Wszystko, co chcielibyscie

wiedziec
o mojej palecie
K r z y s z t o f

K o w a l s k i

E-mail: kowalski1302@gmail.com
Facebook: Krzysztof Kowalski watercolors
Moja gwna strona: www.esperoart.com
YouTube channel: esperoart
Blog o malarstwie botanicznym: www.malarstwobotaniczne.blogspot.com
Krzysztof Kowalski, Pozna 2015

K r z y s z to f Kowa l s k i

W ramach wstepu
Pewna artystka w jednym z wywiadw powiedziaa, e nie stosuje ograniczonej palety barw, bo
skoro natura nie ogranicza kolorw, to dlaczego ona miaaby. Cakowicie si z tym zgadzam. Mam mnstwo farb, a kolejne czekaj w sklepie na swoj kolej. Nie ma nic zego w testowaniu nowych kolorw.
Niektre zapewne wylduj w szufladzie i bd czekay na odpowiedni czas. Dla innych by moe znajdzie
si miejsce na palecie. Testowanie nowych kolorw jest zawsze ekscytujce!
Wybierajc kolory do mojej palety, bior pod uwag trzy gwne czynniki: pigment, transparentno
i odporno na wiato. Zanim do nich przejd, chciabym podkreli jedn rzecz - producent. Dla mnie
konkretny producent nie ma znaczenia. To, co si liczy, to konkretny kolor, jego waciwoci i to, aby pochodzi z serii farb profesjonalnych. Wszystkie farby z serii profesjonalnej s bardzo dobre. Nie mog powiedzie, e wol np. firm Winsor&Newton (W&N) bardziej ni Daniel Smith (DS), czy Schmincke Horadam
(SH) bardziej od innej. Wszystkie s znakomite, jeli nale do serii profesjonalnej.

PIGMENTY
Pigment tworzcy dany kolor jest dla mnie najwaniejszy. Znajc pigmenty w swoich farbach, jestemy w stanie oceni, czy potrzebujemy kolejn czerwie, czy nie, bo... by moe ju j mamy. Oto przykad:
mam kolor Perylene Maroon W&N. Id do sklepu i widz Deep Red SH. Myl sobie, e to na pewno pikny,
gboki, ciemny czerwony i musz go mie. Tak naprawd wiem ju, e jest pikny i jak wyglda, bo mam
ju Perylene Maroon, ktry jest dokadnie tym samym kolorem. A skd to wiem? Wanie dziki pigmentom. Obydwa te kolory maj pigment PR179. Rni producenci nadali im tylko rne nazwy.
Wybieranie kolorw na podstawie pigmentw nie zawsze jednak si sprawdza (cho w wikszoci
tak). Na przykad kolory z pigmentem PV19 maj bardzo szerok gam odcieni. Mimo to, warto jednak
zawsze przyjrze si pigmentom zanim co kupimy.
Pigmenty sprawdzam te dlatego, e im ich mniej w farbie, tym lepiej. Jeden pigment = jeden kolor.
Wyobramy sobie np. Hookers Green SH, ktry zawiera trzy pigmenty: PB15, PG7 i PY42. Oznacza to, e jest to
mieszanina trzech rnych kolorw. Jeli chcielibymy zmiesza Hookers Green z np. Sepia Brown Tone SH
(ktra ma trzy pigmenty: PR166, PBr7 i PBk9) - tak naprawd mieszamy a sze kolorw! A mieszajc 6 kolorw nie otrzymamy czystego, adnego koloru. Lepiej byoby, gdybymy zmieszali dwa kolory, prawda?
Dlatego staram si kupowa farby z jednym pigmentem, jeli to oczwyicie moliwe. Na przykad
wol Quinacridone Gold DS bardziej ni WN, dlatego, e DS zawiera tylko jeden pigment PO49, a WN ma a
trzy pigmenty PR206, PV19 i PY150.
To nie oznacza, e jest co zego w kupowaniu farb z wiksz iloci pigment, nie chc by le
zrozumiany. Ale jeli znajd ten sam kolor z mniejsz liczb pigmentw, na pewno wybior wanie ten.
Mwic o pigmentach warto wspomnie o kodyfikacji. Pigmenty oznaczone s literami i liczbami,
np. PB29 - Pigment Blue - pigment niebieski o numerze 29. Oto pomocna lista:
PW - pigment biay
PR - pigment czerwony
PG - pigment zielony
PY - pigment ty
PV - pigment fioletowy
PBr - pigment brzowy
PO - pigment pomaraczowy
PB - pigment niebieski
PBk - pigment czarny
Kody pigmentw mona znale na tubkach, kostkach, w katalogach kolorw lub stronach producentw.

Winsor&Newton

Daniel Smith

Schmincke Horadam

K r z y s z to f Kowa l s k i

Jest te inny powd, dla ktrego warto wiedzie co o pigmentach - oszczdno pienidzy. Wyobramy
sobie, e na naszej palecie mamy Indanthrene (lub Indanthrone) Blue PB60 i Phthalo Blue PG7. Idziemy do
sklepu i widzimy pikny Prussian Green SH. Serce szybciej bije, bo znalelimy nowy, cudny kolor, ale nie
zauwaylimy, e waciwie mamy ju ten kolor. Prussian Green to tak naprawd mieszanina Indanthrene
Blue i Phthalo Green, ktre mamy ju na palecie, a wiemy to z informacji o pigmentach zawartych w kolorze
Prussian Green. Nie ma wic sensu wydawa pienidzy na ten kolor, a zamiast tego moemy sobie kupi co
innego.
TRANSPARENTNO
Lubi kolory transparentne lub pltransparentne. Lubi malowa laserunkami, budowa ksztaty i kolory za
pomoc transparentnych warstw kolorw. Malowanie w ten sposb farbami kryjcymi jest niemoliwe.
Czasem s wyjtki: Naples Yellow Deep jest kryjcy i jako trzeba z tym y. Ale zawsze, kiedy mam wybr,
wybieram farby transparentne.
ODPORNO NA WIATO
Im bardziej wiatoodporna farba, tym lepiej. Jaki czas temu by sza na kolor Aureolin Yellow PY40, tymczasem testy wiatoodpornoci Jane Blundell pokazay, e Aureolin bardzo szybko traci swj kolor i zamienia si w szary. Z pewnoci jeden z kolorw, ktrych warto unika. Na szczcie wikszo dzisiejszych farb
ma bardzo wysok wiatoodporno, wic nie ma obaw. Unikabym tylko tych, ktre s bardzo mao wiatoodporne (zazwyczaj maj oznaczenie IV (DS) , C (W&N), * i ** (SH)).

Kolory
Wybierajc kolory do mojej palety, zawsze
zaczynam od szeciu podstwaowych: ciepego
i zimnego tego, ciepego i zimnego niebieskiego i ciepego i zimnego czerwonego.
Pniej dodaj kolory ziemi: jeden tawy,
drugi czerwonawy, trzeci jaki ciemny brzowy. Nastpnie dodaj kolory, ktrych czsto
uywam, ktre czsto s bardzo pomocne.
Ostatni etap to dodanie kolorw, ktre po
prostu mi si podobaj, ktre czasami do
czego wykorzystam. Tak wic nie mog
powiedzie, e mam jedn palet. Z czasem to si zmienia, bo cigle poznaj nowe kolory. Mog jednak
wyrni cztery etapy kompletowania mojej palety. Dla niektrych etap 2 bdzie ostatnim. Dla mnie byaby
to paleta ograniczona. Dla innych to za mao i woleliby doda wicej kolorw (tak jak ja). To tylko i wycznie indywidualna sprawa kadej osoby.
ETAP 1 - wybr szeciu kolorw podstawowych
ETAP 2 - dodanie kolorw ziemi
ETAP 3 - dodanie innych, czsto uywanych kolorw
ETAP 4 - dodatkowe kolory na wszelki wypadek

K r z y s z to f Kowa l s k i

ETAP 1 - SZE KOLORW PODSTAWOWYCH

Sze kolorw podstawowych to dla mnie zawsze dwa te, dwa niebieskie i dwa czerwone (kady ciepy i
zimny). Jest wiele zamiennikw tych kolorw wrd innych producentw (a nawet w obrbie tego samego),
wspomn tylko o niektrych. To kwestia cakowicie indywidualna i dobrze jest samemu wyszuka swoje
ulubione kolory. Wikszo moich farb to Winsor&Newton (W&N). Innych producentw zaznaczam nastpujco: DS to Daniel Smith, SH to Schmincke Horadam.
Zimny ty - Winsor Yellow PY154
cienie (tak jak inne kolory) moemy podzieli na tony zimne, rednie i ciepe. Tony zimne s blisze zieleni. Ja lubi uywa tonw rednich jako zimnych, bo dla mnie s wystarczajco zimne, a te zupenie zimne
zostawiam na specjalne okazje. Winsor Yellow PY154 to wspaniay zimny ty. Innym dobrym przykadem
jest Hansa Yellow Medium PY97 (DS), ktry te jest tonem rednim, ale ja traktuj go jako zimny. Jeli
szukasz czego naprawd zimnego, dobrymi przykadami s Winsor Lemon PY175 (W&N), Bismuth Yellow
PY184 (W&N) lub Hansa Yellow Light PY3 (DS).
Ciepy ty - Winsor Yellow Deep PY65
Moim ulubionym ciepym tym by zawsze New Gamboge W&N z
pigmentem PY153. Niestety, ten pigment nie jest ju uywany, a nowy
New Gamboge ma dwa pigmenty. Zmuszony byem wic do
poszukania jakiego odpowiednika i zostaem przy Winsor
Yellow Deep PY65. Hansa Yellow Deep DS to ten sam kolor.
Jest rwnie pikny Indian Yellow W&N zoony z dwch
pigmentw PO62 i PY139.
Zimny czerwony - Quinacridone Magenta PR122
Tak naprawd to nie czerwony, to
magenta. Niektrzy powiedz, e to
rowy i waciwie to jest taki
rowy. To zawsze by mj zimny czerwony. Purple Magenta PR122 SH to ten
sam kolor.
Ciepy czerwony - Winsor Red PR254
Pigment PR254 to pikna czerwie. Pyrrol Red
DS i Scarlet Red SH to te same kolory. Scarlet Lake
PR188 W&N to cieplejszy, bardziej pomaraczowawy czerwony. Quinacridone Red PR209 W&N
jest nieco bardziej rowawy (Quinacridone Coral
DS to ten sam kolor). Wszystkie mog by traktowane jako ciepe czerwienie.
Lilia Wielki brat i pa krlowej
(gsienica i owad dorosy), fragment
41 x 31 cm

K r z y s z to f Kowa l s k i

Zimny niebieski - Winsor Blue (Green Shade) PB15

O ciepym i zimnym niebieskim w internecie mona znale burzliwe dyskusje. Niektrzy twierdz, e
Winsor Blue (Green Shade) to nie zimny, ale ciepy niebieski, a zimny niebieski to Ultramarine Blue. Wydaje
si, e to kwestia indywidualna, kady w kocu inaczej potrzega kolory. Dla mnie Winsor Blue (Green
Shade) jest zimny. Phthalo Blue (Green Shade) DS i Helio Cerulean SH to te same kolory.
Ciepy niebieski - French Ultramarine PB29
To bardzo popularny kolor, chyba jeden z najbardziej lubianych. Jego odpowiednikami s Ultramarine Blue
DS czy Ultramarine Finest SH.

zimny
ty
Winsor
Yellow
PY154

ciepy
ty
Winsor
Yellow Deep
PY65

zimny
czerwony
Quinacridone
Magenta
PR122

ciepy
czerwony
Winsor
Red
PR254

zimny
niebieski
Winsor Blue
(Green Shade)
PB15

ciepy
niebieski
French
Ultramarine
PB29

ETAP 2 KOLORY ZIEMI

Na mojej palecie lubi mie jeden tawy brz, jeden czerwonawy i jeden do ciemny. Gold Ochre to moja
alternatywa dla Raw Sienna. Gold Ochre jest o wiele mocniejszy, bardziej tawy i na pewno bardziej ywy.
Moim zdaniem lepiej wybiera ywsze kolory, bardziej jaskrawe, bo atwo mona je zneutralizowa. Tymczasem w drug stron, z jakiego ponurego, szarawego koloru trudno zrobi co ywego, jaskrawego. Oto
moje trzy ulubione kolory ziemi:

tawy
Gold
Ochre
PY42

czerwonawy
Burnt
Sienna
PR101

Te 9 kolorw tworzy moj podstawow palet.

Gdybym mia moj palet maksymalnie ograniczy, wybrabym te wanie kolory. Ale jak
wspominaem na pocztku nie mam a tak
ograniczonej palety. Jest kilka kolorw, bez
ktrych palety sobie nie wyobraam. I tutaj
nadchodzi ETAP 3 - dodawanie czsto uywanych kolorw.

ciemny brz
Burnt
Umber (DS)
PBr7

K r z y s z to f Kowa l s k i

ETAP 3 - DODAWANIE CZSTO UYWANYCH KOLORW

Lubi ten etap, bo mog wybra moje ulubione kolory, ktrych czsto uywam i stworzy szerok gam barw
na mojej palecie. Lubi myle w ten sposb: mam ju dwa te. Czy s jeszcze jakie te, ktre s mi
potrzebne? Ktrych uywam? Ktre s przydatne? Pniej przechodz do czerwonych i niebieskich i myl
tak samo. Na kocu myl o innych kolorach, ktre mi si przydaj, np. fiolety, zielenie czy pomaracze.
Poniej jest lista kolorw, ktre dodaj do 9 kolorw podstawowych:

Winsor
Lemon
PY175

Quinacridone
Gold
PO49 (DS)

Transparent
Orange
PO107

Quinacridone
Red
PR209

Winsor
Red Deep
PR264

Permanent
Rose
PV19

Winsor Green
(Blue Shade)
PG7

Indanthrene
Blue
PB60

Cobalt
Blue
PB28

Ultramarine
Violet
PV14

Quinacridone
Purple
PV55 (DS)

Perylene
Maroon
PR179

Winsor Lemon to kolejny ty przydatny do tworzenia zieleni. Quinacridone Gold jest bardzo wszechstronny. Tworzy pikne zielenie. Zmieszany z Winsor Blue (Green Shade) tworzy pikny Sap Green. To bardzo
przydatny kolor przy wielu okazjach. Wol Quinacridone Gold DS, poniewa odpowiednik W&N ma a trzy
pigmenty. Transparent Orange tak naprawd jest zbdny, bo moemy ca gam pomaraczy zmiesza z
czerwonych i tych kolorw, ale lubi mie jeden gotowy pomaracz na palecie. Ten jest bardzo podobny
do Translucent Orange PO71 SH. Quinacridone Red jest bardziej transparentny i rowawy ni Winsor Red.
Quinacridone Coral DS to ten sam kolor. Winsor Red Deep to pikny, ciemny czerwony, przypomina mi
kolor krwi. Pyrrol Crimson DS to ten sam kolor. Permanent Rose to mj gwny r, ktrego czsto uywam
do malowania patkw kwiatw. Winsor Green (Blue Shade) to wietny podstawowy zielony. Sam w sobie
jest raczej nie do uytku, wyglda sztucznie, ale jest doskona baz do mieszania innych zieleni. Tworzy te
przytumione fiolety z magent, a nawet czernie. Phthalo Green (Blue Shade) DS to ten sam kolor. Indanthrene Blue to ciemny niebieski, dobry do przyciemniania innych niebieskich, ale te innych kolorw. Przydatny te do tworzenia zieleni. Cobalt Blue to pikny, jasny niebieski, przydatny do tworzenia zieleni, ale nie
tylko. Ultramarine Violet jest podobny do Winsor Violet (Dioxazine) PV23, ale nie jest tak intensywny, tak
mocny i jest bardziej wiatoodporny. Quinacridone Purple to gboki, ciemny fiolet, ktry tworzy pikne
mieszaniny z czerwieniami. Perylene Maroon to brzowawa czerwie tworzca pikne pomaracze, ale nie
tylko. Wszechstronny kolor.

K r z y s z to f Kowa l s k i

Zgodnie z tym, co napisaem do tej pory, moja gwna, podstawowa paleta skada si z 21 kolorw:

Winsor
Lemon
PY175

Winsor
Yellow
PY154

Winsor
Yellow Deep
PY65

Quinacridone
Gold
PO49 (DS)

Gold
Ochre
PY42

Burnt
Sienna
PR101

Transparent
Orange
PO107

Winsor
Red
PR254

Quinacridone
Red
PR209

Winsor
Red Deep
PR264

Quinacridone
Magenta
PR122

Permanent
Rose
PV19

Perylene
Maroon
PR179

Burnt
Umber (DS)
PBr7

Winsor Green
(Blue Shade)
PG7

Indanthrene
Blue
PB60

French
Ultramarine
PB29

Cobalt
Blue
PB28

Winsor Blue
(Green Shade)
PB15

Ultramarine
Violet
PV15

Quinacridone
Purple
PV55 (DS)

To kolory, ktrych uywam najczciej i s zawsze na mojej palecie.

Drzewo orchideowe i wielki mormon

(gsienica, poczwarka i dwa owady dorose), fragment
41 x 31 cm

K r z y s z to f Kowa l s k i

ETAP 4 - DODATKOWE KOLORY

Te kolory s dodatkowe, trzymam je w szufladzie i w osobnej palecie na wszelki wypadek. Nie
uywam ich czsto, niektre z nich uyem moe raz czy dwa. Niektre uyem tylko do konkretnego
obrazu, inne byy uyteczne do stworzenia konkretnego koloru. W zalenoci od tego, co aktualnie
maluj, dodaj niektre z nich do podstawowego pudeka z kostkami. Warto pamita, e kolory na
naszej palecie to wycznie nasz osobisty wybr i nie jestemy niczym ograniczeni.

Naples Yellow
Deep
PBr24

Raw
Umber
PBr7

Permanent
Sap Green
PG36, PY110

Perylene
Green
PBk31

Cobalt Turquoise
Light
PG50

Indigo
PBk6, PV19,
PB15

Winsor
Violet
PV23

Cobalt
Violet
PV14

Opera
Rose
PR122, BV10

Scarlet
Lake
PR188

Naples Yellow Deep uyem do namalowania skrzyde motyla ze strony 3. Ten kolor moe te by
przydatny do malowania np. wieczornego lub porannego nieba, a moe i cian w staroytnym
miecie, jeli kto maluje architektur. Raw Umber jest o wiele bardziej stonowany ni Gold Ochre,
jest bardziej naturalny, uywany czsto do malowania pejzay, ale te do tworzenia zieleni. Permanent Sap Green sam w sobie jest do mocny, ale moe utworzy pikne mieszaniny. Perylene Green
to bardzo ciemna ziele. Uywam jej czasem do przyciemniania innych zieleni. Mieszam ten kolor
rwnie z Winsor Red Deep, eby stworzy czer. Cobalt Turquoise Light jest pikny. Moe by uyty
np. do malowania wody, czasami nawet przydatny w pejzaach, chocia sam w sobie jest bardzo
specyficzny. Czasami uywam go przy malowaniu lici. Uywaem go te w niektrych miejscach przy
malowaniu motyli. Indigo to ciemny niebieski, wszechstronny, mona przyciemnia nim inne
kolory. Winsor Violet to standardowy fiolet, ale niektre testy wykazay, e jest do mao wiatoodporny. Cobalt Violet to bardzo jasny granulujcy fiolet. Opera Rose to fluorescencyjny r. Sam w sobie
jest bardzo sztuczny, ale moe by uyteczny w mieszanianch. Naley jednak pamita, e ma bardzo
niski poziom wiatoodpornoci. Scarlet Lake to pikny pomaraczowoczerwony, kolor makw.

K r z y s z to f Kowa l s k i

UYWAM FARB W TUBKACH CZY W KOSTKACH?

I takich, i takich. Mam dwie palety. Jedna
dua, porcelanowa (na zdjciu po prawej), ktr
uywam do malowania wikszych obrazw. Na niej o
wiele atwiej zmiesza due iloci potrzebnego koloru,
atwiej uywa wikszych pdzli. Porcelana/ceramika to wietne podoe do mieszania akwareli. Zawsze
mona je perfekcyjnie wyczyci do stanu wyjciowego, nie farbuj. Uywam te talerzy i podstawek od
filianek wszelkiej maci czy te porcelanowych
miseczek - cokolwiek porcelanowego/ceramicznego
jest idealne. Wyciskam farb z tubki do zagebie w
palecie. Czsto jestem pytany, czy taka farba zasycha.
Oczywicie, e zasycha i jest to cakowicie naturalne. Akwarele s farbami wielokrotnego uytku.
Wystarczy je spryska wod i ju s gotowe do pracy, nawet po dugim czasie leenia w szafie.
Moja druga paleta to pudeko na 24 kostki. Jest znacznie mniejsze i uywam go do malowania
mniejszych prac, gwnie botanicznych. Uywam jej te jako mojej palety podrnej. Puste kostki
wypeniam farb z tubki. Z mojego punktu widzenia farby w tubkach s bardziej wszechstronne.
Mona ich uywa do wypenienia kostki - wic mog dziaa jak farby w kostkach. Poza tym o wiele
atwiej rozrobi wiksz ilo koloru z farby z tubki.
Naples
Yellow
Deep
PBr24

Winsor
Lemon
PY175

Gold
Ochre
PY42

Burnt
Sienna
PR101

Winsor
Yellow
PY154

Winsor
Yellow Deep
PY65

Quin.
Transparent
Gold
Orange
PO49 (DS)
PO107

Burnt Winsor Green Perm.

Cobalt
Umber (DS)
(BS)
Sap Green Turquoise
PBr7
PG7
PG36, PY110
Light
PG50

Winsor
Red
PR254

Quin.
Red
PR209

Winsor
Red Deep
PR264

Cobalt
Blue
PB28

Winsor Blue
(GS)
PB15

Indan.
Blue
PB60

Permanent
Rose
PV19

Quin.
Magenta
PR122

Perylene
Maroon
PR179

French Ultramarine
Quin.
Ultramarine
Violet
Purple
PB29
PV15
PV55 (DS)

K r z y s z to f Kowa l s k i

Na zakoczenie chciabym raz jeszcze podkreli, e kolory na palecie to nasza indywidualna sprawa.
Osoby, ktre maluj krajobrazy prawdopodobnie nie bd potrzeboway tylu czerwieni, co ja. Kady
dostosowuje kolory do swoich potrzeb i nikt nie moe tego ogranicza. Cay ten tekst stworzyem w odpowiedzi na liczne pytania dotyczce kolorw na mojej palecie. Mam nadziej, e odpowied jest satysfakcjonujca.
Dzikuj za powicenie chwili na lektur i ycz owocnych poszukiwa swoich ulubionych kolorw! :)
Krzysztof Kowalski