Nacobezu: 20-lecie midzywojenne i II wojna wiatowa III g

Z Ferdydurke nowatorstwo jzyka, pupa, gba. Groteska.

pupa- wpdzanie kogo w sytuacj podlegoci, dziecistwa, niedojrzaoci
gba- narzucanie drugiemu czowiekowi okrelonej roli spoecznej lub nakadanie mu
faszywej maski

GROTESKA- fabua ma cechy groteski- mimo pozoru realizmu charakteryzuje j oniryzm;

brak jednolitego systemu rzdzcego wiatem powoduje, e opisywane wydarzenia wydaj
si nielogiczne i absurdalne, jak ze snu, nie poddaj si logicznej interpretacji (bohater ma
jednoczenie 30 i 16 lat); komizm wystpuje obok tragizmu, bazenada- na przemian z
motywami rozpaczy i przeraenia (samobjstwo Syfona zgwaconego przez uszy); w tekcie
mona znale parodi konwencji literackich i artystycznych (dworek Hurleckich karykatur
Soplicowa)

NOWATORSTWO JZYKA- Nowatorstwo pisarza przejawia si rwnie w sposobie

przedstawienia bohaterw, sytuacji, w ktrych uczestnicz, a take jzyku, w jakim
Gombrowicz nam to wszystko przekazuje. Postaci, miejsca i sytuacje nie s przez pisarza
wieloaspektowo opisywane, s raczej pewnymi konstrukcjami, reprezentantami idei, postaw,
procesw. Wszystkie niemal zdarzenia okazuj si przejaskrawione lub wrcz kompletnie
absurdalne. Take jzykowi, jakim przemawia autor daleko do typowoci bliszy jest on
poezji ni prozie. W jzyku tym wiele jest komizmu, czsto pojawiaj si zabawy sowem
(np. Niestety, tusza Profesorowej nie bya dostateczna, by zatuszowa fakt, ktry ukaza si
zebranym w caej, niesychanej jaskrawoci []), ale najbardziej zaskakuj sowa-hasa,
ktrymi pisarz mwi o problemach spoecznych i psychologicznych. Gba, pupa, ydka
to sowa-klucze Gombrowiczowskiej powieci.

Porwnanie lagrw i agrw, postawy bohaterw u Borowskiego i Grudziskiego,

behawioryzm u Borowskiego, bohater opowiada T. Borowskiego, sd o cywilizacji (U
nas, w Auschwitzu), historia Kostylewa, interpretacja rozdziau Epilog. Upadek Parya.

AGRY- to sowieckie obozy pracy przymusowej. (Inny wiat, Grudziski)

LAGRY- to niemieckie obozy pracy przymusowej (Borowski)
POSTAWY BOHATERW: Tadeusz Borowski oraz Gustaw Herling - Grudziski
przeyli pieko ycia w obozie. Poznali na wylot wiat, o ktrym nie mona pomyle
bez uczucia lku i zdziwienia, e ludzie zdolni byli w tak okrutny sposb potraktowa swoich
blinich. Pierwszy z dwch autorw przey uwizienie w Owicimiu, drugi natomiast
przebywa w Jarcewie. Zarwno opowiadania Borowskiego, jak i Grudziskiego opisuj
walk czowieka o przetrwanie w nieludzkich warunkach. Pogldy obu autorw na to,

czy czowiek moe po pobycie w obozie wrci do normalnego ycia, rniy si zasadniczo.
Grudziski twierdzi, e "czowiek jest ludzki w ludzkich warunkach." By przekonany,
e nawet rzeczywisto obozowa nie jest w stanie zabi w ludziach szlachetnych uczu
i wartoci moralnych. Zreszt w Jarcewie mona odnale postawy osb, ktre prboway
ocali resztki czowieczestwa. Heroiczne postpowanie Kostylewa, ktry stwierdzi: "nie
bd dla nich pracowa, choby za cen swojego cierpienia, zdrowia i ycia." Rwnie
Natasza Lwowa usiowaa uratowa t cz siebie, ktra bya odpowiedzialna za wraenia
estetyczne. Ta wielbicielka twrczoci Dostojewskiego za wszelk cen staraa si nie podda
wszechogarniajcemu pragnieniu wycznie utrzymania si przy yciu. Borowski natomiast
wychodzi z zaoenia, e nie mona po przeyciach obozowych powrci do ycia poza
murami, e nie sta wyniszczonego czowieka na ponowne przewartociowanie swojego
ycia, gdy zosta cakowicie wyniszczony i zdegradowany moralnie. W jego opowiadaniach
brak heroicznych zachowa. Ludzie w Owicimiu biernie poddali si obozowemu
regulaminowi, nie prbujc nawet ocali swojego czowieczestwa.

BEHAWIORYZM- metoda polegajca na przedstawieniu zachowa czowieka jako

reakcji na bodce zewntrzne bez wnikania w motywacje psychologiczne postaci; jej ocen
pozostawia si czytelnikowi. Autor uy jej do opisu czowieka obozowego. Dla
uwiarygodnienia przedstawianej rzeczywistoci pisarz wykorzysta te jeyk obozowy,
ktrym porozumiewaj si bohaterowie nie tylko z esesmanami lecz take midzy sob.

Bohater opowiada Borowskiego: Narratorem, a zarazem bohaterem Opowiada

Tadeusza Borowskiego jest mody mczyzna - Tadek, nie mona jednak utosamia go z
postaci autora. Posta ta jest kreacj fikcyjn. Jednak poprzez fakt, i narracja utworw jest
zawsze pierwszoosobowa trudno oprze si wraeniu, e mamy do czynienia z autentycznymi
przeyciami Borowskiego.
W kadym kolejnym opowiadaniu posta narratora-bohatera peni nieco inn funkcj i rni
si od pozostaych. W U nas w Auschwitzu zdarza mu si na przykad uywa okrelenia
my, aby utosamia si z pozostaymi winiami. Relacjonujc wydarzenia w ten sposb
dawa do zrozumienia, e osadzeni tworzyli specyficzn i do jednorodn grup, a take to,
e indywidualici nie mieli prawa bytu w obozie. Pozostanie w grupie byo jedyn
moliwoci przeycia.

SD O CYWILIZACJI: fundament kadego postpu i kadej cywilizacji stanowi

cierpienie ludzi. Narrator poprzez opis rozpadajcego si baraku, prbuje nam uzmysowi
warunki w jakich przebywali winiowie. Ukazuje nam nie pojedynczego czowieka, lecz
ca mas ludzi cinitych na niewielkiej powierzchni pomieszczenia., chcc przekaza nam
ogrom nieszczcia holocaustu. Widok ten przyrwnuje do makabrycznych obrazw

przedstawiajcych sd ostateczny, twierdzc nawet i dzie w obozie by straszniejszy od

odraajcych sytuacji malowanych na redniowiecznych ptnach. Ciao jest w pewnym
sensie zbdn czci czowieka, z powodu i zajmuje ono zbyt wiele miejsca. Jest ono
natomiast przydatne dla innych, mona wytatuowa na nim numer identyfikacyjny, a ponadto
jego utrzymanie nie wymaga wielkiego wysiku wystarczy niewielka dawka jedzenia i
odrobina snu. ycie w obozie koncentracyjnym, to przede wszystkim ycie ciaa, nie duszy i
jeeli ciao przestanie by zdolne do pracy, to tak jakby czowiek przesta by zdolny do
ycia.

HISTORIA KOSTYLEWA: Micha Kostylew- mody inynier uwiedziony ideologi

komunistyczn, ktry trafi do agru za czytanie literatury francuskiej. Kiedy zrozumia, e
zosta oszukany, postanowi zaprotestowa. Wymusza zwolnienia z pracy, opalajc nad
ogniem rk. Gdy jego tajemnica wysza na jaw, dokona ostatniego aktu woli: obla si
wrztkiem i umar w mczarniach.

EPILOG:
Epilog podzielony jest na dwie czci.
Upadek Parya
Epilog jest formalnym zamkniciem literackiej konstrukcji ksiki oraz wyran puent,
autorskim przesaniem skierowanym do czytelnika. Tytu epilogu - "Upadek Parya" - w
kontekcie zwycistwa, wyzwolenia, koca wojny nabiera metaforycznego znaczenia.
Pierwsza cz epilogu rozgrywa si w witebskim wizieniu w czerwcu 1940 r., tematem jest
za wanie upadek Parya: "mier ostatniej nadziei".
Autor-narrator relacjonuje zdarzenia z perspektywy zbiorowego bohatera z wiziennej celi.
Czerwiec 1945, Rzym
W drugiej czci (czerwiec 1945, Rzym) opowie prowadzona jest we wasnym imieniu i
dotyczy losw nieznanego z nazwiska mczyzny. Wyjawia on, i aby ocali wasne ycie,
faszywie oskary czterech pracujcych z nim Niemcw (byo to rwnoznaczne ze skazaniem
ich na mier). Prosi Grudziskiego, byego winia, o sowo zrozumienia dla tego czynu w
imi wiedzy o tym, "do czego nas doprowadzono". W probie istotne jest sowo ,,nas",
oznaczajce powrt do regu wiata agrowego. Autor nie potpia rozmwcy, nie odmawia mu
sw wybaczenia, tylko milczy. Zbyt dugo by ju na wolnoci, aby wypowiedzie sowo
,,rozumiem". Zreszt we wczeniejszym rozdziale ("Rka w ogniu") nazwa donos zbrodni.
Donos Machapetiana mg zadecydowa take o losach samego Grudziskiego.
Epilog Innego wiata stanowi po pierwsze klamr kompozycyjn, ale zawiera w sobie
bardzo wane, a by moe najwaniejsze, przesanie caego utworu. Przypomnijmy, e zostao
w nim opisane spotkanie pomidzy autorem a jego dawnym koleg z celi w Witebsku, ktre
miao miejsce ju po zakoczeniu wojny, w czerwcu 1945 roku w Rzymie. Herling-

Grudziski opisa w nim stolic Woch jako miasto budzce si do ycia, otrzsajce si z
koszmaru, stajce si ponownie normalne. Mczyzna by Polakiem ydowskiego
pochodzenia i przyjecha do Rzymu z Florencji, specjalnie po to, by porozmawia z dawnym
wspwiniem. Okazuje si, e Jewriej od dugiego czasu przeywa moralne katusze. Z
Witebska przeniesiono go do obozu pracy nad Peczor z dziesicioletnim wyrokiem. Po
jakim czasie NKWD zoyo ydowi propozycj, ze jeli podpisze faszywy donos na
czterech niemieckich jecw to nie bdzie musia wicej pracowa przy wyrbie. Jewriej
poszed na ten ukad, przez co rozstrzelano niewinnych ludzi.

Wiadomoci z lektury Zdy przed Panem Bogiem, technika pisarska H. Krall,

sposb przedstawienia powstacw. Interpretacja metafory wiecy.

Technika pisarska: Hanna Krall wypracowaa wasny, charakterystyczny styl reportau.

Jest to krtka, oszczdna w sowa relacja operujca czsto rodkami typowymi dla prozy
artystycznej. Jej wyrazisto wynika z odpowiedniej konstrukcji wypowiedzi bohatera i
ograniczonego do minimum komentarza odautorskiego.W Zdy przed Panem Bogiem
ona sama, jej pogldy i opinie s nieistotne, nawet nie Edelman jest wany. Najwaniejsze s
t a m t e wydarzenia tak bolesne i trudne do opowiedzenia nie tylko dla tego, ktry o nich
mwi, ale take, a moe przede wszystkim, dla tysicy ydw rozproszonych po caym
wiecie. To dlatego w 2 fragmencie autorka mwi: bdziemy bardzo starannie dobierali sw
i postaramy si niczym ludzi nie zrani. W dalszej czci ksiki konsekwentnie realizuje t
zasad.

Sposb przedstawienia powstacw- Powstacy walczyli nie o zwycistwo nad

hitleryzmem, gdy to byo nie moliwe, lecz walczyli o godno. Toczyli bj o to, eby mogli
umiera z karabinem w rku, aby umrze godnie, jak na czowieka przystao, a nie w obozie
zagady w komorze gazowej lub przez rozstrzelanie. Powstacom chodzio zatem o wybr
sposobu umierania, bez nadziei ocalenia. Chodzio im rwnie o to, by nie da si zarn,
gdy wiat podziwia bohaterw, a gardzi takimi ludmi, ktrzy pozwalaj si wrogom zabi.
Chcieli oni pokaza wiatu, e potrafi umiera godnie, e sami mog sobie wybra rodzaj i
moment mierci. Walk o godno uwaali za swj obowizek

Metafora wiecy: Reporta Krall nie dotyczy tylko umierania. Rwnie wana jest
opowie o yciu i prbach jego przeduenia. Edelman wspomina o pionierskiej operacji
na otwartym sercu, zabiegach chirurgicznych i zmaganiach lekarzy z chorob. Starano

si wszelkimi sposobami ratowa pacjenta, nawet gdy byo to wrcz niemoliwe. Edelman
odwouje si tutaj do obrazka poncej wiecy. To symbol ludzkiego ycia. Kiedy
Bg przekaza iskr i od tej pory tli si pomie. Kiedy Stwrca pragnie zgasi ogie, wtedy
do akcji wkraczaj lekarze i rozpoczyna si prawdziwy pocig. Czasami uda im
si przeduy okres trwania pomienia i ubiegaj Pana Boga. Jednak czasami ponosz klsk.
Niemniej zawsze warto prbowa i stawa w szranki z Dawc ycia.

Interpretacja wiersza Campo di Fiori Cz. Miosza. Rola poety i poezji.

W wierszu Campo di Fiori Miosz zespala ze sob dwa obrazy. Pierwszy z nich to obraz
placu rzymskiego Campo di Fiori miejsca, na ktrym spalono na stosie znanego
renesansowego myliciela Giordana Bruna. Zosta on skazany na mie za swoje pogldy.
Drugi obraz to widok karuzeli przy poncym warszawskim getcie. Jak mwi podmiot
liryczny w trzeciej zwrotce, obraz Campo di Fiori zosta w nim przywoany, gdy by przy
warszawskiej karuzeli.
Co czy te dwa pozornie niezwizane ze sob zdarzenia? Przede wszystkim kontrast
obrazw: poncy stos Bruna i ponce getto (symbol cierpienia, niesprawiedliwoci), a z
drugiej strony wesoy gwar tumu rzymskiego, sodkie owoce i tumy wesoe
warszawiakw na karuzeli.

Obraz Campo di Fiori jest niesychanie dynamiczny. mier Giordana Bruna nie ma adnego
wpywu na t sielank, dzieje si niejako na drugim planie. Jest to nic nieznaczcy epizod w
yciu ludu Rzymu. Podobnie zostaa przedstawiona warszawska karuzela. Jest niedziela,
pikna pogoda, brzmi muzyka, dziewczyny s rozemiane. Dramat getta take rozgrywa si
na drugim planie: odgosy salw za murem s zaguszane przez skoczn melodi, za
czarne latawce widomy znak poaru s traktowane jako zabawka przez ludzi
bawicych si na karuzeli.
Tym, co czy oba obrazy, jest obojtno ludzi wobec dramatu, ktry dzieje si przecie na
ich oczach. Kolejnym przesaniem moralnym jest zapomnienie o ludziach, ktrzy cierpieli.
Najwaniejszy jest jednak trzeci aspekt dramatu. Ta samotno gincych jest tym, na czym
skupia si uwaga podmiotu lirycznego. Samotno Bruna polega nie na tym, e zosta
odrzucony przez ludzi, uznany za heretyka, ale na tym, e nie potrafi nawiza z nikim
porozumienia. Bruno zosta przedstawiony jako czowiek, ktrego od jego otoczenia dzieli
przepa. Jest to w wierszu podkrelone przez opozycj dugoci wiekw i krtkoci
chwili. Mona ten fragment interpretowa take inaczej: jako wyraz tego, e ludzie
wspczeni Brunowi nie doroli do jego wielkoci, nie byli w stanie zrozumie jego filozofii,
idei tolerancji, e trzeba byo wiekw, aby ludzko dorosa do tego. Czy jednak tak si stao?
Powtrzenie dramatu w warszawskim getcie pokazuje, e jednak nie.

Ostatnia zwrotka zrwnuje los ydw i Bruna, co wida w rozpoczynajcym j spjniku i.

rda samotnoci ydw i Bruna s podobne ludzko nie dorosa do idei tolerancji. Na
kocu utworu zostaa podkrelona niezwyka rola poezji. Poeta ma tutaj niepoledni rol:
ma opowiada o wydarzeniach takich jak tych na Campo di Fiori i przy warszawskim
getcie, ma wznieca bunt. Poezja jest tutaj przedstawiona jako sia moralna, zdolna do
uchronienia ludzkoci przed kolejnym Campo di Fiori.

Poezja K. K. Baczyskiego co to znaczy, e jest poet apokalipsy spenionej,

o jakim pokoleniu pisze w wierszu Pokolenie, na czym polega wojenna edukacja.

Poezja apokalipsy skoczonej: twrczo poetw, dla ktrych przeomowym

wydarzeniem pokoleniowym bya II wojna wiatowa. Oznaczaa ona spenienie
katastroficznych wizji, totaln zagad dotychczasowego wiata i powszechnie uznawanych
wartoci humanistycznych. Dlatego na okrelenie tych czasw uyto terminu apokalipsa
speniona, oznaczajcego, e biblijna wizja koca wiata dopenia si. Poetw apokalipsy
spenionej nazywa si te pokoleniem Kolumbw.

O jakim pokoleniu pisze w wierszu Pokolenie: Pisze o pokoleniu wchodzcym w

doroso w czasie okupacji. Upodabnia ich do bohaterw romantycznych i antycznych
herosw- czyli gotowi do walki z broni w rku.

Na czym polega wojenna edukacja: Wojenna edukacja jest zupenie inna . Nie
ma miejsca na zasady Dekalogu, czy wzniose wartoci. Do gosu dochodz pierwotne
instynkty, a ludzie zachowuj si jak troglodyci. Tym samym ludzko gwatownie
si cofna. Koo historii sprawio, e wszystko powrcio do punktu wyjcia.