rozrzedzanie. Zagszczanie
powoduje
powstawanie
wody,
rozrzedzanie
powoduje powstawanie ognia.
Anaksymenes, jeli chodzi o ruch, pozostaje przy
nauce poprzednika. Ruch jest wieczny. To ruch
powoduje zagszczanie i rozrzedzanie powietrza.
wieczny ruch
powietrza
zagszczanie, rozrzedzanie
powstawanie rzeczy
30
Prawda- atrybut
bytu
33
S trzy
drogi, jedna
z nich jest
prawdziwa,
jedna
mniemania
moliwego
Byt Parmenidesa
posiada cechy tego,
co boskie: jest
wieczny, nie ma
pocztku ani koca,
jest niezaleny,
doskonay.
Opieranie si
zmysom
prowadzi do
uznania bytu i
nie bytu
jednoczenieprzestrzega
Dike
Parmenidesa
eby pozna
prawd, trzeba
wyruszy w drog
VII.
KSENOFANES- WALKA Z
ANTROPOMORFIZMEM
VIII.
EMPEDOKLES, ANAKSAGORAS,
DEMOKRYT.
35
36
powstao
atomw,
ich
38
IX.
SOFICI
39
40
X.
WPROWADZENIE DO ZAGADNIE
SOKRATESA; WIERNOC PASTWU,
EKSKLUZYWIZM ETCZNY
41