Tytu oryginau:

The Chemotherapy Diet: 5 Steps to Staying Healthy During Cancer Treatment

Przeoy: Ryszard Olizo
Redaktor prowadzca: Magorzata wicicka
Redakcja: Aleksandra Marczuk
Korekta: Aneta Baranowska
Projekt okadki: ukasz Werpachowski, grafika@illuminatio.pl
DTP: skladigrafika@gmail.com
Copyright 2012 Mike Herbert
Copyright 2016 for Polish edition by ILLUMINATIO ukasz Kierus
Copyright for Polish translation by Ryszard Olizo
Wszelkie prawa do polskiego przekadu ipublikacji zastrzeone. Powielanie irozpowszechnianie zwykorzystaniem jakiejkolwiek techniki caoci bd fragmentw niniejszego dziea bez uprzedniego uzyskania pisemnej zgody posiadacza tych praw jest
zabronione.

Wydanie I
Biaystok 2016
ISBN: 978-83-65170-38-5

Bd na bieco iled nasze wydawnictwo na Facebooku:

www.facebook.com/vivantepl

www.vivante.pl
Wydawnictwo Vivante
E-mail: wydawnictwo@vivante.pl
Dzia handlowy: zamowienia@vivante.pl
Pena oferta wydawnictwa jest dostpna na stronie www.vivante.pl

Spis treci

WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
CZ 1. Chemioterapia to tylko cz procesu leczenia . . . . . . . . . . 19
CZ 2. Program diety wchemioterapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Krok 1: Zmie sposb mylenia
iskoncentruj si na wyzdrowieniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Krok 2: Odtruj si, aby wspomc uzdrawianie od rodka . . . . 49
Krok 3: Jedz najlepsz ywno, aby wytworzy
worganizmie uzdrawiajce warunki chemiczne . . . . . . . . . . . . 59
Krok 4: Uzupeniaj diet odpowiednimi suplementami,
aby zwikszy tempo powrotu do zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Krok 5: wicz iodpoczywaj, aby przyspieszy
proces powrotu do zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
CZ 3. Przepisy: zdrowe odywianie si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
CZ 4. Nie tylko chemioterapia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Podzikowania, OAutorze, Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

Wprowadzenie

Postanowiem napisa t ksik, poniewa kiedy sam musiaem zmierzy si zkryzysem wywoanym przez nowotwr, nie
mogem znale adnego rda, ktre szybko dostarczyoby mi
solidnych iwiarygodnych informacji.
U mojego partnera, ktry dotd wydawa si cieszy doskonaym zdrowiem, niespodziewanie zdiagnozowano choniaka
nieziarniczego wczwartym stopniu zaawansowania. Rak by zoliwy, agresywny ikadego dnia coraz bardziej rozprzestrzenia
si wukadzie limfatycznym chorego, co grozio zaatakowaniem
narzdw wewntrznych.
Gdy min wstrzs wywoany wiadomoci nieuchronnie
zbliajcej si mierci, zaczlimy si zastanawia, co zrobi.
Obaj naleymy do zagorzaych zwolennikw medycyny naturalnej: ja jestem doktorem naturopatii, amj partner napisa ksik iwiele artykuw na temat alternatywnych metod leczenia.
Zarwno nasze usposobienie, jak iwyksztacenie skaniaj nas
ku szukaniu lekarstwa na raka poza procedurami medycznymi
uwaanymi za konwencjonalne. Jednak ze wzgldu na gwatowny rozwj choroby zdecydowalimy si na tradycyjn terapi
antynowotworow pod opiek onkologa.
Rozumielimy, e wybr terapii konwencjonalnej zamiast
jednej znowych, alternatywnych, komplementarnych iintegracyjnych kuracji prawdopodobnie bdzie oznacza chemioterapi iradioterapi, amoe nawet operacj. To standardowa bro
stosowana przez alopatycznych (konwencjonalnych zachodnich)
onkologw wwalce zrakiem.
11

Podejrzewalimy te, e ten chemiczno-medyczny arsena,

zwaszcza wprzypadku rozpoczcia chemioterapii, prawdopodobnie skutecznie poradzi sobie zrakiem, ale nie pomoe wniczym innym. Wiedziaem, e celem chemioterapii jest zatrzymanie wzrostu szybko dzielcych si komrek wciele pacjenta oraz
ich umiercenie. Taki wanie bdzie efekt chemioterapii. Nie
sprawi ona jednak, e czowiek bdzie zdrowy.
Z dnia na dzie staem si penoetatowym opiekunem ibadaczem do spraw odywiania si. Miaem siln motywacj, aby
odkry, jak mog pomc przey mojemu partnerowi. Poniewa
rak rozwija si bardzo gwatowanie, zamknem swoj praktyk
icofnem si do etapu studiw, na ktrych byem teraz jedynym
studentem zupenie jakbym prbowa uzyska kolejny stopie
naukowy znaturopatii, tym razem specjalizujc si wmetodach
zachowania zdrowia podczas chemioterapii.
Rozpoczlimy zatem tradycyjn terapi antynowotworow czasem okrelan mianem systemu leczenia raka ale
mielimy oczy szeroko otwarte, wypatrujc kadej moliwoci
zrwnowaenia destrukcyjnego dziaania chemioterapii konstruktywn, wzmacniajc organizm ywnoci isuplementami.
Zdobywajc kolejne informacje, zaczem wprowadza do osobistego programu antynowotworowego mojego partnera naturalne metody leczenia. Przede wszystkim radykalnie zmienilimy
jego diet. Zawsze stara si zdrowo odywia, ale obecna sytuacja wymagaa skrupulatnego przegldu jego dotychczasowego
jadospisu.
Zaczlimy od poywienia, ale rwnie wane byy zaywane
przez niego suplementy. Zprzeprowadzonych przeze mnie bada
wynikao, e najbardziej wiarygodne rda zalecaj stosowanie
suplementw podczas chemioterapii, ito wdawkach leczniczych,
wielokrotnie przewyszajcych dzienne dawki przeznaczone dla
osb zdrowych.
12

Lekarz zaleci sze sesji chemioterapii. Miay by przeprowadzone wcigu trzech tygodni, wodstpach czasu ledwie pozwalajcych pacjentowi na regeneracj. Zpowodu gwatownego postpu choroby chemioterapia miaa zacz si trzeciego
dnia od postawienia diagnozy iprzebiega rwnolegle zterapi
konwencjonaln, ktra obejmowaa nie tylko chemi, ale take
inne farmaceutyki zwalczajce skutki uboczne przed, wtrakcie
ipo okresie stosowania chemioterapii. Zaczlimy take surowo
przestrzega zasad nowo opracowanej przez nas diety, suplementowanej witaminami, mineraami izioami.
Odtrucie take byo naglc kwesti, poniewa substancje podawane podczas chemioterapii powinny zosta wydalone zorganizmu moliwie najszybciej, zabierajc ze sob martwe komrki
nowotworowe. Zalecaem partnerowi stosowanie kpieli odtruwajcych ilewatywy zkawy, opierajc si na opiniach szanowanych naturalnych uzdrowicieli, ktrych metody stosowali chorzy
na raka pacjenci.
Do tego dodalimy jeszcze program wicze codzienny spacer, ktry na pocztku by spokojn przechadzk wok
domu, aw cigu kilku tygodni przeksztaci si wniemal trzykilometrow wdrwk na onie natury. Cho moe si to wyda
dziwne, mojego partnera nie trzeba byo namawia do tych wicze. Zawsze onich pamita irozpoczyna je otej porze dnia,
kiedy mia wystarczajco duo energii. Dostarcza swojemu organizmowi nie tylko bogatych skadnikw pokarmowych, ale mia
take ochot na spacery ibardzo dobrze si po nich czu.
Mino kilka tygodni, wczasie ktrych mj partner dzielnie
znosi lepsze igorsze dni, czekajc na wiateko wciemnym tunelu terapii. Ja tymczasem nadal prowadziem badania, prbujc
znale odpowied na pytanie, jak naley postpowa, aby dziki
mocy natury isamouzdrawiajcych zdolnoci organizmu zachowa zdrowie podczas konwencjonalnej terapii antynowotworowej.
13

W tym okresie mj partner nie mia adnych mdoci ani wymiotw, abiegunka lub zaparcia zdarzay si rzadko. Nie miewa
niestrawnoci, zgagi ani odwodnienia. Wszystko wskazywao na
to, e tych oraz innych, tak powszechnych skutkw ubocznych
chemioterapii, zwizanych zjedzeniem ipiciem, unikn dziki
odpowiedniej diecie, ktra zoptymalizowaa trawienie iprzyswajanie pokarmw. Czasem, jeli mia ochot, wsplnie suchalimy
muzyki iogldalimy filmy, zktrych czerpalimy wiedz, apotem porwnywalimy j znaszymi spostrzeeniami. Zczasem
zgromadziem kilka teczek wypenionych informacjami na temat
roli odywiania si isuplementacji podczas terapii antynowotworowej, pochodzcymi znajnowszych inajbardziej wiarygodnych
rde. Wkadym badaniu powtarzaa si ta sama pokrzepiajca informacja: zachowaj pozytywne nastawienie, odtruwaj organizm, odpowiednio si odywiaj, zaywaj suplementy iwicz.
Skan PET/CT wykonany po trzeciej chemioterapii nie wykaza worganizmie mojego partnera adnych ladw nowotworu.
Oczywicie, by to powd do optymizmu. Jednak oczym przypomina nam onkolog skan pokazuje tylko to, co jest widoczne.
Aby dowiedzie si, co dzieje si na poziomie mikroskopijnym,
naleao przeprowadzi dalsze badania krwi, wykona kolejne
zgbnikowanie iwiele kolejnych bada iprzyj nastpne
dawki chemioterapii.
Jednak po pitej sesji chemioterapii (z zaleconych szeciu)
wyniki laboratoryjne okazay si tak dobre, e ostatni dawk
uznano za niepotrzebn. Przerwanie chemioterapii byo sprzeczne zpierwotnym, konserwatywnym zaleceniem onkologa, ale
wobecnej sytuacji powodowaa ona wiksze spustoszenie ni
sam rak; cho pod wzgldem fizycznym mj partner dowiadczy
niewielu skutkw ubocznych, to jednak coraz wyraniej cierpiaa
jego psychika. Onkolog zgodzi si skrci chemioterapi, aprzynajmniej nie nalega na t ostatni dawk.
14

Koszmar, ktry zacz si wsierpniu, skoczy si ostatecznie

przed witami Boego Narodzenia. Ijak dotd, nie zmienio si
szczliwe zakoczenie tej historii. Min prawie rok, wczasie
ktrego nie nastpi nawrt choroby. Mj partner wpeni wrci
do ycia, odzyska energi ientuzjazm, zktrymi rusza na spotkanie wspaniaej przyszoci, ojakiej marzy podczas ponurego
okresu chemioterapii.
Ju nie jest pacjentem, ktry walczy zrakiem, ale tym, ktry
pokona chorob.
Co roku wsamych Stanach Zjednoczonych uponad ptora
miliona ludzi diagnozuje si raka czyli utylu, ile wynosi caa
populacja Phoenix albo Filadelfii.
Wyobra sobie te setki tysicy ludzi czekajcych w kolejce
na terapi antynowotworow, majcych nadziej, e otrzymaj
moliwie najlepsz opiek, e bdzie ich na ni sta, e proces
leczenia bdzie prosty ibezbolesny, ie po jego zakoczeniu bd
cakowicie zdrowi igotowi do powrotu do takiego ycia, jakie
prowadzili wczeniej.
Niektrzy wkocu pokonaj raka, doczajc do grupy dwunastu milionw ludzi wUSA, ktrzy take wygrali walk zchorob.
Innym to si nie uda.
Nieatwo ustali statystycznie, ilu pacjentw onkologicznych
wybiera konwencjonalne, alopatyczne terapie, wtym chemioterapi. Trudno wyrazi to wliczbach, awrcz jest to niemoliwe.
Zwikszoci rde monitorujcych pacjentw przyjmowanych
iwypisywanych ze szpitali iklinik onkologicznych wynika, e
prawdopodobnie 90 procent zdiagnozowanych osb wybiera terapie konwencjonalne operacj, chemioterapi iradioterapi.
Moje dowiadczenia zwizane zrakiem take zchemioterapi iinnymi konwencjonalnymi terapiami, jakie oferuje medycyna sprawiy, e zapragnem podzieli si zdobytymi informacjami zludmi dotknitymi t chorob.
15

Ju na pocztku walki na mier iycie, ktr podj mj partner, uwiadomiem sobie, e chc napisa ksik, wktrej wska praktyczny sposb wzmocnienia procesu powrotu do zdrowia
rozpocztego przez onkologa iinnych specjalistw. Ich zadaniem
jest zlikwidowanie komrek nowotworowych przy uyciu bardzo
toksycznych substancji chemicznych. Zadaniem pacjenta ijego
opiekuna jest wsparcie tego procesu poprzez realizacj rozsdnego programu odywiania si, wzbogaconego suplementami oraz
naturalnymi zioowymi produktami, sokami iherbatami, atake
detoksykacj iwiczeniami wszystko to ma suy wzmocnieniu ukadu odpornociowego, osabieniu skutkw ubocznych
chemioterapii, podtrzymaniu zdrowia pacjenta idostarczeniu
mu energii podczas terapii oraz przyspieszeniu procesu leczenia.
Podjem si napisania tej ksiki, aby powiedzie chorym
na raka, e ich leczenie wczasie konwencjonalnej terapii moe
przebiega szybciej iskuteczniej. Jest to moliwe dziki samoregulujcym isamouzdrawiajcym zdolnociom organizmu.
Program, ktry wniej przedstawiam, opiera si na idei, e nasz
organizm jest potn samouzdrawiajc si machin ie bycie
zdrowym jest dla czowieka normalnym inaturalnym stanem.
Nawet gdy jestemy poddawani toksycznym substancjom podczas chemioterapii im bardziej s toksyczne, tym skuteczniej
niszcz komrki nowotworowe mona wiele zrobi, aby osabi
ich skutki uboczne iwspomc leczenie, pobudzajc izasilajc
ukad odpornociowy, ktry dziaa wwczas jak potny silnik
napdzajcy proces powrotu do zdrowia. Nie wolno zapomina,
e nawet wchwili otrzymania diagnozy mamy wciele wicej komrek zdrowych ni nowotworowych.
Chciabym podkreli, e tre niniejszej ksiki stanowi wynik mojego osobistego dowiadczenia jako doktora naturopatii
iopiekuna mojego partnera, atake dowiadcze moich klientw, ktrzy zwracaj si do mnie zprob opomoc. Nie jest to
16

rozprawa naukowa ani opis procedury testowanej laboratoryjnie.

Opracowaem ten program na podstawie mojej znajomoci medycyny naturalnej, zdobywanej na przestrzeni ponad dziesiciu
lat leczenia pacjentw cierpicych na rne zaburzenia rwnowagi organizmu.
Co prawda moja ksika przedstawia rozwizanie uniwersalne, ale naley pamita, e kady czowiek ikady rak jest inny.
Kobiety dotknite chorob nowotworow rni si od mczyzn, ktrzy take na ni cierpi; dzieci zrakiem rni si od
dorosych ztym schorzeniem; ludzie zrakiem puc rni si od
ludzi zrakiem odka. Jednak jako ludzie, wszyscy mamy taki
sam skad chemiczny iten fakt sta si dla mnie myl przewodni podczas opracowywania programu wsparcia, ktry przyniesie korzyci kademu, kto pragnie zachowa zdrowie podczas
chemioterapii ipowrci do normalnego ycia ju bez raka.
Jeli masz raka albo jeste opiekunem chorej osoby, przyjmij
moje osobiste yczenia zdrowia, dobrego samopoczucia iprzyszoci penej pasji iradoci. Istnieje nadzieja!
Pamitaj, e celem zawartych wtej ksice informacji nie jest
zastpienie konkretnej terapii antynowotworowej opracowanej
przez lekarza prowadzcego. Przed zastosowaniem si do moich
sugestii, zarwno pacjent, jak ijego opiekun powinni skonsultowa si zonkologiem lub innym lekarzem odpowiedzialnym
na leczenie.

Informacja onaszej stronie internetowej

Poniewa na stronach niniejszej ksiki nie udao mi si zmieci
wszystkich zgromadzonych przeze mnie informacji na temat zachowania zdrowia podczas chemioterapii, dlatego razem zmoim
zespoem stworzylimy stron internetow, zawierajc rozszerzon wersj materiaw zawartych wksice.
Znajdziesz tam wicej przepisw, tabele, ktre mona wydrukowa ipowiesi wkuchni, rda najwyszej jakoci suplementw, artykuy edukacyjne, bezpatne materiay do pobrania
iwiele innych wartociowych ipomocnych treci.
Nowa dziedzina, zajmujca si sposobami na zachowanie
zdrowia podczas terapii antynowotworowej, szybko si rozwija
ipraktycznie kadego dnia pojawiaj si wyniki nowych bada.
Zachcam do czstego odwiedzania naszej strony iczerpania
zniej aktualnych informacji oraz inspiracji.

www.thechemotherapydiet.com

PART ONE

CZ 1
Chemotherapy
is Only Part of
the Healing Process
Chemioterapia

to tylko cz
procesu leczenia
29

THE CHEMOTHERAPY DIET

cz 1

Chemioterapia
to tylko cz procesu leczenia
W przyszoci lekarz nie bdzie przepisywa
adnych lekw, lecz zachci swoich pacjentw
do dbania owasne ciao istosowania waciwej diety,
atake zainteresuje ich przyczynami choroby
imetodami zapobiegania im.
Thomas A. Edison

Rak ichemioterapia
Wedug

Globalnych faktw idanych liczbowych nt. raka

publikowanych przez Amerykaskie Towarzystwo Onkologiczne wostatnich latach co roku diagnozuje si ponad
12 milionw nowych przypadkw raka, ana caym wiecie
stwierdzono 7,6 milionw zgonw zpowodu tej choroby,
co oznacza okoo 20 tysicy zgonw dziennie.
Co

godzin wUSA diagnozuje si okoo 150 przypadkw

raka. Wcigu roku daje to prawie 1,6 milionw chorych

wsamych Stanach Zjednoczonych.
Co roku uco czwartego Amerykanina diagnozuje si raka.

Przewiduje si, e wtym roku umrze na raka okoo 564 800

Amerykanw, co oznacza ponad 1500 zgonw dziennie.
Rak jest drug najczstsz przyczyn zgonw wUSA, tu

za chorobami serca.
21

 Co czwarty zgon wStanach Zjednoczonych jest wynikiem

raka.
Leczenie

raka jest kosztowne: system opieki zdrowotnej

wUSA ktry obejmuje lekarzy, szpitale ikliniki, firmy

farmaceutyczne, producentw technologii medycznych,
firmy ubezpieczeniowe iwiele innych pochania okoo
10 procent produktu krajowego brutto (PKB), co wynosio
okoo 1,5 biliona dolarw w2011 roku.
Znaczna wikszo zponad ptora miliona Amerykanw

chorych na raka wybiera terapie oferowane przez medycyn konwencjonaln, aprzynajmniej 75 procent znich
jest poddawanych chemioterapii, ktra stanowi cz rutynowej procedury walki zt chorob.
Wmedycynie

konwencjonalnej chemioterapia sama

bd wpoczeniu zradioterapi ioperacj staa si

standardow kuracj wprzypadku wikszoci rodzajw
raka.

Nie moemy poprzesta na chemioterapii

Wielu pacjentw zrakiem wydaje si wierzy, e chemioterapia
rozwie wszystkie problemy dotyczce ich choroby. S przekonani, e gdy rozpoczn chemioterapi lub radioterapi, wszystko, co mona zrobi, aby pokona raka ipowrci do zdrowia,
przyjdzie automatycznie.
Nazywam to antybiotykowym sposobem mylenia. Kiedy zaywamy antybiotyki, zakadamy, e zwalcz one infekcj wywoan
worganizmie przez bakterie, grzyby lub pasoyty, inie musimy
robi niczego wicej, aby ten proces walki zinfekcj uczyni skuteczniejszym. Antybiotyki zaatwi wszystko.
22

Ucilijmy od razu, e chemioterapia nie jest tym samym,

czym terapia antybiotykowa, czyli antybakteryjna. Leki s zupenie inne, podobnie jak sposb ich dziaania. Jednak mylenie
wielu ludzi otych rodzajach terapii jest takie samo: Niech medycyna zrobi swoje, aja poczekam.
Pacjentom, ktrzy nie choruj na raka zwizanego zukadem
trawienia na przykad na raka odka, trzustki lub jelita grubego onkolodzy zezwalaj zazwyczaj na diet bez ogranicze.
Na przykad mj partner, uktrego zdiagnozowano choniaka,
musia by hospitalizowany podczas pierwszej sesji chemioterapii, poniewa w przeszoci mia zapalenie wtroby typu B
ilekarz nie chcia ryzykowa nawrotu tej choroby wtrakcie chemioterapii. Istniao zagroenie, e chemia osabi jego ukad odpornociowy, pozwalajc rozwin si innym chorobom. Dlatego
pierwsz dawk koktajlu chemicznego podawano mu wpostaci
caodobowej kroplwki przez pi dni.
W cigu tego tygodnia spdzonego wszpitalu oficjalnie dieta
mojego partnera nie miaa adnych ogranicze karmiono
go takim samym jedzeniem, jakie mona kupi wbarze szybkiej
obsugi na ulicy. Na typowy obiad skada si stek Salisbury zsosem iziemniaczanym puree, saatka zsosem ranczerskim, buka
zmasem, szklanka mleka ifilianka kawy, ana deser pokany
kawaek tortu czekoladowego.
W czasie chemioterapii czyli przez cay pobyt wszpitalu
nie pozwalano mu zaywa adnych suplementw, poniewa
obawiano si, e witaminy, mineray iaminokwasy mogyby kolidowa zchemioterapi iobnia jej skuteczno, aw niektrych przypadkach wywoywa niebezpieczne reakcje chemiczne
worganizmie. Tak wanie twierdzili lekarze, nie baczc na fakt,
e wikszo artykuw spoywczych zawiera przecie witaminy,
mineray iaminokwasy.
23

Zatem mojemu partnerowi serwowano chemi idiet bez

ogranicze, wskutek czego jego leczenie nie wykraczao poza
chemioterapi itypowy jadospis.
Gdy wyszed ze szpitala, jego harmonogram leczenia obejmowa cotrzytygodniowe sesje chemioterapii. Po tygodniowej
kroplwce wszpitalu zalecono mu pi caodniowych kuracji,
co wsumie oznaczao sze sesji wcigu osiemnastu tygodni,
czyli piciu miesicy, acilej szeciu, jeli doliczy pniejsze
badania krwi iskany PET.
Przez cae to krytyczne procze zalecano mu wycznie chemioterapi, zwyk diet bez ogranicze iunikanie wszelkich
suplementw wdniach przyjmowania chemioterapii. Nie wspominano owczeniu do diety ani owykluczeniu zniej konkretnych pokarmw inapojw, nie byo mowy oadnych agodnych
wiczeniach, takich jak spacery lub joga, ani oniczym innym
poza przyjmowaniem chemii imoliwie najlepszej regeneracji
midzy kolejnymi sesjami.
Pacjent pozostawiony ztakim czyli adnym reimem terapeutycznym ma wperspektywie tygodnie imiesice fatalnego samopoczucia zpowodu skutkw ubocznych chemioterapii,
poniewa organizm przetwarza, aw kocu eliminuje toksyczne
substancje chemiczne razem zmartwymi komrkami nowotworowymi. Wtym czasie pacjent jest tak osabiony, e czsto staje
si penoetatowym chorym, podatnym na wszelkiego rodzaju
mniejsze dolegliwoci, zktrymi nie radzi sobie osabiony ukad
odpornociowy.
Brakuje tu jakiego elementu. Musi by sposb, aby pacjent
chory na raka mg znosi potne oddziaywanie chemii na organizm, ajednoczenie czu si dobrze. Musi by sposb, aby
przyspieszy proces leczenia raka iaby wtym czasie cieszy si
wysokim poziomem energii oraz dobrym samopoczuciem.
Taki sposb, oczywicie, istnieje ijest on zupenie naturalny.
24

Jaki jest cel chemioterapii

Aby lepiej zrozumie, co naprawd dzieje si podczas chemioterapii, trzeba wiedzie, jaki jest jej cel. Chemioterapia leczy raka
przy pomocy leku antynowotworowego lub kombinacji kilku
z nich. Okrelenie antynowotworowy oznacza, e dziaanie
leku polega na zapobieganiu, osabianiu lub blokowaniu (anty)
rozwoju guza (nowotworu).
Zadaniem substancji podawanych podczas chemioterapii jest
umiercenie szybko dzielcych si zoliwych komrek worganizmie chorego. Komrki rakowe dziel si imno wszybkim
tempie, powodujc zaburzenia wfunkcjonowaniu ukadw organizmu. Chemioterapia umierca je, ale jednoczenie gin te
mnoce si komrki zdrowych tkanek. Substancje chemiczne
mona podawa doylnie itak wanie zazwyczaj si robi albo
wstrzykiwa do jamy ciaa. Czasem jeden lub wicej tych lekw
podaje si doustnie wpostaci piguki.
Kiedy chemioterapia umierca komrki zoliwe izatrzymuje
rozwj choroby, uszkadza te zdrowe komrki. Awwczas pojawiaj si niepodane skutki uboczne. Poniewa substancje chemiczne nie s wstanie odrni komrek nowotworowych od
zdrowych, atakuj zarwno szybko mnoce si komrki rakowe,
jak iinne komrki, ktre szybko si mno, takie jak krwinki
ikomrki cebulki wosa.
Chory zna ju wikszo tych informacji, poniewa s one czci dowiadczenia chemioterapii. Oczywicie onkolog prbuje
znale rwnowag midzy niszczeniem komrek zoliwych,
majcym na celu pokonanie choroby, aocaleniem zdrowych
komrek, aby wystpio jak najmniej negatywnych skutkw
ubocznych.
Zatem celem chemioterapii jest umiercanie. Za tym umiercaniem, niszczeniem iatakowaniem kryje si ciekawa historia.
25

Pocztki chemioterapii antynowotworowej sigaj czasw obu

wojen wiatowych iwczesnego rozwoju broni.
W czasie pierwszej wojny wiatowej, w1915 roku uyto gazu
chlorowego jako broni. Potem signito po gaz musztardowy.
Skutki tych iwielu innych gazw chemicznych okazay si tak
niszczycielskie wwielu przypadkach zabjcze dla obu stron
konfliktu e zabroniono ich stosowania wdziaaniach wojennych. Odkryto jednak, e gaz musztardowy silnie hamuje hematopoez, czyli proces produkcji krwi. Woparciu ote nowe odkrycia naukowcy zaczli bada, wjaki sposb substancje chemiczne
otrzymywane ziperytw azotowych mog hamowa rozwj komrek nowotworowych.
W 1942 roku, wczasie drugiej wojny wiatowej, wwyniku wypadku we woskim miasteczku Bari kilkaset osb zostao naraonych na dziaanie gazu musztardowego. Odkryto, e ci, ktrzy
przeyli, mieli bardzo niski poziom biaych krwinek. Po wojnie
badacze zaczli eksperymentowa, prbujc pokona raka przy
uyciu substancji chemicznych. Dowiadczenia rozpoczto od
chlormetyny, pochodzcej zgrupy iperytw azotowych.
Pierwsze leki chemioterapeutyczne powstay wczasie wojny
inigdy nie utraciy swej wojowniczej natury. Wlatach 70. i80.
XX wieku, kiedy rak zacz stawa si cesarzem wszystkich chorb, jak nazwano go wjednej znajnowszych ksiek, pacjentw
zachcano do szlachetnej walki zchorob iwyobraania sobie,
jak zdrowe komrki walcz iwygrywaj zkomrkami nowotworowymi.
Aluzje do wojennej przeszoci chemioterapii s te wyranie
widoczne wsposobie prowadzenia terapii wprzypadkach agresywnego raka, ktry gwatownie atakuje idlatego musi zosta
umiercony, zniszczony, zlikwidowany, zwalczony, wytpiony.
Kiedy w1971 roku zostaa podpisana ustawa onowotworach,
wmediach natychmiast pojawio si okrelenie wojna zrakiem.
26

Oinnych wysikach wspierajcych badania dotyczce raka mwi

si zwykle jzykiem charakterystycznym dla wojny. Wnekrologach czytamy, e zmary przegra walk zrakiem.
Te aluzje do wojny s cakowicie uzasadnione, bo chemioterapia naprawd zabija i, jak ju wspominaem, kiedy to robi,
razem zkomrkami nowotworowymi gin take te zdrowe. Cho
to nieatwe, trzeba pozwoli chemioterapii zniszczy zoliwe
komrki, ajednoczenie pacjenci iich opiekunowie musz robi wszystko, aby starczyo si na przetrwanie tego koniecznego
ataku (kolejny wojenny termin) mierciononych chemikaliw.
Od 1971 roku, kiedy prezydent Richard Nixon wypowiedzia
wojn rakowi, Stany Zjednoczone wyday 2 biliony dolarw na
badania iterapie konwencjonalne, ajednak wszystko wskazuje
na to, e przegralimy. Wzasadzie wspczynnik umieralnoci
nie zmieni si od 1950 roku. Raz jeszcze nawizujc do wojennej nomenklatury, mona przewidywa, e wcigu najbliszych
czternastu lat na raka umrze wicej Amerykanw ni zgino
ich wczasie wszystkich wojen, wktrych brali udzia. Mimo e
chemioterapia jest zakorzeniona wwojnie, pacjentw podejmujcych terapi nie trzeba postrzega jako toczcych walk. Uwaam, e lepiej nie wyobraa sobie toczcej si worganizmie wojny, ale raczej uzna terapi za proces uzdrawiania, ktry zmierza
wkierunku przywrcenia dobrego samopoczucia.

Czego chemioterapia nie zrobi

Zadaniem chemioterapii jest umiercenie komrek, apo osigniciu tego celu, zablokowanie procesu ich mnoenia si. To
wanie mona osign dziki chemioterapii. Nie sprawi ona
jednak, e pacjent poczuje si dobrze.
Posugujc si nomenklatur militarn, mona powiedzie,
e misj chemioterapii jest szybkie przeszukanie, rozpoznanie
27

izniszczenie wroga. Wane jest, aby wtrakcie chemioterapii cieszy si dobrym samopoczuciem ipowrci do zdrowia, gdy tylko
toksyczne substancje chemiczne ipozostaoci po martwych komrkach nowotworowych zostan wydalone zorganizmu.
Warto pamita, e chemioterapia nie uleczy ciaa, bo nie to
jest jej zadaniem. Chemioterapia zniszczy komrki. Akiedy komrki nowotworowe zostan zaatakowane iusunite, organizm
moe przej kontrol ipowrci do zdrowia.
Kiedy komrki zgin inie mog ju dzieli si ani mnoy,
staj si odpadami is wypukiwane zciaa. Wtedy organizm
spustoszony wczeniej przez rozprzestrzeniajcego si raka
moe rozpocz etap powrotu do zdrowia. Wspominam otym,
poniewa wielu pacjentw sdzi, e to wanie chemioterapia odpowiada za uzdrowienie. Ona jednak nie leczy, tylko przygotowuje teren do waciwego powrotu do zdrowia poprzez pozbycie
si zdeformowanych komrek, ktre doprowadziy do choroby.
Guzy znikn albo si zmniejsz, ainne objawy wywoane przez
raka, miejmy nadziej, ustpi, cznie zblem, wydzielinami
iwieloma innymi niedogodnociami. Jednak powrt do zdrowia
to zupenie inna kwestia.
Chemioterapia nie sprawi, e pacjent poczuje si dobrze;
wnajlepszym przypadku pokona raka, ktry uniemoliwia powrt do zdrowia. Innymi sowy, chemioterapia nie rozwie problemu, cho wjego rozwizaniu pomoe. Jest to niezwykle istotne itrzeba to sobie uwiadomi izaakceptowa. Pozostajc przy
nazewnictwie wojennym, zktrym chemioterapia jest zwizana
od pocztku, mona stwierdzi, e stanowi ona potn amunicj
wmedycznej misji, polegajcej na zlokalizowaniu izniszczeniu
wroga.
Inna kwestia, wktrej nie pomoe nam chemioterapia, ma
zwizek z ukadem odpornociowym. Jak ju wspominaem,
dziaanie chemioterapii jest tak potne, e osabia ona rodki
28

obronne organizmu, iwanie dlatego tak wielu ludzi poddanych

tej terapii jest bardzo podatnych na przezibienie, gryp albo
cierpi na inne, powaniejsze dolegliwoci.
Pamitajmy, e do zada chemioterapii nie naley pobudzenie
mechanizmw samouzdrawiajcych organizmu, chocia robi to
porednio, pomagajc zmieni rodowisko, wktrym rozwija si
rak. Ukad odpornociowy pacjenta, zaatakowany przez komrki nowotworowe, ulegnie kolejno pobudzeniu iosabieniu, bez
udziau samej chemioterapii. Ochrona iwzmocnienie odpornoci
wduej mierze zaley od tego, co pacjent robi po wyjciu zkliniki
onkologicznej.

Skutki uboczne chemioterapii

W najlepszym wypadku pozytywnym skutkiem chemioterapii
jest umiercenie komrek nowotworowych worganizmie pacjenta. Jednak jak wszyscy wiemy, te dobre skutki pocigaj za sob
take ze. Stres towarzyszcy chemioterapii jest dla niektrych
ludzi niemal tak trudny do zniesienia, jak sam rak.
Wraz zharmonogramem zabiegw chemioterapii (zakadajc,
e zostanie ona zalecona) kady, ukogo zdiagnozowano raka,
otrzymuje list lekw, ktre bd stosowane, atake opis ich
moliwych skutkw ubocznych. Sam zestaw lekw jest ju wystarczajco zniechcajcy, ale dopiero lista ich skutkw ubocznych potrafi przerazi.
Poniej przedstawiam najczstsze skutki uboczne chemioterapii, zalene od rodzaju raka, zaordynowanych lekw chemioterapeutycznych oraz ich dawek. Nie kady pacjent dowiadczy
ich wszystkich, ale wikszo dozna przynajmniej niektrych.
Osabienie ukadu odpornociowego to pierwszy, najbardziej

oczywisty inajgroniejszy znich. Ukad immunologiczny

29

zostaje osabiony do tego stopnia, e czowiek moe pa

ofiar chorb iinfekcji, ktre wnormalnej sytuacji byyby
raczej nieszkodliwe. Wanie dlatego lekarze ostrzegaj pacjentw, aby unikali tumw, wktrych mog zetkn si
z zaraliwymi, potencjalnie niebezpiecznymi bakteriami
iwirusami. Dla zdrowego czowieka przebywanie wjednym
pomieszczeniu zkim, kto jest przezibiony, nie stanowi
problemu; dla pacjenta poddanego chemioterapii moe to
oznacza cae dni lub tygodnie cierpie spowodowanych
przezibieniem ktre czasem moe skoczy si nawet
pobytem wszpitalu.
Zmczenie to rezultat walki zarwno zrakiem, jak iz che-

mioterapi. Wliteraturze przedmiotu opisano, czego mona

spodziewa si po chemioterapii. Wniektrych przypadkach
dochodzi do anemii, na ktr lekarz przepisuje leki. Wikszo chorych na raka mona rozpozna po ich wymizerowanym wygldzie, powolnych ruchach imtnym sposobie
mylenia as to wanie objawy zmczenia. Wwikszoci
jest ono bezporednim wynikiem nagromadzenia toksyn
wwtrobie.
Wypadanie wosw zaczyna si niemal natychmiast po

pierwszej chemioterapii, poniewa leki chemioterapeutyczne dziaaj na wszystkie szybko dzielce si komrki, akomrki mieszkw wosowych nale do najszybciej mnocych si komrek wludzkim organizmie. Temu fizycznemu
skutkowi ubocznemu towarzysz ogromne konsekwencje
emocjonalne i psychologiczne. Niemal wszyscy pacjenci
mwi owstrzsie, jakiego doznali, kiedy po raz pierwszy
ujrzeli siebie cakowicie pozbawionych wosw iprbowali
rozpozna swoj twarz wlustrze.
30

spodoba ci si fragment
ktry przeczytae?

Zamw ksik

dieta podczas
chemioterapii
w ksigarni Illuminatio

sprawd pen ofert wydawnictwa na

www.vivante.pl

Bd na bieco i led nasze

wydawnictwo na Facebooku:

www.facebook.com/vivantepl

Ksiki wydawnictwa Illuminatio

znajdziesz rwnie w Ksigarni internetowej

www.TaniaKsiazka.pl