You are on page 1of 391

WIELKA GRAMATYKA

jzyka angielskiego
dla pocztkujcych i zaawansowanych
TEORIA, PRZYKADY, WICZENIA

400 zada
i wicze

ltA

Spis freci
W s t p ..........................................................................................................................................................

1. P rzedim ki ..............................................................

.....................................................................

1.1. Przedim ek o k re lo n y the ......................

1.2. P rzedim ek n ie o kre lo n y a, an ..............

1 .3. Brak p rz e d im k a .........................................................................................


2. R z e c z o w n ik i ......................................................................

19

2 .1 . Liczba m n o g a rze czow nikw ...............................


2 .1 .1 . R zeczow niki p o lic z a ln e .................................

19

2 .1 .2 . Rzeczow niki n ie p o lic z a ln e

23

..............................

2 .1 .3 . Liczbo m n o g a rze czo w n ik w o b c e g o p o ch o d ze n ia .......................................................... 2 7


2 .1 .4 . Liczba m n o g a rze czo w n ik w zoonych ..............................................................................

28

2 .1 .5 . Rzeczow niki p o s ia d a j c e tylko liczb m n o g ...................................................................... 2 9


2 .2 . Rodzaj rze czo w n ika ...................................................................................
2 .2 .1 . T w o rze n ie ro d za ju eskiego ...................................

32
32

2 .3 . W y ra a n ie p rzynalenoci ...................................................................................................................... 3 4
2 .3 .1 . F o rm a dzieraw cza z 's ............................................................................................................... 3 4
2 .3 .2 . K o n s tru kcja z o f ............................................................................................................................. 3 5
3 . C z a s o w n ik i ............................................................................................................................................................ 3 7
3 .1 . C za so w n iki f o r m y ................................................................................................................................... 3 7
3 .2 . C za so w n iki p o s ik o w e to d o , to b e , to have ................................................................................... 3 8
3 .2 .1 . C z a s o w n ik to d o ............................................................................................................................ 3 8
3 .2 .2 . C z a s o w n ik to be ............................................................................................................................ 4 2
3 .2 .3 . C z a s o w n ik to h ave ........................................................................................................................ 4 6
3 .2 .4 . to h a v e o ra z to h ave g o t ............................................................................................................. 4 8
3 .3 . C za s o w n ik i to d o o ra z to m a k e ........................................................................................................... 5 2
3 .4 . C za so w n iki fra zo w e ................................................................................................................................. 54
3 .5 . C za s o w n ik i z fo rm -in g lu b z b e zo ko liczn ikie m

........................................................................... 5 8

3 .5 .1 . C z a s o w n ik i + fo rm a -in g ........................................................................................................... 5 8
3 .5 .2 . C z a s o w n ik i + b e z o k o lic z n ik ...................................................................................................... 5 9
3 .5 .3 . C z a s o w n ik i + fo rm a -in g lu b

+ b e zo ko liczn ik (bez zm iany znaczenia) .................... 6 0

4 . P rz y m io tn ik i ............................................................................................................................................................ 66
4 .1 . P rzym iotnik s to p n io w a n ie p roste i o p isow e ..........................................................
4 .1 .1 . S to p ie wyszy p rzym io tn ika

67

...................................................................................................... 6 7

4 .1 .2 . S to p ie najwyszy p rzym io tn ika ................................................................................................ 69


4 .1 .3 . S to p n io w a n ie n ie re g u la rn e ......................................................................................................... 7 0
4 .1 .4 . S to p ie niszy i najniszy ............................................................................................................. 71
4 .2 . Z d a n ia o k o lic z n ik o w e p o r w n a n ia - than, a s... as, n o t so ... as, th e sa m e ... as .............
4 .3 . K o le jn o p rz y m io tn ik w w z d a n iu

70

.....................................................................................................

5 . P rz y s w k i .............................................................................................................................................................. ^
5 .1 . Przyswek - fo rm a ................................................................................................................................... ^
5 .2 . Przyswek ro la i pozycja w z d a n iu ................................................................................................
5 .3 . S to p n io w a n ie przysw ka .............................................................................................................
5 .4 . K onstrukcje z cza so w n ika m i to lo o k , to fe e l itp ............................................................................... ^
5 .5 . Przyswek so ..............................................................................................................................................
Hln n n r7 n tk u ia c v c h i z a a w a n s o w a n y c h

Z a im k i i o k re ln ik i .................................................................................. ..............................................
6 .1 .Zaimek o s o b o w y ........................................................................... ..................................................

O/
O/

6 .1 .1 . Zaim ek w funkcji podm iotu ........................................................


6 .1 .2 . Zaim ek w funkcji dopenienia .............................................................

.....

6.2. Zaimki i okrelniki d zie ra w cze .............................................. .......................................................

90

6 .3 . Zaimki i okrelniki ilociowe - kwantyfikatory ........................................

6 .3 . 1 . som e & ony' ..................................................................


6 .3 .2 . m ony & m uch ...........................................................................................

..

6 .3 .3 . (a) few & (a) lit t le .......................................................................................

6 .3 .4 . every & e a c h ...........................................................................................

6 .3 .5 . Inne okrelniki ilociowe .........................................................................

6 .4 . Zaimki nieokrelone ....................................................................


6.5. Zaimki p y ta jn e ...........................................................................

6 .6 . Zaimki i okrelniki rozdzielcze ................................................................


6 .6 . 1 . either, n either & b o th ...........................................................................

^^

6 .6 .2 . another, the other(s) & other(s) ....................................................................

^Cjy

6.6.3 . Konstrukcje e ithe r.... o r... / n either... n o r... / bo/h... o n d .......................................

,03

6 .7 . Zaim ki w z a je m n e .......................................................................

, ,r

6 .8 . Zaimki zwrotne i emfatyczne ........................................................

i r

6.9. Zaimki i okrelniki wskazujce ............................................

- -

6 .10 . Zaimki wzgldne .......................................................

,,

7 . P rzyim ki ..............................................................
7 .1 . Przyimki czasu ............................................................
7.1.1. Przyimki on, ot, i n ......................................................

7.1.2. Przyimki for, s /n c e ................, .........................................

llg

7.1.3. Pozostae przyimki czasu:from , to, u n til (till), after, b e fo re , w bile oraz during .... 120
7.1.4. Przyimek b y ............................................

...

7.2. Przyimki miejsca i kierunku ...............................

~,

19

7.2.1. Przyimki on, at, i n ..............................................................................


7.2.2. Przyimek to ..................................................................................

7.2.3. Inne pnryimki miejsca i ruchu: under, over, behind, next to inside \tp. Z Z Z

7 o p

' rUC
/o . Przyimek bv'

PCSt' thrOUgil' iow ards' UP> dow n itp

.....................................

130
133

"8

7.4. Rzeczowniki z przyimkami ....................................


7.5. Czasowniki z przyimkami .............

...........................................................................

7.6. Przymiotniki z przyimkami ... ......................................................................................................


j,
8 . L ic z e b n ik i
145

8 2 t l a t f 9' 6wne " ,0,m y 1 ^ s t o s o w a n i a " ! ! " " ! ........................................................... M 9

!!::::!!!!!

8 .3 .
S A D z , o W mol

156

9- Tryb ro zka zujcy

157

9 1 Tryb rozkozujqcy w
Czasownik
1

....

W d lW

9 4 Kon r zkaz,Ji':ic'' w przeczonioch


Konstrukcja
to
d lo

p o c z q tk u iq c y c h

i z a a w a n s o w a n y ch

. .............................................................................

,5 9

..................................................................................... 159
be + t0 + bezokolicznik
......................................................................... I 6 U

10. Czasy .................................................................................................................................................. 162


1 0 .1 . Czas teraniejszy Present S im p le ................................

162

1 0 .1 .1 . F o rm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ........................................................................ 162


1 0 .1 .2 . Z a sto so w a n ie ................................
10.2. Czas teraniejszy Present C o n tin u o u s ......................................................................................... 169
1 0 .2 .1 . F o rm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ........................................................................ 169

]71

1 0 .2 .2 . Z a stoso w a n ie ..........................................................

1 0 .2 .3 . C za so w n iki, ktre nie wystpuj w czasie Present C o n tinu o u s ............................... 1 74


1 0 .2 .4 . P o rw na n ie czasw Present S im ple i PresentC o n tinu o u s ........................................ 1 76
10.3. Czas przeszy Post S im ple .............................................................................................................. ] 79
1 0 .3 .1 . F o rm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ......................................................................... 179
1 0 .3 .2 . Z a s to s o w a n ie ........................................................................................................................... 182
1 0 .3 .3 . K onstrukcja used to ..............................................................................................................

187

10.4. Czas przeszy Past C o n tin u o u s ..................................................................................................... 189


1 0 .4 .1 . F o rm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ......................................................................... 189
1 0 .4 .2 . Z a sto so w a n ie .............................................................................................................

191

1 0 .4 .3 . P orw na n ie czasw Past S im ple i Past C o n tin u o u s .................................................... 192


10.5. Czas Present P e rfe c t......................................................................................................................... 195
1 0 .5 .1 . F o rm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ......................................................................... 195
1 0 .5 .2 . Z a sto so w a n ie (1) - fo r, since, never, ever,recently, la te ly ......................................... 197
1 0 .5 .3 . Z a sto so w a n ie (2) - ju st, alre a dy, yet.. .............................................................................. 2 0 2
1 0 .5 .4 . P orw na n ie czasw Present Perfect i Past S im p le ........................................................ 2 0 5
10.6. Czas Present P erfect C o n tin u o u s .................................................................................................. 2 0 8
1 0 .6 .1 . F orm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ......................................................................... 2 0 8
1 0 .6 .2 . Z a stoso w a n ie .......................................................................................................................... 2 1 0
1 0 .6 .3 . P orw nanie czasw Present Perfect i PresentPerfect C on tinu o u s ........................... 211
10.7. Czas zaprzeszy Past Perfect .......................................................................................................... 2 1 4
1 0 .7 .1 . F orm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ......................................................................... 2 1 4
1 0 .7 .2 . Z astosow anie .............

-............

215

10.7.3f. P orw nanie czasw Past Perfect, Present P erfect i Past S im p le ............................... 2 1 6
10.8. Czas Past Perfect C o n tin u o u s ....................................................................................................... 2 1 9
1 0 .8 .1 . F orm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ........................................................................... 2 1 9
1 0 .8 .2 . Z astoso w a n ie .......................................................................................................................... 2 2 0
1 0 .8 .3 . P o rw na n ie czasw Present Perfect C o n tinu o u s, Past Pefect C o n tinu o u s
i Past P e rfe c t............................................................................................................................ 221
10.9. Czas przyszy F uture S im ple .......................................................................................................... 2 2 3
1 0 .9 .1 . F orm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ......................................................................... 2 2 3
1 0 .9 .2 . Z astosow anie .........................................................

225

1 0 .9 .3 . C zasow nik s h a ll ..................................................................................................................... ^ 2 5


10.10. K onstrukcja g o in g t o ..................................................................................................................... 2 2 7
1 0 .1 0 .1 . F orm a tw ierdzca, przeczenia i pytania ..........................

227

1 0 .1 0 .2 . Zastosow anie .............................................................................................................. ........


1 0 .1 0 .3 . P orw nanie g o in g to i Future S im ple .......................................................................... 231
1 0 .1 0 .4 . W yraanie przyszoci - p orw na n ie , pow trzenie .................................................. 2 3 3

10 11. Czas przyszy Future C ontinuous


...................................................................
10.1 1 .1 . Forma twierdzca, przeczenia . pytania .............................................................
1 0 .U .2 . Z a s to s o w a n ie ..........................
' " V _ " '..................
10.11.3. Porwnanie czasw Future S im ple . Future C o n tin u o u s ............................

.236
236

237
..237

10.12. Czas Future P e rfe c t....................... ............_*......................................................................


10.12.1. Forma twierdzca, przeczenia i pytania .................................................................

240
240

10.12.2. Zastosowanie czasu Future P e rfe c t..........................................................................

240

10.13. Czas Future Perfect C ontinuous ...................

242

10.13.1. Forma twierdzca, przeczenia i pytania ..................................................................... 242


10.13.2. Z a sto so w a n ie ......................................

242

10.14. Czasy - wiczenia podsum owujce ....................................................................................... 244


11. C za s o w n ik i m o d a ln e ........................................................................................................................... 2 ,0
11.1. Can, could, be obie t o .................................................................................................................24 7
11.2. May, m ig h t.......................................................................................................................................2 4 1

1 1 .3 . Must, have to ................................................................................................................................. 2 j4


11.4. M ustn't, needn't .............................................................................................................................. 257
11.5. Should, ought t o ............................................................................................................................ 260

1 1.6 . W ill ..................................................................................................................................................... 262


11.7. Czasowniki m odalne - wiczenia podsum ow ujce ............................................................... 26o

12. Nastpstwo czasw i mowa zalena .......................................................................................264


12.1. Nastpstwo c z a s w ....................................................................................................................... 264
12.2. Zdania twierdzce w mowie zalenej ....................................................................................... 267

2;^

12.3. Pytania w mowie zalenej .........................................................................................................

12.4. Tryb rozkazujcy, sugestie, propozycje w m owie zalenej ....................................................


12.5. Porwnanie aasow nikw say oraz t e ll.....................................................................................2 3
12.6. Nastpstwo czasw i mowa zalena - wiczenia p odsum ow ujce ..............................

13. Strona bierna .............................................................................................................................. 2/6


13.1. Tworzenie strony biernej czasw prostych ............................................................................... 2 o
13.1.1. Strona bierna czasu Present S im p le ............................................................................... 2. S
13.1.2. Strona bierna czasu Past Sim ple ..................................................................................... 230
13.1.3. Strona bierna czasu Future S im p le ................................................................................ 284
13.2. Tworzenie strony biernej czasw cigych ..............................................................................

-2

13.2.1. Strona bierna czasu Present C o n tin u o u s ......................................................................

13.2.2. Strona bierna czasu Past C ontinuous ........................................................................... ^


13.3. Strona bierna going to .................................

..................... 291

13.4. Tworzenie strony biernej czasw p e rfe c t................................................................................. 293


3.5. Strona bierna, zastosowanie czasownikw say, believe, suppose itp .............................. '
13.6. Czasownik get + imiesw ..................................
..................... 29
1 3 7 . Strona bierna - wiczenia podsum owujce ........................................................................... 298
14. Zdania warunkowe ...............
29
14.1. Zdania warunkowe - typ zerowy ...................

300

14.2. Zdania warunkowe - typ pierwszy

302

14.3. Zdonia w a ru n k o w e -ty p d r u g i


14.4. Zdania warunkowe - typ trzeci .........
14.5. Zdania warunkowe m ieszane

Zd0ni0 " 0,JnliO,ve 1 "


6

..............................................................

304
306

..............................................................................

306

sP inikam i: in osej s u p ^ s e , p ro v id e d itp 7 7

dlo pocxqtkujqcych i zaawansowanych

! l ''
^

14.7. K onstrukcja unless .....................

3!2
4

14.8. Z dania z czasownikiem wish .................


14 9. Konstrukcja if o n ly .........................

1 4.1 0 . Z d an ia w arunkow e - wiczenia podsum owujce ................................................................3 1 6

15. Z da n ia p rz y d a w k o w e ...............................

217

15.1. Zaimki w zgldne w zdaniach przydawkowych who (whom ), which, that, w h o s e

317

15.2. Inne spjniki w zdaniach przydawkowych where,why, w h o f.............................................. 321


15.3. Z dania przydaw kow e d e fin iu j c e .....................

322

15.4. Z dania przydaw kow e niedefiniujce .........................................................................

323

16. Inne z d a n ia p o d rz d n e ..........................................................................


16.1. Szyk zdania ..........................................................................................................

326

326

16.2. Z dania o ko liczn iko w e czasu ..................................................................................................... 3 2 9


16.3. Z dania okoliczn iko w e miejsca .................................................................................................. 331
16.4. Z dania okolicznikow e sposobu ................................................................................................ 332
16.5. Z d an ia okolicznikow e celu ........................................................

334

16.6. Z dania o ko liczn iko w e skutku (wynikowe) ............................................................................... 3 3 6


16.7. Zdania okolicznikowe przyzwolenia:though, although, however, despite, in spite o f

338

16.8. Z dania z I'd rather, y o u 'd b e tte r ............................................................................................. 3 4 0


16.9. Z d an ia z It's high tim e ................................................................................................................ 342
16.10. K onstrukcja there is / there a re ............................................................................................. 344
1 6.1 1 . Q u e stio n tags ............................................................................................................................. 346
1 6.12. Echo questions ........................................................................................................................... 3 4 8
1 6 .1 3 . So d o I, N e ith e r d o I ................................................................................................................... 349
16.14. Inwersja czasownika .................................................................................................................. 351

Klucz do w icze .......................................................................................................................................... 354


Lista cza so w n ik w n ie reg u larnych ........................................................................................................ 3 8 5
Indeks ...................................................................................................................................................... 32,3

dla poczqtkuiqcych i zaawonsowanych


www iezykiobce.pl

WIELKA G R A M A TY KA JZYKA A N G IE L S K IE G O

.W ie lk a

g ra m a ty k a

j z y k a

a n g ie ls k ie g o

d la

p o c z tk u j c y c h

i za a w a n so w a n ych Teorj

p rz y k a d y , w ic z e n ia " to napisany przystpnym jzykiem podrcznik z licznymi wiczeniami, ob|an 0 r /


zagadnienia gramatyczne jzyka angielskiego. Ksika jest adresowana do wszystkich uczcych'?
jzyka angielskiego, pragncych usystematyzowa i pogbi swoj wiedz o wspczesnej gramatyk
tego jzyka. O m w ione zagadnienia s przydatne dla pocztkujcych, rednio zaawansowanych Oro[
zaawansowanych. Nasza publikacja zostaa przygotowana z myl zarwno o tych, ktrzy dopiero
zaczynaj swoj przygod z jzykiem angielskim , jak i tych, ktrzy przygotowuj si do egzaminw
jzykowych: egzaminu dojrzaoci, FCE, CAE lub TELC, a take studentach pierwszego roku ong|jsfy|<i
Nasza publikacja moe posuy jako podrcznik dla osb pocztkujcych - w sposb jasny i przejrzysty
wprowadza do wybranych zagadnie gramatycznych. Towarzyszce omwieniu liczne przykady oraz
wiczenia uatwiaj nauk i umoliwiaj utrwalenie zdobytej wiedzy. Osoby znajce jzyk angielski na
poziomie rednio zaawansowanym oraz zaawansowanym m og wykorzysta ksik do usystematyzowania
wiedzy, powtrek lub jako zbir wicze gramatycznych. Dziki przejrzystej strukturze podrcznik stanowi
rwnie idealn pomoc dla wszystkich osb, ktre zdecyduj si samodzielnie opanowa wybrane
zagadnienia gramatyki angielskiej.
W 16 rozdziaach znajduj si wszystkie zagadnienia niezbdne do pynnej komunikacji w jzyku
angielskim. By uatwi korzystanie z repetytorium i uporzdkowa obszerny materia, rozdziay zostay
podzielone na mniejsze podrozdziay. Teoretyczne omwienie kadego tematu zawsze jest opatrzone
odpowiednio dobranymi przykadami, ilustrujcymi zastosowanie regu gramatycznych w praktyce. Prawie
400 wicze o rnym stopniu trudnoci daje moliwo zweryfikowania zdobytej wiedzy. Na kocu
kadego duego rozdziau znajduje si sekcja powtrzeniowa, ktra podsumowuje i sprawdza wiedz
dotyczc poszczeglnych tematw. wiczenia trudniejsze zostay opatrzone *. Klucz do wicze na
kocu ksiki pozwala na sprawdzenie poprawnoci udzielonych odpowiedzi.
W podrczniku znajduje si rwnie praktyczna lista czasownikw nieregularnych oraz zestawienie
najwaniejszych Phrasal Verbs.
Wszystkich zainteresowanych nauk jzyka angielskiego zachcamy do zapoznania si z ofert
naszych ksiek, Audio Kursw oraz program w multimedialnych. Polecamy seri testw gra m a tyczn o leksykalnych, w ktrej skad wchodz 4 tytuy: dla pocztkujcych, dla rednio zaawansowanych, dla
rednio zaawansowanych i zaawansowanych oraz dla zaawansowanych, jak rwnie se repetytoriw
ternatyczno-leksykalnych. Pena oferta naszego wydawnictwa znajduje si na naszej stronie internetowej
www.jezykiobce.pl.
yczymy przyjemnej nauki!

mI<j

por/q!lrU|gcyctt i ffj(jwan*owijnych

v>u ^ '

Przedimki Articles
ek w jzyku angielskim wystpuje przed rzeczownikiem lub przed okrelajcym ten rzeczownik
p rz y m io tn ik ie m . Jest to nieodmienna cz mowy, ktra nie ma odpowiednika w jzyku polskim. Wyrniamy

dwa rodzaje przedimkw: okrelony the oraz nieokrelony a lub an.

11. Przedimek okrelony the_____________


przedimek okrelony, d e fin ite a rtic le , stosujemy zarwno z rzeczownikami w liczbie pojedynczej, jak
i mnogiej, policzalnymi oraz niepoliczalnymi:
the house (dom),

the houses (domy),

the rain (deszcz),

the money (pienidze).

Przedimka okrelonego uywamy w wymienionych poniej sytuacjach:

przed rzeczownikami odnoszcymi si do wczeniej wspomnianych zjawisk, znanych rozmwcom osb,


konkretnych przedmiotw, na przykad:
There's a man outside the house. - Przed domem jest (jaki) mczyzna.
The man is w earing a black coat. - Ten (konkretny, o ktrym mowa) mczyzna ma na sobie
czarny paszcz.

I must go to the bank. - Musz i do banku, (konkretnego, w ktrym mam konto)


Let me help you w ith the bag. - Pozwl, e pomog ci z t torb, (konkretn, ktr masz w rku)
Can you open the w indow , please? - Czy moesz otworzy okno? (to konkretne, w tym pokoju);

przed rzeczownikami, po ktrych dodatkowo wystpuje przydawka w znaczeniu ograniczajcym,


zawajcym, na przykad:
the girl with a green bag (dziewczyna z zielon torebk),
the house I live in (dom, w ktrym mieszkam),
the car you bought last year (samochd, ktry kupie w zeszym roku);

przed rzeczownikami oznaczajcymi jak grup, gatunek, na przykad.


The tig e r is a dangerous animal. - Tygrys jest niebezpiecznym zwierzciem.
The panda is an endangered species. - Panda jest zagroonym gatunkiem.

przed przymiotnikami w stopniu najwyszym:


the nicest girl (najmilsza dziewczyna),
the most expensive car (najdroszy samochd),
the biggest mistake (najwikszy bd);

przed liczebnikami porzdkowymi oraz przed only, w znaczeniu jedyny", na przykad:

the first man on the moon (pierwszy czowiek na Ksiycu),


the fo u rth person on th e list (czwarta osoba na licie),
the only person I can trust (jedyna osoba, ktrej mog zaufa);

dla poczqtkujqcych i zaawansowanych


www.jezykiobce.pl

W IE L K A G R A M A T Y K A J ZY K A A N G I E L S K I E G O

przed przym iotnikam i okrelajcym i grup ludzi oraz narodow oci:

the rich (bogacze),


the French (Francuzi),
the Dem ocrats (Demokraci).

the unem ployed (ludzie bezrobotni),


the Polish (Polacy),

U ycie p rzedim ka okrelonego z na zw am i w asnym i.


Przedimka t h e uywamy zawsze przed nazwam i geograficznym i, na przykad:

morza i oceany:

the Baltic Sea (Morze Batyckie),


the M e d iterra n e a n (Morze rdziemne),

the Pacific O cean (Ocean Spokojny),


the A tla n tic O cean (O cean Atlantycki);

rzeki: the Thames (Tamiza), the D anube (Dunaj), the Vistula (Wisa);

acuchy grskie: the H im alayas (H im alaje), the A lps (Alpy);

pustynie: the Sahara (Sahara), the G o b i (Pustynia G obi);

nazwy krajw lub grup wysp wystpujcych w liczbie m nogiej:

the N etherlands (H olandia),


the Bahamas (Wyspy Bahama),

the Canaries (Wyspy Kanaryjskie),


the Seychelles (Seszele);

nazwy geograficzne, w ktrych wystpuje of, przym iotnik lub wyraenia takie jak republika"
czy kr le stw o ", na przykad:

the United States o f Am erica (Stany Zjednoczone Ameryki), the Czech Republic (Republika Czeska)
the United Kingdom (Zjednoczone Krlestwo),
the Tropic o f Cancer (Zwrotnik Raka!

nazwy geograficzne zawierajce north (pnocny), south (poudniowy), east (wschodni), west (zachodni)
na przykad: the N orth Pole (Biegun Pnocny);

nazwy

geograficzne,

ktrych

north,

south,

east,

west

funkcjonuj

jako

rz e c z o w n ik i,

the M id d le East (rodkowy W schd), the west of Poland (zachd Polski), the West (Zachd).
Poza nazwami geograficznym i, przedimka th e uyjemy take w innych sytuacjach.

przed nazwami instytucji, budynkw publicznych, hoteli, kin, teatrw.


.he Hilton (Hotel Hilton),
"> W hite House (Rial, D o n ),
the G lo b e (teat, G lobe),
lh e Smithsonian Institution.

the British Museum.


U w a g a ! Wyjtek stanowi: Covent G arden;
.

przed nazwami dziennikw: the W a rsa w Voice, the Los Angeles Times, the le d e p .n d .n t.

przed nazwiskami, ktre odnoszq s i, do calei rodzin,: the Brow ns (rodzina B ro w n * );

1. P R ZE D IM K I

przed nazwiskami sawnych osb, dla podkrelenia konkretnej osoby:


I saw Brad Pitt w h ile I w as in Paris on ho lid a y. Really? The Brad Pitt? - Podczas wakacji
w Paryu w idziaam Brada Pitta. N apraw d? Tego Brada Pitta? (tego znanego aktora?)

Inne zasady uycia przedim ka the:

przed przedm iotam i, zjawiskami unikalnym i, jednostkowymi, na przykad:


the sun (soce), the moon (ksiyc), the Bible (Biblia), the BBC;

przed nazwami instrum entw muzycznych:


The violin is my fa vo u rite instrument. - Skrzypce to mj ulubiony instrument.

I play the piano. - G ra m na pianinie.

w wyraeniach takich jak:


in the night (w nocy),

in the m orning (rano),

in the week (w cigu tygodnia),

during the week (podczas tygodnia),

on the ra d io (w radio),

on the phone (przez telefon),

in the m iddle (po rodku),

to the theatre (do teatru),

at the beginning (na pocztku),

at the end (na kocu),

in the sky (na niebie),

in the arm y (w wojsku),

in the city centre (w centrum miasta),

a house in the country (dom na wsi),

in the cinema (w kinie),

the same shirt as yesterday (ta sama koszula, co wczoraj),


the sooner the better (im wczeniej, tym lepiej);

szczeglne uycie th e dotyczy rzeczownikw, przed ktrymi przedimek ten z reguy nie wystpuje,
jednak mona go uy w pewnych kontekstach dla podkrelenia.
Na przykad, wedug zasady, nie stosujemy przedimka przed nazwami dni tygodnia, moe on jednak
pojawi si w takim zdaniu:

N ow I remember, it was the Saturday when Jane came to visit. - Teraz pamitam, to bya ta
sobota, kiedy Jane przyjechaa w odwiedziny.

-ii

jria w n n s o w c irtv c h

W IE LK A G R A M A TYKA JZYKA A N G IE L S K IE G O

1.2. Przedimek nieokrelony a, an


Przedimek nieokrelony a , in d e fin ite a rtic le , stosowany jest przed rzeczow nikam i w liczbie pojedynczej
zaczynajcymi si od spgoski (lub sam ogoski w ym aw ianej ja ko sp g o ska ), na przykad:

a desk (biurko),
o dog (pies),
a ticket (bilet),
a hospital (szpital),

a w in d o w (o k n o )'
a b a 9 (torba)'
a flo w e r (kwiat),
a uniform (m undur) / ju:.m.fo:m/.

Przed rzeczownikam i zaczynajcym i si od sa m o g o ski oraz od n ie m e g o h

uyjemy przedimka an,

na przykad:

an egg (jajko),

an apple (ja b ko ),

an airport (lotnisko),
an honour (zaszczyt),

an hour (godzina),
an heir (sp a d ko b ie rca ).

Przedimka nieokrelonego uyjemy w opisanych poniej kontekstach:

przed rzeczownikiem , ktry jest w sp o m n ia ny po raz pierwszy i nie wskazuje na aden konkretny,
okrelony obiekt, na przykad:

This is a b ook. - To jest (jaka) ksika.

I d o n 't have a car. - N ie m am sa m o ch o d u , (ja kie g o ko lw ie k, a dn e g o)


There's a man outside the house. - Przed d o m e m jest (jaki) mczyzna.

przed rzeczownikiem odnoszcym si do reprezentanta pew nej g ru p y zjawisk, zwierzt czy

p rz e d m io t w ,

m .in. przed rzeczownikam i bdcym i nazw za w o du , na przykad:

A w h a le is a m am m al. - W ie lo ryb jest ssakiem.


V o lle y b a ll is a team sport. - Siatkwka jest g r zespoow .
Ju p ite r is a planet. - Jupiter jest planet.
M a rk is a teacher. - M a rk jest nauczycielem .

z rzeczownikam i odnoszcym i si d o iloci, ciaru, czasu, w znaczeniu je d e n ", na przykad:

a kilo o f stra w b errie s ([jeden] k ilo g ra m truskaw ek),


a thousand pounds ([eden] tysic funtw ),
a d o ze n eggs ([eden] tuzin jajek);

przed rzeczownikam i poprzedzonym i p rzym io tn ikie m , na przykad:

M a ry has a b e a u tifu l dress. - M a ry ma p i kn sukienk.


There is an interesting p ro g ra m m e on TV to n ig h t. - Dzi w ieczorem w telewizji jest ciekowy
p ro g ra m .

W h a t a wonderful surprise! - C o za w sp a n ia a n ie spo d zia nka !

Przedimka nieokrelonego nigdy nie uyjem y

z rzeczownikami w liczbie m nogiej:

bags (torby), tickets (bilety), w indow s (okna);


.

z rzeczownikami niepoliczalnym i, czyli takim i, ktre nie m aj liczby mnogiej:

money (pienidze), cheese (ser), inform ation (informacje);

przed nazwami wasnymi:

This is Jane. - To jest Jane.

przed nazwami posikw:

I'm having breakfast. - Jem niadanie.


*lnne uycia przedim ka nieokrelonego:

z okreleniami czstotliwoci, cen, prdkoci, na przykad:

once a w eek (raz w tygodniu),


two pounds a kilo (dwa funty za kilogram ),
50 kilometres an hour (50 kilom etrw na godzin);

przed im ionam i wasnymi, w znaczeniu podobny do", czsto ironicznie, na przykad:

It's time she realised she is not a M adonna. - Najwyszy czas, eby zdaa sobie spraw z
e adna z niej M adonna.

przed im ionam i wasnymi w odniesieniu do dzie sztuki, zazwyczaj obrazw:

Are you sure this is a Picasso? - Jeste pewien, e to obraz Picassa?

przed im ionam i wasnymi, w znaczeniu jaki", na przykad:

There is a M r Smith on the phone to you. - Dzwoni do ciebie jaki pan Smith.

W IC Z E N IA

Dopisz do w yra z w o d pow iedni przedimek a, an lub the:


hour

a ........

1.................

h
c........

m ....... ......country
n ........ ......West

d ........

o ..............

Kennedys

e........

P........

armchair

q ..................... university
Netherlands
r.........
s...............orange

9 .............. ...... heir


h
i
i. ... ...... United Kingdom
i........
k
www.jezykiobce.pl

t .........

Royal Theatre

u ........

Ukraine

d,a P a r k u j c y c h i zaaw ansow anych

WIELKA GRAMATYKA J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

U z u p e n ij w y r a e n ia o d p o w ie d n im i p r z e d im k a m i a , a n lu b th e .
o ....................best stu de n t in o u r class

h ..................... d oze n a p p le s

b ....................k ilo o f o ra n g e s

i.......................w es*

c . 5 0 m ile s ..................h o u r

j.

2 e u r o s .................. k ilo

d . o n c e ................w e e k

k.

i n ...................m id d le

e ................... o n ly person I like

I.

i n .................sky

f .....................m a n I love.

m. o n ....................ra d io

g ................... m ost expensive c a r

n ........................ th o u sa n d p o u n d s

P o la n d

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n im i p r z e d im k a m i a , a n lu b th e :
a. There i s ................. pen on the desk. Is it yours?
b. Paul i s ................. best student at o u r school.
c ....................French d o n 't l i k e ..................English.
d. I've b o u g h t ............... b ea u tiful new dress.
e. Let's g o t o ................. cinem a to n ig h t.
f.

W e g o sw im m ing o n c e ................. week.

g. An e a g le i s ................. bird.
h. I alw ays have coffee i n ................. m o rn in g .
i.

M y b ro th e r is i n ................. arm y.

j.

Let's b u y ............... kilo o f apples and m a k e

a p p le pie.

W y b ie r z p r a w id o w o d p o w ie d :
a. W h o i s .................boy M a rk is talking to?
a. the

b. a

b- Jim i s ............... only person here w ho speaks Spanish.


a. the

b. a

c. Look, I h a v e ............... new bag!


a. the

b. a

d. D o you have to w e a r .................u niform a t school?


a. a
b. an
e. He was driving to o fast, a b o u t 1 0 0 k ilo m e tre s
a. the
b. an
P , w a s ...............worst day o f my life.
a. the
b. a
g.

Is th e r e .............. post office near here?


a. the
b. a

h. The peaches are I euro


o a
'

|<j|0

b the
^ster i s ..................

a. the
'

.....

b. a

* * < * " " ................ pensive aid


a. an
b. a

hour.

1.3. Brak przedimka


a d n e g o p rz e d im k a , z e r o a r t ic le , n ie u yje m y w o p is a n y c h p o n i e j k o n te k s ta c h :

przed

nazw am i

w i k s z o c i

m ia s t,

p a s tw ,

k o n ty n e n t w ,

w ysp,

je z io r

o ra z

pojedynczych

gr,

no p rz y k a d :

Rome (Rzym),

N e w Y o rk (N o w y Jo rk),

M o u n t Blanc,

Lake M ic h ig a n (J e z io ro M ic h ig a n );

U w a g a ! W y j te k s ta n o w i : t h e H a g u e (H a g a ), t h e U k r a in e (U kraina), t h e Antarctic (Antarktyka).

przed im io n a m i w a s n y m i, o p r c z w y j tk o w y c h k o n te k s t w , k ie d y c h c e m y co p o d k re li (p o r w n a j:
P rzedim ek o k re lo n y th e ), o ra z przed ty tu a m i:

M r Smith, President Johnson, Prince C harles, C a p ta in Smith, D o c to r B row n,


przed n azw am i u lic , m o s t w , b u d y n k w : O x fo rd Street, Fifth A ve n u e , B uckingham Palace;

U w a g a ! W y j te k s ta n o w i : t h e H ig h S tre e t, th e S tra n d .

przed n azw am i d n i ty g o d n ia , m iesicy, p r ro k u , w it:

on S aturday (w s o b o t ),

in sp rin g (w io sn ),

in Septem ber (we w rze n iu ),

fo r Easter (na W ie lk a n o c );

przed rze czo w n ika m i o z n a c z a j c y m i p o j c ia a b s tra k c y jn e , u c z u c ia , na p rz y k a d :

love (m io), luck (szczcie), fe a r (strach);


A ll you need is love. - Potrzebujesz ty lk o m io c i,
ale:

The love I fe lt fo r him. - M io , k t r g o d a rz y a m , (k o n k re tn e u czucie, d o k o n k re tn e j o so b y).

przed nazw am i dyscyplin sp o rto w ych o ra z d ziedzin n a u k i:

I play tennis. - G ra m w tenisa.


He does judo. - O n u p ra w ia d u d o .
I hate Physics. - N ie znosz fizyki.

przed nazw am i firm : F ia t, IB M , P h ilip s ;

przed nazw am i p o sik w , chyba e s o n e p o p rze d zo n e p rz y m io tn ik ie m , w tedy uyjem y p rze d im ka


n ieokrelonego:

I had b re a k fa s t a t 8 o 'c lo c k .

Z ja d a m n ia d a n ie o sm ej,

ale:

I had a b ig b re a k fa s t this m o rn in g .

Dzi zja d a m due n ia d a n ie .

WIELKA G RAM ATYKA JZYKA A N G IE L S K IE G O

prze d rz e c z o w n ik a m i h o m e (d o m ), b e d ( ko ) o ra z w o r k (p ra c a ), n a p rz y k a d :
I r e tu r n e d h o m e la te .

Pno w r c ie m d o d o m u .

I a m a t w o r k a t th e m o m e n t, I 'l l c a ll y o u b a c k .

Jestem te raz w p ra cy, o d d z w o n i d o c ie b ie

pniej.

I w as so tire d last night, I w e n t s tra ig h t to bed. - W c z o ra j w ie c z o re m b y e m ta k zm czony,


e p o s z e d e m p ro s to d o ka ,
a le :

Please, put the suitcase on th bed.

Prosz p o o y w a lizk n a ku , (m o w a o k o n k re tn y m m eblu)

prze d rz e c z o w n ik a m i ta k im i jak s c h o o l (szko a ), u n iv e r s ity (u n iw e rsyte t), h o s p it a l (s zp ita l), p r is o n


(w izien ie ), c h u rc h (k o c i ), jeli o d n o s im y si d o tych m ie jsc w z n a cze n iu o g ln y m , a n ie m w im y
0 k o n k re tn y m m iejscu i b u d y n k u , na p rz y k a d :

M a rk is in hospital.

M a rk jest w szp ita lu , (nie m w im y o k o n k re tn y m s z p ita lu , jest w szp ita lu ,

p o n ie w a jest chory)
a le :

Jane w ent to th hospital to visit M a rk . - Jane posza d o s z p ita la , eby o d w ie d z i M a rk a ,


(posza d o k o n k re tn e g o szp itala, w ktrym jest M a rk)

1 g o to church every Sunday.

ka d

n ie d zie l c h o d z d o

k o c io a ,

(o g ln ie ,

n ie d o

k o n k re tn e g o )
a le :

The tourists w ent to the church to adm ire its beautiful frescos.

Turyci w eszli d o k o c io a

aby

p o d z iw ia p i kne freski, (do k o n k re tn e g o , kt ry ch c ie li zobaczy);

g d y w y p o w ia d a m y si o g ln ie o jakiej g ru p ie ludzi lu b p rz e d m io t w , na p rz y k a d :

C hildren like sweets.

Dzieci lu b i sodycze, (o g ln ie , wszystkie dzieci)

a le :

Tell thfi children to wash their hands. Powiedz d zie c io m , eby um yy rce. (k o n k re tn y m d zie cio m )
I like to read books.
Lubi czyta ksiki.
a le :

I h f i books you recom m ended w ere re a lly very Interesting.

Ksiki, k t re m i p o le c ie , byy

n a p ra w d b a rd zo ciekaw e.

V egetables are very healthy. - W arzywa s b ardzo zdrow e,


a le :
I 'm g o in g to th e g a r d e n , I n e e d to w a te r th e v e g e ta b le s . w arzyw a.

I d , d o o ro d o , m u s s , podloC

w w yraeniach takich jak:

by car / by plane / by rain / by bus (samorhnrUr / o n TV ( te l.w i.il),


on business (w interesach),
i i* i
i
. ,
o n h o lid a y (na w a k a q a c h ,
noc),
i
a lln n ig hi .t ,(calq

a, s . !
S Q m dote" ' P * * " / a u to b u s e m ).
:
' m o '7 u ' w P odry m o rskie j),
,n c o u rt (w s d z ie ,
... )
a t n,,9 ht / w nocy),

a ll d a y (cay dzie),

1. P R Z E D I M K I

W IC Z E N IA
W y b ie rz p r a w id o w o d p o w ie d :
a. I've never swam in ............... Pacific O c e a n .
a. the

b. -

b. I'm g o ing t o ............... N e th e rla n d s on holiday.


a. -

b. the

c. Have you ever been t o ................. A m sterdam ?


a. -

b. the

d. N o, but I was i n ................. H a g ue once.


a. the

b. -

e. I have an a p p o in tm e n t w ith ............... M rs Brown a t five.


a. a
f.

b. -

T h e re 's ................. M r Smith to see you, d o you know him ?


a. a

b. -

g. Have you heard! M a rk is in ............... hospital! H e's h a d an accid en t!


a .th e

b. -

h. O h no! I've left my n o te b o o k a t ................. university!


a. i.

b. the

Let's see Big Ben and t h e n ............... British M useum .


a. the

b. -

I love c lim b in g , I'd like to g o t o ................. H im alayas o n e day.

j.

a. the

b. -

k. Sally cam e back t o


a. the
I.

hom e really late last n ig h t and her parents w ere angry.

b. -

Do you d o any sports? I lo v e ............... volleyball.


a. -

b. the

Uzupenij zdania podanym i w yraeniam i:


all night

prison

during the night

during the week


by plane

on TV

at the end

in the sky

in the middle

on holiday

the prison

once a week

a. Look at the photo! W h o is that m a n ............................... ?


b. There are n o c lo u d s ................................ it's g o ing to be a beautiful day.
c. The story is rather boring, but a lo t h a p p e n s ..................................
d. I never have any free t im e .................................
e. We have Spanish c la s s e s ................................ every Friday at 6 o 'c lo c k .
f.

If he did it, he'd g o t o .................................

g. His lawyer cam e to visit him in ................................


h. I couldn't s le e p

- I had a terrible toothache.

i. W here do you want to g o .............................. this year?


j

I never travel

I'm a fraid o f flying.

k. Is there anything to watch .............................. tonight?


I.

I heard some n o is e s .............................. . I was really scared.

G R A M A T Y K A JZYKA A N G IE L S K IE G O

W IE L K A

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n im i p rz e d im k a m i a, an lub the:
a.

D id y o u l i k e ......................b o o k I g a v e yo u fo r y o u r b irth d a y ?

b.

W h a t's th e n a m e o f ....................... g irl w e m e t yesterday?

c.

T h ey a re b u ild in g ....................... n e w ro a d next to m y h o u se .

u.

Excuse m e , c o u ld y o u o p e n

e.

U n fo rtu n a te ly , ................ b lo u s e I b o u g h t last w e e k w as d a m a g e d a n d I h a d to re tu rn it.

f.

It w a s ....................... e xtre m e ly m o v in g film , it re a lly m a d e m e cry.

w in d o w , ple ase ?

9 ........................... w h a le is o n e o f th e b ig g e s t m a m m a ls .
h.

M y b ro th e r is ....................... b ro k e r, he w o rks in ..................... b a n k.

i.

You a re ....................... o n ly p erson w h o has sto o d by m e.

j.

W e had

k.

I'v e h e a rd o n ...................... ra d io th e re m ig h t be a th u n d e r storm to n ig h t.

I.

N o w w e liv e in .......................city ce n tre , b u t we used to live in ....................... c o u n try s id e .

b ig b re a k fa s t th is m o rn in g b ecause w e 're g o in g to th e s w im m in g p o o l.

m . I b o u g h t ....................... k ilo o f a p p le s , som e flo u r a n d ....................... d o ze n e g g s a t ........................shop


y o u re c o m m e n d e d - it's re a lly q u ite ch e a p ,
n.

M a ry sp e n d s h o u rs ta lk in g on .......................p h o n e .

C z y nastp uj ce z d a n ia sq p o p ra w n e? Z n a jd i p o p ra w w nich b d y :
a.

The E nglish a re co n s id e re d to be w e ll-m a n n e re d a n d p o lite ......................................

b.

I'v e h e a rd th is song o n a ra d io ..............................................................................................

c.

D o yo u h a v e to w e a r an u n ifo rm a t sch oo l? .....................................................................

d.

W e live d in H a g u e fo r 4 years................................................................................................

e.

W e g o to th e ch u rch every Sunday.

..................................

f.

I'v e h e a rd yo u p la y v o lle y b a ll re a lly w e ll.

..................................

g.

H a ve you e v e r been to the Asia?

..................................

h.

The safe w as o p e n w hen I re tu rn e d the h om e.

| need the m o n e y you b o rro w e d fro m me last m o n th .

W h a t shall w e have fo r a d in n e r?

k.

The b a b y ke p t crying a ll the night.

I.

The d o c to r to ld me to stay in the bed fo r three days,

m. The p o lls show th a t D em ocrats w ill w in the a u tu m n e le ctio n s.


n.

W e 're lo o k in g fo r a ch ea p hotel, the cheapest in to w n .

Rzeczowniki N o u n s
2.1. Liczba mnoga rzeczownikw____________
Tworzenie liczby mnogiej rzeczownikw w jzyku angielskim nie jest trudnym zagadnieniem . Naley
pamita o tym, e istnieje grupa rzeczownikw majcych w liczbie m nogiej form y nieregularne lub
tylko jedn form - liczby pojedynczej lub m nogiej. W rozdziale tym om wim y rzeczowniki regularne
oraz nieregularne, rzeczowniki majce obydwie liczby oraz te, ktre wystpuj tylko w jednej liczbie:
pojedynczej lub mnogiej.

2.1.1. Rzeczowniki policzalne


Rzeczowniki policzalne, co u n ta b le nouns, wystpuj w liczbie pojedynczej oraz m nogiej. W yrniamy
wrd nich zarwno rzeczowniki regularne, jak i nieregularne.

Rzeczowniki regularne
Regularn liczb mnog w jzyku angielskim tworzy si przez dodanie do rzeczownika kocwki -S:

a book (ksika) - books (ksiki),

a table (st) - tables (stoy).

Rzeczowniki koczce si na -tch, -ss, -sh, -ge, -d g e , -x, -o maj w liczbie m nogiej kocwk -es,
oto przykady:

a watch (zagarek) - watches (zegarki),

a kiss (pocaunek) - kisses (pocaunki),

a veto (weto) - vetoes (weta),

an em bargo (embargo) - em bargoes (embarga).

Wyjtkami od tej reguy s rzeczowniki obcego pochodzenia koczce si na -O, ktre maj w liczbie mnogiej
kocwk -s. O to niektre z tych wyjtkw:

a UFO (U F O )-U F O s,
a kilo (kilogram) - kilos (kilogramy).
Rzeczowniki koczce si na -y w liczbie mnogiej zmieniaj form w dwojaki sposb, zalenie od tego,
jaka goska znajduje si przed kocwk -y. Jeli przed -y wystpuje spgoska, rzeczownik w liczbie
mnogiej ma kocwk -es, oto przykady:

a colony (kolonia) - colonies (kolonie),


Jeli przed -y wystpuje sam ogoska, rzeczownik
oto przykady:

a tray (taca) - trays (tace),

a b a b y (dziecko) - babies (dzieci).


w liczbie mnogiej ma regularn kocwk -s,

a key (klucz) - keys (klucze).

Warto jednak zwrci uwag, e take od tych regu istniej pewne wyjtki. Nale do nich niektre nazwy
wasne oraz grupa rzeczownikw zoonych, na przykad:

the two Germanys (dwie republiki niemieckie),

www.iezykiobce.pl

a layby (zatoczka przy jezdni) - laybys (zatoczki).

d la p o cztku j cych i zaow onsow anych

19

WIELKA G R A M A T Y K A JZYKA A N G I E L S K I E G O

G rupa rzeczownikw koczcych si na - f lub -fe zmienia w liczbie m nogie

kocw k no -ves

na przykad:

a knife (n) - knives (noe),

a shelf (pka) - shelves o'k ,,

a leaf (li) - leaves (licie),

a thief (zodziej) - thieves (zodzieje

Naley pam ita iednak, e ta regua

nie ma zastosowania

a belief wierzenie, pogld) - beliefs(pogldy),


a d iff (klif) - cliffs (klify),

w przypadku rzeczown <w.

a chief (wdz) - chiefs wodzowie)


a roof (dach) - roofs (dachy).

Rzeczownik scarf sza < ma dwie poprawne form y: scarfs oraz scarves.

Rzeczowniki nieregularne
W jzyku angielskim wiele rzeczownikw w liczbie mnogiej posiada formy nieregularne. Wrd nich mono
wyrni:

rzeczown ki, w ktrych zccro d zi zm ona sam ogoski:

a fo o t stopa) - feet -stopy),

a tooth (zb - teeth (zby),

a mouse (mysz) - mice (myszy),

a louse (wesz) - lice wszy),

o m a n mczyzna - men (mczyni,

a w om an kobieca - w om en kobiety

a goose g - geese (gsi).

rzeczowniid m ajce w iczbie m nogiej kocwk -e n :

a child (dziecko) - children (dzieci),

an o x w) - oxen woy),

a b rother brat, w znaczeniu: mnich - brethren (bracia,

znaczeniu: ~ ~ is : ;

rzeczowniki aos a c c ce "a<c sam fm* w czb:e pojedyncze: oraz mnogie?

Naley pam ita

ze v. przypadku tych rzeczown kw, o ich iczbie decyduje kontekst, w ialci wystpuj

zalenie cc

"ego towarzyszcy im czaswr k pojawia si w ;orm ie liczby pojedynczej tub m nogiej, no przykcd

The salmon is a very healthy fish. - oso iest bardzo zdrow ryb. (liczbo p o edynczo
Salmon ar m ainly farm ed all over Europe and th ro ug ho u t the U nited States - ososie sq
hodowane gwn e w Europie i Stanach Zjednoczonych, (liczba m n cca )
D o rzeczownikw majcych *akq sam form w obydwu liczbach nale:

nazwy niektrych zwierzt, gwnie ryb: ca rp (karp), cod (dorsz), d e e r (jele), grouse 'guszec ,
moose (o), salmon (oso), sheep (owco), trout (pstrg);

rzeczown,k, koczce si ze swojej natury w liczbie pojedynczej na -s


(szubemco), senes (serio), species (gatunek);

b arracks (koszary), gallow s

* * * * * ie v e ,d hu" d,ed COrl (kilhoset somochodOw) ten Ihousood

"o przyktod hundreds o l people (selk, M n ) . m K io n , o l a r s (m ilion, gwosdl

2. R Z E C Z O W N IK I

niektre rzeczowniki okrelajce narodowo, koczce si na -s lub -e se :

one Swiss (jeden Szwajcar)

tw o Swiss (dwch Szwajcarw),

one Japanese (jeden Japoczyk) - three Japanese (trzech Japoczykw);

rzec zowniki zbiorowe, c o lle c tiv e n o u n s . M og one wystpowa z czasownikiem w liczbie pojedynczej
lub mnogiej, w zalenoci od tego czy odnosimy si do caej grupy jako jednej zbiorowoci czy do
zbioru indywidualnych jednostek. O to przykadowe rzeczowniki zbiorowe: audience (widownia), group
(grupa), gang (gang), fam ily (rodzina), committee (komitet), governm ent (rzd), staff (personel),

team (druyna), class (klasa), crew (zaoga), public (publiczno).


M y fam ily is very small. - M oja rodzina jest bardzo m aa. (rodzina postrzegana jako caa grupa)
M y family enjoy playing cards.

M oja rodzina lubi gra w karty, (wszyscy czonkowie mojej rodziny)

W IC Z E N IA
Podaj form y liczby mnogiej rzeczow nikw :
a. key

....................................

h.desk

............... ............

b. hero

....................................

i.brush

............................

c. watch

...................................

j.story

............................

d. wife

...................................

k.tom ato

............................

e. safe

....................................

I.photo

............................

..................................

m.kiss

............................

f.

radio

g. half

.............................

Podaj form y liczby mnogiej rzeczow nikw :


a. ox

h.child

....................

b. tooth

...................................

i.woman................................ .

c. man

...................................

j.goose......... .............................

d. sheep

...................................

k.salmon...... .............................

e. mouse

..................................

I.foot..........................................

f.

..................................

m.deer......... .............................

species

g. series

............................

Uzupenij zdania odpow iedni form rzeczownika w liczbie mnogiej:


o. We need three b i g ........................to pack all those books, (box)
b Two n e w ........................ of birds have been discovered in this region, (species)
c. T w o ...................... rejected his request, (judge)
d G anbaldi is one of Italy's n a tio n a l.......................... (hero)
e I II hove tw o ........................ fo r my birthday - one for my family and one for friends, (party)
f, I lived with t w o ........................ when I studied in Tokyo. (Japanese)
g Bill has lost t w o ....................... in a fight, (tooth)
h. There were f o u r ....................... grazing in the meadow, (sheep)
i.

T h e ....................

were caught red-handed with the money, (thief)

j. There are seven........................ in a week, (day)


;*w*\obc t

d lo po ciq* uiqcych

za a non sow an ych

21

W I E L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

Zam ie zd a n ia na liczb m nog:


a. This director g ot an award fo r his m usic video.

......................................................

b. England had a colony in A frica.


c. W e bought a turkey fo r o u r Christmas dinner.

Rzea

d. We need a shelf fo r o u r books.

cech>

e. This tooth has to be pulled out.

......................................................

f. A sheep provides w ool.

......................................................

"

g. In o u r group there is one Swiss and one Japanese...........................................................


n

h. There is a w olf and a deer in the zoo....................................................................................


i.

Please buy a lo a f o f bread. (2)................................................................................................

i.

A child is afraid o f a mouse.............................................. ......................................................


Sq to
okres

W y b ie rz p ra w id to w q o d p o w ie d z :

( ) l
f
or m
abstn

a. M ic e .................my favourite anim als.

a are

b. is

b. M any species of b ir d s ................ to warm countries in winter.


a. go

(pore

b. goes

c .................. of

people came to the concert.

a. Hundred

Nalei

b. Hundreds

kq re

d. We need t w o .............. eggs to make all those w edding cakes.


a. dozen

na pr

b. dozens

e ....................always com plain about men.


a. W om an

b. Women
Wr6

f. All o u r s ta ff...............very efficient and enthusiastic.


a. is

b. are
n

g. The two trout we caught ye sterd a y.................delicious.


a. were

fi

b. was

h. He earned th r e e
a. m illions

\A

dollars when he sold his company.


b. m illion

rz

U zupenij zdania podanym i rzeczow nikam i w liczbie m nogiej:


Pi

goose

sheep

salmon

moose

carp

ox

w o lf

mouse

^
cl

o ..............................are large deer-like anim als which mainly live in Scandinavia.


b. The shepherds were grazing th e ir ..........................in the beautiful green fields.

rz

c .............................. were often used to pull loads and work on farms.

P1

d. At night you could only hear the howling o f ........................... in the forest.

n<

e. My grandm other m ainly kept birds on her farm , including turkeys and ............................
f.

It's a tradition to eat fish for Christmas in Poland, mainly herrings and ............................

O'

g. I d o n 't like fish very much, except f o r ......................


h. Scientists often u s e ............................n their laboratory.

"

W
Er

R Z E C Z O W N IK I

2.1.2. Rzeczowniki niepoliczalne


R z e c z o w n ik i

niepoliczalne, u n c o u n ta b le no u n s, wystpuj tylko w liczbie pojedynczej. M a j one pewne

cechy charakterystyczne:

cz si zawsze z czasownikiem w liczb ie pojedynczej,

nie wystpuj nigdy z kocwkam i liczby m nogiej,

nie pojawiaj si nigdy z przedimkiem a lub a n , ani z takim i kwantyfikatorami jak m a n y czy (a) few.

S to rzeczowniki okrelajce przedmioty lub pojcia, ktrych nie mona fizycznie policzy. M ona jedynie
okreli, czy jest ich duo, m ao, troch, za pom oc okrelnikw ilociowych takich jak na przykad:

(a) little, much, some, plenty o f itd. M ona policzy take pojem niki, w ktrych si znajduj: a bottle
of milk (butelka mleka), a bow l o f rice (miska ryu), a carton of m ilk (karton mleka). Do rzeczownikw
abstrakcyjnych stosowane jest wyraenie a piece of lub an item of, na przykad: a piece of advice
(porada), a piece of music (utwr muzyczny), an item of news (inform acja).
Naley zauway, e cz z tych rzeczownikw ma mylc kocwk -S, ktra moe wydawa si kocw
k regularnej liczby mnogiej, ale ni nie jest. Wszystkie te rzeczowniki wystpuj tylko w liczbie pojedynczej,
na przykad:

Diabetes is a serious disease. - Cukrzyca jest powan chorob.


Statistics is not my favourite subject. - Statystyka nie jest m oim ulubionym przedm iotem .
Wrd rzeczownikw niepoliczalnych mona wyrni pewne grupy:

niektre rzeczowniki okrelajce konkretne przedmioty lub zjawiska:

furniture (meble), luggage (baga), m oney (pienidze), equipm ent (sprzt);


Warto zwrci uwag na fakt, e wszystkie te rzeczowniki maj w jzyku polskim obydwie liczby.

M oney is not the most im portant thing in life, (liczba pojedyncza) - Pienidze nie sq najwaniejsz
rzecz w yciu, (liczba mnoga);

pyny, substancje, materiay:

gold (zoto), w o o d (drewno), sugar (cukier), flour (mka), w a te r (woda), silk (jedwab), a ir (powietrze),
cheese (ser), coffee (kawa), glass (szko);

rzeczowniki okrelajce pojcia abstrakcyjne:

patience (cierpliwo), musie (muzyka), happiness (szczcie), advice (porada), friendship (przyja),
news (wiadomoci), time (czas);
The news on TV is alw ays boring, (liczba pojedyncza) - W iadom oci w telewizji s zawsze nudne.
(liczba mnoga);

jzyki, na przykad:

English (jzyk angielski), French (jzyk francuski), Italian (jzyk woski), itd.

|ezyV.tobce pl

d la p o c iq tk u jq c y c h i zoow ansow onych

W IE L K A G R A M A T Y K A JZYKA A N G I E L S K I E G O

dyscypliny naukowe, przedm ioty szkolne, w tym te koczce si na -ics.

Biology (biologia), History (historia), Statistics (statystyka), Economics (ekonom ia).

inne wyrazy koczce si na -ics: aerobics (aerobik), athletics (atletyka), classics (klasyka);

nazwy sportw i gier:

fo o tb a ll (pika nona), basketball (koszykwka), b rid g e (bryd), b illia rd s (bilard), bowls (krgle!,
darts (gra w rzutki), draughts [UK] (warcaby), checkers [US] (warcaby);

rzeczowniki odczasownikowe:

jogging (bieganie), singing (piewanie), tra in in g (trenowanie);

niektre nazwy chorb:

mumps (winka), measles (odra), rabies (wcieklizna), shingles (ppasiec), diabetes (cukrzyca),
fiu (grypa);

nazwy zjawisk meteorologicznych:

w eather (pogoda), fo g (mga), rain (deszcz);

nazwy wasne:

Islam (islam), Christmas (Boe Narodzenie), A lgiers (Algier), Athens (Ateny), Brussels (Bruksela),
Flanders (Flandria), M arseilles (Marsylia);

rzeczowniki od przymiotnikowe oznaczajce pewne pojcia abstrakcyjne:

the unknown

(co

nieznane),

the best

(co

najlepsze),

the impossible

(co

n ie m o liw e ),

the supernatural (co nadprzyrodzone), the w orst (co najgorsze);

nozwy instytucji, tytuy (nawet jeli wystpuj w liczbie mnogiej):

The United Nations is w orking on a new resolution on famine in A frica. - ONZ

p r a c u je

nad

now rezolucj dotyczc godu w Afryce.

"The M e rry W ives o f W in d so r" is one of Shakespeare's best works. - Wesoe kumoszki
z W indsoru" to jeden z lepszych utworw Szekspira.

okrelenia czasu, odlegoci, kwoty pienidzy:

Two hours is enough fo r this exam. - Dwie godziny wystarcz na napisanie tego egzaminu.
Five dollars i$ not a huge sum of money. - Pi dolarw to nie jest dua kwota pienidzy.
Two miles too fa r to w alk. - Dwie mile to zbyt daleko, eby i piechot.
Trzeba pamita, e niektre z wymienionych wyej rzeczownikw niepoliczalnych wystpuj w fomll
policzalnej (z kocwk liczby mnogiej oraz czasownikiem w liczbie mnogiej), jednak wtedy zmienia ^,c<
ich znaczenie:

Two coffees, please. - Poprosz dwie kawy.


H ow many sugars do you want in your tea? - Ile kostek cukru chcesz do herbaty?

2.

R Z E C Z O W N IK I

W IC Z E N IA
Q

Uzupenij tabel. Zdecyduj, ktre rzeczow niki s policzalne, a ktre nie:


patience
politics

child
fo o t

billiards

series

rice

sheep

louse

rabies

dozen

species

w eather

barracks

w ood

kilo

governm ent

milk

cheese

the best

sgle),
Rzeczowniki policzalne

Rzeczowniki niepoliczalne

rzyca),

uksela),

Uzupenij zdania podanymi rzeczownikami:


moliwe)/

measles

darts

equipment

friendship

money
the best

flour
advice

Linguistics
furniture

a. Billy h a d .........................last week, so he was absent from school.


cuje nod
kumoszki

b. To make this cake you need s u g a r,........................, eggs and some milk.
c. I can lend you s o m e ........................ but I don't have much.
d. Love a n d .........................are the most important things in life.
e. I stu dy.........................at university.
f. I've never p la ye d ......................... before.
g. Be p a tie n t,.........................is yet to come.
h. We've bought n e w .........................for Tommy's room.

TU

i. D iv in g ........................ can be quite expensive.

y*

j. I have a problem, I need s o m e .........................

f o r r n ie

Lmienia si

iezykiobce.pl

cnG^ 1

dla poczqlkujqcych I zaawansowanych

25

W IELKA GRAMATYKA JZYKA ANGIELSKIEGO

W y b ie rz p ra w id o w q o d p o w ie d :
a. 1 take two
a. sugars

b. su ga r

b. Politics
a. are

b. is

c. Billiards
a. is

b. are

d. The w ine g la s s e s ......................... to be cleaned, can you


a. need

b. needs

e. Fifty e u r o s ......................... a lot fo r a dress like that.


a. are
f.

b. is

A ll o f the b a r ra c k s ......................... in a very bad state.


a. is

b. are

g. 1 need ... ..................... to make notes.


a. p a p e r

b. a paper

h .................... ........ Statistics o b lig a to ry in this departm ent?


a. Are
i.

M oney .. ...................... everything.


a. isn't

b. Is
b. a re n 't

The United S ta te s ........................ a pow erful country.


a. is

b. are

P oqcz w y ra e n ia w pary:
1 . a bottle o f

a. rice

2 . a bar o f
3 . a carton o f

b. cheese

4. a loaf of

d. chocolate

5. a can o f

e. butter

6 . a pinch of

f. milk

7. a jar of

g, bread

8 . a slab of

h. salt

9. a slice of

. beer

1 0 . a grain of

j. am

c. water

2.

R Z E C Z O W N IK I

Pocz w yrae n ia w pary:


1 . a piece of

a. friends

2 . an item of

b. paper

3. a game of

c. music

4. a bar of

d. cattle

5. a group of

e. news

6 . a circle of

f.

7. a bit of

8 . a herd of

g* chess
h. people

9. a scrap of

i.

1 0 . a branch of

advice

knowledge

i- soap

2.1.3. Liczba mnoga rzeczownikw obcego


pochodzenia
Rzeczowniki obcego pochodzenia w liczbie mnogiej, czsto zachowuj form , jaka wystpuje w jzyku,
z ktrego pochodz. Trzeba jednak pamita, e jzyk, zwaszcza mwiony, coraz czciej ulega
uproszczeniom i nierzadkie s formy regularne niektrych z tych rzeczownikw, z kocwk -(e )s .
Sowa pochodzenia greckiego lub aciskiego:

stimulus (bodziec) - stimuli,


corpus (zbir dzie) - corpora,
bacterium (bakteria) - bacteria,
analysis (analiza) - analyses,
thesis (teza) - theses,
hypothesis (hipoteza) - hipotheses,
criterion (kryterium) - criteria,
curriculum (program zaj) - curricula,
appendix (suplement) - appendices,

nucleus (jdro) - nuclei,


aquarium (akwarium) - aquaria,
codex (rkopis) - codices,
crisis (kryzys) - crises,
diagnosis (diagnoza) - diagnoses,
basis (baza, podstawa) - bases,
phenomenon (fenomen) - phenomena,
larva (larwa) - larvae,
index (wskanik matematyczny) - indices;

pochodzenia francuskiego, rnica jest w wymowie:

corps (korpus) - w liczbie pojedynczej /ko:/, w liczbie mnogiej /ko:z/,


prcis (streszczenie, zarys) - w liczbie pojedynczej / preisi:/, w mnogiej - /*preisi:z/,
faux-pas w liczbie pojedynczej /fo u pa:/, w mnogiej: /fe u pa:z/,
bureau (biuro) / bjuarau/ - w liczbie mnogiej bureaux / bjuarau/ lub bureaus / bjuarauz/;

pochodzenia hebrajskiego:
kibbutz (kibuc) - kibbutzim.

www-iezykiobce pi

dla poczqtkuiqcych zoaw ansow anych

27

W I E L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

W a rto jednak zauway, e cz tych rzeczownikw posiada, poza wyej w ym ienionym i, take formy
regularne , z typow dla jzyka angielskiego kocw k -es. Jednak zalenie od form y liczby mnogiej,
m oe zm ieni si rwnie ich znaczenie, na przykad:

in d e x - indexes (spis alfabetyczny w ksice),


in d e x - indices lub indexes (wskanik matematyczny),
a p p e n d ix - append ixe s (wyrostek robaczkowy),
a p p e n d ix - appendices lub appendixes (suplement).

2.1.4. Liczba mnoga rzeczownikw zoonych


W przypadku rzeczownikw zoonych, form liczby m nogiej tworzy si na trzy rne sposoby.

najczciej form liczby mnogiej przyjmuje ostatni czon zoenia, na przykad:

a b reakdow n (zaamanie, awaria) - breakdow ns,

a pocket knife (scyzoryk) - pocket knives,

a grown-up (dorosy czowiek) - grown-ups,

a postm an (listonosz) - postm en,

a take-off (start samolotu) - take-offs,

an a p p le tre e (jabo) - a p p le trees,

form liczby mnogiej przyjmuje pierw szy czon zoenia, na przykad:

a passer-by (przechodzie) - passers-by,


a man-of-war (okrt wojenny) - men-of-war,
a sister-in-law (szwagierka) - sisters-in-law;

forma liczby mnogiej wystpuje w o b yd w u czonach zoenia, na przykad:

a woman doctor (kobieta lekarz) - w om en doctors,


a manservant (sucy) - menservants.
w ic z e n ia

Podaj formy liczby mnogiej rzeczownikw:


a. diagnosis

...........................

g. analysis

b. stimulus

...........................

h. crisis

c. corpus

...........................

i.

thesis

d. aquarium

...........................

j.

phenom enon

e. bacterium

............................

f. curriculum ...........................

k. basis
I. criterion

Podaj formy liczby mnogiej rzeczownikw:


a. a grown-up

......................

b. a woman doctor ..........................


c. a mother-in-law

..........................

d. a postman

..........................

e. a passer-by
f. a brother-in-law

..........................
..........

g. a breakdow n
h. a take-off
i.

a fo rge t-m e -n o t

i- a pocket-knife
k. an apple tree
I. a m anservant

2. R Z E C Z O W N IK I

Uzupenij zdania odp ow ie dn i form q rzeczow nika w liczbie mnogiej:


0 After thorough .

b There are beautiful


t

. we decided to close dow n the factory (analysis)

........ ............... in our orchard, (apple tree'

After the accident, all the

d Some m eteorological

were questioned by the police (passer by)


____

are difficult to explain (phenomenon)

The teachers are w orking on n e w

f.

This film is only tor ................................. (grown up)

These exams are based on various

I had three

i.

This kitchen is full o f ................................. (bacterium)

..

.................

1 The suspect had two

last

__ ________

(curriculum)

.............
month,

(criterion)

so Idecided to sell the car (breakdown)

and a gun when the police arrested him (pocket knife)

2.1.5. Rzeczowniki posiadajqce tylko liczb


mnogq
\ \ jzyku angielskim istnieie do obszerna grupa rzeczownikw

ktre wystpuj tylko w liczbie mnogie

Towarzyszcy im czasownik jest zawsze w liczbie m nogiej. O to niektre z tych rzeczownikw:

.pory' identycznych rzeczy, wystpujce z okreslnikiem a p a ir o f...:


binoculars (lornetka)
knickers (majtki),

braces (szelki), glasses (okulary)

leggings

(legginsy)

overalls

handcuffs (kojdonki)

(spodnie ogrodniczki),

pants

jeans (dzmsy)
(spodnie

lub

majtki) pincers (szczypce), pyjamas (piama) scales (waga), scissors (noyczki), shorts (szorty)
tights (rajstopy) trousers (spodnie);
niektre rzeczowniki koczce si no -S:
arms (bro), brains (inteligencjo), clothes (ubranie), congratulations (gratulacje), customs (do)
earnings (zarobki, dochody) goods (towary) looks (wygld), manners (manieiy), means (sposb
metoda) odds (szanse, prawdopodobiestwo) outskirts (przedmiecia) overheads (koszty stole),
premises (teien, posesja) refreshments (przekski, napoje bufet), remains (pozostaoci szcztki),
stairs (schody), thanks (podzikowania);

rzeczowniki,
ktrych
znaczenie
tzw u n m a rk e d p lu r a l:

wskazuje

na

grup

ludzi,

zwierzt.

przedmiotw,

cattle (bydo), clergy (duchowiestwo), gentry (szlachta), people (ludzie) verm in (szkodniki' police
(policjo);
The police ar looking fo r a dangerous crim inal w ho escaped from prison last night.

Pok a

szuka niebezpiecznego przestpcy, ktry uciek wczoraj z wizienia.

niektre nazwy wasne, na przykad:


the Netherlands (Holandia), the Hebrides (Hebrydy), the Highlands (goizysty region w Szkocji)
the M idlands (region w Anglii), the W est Indies (grupa wysp na Morzu Karaibskim),

d lo

:< )tk u iq c v th

la o w u o s c w a n w

W I E L K A G R A M A T Y K A JZYKA ANGIELSKIEGO

rzeczowniki odprzym iotnikow e okrelajce grupy ludzi:

the young (m odzi, m odzi ludzie), the p o o r (biedni, biedni ludzie), the French (Francuzi),
The French are considered to be rude and a rro g a n t.

Francuzi uwaani s za niegrzecznych

i aroganckich.

W IC Z E N IA
U zupenij zd a n ia podanym i rzeczow nikam i:
outskirts

scales

brains

rem ains

thanks

premises

scissors

customs

handcuffs

glasses

a. W e d o n 't live in the centre, we live in t h e ...................................


b. M a n y ..................................to a ll o f yo u fo r yo u r help.
c. N o t o n ly is she pretty, b ut she's a ls o g o t t h e ...................................
d. The a rch e o lo g ists have discovered t h e ................................ o f a n a n c ie n t v illa g e .
e. I c a n 't see a nyth in g w ith o u t m y ...................................
f.

The p o lic e to o k t h e ..................................o ff a n d let h im g o .

g. Please p ut the a p p le s on t h e ...................................


h. You m ust pay t h e ................................. o n the b o rd e r.
i.

G iv e me t h e ................................. a n d I'll cu t the ro p e .

j.

You are not a llo w e d to sm oke o n sch o o l ................................

Czy ponisze zdania s popraw ne? Z n a jd i p o p ra w w nich b d y :


a. The cattle is kept for milk and meat.
b.

If you're looking for your glasses, they are on the desk.

c.
d.

The police in our town has become more and more successful
This clothes is too tight.

e.

Before Easter, we usually buy two

f.

dozens eggs.

Droughts are fo r kids, chess is a more serious game.

g. The US are using advanced weapons to fighl terrorists in Afghanistan.


h. Are $500 enough or would you like me to lend you more?
i. An iron is used to make steel.
j. Flu seems to be a harmless disease, but it can be deadly at times
k. This staHstics shows that the British spend less on entertainm ent than th e , used to.
I. I heir thanks was truly honest and moving.

2. RZECZOWNIKI

Przetumacz zd a n ia na jzyk angielski:


a. Polityka jest p e n a sko ru m p o w a n ych i nieuczciwych ludzi.

b. Na kocu ksiki s dw a spisy a lfabetyczne, jeden p o p olsku, d ru g i po a ng ie lsku .

c. U p ra w ia n ie sportu to najlepszy sp os b na pozostanie w d o b re j fo rm ie .


d. Bezradni p rze cho d n ie m o g li tylko patrze na ra n n e g o mczyzn.

e. M o d zi m a j o b e cn ie w icej m oliw oci ni ich rodzice.

f.

D a mi dw ie rady: po pierwsze - o d p o c z , po d ru gie - b ra w itam iny.

g. Przedmiecia naszego m iasta s ciche i pene zielonych p arkw .

h. Setki ludzi przyszo na pogrzeb zn an e g o pisarza.

i.

Ten utw r muzyczny zosta napisany w XIX wieku,

j.

winka nie jest niebezpieczn ch o ro b .

k. Ta choroba jest p o w o d o w a n a przez bakterie obecne w w odzie.

I. Te zdjcia pokazuj b o h a te r w w ojennych z lat 40-tych.

W I E L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

2.2. Rodzaj rzeczownika


Rzeczowniki w jzyku angielskim nie p o sia d a j rodzaju g ra m a tyczn e g o , g e n d e r, jest o n raczej intuicyjny
i nie okrela si g o za p o m o c kocw ek czy ro d zajnikw , jak na przykad w jzykach romaskich.
Rodzaju m skiego, m a s c u lin e , s rzeczowniki odnoszce si d o istot ywych p ci m skiej, ktre okrelamy
zaim kiem osobowym h e (on). Rodzaju eskiego, fe m in in e , s rzeczow niki o dn o sz ce si do istot
ywych pci eskiej, a okrelam y je za p o m o c zaim ka she (ona). W szystkie inne rzeczow niki, okrelajce
przedm ioty, zjawiska, pojcia abstrakcyjne, a take zwierzta, s ro d za ju n ija k ie g o , n e u te r, i odnosi si
d o nich zaimek osobow y it (ono). Z aim ek th e y o d p o w ia d a za r w n o p olskie m u o n i , ja k i o n e ".

Mum is in the kitchen. - M am a jest w kuchni.


She is in the kitchen. - O n a jest w kuchni.
The policeman arrested the thief. - P olicjant aresztow a zodzieja.
He arrested the thief. - O n aresztowa zodzieja.
There is a big dog by the gate. It looks dangerous. - Przy b ra m ie stoi duy pies. O n wyglda
niebezpiecznie.

2.2.1. Tworzenie rodzaju eskiego


Z niektrych rzeczownikw rodzaju mskiego mona, za pomocq kocwki -0SS, utworzy rzeczowniki
rodzaju eskiego. Zanika wtedy samogoska z ostatniej sylaby rzeczownika
O to przykady:

rodzaju

mskiego.

a ctor (aktor) - actress (aktorka),

prince (ksi) - princess (ksiniczka),

w a ite r (kelner) - w aitress (kelnerka),


e m peror (cesarz) - empress (cesarzowa),

h e ir (spadkobierca) - heiress (spadkobierczyni),

U w a g a ! Wyjtek stanowi: h e ro (bohater) - h e r o in e (bohaterka).


Do niektrych p e w n ik w , oby podkreilii rodoi iedski, mono doda sowo ednoznocznie onacrojgce
istot rodz|u eskiego lub zaimek s h e (ona), na przykadlan d lo rd (gospodo*. wloSciciel) - lo n d lo d y (gospodyni, wloScicielko),
policem an (policjant) - policew om an (policjantka),
grandfather (dziadek) - grandm other (babcia),
soldier (onierz) - female soldier (kobieta onierz).

iede- odr , r d: radMiu


boy (chopiec, - g irl (d rie w iy n a T
ram (baran) - sheep (owca)

k l 1
.

^
(SiOS,r>'
~ clueen (krlowa),

husband (m) - w ife (ona)


son (syn) - daughter (crka)'

2 (pi6S) ~ b ich (suka)'


" (9 ier) ~ ^ a r e (klacz),

Mother (ojciec) - m other (maika)


onele (wujek) - aunt (d o da)|
'

l .^
~ C W (kr Wa)'
b rid e g ro o m (pan mody) - b rid e (panna moda).

2. R Z E C Z O W N I K I

W IC Z EN IA
Dopisz form eskq do podanych form mskich:
a. boy

g. waiter

b. husband

h. em peror

c. dog

i.

d. father

. landlord

e. uncle

k. soldier

hero

f. king

Dopisz form mskq do podanych form eskich


a ............ ..................... woman
b ............ ..................... daughter

g ............................... ... grandm other


h ............................... ... bride

c............ ..................... mare

i................................ ... policewom an

d ............ ..................... princess

i ................................. ... sheep


k................................ ... cow

e............ ..................... heiress


f.

Zamie rzeczowniki na odpowiednie zaimki she, he lub it:


a. The bride was very nervous before the ceremony.
...............was very nervous before the ceremony.
b. The stallion was running in the field.
...............was running in the field.
c. The prince had a beautiful castle.
...............had a beautiful castle.
d. The em peror was just and very clever.
...............was just and very clever.
e. The groom was welcoming the guests.
...............was welcoming the guests.
f. The heiress had millions of dollars to spend.
...............hod millions of dollars to spend.
g* The heroine saved our lives.
...............saved our lives.

iezykiobce.pl

dla p o czqtku jq cych i zaaw ansow anych

33

WIELKA G R A M A T Y K A JZYKA A N G IE L S K IE G O

2.3. Wyraanie przynalenoci


2.3.1. Forma dzierawcza z 's
Forma i uycie
W jzyku angielskim przynaleno wyraa si, rJodajqc kocwk dopeniacza, th e G e n it iv e

s (apostrof l s)

do rzeczownika okrelajcego waciciela" danego przedmiotu. Zazwyczaj forrny tej uywamy w odniesieniu
do osb lub zwierzt, na przykad;

John's car (samochd John'a),


my friend's birthday (urodziny koleanki),
my dog's bow l (miska mojego psa).
Do rzeczownikw w liczbie mnogiej, ale tylko tych, ktre tworz regularn liczb m n o g , r./yli z kocwk

-s, dodajemy sam apostrof, na przykad:


boys' shoes (buty chopcw),
teachers' meeting (spotkanie nauczycieli),
my parents' house (dom moich rodzicw).
Do rzeczownikw z nieregularn liczb mnog dodajem y 's. O to przykady:

women's magazines (gazety kobiet),


children's toys (zabawki dzieci),
men's tools (narzdzia mczyzn).
W ym ow a
Naley zwrci uwag na warianty wymowy dodawanej kocwki:

|s] - student's notebook (notatnik studenta) - po spgoskach bezdiw icznych;

! spgoskach d i w ^ ^ c h , 0' ' " 10^

- c h ~ - :d9def l ed,CiSi " (deC,' i0 S?d!ie9

9 a rd "

( 9 ' 6d Wuika)

' po sam o9 losk ':h

* * * . koczcych sig na: -s, -sh,

Inne zasady uycia dopeniacza:

rir A~-

w przypadku rzeczownikw zoonvrh


przykad:

|emy zozwVrzai do ostatniego elementu zoenia, na

father-in-law's watch (zegarek tecia);

gdy rzeczownik

liczbie poied

doda kocwk aopetmocza


dopeniacza %
m (apostrof * * 1 1 k

hulbp"d * Doris'. hu,b o ld

dl PO "ufJCych , Mawon.owortucK

isb

wVrazaiq t przynaleno moemy

2 R Z EC ZO W N IKI

gdy grupa rzeczownikowa jest rozbudowana, kocwka 's zostaje dodana do ostatniego elementu:

President Ford's speech (przemwienie prezydenta Forda),


M ark and Jane's house (dom M arka i Jane);

kocwki dopeniacza uywa si w odniesieniu do miejsc: mieszkania, sklepu, dom u, szkoy,


na przykad:

the grocer's (sklep spoywczy),


+ s)

at my sister's (w dom u u mojej siostry).

iu

2.3.2. Konstrukcja z of
Forma i uycie
Aby wyrazi przynaleno w odniesieniu do przedmiotw, rzeczownikw abstrakcyjnych lub niepoliczalnych,
i>wkq

uywana jest konstrukcja z cznikiem of, zwaszcza z takimi wyraeniami jak b e g in m n g (pocztek),

end (koniec), to p (szczyt), b o tto m (dno), fro n t (przd), b a c k (ty), m id d le (rodek), side (strona),
na przykad:

the title of the book (tytu ksiki),


the buttons o f the jacket (guziki kurtki),
the amount o f money (ilo pienidzy).

Uwaga! W wyjtkowych kontekstach moliwe jest zastosowanie D ouble G e n itiv e , czyli rwnoczesne
uycie formy dopeniacza 's oraz of, w znaczeniu jeden z
, na przykad:
This is John, a friend of my brother's. - To jest John, jeden z kolegw m ojego brata.

skach

wa, na

loemy

|Q*ykiobce pl

dla pocztkujcych i zaaw onsow anych

35

W I E L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

W IC Z E N IA

Przekszta w yraenia, aby uy form y dopeniacza s:

3J
b. the house of my parents

.......................

c. the house of Tom and M ary

......................

d. the house of d o cto r M ille r

.......................

e. the house o f James

.......................

f.

Czas

Form
Formc

the house of my brother's friend .......................

dla w<

g. the house of my sister-in-law

......................

h. the house of the Browns

.......................

i.

the toys o f the kids

.......................

w
W

j.

the toys of James and M onica

......................

czsto

I V

Uzupenij zdania podanymi rzeczownikami:


front
side

Formc

end

bottom

a m ount

p u rp o se

back

Forma

middle

*op

b e g in n in g

Zasady

a. In England you drive on the le f t .................................. o f the road.

He

b. A wrack full of golden coins was found a t t h e ................................... o f the sea

Shi

c. The mountaineers left a flag o n .................................. Qf the m o u n ta in .


d. After the plane crashed, the survivors were left in t h e ..................................Qf the desert.

Forma

e. The main character gets killed at the v e ry ...................................o f the b o o k

Forma z

..
.............................
colleagues.

our conference, I w o u ld

like to

in tro d u ce

my distinguished

C o n tin
I arT

She

...............................o f o u r meetin9 is to discuss next year's budget.


observing everybody.

^ ^

r m '

^ ^

We

d r' ,her6 W S a susPicious lo o kin 9 m n

Forma 4
Form cz
w ty
lista

Forma
Forma
natomic
m.in. w

I ha
We

Czasowniki Verbs
3.1. Czasowniki - formy___________________
Czasownik w jzyku angielskim przyjmuje pi gwnych form.

Forma 1 - form a podstaw ow a / bezokolicznik


Forma podstawowa pokrywa si z bezokolicznikiem, in fin itiv e , i jest uywana w czasie teraniejszym prostym
dla wszystkich osb, oprcz trzeciej osoby liczby pojedynczej. To take forma trybu rozkazujcego. Bezokolicznik
czsto wystpuje ze swkiem to.

write (pisa)
W e write letters. - My piszemy listy.
W rite ! - Pisz! lub Piszcie!
I want to w rite a letter. - Chc napisa list.

Forma 2 - forma z kocwk -s lub -es


Forma z kocwk -S lub -e s to forma trzeciej osoby liczby pojedynczej czasu teraniejszego P re s e n t S im p le .
Zasady wymowy i pisowni tej formy s omwione w rozdziale powiconym temu czasowi.

He washes the car. - O n myje samochd.


She does her hom ework. - O na odrabia prac domow.
Forma 3 - forma z kocwk - in g
Forma z kocwk - in g to tak zwany imiesw czasu teraniejszego, g e ru n d . Uywany jest on w czasach
stinguishec

C ontinuous. Zawsze wskazuje na czynno, ktra jest niedokonana, w trakcie wykonywania.


I
w rjting , _ Pisz.
She was cleaning the house yesterday. - O na wczoraj sprztaa dom.
We have been w aiting since 2 o'clock. - Czekamy od drugiej.

coking

Forma 4 - form a czasu Past S im p le (z kocwk -e d lub form a nieregularna)


Form czasu przeszego Past S im p le z kocwk -e d przybieraj czasowniki regularne. Reguy pisowni
i wymowy tej formy s omwione w rozdziale powiconym temu czasowi. Czasowniki nieregularne maj
w tym czasie zupenie inn form, zwan potocznie drug" form z tabeli czasownikw nieregularnych. Pena
lista czasownikw nieregularnych znajduj si na kocu ksiki, a jej zastosowanie omwione jest w rozdziale
powiconym czasowi Past S im p le .
I worked oil day. - Pracowaam cay dzie.

We went to the zoo on Saturday. - W sobot poszlimy do zoo.


Forma 5 - forma imiesowu biernego p a s t p a rtic ip le
Forma imiesowu biernego, p a s t p a rtic ip le , to dla czasownikw regularnych forma z kocwk -e d ,
natomiast dla nieregularnych, trzecia" forma z tabeli czasownikw nieregularnych. Forma ta uywana jest
m.in. w czasie P re se n t P erfect oraz w stronie biernej.
I have finished redecorating the house. - Skoczyam remont domu.

We have bought some new furniture. - Kupilimy nowe meble.


The windows were cleaned yesterday. - O kna zostay wczoraj umyte.
The Browns7 house was sold last week. Dom pastwa Brown zosta sprzedany w zeszym tygodniu.
www iezykiobce.pl

d la poczqfku|qcych i zaaw ansow anych

37

-a

3.2. Czasowniki posikowe to do,

be, to

W izyku a n g ie lskim w ystpuj czasowniki posikow e ( a u x ilia r y v e rb s ). Sq to : to d o (robi, w y k o n a

o b e (by) oroz to h a v e (mie). Sq one niezbdne d o tw orzenia form pew nych czasw lub niektrystru ktu r gram atycznych.

C zasow niki

posikow e

nie

m oj

w asnego znaczenia, wystpuj z nn^T

czo sow n ikie m , ktry n a d a je zdaniu tre. Peni one tylko fu n k c j p o m o c n ic z .

3.2.1. Czasownik to do
Poniej przedstaw iono fo rm y czasownika to d o (robi, wykonywa) w p o szcze g ln ych czasach oraz ego
zastosow anie w funkcji czasownika posikow ego.

C zas te ra n ie js z y P re s e n t S im p le
Z d a n ie tw ierdzce:
1 / you do

we / you / they d o

he / she / it does

Przeczenie:
1/ you d o not (d o n 't)

we / you / they d o not (d o n 't)

he / she / it does n ot (d o e sn 't)

Pytanie:

D o 1/ you?

Do we / you / they?

D oes he / she / it?

C za s p rz e s z y P a s t S im p le
Zdanie twierdzce:

1/ you d id
he / she / i d id

we / you / they d id

3. C Z A S O W N I K I

Przeczenie:

1 / you d id not (d id n 't)

we / you / they d id not (d id n 't)

he / she / it d id n o t (d id n 't)

Pytanie:

Did 1/ you?

Did we / you / they?

Did he / she / it?

W czasach C o n tin u o u s czasownik to d o przybiera form d o in g , natom iast w czasach P erfect - form

done.
Billy is doing his hom ew ork now .

Billy odrabia teraz prac dom ow .

W h a t w ere yo u d o in g last night?

C o robie wczoraj w nocy?

I've done my best to help him.

Z ro b ia m wszystko, co w mojej mocy, aby mu pom c.

Czasownik to d o w swoim podstawowym znaczeniu ro b i, wykonywa" wystpuje we wszystkich czasach,


a w pytaniach i przeczeniach wraz ze swoj form czasownika posikowego.

I do my hom ew ork every day.

C odziennie odrabiam prac dom ow .

W h a t do they do on Friday evenings?


W h a t is Tom d o in g in the basement?

C o oni robi w pitkowe wieczory?


C o Tom robi w piwnicy?

I d id n 't do it! N ie zrobiam tego!


First I w ill d o the laundry, then I'll go shopping. - N ajpierw zrobi pranie, potem pjd na
zakupy.
Formy do, does oraz d id wystpuj jako czasowniki posikowe w pytaniach oraz przeczeniach w czasach

Present S im ple oraz Past Sim ple. Szczegowe zasady ich uycia zostan om w ione w rozdziaach
powiconych tym czasom. O to przykady:

Do you smoke?
N o, I d o n 't.

Palisz?

Nie, nie pal.

Did you know it's her b irth da y today?


Really? I d id n 't know that.

Czy wiedziae, e dzi s jej urodziny?

Naprawd? Nie wiedziaem.

Czasownik to d o stosowany jest te w przeczeniach w trybie rozkazujcym dla drugiej osoby liczby
pojedynczej i m nogiej:

D on't go therel Nie id tam! lub N ie idcie tam!


D on't open that w in d o w i Nie otwieraj tego okna! lub Nie otwierajcie tego okna!
Uywany jest rwnie w form ach emfatycznych, dla podkrelenia czego. W przeczeniach zazwyczaj
w formoc h penych, ni skrcony h:

I do like you. Naprawd ci lubi.


W e d id flO t break the w indow . Naprawd nie zbilimy okna.

i _i

.lin nor zntkuiocvch i

zaaw ansow anych

39

a. read

b. reading

o. seen

b. see

a. h a ving

b. have

a. w atched

b. watch

a. e atin g

b. eat

a. w ashing

b. washes

a. w ere

b. be

a. eating

b. eaten

a. w o rkin g

b. w ork

a. g o in g

b. go

a. m et

b. meet

a. to go

b. going

Zamie zdania na przeczenia:


a. I like jazz.

...................................................................

b. My mother likes horses.

...................................................................

c. We had a w onderful summer.

...................................................................

d. Peter works in a bank.

...................................................................

e. It rained all day.

...................................................................

f. This bag belongs to Mary.

...................................................................

g. We play tennis very well.

...................................................................

h. James broke his leg on holiday.

...................................................................

i. This soup smells delicious.

..................................................................

j.

...................................................................

M ike does his hom ew ork after school.

k. We did our shopping at the market yesterday......................................................................


I. James bought a new house.

...................................................................

Z ada j p /ta n ie zam knite (w ym agajce o d p o w ie d zi tak / nie) do poniszych zda:


a. M ary likes coffee.

..................................................................

b. We won the lottery.

..................................................................

c. You have a younger brother.

..................................................................

d. They work in a big company.................................. ..................................................................


e. Peter smokes a lot.................................................... ..................................................................
t.

We had a good time at the concert..................... ..................................................................

g. M ark does a lot o f sports....................................... ..................................................................


h. We did our shopping yesterday............................. ..................................................................
. It rains a lot in Seattle............................................. ..................................................................
j. They built a new hotel in the city centre.
..................................................................
k. Jane likes French movies........................................ ..................................................................
I. My mum does the laundry twice a week............. ............................................................ *

3. C Z A S O W N IK I

U zupenij p yta n ia form q do, do e s lub did:

a. W h e re .......................you go on your last holiday?


b. W h e r e .......................your father work?
c. W hat t im e .......................the film start?
d. W h y .......................you call me at 1 a.m .?
e. W h a t ...................... your son like the most?
f.

H ow

they usually travel to work?

g. W h a t

you do in your free time?

h. How o fte n .......................he go to the cinema?


i. W h a t
j.

you get fo r your birthday last year?

How many b o o k s .....................you have?

Zamie tryb ro zka zu j cy na przeczenia:


a. Close the w indow !

..............................................

b. G o there!

..............................................

c. Eat your breakfast!

..............................................

d. Do your hom ew ork!

..............................................

e. Turn off the TV!

..............................................

f.

..............................................

Invite him to o u r party!

g. Feed the d og !

..............................................

h. Play the piano!.................................... ..............................................

Przetum acz z d a n ia na jzyk angielski, uyw ajc form em fatycznych:


a. Napraw d tego nie zrobiem !

..............................................

b. Znam odpow ied!.............................................................................


c. Jim zadzwoni do mnie!

..............................................

d. Napraw d go nie lubi!.................... ..............................................


e. Napraw d nic nie widzielimy!
f.

..............................................

Rzeczywicie mam kilka pyta.......................................................

g. Rzeczywicie wydawa si troch

..............................................

zdenerwowany.
h. Nie chc bra w tym udziau!

www pyulfinirr* nl

..............................................

d lo poczcjlkuiqcych i zaaw ansow anych

41

3 .2 .2. Czasownik to be
P oniej fo r m y czasow nika t o b e (by) o ra z je g o z a s to s o w a n ie w fu n k c ji c z a s o w n ik a p o s ik o w e g o .

C z a s te ra n ie js z y P r e s e n t S im p le

Z d a n ie tw ierdzce:
11 am (I'm )

ja jestem

we a re (w e 're )

my jestemy

ty jeste

you a re (y o u 're )

wy jestecie

on / ona / o n o jest

they a re (th e y 're )

o n i / o n e sq

you a re (y o u 're )

1 he / she / it is

| (h e 's / she's / it's)


Przeczenie:

1 am not

we are not (a re n 't)

you are not (aren't)

you are not (a re n 't)


they are not (a re n 't)

| he / she / it is not (isn't)

Pytanie:

A m 1?

A re we?

A re you?

A re you?

Is he / she / it?

A re they?

Czas przeszy Past S im p le


Z d an ie twierdzce:

1 w as

ja byem, byam

you w ere

ty bye, bya

he / she / it w as

on by, ona bya,

we w e re

my bylimy, byymy

you w e re

wy bylicie, byycie

they w e re

oni byli, one byy

ono byo

Przeczenie:

w as not (w asn't)
you w ere not (w e re n 't)
he / she / it was not (w a sn 't)

we w e re not (w e re n 't)
you w e re not (w e re n 't)
they w e re n o t (w e re n 't)

3. C Z A S O W N I K I

Pytanie:

Was 1?

W ere we?

W ere you?

W e re you?

Was he

W e re they?

she / it?

W czasach C o n tin u o u s czasownik to b e przybiera form b e in g , natom iast w czasach P e rfe c t


- form b e e n .

W hy are you being so mean to him? Dlaczego jeste dla niego taka zoliwa?
I have been to India tw ice. - Dwa razy byam w Indiach.
Czasownik to b e w swoim podstawowym znaczeniu b y" wystpuje we wszystkich czasach.

I am hungry. - Jestem godna.


W hy are you being so nice to me? - Dlaczego jeste dla m nie taka m ia?
Mum was in the shop. - M am a bya w sklepie.
Have you ever been in love? - Bye kiedykolw iek zakochany?
W e w ill be at school this time to m o rro w . - Jutro o tej porze bdziemy w szkole.
Czasownik to b e (by) stosowany jest jako czasownik posikowy w czasach C o n tin u o u s , w ktrych
gwny czasownik wystpuje z kocw k - in g , na przykad:

I am reading a b o o k now . - Czytam teroz ksik.


W hat were you d o in g ye ste rd ay evening? - C o robie w czoraj wieczorem ?
How long have yo u been w a itin g fo r us? - Jak d u g o na nas czekasz?
Czasownik to b e jest rwnie niezbdny przy tworzeniu struktur strony biernej, w tw ierdzeniach, przeczeniach
i pytaniach. Z agadnienie to zostanie szczegowo om w ione w rozdziale pow iconym stronie biernej.

Books are printed here. - Tutaj drukuje si ksiki.


A new club was o pe n e d last Friday. - W ostatni pitek zosta otwarty nowy klub.
The w inner w ill be announced du rin g the cerem ony. - Zwycizca zostanie ogoszony podczas
ceremonii.

w ic z e n ia

U zupenij z d a n ia o d p o w ie d n i fo rm cza sow n ika b y " w czasie Present Simple:


o

B e n .................. my best friend.

i-

Y o u .................... the funniest person I know.

b. My p a re n ts ................... on holiday now.

j.

V e g e ta b le s .................... very healthy.

c - D o g s .................. very friendly anim als.

k ......................... you interested in politics?

d. Tom and S u s a n .................... my friends.

I.

e. I .................. a d octo r.

m. W e .....................students.

f.

n.

S u e ................... 1 2 years old.

g. My b ro th e r.................. a pilot.

o.

M y s is te r.....................two years younger than me.

h- I .................. very happy to see you.

p.

O u r f l a t .................... to o sm all fo r three people.

These c h ild re n .................... very rude.

T o d a y .................... the 1 2 * May.

U z u p e tn ij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo rm q c z a s o w n ik a b y

| ................... ill last w eek.

b T b e r e .....................a fire in o u r o ffic e last m o n th .

c W e ....................in G reece last sum m er.


j

|,

.................. M a rk 's b irth d a y yesterday.

e. Paul an d A n n .....................a t th e o p e ra last n ig h t.


f

lo m a s

still a t the o ffic e a t 6 o 'c lo c k .

g \A /e .....................ready to leave a t 6 a .m .
h. This kind of m u s ic

p o p u la r in th e e ig h tie s .

| .................. to o tired to w o rk yesterday.

j.

| | ...................very w in d y all w eek.

k. B i l l y .....................my best frie n d in c h ild h o o d .


I.

T h e re .....................a te rrib le sto rm last n ig h t.

m I h e r e .....................m any p e o p le a t the c o n c e rt.


n. Y o u

alw ays loyal to y o u r frie n d s.

o. I .................. alw ays interested in a rc h e o lo g y .


p. O u r t o w n

Q j

co m p le te ly re b u ilt a fte r th e w a r.

Zam ie z d a n ia tw ie rd z c e na p rz e c z e n ia :
o

This w atch is very expensive.

b. It was very sunny yesterday.


c. Tom and Jane were in Spain in June.

d. I am very pleased w ith my job .


e

Jim and Paul are H ig h S chool students,

There are m any p e o p le in the streets to d a y,

B ill\ is the m ost responsible o u t o f a ll o f us.

This is a very im p o rta n t conference.


M r Jones is the best c a n d id a te fo r this p o sitio n .

I was ver\ h appy to see T om yesterday,

Pam a n d John were a very happy c o u p le .


My grand tath e r was in the navy.

3. C Z A S O W N II

jj

Z ro zsypan ych w y ra z w u p yta n ia :


a. a / d o c to r / you / are

....................................................

b. in / the / zoo / were / the kids / yesterday

....................................................

c. Jane's / Tom / is / husband

.....................................................

d. very / was / last w inter / it / co ld

....................................................

e. was / an a cto r / Billy / young / when / was / he

....................................................

f. at / were / many / there / the perform ance / people ....................................................


g. Jim / in love / Sally / are / each other / and / w ith

....................................................

h. your / teacher / M r Parker / is / M aths

.....................................................

i. favourite / Biology / your / subject / was / school

.....................................................

j. from / both / are / school / friends / they / your

....................................................

k. the fridge / there / left / is / any / in / m ilk

.....................................................

I.

.....................................................

big / you / a / fo o tb a ll / are / fan

j Z a daj p yta n ie zam knite (w y m a g a j c e o d p o w ie d z i ta k / nie) d o p o n iszych z d a :


a. They were happy to see me.

.....................................................

b. John was w orking in the garden........................................ .....................................................


c. M ount Everest is the highest m ountain in the w o rld ..........................................................

d. Tom is responsible fo r this project.

.....................................................

e. This is my new shirt.

.....................................................

f.

.....................................................

There are 2 5 people in my com pany.

g. These paintings are from the 16 th century.

.....................................................

h. This film was directed by Spielberg.

.....................................................

U zupenij z d a n ia o d p o w ie d n i fo rm q cza so w n ika b y " :


a. A new s ta d iu m

built in W arsaw next year.

b. O u r h o u s e .................. sold last m onth.


c. S h ip s .................... built in a shipyard.
d. W h e n .................... the telephone invented?
e. Lung c a n c e r .................... caused by heavy sm oking.
f.

Kate and B illy .................... b ro u g h t up by their grandparents.

g. O u r o ffic e .................. cleaned every day.


h. O u r f lig h t .................. ju s t ...................... announced.

3.2.3. Czasow nik to have


( w m k to h a v . , w ttwolm poA law ow ym /.u..

u m lo , p o w ia t " , M m owony ,..i 0|<0 r / osown,t

posikowy w <lasat 1 P e rfe c t. O ta |go fotmy.


C z a t tera n ie jszy P re e e n t S im p le

Zdanie twlerdiqce:
wo / yon / they

1/ you have (I've , y o u 'v e )

h a ve (w e 'v e / y o u 'v e / th e y 'v e )

ho / she / il lias (he's / she's / it's)


-

Ii i v t .-oiilo (doty ;y lylko t /nsow m kn to h a v e )

1 you d o not (d o n 't) luivo


ho

-.ho

wo you / they d o n o t ( d o n 't) ha ve

il does not (do esn 't) have

P i/tn /onie (dotyi ;y lylko i .-usowmka to h a v e g o t)


1 you have not (h a ve n 't) got
lip

she

we / you / they have not (h a v e n 't) g o t

it has not (hasn't) got

Pytanie (dotyciy tylko czasownika to h a v e ):

Do 1 you have?
Does he

Do we

you / they have?

she / it have?

Pytonie (dotyc/y tylko czasownika to h a v e g o t)


H ove 1 yvni got?
Has he

she

il got?

H ave wo / you / they got?

C z a * p rzeszy P a s t S im p l e
Zdanie twierdzqce:

1 / you had

we / you / they had

he / she / 1 had

Przeczenie (dotyczy tylko czasownika to have):

1 / you d id not (d id n 't) have

we / you / they d id not (d id n 't) have

he / she / it d id n o t (d id n 't) have

Przeczenie (dotyczy tylko czasownika to h a v e got):

1 / you had not (h a d n 't) g o t

we / you / they had not (h a dn 't) got

he / she / it had not (h a d n 't) g o t

Pytanie (dotyczy tylko czasownika to have):

Did 1 / you have?

Did we / you / they have?

Did he / she / it have?

Pytonie (dotyczy tylko czasownika to h a v e got):

Had 1 / you got?

H ad we /you / they got?

Had he / she / it got?

W czasach C ontinuous czasownik to ha ve przybiera form h a vin g , natomiast w czasach Perfect


form h a d

W swoim podstawowym znaczenia czasownik to have w yst p ie we wszystkich czasach

Czasownik ten wystpuje take w wyraeniach idiomalycznyc.h, takich jak have

lunch (|esc lunch),

have fun (dobrze si bawi), have a sh o w e r (bra prysznic), have a lo o k (zerknq, spojrze; na co) itp
We have a beautiful house on the lakes. M am y pikny dom nad leziorem.
Haye you got a car? Czy masz samoc hd?
I boye bad this ring for years, it belonged to my grandmother.

M am juz ten piercionek od lot

nale/af do mojej babe i


f o r my i zasowniko to h a v e wystpujq jako czasownik posikow y w czasach Perfect, w twierdzeniai h,

przeczeniach oraz pytaniach I o rm a h a s wystpuje w tizecioj osobie liczby pojedync/np w pozostafyi h


slosowano jest fo rm a h a ve

I hay Opened a new bank account. O tw orzyam nowo konto bankowe


Hgy you seen his new film? W idzalo jego nowy Iilm2
He h u i been away for two months now. Nle ma go ju orf dwr h miesicy.
"ww (myklobc* pi

dl poqtku|qcych I zoowan.owanych

WIELKA GRAMATYKA J Z Y K A a i m u k h m

* K onstrukcja h a v e s o m e th in g d o n e
Czasownik to h a v e wystpuje take w konstrukcji h a v e s o m e th in g d o n e . Uywamy jej, gdy mwimv
o tym, e zlecilimy komu wykonanie pewnej pracy. N a przykad:

I h ad my ca r re p a ire d yesterday. - W czoraj n a p ra w io n o m j sam ochd, (prawdopodobny


o d d a a m sam ochd d o warsztatu, gdzie zosta naprawiony)

W e are having o u r house painted a t the moment. - Zlecilim y m a low an ie dom u. (m alarze, ktrym
to zlecilimy, m aluj teraz nasz dom)

to h a ve (mie), nastpnie wystpuje dopenienie, a potem


im iesw czasu przeszego, czyli tzw. trzecia fo rm a czasownika (past participle).
Konstrukcja ta skada si z czasownika

W e w ill have the w e d d in g organised in th a t church. - Nasz lub zostanie zorganizowany w tym
kociele.

A re you g o in g to have th a t dress taken in fo r the re ce p tio n ? - Czy oddasz t sukienk do


zwenia przed przyjciem?

Tom has his law n cut every tw o weeks. - Trawnik Tom a jest przycinany co dw a tygodnie.

3.2 .4. to have oraz to have got


O b yd w a czasowniki to h a v e oraz to h a v e g o t oznaczaj m ie , p o s ia d a ". W m o w ie codzienne
na okrelenie posiadania, zdecydowanie czciej uywana jest jedn a k fo rm a to h a v e g o t, szczeghe
w czasie teraniejszym. W wielu przypadkach dopuszczalne s obydw ie form y. Naley pamita, ze
w pytaniach i przeczeniach z uyciem czasownika to h a v e naley uy czasownika p o s ik o w e g o to do
N atom iast uycie to h a v e g o t w pytaniach wym aga tylko inw ersji, a w przeczeniach s w k a not

I have a beautiful car.

lub

I have got a beautiful car. - M am pikny samocho

D o yo u have a car?

lub

H ave y o u g o t a car? - Czy ty masz samochd?

I don t have a car.

lub

I h a v e n 't g o t a car. - N ie m am samochodu.

W czasach przeszych czciej stosowany jest czasownik to h a v e .

I had a terrible headache yesterday. - W czoraj bardzo b o la a m nie g o w a .


Did you have a d o g when you w ere a child? - Czy m iae psa, kiedy bye dz.eckiem?
Czasownik to h o v e uywany jest zawsze w wyraeniach idiomatycznych:
have breakfast / lunch

dinner

ibei S-vodonie / lunch / obiod),


rest (zrobi s o b * paerv,

have a lo o k (zerkn)
hove o h o lid a y (by no wakacjach),
have a g o o d tim e / fu n (baw i sr d o b rte l.

.
i i* .
, .
have o b a b y (urodzi dziecko),

have d iffic u lty / tro u b le (mie trudnoci


/k o p o ty )

hove o cigarette (zapol. papierow i,


hove on ocaden t fnue wypadek),

hove o sh o w e r / o b o th (wzi pryszn.c


, lpw (|
'
q

! Z

CO" * e

> . o p o rty (organ,zowo przyigoe. ,mprel.

W IC Z E N IA

H i*

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n i fo rm cza so w n ika m ie " w czasie Presen Simple


a.
b.
c.
d.

0 P0%>

e.
f.

:ryw^

enkdc

9h.
i.
ik.
I.

Kate a lw a y s ...................butterflies in her stom ach when

Billy calls her.

Uzupenij zd a n ia od p o w ie dn i form czasownika m ie " w czasie Present Sim ple lub Past
Simple:
dZi5r':
2 &CC*:
w

a. I .................... a d o g and tw o cats w hen I was a child.

ito *

b. T o m ...................a yo u n g e r sister.

c fo do

c. W e ................... a w o n de rfu l tim e a t the party yesterday.

it.

d. Excuse m e, I .....................a question.

rioc'o:

W?
fu.

e. O u r h o u s e
f.

three bed ro o m s, a bath ro o m a n d a big kitchen.

W e ...................a very im p o rta n t exam to m orro w .

g. J a n e ...................her baby tw o m onths ago.


h. The B ro w n s ...................a b arbecue last weekend.
i.

O u r n e ig h b o u r .................... a bea u tiful garden.

P a u l...................a very interesting

jo b - he's an archeologist.

k. The B ro w n s ................... a villa in Italy.


I.

B illy ................... his birthday party last weekend.

m. W e a lw a y s ...................a huge fa m ily d in n e r at Christm as.


n. This r o o m ...................a lovely view o f the sea.

eZSi'

www.iezykiobce.pl

(Ila p o c z q tk u jq c y c h i z a a w a n s o w a n y c h

49

IS

Z am ie z d a n ia na p rz e c z e n ia :
a. John has g o t a fast car.............................................................. .............................................
b. Betty has a b e a utifu l silk dress................................................. ................................................
c. M y n e ig h b o u r's children have g o t a place to play.

................................................

d. W e have a lo t o f free tim e........................................................ ................................................


e. W e had breakfast in the m o rn in g .

...................................................

f.

.....................................................

Peter had a g re a t tim e on the trip .

g. M y m o th e r has g o t lots o f free tim e .

......................................................

h. The Browns have beautiful w o o lle n carpets in th e ir fla t........................................................


i.

You had a w o n d e rfu l h o lid a y last year.

......................................................

j.

I have g o t tim e to help you.

......................................................

Z ro z s y p a n y c h w y ra z w u p y ta n ia :
a. brothers / you / any / have / sisters / g o t / o r
b. hom e / a n im a ls / she / g o t / at / any / has
c. yo u r / tim e / you / have / visit / d o / to / g ra n d p a re n ts
d. have / you / w ith / lunch / d id / boss / yo ur
e. friends / Paul / have / does / m any
f.

a t / g o o d / they / have / party / d id / a /

a n niversary / tim e / the

g. anyone / does / any / have / questions


h. dentist's / w hen / visit / have / you / next / d o / a t / yo u r / the
i.

her / yesterday / Jane / d id / exam / have

j.

ow n / M r Jones / co m p a n y / have / his / does

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n im i w y ra e n ia m i z cza s o w n ik ie m ha ve o ra z podanymi
w y ra z a m i:
d iffic u lty

a cup o f te a

fun

b re a k fa s t

a p a rty

a cigarette

a show er

an a c c id e n t

a lo o k

a rest

lunch

a baby

a. L e t's ..................................... fo r Jim 's birthday.


b.

I u s u a lly

at w o rk , I d o n 't have m u ch tim e in the m o rn in g .

c.

P a u l.................................... yesterday, he's in h o sp ita l.

d.

L e t's .................................... and som e cake.

e.

D id y o u ...................................... at the concert?

f.

I'll ju s t ...................................... a n d g o to sleep.

g.

M r Jones has p o p p e d o u t o f the o ffice t o ........................................

h. A fter the a ccid e n t, J a m e s ......................................w a lk in g .


i.

M a r y .................................... tw o m onths a g o . She has a

son.

i ............................................ al the pictures. C a n you spot the diffe re nce?


k. I'm really tire d . Let's sit d o w n fo r a second a n d .........................................
I*

het s .................................... to g e th e r at that new Ita lia n restaurant.

I I ,JJ IM
3 . C ZASO W N IKI

Uzupenij zdania odpow iedni form czasownika posikowego:


a. W hat t im e .....................you usually get up?
b. W h e r e ...................your brother w ork? - He's an

architect.

c ...................... you ever been to a fo o tb a ll match?


d. W h e re ...................Pedro from ? - He's Spanish.
e. W e .....................all w atching a film yesterday at 9.
f.

W h y ...................Sally shouting at her kids? W hat's w rong?

g ......................T om g o t any pets?


h......................you g o to the cinem a last Saturday?
i.

J im m y ...................d o his hom ew ork because h e ...................... w atching TV all evening yesterday.

j....................... Betty already eaten breakfast?


k. Sorry, I ...................seen yo u r glasses.
I. T o m ...................g o o u t much w ith his friends, he's rather shy.

Przetumacz na jzyk angielski, uyw ajc konstrukcji have som ething done:
a. Jutro zainstaluj mi telewizj kablow .

b. W czoraj usunito mi zb.

c. Julia pjdzie jutro obci wosy.


d. Czy napraw ie ju sam ochd?

e. Jutro dostarcz nam paczki.

f.

W anie kosz nam traw nik.

g. Powiniene o d d a g a rn itu r d o p ra ln i.

h. Kiedy napraw isz telewizor?

3.3. Czasowniki to do oraz to m ake

W ICZ

O b y d w a czasow niki to d o o ra z to m a k e m ona przetum aczy na jzyk polski jako robi, wylc0

U zupe

czyni". W jzyku angielskim nie m ona zazwyczaj uywa ich za m ie n n ie , wystpuj one w r / "
kontekstach. C zasow nik to d o ma znaczenie n ieco bardziej o g ln e , za to m a k e oznaczn .
r
a "rODli rn
z czego, tw o rz y ':

a. W hy
b. Can

c. M r T

W h a t are you doing? - C o robisz?


I am m aking a sandwich. - Robi kanapk.

d. He .
e. C on

G e n e ra ln ie nie ma jasnych re g u na uycie tych czasow nikw . W yst p uj o n e w staych zwrotach ktr

f.

It dc

g. This

w a rto nauczy si na pam i.

h. I'll j.

i. It...
Wyraenia z czasownikiem to do:

W yraenia z czasownikiem to make:

j.

Torr

k. I kn>

do a jo b (wykonywa prac),
do a degree in something (zdoby stopie

make a phone call (zatelefonowa),


make dinner (zro b i kolacj),

n aukow y w danej dziedzinie),

make a noise (h a a so w a ),

do M aths / G eography etc. (mie lekcje

make a mistake (p o p e n i bd),

m atem atyki / g e o g ra fii itd .),

make a lo t o f m oney (zarobi duo pienidzy),

a. I'll r

do a lot of good (czyni w iele d o b re g o ),

make a start (zacz o d pocztku),

b. It's

do the washing up / the dishes (zmywa),

make sense (m ie sens),

c. Dor

do an exercise (robi wiczenie),

make w a r (p ro w a d zi w ojn),

d. Y o i

do you r duty (speni swj obowizek),

make som ebody a n g ry (zezoci kogo),

e. I co

do dam age (wyrzdzi szkod),

make a choice (d o k o n a wyboru),

f.

do a favour (wywiadczy przysug),


do one's best (dooy wszelkich stara),

make a move (o p u ci jakie miejsce),

g. I di'

make an a p p o in tm e n t (um w i si),

h. The

do homework (odrabia prac d om ow ),

make progress (ro b i postpy),

i.

do business (robi interesy),


do harm (krzywdzi),

make an o ffe r (zoy ofert),

do research (prowadzi b a d a n ia naukow e),


do shopping (robi zakupy),
do sport (upraw ia sport),

make an e ffo rt (w oy wysiek),

do one's hair (uczesa si),


do justice to somebody (o d d a kom u
spraw iedliw o).

make a decision (p o d j decyzj),


make a p ro fit (o s i g n zysk),

I. You

Czy p

Wh

It w

Przet
a. Mu
b. Zr

make fun o f som ebody (artowa sobie

c. O s

z kogo),

d. Pon

make a prom ise (zoy obietnic),


make a g o o d / b a d impression (z r o b i dobre

e. Na
f.

/ ze w raenie),

g. Nie

make the bed (p o sa ko),

h. Pr

To.

make an attem pt (sprbow a),


make an excuse (tum aczy si),
make a g o o f something ( s p r b o w a osiqg
sukces),

make a suggestion (zasugerowa),


make an exception (zrobi

w y j t e k ) ,

make trouble (spraw i ko p o t),


make a mess (zro b i b a a g a n ).
www.iezvlclohcf

3. CZASOWNIKI

W IC Z E N IA

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n i fo rm q c z a s o w n ik a d o lu b m ake:
a. Why are you ..................................... so much noise?!
b. Can y o u ................................... me a favour and pick the kids up from school?
c. M r Thom pson has his own business a n d ................................... lots o f money.
d. H e

me a prom ise he w ould never smoke again.

e. Com e on, kids! ................................... your beds and p ut your toys away!
f.

It d o e s n 't................................... any sense to me.

g. This dog is very calm and w i l l .....................................you no harm.


h. I'll ju s t................................... my hair, put some m ake-up on and I'll be ready to leave.
i.

I t ..................................... me so angry to have to listen to th a t rubbish!

j. Tom a lw a y s

his best at school.

k. I know it's difficult, but it's time t o ................................... the decision.


I. You clean the table and I ' l l .....................................the dishes.

Czy ponisze zd a n ia sq p o p ra w n e ? Z n a jd i p o p ra w w nich b d y:


a. I'll make you an offer you ca n 't refuse.

......................... .

b. It's rude to do fun o f somebody.

......................... .

c. D o n 't get angry. I'm just m aking my job.

......................... .

d. You need to make some effort to achieve your goals.

......................... .

e. I can do an exception fo r you and let you ride my m o to rb ike ...............................


f. W ho m ade such a mess o f this place?!

..........................

g. I did an app o in tm e nt with my dentist fo r tom orrow .

..........................

h. They a re n 't doing any progress with their project........................... ..........................


i.

It was a very difficult choice to make............................................................................

Przetumacz zd a n ia na jzyk angielski:


a. Musz speni swj obow izek i zadzwoni na policj.
b. Zrbmy kolacj i obejrzyjmy film !
c. O signlim y znaczny zysk sprzedajc nasz stary dom .
d. Powiniene najpierw o d ro b i prac dom ow , a potem pjdziesz gra w pik.
e. Naukowcy przeprowadzaj badania na biegunie pnocnym .
f. Tom p op e n i powany bd i teraz ma problem y w pracy.
g. Nie chc sprawia kopotw , zostan tu tylko jedn noc.
h. Prbowa wytumaczy swoj nieobecno, ale nikt mu nie uwierzy.

3.4. Czasowniki frazowe Phrasal Verbs


Czasowniki frazowe (P h ra s a l V e rb s), zwane te czasow nikom , zozonym , sta n o w i bardzo obszerny
dzia sownictwa angielskiego. Czasowniki te cz si w stae zw izki z przyim ka m i o ra z partykuami
zm ieniajc swoje znaczenie. Czsto jeden czasownik frazowy m a kilka rnych znacze. N ,e naley myli
czasownika frazowego z czasownikiem stosowanym wraz z przyim kiem w znaczeniu d o s o w n y m , np.

d re s s in s o m e th in g (ubiera si w co, za ka da co) to zwyky czasow nik w raz z p rzyim kiem , ale
d re s s u p as s o m e b o d y / s o m e th in g (przebiera si za kogo / co) to czasow nik fra zo w y, ktrego
nie mona traktowa dosow nie. Naley podkreli, e P h r a s a l V e r b s s b a rd zo czsto stosowane
w potocznym, zwaszcza m wionym angielskim i d la te g o w a rto o p a n o w a ich ja k najw iksz liczb.
Najnowsze sowniki czasownikw frazowych zaw ieraj kilka tysicy hase, p oniej p rze dsta w ia m y zatem
tylko kilkadziesit najwaniejszych angielskich czasow nikw frazow ych:

break down (zepsu si),

come about (wydarzy si przypadkiem),

break in(to) (wama si),

come across (natkn si na co przypadkiem),

break off (przerwa, np. dyskusj),

come along (towarzyszy komu),

break out (wybuchn, np. o wojnie lub uciec

come by (zdoby co, zazwyczaj cennego),

z wizienia),

come o ff (odnie sukces lub wydarzy si),

break up (zerwa znajomo, zakoczy co),

come round (da si przekona lub odzyska wiadomo),


come up (pojawi si, wydarzy si niespodziewanie lub

bring about (powodowa),

podej bliej),

bring on (powodowa co zego, sprawia kopoty),


bring round (przekona kogo do czego lub ocuci),

do a w a y w ith (znie np. prawo, cofn decyzj),

bring up (wychowywa lub porusza temat),

do fo r (zniszczy kompletnie),
do up (wyremontowa lub zapi),

call back (oddzwoni),

do without (obej si bez czego),

call in on somebody (odwiedza kogo),


call for (wymaga),

eat out (je na miecie"),

call off (odwoa np. spotkanie),

eat up (zje wszystko),

call up (powoa do wojska),

catch at (zapa co szybko, zaczepi si o co),


catch on (przyj si, upowszechni si, np. o czym
nowym),
catch up (nadrabia zalegoci),

check in (zameldowo si w hotelu lub zgasza do


odprawy na lotnisku),
check off (odznaczy na

check up (upewni si),


(k o n tro lo w a

fall behind (pozostawa w tyle, mie zalegoci),


fall out (pokci si),

find out (dowiedzie si, odkry co),


get aw ay with (unikn kary),

licie ),

check ou (wymeldowa si z hotelu lub sprawdzi co


dokadnie),

check up on somebody

fall back on (korzysta z czego awaryjnie, z braku


innych opcji),

kogo)

get by (rodzi sobie finansowo),


g
om ebody dow n (spowodowa, ze kto poczuje
si smutny, przygnbia),

9e in (wej do rodka),
get on (wsiada lub dogadywa si z kim),
get over (wyleczy si, doj do siebie).

dla pociqlkujqcych i loowonsowonych

3. C Z A S O W N IK I

give in (podda si, ustpi),

put on (zakada ubranie),

give out (rozdawa co lub koczy si, np.

put out (gasi ogie),

o zapasach),

put up (postawi dom, budynek, podnosi ceny lub

give up (podda si, zrezygnowa, rzuci, np. palenie),

wytrzymywa z czym, kim),

go back (wspomina),

run away (uciec),

go back on (nie dotrzyma obietnicy),

run down (potrci, powali co lub wyczerpa si,

go off (wybuchn lub zepsu si np. o jedzeniu),

o baterii),

go on (kontynuowa),

run in (aresztowa kogo),

go over (wpa, odwiedzi kogo lub sprawdzi co,

run into somebody (wpa na kogo przypadkiem),

przeglda),

run out of (skoczy si, wyczerpa),

go round (rozprzestrzenia si),

run over (przejecha kogo),

look down on (patrze z gry, gardzi),

see somebody off (odprowadzi kogo),

look for (szuka),

see through (przejrze kogo, pozna prawdziwe

look forward to (czeka niecierpliwie na co miego),

oblicze),

look into (bada spraw, przeprowadza dochodzenie),

see to (dopilnowa czego),

look up (sprawdza co, np. w sowniku lub poprawia


si, o sytuacji),

take after (przypomina kogo),

look up to somebody (podziwia kogo, szanowa),

take back (odwoywa co, cofa),


take in (zrozumie, poj co lub oszuka, nabra

make out (wywnioskowa, zrozumie lub dostrzec),

kogo),

make up (zmyla, pogodzi si lub nakada makija),

take off (startowa, o samolocie),

make up for (zrekompensowa co komu),

take on (zatrudnia kogo lub podejmowa prac),


take up (zacz jakie hobby, przyj prac lub

put aside (oszczdza, odkada pienidze),

zajmowa czas),

put down (odkada co, zapisywa lub usypia


z//ierz),

tum down (odrzuci, odmwi, cisza lub zwalnia),

put in for (ubiega si o co, skada podanie),

turn off (wycza),

put off (odkada w czasie lub zniechca),

tum on (odkrca, wcza),


turn up (pojawi si lub robi goniej).

W IE LK A G R AM ATYKA JZYKA AN GIELSKIEG O

WICZENIA
U zu p e n ij z d a n ia p o d a n ym i c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie .
turn on

put on

fa ll o u t

get dow n

com e a lo n g

d o up

turn up

look fo rw a rd

run o u t o f

turn d o w n

g e t on

b re ak into

a. W e're going to the cinem a to n ig h t, why d o n 't y o u ....................................... w ith us?


b. I'm going to the shop, we h a v e ....................................... m ilk.
c. It's -2 2 o u ts id e ,...................................... a w arm sweater.
d. How are y o u ......................................with your new boss?
e. S o m e o n e ......................................o u r house, but nothing was stolen.
f.

C ould y o u ......................................the light? I c a n 't see very w ell.

g ........................................ the music! The kids are sleeping.


h. I ......................................my room - the walls are now g re en , and the ce ilin g is pink.
i. Try not to let those little p ro b le m s .....................................y o u ........................................ , cheer up!
i- W e ....................................a l l ........................................ to Jane's b irthday party.
k. O nly 2 0 p e o p le ........................at the conference, it was a to ta l disaster fo r the organisers.
I-

Billy and I ......................................over nothing now - the atm osp h ere is pretty tense.

Wybierz prawidow odpowied:


a. My little sister still hasn't really .... from the death o f o u r d o g.
a. got over
b. According to latest
a. has gone up

b. g o t by
news, a b o m b .... near a hospital in B aghdad,
b. has gone off

c. When I .... to my childhood years, I rem em ber the sm ell o f my g ra n d m o th e r's pie
a. go back

b. turn back

d. Some people ca n 't im agine life w ith o u t TV, I can to ta lly .... it.
a. go w ithout

b. d o w ithout

e. The plane to New York w ill .... at 6 o 'clo ck,


a. take off

b. take up

f. When my c o m p u te r.... I am the unhappiest person in the w o rld !


a. turns dow n

b. breaks dow n

g. Jake's not a t hom e right now. But I'll tell him to .... y o u .......
a. call back

b. ca ll up

h. An o ld lady fainted on the bus, but she .... quickly,


a. came a lo n g
b cam e rQund
i.

I wanted to com e eodier, but s o m e th in g .......


a. came out

b CQme up

|. Alto. 30 years ol smoking, my lathe, suddenly decided to


0 * u?

b g ,v . up

it

Przekszta poda ne zdania, u yw a j c o d p o w ie d n ie g o czasow nika fra zo w e g


a. Little Billy looks just like his m um .
b. You have to leave the hotel a t 1 2 o 'c lo c k .
c. I'm so sorry I'm la te , but so m e th in g unexpected h a p p e n e d .
d. I hate c o o k in g , I usually e at in bars a n d restaurants.
e. Everybody know s he stole the b o o k , b u t he m a n a g e d to a v o id p u n ish m e n t.
f.

Please d o n 't in te rru p t m e, I just w a n t to co n tin u e w ith my w o rk.

g. W h a t does this w o rd m ean? I need to check it in a dictionary.


h. You w o n 't b e lie ve it! I m et Bob a t the post office.
i.

The fa cto ry is e m p lo y in g 2 0 new w orkers next m onth,

j.

Every m o n th I m a n a g e to save a few pounds.

Potqcz czasow nik fra z o w y z definicjq:

1 . call o ff

a.

2 . give up

b.

3. take in

c.

4. bring up

d.

5. catch up

e. d e cide th a t so m e th in g planned w ill not happen a fte r all

6 . turn dow n

f.

7. lo o k up

9'
h.

8 . break up

understand so m e th in g

Przetumacz zd a n ia na jzyk angielski:


a. Z a p n ij kurtk, jest b ardzo zim no!
b. K olega z pracy z a p ro s i m nie d o kin a , ale o d m w ia m .
c. Sally szybko w yleczya si z te g o o k ro p n e g o przezibienia.
d. Kiedy c h o p a k z n i zerw a, Betty p a k a a caym i d n ia m i i n o ca m i.
e. N ie pij te g o m le k a , zepsuo si.
f.

Musz zb a d a t spraw , o d d zw o n i d o ciebie.

g. N ie przyszed na sp otka n ie , tylko w ym yli jak g u p i w ym w k.

h. Czy moesz o d p ro w a d z i m nie na stacj?


i.

Jim o d d a ci ju tro wszystkie p ienidze, d o p iln u j tego.

j.

Jak d a je cie sobie rad tylko z je d n pensj?

W IELKA G R AM ATYKA JZYKA A N G IE L S K IE G O

3.5. Czasowniki z formq -ing lub


z bezokolicznikiem
Verbcomplementation__________
W

jzyku a n g ie ls k im

c z a s o w n ik i w y m a g a j c e

d o p e n ie n ia

p o s ta c i

z cza so w n ikie m w fo rm ie im ie s o w u czasu te ra n ie js z e g o z k o c w k - in g

in n e g o

czasownika t a-

(gerund)

lub z czasownike~

w b e z o k o lic z n ik u ( in fin itiv e ) . N ie ste ty n ie m a re g u o k re la j c y c h , k ie d y w y m a g a n a jest dana forma Trzezatem nauczy si na p a m i , kt re c z a s o w n ik i c z si z k o c w k - in g , a k t re z bezokolicznikiem
O t o przykady:

Jim suggested g o in g to the cinem a. - Jim z a s u g e ro w a , e b ym y p o szli d o kin a .


W o u ld yo u m ind in vitin g Jim to y o u r p a rty ? - C zy m ia b y c o p rz e c iw k o , gdyby Jim zostct
zaproszony na tw o je przyjcie?

I decided to sell m y grandm other's o ld house. - Z d e c y d o w a a m si sp rze da stary dom mojej bab
I w a n t to go shopping. - C h c i na za kup y.

3.5.1. Czasownik + forma -ing


D o cza sow nikw c z cych si zawsze z fo rm - in g n a le :

adm it (przyzna si),

ke e p (k o n ty n u o w a ),

a vo id (unika),

m ind (m ie co p rz e c iw k o ),

consider (rozw aa co),


defer (o d k a d a w czasie),
d e la y (o p n ia co),
deny (zaprzecza),
detest (n ie n aw idzi, nie znosi),
dislike (nie lu b i),
dread (ba si), a le : d re a d to think / say (b a si
pom yle, p o w ie d z ie - stae w yraenie),

enjoy (dobrze si b a w i),


fancy (lubi, m ie o c h o t na),
finish (skoczy),
im agine (w yobraa sobie),
involve (dotyczy, w ym a g a , w cza),

miss (t s k n i za czym ),
need (w y m a g a ),
p o stp o n e (o d k a d a n a p n ie j),
practise (w iczy),
p re v e n t (z a p o b ie g a ),
re ca ll / re c o lle c t (p rz y p o m in a sobie),
resent

(by

n ie z a d o w o lo n y m ,

cze g o , k o g o ),

resist (o p ie ra si, s ta w ia o p r),


risk (ryzyko w a ),
stand (w ytrzym yw a , zn o si co),
suggest (s u g e ro w a ).

I flfl. t S fln d g e ttin g up early. N ie znosz w sta w a w rz e n ie


He just kept w o rkin g w ithout a single w o rd . P ra c o w a d a le j
This room needs painting,
le n p o k i WVI t Mim * rvw-l
*

nie akcept

3. CZASOWNIKI

Czasownik z kocwk

-ing wystpuje take po nastpujcych wyraeniach:

it's no use (nie ma sensu, na nic si nie zda),


it's no good (nie ma sensu),

there is not much hope of (nie m a nadziei na

be busy (by zajtym ro b ie n ie m czego),

be used to (by przyzwyczajonym d o czego),

can't help (nie by w stanie p o ra d zi na co),


look forw ard to (czeka n ie cie rp liw ie na co

get used to (przyzwyczai si d o czego),


have difficulty in (mie trudnoci ze robieniem

m iego),

czego).

co),

there is no harm in (nie ma nic zego w zrobieniu


czego),

I can't help feeling nervous at the dentist's. - N ie m og nic porad zi na to , e denerw uj si


u dentysty.

W e got used to getting up at 5 .3 0 a.m. - Przyzwyczailimy si do w staw ania o 5 .3 0 .


Jane is really looking forw ard to going to Paris. - Jane nie moe doczeka si wyjazdu d o Parya.

3.5.2. Czasownik + bezokolicznik


D o czasow nikw czcych si zawsze z bezokolicznikiem nale:

afford (m c p o zw o li sobie na kupno),


agree (zgadza si),
aim (m ie na celu),
appear (okaza si),
arrange (zorganizow a, ustali, um w i),
ask (poprosi, zapyta),
beg (baga),
care (mie o ch o t co zrobi),
claim (twierdzi),
consent (zgadza si),
decide (decydow a),
determine (p o sta n o w i, zdecydow a co),
deserve (zasugiw a),
expect (oczekiw a),
fail (ponie p orak , przegra),
force (zmusi),
forget (zapomnie),
happen (m ie m iejsce przypadkiem ),
hesitate (w aha si),
hope (m ie nadziej),
inspire (inspirow a),
instruct (pouczy ko g o , instruow a),
learn (nauczy si),

manage (po ra dzi sobie z czym, uda si),


neglect (zaniedba),
offer (oferow a, p ro p o n o w a ),

order

(nakaza, rozkaza),

persuade (przekona),
plan (planow a),
prepare (przygotow a),
pretend (udaw a),
promise (obiecywa),
refuse (odm w i),
seem (w ydaw a si),
tend (mie skonno),
threaten (straszy kogo),
undertake (podj, przedsiwzi),
urge (przekonyw a, n akania),
vow (lubow a, przysiga),
w a it (czeka),
w ant (chcie),
w arn (ostrzega),
wish (yczy),
w ould like / love (chcie),
w ould prefer (wole co),
yearn (p ra g n czego).

WIELKA G RA M A TY KA JZYKA A N G IE L S K IE G O

Naley pamita, e cz z tych czasownikw moe pojaw i si z drugim dopenieniem

przed

bezokolicznikiem, tworzc konstrukcj: czasownik + dopenienie + to + bezokolicznik.


O to przykady:

I have promised to help them clean up after the party. - O b ie ca a m , ze pom og im posprzqtai
po imprezie.

At the moment we can't afford to go on holiday this year. - Nie sta nas teraz, zeby pojecha
na wakacje w tym roku.

My parents wanted me to study medicine. - M o i rodzice chcieli, ebym studiowaa medycyn


Czasownik d a re (odway si, omieli si) moe by uywany z bezokolicznikiem lub z sorr / r
czasownikiem bez swka to.

I wouldn't dare to tell him the truth, lub I wouldn't dare tell him the truth. - Nie omieliobym
si powiedzie mu prawdy.
Jednak d a re n 't (dare not) wystpuje zawsze z bezokolicznikiem bez swka to.

I daren't teji him the truth. - Nie omiel si powiedzie mu prawdy.


Czasowniki modalne can, may, must, w ill, should wymagaj uycia samego bezokolicznika bez
swka to (tzw. b a re in fin itiv e ). Z tak form cz si take czasowniki le t (pozwala), h e lp (pomaga)
oraz m ake w strukturze m ake som ebody d o so m e th in g (sprawi, e kto co zrobi;.
You should behave well when you talk w ith o ld e r people. - Powiniene dobrze s zachowywa,
kiedy rozmaw asz ze starszymi ludmi.
You may leave earlier if you wish to. - Moesz wyj wczeniej, eii chcesz.
You always make me laugh. - Zawsze mnie rozmieszasz.

-ing lub + bez

3.5.3. Czasowniki +
(bez zmiany znaczenia)

Pewna grupa czasownikw moe wystpowa zarwno z imiesowem -in g , jak i z bezokolicznikiem

me

zmienia to znaczenio zdania. Te czasowniki to b e g in / s la rt / com m ence (rozpoczyna), in te n d


zamierza), continue (kontynuowa), b o th e r (przeszkadza), a tte m p t (prbow a), cease (przesta
przerwa), propose (zaproponowa), o m it (pomin, przeoczy), b e a r (znosi, wytrzymywa)

began to_wnt the report yesterday evening, lub I began writing the report yesterday
evening. - Wczoraj wieczorem zaczam pisa raport.
He proposed gams to the cinema, bot I . o s bosy. lob He proposed ts u ja to the cinema, bot
was busy. - Zaproponowa wyjcie do kina, ale byam zajto
Po aosowrnifcoch toksdt * * lik e (,ob*|. I . . . (kochoC), p re e r |w o l*). h o ,. (IsochaC, ro-m er maga
wystpowa obydwie omawiane formy.
I like to a*im . lub I tike wim m ing - Lubi pywa
t bb7
,0m p,
" " " do
jakiego
lubklubu
w *
od czasu
do czasu
Do you prefer tg gt out or ot home? lub Do you o r f.r

- U w ielbiam y

no miecie czy w dom u?

. bbing rom h m . * Hm.


..
^

o r a* home? - Wolisz ec

3. C ZA S O W N IK I

Czasow niki + -in g lu b + b e zo ko liczn ik (zm ian a znaczenia)

-in g lub bezokolicznika zm ienia znaczenie zd an ia.


Te czasowniki to: rem e m b e r (p am ita), fo rg e t (zap o m in a), re g re t (ao w a), go on (kontynuow a),
try (prbow a co zro b i), stop (zatrzym a).

W przypadku kilku czaso w nikw uycie orm y

'm
zeb>

remember -tmed

-in g (mie wspomnienie czego,

przypomina sobie co)

remember + bezokolicznik (pamitaem,


eby co zrobi i zrobiem to; najpierw to
zrobiem, a teraz pamitam, e tak si stao)

lub 2 sarn.

1 remember turning off the washing

1 remembered to turn off the washinq

machine. - Pam itam , e wyczyem pralk.


1 remember seeing him at the office once

machine.
- Pamitaem, eby wyczy pralk.

or twice, but 1 d o n 't know his name.

Did you remember to see the dentist

- Pamitam, e widziaam go w biurze par rozy,

before going on holiday?

ale nie wiem, jak si nazywa.

- Pamitae, eby pj do dentysty przed


wyjazdem na w akacje?

koliczDiito

forget +

Ip ocror.

nie mie wspomnie zwizanych z czym)

:zodwuw.

-in g (nie przypomina sobie czego,

I'll never forget seeing the Grand Canyon.

1 forgot to see gran before going on

- Nigdy nie zapom n, e widziaam Wielki

holiday and now she's angry with me.


- Zapom niaam odwiedzi babci przed

Kanion.

mik

It's strange how quickly he has forgotten


being responsible for that accident.

1 forgot to buy bread.

- Dziwne, e tak szybko zapom nia, e by

- Zapom niaam kupi chleb.

jnei0,

wyjazdem na wakacje i teraz jest na mnie za.

odpowiedzialny za ten wypadek.

regret +

i1 /1 *

forget + bezokolicznik (zapomnie co zrobi)

-in g (auj, e co zrobiem, zrobiem

regret + bezokolicznik (auj, przykro mi, e

to i teraz jest mi przykro)

musz co zrobi, powiedzie)

We regret selling the house, because we

1 regret to tell you that your application

miss our garden.

has been turned down.

aujemy, e sprzedalimy dom , tsknimy za

Z przykroci musz pani poinform owa, e

naszym ogrodem.

pani podanie zostao odrzucone.

1will always regret not telling him how

W e regret to inform you that M r Baker

1 really felt.

passed aw a y last night.

Bd zawsze aow aa, e nie powiedziaam

Z przykroci informujemy, e pan Baker zmar

mu, co naprawd czuam .

zeszej nocy

WIELKA GRAMATYKA JZYKA A N G IE L S K IE G O

g o on +

- in g (kontynuowa robi t sam rzecz)

go on + b e z o k o lic z n ik (przej do nastpnej


czynnoci, zrobi, powiedzie co nowego)

W e c a n 't go on a llo w in g him to treat her

If you d o n 't have a n y questions, I'll go on


to discuss the n e x t p o in t on the a genda.

like that!
N ie moemy dalej pozw ala mu, eby tak j

- Jeli nie m a p yta, przejd do o m w ien ia


nastpnego punktu porzdku o b rad .

traktowa!

He w ent on talking fo r 3 hours w ithout

First, we dicussed the project in general, and


then w e w ent on to estimate its final cost.

a break!

- N ajp ierw o g ln ie om w ilim y projekt, a potem

- Mwi bez przerwy przez trzy godziny!

przeszlimy do sza co w a n ia jego ostatecznego


kosztu.

try to +

- in g (prbowa co zrobi, jako jedn

z moliwoci rozwizania jakiego problemu)

try to + b e z o k o lic z n ik (p r b o w a co zrobi,


p o d j prb zro b ie n ia czeg o , co nie jest
atwym zad an iem i w oy w to wysiek)

If it still hurts, try putting some ice on it.

Try to keep y o u r eyes open under the

- Jeli nadal boli, sprbuj przyoy lodu.

w ater.

1 know it's a difficult situation, try asking

- Sprbuj m ie otw arte oczy pod w o d .

yo u r parents fo r help.

M a y b e you co u ld try to op en this jar.

- W iem , e to trudna sytuacja, moe sprbujesz

1 c a n 't do it.

poprosi o pomoc rodzicw.

stop +

- Moe ty sprbujesz otworzy ten soik, ja nie mog.

-in g (przesta co robi definitywnie,

rzuci jakie zajcie na zawsze)

stop + b e z o k o lic z n ik (zatrzym a si, eby


co zro b i; przesta robi jed n rzecz, aby mc
zrobi inn)

M y dad finally stopped smoking after


years.

m any

- Mj tata w kocu przesta pali po wielu latach.

W hen w ill you finally stoo ianoring


when I'm talking to you?

me

- Kiedy wreszcie przestaniesz mnie ignorow a,


kiedy do ciebie mwi?

mean +

-in g (mie znaczenie, znaczy)

His resignation means looking for a new


Sales Manager, again.
Jego rezygnacja oznacza szukanie nowego
kierownika sprzeday, znowu.

Going on a diet means giving up sweets and


alcohol.
Przejcie na diet oznacza rezygnowanie ze
sodyczy i alkoholu.

dla poczqtkujqcych i zaowansowanyc t

Let's stop to have lunch.


- Zatrzym ajm y si , eby zje lunch.

W e g o t lost, so w e stopped to check the


right w a y on the map.
- Zgubilim y si, w ic zatrzym alim y si, eby
sprawdzi w aciw drog na m apie.

mean + b e zo ko liczn ik (m ie za m ia r, intencj)


I rea lly d id n 't mean to hurt you.
N ap raw d nie ch cia e m ci zrani.

I meant to mforn) you, but I com pletely


forgot.
C hciaem ci p o in fo rm o w a, ale kompletnie
zapom niaem .

3. C Z A S O W N IK I

W IC Z E N IA
U zupenij z d a n ia odpow iedniej form q (-ing lub bezokolicznik) czasow nikw
w nawiasach:
a Do vou fa n c y ............................. (go) to the cinema with me?
D. There s no harm in ............................. (want) to help him, but let him make this decision o r his
own.
c. James threatened............................ itell) everyone my secret.
d. I ordered my s o n ........................... (apologise) to his teacher for his rude behaviour.
e. Can you im a g in e ............................(lie) on the beach and doing nothing?!
f

You must get used t o ............................ (commute) to work.

g. How can

persuade y o u ............................. (buy) this dress? You look lovely!

h. We fa ile d ..............................(convince) the board to accept our project.


i. i d re a d ............................ (think) what Mark will say when he sees the broken window.
j. My doss keeps

(delay) the final decision to let me go on holiday or not.

<. Im begging y o u ............................. (help me, I'm really desperate.


I. i h o p e

(finish) this project by Friday.

m. This opera* on involves............................. (cut) out a piece of a vein a n d ............................. (put) it


somewhere else.
r . You're mv employee - I expect y o u
0.

(be) loyal and devoted.

can't s ta n d ........................... (listen' to him any more!

W y b ie rz p ra w id o w o d p o w ie d :
a.

prom ise

~p the whole apartment, if you he p me with this essay.

a. cleaning

b. to clean

b. Do you mind .... Jane to our party as weii?


a. inviting
b. to invite
C. We are considering .... a new house somewhere n the countryside.
a. buying
d. I would p re fe r
a. learning

b. to buy
Spanish rather than Russian at school.
b. to Iearn

e Oh no! I fo rg o t.... off the iron!


a. fuming
b. to turn
f. You seem .... tense, what's wrong?
a. being

b. to be

g. I'm sorry, but I don't recoil .... you before,


a. seeing

b. to see

h. I strongly urge you .... this offer.


o. occepting
b. to accep
1. Stop pretending ... what you're doing and let me help you.
o. knowing
b* toftlU W
j. I'm not investing onyth.ng in th.s project. I con't risk .... so much money
a. losing

b to b u
do poczqtkujiKTCh zaawansowanych

3y

P ogcz czci z d a w p a ry :
a. to be a selfish idiot.
1 I w ould p r e fe r ....
b. having

2 . D uring the trial he claim ed ....

o u r gra nd ch ild re n around, if.

q u ie t.

3. My brother never lets me ....

c. to m e e t y o u o n Friday rather than Wednei~r

4. I c o u ld n 't help ....

I'm busy.

5. I f o r g o t ....

d . to q u it m y jo b .

6. I r e g re t....

e. to te ll y o u : J im m y is c o m in g from London

7. I was w rong a b o u t him , he appea re d ...

f.

8. W e miss ....

to h a v e n e v e r m e t th e accused.

g . rid e h is b ra n d n e w m o to rb ik e .

9 . After another argum e nt with my boss,

h. n o tic in g a n e w rin g o n h e r finger.

I decided ....
10. I avoid ....

i.

b u y in g th is dress, I d o n 't really wear it.

j.

s p e n d in g

tim e

w ith

p e o p le who only tc,

a b o u t th e m s e lv e s .

U zu p e n ij p a ry zd a czaso w n ika m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie . Z w r u w a g na rnic


w znaczeniu:
REGRET
a. Dear Sirs, we re g re t............................................(inform ) you th a t y o u r o ffe r has been rejected due to
high costs of production.
b. I re g re t...........................................(break up) with my b o yfrie n d - I miss h im so m uch!

TRY
c. f lease stop interrupting me, I am tr y in g ............................................. (relax) a little
d. Sue seems a little depressed these days, I tried ............................................. (take) h e r shopping and
to the cinema, but it d id n 't help.

REMEMBER
e. Did you re m e m b e r
f I remember

>. ..

,.
' n v'^e him

for you?

.
fo r d in n e r tonight?

you are ta lk in g a b o u t - d o you w o n t me to ge

FORGET
g. I will never forget
(see) m y fu tu re w ife f o r th e firs t tim e -

at the first sight.

it was

h. My husband fo rg o t........

STOP

........................... ..

i.

Please s to p ...........

I-

II " a s a lo n g d riv e

so , w

, so once o

. 7

,ce we

up) the kids from school!

' m 6 n d C a lm d " n !

stopped

tk i s o m e th
L in g to eat
(have)

love

3. C Z A S O W N IK I

P rz e tu m a c z z d a n ia n a j z y k a n g ie ls k i:
a. N ie n a w id z r o b i w i te czn ych z a k u p w .

b. U n ik a m s p o tk a n ia z m o j b y d z ie w c z y n , ro z w a a m p rz e n ie s ie n ie si d o in n e g o m ia s ta .

c. U w ie lb ia m g o to w a , a le m a m a n ie p o z w a la m i w c h o d z i d o k u c h n i.

d. N ie m o g si d o c z e k a w y ja z d u w g ry .

e. N ie m a sensu k u p o w a m u p re z e n tu , o n i ta k to b ie n ic n ie k u p i.

f.

D o ra d z i m i k u p ie n ie ksi ki z d ie ta m i d la m o je j te c io w e j, a le o b a w ia m si , e b d z ie
w c ie k a .

g. B ardzo c h tn ie m u p o m o g , m o e na m n ie liczy.

h. W o la a b y m w y je c h a z m ia s ta p o d c z a s w i t, ni z n o w u s p d z i je p rze d te le w iz o re m .

i.

O b ie c u j p o s p rz ta c a e m ie s z k a n ie , jeli p o m o e s z m i w k u p o w a n iu p re z e n t w .

j.

Z a p rz e c z y , e z ja d c a e c ia s to , a le wszyscy w ie d z ie li, e to b y o n .

na m n ie

^ rlm io n n e N ie za le n ie o d ro d z a ju i lic z b y rzeczow nika ku


P rzym iotniki w jzyku angielskim s m eo dm .e n n e. iNieza
, W6wy
o k re la j m a j zawsze ta k sam form .
a p re tty g irl (adna dziewczyna) - preH y g irls (adne dziewczyny)

a p re tty p ictu re (a d n y obrazek) - p re tty p ictu re s (a d n e o b ra z k i).

C harakterystyczne kocwki przymiotnikw to:

-ous

furious (wcieky), d a n g e ro u s (niebezpieczny),

-less

tasteless (bez smaku), endless (niekoczcy si)

-ful

p a in fu l (bolesny), b e a u tifu l (pikny),

-ive

e xp lo sive (wybuchowy), ta lk a tiv e (rozmowny),

-ical

h isto rica l (historyczny), s a tiric a l (satyryczny),

-ible

re versible (odwracalny), fle x ib le (elastyczny),

-ish

childish (dziecinny), selfish (samolubny),

-al

p o litic a l (polityczny), tro p ic a l (tropikalny),

-ant

e le g a n t (elegancki), p le a s a n t (przyjemny),

-able

w a sh a b le (zmywalny), c o m fo rta b le (wygodny),

-y

cu rly (krcony), d irty (brudny).

Specyficzn grup s przymiotniki koczce si na - in g oraz -e d . Uczcy si jzyka angielskiego czste


myl te dwie formy:
b o rin g (nudny) - b o re d (znudzony),
interesting (interesujcy) - interested (zainteresowany),
tirin g (mczcy) - tire d (zmczony).
Porwnaj zdania:
This b o o k is v e ry b o rin g . I am b o re d w ith this b o o k . Ta ksika jest b a rd zo nudna. Jester
znudzona t ksik, (jestem znudzona, poniew a co jest n u d n e ; p rzym io tn ik z kocwk *in9
okrela przedmiot, ktry mnie nudzi, a przym iotnik z kocw k - e d - ja k ja si czuj)
The trip w as tilin g . I am fire d . - Wycieczka bya m czca. Jestem zm czona.
Inne takie przymiotniki:
satisfying (satysfakcjonujcy) - sa tisfied (usatysfakcjonowany),
shocking (szokujcy) - shocked (zszokowany),
e m b arrassing (krpujcy) - e m b a rra sse d (skrpowany, za ko p o ta n y).

Przeciwiestwa przymiotnikw tworzymy za p o m o c o d p o w ie d n ich przedrostkw

il-, in -, im-, dis-,

ir - . Naley jednak pamita, e nie ma niezawodnej reguy, w e d u g kt re j uywa si d a n e g o przed'-i wielu z przeciwiestw w arto po prostu nauczy si na pam i:
le g a l (legalny) - ille g a l (nielegalny),
lo g ic a l (logiczny) -
illo g ic a l \meiogiczny),
(nielogiczny),
f n ir Icnm vuiaJI*-*'
*- 9
fa ir (sprawiedliwy) - u n fa ir (niesprawiedliwy)
re sp o n sib le (odpow edbaln,) - irre s p o n s ib le (n ie o d p o w ,e d r,a ln ,|
re g u la r (reguom ,) - irre g u la r (niereaulam

4.1. Przymiotnik - stopniowanie proste


oraz opisowe__________________________
W jzyku angielskim w yrniam y, p o d o b n ie jak w polskim , trzy stopnie przym iotnika: rw ny, wyszy oraz
najwyszy. Zalenie o d liczby sylab w wyrazie przym iotniki stopniujem y re g u la rn ie , za p o m o c o d p o w ie d n ich
kocwek lub za p o m o c sw ek pom ocniczych.

4.1.1. Stopie wyszy przymiotnika

Comparative
Stopie wyszy tworzymy przez dodanie do przymiotnika kocwki - e r lub samego - r , w przypadku
przymiotnikw koczcych si samogosk -e .
cheap (tani) - c h e a p e r (taszy),

safe (bezpieczny) - sa fe r (bardziej bezpieczny),

fast (szybki) - fa ste r (szybszy),

la rg e (wielki) - la rg e r (wikszy).

Do przymiotnikw zakoczonych na - y w stopniu wyszym dodajem y kocwk - ie r :


h a p p y (szczliwy) - h a p p ie r (szczliwszy),
easy (atwy) - e a sie r (atwiejszy).
Gdy przymiotnik koczy si pojedyncz samogosk i pojedyncz spgosk, a akcent pada na ostatni
sylab, w stopniu wyszym ostatnia spgoska jest podwajana:
big (duy) - b ig g e r (wikszy),
thin (szczupy) - th in n e r (szczuplejszy).
W przypadku przymiotnikw zoonych z trzech i wicej sylab stosowane jest stopniowanie opisowe
za pomoc sowa m o r e (wicej, bardziej):
b eautiful (pikny) - m o re b e a u tifu l (pikniejszy),
expensive (drogi) - m o re e xp e n sive (droszy).
Niektre przymiotniki m og by stopniowane na dwa sposoby, regularnie, za pom oc kocwek, lub
opisowo, za pom oc m o r e . Dotyczy to zarwno stopnia wyszego i najwyszego. Te przymiotniki to:
q u ie t (cichy), c le v e r (mdry), n a r r o w (wski), s h a llo w (pytki), p o lit e (grzeczny), s im p le (atwy),
clever (mdry) - c le v e re r lub m ore c le v e r (mdrzejszy),
p o lite (grzeczny)

p o lite r lub m o re p o lite (grzeczniejszy).

Stopnia wyszego uywa si m.in. do wyraenia zalenoci midzy dwom a zjawiskami za pom oc struktury
th e ... th e ..., oto przykady:
The sooner the b e tte r.

Im szybciej, tym lepiej.

The e a rlie r yo u g e t up, the m ore tim e y o u have.

Im wczeniej wstaniesz, tym wicej masz

czasu.
The m ore yo u eat, the fa tte r yo u get.

Im wicej jesz, tym grubszy si stajesz.

The o ld e r yo u a re , the less e n e rg y y o u have.

Im jeste starszy, tym mniej masz energii.

WIELKA G RAM ATYKA JZYKA A N G IE L S K IE G O

W IC Z E N IA

P o d a j s to p ie w y s z y p rz y m io tn ik w :
a. pretty

g- b ig

b. lo rg e

h. p o lite

c. c o m fo rta b le

i.

lu c k y

d. h a p p y

j.

wet

e. fast

k. e x p e n s iv e

f.

I.

p a tie n t

n ic e

P o d a j s to p ie w y s z y p rz y m io tn ik w :
a. y o u n g

g. h o t

b. thin

h. b e a u tifu l

c. easy

i.

h ig h

j.

d iffic u lt

d. o ld
e. dirty
f.

im p o rta n t

k. safe
b o rin g

Uzupenij zdania stopniem wyszym przymiotnikw w nawiasach:


a. Norway i s ............................................ (cold) than P ortugal.
b. Bungee jum ping i s

(exciting) th a n p la y in g chess.

c. Chinese i s ............................................ (difficult) tha n Ita lia n .


d. Poland i s ............................................ (big) than B e lgium .
e. This dress i s ............................................(cheap) than th a t o ne .
f. My suitcase i s .......................................... (heavy) th an yours.
g. M y vratch i s ............................................(accurate) th a n yo u rs.
h. Football i s ............................................ (popular) than rugby.
i. This man i s ............................................(strong) than th a t o n e.
' MV Wn iS ............................................(dangerous) than yours.

4. P R Z Y M I O T N I K I

4.1.2. Stopie najwyszy przymiotnika


Superlative
Stopie najwyszy tworzymy przez dodanie do przymiotnika kocwki -e s t lub samego -s t, w przypadku
przymiotnikw koczcych si sam ogosk -e . Przymiotnik w stopniu najwyszym wystpuje w zdaniach
z przedimkiem okrelonym th e , chyba e przed przymiotnikiem wystpuje zaimek dzierawczy,

cheap (tani) - the cheapest (najtaszy),


fast (szybki) - the fastest (najszybszy),
large (wielki) - the largest (najwikszy),
ale:

my biggest pro ble m (mj najwikszy problem ).


Do przymiotnikw zakoczonych na -y w stopniu najwyszym dodajem y kocwk -e s t:

happy (szczliwy) - the h a p p iest (najszczliwszy),


pretty (adny) - the prettiest (najadniejszy),
easy (atwy) - the easiest (najatwiejszy).
Analogicznie jak w stopniu wyszym, gdy przym iotnik koczy si pojedyncz sam ogosk i pojedyncz
spgosk, a akcent pada na ostatni sylab, w stopniu najwyszym ostatnia spgoska jest podw ajana:

big (duy) - the b ig g est (najwikszy),


thin (szczupy) - the thinnest (najszczuplejszy).
W przypadku przym iotnikw zoonych z trzech i wicej sylab stosowane jest stopniow anie opisowe przy
uyciu sowa th e m o s t (najwicej, najbardziej):

beautiful (pikny) - the most beautiful (najpikniejszy),


expensive (drogi) - the most expensive (najdroszy).
Jak ju byo w spom niane, cz przym iotnikw moe tworzy stopie wyszy za pom oc kocwki lub przy
uyciu sowa th e m o s t:

simple (atwy) - the simplest lub the most simple (najatwiejszy),


quiet (cichy) - the quietest lub the most quiet (najcichszy).
Stopie najwyszy uywany jest m.in. w zdaniach w czasie P re s e n t P e rfe c t z przyswkiem e v e r
(kiedykolwiek):

This is the most b o rin g film I've ever seen. - To najnudniejszy film , jaki kiedykolwiek widziaam .
Jessica is the most attractive girl I've ever met. - Jessica to najatrakcyjniejsza dziewczyna,
jak znam.

WIELKA G R A M A T Y K A JZYKA A N G I E L S K I E G O

W IC Z E N IA
[ |

P odaj s to p ie n a jw y s z y p r z y m io tn ik w :

O- PrettY
b. large

Za po

? ' b l
h - Po llte

c. com fortable

...........................*

d. happy
e. fast

................................

f.

...*..................................

i*

................................

mzszy

lucky

le:

w e

|e
th

k - expensive ..........

patient

k n *ce

th

Podaj stopie n a jw y s z y p rz y m io tn ik w :

4.1

a. young

g. h o t..........................

b. thin

h. b e a u tifu l

...........

c. easy

i. high

...........

d. old

j. d iffic u lt

...........

e. dirty

k. safe ........................

f.

im p o rta n t

......................................

I. b o rin g

Wzd<
(ni, <
to

..............................

nr
Ir

U zu p e n ij z d a n ia stopniem n a jw y s z y m p rz y m io tn ik w w n a w ia s a c h :

o
A.

a. Wednesday is a lw a y s ............................................(busy) day of the week for me.

b. Is the N ile .......................................... (long) river in the w orld?


c. Which i s ............................................(dangerous) city in the US?
d. This i s ..........................................(old) building in our town.

Kons

e. Mary i s ..........................................(beautiful) girl I know.

za p(

f. A blue whale i s ............................................(large) anim al in the world.

prz

g. The Vatican City i s ............................................ (small) country in the world.

h. W hat i s ..........................................(popular) form of transport in Warsaw?

i. Jim Carrey i s ............................................(funny) actor I know.

j.

Which i s ..........................................(tall) building in the world?


W p<

tylko

4.1.3. Stopniowanie nieregularne

J
*W f

Istnieje kilka p rz y m io tn ik w , ktre s to p n io w a n e sq w sp os b n ie re g u la rn y:

g o o d (dobry) - u
be
c iiw
tte ir (lepszy)
\ i e p b z y j - the
m e
u
best
e s i (najlepszy),
\ n a |ie p s z y ;,
h
bn
ad
d (zy)

fa r (daleki)

w o rse (gorszy)

the w o rs t (najgorszy),

fu rth e r / fa rth e r (dalszy) - the fu rth e st / the fa rth e s t (najdalszy).

Przym iotnik o ld (stary) poza fo rm a m i re g u la rn y m i m a rw nie n ie re g u la rn e fo rm y e ld e r (starszy

t h e e ld e s t (najstarszy). Form y te uywane sq, gdy m w im y o czo n ka ch w asnej rodziny:


m y e ld e r b ro th e r (m j straszy brat),
m y eldest son (m j najstarszy syn).

W st

4. P R Z Y M IO T N IK I

4.1.4. Stopie niszy i najniszy


1 i

' J ' " 4 p iu rio t nu /y< li less (m m uj) o r a / th e le a s t (n a jm n ie j) m ona utw orzy tzw. stopie

n i/' /y i M <j|m /\/y p rz y m io tn ik w , na przykad

le t t ric h (m nio| b o g a ty ),
In m le r o ilim j (mmn| < mkawy),

the least co m fo rta b le (n a jm n ie j w yg o d n y),


the least t loan (nii|miue| c/ysty),

4.2. Z d a n ia okolicznikowe porw nania -

than , as... as, not so... as, the same... as


W /i l i imhu I i o k i >1ii /m k o w y i h, o by p o i w n a d w ie lu b w i ce j rzeczy lu b o so b y, sto sow a n y jest s p jn ik th a n
(nu od) u rn . p i/y m io tn ik w sto p n iu w y /s /y m

M y brother is tu llo f th a n me, but I am smarter.

M j b ra t jest wyszy o d e m n ie , a le ja jestem

m q d iz n jt/o

In P o la n d fo o tb a ll is m a te p o p u la r th a n b a s k e tb a ll.

W Polsce p ika nona jest p o p u la rn ie js z a

ru i koszykw ki

M y bag is a bit heavie r than yours.

M o ja to ib a jest tro c h cisza o d tw o je j.

Spanish and Ita lia n a re much easier to learn than Danish,

atw iej nauczy si h iszp a skie g o

i w o s k ie g o in.- d u s k ie g o

r . mi-.Iu i L

hi

a s ... a s ... (tak

|tik

) stosowano test w porw naniach dw ch przedm iotw osb i zjawisk

' i -.mii. h ij pi.-ym iotm ku w stopniu rwnym . Mozo pojaw ia si zarwno w zdaniach twierdzqcych

ak

i p io n zeniai h o n i: p yta n k u h

this book o a> in te tC itin g OS the other one.


M a ik isn't u in te llig e n t a t Tom.
1u d u y i\n t a> v o ld as y e s te rd a y

W p .>,lal*ny n

na.

la ksiqzka est to k sa m o n te re su jq ca . u w - ita .

M a rk n ie test ta k in te lig e n tn y ja k Tom.

A* s>a ' o os' 'os

\ >wqihi <*st konou k, ia n o t so

tylko w pinu renku h


Jane it
to Itietuily U S a n d ra .

ono ak wvzorc

o s... (nie 'os

ok Uwopc

stosuje s q

Jane n a es* tak sympatyczna ok Sandro

W i>uia\M\aMnik i< o u >n .v'o'vwwtx* tez hons*

ck, th e s o n ie ... as

,'ok sc "

Vso s o "o

itiv rk tu ite t| U ivw an v est p n tn o k :e e r w n ik twe p rzym io tn ik

S te* 1 t h t | U, n t h e ig h t U t h it h ith e r

S V v* est tegs' sam ego w i OStv co 090 o c ec

os

Uzupenij zdania odpow iedniq formq przymiotnika w stopniu wyszym lub najwyj^
n

P e er ,s m y ............................................... (g o o d ) frie n d , I trust him com pletely.

b . M y b ro th e r i s

(talented) th a n I a m .

c. T o d a y i s .................................................(b a d ) d a y o f m y life!
d . J o g g in g is m u c h ................................................ (tiring) th a n w a lk in g .

e. W h o i s ............................................... (p o p u la r) a c to r in H o lly w o o d ?
f.

The n e w b o o k b y C o e lh o is m u c h ................................................(good) than the previous one

g . M e d ite rra n e a n fo o d i s ................................................ (healthy) than tra d itio n a l Polish cuisine.


h. W e 'v e h a d

(bad) w e a th e r ever lately!

i.

This s k y s c ra p e r i s ...............................................(m o d e rn ) th a n the o th e r one.

j.

W e h a d d in n e r a t .............................................. (expensive) restau ra nt in town.

k. N e x t tim e yo u m u st b e ................................................ (careful).


I.

This i s ................................................. (o rig in a l) p a in tin g I've ever seen.

Przekszta zdania, u iyw a jq c as... as... :


a . M y h o u s e is b ig g e r th a n yours. Y o u r h o u s e .....................
b . M a rk is ta lle r th a n B o b . B o b ..................................................
c. F e rra ri is fa ste r th a n Fiat. F i a t ................................................
d . A lio n is m o re d a n g e ro u s th a n a fo x. A f o x ......................
e. D e c e m b e r is c o ld e r th a n S e p te m b e r. S e p te m b e r...........
f.

I a m o ld e r th a n y o u . Y o u .........................................................

g . T o d a y is c o ld e r th a n yesterday. Y e s te rd a y .......................
h

P o litics is m o re in te re s tin g th a n E co n o m ics. E conom ics

Przetum acz zd a n ia na jzyk angielski:


a

Steve jest m o irn najsta rszym synem

jest n a jb a rd z ie j o d p o w ie d z ia ln y spord moich dziea

N ie lestem y ta k b o g a c i ja k p a s tw o B row n.

To jest n a jm n ie | c ie k a w a ksig ka , ja k q k ie d y k o lw ie k czytaam .

N a jb li s z y s kle p by d u z o d a le j, ni m ylelim y.

fo rn jest w tym sa m ym w ie k u c o Jake.

Ten h o te l n ie jest tak w y g o d n y ja k p o p rz e d n i.

N ie je ste m teraz tak w y s p o rto w a n a , ja k b y a m d a w n ie j.

In d ie to n a jp i k n ie js z y k ra j, ja k i o d w ie d z ia m

4.3. Kolejno przymiotnikw w zdaniu


W ro zb u d o w a n ych o p is a c h k o le jn o p rz y m io tn ik w nie m oe by p rz y p a d k o w a . Ich k o le jn o c i rzdz
<i jsu le g u y. Przede w szystkim p rzym io tn iki w yra a j ce o p in i z n a jd u j si zawsze przed p rz y m io tn ik a m i
o pisujcym i fakty (k o lo r, w ie lk o , m a te ria , itd .) :

a beautiful o ld house (pikny, stary d o m ),


w onderful summer h o lid a ys (w s p a n ia e , letnie w a ka cje ).
W przypadku g dy p rz y m io tn ik w o p is u j c y c h jest w i c e j, p o ja w ia j si o n e w z d a n iu w e d u g poniszej
kolejnoci:
I

p rzym io tn iki o k re la j c e w ie lk o i ro z m ia r,

2 . p rzym io tn iki o k re la j c e w ie k,
3 . p rzym io tn iki o k re la j c e ksztat, styl,
4 . p rzym io tn iki o k re la j c e k o lo r,
5.

przymiotniki okrelajce pochodzenie,

p rzym io tn iki o k re la j c e m a te ria , z k t re g o w y k o n a n o p rz e d m io t,

7. p rzym io tn iki o k re la j c e p rze zna cze n ie p rz e d m io tu .


O to przykady:

an old (2) Italian (5) m irro r (stare, w o s k ie lustro),


a small (1) round (3 ) w o o d e n (6) b o x (m a e , o k r g e , d re w n ia n e p u d e k o ),
a big (1) b ro w n (4 ) kitchen (7) ta b le (duy, b r zow y st ku ch e n n y).
Przym iotniki w yra a j ce ro z m ia r i d u g o zazw yczaj p o p rz e d z a j te o k re la j c e ksztat i szeroko:

a long n a rro w tunnel (d u g i, w ski tu n e l),


a small round coffee ta b le (m ay, o k r g y s to lik kaw ow y).

WICZENIA
U p rz y m io tn ik i w o d p o w ie d n ie j kolejnoci:
a

a leather / b o ck / sm all / bag

a pretty

c.

o m odem / b ig

a golden

a com fortable

an mterest.ng

on o ld / long / A m erican / film

w o o lle n / pink / scarf


new

lovely

house

small

red

bracelet

ancient / a rm ch a ir

French

h. o fat / black / b*g / cat

rom antic

novei

W IELKA G R A M A T Y K A JZYKA A N G IE L S K IE G O

P rzym io tn iki w z d a n ia c h u w o d p o w ie d n ie j k o le jn o c i. U y j p r a w id o w y c h
p rz e d im k w tam , g d z ie to k o n ie c z n e :
a.

M y g r a n d m o th e r g a v e m e (R ussian / o ld ) b r o o c h .

b.

They a re b u ild in g (glass / m o d e rn ) s k y s c ra p e r.

c.

They w e re s in g in g (A m e ric a n / o ld ) s o n g .

d.

W e h a d (v e g e ta b le / d e lic io u s ) s o u p .

e.

She w o re (silk / b la c k ) dress.

f.

W h a t's th e n a m e o f th is (Ita lia n / red) c a r?

g.

W e k e e p a ll o u r d o c u m e n ts in (b ig / p la s tic ) b o x .

h.

For th e ir w e d d in g , w e g o t th e m (p o rc e la in / a n c ie n t) va se

5.1. Przyswek - forma


Przyswek w jzyku angielskim , tak jak w polskim , odnosi si zawsze do czasownika. O krela jak,
w jaki sposb wykonywana jest dana czynno. Przyswki tworzymy od innych czci mowy za pom oc
odpowiednich kocwek, zazwyczaj od przym iotnikw, ale rwnie od rzeczownikw lub liczebnikw.
Aby utworzy przyswek, naley do przym iotnika, rzeczownika lub liczebnika doda kocwk -ly,
na przykad:

nice (miy) - nicely (m io),


quick (szybki) - quickjy (szybko),

month (miesic) - monthly (miesicznie),


first (pierwszy) - firstly (najpierw, po pierwsze).

W przypadku przym iotnikw zakoczonych na -y, po dodaniu kocwki przyswka, samogoska ta


zamienia si na -I:

easy (atwy) - easily (atwo),

heavy (ciki) - heavily (ciko).

Gdy przymiotnik koczy si na -le , po dodaniu kocwki przyswka sam ogoska -e zanika:

terrible (okropny) - terrib ly (okropnie),

simple (atwy) - simply (atwo).

*U w a g a ! O d niektrych przym iotnikw zakoczonych na - ly nie tworzymy wcale przyswkw, wystpuj


one tylko w funkcji przym iotnika:

friendly (przyjacielski),
lovely (liczny, uroczy),
silly (gupi),

lively (peen ycia, energiczny),


lonely (samotny),
elderly (stary).

Przyswek od czasownika g o o d (dobry) ma nieregularn form w e ll (dobrze).

O to przykadowe zdania:

He shut the door quietly. - C icho zam kn drzwi.


Jane always dresses fashionably. - Jane zawsze modnie si ubiera.
I'm glad it all ended happily. - Ciesz si, e to wszystko skoczyo si szczliwie.
Niektre przyswki m aj tak sam form jak przymiotniki:

hard (ciki, trudny / ciko, trudno),


fast (szybki / szybko),
early (wczesny / wczenie),
late (pny / pno),
wrong (zy / le),
near (bliski / blisko),
straight (prosty / prosto),

deep (gboki / gboko),


high (wysoki / wysoko),
right (odpowiedni / odpowiednio),
short (krtki / krtko),
long (dugi / dugo),
far (daleki / daleko),
Iow (niski / nisko).

It was a hard task. - To byo trudne zadanie.


He worked hard to complete this task. - Pracowa ciko, eby skoczy to zadanie
d la p o c z q tk u iq c y c h i za a w a n so w a n ych

www.jezykiobce.pl

75

W I E L K A G R A M A T Y K A J ZY KA A N G IE L S K IE G O

Kiiko przyswkw ma dw ie moliwe formy: jednq z kocwk -ly , drug identyczn z przyn-

slow (powolny) - slow lub slow ly (powoli),

'

lo u d (gony) - loud lub loudly (gono).

Podaj odp
a . straight

'C z z poniszych przyswkw wystpuje z kocwk -ly, jednak m aj one wwczas zupeinip
** ifo-

znaczenie:

b.

p e rfe c t

c.

loud

d. bad
e.

w eek

h a r d ly (ledwo, prawie nie)


He h a rd ly ate anything. - Ledwo co zjad.

U z u p e

d e e p ly (gboko - o uczuciach i emocjach)


I w as d e e p ly m oved by w hat he told me. - Byam gboko poruszona tym, co mi powiedzie)

a. Please
b. They <
c. The *

la t e ly (ostatnio, niedawno)
I h a ve n 't seen any g oo d films lately. - Nie widziaam ostatnio adnych dobrych filmw.

d. W hy
e. You I
f.

Pleai

h ig h ly (wysoce, bardzo - tylko w znaczeniu przenonym o wadze, pozycji czego),

g. The

It is a highly recom m ended book. - To jest bardzo polecana ksika.

h. M ah

i. Bob
r ig h t ly (sprawiedliwie, odpow iednio, susznie)
The profits w ere rig h tly shared out. - Zyski zostay sprawiedliwie podzielone.

j.

Lots

k. W e
I.

I liv

n e a rly (prawie)
Tom n e a rly lost his leg in the accident. - Tom prawie straci nog w wypadku.

W ybi
a. Th

s h o r tly (niebawem , wkrtce)


The boss w ill be w ith you shortly. - Szef niedugo do was przyjdzie.

b. M>
c. i

w r o n g ly (niesprawiedliwie, nieodpowiednio)

d. I v

Steve was w rongly accused of stealing the documents. - Steve zosta niesusznie oskaiiw

e. H

o kradzie dokum entw.

I:

W IC Z E N IA

g. p
h. c
i. y

Podaj o d p o w ie d n i form przysw ka:


a. happy
b. fast
c.

good

d. public
e. careful

i.

............................

noisy

............................
............................
..........................
.........................

i-

5. PRZYSWKI

P o d a j o d p o w ie d n i fo rm p rz y s w k a :
a.

straight

...............................................

f sac|

b.

perfect

................................................

gterrible

.......................

c.

loud

.................................................

h early

bad

...............................................

j s e rio u s ...........................

e.

week

...............................................

j.

...........................

fjrst

...........................

Uzupenij zdania odpow iedni form przyswka:


a. Please, d r iv e .....................................................(careful), it's slippery.
b. They g o t m a rrie d and liv e d .................................................... (happy) ever after.
c. The w e a th e r c h a n g e d ...................................................(sudden).
d. W hy d id you c o m e hom e s o

(late) yesterday?

e. You behaved v e r y .....................................................(irresponsible).


f.

Please w a it 5 m inutes. I'll be with y o u .................................................. (short).

g.

The m an acted v e r y ................................................. (brave) saving the girl from the fire.

h. M a rk speaks C h in e s e ...................................................(perfect).
i.

Bob always drives s o ................................................ (fast), th a t I'm scared to get in to his car.

j.

Lots o f p e o p le w e r e ................................................. (bad) in ju re d in the earthquake.

k. W e 'v e had o u r f l a t .....................................................(nice) decorated.


I.

| liv e ..................................................(far) aw ay fro m here.

W y b ie r z p r a w id o w o d p o w ie d :

a. hard

b. hardly

a. late

b. lately

c. I h a v e n 't b u m p e d in to John a t the post o f fic e ........

a. late

b. lately

d. I w o u ld like to s i t

a. near

b. nearly

e. H e lp m e get the b o o k fro m the shelf. I can t reach s o

a. high
a.
high

b. highly

f.

a. near

b. nearly

a. wrong

b. wrongly

a. hard

b. hardly

a. deep

b. deeply

a. short

b. shortly

a. The boxe r was hit s o

th a t he colla p sed .

b. M y son returned h o m e

last n ig ht.

the w in d o w , please.

finished re a d in g the b o o k you gave me.

g. Paul w a s

accused o f stealing the m oney fro m the till.

h. D o n 't you like it? Y ou h a v e

i. He hurt m e .......
j.

The tra in will a r r iv e ........

tasted my stew.

D .,y .l w g k

"

",

r o lo

n o

p o iF

ja c i a t w y m

z a g a d n ie n ie m .

Okrelenie pozyc,i przyswka w zdaniu


I
kwestii, lecz naley pamita, ze wy,qtkw ,est rwn.e w

z d g -

Istnieje k ilk o -o g o l d o tycz cych

te |

pr2yslw ka w zdaniu zolezy gwnie

od jego roli i znaczenia.


.

w ykonania czynnoci zazwyczai zoim uig

Przystawki Okres,Oigce t f b

mieisce p o czasowniku,

d o ktrego si odnosz:

She danced beautifully. - Piknie taczya.


The w eather changed ra p id ly. - Pogoda szybko si zmieni a.
He read that book quickly. - O n szybko przeczyta t ksik.
.

Przyswki w e ll (dobrze) i b a d ly (le) w ystpuj te czsto po cza so w n iku lu b p o d o p e n ie n iu .

M a ry speaks Spanish w ell. M ary dobrze m w i po hiszpasku.


Tom was behaving b a d ly, so he w as asked to lea ve . - Tom le si z a c h o w y w a , w i c zosta
wyproszony.

Przyswki czstotliw oci, na przykad: a lw a y s

(zawsze), u s u a lly

(zazwyczaj),

o fte n

(czsto),

som etim es (czasami), se ld o m / ra re ly (rzadko), n e v e r (nigdy), w yst p u j zawsze p o czasowniku


by", lecz przed pozostaymi czasownikam i w czasach prostych. W czasach zo o n ych przyswki te
wystpuj po czasowniku posikowym.

I am never late fo r w o rk.

Nigdy nie spniam si d o pracy.

I have never tried w indsurfing.

N igdy nie p r b o w a a m w in d s u rfin g u .

Tom fiften has lunch w ith his colleagues. - Tom czsto ja d a lu n c h z k o le g a m i z p ra cy.

Przyswki a o s u , na przykad n o w (teraz), so o n (n ie d u g o ), la te

(p no ), t o m o r r o w

(jutro),

yeste rda y (wczoraj), to d a y (dzi), e a rly (wczenie), w ystpuj zazwyczaj na k o c u z d a n ia :


I am g o in g to the cin e m a to m o r r o w . - Id ju tro d o kina.

I am having a rest n o w . Teraz odpoczyw am .


Mog jednak te wystpi na pocztku zdania:
Is w s m m , I am going to the cinem a. - Id jutro d o kina

IftS iS ldflX we w ere at home. - W czoraj bylimy w d o m u .

Przyswki mifijsg takie jak h e re (tutai) th e r r * itnmt j *


(gdzie), e v e ry w h e re (wszdzie) in (w WP
\
zdania,
' S !,d !'e |' ,n (W' w ew ntW '

T o r n w

(I,cudzo), r

l ' ^ ' To

/W

i i

.
P ^na 9r7e^' s o m e w h e r e

(na z e w n g la ), w ySt, p u iq zazw yczaj na k o t o

' d !ie M

"

k' UCZ? Szuk ,a m 9

(ca kowi ci e, w peni) oraz t o . (zbyt), vent

a lm o s t u n re a l (p ra w ie n ie re a ln y).

" " I W I , i taawamowanYch

5 . PRZYSWKI

Przyswek e n o u g h (w ystarczajco, do) zn a jd u je si zawsze p o przym iotniku lu b innym przyswku,


do ktrego si o d n o s i:

well enough (wystarczajco dobrze),


com fortable enough (w ystarczajco w ygodny),
quickly enough (w ystarczajco szybko).
U w a g a ! M iejsce s w ka e n o u g h w zdaniu jest po p rzym iotniku, a le przed rzeczow nikiem :
This room is big enough. - Ten p o k j jest w ystarczajco duy.
There isn't enough room fo r me. - Nie ma tu dla mnie wystarczajco miejsca.

W IC Z E N IA
U zupenij zd a n ia podanym i przysw kam i. W ktrym miejscu pow inny si znale?
a. G ive m e 5 m in u te s, I'm ready, (alm ost)
b. This w atch is expensive, let's fin d a c h e a p e r one. (quite)
c. I have to a s t a n d scra m b le d eggs fo r breakfast, (usually)
d. I'm busy to d a y , let's m eet to m o rro w , (rather)
e. M a rk is d e vo te d to his w o rk, (fully)
f.

W e have slept in a tent, (never)

g. Is the soup salty fo r you? (enough)


h. It is late to g o f o r a w alk, (too)

U zd a n ia z rozsypanych w y ra z w :
a. coffee / p re fe r / I / d rin k / rarely / I / tea

b. that / over / is / man / who / there / ?

c. q u ite / g o / u su a lly / I / to / early / bed

d. story / is / u n b e lie v a b le / his / a lm o st

e. to / enough / you / cigarettes / old / are / buy / ?

f.

the / Paul / very / p ia n o / w ell / plays.

h a p p y / see / a lw ays / are / we / to / you

before / h o s p ita l / has / Tom / never / in / been

swka

5 3 Stopniowanie

p osb, c o s to p n io w a n ie p rz y m io tn ik w Stop*
R egularne sto p n io w a n ie przys w k w z a c h o d z iiw te n sa m
wyszy p rs y s l w k " je d n o s yla b o w ych (bez kocw ki

" f a T

o m o c q k o c w k i - e r , o stopie*

> yi

foster (szybciei) - the fastest (n a iszyb cie j).

high (wysoko) - h ig h e r (wye - fhe highest (na|w yze|).

K ilko przysw kw s to p n iu je m y n ie re g u la rn ie :

w e ll (dobrze) - better (lepiej) - the best (n a jle p ie j),


b a d ly (le) - worse (gorzej) - the w o rst (n a jg o rz e j),
fa r (daleko) - farther / fu rth e r (d alej) - the fa rth e st / the fu rth e s t (n a jd a le j) ,
little (m ao) - less (m niej) - the least (n a jm n ie j),
much / many (duo) m ore (w icej) - the most (n a jw i c e j).
S topie niszy i najniszy tw orzym y za p o m o c le s s o ra z t h e le a s t:

com fortably (w ygodnie) - less c o m fo rta b ly (m n ie j w y g o d n ie ) - the le a st c o m fo rta b ly (najmniei


w ygodnie),

patiently (cierpliw ie) - less p a tie n tly (m n ie j c ie rp liw ie ) - the le a s t p a tie n tly ( n a jm n ie j c ie rp liw ie )
*Z d a n ia okolicznikow e p o r w n a n ia
Przyswek wystpuje w p o r w n a n ia c h w s tru k tu ra c h a n a lo g ic z n y c h d o przym iotnika:

w stopniu rw nym w ystpuje z w yra e n ie m a s ... a s ... (ta k ... ja k ...) :

M y sister speaks G erm an as w e ll as I d o . - M o ja s io s tra m w i p o n ie m ie c k u ta k d o b rz e ja k ja.

w stopniu wyszym uyw any jest c z n ik t h a n (ni, o d ):

He sings better than a ll o f us. - O n piewa lepiej ni my wszyscy.


w ic z e n ia

U zupenij zdania o d p o w ie d n i fo rm p o d a n e g o p rz y s w k a :
a.
u
b.
r
c.
d

W om en d r iv e
/
, . ,
i in/ .
. | .
...................................... (carefully) than m en.
Unfortunately I e a r n
.Mi . ,
TL- l i .
(Intle)
This bird sings a s
,,
...
This is
(beautifully)

e. You need t o ' w o i Z Z I I "


f. The children are behaving
g. This time you have done

than you.
as th a t one.

Wri" n ^
^
re a d l
(hard) th a n usual II yo u w a n l to lin is h o n tim e

........................................... (noisily) than usual.

h. Unfortunately, these days you tra v e l


traffic and bad roads.

' 6S h n ^ e res * the claSS


(c o m tartably) th a n before due to

5. PRZYSWKI

Uzupenij zd an ia podanym i przysw kam i:


more seriously

less efficiently

earlier

w ell

beautifully

unfairly

less enthusiastically

quietly

a. These employees w o r k ................................................. than the other ones.


b. Nobody paints a s ............................................... as you.
c. He quit because he was tre a te d ................................................. by his boss.
d. You should take your d u tie s ..................................................
e. I did this task a s ................................................as I could.
f.

Please close the d o o r ................................................. the kids are asleep.

g. He accepted the o ffe r .................................................than I expected.


h. You must get u p ................................................than usual to catch the morning train.

U tw rz zda n ia z podanych sw, uyw ajqc spjnika than


a. Mary / draw / beautiful / Kate (Present Simple)
b. I / work / hard / you (Present Simple)
c. He / behave / nervous / me (Present Continuous)
d. The teacher / react / angry / I / expect (Past Simple)
e. You / speak French / fluent / me (Present Simple)
f. This autumn / rain / heavy / last year (Present Continuous)
g. I / know / good / you (Present Simple)
h. We / live / far / station / you (Present Simple)

d la poczqtkuiqcych i zaawansowanych
WWW

jezykiobce pi

81

5.4. Konstrukcje z czasownikami


______
to look,tofee/ itp._
Po niektrych czasownikach okrelajcych czynnoci zmysw, zam iast przysw ka uywam y przym iotnika,
aby okreli, jak kto lub co si czuje, w yg l d a , pachnie, brzm i. Te czasow niki to

lo o k (wyglda,,

feel (czu si), so u n d (brzmie), taste (m ie smak), be (by), sm ell (mie zapach, pachnie), o rwnie
becom e (stawa si), seem (wydawa si), get (robi si, stawa si). O to przykadowe zdania
You look happy, (nie happily) - W ygldasz na szczliwego.
It sounds great, (nie greatly) - Brzmi w spaniale.
I feel awful, (nie awfully) - Czuj si okro pn ie .
The casserole tastes really good, (nie well) - Z apiekanka jest bardzo d o b ro .
Be careful! (nie carefully) - Bd ostrony!
The flowers smell beautiful, (nie beautifully) - Kwiaty piknie pachn.
Cz z tych czasownikw moe wystpi z przyswkam i, ale w innym znaczeniu, na przykad: lo o k
(spojrze, patrze si), ta s te (prbow a), s m e ll (wcha). Przyswek okrela w tedy sposb, w jaki
czynno zostaa w ykonana.

Tom looked at me angrily. - Tom spojrza na mnie z wciekoci, (w jaki sposb spojrza na mnie)
ale:

Tom looked angry. - Tom w yglda na wciekego, (jak w ygl d a , jak si czu)
I tasted her cake eagerly. - Chtnie sprbow aam jej ciasta.
Mum quickly smelled the milk, but it wasn't fresh. - M am a szybko p o w cha a m leko, ale nie byo
wiee.

WICZENIA
Uzupenij zdania podanymi przymiotnikami i przyswkami:
stunning
sleepy

difficult
delicious

wonderful
angrily

angry
exhausted

0>

a. I f e l t ..............................................after a whole day o f w alking.


b. A scholarship in Rome!? It s o u n d s ..............................................
c. You lo o k

I Is it a new dress?

d. As the teacher spoke, I becam e m ore and m o r e ............................................


e. W hat are you cooking? It s m e lls ..............................................
f.

The boss lo o k s

today. W hat has happened?

g. M um d id n 't say anything, she just lo o k e d ............................................. at me


h. This exercise s e e m s ................................................Can you help me with it?

c*

Przetumacz na jzyk angielski:


a. Wydajesz si zmczony. M iae kiepski dzie w pracy?
"i

b. W ygldasz na zaskoczonego. Przecie m w iam , e id ob ci wosy.

c. Ta kaw a d ziw n ie sm a ku je . Jeste p e w ie n , e m le ko byo wiee?

d. D la cze g o wszyscy dziw nie si na m n ie patrz?

e. W ydajesz si sm u tn a . P ok cia si z ch o p a kie m ?

f.

Bierzecie lub na tro p ik a ln e j w yspie?! Brzmi cu d o w n ie !

g. Robi si g o d n a . M oe p jd zie m y na lunch?

h. Bd cich o ! S u cha m w ia d o m o c i w ra d io .

d in n n r /a t lc u ia c v c h i z a a w a n s o w a n y c h

WIELKA GRAMATYKA JZYKA ANGIELSKIEGO

5.5. Przyswek so__________________________


Przyswek so w zm acnia znaczenie p rzym io tn ika lu b in n e g o p rzys w ka . W y s t p u je z p rz y m io tn ik ie m , ktry
nie jest przydaw k, ale orzecznikiem (jest czci orzeczenia im ie n n e g o : c z n ik + o rz e c z n ik ) o ra z z innym
przysw kiem :

so rude (taki niegrzeczny),

so q u ickly (tak szybko),

so interesting (taki ciekaw y),

so suddenly (tak n a g le ).

It is so cold today! - Dzisiaj jest ta k zim n o !


The lecture was so boring that I fell asleep. - W y k a d by ta k n u d n y, e z a s n a m .
I can 't believe he is so stupid. - N ie m o g uw ierzy, e o n jest ta k i g u p i.
He speaks so quickly, I c a n 't understand him. - O n m w i ta k szybko, e nie m o g g o zrozum ie.
W a rto p o r w n a uycie so z w ystpow aniem o kre ln ika such, kt ry w p o d o b n y s p o s b podkrela
znaczenie rzeczownikw. Such czy si zawsze z rzeczow nikiem - sam ym lu b w ra z z o k re la j c y m go
p rzym iotnikiem . Naley p a m i ta o uyciu p rze d im ka n ie o k re lo n e g o a , g d y m w im y o rzeczow nikach
policzalnych w liczbie pojedynczej:

such a mess (taki b a a g a n ),

such a silly m istake (taki g u p i b d ),

such a funny story (taka mieszna h istoria ),

such p e o p le (tacy ludzie),

such a person (taka o so b a ),

such books (takie ksiki).

M a rk is such a helpful person. You can re a lly rely on him. - M a rk jest

ta k p o m o c n osob.

M o n a na nim zawsze p o leg a .

Such people shouldn't be w orking with children. - Tacy lu d zie nie p o w in n i p ra c o w a z dziem i.
The party was brilliant. W e had such a g o o d time. - Przyjcie b yo w s p a n ia e . B a w ilim y si tak
wietnie.

I had no idea your b rother is such a g o o d fo o tb a ll pla ye r. - N ie m ia a m p o j c ia , e tw j brat


jest takim dobrym pikarzem .

W IC Z E N IA
"N
U z u p e n ij z d a n ia su ch lu b so :
Btt
a. I have neve r r e a d

a g o o d b o o k befo re .

b. I had n o id e a he w a s ................................. a b o rin g person.


c. Politics i s ................................. b o rin g ! H o w can you be interested in it?
d. The sca rf I b o u g h t fo r M a ry w a s ...............................lovely I d ecide d to keep it fo r myself.
e. It w a s ....................................hot, you c o u ld n 't breathe.
{.

I h a d n t seen S ally f o r ................................. a lo n g tim e th a t I h ardly recognized her.

g. I m

h a p p y I w a n t to tell the w h o le w o rld a b o u t it!

h. H e l e f t ................................... sudd e n ly th a t I d id n 't ask him w h a t had happened.

U zupenij w y ra e n ia such lub so:


b ccc
Crr

O ':

a ........................................

g ................

b ............................

h ..................

c .............................

i ............................

d .............................

i.................

e ............................ .......a n au g h ty child

k ..........................

f ............................... ..........fast

1............................ .......................sad

mes

*14

ite
jr. :*

9V'

Przetum acz na jzyk angielski:


a. W zeszym ty g o d n iu b yo ta k zim n o , e w iele osb w o g le nie w ychodzio z d o m w .

b. W yszed ta k szybko, e nikt te g o nie zauway.

c. M a rk jest ta k im lo ja ln ym p ra c o w n ik ie m , a je g o szef jest ci g le niezadow olony.

d. Byam tak zm czo n a , e zasnam w autobusie.

e. N ie z d a w a a m sobie spraw y, e jest tak pno! U cieknie mi autobus!

f.

Tacy ludzie n ie p o w in n i m ie w d o m u zwierzt.

9 . Pete jest tak u ta le n to w a n y, e m g b y zosta synnym aktore m ,


h. Przy ta kiej p o g o d z ie nie chce m i si w staw a z ka.

ril.i

n n r

/o tk u ia c v c h

zaaw ansow anych

85

Zaimki i okrelniki
P ro n o u n s a n d d eterm in ers
N a u k a o a ngielskich zaim kach jest do a tw a , poniew a w jzyku tym nie w ystpuje o d m ia n a rze czo w n ik
a n i zaim ka przez przypadki. Tak w ic polskim za im ko m je m u , //jo g o , d o n ie g o , o n im , z nim ,
bdzie o d p o w ia d a jeden angielski zaim ek h im " .
P odstaw ow ro l za im k w (p ro n o u n s) jest zastpienie rzeczow nika. M o g o n e za st p o w a zarwno
pojedyncze rzeczowniki w funkcji p o d m io tu , ja k rw nie bardziej ro z b u d o w a n e g ru p y rzeczownikowe,
na przykad:

Jane likes to read books. - Jane lubi czyta ksiki.


She likes to re a d books. - O n a lubi czyta ksiki.
Looking a fter the house and bringingi up c h ild re n is a d iffic u lt jo b fo r a sing le mother.
- Dbanie o dom oraz wychow yw anie dzieci to tru d n e za da n ie d la sa m o tn e j m a tki.

11 is a d ifficu lt job fo r a single m other. - To tru dn e za d a n ie d la sa m o tn e j m a tki.


N atom iast okrelniki (d e te rm in e rs ) nie zastpuj, lecz o p is u j rzeczow nik.
O to przykadowe okrelniki:

a bottle o f milk (butelka m leka),


this b o o k (ta ksika),
a little more time (troch wicej czasu).

6.1. Zaim ek osobowy Personal pronoun ______


Z a im k i osob o w e w jzyku angielskim zastpuj rzeczownik w d w ch podstaw ow ych fu n k c ja c h : podm iotu
lub d o p e n ie n ia .

6.1.1. Zaim ek w funkcji podmiotu


Subject pronoun
W jzyku a n g ie lskim uycie zaim kw w fu n kcji p o d m io tu

zdaniu jest o b o w i zko w e , p on ie w a

czasow nika nie wskazuje na w ykonaw c czynnoci, w przeciwiestwie


z a im k i w fu n kcji p o d m io tu :

I - ja ,

w e - my,

y o u - ty,

yo u - wy,

he - o n ,

they - o n i, one.

she

ona,

it - o n o , to,

forma

d o jzyka p o lskie g o . O to angielskie

6. Z A I M K I I O K R E LN IK I

n et

Naley pamita o tym, e zaimki h e oraz s h e odnoszq si tylko i wycznie do ludzi. Zaim kiem it moemy
zastpi za to rzeczowniki odnoszce si do przedmiotw, poj abstrakcyjnych oraz zwierzt. Zdarza si,
e zaimki he oraz she s uywane w odniesieniu do zwierzt, ale tylko w okrelonych przypadkach,
na przykad w celu podkrelenia ich pci lub gdy mwimy pieszczotliwie o swoim wasnym zwierzciu

3n

>nim
W

domowym. O to przykady uycia zaimkw osobowych:

M y mother is a very good cook. She spends a lot of time in the kitchen. - M oja mama jest
wietn kuchark. (Ona) spdza duo czasu w kuchni.

Ernest H em ingway was born in 18 9 9 . He is one of the best known Am erican w riters. - Ernest
* * * * zora,

Hemingway urodzi si w 1899. (On) jest jednym z najbardziej znanych amerykaskich pisarzy.

r2eQowni|t0

M y dog is very lazy. jt likes to sleep a lot. - M j pies jest bardzo leniwy. (On) lubi duo spa.
Zaimek you uywany jest czsto w form ie bezosobowej. Na przykad:

You mustn't smoke here. - Tutaj nie w olno pali.


You should never touch wires with w e t hands. - Nie pow inno si dotyka przewodw elektrycznych
dngle mother

mokrymi rkami.

6.1.2. Zaimek w funkcji dopenienia


Object pronoun
Zaimek w funkcji dopenienia zastpuje w zdaniu rzeczownik wystpujcy jako dopenienie, zarwno
blisze, jak i dalsze. Dopenienie blisze odpow iada na pytania polskiego biernika (kogo? co?), natomiast
dopenienie dalsze - celownika (komu? czemu?).

Polski zaimek

Zaimek w funkcji

Zaim ek w funkcji

podm iotu

dopenienia

me

ty

you

you

on

he

him

ona

she

her

ono

it

it

jpiewoz W '

my

we

us

y 0or 9l6

wy

you

you

oni, one

they

them

ach: podmfc

przykadowe zdania:

I saw y ^ y yesterday at the supermarket. W idziaam ci wczoraj w supermarkecie.


Look! It's John M yers! Do you know him? - Patrz, to John Myers! Znasz go?
It's mum's birthday next week. I need to buy her a present. W przyszym tygodniu sq urodziny
'nomy. Musz kupi jej prezent.

WICZENIA
U zupeni zdania odpow iednim zaim kiem o io b o w y t
o

Res is my beloved dog

is white with No k pots

b M y biofhei is o doctot
c

works in a hospital

Johnl Ste\e! Be quietl ..

w ill woke yout xislei u p l

d. Solly is my best frie n d .....................is loyal ond honest


e My parents one on holiday.

have gone to Spam

t. D avid Beckham is a football player


g

plays lor tos Angeles y mlaxy

Sofia lo ic n is a fa m o u s actress

is Ita lia n

h Mary was absent lio m sc hool

is sn k

i.

My cat sleeps all day

is very la;y

My neighbours are moving out

Imve bought a new

k. W oody Allen is a film dire ctor


I.

live?-, in New York

I hove o new chess . .

is long and black

m. M um has baked a chocolate coke

is deli, iousl

n I'm trying to learn (Jhineso, but


o

house

is very d illii ult

M e ond my Inends are g o in g to the cin e m a to n ig h t

always n o to

o n Fridays.

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n im za im k ie m o s o b o w y m
a. Iliis is a present fo r Sue. I his is o present o i
b. I to ld my p a te n ts a b o u t my

plans I la id

c. I b o rro w e d som e m oney Iro m lo in

a b o u t my plans

I hot lo w e d som e m o n e y Ira n i

d. I w ent o n h o lid a y w ith my Inends I w en! on h o lid a y w ith


c

D a d to o k me a n d my sister to the o p o ra

I )tid look

In the o p e ia

f.

I m ot M o ry a t the post offic e I m e t .................... yesterday

C a n I leave a m essage for M i lories? ( on I leave a m essage f o r

M y co l is sick. I took

C o n n ie , did M a rk tell

W e have b o u g h t o now sofa W e b o u g h t

lo rn , co n I offe r

I.

I've lost my glosses, I love you seen

to llio vel
a b o u t his sum m er p la n s?
fm m ||,n d ro p in the Ity . entm

so m e th in g to d rin k?

anywhere?

in M e o n d A nn w ore In o very e le ga n t restau ra n t ( )m boss b u d Invited


r.

I b o u g h t o b o o k fo r my lu ll,o r

lo m asked

I bought

n b n ,.I u b n u l

trj g o to the r (nem o w ith h im W #

r e

W o ild W m II

g n llig In m n rin w

ip

cinema

6. Z A I M K I I O K P E LN IK I

W y b ie rz p ra w id o w q o d p o w ie d :
a. This is Sally.......is my best friend.

a. she

b. her

b. Me and M ike work together...... work in a publishing house.

a. you

b. we

c. Jane called earlier. You must call .... back.

a. she

b. her

d. Do you like my steak? - Yes, .... is delicious.

a. it

b. he

e. M um , I'm hungry! Can you make .... a sandwich?

a. 1

b. me

f. Tom , tell ...., why is your sister so sad?

a. us

b. we

g. It's M ark's birthday tom orrow. We must buy .... a present.

a. her

b. him

h. John went on a date with Sue. He took .... to a restaurant.

a. she

b. her

i. W e're g o ing fo r lunch. Are you com ing with

a. we

b. us

a. me

b. 1

k. Is that M r W ilson? 1 haven't seen .... fo r a long time.

a. him

b. he

1. John's parents are both doctors. 1 met .... last week.

a. they

b. them

j.

You must tell .... the truth! 1 need to know everything!

6.2. Zaim ki i okrelniki azierzawtze

Possessive

pronouns an

Formy olcrelnika dzieraw czego w jzyku a n g ie lskim p o z o s ta j bez z m ia n bez wzgldu na |,


i rodzaj rzeczow nika, ktre okrelaj, w przeciw iestw ie d o jzyka p o ls k ie g o . Polskim zaimkom rr/?
m o ja " , m o je ", m o i" o d p o w ia d a jeden a n g ie lski o kre ln ik m y, np. m y c a r (m j samochd), rriy |<
(m oje klucze), m y s is e r (m oja siostra). N aley p a m i ta , e a n g ie ls k ie o k re ln ik i dzierawcze wv
.
.1 .
'
zawsze przed rzeczownikiem .

^
Ki

O to formy angielskich okrelnikw dzierawczych:

my

mj, m oja, moje, moi

our

nasz, nasza, nasze, nasi

your

twj, tw oja, twoje, twoi

your

wasz, wasza, wasze, wasi

his

jego (w odniesieniu do osoby)

her

jej (w odniesieniu do osoby)

th e ir

ich

its

jego, jej (w odniesieniu do rzeczy)

O to przykady:
m y p a re n ts (moi rodzice), m y house (mj dom ),
y o u r clothes (twoje ubrania), y o u r b o o k (twoja ksika),
o u r p la n s (nasze plany), o u r g a rd e n (nasz ogrd),
th e ir c a r (ich sam ochd), th e ir sa n d w ich e s (ich kanapki).

Z a im k i d z ie r a w c z e w jzyku angielskim wystpuj sam odzielnie, nie poprzedzaj rzeczownika.


Zazwyczaj z kontekstu zdania w iadom o, o jakim przedm iocie jest m ow a. Bardzo czsto wystpuj
na kocu zdania. Uywa si ich midzy innymi, aby unikn pow trzenia rzeczownika. Na przykad:
D on t ta ke this b o o k , it is m ine. Nie zabieraj tej ksiki, jest m oja.
Z kontekstu zdania wynika, o jakiej ksice jest m owa i d la te g o p o zaim ku dzierawczym nie pojawia si
ju drugi raz ten rzeczownik.
O to form y zaim kw dzierawczych:

m ine
y o u rs

mj, moja, moje, moi


twj, twoja, twoje, twoi

his

jego (w odniesieniu do osoby)

hers

jej (w odniesieniu do osoby)

its

o u rs

nasz, nasza, nasze, nasi

y o u rs

wasz, wasza, wasze, wasi

th e irs

ich

jego, jej (w odniesieniu do rzeczy)

dla poczqtkujqcych i zaowa nsowanych

. o POGA$

6 . Z A IM K I I OKRELNIKI

Oto inne przykady:

Me and M a ry have both bought new jackets. But hers was much more expensive.

- Ja i Mary kupiymy sobie nowe kurtki. Ale ej bya o wiele drosza.


Y our neighbours aren t very polite. Ours are very nice people. - Wasi sqsiedzi nie sq bardzo
grzeczni. Za to nasi sq bardzo miymi ludmi.

du no liob
nk m mj*

*lnne zastosowania zaim kw dzierawczych

d)'

Konstrukcja rzeczow nik + o f + zaimek w yraa znaczenie jed en z

key;

26 WVstSPujq

a friend of mine (jeden z m oich znajo m ych),


a cousin o f yours (jeden z twoich kuzynw ),
a neighbour of ours (jeden z naszych sqsiadow ).

W IC Z E N IA
Uzupenij zdania odpow iednim i okrelnikami dzierawczym i:
a. (he) This i s ..... ...................car.
b. (we) M ark and Jane a r e .........................children.
c. (they)............... .........house is big and comfortable.
d. (she) ................ ........ favourite actress is Julia Roberts.
e. (w e ).................

dog is called Spike.

f. ID ..................... .... parents like country music.


g- (y o u )............... .........car is very fast.
h. (she)............... ........ hair is long and shiny.
i.
j.

(we) W e like ... ...................neighbourhood.


(you) Is this .... ....................bag?

k. (he) John a d o re s ......................... car.


1. (it) Nice dress! 1 really lik e ......................... colour.

zeczowniko

m. (1) This is Mike,

> wystpuj

............... husband.

n. (y o u )............... ....... new haircut is great!


wedding is next Saturday.
o. (they)..............

:yk a d :

pojawia si

, na przykad:

U zupenij zdania odpow iednim i zaimkami dzierawczym i:


a. (I) This book i s ....................
b. (he) This car i s ....................
c. (she) These documents are
d. (you) This pen i s ................
e. (we) This house i s ..............
I.

(they) The other house is ..

g. (!) Jane is a friend o f .........

h. (she) A cousin o f ...............


i.

(we) A neighbour o f ..........

j.

(she) This umbrella i s .......

is coming tomorrow.
. has been arrested.

dla pocztkujcych zoowansowanych


www.jezykiobce pi

W I I I K A G R A M A T Y K A II, / T K A A N G I I O K I E G O

l* r / o k * / f f i/ z d a n ia , u y w a j c o k re iln ik w iz a im k w d z iw r a w . / y
u

Ihi% boni- bolon(js lo M ory

I)

Ilm I >0(ik w l

Hurm hookfc Imloipj Io l/N llm'.n bookfi om....... . . . . . ...............

im

lliifl book if.

li Im lo iii)'. lo M m y ifl (|u ito inl< m f-'.lif i(J.

il

I Im In u >! *. w liK li Im io n a ^

lli r . li o o l* lif^ lo n g 'i lo r?m

I Im I u u il w liii h bolongs lo m u i* vory long . . . ............

fj

I lio m boni*, b u lo n o lo llm m

li

lim

b o o k , |u ,,

u#' n ,n rtilliA f b<> rln (|.............. * .......... b o o l s

mi

iu

l,l, H Hhm|

li m i b o i im |

Ih r . b o o k r ................................. ....
b ool* r* v o ry lo r h j.

lh o im Im o l *. u rn

bool*; w h lr li Im lo n i) lo llm m

om

lir .lo m u l i l m i i K r ,

lio o l *. o m

hi&torlrol

dramat.
i

11u il boni btilongn lo you

I hol book If*

......................

Min boni wilii li lmloiM|\ lo you r. o I mm li novnl

. .

Imol- i% n I mn( li noVil

6. Z A I M K I I O K R E LN IK I

s** - s

ro,herK

6.3. Zaimki i okrelniki ilociowe


- kwa ntyfikatory Quantifiers
Zaimki i okrelniki ilociowe wyraaj w zdaniu bliej nieokrelon ilo, objto danej rzeczy, pojcie caoci

lub czci. Nale do nich m.in. som e oraz any, a take (a) few , (a) little , m uch, m any, se ve ra l,

every oraz each. O ddzieln grup stanowi tzw. zaimki rozdzielcze b o th , n e ith e r, e ith e r. Wikszo
5o k$ cre

z fyCh wyrae peni w zdaniu funkcj okrelnikw: towarzysz one rzeczownikowi i okrelaj go. Jednak
czasem si zdarza, e wystpuj samodzielnie w roli zaimka. Istotny jest fakt, i pojaw iaj si one w rnych
kontekstach gramatycznych. Naley zatem wiedzie, kiedy uycie danego okrelnika jest moliwe.

rench

novel.

6.3.1. some & any


Okrelnik som e (troch, kilka, jakie) wystpuje w zdaniach twierdzcych z rzeczownikami policzalnymi
w liczbie mnogiej oraz z rzeczownikami niepoliczalnymi.

There are some people in o u r garden. - W naszym ogrodzie sq jacy ludzie.


I've got some books ab o ut the W o rld W a r II if you need them. - M am kilka ksiek o drugiej
wojnie wiatowej, jeli s ci potrzebne.
Czasem som e moe pojaw i si w pytaniach, ale tylko takich, na ktre oczekujemy odpowiedzi ta k " lub
w probach i propozycjach:

W ould you like some coffee? - Masz ochot na kaw?


Can I have some w ater, please? - Czy mogabym dosta troch wody?
Okrelnik a n y (aden, jaki, jakikolwiek) wystpuje w przeczeniach oraz pytaniach

zrzeczownikami

policzalnymi w liczbie m nogiej oraz z rzeczownikami niepoliczalnymi:

I haven't g o t a n y m oney, I c a n 't g o to Spain w ith you. - Nie mam adnych pienidzy, nie mog
jecha z wami do Hiszpanii.

Have you g o t any news fo r me? - Masz dla mnie jakie wiadom oci?
There a re n 't a n y apples left, we c a n 't make a pie. - N ie ma ju adnych jabek, nie moemy
zrobi szarlotki.
A n y moe pojaw i si w zdaniu twierdzcym w znaczeniu kady, wszystko jedno jaki":

Any doctor w ill tell you that smoking can ruin yo u r health. - Kady lekarz ci powie, e palenie
moe zrujnowa ci zdrowie.

I d o n 't care, I'll accept any kind o f help. - Wszystko mi jedno, przyjm kad pom oc.

www-iezykiobce.pl

W'

poczqtku |qcych i za a w a n s o w a n y ch

93

U , ^

U z u p e ln ij z d c n io o kre sln ikie n .


,
a. I'm going fo r a walk, I nee

^ ^

b. Hove you ever tried


C. There isn t
d. There isn

fresh a ir.
w o n d e rfu l cakes?
^ ^

mQm

breacj |eft fo r b re akfa st.


^ ^

e. W ould you lik e ................................. e '


f Are th e re
people in the s h o p .
g. There a r e n 't................................... 0 , ! o n ,he C r ^
,
.... to m a to e s a n d m a k e so u p .
h. I m going to b u y ..................................
/
i. There are two bottles o f m ineral w ater, b u t there isn t .....................
j.

|uice.

Do you k n o w .............................................. w ords in Japanese?

k. W ould you lik e ........................................... m ' ^ ' n y ur c o ^ e e ^


|

We h a d ................................... ,ce cre am fo r dessert.

m. I n e e d ................................... advice.
n. You can buy this a t .................................... shop you w a n t.
o. There i s

m ilk left in the frid g e .

W y b ie rz p ra w id lo w q o d p o w ie d z :
a. Have you ever been t o

exotic co u n tries?

a. any

b. some

a. a n y

b. some

c. There a r e .......trees in the garden.

a. any

b. some

d. There is n 't

in fo rm a tio n a b o u t the p la n e crash yet.

a. any

b. some

h om ew ork fo r the w in te r h o lid a y s .

a. any

b. some

a. any

b. some

a. any

b. some

a. any

b. some

a. any

b. some

a. any

b. some

b. There is n 't

rain in the Sahara Desert.

e. I haven't g o t
f.

I'm going to g e t

fo o d fo r the d o g .

g. I've h a d ....... problem s with my c a r lately.


h. There a r e ....... letters fo r you on the desk.
1

tim e a go , I was involved in politics.

people spend m ost o f th e ir tim e w a tc h in g TV.

6. Z A I M K I I OKRELNIKI

6.3.2. m any& much


Okrelnik m a n y (duo, wiele) wystpuje tylko z rzeczownikami policzalnymi w liczbie m nogiej, zazwyczaj
w zdaniach przeczcych i w pytaniach (how m any? ile?):

There aren t that many good schools in this area. - W tej okolicy nie ma tak wielu dobrych szk.
H o w many boxes do you need to pack all yo u r books? Ile pudeek potrzebujesz, eby spakowa
wszystkie swoje ksiki?

W jzyku potocznym, w zdaniach twierdzcych m a n y bardzo czsto zastpowane jest przez lots o /

a lo t o f (duo, wiele):
I know lots o f / a lot o f people w ho w ould never take such a brave step. - Znam wiele osb,
ktre nigdy nie zdecydowayby si na taki odwany krok.

I have lots o f / a lot o f CDs, it's quite a collection. - M am duo pyt, to cakiem nieza kolekcja.

M any pojaw ia si take w zoeniach a g o o d m a n y oraz a g re a t m a n y w znaczeniu mnstwo,


bardzo duo".

A great m any university graduates are w ithout jobs now adays. - W dzisiejszych czasach wielu
absolwentw uczelni wyszych nie ma pracy.
Okrelnik m uch (duo, wiele) wystpuje tylko z rzeczownikami niepoliczalnymi, gwnie w przeczeniach
i pytaniach (how m uch? ile?). W zdaniach twierdzcych bywa czsto zastpiony przeza lo t o f (duo, wiele),
ktre moe wystpowa zarwno z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej, jak i niepoliczalnymi.
W twierdzeniach moe pojawi si w zoeniu z so lub to o - so m uch (tak duo), to o m uch (za duo).

I d o n 't eat much meat. - Nie jem duo misa.


How much m oney d o you need fo r yo u r holidays? - Ile pienidzy potrzebujesz na wakacje?

W IC Z E N IA
U zupenij p yta n ia much lub many:
a. H o w ............................... money d o you have?
b. H o w ............................... rain falls in Poland during autumn?
c. H o w ............................... eggs do you need for the cake?
d. H o w ............................... packets o f rice did you buy?
e. H o w ............................... people are you going to invite?
f.

H o w ............................... sandwiches do you want to buy?

g . H o w ............................... salt do you put in your soup?


h. H o w ............................... children are there in your class?
j.

H o w ...............................bread d o you want me to buy?

j.

H o w ............................... jars of jam did you buy?

k. H o w ...............................did those shoes cost you?


|.

H o w ...............................chocolale have you eaten today?

m. How . ' " " ' Z ' Z .

bars of chocolate have you eaten today?

r,. H o w ...............................times have you been to Londonv

u -

tL .in c u r h i zaaw ansow anych

95

j zyk a a n o ic ls k ic o o

W IELKA G RA M A TYKA

i - - r A n n i o m u c h lu b m a n y :
U z u p e n ij z d

0 . I d id n 't send my a p p lic a tio n t o

e. John d o e sn 't k n o w

A g re a t

p |o y |n g fo o tb a ll.

b j i n sPe n d s ...................
c . | d o n 't h a v e
...............................
d. My father doesn t k n o w

................. firm s w hen I was lo o kin g for a 0^

fu n n y sto rie s.
^ Q(jt n u c le a r p h ysics.

o f my"frie n d s use th e In te rn e t a t w o rk .

" ...............

fish last tim e we w e n t fish in g .

q. W e d id n 't c a tc h ...............................
y
, ,
s n o w fa ll la te ly.
h. We haven t h a d ....................
frie n d s .
1. Tim is very shy, he d o e s n 't h a v e .................................
j.

I drink coffee, but n o t ...................................

6.3.3. (a)

fe w

& (a) little

O krelniki fe w (m ao) oraz a f e w

(k ilk a , p ar) w y s t p u j w y c z n ie z rzeczo w n ika m i policzalny

F ew wystpuje w p oczeniu z s o lu b t o o - s o f e w (ta k m a o ) , t o o f e w (za m a o ):


I have a fe w ideas fo r Jim 's b irth d a y p a rty . - M a m kilka p o m ys w na imprez urodzinow Jima.
I'm g o in g to take a fe w d a ys o ff w o r k a n d g o to th e s e a s id e . - W ezm kilka dni wolnego wproci
i pojad nad morze.
She has few friends, she isn't v e ry p o p u la r. - O n a m a m a o znajom ych, nie jest specjalnie lubiano
I c o u ld n 't believe so fe w p e o p le tu rn e d up fo r th e c e r e m o n y . - N ie m o g a m uwierzy, e talc molo
ludzi p o ja w io si na cerem onii.

Okrelniki lit t le (mao) oraz a l i t t l e (troch) w ystpuj tylko z rz e c z o w n ik a m i niepoliczalnym i. Analog e r;


l it t l e czy si z so lub t o o - s o l i t t l e (tak m a o ), t o o l i t t l e (za m a o ).
I need a little fresh a ir. - Potrzebuj tro ch w ieego p o w ie trz a .
Since w e have a little tim e n o w , le t's discuss o u r h o lid a y p la n s . - S ko ro m am y teraz troch cl~porozmawiajmy o naszych plonach na w akacje.

You know so little a b o u t him! A re yo u sure h e 's the o n e ? - Wiesz o nim tok mao! Jesteipe*
ze to ten jedyny?

W y b ie rz p r a w id o w o d p o w ie d :
a. I can t a ffo rd to g o o u t w ith you. I have .... money,
a. little

b. a little

b. Excuse m e, but I hove .... questions,


a. few

b. a few

c. There are only .... days left till the d e a dlin e,


a. few

b. a few

d. Hurry up! W e have .... tim e,


a. little

b. a little

e. Very .... p e o p le attended the concerts because the tickets were very expensive
a. few
f.

b. a few

I saw Betty .... days a g o .


a. few

b. a few

g. M y w ork is my life, I have very .... tim e fo r social life,


a. little

b. a little

h. I m an ag e d to p u t aside .... m oney - we can go to the seaside this summer,


a. little
i.

I am a very lucky person. I have .... problem s,


a. few

j.

b. a little

b. a few

I can speak .... Spanish and French,


a. little

b. a little

U z u p e n ij z d a n ia fe w , a few , little lu b a little:


a . Jim feels very lonely, he h a s ...................................friends.

b.

U n fo rtu n a te ly ............................... can be done to save this species.

c.

There a r e ............................... skyscrapers in this town, it isn't very m odern.

d. Excuse m e, can I h a v e ................................ sugar in my coffee?


e. There i s ...............................rain in A frica.
f.
g.

I d o n 't speak G e rm a n , I only k n o w .............................. words.


W e have t o o

flo u r to make a cake.

h ....................................tourists com e to this town, there isn't much to see.


i.
j.

There is o n ly .................................... w ater in the bottle.


M y teacher h a s .............................. patience, she gets angry easily.

W IE L K A G R A M A T Y K A Z Y K A A N O .E L S K .E O O

6.3.4. every & each


O b y d w a te okreLlniki oznaczaa kady*. Jednak

event o d n o, s, d o kade, osoby lub

grupie, ma podobne znaczenie d o a ll (w szyscy] E v e ry w y s .g p u .e ta k e z wyrae,anei czasu, p . *

e v e n in g (kadego wieczoru), e v e ry y e a r (kadego roku), e v e r y f o u r y e a r s (co 4 loto).


E ve ry student gets n e rvou s b e fo re a n im p o r ta n t e x a m .

Kazdy student denerwuje si p

wanym egzaminem. (Wszyscy studenci d e n erw uj si przed w an ym egzam inem .)


E ve ry c h ild likes sw eets. - Kade dziecko lubi sodycze.

He says he has re a d every bo o k he has a t hom e. - M w i, e przeczyta kad ksik, ktr


w dom u. (e przeczyta wszystkie ksiki, ktre ma w d o m u .)
O krelnik e a ch odnosi si indyw idualnie do kadego re p re ze n ta n ta d a n e j grupy, jego znaczenie es*a
wsze:

During the exam each student g o t a piece o f p a p e r a n d p e n . - Podczas egzaminu kady srude~
dosta kartk papieru i dugopis.

They each had to ask fo r perm ission p e rs o n a lly . - K ady z nich m usia osobicie poproo pozwolenie.

Each book in the lib ra ry has its o w n n u m b e r. - Kada ksika w b ib lio te c e m a swj numer
A pples are 10 pence each. - Kade ja b k o kosztuje 10 p e n s w .
O krelniki
/

each

oraz

every wystpuj w ta kich zw rotach ja k e v e ry o n e / e a c h o n e (kady), eachof

every one of (kady z / spord):


Jane has three sisters. Each one has a d iffe re n t p e rs o n a lity . Jane m a trzy siostry. Kada z ni*
ma inny charakter.

Every one o f us knew w e w o u ld end up in tro u b le . - K ady z nas w ie d zia , e wpakujemys


w kopoty.
W IC Z E N IA

W y b ie rz p ra w id fo w q o d p o w ie d z :
a

w om an likes to lo o k g o o d .

b. I get n e rv o u s .... tim e I have to ta lk to my boss.


c

question must be answered.

of my friends has a m o b ile phone.

o l the players played really well.

I.

During the exam .... of us was h o o d e d the answ er sheet,

g. I have three d o g s

is different breed.

a. every
a . every
a. every
a. e ve iy
a. every
a. every
a. every

b. each
b. each
b. each
b. each
b. each
b. each
b. each

U z u p e n ij z d o n ia e a ch lu b e ve ry:
o.

Board m eetings take place

rv.
b

o TH6CO"
. 6 bus to
o irpeC!
o rfTleaves0VDS - 1 ^
r

two months.
u ix l
bolt an hour.

Of my films.

d 1 d0 ^ 1 ,o u r dress - ............................... is a different colour


e. I get o bonus from my b o s s ................................... three months.
f. Kiwis are 5 0 p e n c e .......
*
g. She b ou g h t fo u r balloons - one f o r ...............................o f her children.

6.3.5. Inne okrelniki ilociowe


O krelnik a ll (wszystko, wszyscy) odnosi si do oglnie do wikszej grupy osb lub przedmiotw,
/'/stpuje V/ zwrocie a ll of... (wszyscy z / spord) oraz w nastpujcych wyraeniach czasowych a ll

th e tim e (cay czas), a ll n ig h t (ca noc), a ll d a y (cay dzie):


A ll em ployees w ill receive a Christmas bonus. Wszyscy pracownicy dostan premi
boonarodzeniow .

A ll o f us need some peace and quiet from time to time. Wszyscy potrzebujemy od czasu do
czasu troch ciszy i spokoju.

He w as out a ll night. - Nie byo g o w dom u ca noc.

no (aden, nikt) wystpuje gwnie w roli przeczenia ze wszystkimi rzeczownikami,


none jest zaim kiem i nie pojaw ia si nigdy z rzeczownikiem. Wystpuje za to w zwrocie none of

O krelnik

(nikt z / spord):

N o person should be treated like that. - aden czowiek (nikt) nie powinien by tak
traktowany.

There is no d o u b t it was his fault. - Nie ma wtpliwoci, e to bya jego wina.


I have no m oney. - Nie mam adnych pienidzy.
I w ent to the shop fo r some shoes, but fin a lly I bought none. - W ybraam si na zakupy, eby
kupi buty, a le w kocu adnych nie kupiam.

N on e o f us e xpected that he w o u ld end up in prison. - Nikt z nas nie podejrzewa, e on


skoczy w wizieniu.
O krelniki p le n ty of, a g re a t d e a l o f, a la rg e n u m b e r o f oznaczaj duo, mnstwo" i mog
by uywane zarw no z rzeczownikami policzalnymi w licznie m nogiej, jak i z niepoliczalnymi.

A la rg e n u m b e r o f people are a fra id o f going to the dentist's. - Mnbstwo ludzi boi si? wizyty
She spends a g re a t deal o f time lo o kin g after her garden. - O n a spdza bardzo duo a o s u .
zajmujc si swoim ogrodem .

S everal (kilka) uywane es! tylko z r z e c z o w n i k a m i policzalnymi:


There a re o n ly several p e o p le I can trust. - Jest tylko kilka osbb, k.bgzm

d lo po i zqku|qcyd> i zaaw ansow anych


www |fuylaobr;e.pl

'IE L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K IE G O

E n o u g h (wystarczajco duo) u iy w o n e jest z rze czo w n ika m i p o lic z a ln y m i w lic z b ie m nogiej or0!
z rzeczow nikam i n ie p o licza ln ym i:

A re th e re e n o u g h glasses fo r e v e ry b o d y ? -

Czy jest w y s t a r c z a n o

cluzo kieliszkw d|Q

wszystkich?

There is n 't e n o u g h ro o m fo r six p e o p le to s le e p h e re . - Tutaj n ie m a w ystarczajco duo


m iejsca, aby m o g o spa sze osb.

I'v e h e a rd th a t h e's g o t e n o u g h m o n e y to b u y o u t th e c o m p a n y . - S yszaa m , e on mQ


w ystarczajco duo pienidzy, eby w yku p i c a firm .

M o re (w icej), m ost (of) (wikszo), the m o st (n a jw i ce j) u yw a n e m o g by z rzeczownikami


p o licza ln ym i oraz n ie p o licza ln ym i:

Y ou n e e d m o re cheese to m ake a p iz z a . - P otrzebujesz w i c e j se ra , eby z ro b i pizz.


O u r c o m p a n y needs to b u y m o re c o m p u te rs to w o r k e ffic ie n tly . - N asza firm a musi kupi
w ice j k o m p u te r w , aby sp ra w n ie p ra c o w a .

M o s t p e o p le a re c o n v in c e d d rin k -d riv in g s h o u ld b e s e v e re ly p u n is h e d . - W i k s z o ludzi jest


p rz e k o n a n a , e jazda po p ija n e m u p o w in n a by s u ro w o k a ra n a .

M o s t te a ch e rs d o n 't e a rn e n o u g h . - W ikszo n a u czycie li n ie z a ra b ia w y s ta rc z a j c o duo.


M o s t a ccid e n ts a t h o m e h a p p e n b e ca u se o f ca re le ssn e ss. N a jw i c e j w y p a d k w w domu
zdarza si przez nieostrono.

Less (m n ie j), th e le a st (n a jm n ie j) uywane s z rz e c z o w n ik a m i p o lic z a ln y m i w lic z b ie m n o g ie j oraz


z n ie p o lic z a ln y m i:

I e a rn less m o n e y n o w , b u t m y jo b is v e r y in te re s tin g . - Z a r a b ia m te ra z m n ie j p ie n i d zy, ale


p ra c a jest b a rd zo cie ka w a .

There a re less cars on th e streets these d a y s b e c a u s e o f th e h o lid a y s . - Z p o w o d u w akacji


na u lic a c h jest teraz m n ie j s a m o c h o d w .

O u t o f th e w h o le fa m ily , m y m o th e r has th e le a s t p a tie n c e . - Z c a e j ro d z in y m o ja m a m a mo


n a jm n ie j c ie rp liw o c i.

'e w e r (m n ie j), the few e st (n a im n ie i) uyw ane sq tylko z rz e c z o w n ik a m i p o lic z a ln y m i-

Fewer people turned up to the meeting than we had expected.

- N a s p o tk a n iu p 0 |a w ,lo s i,

m n ie j o s b , ni oczekiw a lim y.

D u rin g th e e x a m , he s c o re d the fe w e s t p o in ts . - Podczas e g z a m in u z d o b y t n a jm n ie j punktw

Z A I M K I I O K R E L N IK I

W IC Z E N IA

W y b ie rz p r a w id o w o d p o w ie d :
There aro .... m odels ,o choose from . Please, have a look a. o u r catalogue

a few er

b. plenty of

b. I have .... suits to choose Irom in my wardrobe

a. the fewest

b. several

c. I he sales assistant showed me a few ties, but I liked .... of them,


a. none
b. no
d. I couldn't buy any bread because .... the shops were closed,
a. no
e

ch ild should be denied the rigfit to a happy childhood.

a- no
f.

b. all
b. none

To our surprise, .... people attended the exhibition than we had expected,
a. more

g. I'm afraid
a. several

b. the most
Id o n 't have .... money to help you.
b. enough

h I'm com pletely broke. I have .... money.


a. none
i

o f my neiighbours heard anything when somebody broke into my flat,


a. none

j.

b. no
u,
b. no
no

Jim is the m ost c re a tive in o u r team . H e's got .... ideas,


a. several

b. plenty o f

Przetumacz na j zyk angielski:


a. Wszyscy sp ord m o ic h p rz y ja c i lu b i aktyw nie spdza czas.

b. M u s ia a m je ch a ta ks w k , poniew a nie przyjecha aden autobus.

C o ra z w i re j o s b spdza w a ka cje n a d polskim m orzem , zam iast jecha za g ranic

O trzym a lim y k ilk a cie ka w ych o fe il o d naszych partnerw biznesowych.

N ie m a m y w y s ta rc z a j co d u o pienidzy, eby loiaz spaci poyczk.

M a m y m n stw o czasu, nie musisz si spieszy.

9 N ikt ze znojom yc li M a rk u nie p rzyje ch a p o n ie g o na lotnisko.

h / a d n a dec yzju n ie /o s ta a jeszc ze p o d j ta

^ 7aim KI m o w - _ ----------'9.

zoimkw nieokrelonych naleiq: som e oraz any, ich z o e n ia : som ebody, som eone, somethin
Z0'm
anything, a take n o b o d y , n o th m g , everybody, e ve ryth in g , all, 0nft oroz
"

Do zaimkw nieokreb<
anybody, an yo n e , a n y th in g , o take
zaimki you i th e yr

troch ( ((kj|ka" , jakie ", niektrzy". Zazwy,fCZQj

^rnzai p e * " * n ie o kre lo n .los . . ||ociowych, ktrym pow.cony bdz.e nastpny


Some oroz any *y ^
w ,unkqi okres
samodzie|nie i peni funkcj zaimkw. Some
,0Wr

Y! Czasem jednak, cho duo rzocte,, pop ^ 'Q

h j p ie c z e n ia c h . Na przykad.

like to spe
WG,cWng TY' ' Niek,6,iy
Sorne *people
wakacje
telewizi.
obpe? J q mam troch.
WUNVU|v w domu
------ ogldajc
_
Who's got change? I've got some. - Kto ma (Okies arounc?
....... .........
Who's go. change? I W
had a n y mo re s in o . .h en ?
I got news from Tom last month. And have you had any more since then? - W zeszym miesiqcu

aT

.iv#!f
tpcn^
r . ai
&

miaam wieci od Toma. A od tego czasu miaa jeszcze jakie?


Powszechne w izyku angielskim s zoenia z some i any.
Zaimki s o m e b o d y /

so m eo n e

(ko),

(co) wystpuj zawsze w zdaniach twierdzcych:

s o m e t h in g

Somebody has broken the window. - Kto wybi okno.

tfaatnock

I've got something in my eye. - Co mi wpado do oka.


Zaimki

anybody / an yo n e

(kto) oraz

a n y t h in g

(co) wystpuj w przeczeniach oraz pytaniach:

Is there anyone here? - Czy kto tu jest?

pi

There isn't anything to eat. - Nie ma nic do jedzenia.

:"*oarinc

Zaimki te mog take wystpowa w zdaniach twierdzcych, ale w innym znaczeniu:


(ktokolwiek, kady) oraz a n y t h i n g (cokolwiek, wszystko).
Anybody can do it. - Kady moe to zrobi.

anybody

/ anyone

Anything can happen. Wszystko moe si zdarzy.

flQ

Inne zaimki nieokrelone:


nobody / no one (nikt)
w ic z e n iu .

MP

d* * * . - Nik. i . byl w stania M pom6c p * , " * * *

N" =n, k .w a ^ i 9 .- N ik nic . e . * , . ,

NX,

nothing (nic)
Nothi
Nothing can spoil my mood today. - Ni nie popsuje mi dzi humoru.
b0we90
There is nothing interesting on TV tonight. - Dzi wieczorem w telewizji nie ma nic c

e v e ry b o d y / e v e ry o n e

X
102

t Z

(kady)

r e' bU n ne kneW

U,

w a s . - Pytaam kadego, ale nik. nie * *

ybody l.kes to relax on the beach. - Kady lubi relaksowa si na play.

^ PClq,kUW^ 1 ta -n ,w 0ych

S*

Wi

*1.

c \
\
> \

everything (wwyrtko)

|V lo*f evefyihtngl 5trocilern ws/y*tkol


I fveryth.ng i. going to change *oon. WWy, ^ fl)WfJ(ogo ^ ^
I oil (wi/yv /, wv/stko)
B Thu winner fqki all,

/wyoy/rxj bmf/h //uytlkv

yo u / they / one //y4tpujr; W form/


ogr-lrie pnwdy / opmie, no priyM atj
I

They .oy green tea it heal.hy

n f*O lo b o w | N l w ik a m m nn L

M,/W1 5M?, M zfe)ofto ^

1.1 One never know* whof w ill happen tom orrow

I
(

konltfdnq o v fy , k & wyro/

N<n,i

You con learn o foreign language more ea.ily when you g V X o a d ' 7 2
ki/Jy wyidzie *,9 M granKq.
*

M v a y t if# jfzyiuj

psopI likn spicy food/ while otbors pnsf#r more daficote mal*

b t/ork <s u n p ra d icto b l*

<

i| possible.

........

nov#r know who) th future will bring

d. Knock, knock)

I* thr............................. ........ thara?


has v*ni Mrs I #iw<s photos of h#r husband and hi* lovr

I I'v* hoard you //on a lot f/f moru / on the: lottery Con you tend me
..

can happen.

h W ^w boording it asy a n d fun.

co n try rt,

Both teams play roally //II

, w as destroyed by it fire,

I bid you do it youriftlf or did ..

help you?

hz^ttumac* no j*/yk angieltkt:


o Mdwi si?#/ totWtej nauc/y< .if j^/ykg obcpgo, gdy mipszki sifj /a g ra n fc q

/tf/.r-tulo |>ri
i pfOCO fll# wyn

^ ,

nr. jqlnych kwolifik.rjC|i K o / d y i i a / fJ# 0 ft

^ h o w o to m pomo< y, d i o n nh hi# Erobff

'wumtey w jaktej |t

tfudhf) fytwcK|)

Or rf fMrrriir
f ^ r k to c h o c i" (Qt odwig<i/f| IruJ/e, wle, ie to n/enomowity kro|

g wyMn*/
h- Ki,

00 WMnego < ,y , 4

W)sfO'//j| rite

tolo?

l#1 ,,i5 *JO' /lr<?t ote mki m wie, kk> to byl

riio fHsrv/qikvifty1*1* t"0*0''*

taovt\*

^
5

interrogative pronouns

Z a im k i p y g j

-----------------

"

t l Z c ^ o e ^ o w y c h . N a jw a n ie js z e z n ic h to w h a t (c o ), w h o

*5S

/$ *L

Zoimfc P t: uZyWOOe *

which <try- ktro)Zaimek whot (co)


jaki, ja ka , ja k ie '. G e n e ra ln ie uyw om y g o w odn^esten
Zaimek w h crt odpowiodp polskiemu * c o ' oraz

J * --W*
o*
, -f
s d'
t*

o przedmiotw

W h a t is this
this? - Co to t s t^ ^
_ Wc o bya u b ra na na p rzyj ciu ?
W h a t did you w e a r
W h a t is yo u r new b o y frie n d like ? - Jaki jest tw j now y c h o p a k ?

&
*****

Zaimek w h o (kto) o ra z w h o s e (c z y j)
Zcimek w h o odpowiada polskiemu . k t o '. Naley zw rci u w a g , e p o z a im k u w h o w czasach prosty
(np P re s e n t S im p le iub P a s t S im p le w pytaniu o p o d m io t nie w y s t p u j czaso w nik posikowy, zess,*
szyk zdana twierdzcego. Ilustruj to dw a ostatnie przykady p o n i e j:
W ho is you r best friend? - Kto jest tw oim najlepszym przyja cie le m ?
W h o can answ er this question? - Kto potrafi od p o w ie d zie n o to pytonie?
W ho wants coffee? (nie W ho

wont co ffe e ?,* - Kto chce kawy?

W ho told you all those lies? (me: W fro-otH gii vou a ll those ires-?) - K to p o w ie d z ia ci te wszystbe

^seouro

kamstwa?

Zaimek w h o se odpowiada polskim zaimkom czyj, czyja, czyje, czyi*7.


W hose bag is it? - Czyja to torba?
W hose fault is it? Czyja to wina?

wJangi

-o
Whom jest form dopenie,ow zoimko w h o , ktro jest bliska p o ls k ie m u k o m u , k o g o , k im '. N ote

iednok pamita, ze jest ono coroz rzadszo i powoli wychodzi z uycia, za st p o w a n o powszechnie P*
Whomdid you see? lub Who d id y o u see? - Kogo widziae?
kino?

y 9 " * anem a? lub W ih

^ 0 d id

y u 9 0 to

00^
cine m a? - Z kim p o s a d o

Zaimek w h ic h (ktry)

k,re" (sPo i r d kilku ), m ona g o uzywo z*><*>*

w odniesieniu do p rze d ^io t w ^ T


Which shoes nr

' Sb:

W
hich. exercises
U /L.
------'es nave you

wh' * * b . !c=y ,

t0 d.r? / ? K,re buty dzi


zaoysz?
uy w
ozysz*

? kis

Ktra scena fj|mu bya najlepsza?

104

d, Pczqtlc(j

! 0aan5owonych

w .

Zadaj p y ta n ie d o z d a n ia :
0. Mary is washing the dishes. W h o .....................................................

^
^

b. I bought a book for Mike. W h a t...................................................


I

c lam looking for my glasses. W h a t .....................................

.................

d. This car belongs to my boss. Whose .

e. We should invite Mark. W hom ...................................................


I

......

f. Jane will help me prepare the party. Who


q. Steve told me your secret. W h o

...............................
2

h. The black suitcase belongs to me. Which


1. I prefer the red dress. W h ich ..............
!

..........................................

j. I spoke to your secretory on the phone. To whom


______

Zapytaj o podkreslonq cz zd a n ia :
a. Mgik broke his leg.
..........

b. I met my old English teacher in the park.


c. I like the long, black dress the most.
:

.........................................................................................................................................................

d. We only invited our closest family and friends to the wedding.


e. You should ask Jane to help you with your French.

f- Ifim is responsible for research and development in our company.

g. Billy ate your chocolate cake.


..........................

car is blocking the gate.

_______ ____

h6

Z a im k i
r , - >

i okrelniki rozdzielcze
, w p r o n o u n s and determiners

n , / d , U / y * i.

OWW, ody musimy do kon a wyboru midzy osobami h*

N n iilm r - . * . both .M y,/*, /<wwn dw ch (v/.dm iotw lub osb;


o th e r

o th e r,

other,

wiU/*| (jn/py

6,6,1, either, neither & both


(Julin / 11/yt*n 111 in./ hyc utywony in/mu / i/ri( /ownikiem lub /nimkinm w liczbie pojedynczej,
<, inh bMMiM.I/ittlhif krelnik len wy*ljpu|e k ik e * f w /lutwnlach / zaimkami e i t h e r o f u s / t h e m /
t lili

yu / ih n te ilil
h o y o u w o o l m o p m

mi

I d o n 't m in d , I'll h a v e e i l h e i

c he*/ /upt> c/y s te k ?

Wszystko

<|nm jedno t Iw*m Ii (wt/yMko Im iiut, t* nlbo to)

i loiotot Ml llio.ili?

I ithai fi (Ilia ly ma

kino <. y trulli?

iimt ma Ion it. t In in op 1 1m |l<j< a I nimi of u i cun do it

Imino / dwi h mi posuje


Ktoi tu musi posprzta Jedno z nas

jrnhi
N elthei (<mlv>i ksO.li) j*t tak/e nzywony i i.-m/rwnikiem M> zaimkiem w Ik zbie pojedynczej lub
ontiMikipImiu Wy
t ot vs doimun h neither of us
th e m
you th o s e ikl Okreslnik ten
nliM*u|e xii* |uk |Hm toma, vvl<p . oownik vs ktimt me vmn^o |v/ oimy pi/eczqcei

Ihi yoi wtnt unip oi taokf

Nelthei one.

t hies: mp v s tlnkv

Nie chc< .wdnogo i tyck

tkvOv h
W \*m \ m t h e a t r e ?

N e it h e r lutt m e

kino a \ teolHr

Wlui I U|H|| lo leo n op the p late you or Tomt


i *mio

Aulne t dwx\h

Neither of es

hove

Ravine iwt

Perl* (o I mj oh(a ohote)


MWe wyvtytOvvnC t i un rownik nn toimMeny |u^ So
krf4(\ie r e h ath of o t 4 them y o u thoeertd*
toil hsy * ssata token to rhe h o o d m n t t e f Km m ttb e h a v H U ) Ofewfoo h k \X v .

do

.*

n<*
**> tu
mi

pWMriu W o. (ok , m b *m k
p ie te n l* Km

v howK^te vxtktu
Mm

U o th o t y o u

ippla pief
.

W v n

t u o w o * sVs> m \V $ o t v

I ion I knv'M I | <# hWK

. >
*

** **
^

v ^s\> v :w v\ v. x>
^ iw te ia

6. ZAIM KI I O K R E IN IK I

6.2. another, the other(s) & other(s)


(inny, nastpny, jeszcze jeden) wystpuje w roli okrelnika przed rzeczownikiem w liczbie
Ljjedynczej lub samodzielnie jako zaimek:
Can I have a n o th e r p ie c e o f c a k e ? Czy mog dosta leszcze jeden kawaek ciasto?
One man held th e d o o r , a n o th e r b r o u g h t in th e b o x e s . Jeden mczyzna trzyma drzwi, inny
A n o th e r

wnis puda.
O th e r (inne, inni) wystpuje z rzeczownikiem w liczbie mnogiej lub z zaimkiem ones:

| liked the film , b u t o th e r p e o p le s a id it w a s b o r in g .

Mnie si ten film podoba, ale inni ludzie

mwili, e by nudny.
When I was at s c h o o l, o th e r p u p ils use d to la u g h a t m e.

Kiedy byam w szkole, nni uczniowie

miali si ze mnie.
I like these shoes, b u t c a n y o u s h o w m e som e o th e r o n e s?

Podobajq mi si te buty, ale czy rno/n

mi pani pokaza inne?


Others (inne, inni) wystpuje zawsze samodzielnie w roli zaimka:
Some people like to g o to th e s e a s id e , o th e rs p r e fe r th e m o u n ta in s .
morze, inni wolq gry.

Jedni lubiq jedzi nod

The o th e r (ten drugi) wystpuje zawsze z rzeczownikiem w liczbie pojedynczej lub z zaimkiem o n e

We took on tw o n e w e m p lo y e e s . O n e re s ig n e d q u ic k ly , b u t th e o th e r m a n p r o v e d to b e
a brilliant salesman. - Zatrudnilimy dwch nowych pracownikw. Jeden szybko zrezygnowa, ale
ten drugi okaza si wietnym sprzedawc.
I have two y o u n g e r b ro th e rs , o n e is fiv e , th e o th e r o n e is e ig h t y e a rs o ld .
Morn dwch
modszych braci, jeden ma pi, a drugi osiem lat.
I like this shirt, but I'll take the other one. - Podoba mi si ta koszula, ale wezm t dnjgq
The o th e rs (inni, ci drudzy) wystpuje zawsze samodzielnie, bez rzeczownika w roli zaimka

There ore two distinctive g ro u p s in o u r P arty. W e s u p p o rt the re fo rm s , th e o th e rs a r e s tr o n g ly


against them. - W naszej partii sq dwie wyrane grupy. My popieramy reformy, ,nni sq zdecydowanie

WIELKA O..MATTKA ZKKA ANGIELSKIEGO

6 6 3 Konstrukcje either... or.., / neither..,

nor... / both... o n d ...


W konstrukcji

(albo..., albo...) mog wystpowa zarwno rzeczowniki, czasw*,,;

e it h e r ... o r ...

przymiotniki, jak i zaimki.


. .
. ., ..
HI have either a glass o f w in e o r just an o ra n g e |u ic e . - Napii si albo k.el.szek wina, olbofylkc
soku pomaraczowego.
W e ll either g o on fo o t o r ta ke a ta x i. - Albo pjdziemy piechot, albo wemiemy takswk.

Podobnie w konstrukcji

n e it h e r ...

n o r ...

(ani.., ani...) mog wystpowa rzeczowniki, czasownik,

przymiotniki oraz zaimki.


Jane's new b o yfrie n d is n e ither in te llig e n t n o r h a n d s o m e . - Nowy chopak Jane nie jest on

inteligentny, ani przystojny.


I eat neither m eat no r fish. - Nie jem ani misa, ani ryb.

Analogicznie w przypadku b o t h ...


przymiotnikw i zaimkw.

a n d ...

(zarwno..., jak i....) moemy uy rzeczownikw, czasownikw,

Both M a ry and Tom to o k th e ir d riv in g tests last w e e k . - Zarwno Mary, jak i Tom zdowol;

w zeszym tygodniu egzamin na prawo jazdy.


Both diving and clim bin g are d a n g e ro u s sports. - Z arw no nurkow anie, jak i wspinaczko to

niebezpieczne sporty.

WICZENIA
Uzupenij zdania either , neither lub both:
a.

W o u ld

you

lik e c o f f e e o r te a ? -

.................................. s Q K

fo r m e .

accident a n d t h e y w e r e
c. Whot shall we listen to? Miles Davis or Woyne Shorter? - .
b.

I to ld

m y p a re n ts a b o u t th e

d.

M um

e.

T o m ! J . m i .................................. o f y o u ! C o m e

f.

T h e s e a s i d e o r t h e m o u n t a i n s , ..........................

g.

u
I w o u ld

sh o cke d

to

h e o r such

, don't |ike joc

a s k e d m e o n d m y b r o t h e r t o h e l p h e r i n t h e g a r d e n , b u , ................................. o f u s h a d t i m e t o d o H

.
4
a s k K a te

.
o n d

,
Jane

4
to

,
,
h e lp

to th e k itc h e n

r ig h t a w a y !

sound:

m e

p re p a re

g o o d to m e
th e d in n e r , b u t

. .

<

1M

fe e l lik e

g o in g
J

lh e m

aw ay.
c o n r e a lly

cook.
h.

new s.

W h ic h d re s s d o y o u

lik e , th e r e d o n e o r th e g r e e n o n p ?
I h a te d re s s e s .

6. Z A I M K I I O K H l S L N I K I

jm

vVyl'H i / prawldtowq o d p o w ie d i:

KE II,,,

ISslujl.lly clamoflod Can you show mo

b another
|, tinondiiinfti seem* .1 little irmxpenoncod but
.........
11 olhor

one?

<1 ''I'''

, borne people in oui office 00 oul lor lime li


,1, other,
b o lh o T ......

k
"

"
.
'Ch8S " 1ey brin

h o im .

,1 Alt. 1I1 explosion son. people wet token 0 ho*Dltel


n olhei
b. the other
' " v,t,,ms wer '^a to d ot the scene.

the Mile is delicious I Can I have


" ,,,(i a,ho'

piece?

b. another

*^ T 2 T bi"- MtenB h*- *'*-*

h the other
,b

another

h tttiu m a c * no j f * y k a n g to tik i:
a

\\. i\>P|o ivKuno a m ro6 | k ito m s w ic n b io li, : v m o j b m t s tia c it p fa c ^

t> Vt'^iVvd; r-My do Ktnv oU>o opu'Mnn :nojom>vh : obrr-MON p a rtilm a w no DVD
mawno Moy |ok jf>| norc*ony Toro ntg c hcq dutagopntyj^da weseJngo.
N t '\\My\ am somoi hodu, ctni ptavva |tudy

v>stvv^puj^:

vnvans olbo :nwygnvjs$z : proey

h'isio ShMtiu stodu,e . biology, I chemit}

W IE L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N O i i l S K l i O O

6.7. Zaimki
Zoimki wzajemne

w z a je m n e

e a ch o th e r

oraz

R eciprocal p ro n o u n^

o n e a n o th e r

(wzajemnie, nawzajem, midzy sobq) dotyQ

midzy dwiema lub wicej osobajm, Mogq one byt* u/yweme zamiennie:
H o w lo n g h a v e y o u a n d M a rk k n o w n e a c h o th e r?
Jak dugo znano si / Markiem?
I'v e h e a rd th a t Sue a n d G in a d o n 't lik e o n e a n o th e r?
Syszaam, e Sue i Ginn
ma ,

,
lubiq
jl

nawzajem.
In m y fa m ily , w e a ll tru s t o n e a n o th e r. - W naszej rodzinie ufamy sob.o nawzajem.

Nie naley myli zaimkw wzajemnych / zaimkami zwrotnymi:


Blotce a n d Sa r a l i W th e m selves. Znaczyoby to: Blake i Sara lubiq si (lubiq samych siebie)
B lake a n d S a ra like ach o th e r.

Blake i Sara lubiq si nawzajem.

6 . 8 . Zaimki zwrotne i emfatyczne


Reflexive and intensive pronouns_____
Z a im k i z w ro tn e

Zaimki zwrotne odpowiadojgee polskiemu si, sobie, siebie, sobq" majq w izyku angielskim rno formy
w zalenoci od osoby. Oto one:

Z a im e k o s o b o w y

Z a im e k z w ro tn y

m y s e lf

you

y o u rs e lf

be

h im s e lf

she

h e rs e lf

it

its e lf

we

o u rs e lv e s

you

y o u rs e lv $

they

th e m s e lv g j

O to przykladowe zdania:
I burnt m yse lf while cooking. Sp0rZyfam si
,
You must learn to look after yourself
^
9 ui(l c*
A re you e n jo y in g yo u rse lve s ?

Dobr7o s i^ b a l.v

dboci sieb,e

gramatyka j

^ yka

AISIi>,ICfc'

WIELKA

Uzu H ii zdonio p o d "/ 2 m l0m i:


each other
yourselves
itself
himself
y urself
myself
a. Mary and Jim are perfect for

ourselves
one another

it's a perfect slat! lor a long friendship

b, II two people trust....................


c j cu|
................................while peeling the potatoes.
d. Did you really make this c a k e ............................................ ^
e. Dear friends, I'm sorry but I can't help you, you'll hove to m a n a g e ..................
I. Jim has found.........................................a new apartment in the city centre.
g. This problem will sooner or later solve................................... ...........
h. We must stop blaming.......................................... lor this situation. It's not our fault.

[ J W yb ie rz p ra w id lo w q o d p o w ie d z ;

a. I've heard Jane talk to .......


b. Me and my neighbour don't lik e .......
c. He's so selfish! He thinks only o f .......
d. We must support.... jn (Kis difficult situation
e. They've bought.... a brand new sofa.
Help
to another piece of cake
9 Me and my best friend always buv
h Hwe don't trust .. we should break up^

a. itself

b. herself

a. each other

a. one another

b . him self

a. each other

I), ourselves

a. each olher

themselves

your so If
o Yourself

m yself

a eQch olher

h ourselves

a.

b . on e another

o u rs e lv o s

ourselves

6 .9 .

Zaimki i okrelniki wskazujce


Dem onstrative p ro n o u n s a n d d e te rm in e rs

W jzyku angielskim okrelnik wskazujcy przyjmuje w liczbie pojedynczej form t h i s , w liczbie mnogiej
za - th e s e . Odnosi si on do osb, przedmiotw oraz zjawisk bliskich mwicemu w czasie i przestrzeni.
polskim okrelnikom ten, ta, to, te, ci". Na przykad:
this com pute r (ten komputer) - these c o m p u te rs (te komputery),
this engineer (ten inynier) - th e s e e n g in e e rs (ci inynierowie).

O dpow iad a

W odniesieniu do osb, przedmiotw oraz zjawisk odlegych mwicemu, w liczbie pojedynczej uyjemy
okrelnika t h a t, a w liczbie mnogiej - t h o s e . Odpowiadaj one polskim okrelnikom tamten, tamta,
tamto, tamte, tamci". Na przykad:
that w in d o w (tamto okno) th o s e w in d o w s (tamte okna),
that man (tamten mczyzna) - th o s e m en (tamci mczyni).

Okrelniki peni rol zaimkw wskazujcych, gdy wystpuj samodzielnie, bez


Oto przykadowe zdania:
W hat is this? - Co to jest?
Give me that! - Daj mi to!
These books a re m ine a n d those a re y o u rs . - Te ksiki s moje, a tamte twoje.

rzeczownika.

Do okrelnikw wskazujcych zaliczamy take swko s u c h , ktre wystpuje w niezmienionej formie

z rzeczownikami w liczbie pojedynczej i mnogiej. Jego znaczenie odpowiada polskiemu taki, taka, takie,
tacy". Rzeczowniki policzalne w liczbie pojedynczej po s u c h wystpuj zawsze z przedimkiem nieokrelonym
a ub a n . S uch czy si z rzeczownikiem lub z rzeczownikiem i okrelajcym go przymiotnikiem.
Na przykad:
Such a person sh o u ld n e v e r be a llo w e d in this fa n c y c lu b .
wpuszczono do tego eleganckiego klubu.

Taka osoba nie powinna by

It was such an in te re stin g s to ry th a t w e c o m p le te ly lost tra c k o f tim e . - To bya toko ciekawa

historia, ze kompletnie stracilimy poczucie czasu.


o rwnaj uycie such i przyswka so w Rozdziale 5.5 .

'yfeobca.pl

dla poczqtkuiqcych . zaawansowanych

a. (To)............................ w
b. Who ore (ci).............................people?
c. Does (ten)...........................colour suit me?
d. (To)
place is absolutely beautiful I
e I prefer (tamte)
shoes on the upper shelf.
f. How much are (te)...........................oranges?
g. Excuse me, is (ten)...........................your pen?
h. Look at (tamte)............................ houses on the hillj
i. (C i)............................are my friends, Tim and Sally.
j. (Tamta)............................ girl over there is my sister.
k. What's (tamten)............................ terrible noise?
I. I need a copy of (te)........................... documents.
Przetumacz na jzyk angielski:

a. Przepraszam , czy to miejsce jest zajte?


b. Tamta restauracjo, w ktrej bylimy, byo bardzo drogo
re buty podoboiq ci si bardziej? Te czy tamte?
oko odwoga powinno by nagrodzono
e. Tako kobieto to skorb.
!;
ten CZerWOny d o c h d naley do ciebie?
9 - Kim |est tamto kobieta no zdjciu?

V
i .
;k

**> < * w * * ,

iJCLjglml w z g l o r i M r

^ IS l l ^ R r o n o u n s

'O . to?, t o ^ i f c " J * nlaeh

V,

' s01 who1 (eo1 '

odnosz, a przed okrelajca


krycl)*- W zdaniu
* *Un^c'' zaikw wzgldnych > Sf>
**too omwione w Rozdziale k pr/ydow,T Uycie z a im k T ^ ^ n P n e <xo*r)iku. o ktrego
kuzynka.

7 9 ,he P'ono is ,y Cq

0 P^ydawkowe".

The book whichU made WQS real'y del


' y" ^
0 " P' n,n,e' * ^
S 0n 'he tab|e is Mary's'U
/upa' ktrg zrobie b t
Ks,gzko
I
^ PVna
na stole, naley do Mary.

114

/JUi pO Ciqlku\q<tych i i.a<>wan*Qv*onyc\ \

7. Rrzyltnkl Prepositions
7.1.

Priyimki

ciasu Prepositions of tim&

I'uyiiith no|* /v5, 'I idywane w akitnllenlai li /asawyi It to oii cil, In *11/ hum Inne pr/ylrnM(lau <
by until (till) (*> I ' In'* Iter, while mu dm lay

7 11 Przyimki on, at, in


IV iy im a k o l s t o g o w o n y |as>l y t a w m e i d u o k t e i l e n k i y o c l n n y o r a / p o i y J u k i , n r j p i y M o d
u t k ix o ' c l o c k ( o Q o c l j i o i b ) ,

at lunchtim e

ut 12 o'clock (g yocJ/ioi 12 ),
at 10 40 (o godiinjo IQ,40),
ot midday (w polwdnie, o 12 .00 ),
ut midnight (o poluocy),

uf d a w n (0 twicie),
a t duik (o n mai/. hu),
(It sunet (a in. hod/.a sdon, a),
*<t kimmu (o wtchodfcio slorti a)

(w p o u e

km h u ),

I II iiitsol you at )jx ut the Itha Spolkuniy siq w biaf/a < t/6 slaj
We, 1 laoviny at dqwo. WyvtiKfiiuy o Swk la
Pnyimek at utywany |st tuk a w wyruionjac 1
ut the moment (w tym rnameru ie, tqrni),
Ut illy lit (w ftocy),
ut I liriktnicn (w wic^tn fkvjego Nmd/emu).
at the *ame moment (w ia| aunttt|hwili).
ti tlie kame ini (w tym samyin asie, iGwnat uduie).
w . D|ov

a t |n e & e n t (o b tn .n ia

td h i/)

the weekend (* waakrnd).


at weekend* (w weakendy).
at Ilia ago ul (w wteku )
(It

......

wMkend w wnoUnilv g.umy w tanisu


1 can't help you ot the
i moment, t i'n
Im t.nsv
owiy Nle nuiiiw <(ile ia / pom6( je^tem

Pffpfnttk on uiywuny

priede wb/y.tk

. nuiwamt dot tycmrinla oru< konk*etOymi datnnu.


on FricUiy
(wpiqtki),
u ,
........, , v a 5

on M o n d a y (w p o , rd a k ).
on N e w Yeor * D o y (w N q w y Kok),
an oui

w e d d in y d a y

*|*,s,y

(w d u ia n u s ie p a iii
ftluhu)
..,!

, l6

...........m & )

on my b irth ilu y w nu>|e vinnUiny)

>1 h rn tim n D a y (w duly H o ie ya I -lumddenui)

On M fm lu y t I a lw a y i go to tho uy">

I WOI horn on S*

M oy,

IV 6 A

* * ........ ^

Untnlmt H, * mvi|M U n i mho

1U | yry huppy on my w .d d in g

ito y

W UWu n v i r r * M *

< >*'

......

. (1|
tt

.N O I 1" 50
WIELKA
m

d u s z y m i p r z e d z ie la m ! c z a s u :

p tt^ o A -

e p o k a m i, n o

"in the morning

p o r a m i d n ia ,

the a fte rn o o n

in

in J a n u a ry

(ro n o ),

m ie s i c a m i, p o r a m , ^

(w

(p o

p o u d n iu ) ,

s ty c z n iu ) ,

in the evening (wieczorem),

n the su m m e r (latem),

n M a y

jn 1 7 8 9

(w m a ju ) ,

in 2 0 0 8
in th e

(w 2 0 0 8 r o k u ) ,

1 7 8 9

fu tu re

1 7 ,h c e n t u r y ( w X V I I w i e k u ) ,

in t h e M i d d l e

jw

in t h e m o r n i n g ?

, h o p e t o s t u d y L o w in t h e f u t u r e . -

je li

(w

ro k u ),

p r z y s z o c i) ,

p r z e s z to c jj

A g e s (w r e d n io w ie c z u ) ,

W h o . d o y o u u s u a lly d o

U w aga!

(w

C o z a z w y c z a j r o b is z

p r z y s z o c i c h c i a b y m

m o rn in g , a f t e r a o n , e v e n i n g

o k r e le ,o m

on,

t y g o d n i a , s t o s u je m y p r z y i m e k

ro n o ?

s tu d .o w o

n ig h t

lu b

fi

p ra w o .

to w a rz y s z y

o k r e le n .e

-to

dnio

n a p r z y k a d :
,

o n S u n d a y m o r n in g (w n ie d z ie l r a n o ) ,

oilheenrf inll'efl

o n F r id a y e v e n in g (w p i t e k w ie c z o r e m ) ,

wM

o n S u n d a y n ig h t (w n ie d z ie ln n o c ) .

Ittabogo few days 0


I h a t e g e t t i n g u p in t h e m o r n i n g .

N ie z n o s z w s t a w a

ja

ra n o .

ale:
O n

Hxqht He wcs shy fc


S a tu r d a y m o r n in g s w e a lw a y s g o

c y c lin g .

s o b o tn ie

p o ra n k i za w sze

j e d z i m y n a row erze.

oleostutecrcei

P r z y im e k I n u y w a n y je s t t a k e d Q w y r a e n i a p r z y s z o c i :

i n a m o m e n t (z a c h w i l ) ,
r
.
,
in a t e w h o u r s (z a p a r g o d z i n )

in

re w

,n

w e e k

in a fr * w

i l

'* "

S h e w ill tu rn

1 8 in a f e w

m in u te s
za p a r
, ,

T
za

ty d z ie

m in u t ,

1 do

w eeks' H m .

M y v is a r u n s o u t in f iv e m o n t h s
'

^*Qdoy
-fridoy

'

8 ,0t zo

w ,z a t r a c i w a n o z a

k ilk a

ty g o d n i.

^Jy,

m ie s i c y .

I n n e z a s t o s o w a n ia p r z y i m k w o n , a t , i n

r o k r e le n ia m i n e x t ( n a s t p n y )

next w e k
w e e k (w p r z y s z y m t y g o d n . n )
e r y y e a r (c 0 r o k u ) ,

|a s t ,

*, e n '

e v e rr

lo s , F r id a y

(k a d y )

(w

n ie

^1*

u y w a m y adneg

z e s z y p ig t e k ) ,

" ^str
W h a t w e re v a n

A*

m o n ^

(w ty m

m ie s i c u ) .

: .Ih?%
%

690 la' igujemy.

dla

poctu,qcych

*Oav,anic>wonyh

7. P R Z Y I M K I

, rr*
,eSfQcomi
time

0 n

in tim e:

w y ro e n i

w s a m ro z n a ..., z z a p a s e m

"

i r *

oznacza

d o k a d n ie

(lotem),

k o n fe r e n c ja z a c z a

na

G/as,

p u n k tu a ln ie

, in tim e

c z a s u " , n a p r z y k a d :

There were no delays, the conference began >D time.

1'

59 ^ u ),
P ro c i),
toresrfoici).

e on time

N ie

b y o a d n y c h o p n ie ,

s i p u n k t u a l n i e .

You are just in time for dessert.

P r z y s z e d e w s a m

B at the beginnig / in the beginning:

ro z rta d e s e r

at the beginning o z n a c z a na p o r / g i k u
c z e g o " , | a k i e g o w y d a r z e n i a l u b p r o c e s u , in the beginning l o n a j p i e r w , n a p o c z t k u , p r z e d
i n n y m i w y d a r z e n i a m i " , m o n a j e s t o s o w a z a m i e n n i e z at first ( n a j p i e r w ) , n a p r z y k a d .
The teacher checked our homework gt the beginning of our class. N a u c z y i e l s p r a w d z i n a s z e
p ro c e d o m o w e n a p o c z q tk u

w y r a e n ie

le k c ji.

in the beginning, I thought he was shy, but he turned out to be very friendly.
m y l a a m , z e je s t n i e m i a y , a l e

at the end / in the end:


k o c u c z e g o " , in the end

p o te m

o k a z a s i b a r d z o

a n a lo g ic z n ie
w

d o

N o jp ie r w

p r z y ja c ie ls k i.

p o p r z e d n ie j p a r y

at the end o z n a c z a n a
z a s t q p i o n e at last l u b fin a lly,

w y ra e ,

k o c u , o s t a t e c z n ie " , k t r e m o e b y

n o p r z y k a d :

I'm taking a few days off gf the end of this month.

Pod

k o n ie c

te g o

m ie s i c a

b io r

k ilk a

dm

wolnego.

I thought he was shy, but in the end he turned out to be very friendly.
n ie m ia y , a le o s t a t e c z n ie o k o z o s i b a r d z o

z / s z e j e d z i m y n o row--

M y la a m ,

je s t

p r z y ja c ie ls k i.

w ic z e n ia
s ( z a p a r m in u t ) ,

| |

dzie),

)dni.

y) nie uywa

Podaj odpow iedni przyim ek:


a ...................................m i d d a y

f.

............................... F r i d a y

................................. s ix o ' c l o c k

c ................................... F r i d a y a f t e r n o o n

h.

^ ...................................J u n e

6 ................................... t h e a g e o l

I.........................night

dusk
................................ t h e f i r s t d a y o f s c h o o l

Podaj odpow iedni przyim ek:

0 ............... .

Christmas day

................................... p r e s e n t

s z y p i t e k ) ,

......................... t h e M i d d l e A g e s

c .................................

n m ie s i c u ) .

a fe w

f ..............................

... th e s a m e m o m e n t

g ..................................... 6 " o f M a r c h
m in u te s

th e w e e k e n d

h ......................................s u n r i s e

..................................t h e f u tu r e

e...................... 1999

^ ytoobcn.pi

rflo poctqlkuiqcych i lawcm.owonych

117

angielskiego
WIELKA

gram atyka

y b ie r z

0 . w e

b.

J|Z Y KA

p r o w id fo w q

o fte n

g o

th e e n d

o d p o w e d z :

o u t

o f th e

story,

" ^

t e

r s

g e t m o r r ie d .

C. w h a t are you doing .... C

back .... a moment.

d
e
f
g
h

r il

i.

Where are you going .... this summer?

i-

We spoke ... the same moment.

k.
1
I..

Children usually g o to s c h o o l.... the age o f seven.

be

! have a cup of coffee .... every mo


B e c a u s e o f th ic k

fo g , th e

p la n e

w a s

u n ^ ^

I didn't want to go cam ping, Du ....


Pieose come back .... time for dinner.

on
in
on
in

b.
b.
b.
b

in
at
ot
ot

a.
a.
a.
a.
o.

in
on
in
on
in

b.
b.
b.
b.
b.
b.
b.
b.
b.
b.

in
ot
in
in
at
ot
on
in

a. at
a. in
a. in

i graduate from school .... two months tim e,

m. The meeting d id n 't s ta rt.... time, because the ch a irm o n

o.
a.
a.
a.

was iate.

o Practically .... the beginning o f the film , the p lot was re ve a le d .

o. in
a. at

.<
!'WOJ__

7.1.2. Przyimki for oraz since


Obydwa przyimki, fo r oraz sin ce , s tumaczone na jzyk polski jako od" lub przez". Ich uycie w jzyku
angielskim ^e est jednak wymienne, o znalezienie polskiego odpowiednika bywa trudne. Obydwa te
przyimk. stosowane sq gwnie w czasach P r e s e n t P e r f e c t oraz P r e s e n t P e r f e c t C o n t in u o u s .
Przyimek

fo r

stosowany jest do okrelenia dugoci trwoni jakiej czynnoci wskazujc na przedziel

T tor
oIU minutes {przez 10 minut, ,0 miQ, krel ny cP Czq,ek
Lraz. kon'ec:. . .

for o few years (przez kilka lat),


T
[p n e i m'eS'qc)'
for many years (przez wiele lat),
, d y (przez 'eden dzie>'
for a weekend (na weekend)
9eS *przez laa)'
I lived in London for o few years Prze, l ,.
We've been friends for ages ) , <
Mieszkaam w Londynie.
9
emy przyjacimi od lat.
Przyimek sin ce rwnie stosowany jest w rei
wskozuje on moment jego rozpoczciemc* childhood (od dziecislwo),
Since I wa* o cUH !' 1 ,9 dziny trzeciej),

trwania jakiego zdarzenia, .gdnok


S:nCe Mo"day (od poniedziaku),

ostatnio widziQ
|em^
----1 ve known Jim since

7. PRZYIMKI

W IC Z E N IA

Wpisz odpow iedni przyim ek for lub since:


a

c.

Christm os day

h ..................

a year

i ................... ............last M o n d a y

five years
a few days

i ....................
k ...................

last April

1....................

yesterday

m ..................

a year

n ...................

Uzupenij zdania odpow iednim i przyim kam i

for lub since:

o. I haven't seen M ik e .......................... years now!


b. Jone and Paul have been fighting
c. I've been re a d in g

..................... breakfast.
hours. M y eyes are tired now.

d. I've worked h e r e ........................... April.


e. It's been snowing ........................... last Friday.
f. We've been w aiting for y o u

...............

three o'clock!

g. We've been w aiting for y o u ......................... alm ost an hour!

przez*. lchu:*oet

h. You should bake this c a k e ......................... one hour.

) bywo trudne CV- |

e r fe c t Continuom

|. I'd love to get a w a y ...........................a few days a t least.

The man was sen te n ce d ......................... three m onths in prison.

k Tom hasn't c a lle d

sci wskozuiqc w F

we last spoke.

I've been trying to forget about h im ........................... almost six months.

!C
miesic),
fen dzie),

nie

iok

poniedi'0^ ^
u 1989),

^ obco.pl
ctlo poczqtUiqcych i zawansowanych

119

a n g ie l s k ie g o
a m a t y k a je y k a

w ie lk a GR

czasu: from, to, until


<tae przyinlki
a hii
a
7.1.3. Pozosta
P
o ra z forfag
(till), after, before, wn
.............
t r o z p o c z c ia

ja k ie j

c z y n n o c i.

W y s t p u je

c z s to w r a z J to

^od:
a*

ft*
a m o n th fr o m

now

(za miesic od teraz).

W .V . g i g to Spoin o d l, o mon* Irom today. - Dokadnie 20 mtasqc od dzti IKbiam, *


Hiszpanii.

Czasami zamiennie z przyimkiem t o uywany moe by przyimek t i l l (do, o do, dopki), ktry wskazuj
jak dugo, do jakiego momentu bdzie trwao jakie wydarzenie. Identyczne znaczenie co t i l l ma przyimek
u n t i l , lea uywany jest on tylko wtedy, gdy znany jest moment zakoczenia czynnoci, a nie wiadome
kiedy si rozpoata. Na przykad:
f r o m n i n e t i l l f i v e (od godziny 9 do godziny 5),
f r o m M o n d a y t i l l F r i d a y (od poniedziaku do pitku),
until she comes (dopki nie przyjdzie),
u n t i l n e x t F r i d a y (a do nastpnego pitku),
u n t i l f i v e o ' c l o c k (do pitej),
u n t i l n o w (do obecnej chwili).
is on leave until next Friday - lim
I'm at the office till five - j estPm u- ' *

J im

2woln,en,u do nastpnego pitku.

w b iu r z e d o p i t e j.

P^

rf,! r 0r i0 a o po' . no przykadoftTh' u 0Ck,P 9 dzin'e smej).


er rea ost (po niodoniu),

1 ",d
Z

* * *
Z

* * *

t l ' Z

9odz

,nc* pit).

7 onf o r T , ^ d i n n e r

^ after tomorrow (pojutrze),

Z * - ,
PO piei.
n'e P^^tawal pado deszcz.

th

D o n 't

* * *

P r z y im e k b e f o r e

'

7.1.4- W

SUnr'se (przed wschodem stoco).


y before yesterday (przedwczoroj)

109 be,0r breakfQst ;eJed^lod


'odaniem id pobiega.
PociqtL

iic y c h i

I0Qw>n,o*onyth

srltonday x

k.jms'doc
t)r . ds
leSeekbym

7. PR2YIM KI

while ora/ during tumaczone sq jako podczas, podczas gdy, kiedy", jednak sq stosowane
in n y c h k o n s t r u k c j a c h . During uywane jest zawsze z rzeczownikiem, na przykad:
' during the film (podczas filmu),
d u rin g o u r h o lid a y s (podczas wakacji),
during the p e rfo rm a n ce (podczas przedstawienia), d u rin g the n ig h t lub in the n ig h t (w nocy)
Jim fell asleep d u rin g the lectu re.

Jim zasnql podczas wykadu.


I usually lie on the b e a ch d u rin g m y h o lid a y s .
Podczas wakacji zazwyczaj le no play.

while uywany jest zawsze w zdaniach podrzdnie /oonych, na przykad:


Jim fell asleep w hile he w as w a tc h in g TV. Jim zasng, gdy oglgda telewizj.
While I was preparing dinner, m y husband w as setting the table. Podczas gdy ja przygotowywaam

y im e k

k o la c j , m j m q n a k r y w a d o

s t o u .

7 14 Przyimek by
Przyimek by oznacza a/ do, nie pniej ni/". Okrela moment w przyszoci, do ktrego czynno powinna
y' ukoczona, ale nie wyznacza konkretnego terminu |ej wykonania Na przykad:
by M onday (do poniedziaku) nie wiadomo dokadnie kiedy, ale nie pniej ni w poniedziaek,
by three o'clo ck (do trzeciej),
by now (do obecnej chwili).
Be back by m idnight!

Wr przed pnocg!

Projekt musi by skoczony przed 1 maja.


Sally should be here b y no w . W h e re is she? Sally powinna ju tu by Gdzie ona jest?
Jhe project should be finished b y M a y 1*.

i/y11ri,>Vby uywany jest take w wyraeniu b y t h e t im e ( s o m e t h i n g h a p p e n s / h a p p e n e d ) , ktre


Wystpuje w zdaniac h zoonych w znaczeniu zanim, kiedy":
Hurry up! By the time w e g e t to the shop, e v e ry th in g w ill have been sold . Pospiesz si! Zanim
dojed/iemy do sklepu, wszystko bdzie wyprzedane.
Ry the time we a rrive d a t the cam psite, i* w as d a rk .

Kiedy dojechalimy na kempinq byo iuz

c ie m n o .

*"'wlo'rWtK. i
din pOcclkujgcych

WIELKA

gramatyka

J ^ y KA

ANGIE** i ' "

j* r. . &

W IC Z E N IA

u * , * t a * odP.-i.d P ^ k< i:
, r
a. W e'll wait for S u s a n ..................

.v . i :

she com es.

b. First, I'll do some shopping and

^ a f (/)

................

c le a n

th e

h o u se .

'

? . i t * ''

c I had no idea they had got d iv o rc e d ,


.............
d Yesterday I was a . Jane's and the d a y ..............ye ste rd a y I w e n t to

.rfS J *-

the enema w,th John.

e. The audience was s tu n n e d ...................... he w h o le p e rfo rm a n c e ^

: <0

f. I have to finish this p ro je c t......................M o n d a y , o th e rw is e m y b o s s w ill b e fu rio u s .


g. I rarely get u p ......................nine o 'c lo c k on Sundays. I lik e to sta y in b e d .
h. I work the night s h ift: ...................... 10 p .m .............................6 a .m .
i. My husband was cleaning the f l a t .......................I w a s c o o k in g d in n e r .

I* - 0

j........................... the tim e we got to the cinem a, a ll o f th e tic k e ts w e re s o ld o u t.


k. Be b a c k ....................... eight, I'm m aking sp ag hetti.
I

the end three times and I still don't

I have read this b o o k .................. beginn ing


r e a lly u n d e r s ta n d

1'kt#'"*'-

it .

] QypoaattZfi

Uzupenij zdania odpowiednimi przyimkami:

: 3>?sgc

T h e film

s t a r t s ..................................s ix . I f w e h u r r y u p w e ' l l g e t t h e r e

A m o n t h ..................................n o w

c..

T h e d e a d l i n e f o r t h i s r e p o r t is F r i d a y , s o I m u s t f i n i s h

d.

I c r i e d ................................. t h e w h o l e f i l m , i t w a s s o m o v i n g !

e.

I w a s t a k i n g a b a t h ................................. t h e t h i e v e s w e n t t h r o u g h

f.

F ir s t w a s h t h e d i s h e s , b u t ................................t h a t , t a k e t h e

9-

1 w o r ^ .................................k v e , s o I c o n m e e t y o u

h.

I 'v e k n o w n J i m

i.

I c a n ' t m e e t y o u s t r a i g h t ................................. w o r k , I m u s t g o t o

I l a s t s a w J a n e ................................. T u e s d a y ,

I 'm

tim e

fo r th e

tr a ile r s .

* 'W
CTdCO!

g o in g o n h o lid a y s . I c a n 't w a it !

in t h e

i t ....................................... t h e n .

d o g

o u r b e lo n g in g s

fo r a

in

th e

w a lk .

c e n t r e ........................................5 . 3 0 .

it.

h ig h s c h o o l.

.
th e

p o s t o ffic e

fir s t.

..................... luesday, I hoven't h e a r d f r o m h e r ........................................*


k. 1 was considering his offer, but....................... the end I chose a different option
1. I ' v e always w o n t e d t o l i v e ................................ the Middle Ages!
A-i:

b e d ro o m .

Wi
Win

m . W e w e r e f r i e n d s ..................................m a n y y e a r s , b u t w e

h o d

month-

h u g e f i g h t .....................................

n. I'm sick and tired of him! Everything will change .


o . P le a s e d o n ' t w a n d e r a r o u n d t h e t o w n b y y o u r s e l f ...................................dn ao rwk o n !
p . I g o t u p ...............................

s u n r is e a n d w e n t t o t h e b e a c h

9 ..............................................m o m e n t 1 s a w h i m , 1 k n e w

r I usually clean the house


s.

y o u d o in g

* * C

th o

'w e e k e n d s

i S

. * *

* ,
few days.

d!a

Was the o n e f o r m e.

W h a t o re

"

he w m

t o s e e it.

seven

o n d g o > I *

can't wait to see her agn|f1

POCZ1 kuic,ch i

A \v

7. P R Z Y IM K I

W y b ie rz p r a w id o w o d p o w ie d :

a. during

b. while

a. from

b. for

a. from

b. till

d. It's Mike's birthday a week .... now. Is he having a parly?


e. Phil proposed to Mary .... Christmas Day.

a. by

b. from

a. on

b. at

f. What are you doing .... Friday evening?


9- My visa runs out .... next year.

a. in

b. on

a. -

b. in

h. I've been seeing Tom .... last October.


i. 1 have a meeting with the C E O .... noon.
i* I'm unemployed .... the moment, but I'm looking for a job.

a. for

b. since

a. at

b. in

a. by

b. at

k. I'll call you back .... a minute!


1. He hasn't spoken to me .... our last argument.

a. in

b. by

a. since

b. for

m. I'm out of town .... next Friday.


n. We're leaving .... sunrise, so go to bed early.

a. till

b. before

a. on

b. at

a. | met my future husband .... a trip to Egypt.


b. Me and Paul have been friends .... ages!
c.

Jj

. . the moment 1 met Jim, 1 knew we would become good friends.

C zy p o n i s z e z d a n ia sq p o p r a w n e ? Z n a jd i p o p r a w w n ic h b d y :

a. I always go sailing during summer.

......

b. I have to go now. I must be home until 6 p.m.


c. I couldn't decide which dress to buy, so at the end I got both.

.......

d. We go to the cinema in every month.


e. He won his first competition in the age of 12.

......
......

f. I promise I won't lie to you from now on.


g. A month by now I'll be relaxing on the beach.

...... .
.......

h. I've known I wanted to be a doctor from I was five...................................... .......


i- The main protagonist is killed on the very end of the story...................... .......
I- Tou're just in time. The boss is looking for you.............................................. ...... .

JSZYKA A N O . ^ K .
WIELKA g r a m a t y k a

7 9 Przyimki miejsca i kierunku


7.2. Przy,m
, /oce
movement
P r e p o s it io n s

r
^

fi*

------------------------------------i

eni osoby lub przedmiotu to on,


Przyimki najczciej uywane do okrele,a PoM
o v e r / above (nad),

o f oraz in, a tol^


among (pomi^,
nd< b y, beside, opposite, between, against

n e a r (obok), n e x t to (obok) under


,
fro n t o f (przed), b e h in d (za) oraz pozosta e. (

in

<d - " O M > ko i *

7.2.1 . Przyimki

on, at, in

Podstawowe znaczenie przyimka on to na":


on the table (na stole),
on the wall (na cianie),
on the desk (na biurku),

w # **
im **

on the floor (na pododze),

ffcpty <
jropsRcnj*
A tat t

on the ceiling (na suficie).

Atop?s

The picture is on the wall. - Obraz jest na cianie.


What's that on your face?! - Co ty masz na twarzy?!

Sini

Inne uycia przyimka on:


on an island (na wyspie),
on a bus

a train / a piane (w autobusie /

pocigu / somolocie),
on o bicycle / m otorcycle (no rowerze /

on the menu (w menu),


on the map (na mapie),
on a diet (na diecie),

motorze),

on the radio (w radio),

on a horse (konno),

on television (w telwizji),
n foot (pieszo),

the right / left (po prav,ej / lewei stron i


- t second
,0 d, L

'

1 p o L n

on the river (na rzece, nad rzeka)

" "ty w a y to (w drodze do)

n i 6 " * & wybrzea), '


00 ,he lakes ("Od jeziorami)

London

isltaTeTon

" m , 0rcycle.

dl<* P oczatlni.

u QP<Jt
%

Ul

" Purpose (celowo),


n sa *e (na sprzeda),

*|L K

n beLhalf of (W imieniu),
edule (zgodnie z planem),

\y
\ 'H

Qb'

N,e er" Sodycz V nQ l QrniZCt


Y' |este na diecie.

124

^you

n he Phone (przez telefon),


n holiday / on a trip (na wakacjach,
na wycieczce),

r .

w* *

Cs

7.

P R Z Y IM K I

t ot nie mu jednoznacznego odpowiednika w jzyku polskim. Moz mie bardzo rone znaczenie.
w j est to jeden z trudniejszych angielskich przyimkw. Oto przykady jego uycia.
I Y J T b i i ! P fno PrzVstonku),

a t th e s ta tio n / th e a ir p o r t (no stacji / lotnisku),

h me Iw domu),

a h e P o s o ffic e *n a P o c z a e )'

1 school / university (w szkole, na


.

at the traffic lights (na wiatach),


a t th e d o o r (przy drzwiach, w drzwiach),

. \

uniwersytecie),

a the office (w biurze),

a h e re c e p tio n (w recepc,.).

a the window (przy oknie),

There's someone a t the d o o r . C a n y o u o p e n it? - Kto dzwoni. Moesz otworzy?


I'll stay at hom e to d a y , I'm n o t fe e lin g th a t w e ll.
Zostan dzi w domu, le si czuj.
ne uycie przyimka a t:
at the bottom (na dnie, na dole),

a t th e c in e m a / th e a tr e (w kinie / w teatrze),

at the party / c o n c e rt / c o n fe re n c e

a t th e d o c to r 's / h a ir d r e s s e r 's

(na przyjciu / koncercie / konferencji),


at the front / b a ck (z przodu / 7. tyu),
at the top (na grze, na szczycie),
at sea (na morzu),
at the seaside (nad morzem),

(u lekarza / fryzjera),
a t th e a g e o f (w wieku),
a t o n e 's o w n ris k (na wasne ryzyko),
a t 1 00 m ile s a n h o u r (z prdkoci 1 0 0 mil na
godzin),
a t th e e n d (na kocu),

at the chemist's / g r o c e r 's

(w aptece / sklepie spoywczym),


at Jane's (u Jane, w domu u Jane),
I'll call you b a ck, I'm

a t th e c o r n e r o f th e s tre e t (na rogu ulicy).

a t th e h a ird re s s e r's r ig h t n o w . - Oddzwoni do ciebie, jestem teraz

u fryzjera.

There s a post o ffic e a t th e e n d o f th e r o a d . - Na kocu ulicy jest poczta.


May dad's a sa ilo r. H e 's b e e n a t sea f o r o v e r s ix m o n th s n o w .
no moreu ju ponad miesicy.

Mj tata jest marynarzem. Jest

rcyimek in oznacza przede wszystkim w, w rodku, wewntrz":


!n he room (w pokoju),

in th e b u ild in g (w budynku),

!n Wn

n th e c o u n try s id e (na wsi).

mi$cie),

,n be centre (w centrum ),

'n

hox? - Co jest w pudeku?

Look 'S
man *n
ot the stars in the sky!

' ^,m es m5zczYzna na zdjciu?


Popatrz na gwiazdy na niebie!

Z Y K A

WIELKA GRAMATYKA

. s to "* !-'"'""1 ;"

&

in a q u e u e (w k o le jc e ),

&
hC

in d a n g e r (w niebezpieczestw ie),
in cash (gotwk)

in
in good condition (w dobrym stonm),
,

p ris o n (w w i z ie n iu ),

in my o p in io n (m o im zd a n ie m ),

in the world (na wiec*).


in the rain (" deszczu)
in a hurry (w pop^chu)

the

the world? - Jaka rzeko jest najdusza na wiacie?

r i * :L L a kw*

licko,s **kupii***"*"* dW**'I, Jen*0oc

You have to wait in a long queue


c z e k a w d u g ie j k o le jc e .

ft

I, ftmcaei'iou'

N a l e y z w r c i u w a g n a p e w n e w y j t k i :

W
* 'Muflvreor.ved

r
a rriv e in / at:

arrive in (town, country) (przyjecha do miasta, kraju):


arrive in London (przyjecha do Londynu),
arrive in Poland (przyjecha do Polski);

i
i f a i d ......

3. 'nette

arrive at (places, buildings, events) (przyjecha do miejsca, budynku, na wydarzenie):


arrive at the hotel (przyjecha do hotelu),
arrive at the airport (przyjecha nq lotnisko),
arrive at the party (przyjecha na przyjcie).

t fa s ! fifty

^Efttttlhusbc
thei

oWery
i

p^mko- W PRVPadkU WC

n,k0 h0me (dom> z niektrymi czasownikami nie uywamy adnego

e be home (i do, przyj do, doj do, przyjecha do / by w domu)


" h,>m'

b' H .m . h i d o .

' ^ s#feoUf

'5 ^

WICZENIA

Pdaj odpowiedni przyimek:


l
c

................................... h e f i r s t f l o o r
....................................

d o c t o r 's

j ...................... the sky


e ........................foot

( ................... work
centre

d'0 P0C!I)lkul')CYCt1 ,

9- ..........

queue

............................................ a

bus

................... the station


k
I

.............................the bottom
..........................my opinion
........................ the left

7. PR ZY IM K I

W p is z o d p o w ie d n i p r z y im e k :

g.................................... the reception

................................. a photo
b
sea
c ............................ the conference

h.................................... purpose

d ...............................schedule

j......................................holiday

i......................................the mirror

................................. school

k.................................... behalf of

f.................................. the rain

I......................................advance

Uzupenij zdania odpow iednim przyim kiem :


a. Trains..................this station never le a v e ...................schedule.
b. Please, open your b o o ks

page 27.

c...................... my opinion, Vienna is one of the most beautil citie s

the whole world.

d. When we arrived.................. the hotel, we realised we'd lost our luggage.


e. What's that written...................the bottom of the page?
f. You did i t ................ purpose!
g. I met Betty................ my way home yesterday. She has b e e n ...................holiday in Israel.
h. I'm sick. I'll stay...................home and lie

bed all day.

i. When my husband i s ...................work and my children a r e

school, I finally have time to

lie ................the sofa and read.


j. There's a letter waiting for y o u ................... the reception, sir.
k. My neighbour i s ................. prison for tax evasion.
I.

Room number 205 i s .................the second floor, third d o o r

the left.

m. Our neighbours' house is ................ sale. It's a beautiful property, right .................. the corner
of our street.
n- This place must be evacuated, we're a l l ................ danger.
o. There's someone.................. the door, can't you hear the bell?
P- Tom lives................the countryside now. He w orks.................... the fieldsa n d .....................the garden.

W IE L K A G R A M A T Y K A J ^ K A

A N G IE L S K IE G O

AA
A
I*
A

Wybierz prawidow odpowied.


a.

P le a s e c a l l m e , w h e n y o u g e t . . . . h o m e .
a.

b -in

b. W hen I
a.

oni^ed

.... th e a ir p o r t , I r e a lis e d

in

a.
d.

e.

b. at
... th e b a c k o f

the class

at

a
h.

is s i t u a t e d . . . .

s le e p

or

lis te n

to

m u sic

jfljOit?"

t h e r i v e r S e in e .

I h a d lo

b. a t
w a it fo r

at

y o u f o r tw o h o u rs .... th e
p o u r in g
i
.

"IT

ra in !

b- m

a . in

i'

I ca n

b. on

on

a.

le c tu r e s , s o

th e p h o n e .

a - at

Paris

d u r in g

b . in

M a r y s p e n d s h o u rs ta lk in g ....

g.

.... a d v a n c e ,

t h is . . . . y o u r o w n r is k ,

on

o.

p a s s p o rt a t h o m e .

b . w ith

I l i k e t o s it

f.

b y , p le a s e le t m e k n o w

in

Y o u 'r e d o in g
a.

le ft m y

b.

If you're going to d ro p

c.

I hod

b.

. com
ing,0Polod

at

I d o n 't th in k w e
can

a . in

buy t h o s e

s p ic e s . . . . o u r lo c a l
b.

grocer's.

at

7 2 2 . Przyimek to
Przyimek to oznacza do" i ^
94"to

bm T T

" 'k

Wy'" 0g i<'

w 0 doPottd>>

% S

i T l i i

'" i r *

do domu

,,

m ^ chdzi do domu spacer^1

*Qwsze w zcjaniac^ w r

I hay never k
1 ve i^sr been *0 ^ Ven,c- NiQHv .

t *
HOV

l , om e

V SSS
k
mn'e

,f/yimek o stosow

2,0;r?tib - n

s
c

> !:>
been ,0

Czosie
e r*ec / czasownikiem

9h ^

be

(byAciy"

i
PastQ h r \

COncrts lafe|yg

,nnr.

Wadnie wrciam l*

Byfe<Oitain.
na i(|ki koncertach?

v
0w>wK
Si

W o to uyjemy lake z czasownikami g e t w znaczeniu dosta si do jakiego miejsca" oraz


welcome (wita):
, Will cali you as soon as I g e t to my office . - Zadzwoni do ciebie, gdy tylko wejd do
mojego biurg.
' v
Welcome to my house! - Y/itom w m o i m d o m u !
Welcome to Poland! - Witamy w Polsce!
WICZENIA
fen to music.

Uzupenij zdania o d p o w ie d n im i przyim kam i to, at, in lub on:


P le a s e , p u t t h e f i l e

................................. m y d e s k .

I ' m g o i n g ...............................t h e

Cd.

c h e m is t 's to g e t y o u

som e

B o b w a s t a k e n ................................. h o s p i t a l , h e s l i p p e d

o n

p a in k ille r s .

t h e s t a ir s .

M y c o l l e a g u e d r i v e s m e ........................... w o r k e v e r y d a y , b e c a u s e h e l i v e s j u s t a c r o s s
W h a t t im e w ill y o u

t h e s tre e t f r o m

m e.

b e ...............................h o m e t o n i g h t ?

W h i c h o f t h e s e p a i n t i n g s s h o u l d w e h a n g ............................... t h e w a l l ?
W e ' r e g o i n g ...............................I t a l y f o r o u r h o l i d a y s .
I m e t J i m ................................. t h e p a r t y l a s t w e e k e n d .
D o y o u f e e l l i k e g o i n g ............................... M a r y ' s b i r t h d a y p a r t y w i t h

m e?

T h e f l i g h t w a s d e l a y e d s o w e a r r i v e d ............................... P a r i s l a t e a t n i g h t .

k.

I n e e d t o g o ...............................t h e d e n t i s t . I h a v e a t e r r i b l e t o o t h a c h e .

I.

M r s P e r k in s f l i e s ................................. M i l o n

I h o v e a b u s y e v e n in g
t a k in g

me

ahead

...............................

e v e ry n o w a n d

of m e:

f ir s t I 'm

a re s ta u ra n t a n d

th e n to d o

g o in g

f in a lly

s o m e s h o p p in g .

.............................. h o m e

w e 'r e

g o in g

to

................................

change,

th e n

M a rk

is

a c o n c e r t ..................................

th e N a t io n a l T h e a t r e .
n-

I g o ............................. t h e g y m

tw ic e a w e e k .

Uzupenij zdania o d p o w ie d n im i przyim kam i to, at, in lu b on.


a.

W h y d o n ' t w e g o .................................t h e c i n e m a

b.

c.

I h a v e n ' t b e e n .............................

d.

I m et Tom

e.

W e a r r i v e d l a t e ................................t h e s t a t i o n s o w e m i s s e d o u r t r a i n .

f-

I s a w J i m 's n e w g i r l f r i e n d ................................. t h e p a r t y l a s t F r i d a y .

I th in k I lo s t m y g l o v e s

b.

It u s u a l l y t a k e s m e a b o u t 3 0 m i n u t e s t o g e t ..................................m y o f f i c e i n t h e m o r n i n g .

I h a t e g o i n g ................................. t h e p o s t o f f i c e a n d w a i t i n g ....................................q u e u e s .

i-

don't feel l i k e

g o in g

when

o u t t o n ig h t,

I'd r a t h e r

C h in a

s t a y ................................h o m e .

y e t.

I w a s w a l k i n g ...............................h o m e

th e

s o rry , I c a n 't s ta y , I ' m

b. Welcome

to n ig h t?

bus.

................................. a

o u r h o t e l. W e 'r e

la s t n ig h t .

h u rry .
p le a s e d

y o u 'r e

.................................m y w a y ..................................t h e

s ta y in g w it h

us.

'

It s t a r t e d t o r a i n

p a rk .

m
H.

I 'v e h e a r d .................................t h e r a d i o t h a t t h e r e w a s a s e r i o u s a c c i d e n t o n t h e h i g h w a y .
T h f i r o '^ ~ - - *~
r e s 0 P Q r ty ............................... G r e g ' s o n F r i d a y . A r e y o u c o m i n g ?

^^obcepl
dla poczqiV uiqcych t zaowansowonych

129

7 .2 .3 . Inne przyimki miejsca i ruchu:


under, over, behind, next to, m s,de .tp.
Oprci in H

on H . -

I"". )

lub przedmiotu;

" W

P" ,im ki k ,e i' iqC i POl i " - * >

. ,akie somo
samo raczenie,
znaczenie, lecz uywane s
sq w nieco innych
odnosi si
zarwno do
do fizycznego
fizycznego pooe,a,
pooenia, ok
jok
kontekstach6 Under es. zdecydowanie czystsze i odnosi
si zarwno
abstrakcyjnych
Be.ow
es,
najczulej,
aby
i o
t r a M n y d t rrelacji.
e la c ji. B
e lo w uuywane
y w a n e je
st n
a jc z c ie j, a
b y wyrazi,
w y r a z i , ze
e cco
o jest
r - * pon.ze, pewnego
nn nHv mowa o temperaturze:
. . . . ____i_i : :
p o z io m u " , w k o n te k c ie m ia r , s k a li i p o z io m w , n p . g d y m o w a o t e m p e r a t u r z e :
-

N ie s te ty

w y n ik

tw o je g o

above

(n a d )

je s t . g d y m o w a o p o z i o m a c h i s k a l a c h , a
-

je s t a n a l o g i c z n e

over

p o z o s ta y c h

P o w ie t l a m p

nad

The temperature is going to rise to +2 above zero.


You've scored just above average.

in fr o n t o f
There was

under

d o

b e lo w : a b o v e

p rz y p a d k a c h , d u o

c z c ie j n i

uyw ane

above:

s to fe m .

T e m p e r a tu r a w z r o n ie d o

Z a n o to w a e w y n ik

le d w o

s t o p n i p o w y e j z e ra .

p o w y e j r e d n ie j.

ibojcwort1

( p r z e d , n a p r z e c iw k o ) :
a

car crash right in fro nt o f the h o s p ita l.

Tu

p rz e d

s z p it a le m :

by

w ypadek

sam ochodow y.

Someone has parked their car in front o f my g a te !

K to

z a p a rk o w a

s a m o c h d

p rz e d

m o jq

b ra m q .

behind

( z a , z ty u ) :

W h o ^ iT tW
m am q?

W O n (?e ^

9 a r c *e n

behind our house.

b e tw e e n

P b o o ?

am ong

Z a

~ K im

d o m e m

m a m y w s p a n ia y o g r d ,

ie s m c z y z n a , k t r y s t o i n a

c o H e e ta b le .

i
w o rk .

M u s z w y b ra

P o s ta w m y

p o m i d z y

fo te l m i d z y

r o d z in

(p o r d , w r d ):

It s good to be amonq friends

A little house was hidden among ?

Pr2yi Ci

May domek by ukryty pord drzew.

n e x t to / b y / b e s id e

(o b o k );

The hospital is next to the police station


I w ould re ally like to sit beside you
p

130

z d j c iu

za

tw o j

kaw ow ym .

1 have to choose between my fnm ilv


X

( m i d z y , p o m i d z y ) :

Let's put the armchair between tho


0 s to lik ie m

. *

u y c ie t y c h p r z y i m k w

Hang this lamp over that table.

f
fi

te s tu

je s t p o n i e j n a s z y c h o c z e k iw a .

over

'

|e

M y cat is sleeping under the table. - M j k o t p i p o d s t o e m .


Unfortunately, the result o f yo u r test is b e lo w o u r e x p e c ta tio n s .

dla poaqlkuiqcych i zaowansowanych

<
ZP 'es obok Postefunku policji.

Bardzo chciaabym usi obok ciebie.

ka n a p ,

p ra c .

I* >

7. P R Z Y IM K I

aains (o, w poprzek, dotykajc do):

^ against the w all and observed everyone. Opadem si o cian i obserwowaem wszystkich.
J!eC^ onc|erful to feel y o u r h a n d a g a in s t m y fa c e . Lubi dotyk twojej rki no mojej twarzy.

*p.
!nie H
c<>>nrvr-v
Kenio, jct
i pewn^g;

Opposite ( n a p r z e c i w k o ) :
* ^ere js a beautiful p a rk o p p o s ite the k in d e rg a rte n . Naprzeciwko przedszkola jest pikny park.
My best friend from c h ild h o o d used to liv e just o p p o s ite m y house. Mj najlepszy przyjaciel
d ziecistw a mieszka dokadnie naprzeciwko mnie.
R near (niedaleko):
Is there a bus stop near here? - Czy jest tu niedaleko przystanek autobusowy?
The currency exchange is near the hotel. - Kantor jest niedaleko hotelu.

e g o test-

e uywam
above

round (around) (wok, dookoa; tu za):


Spike, our new dog, keeps running around the garden all day. - Spike, nasz nowy pies, caymi
dniami biega po ogrodzie.
The Earth revolves round the sun. - Ziemia krci si wok Soca.
I live round the corner. - Mieszkam tu za rogiem.

w y e j zero

i inside (wewnqtrz):
Come in, it's warm inside. Wejd, wewnqtrz jest ciepo.
How many boxes are there inside the container? - Ile pude jest w kontenerze?
outside (na zewntrz):
There's someone outside, the dog keeps barking nervously. - Kto jest na zewntrz, pies nerwowo
szczeka.
have to take the do g fo r a w a lk , even th o u g h it's so c o ld outside. - Musz wyprowadzi psa na
spacer, mimo e na zewntrz jest tak zimno.
*nrieprzyimki:
underneath / b e n e a th (pod)

podkrela, e co jest czym przykryte lub co jest pod czym


schowane, b e n e a th jest uznawane za do starowieckie i jest uywane bardzo rzadko:
6 scared little p u p p y hid un d e rn e a th the b la n ke t. Wystraszony szczeniak schowa si pod
Kocem.

It'

5very cold,

are you w e a rin g a n y th in g u n d e rn e a th th a t sw eatshirt? - Jest bardzo zimo, masz

Vj Sob,e co p o r j

b lu z ?

" Look>nd <Z0' pOZa' Pnod),J

W* could

beautiful sunset b e y o n d the h o riz o n . -

see the ruins o f the castle b e y o n d the hills.

w,thin (v

^here
^
b w

***

Spjrz na pikny zachd soca ponad


Za wzgrzami byo wida ruiny zamku.

w granicach, w obrbie):
n sboPs within

are
I

20

kilometres o f here.

W promieniu 20 kilometrw nie ma adnych

* re 9ulatio ns th a t a re o n ly v a lid w ith in EU b o rd e rs.

Niektre przepisy

W^ran'cacf1 Unii Europejskiej.


dlo pocztkujcych aociwariiowonych

M l 1

WIELKA G R A M A T Y K A J Z T K M

WICZENIA
U z u p e n ij z d a n ia p a d a n y m i p rz y im k a m i:
aro u n d

n e x t ta

b e h in d

above

b e tw e e n

against

among

inside

a The armchair i s ...................................the fireplace and the sofa.


b. After the explosion over 50 people were trapped.......................................the building.
c. There is a taxi stand...................................be bust stoP*
d. I love to spend tim e...................................friends.
e. The police pushed him....................................the wall and searched him.
f. Isn't her child extremely active? He keeps running.........................................the flat all day.
g. Your result was w ay.....................................average - I'm impressed.
h. Tom hid................................... the door and then jumped out to scare me.

W y b ie rz p ra w id o w g o d p o w ie d :

a. It s cold

put something warm on.

a-out
b. outside
b. I always sit.... Alice during classes, because she makes the best notes
- next to
b. against
c. Inthis country, you'renot allowed to vote if you're .... 21
Under,
d The bank is on the right

b. underneath
the shopping centre

a. opposite

,,
1 keeP my diary .... the bed.
a. within

o. between
,

*........ all the things he told me


a. among
000 r ^
a- among
h- I l've .... mv 0 ffo

132

d|Q Pcr<JtlcujqCvci, , _ _

were true.

b- Q9ainst
oik I,o m il.
b. by

7 . P R Z Y IM K I

7 24 . Przyimki ruchu:

past, through, towards, up, down itp.


p -.Adprzyimkw okrelajcych ruch i zmian pooenia osoby lub przedmiotu wyrniamy:
do rodka, do wewntrz):
* | got into his car and we drove away. - Wsiadam do jego samochodu i odjechalimy.
I come into the house and saw a terrible mess. Weszam do domu i zobaczyam okropny
, jnt0 (do,

baagon.
, o n / o n t o (na):

Please put the files on my desk. - Prosz po teczki no moim biurku.


All of a sudden, the cat jumped onto the table. Kot nagle wskoczy na st.
up (do gry):

We walked up that hill for over two hours. - Ponad dwie godziny wchodzilimy na to wzgrze.
I climbed up the ladder to reach the books from the shelf. - Weszam na drabin, aby sign
po ksiki na pce.

d o w n (n o d ) :

Come down from that tree! You might hurt yourself! - Zejd z tego drzewa! Moesz sobie zrobi
krzywd!

Bob fell down the stairs and broke his leg. - Bob spad ze schodw i zama nog.

o v e r (n a d , p o n a d , p rz e z ) :

The thief jumped over the fence and ran away. - Zodziej przeskoczy ogrodzenie i uciek,
he kicked the ball over the garden wall. Kopn pik na drug stron muru w ogrodzie.

t h r o u g h (p rz e z ):

The new highway will go straight through the village. - Nowa autostrada bdzie przebiegaa przez
mosk.

;here are some stranqe noises cominq throuqh the window.


haasy.
1

Przez okno sycha jakie dziwne

a l o n 9 ( w z d u z ) :

U S ^or 0 ^alk along the beach. - Chodmy na spacer wzdu play.


' /0uwalk along that road, you'll reach the main square. Jeli pjdziesztq ulicq, dojdziesz do
t f 6 w " e g o p la c u .

' QSt iobok):


P^
church and turn right. - Przejd obok kocioa i skr w prawo.
Wq ked past me and didn't even say 'hi'. - Przeszed obok mnie i nawetsi nie przywita.

do pocztkujcych zaawansowanych

J 33

from (od, z):

r,n c n n W8 - O ktrej godzinie przyjeda pocig z Glasgow?

i.

' Z Z ? 6 oJ ^

101 Ve9 ! ' - t

1p,,,i,a' mi ^

1 L Ve9 '

k .1 . w a rd , * . d o o , - Wsto. i posted. . * * . * * .

l l d e d to - o i k to w a rd s h im , b o t I los, s ig h , o i b in , in l h . c r o w d , - Z ocztotn t id w

90 W

.* .

ale zgubiam go w tumie,


across (przez, na drug stron):
The teacher w a lke d across the class to ta k e th e c r ib a w a y fro m m e . - Nauczycielka przeszo

przez ca sal, eby zabra mi cigawk.


Just go across the street a n d y o u 'll see the b a n k . - Przejd na drug stron ulicy i zobaczysz bank

ro u n d , a r o u n d (wok, dookoa):
We kept d rivin g a ro u n d no t k n o w in g w h e re to g o . - Jedzilimy w kko nie wiedzc, dokd

jecha.
The new bypass w ill g o ro u n d the to w n . - Nowa obwodnica okry miasto.

off (z):
The cat jum ped o ff the a rm c h a ir. - Kot zeskoczy z fotela.
Keep o ff the grass!

Szanuj ziele! (Trzymaj si z dala od trawnika!)

o u t o f (z, ze rodka, na zewntrz):

Krlik wyskoczy z kapelusza.


A man ran out o f the b u ild in g and then the b o m b w e n t o ff. - Jaki mczyzna wybieg z budynku,
a potem wybucha bomba.

The ra b b it jum ped out o f the hat.

inside (wewntrz, do wewntrz);


Come Inside. Wejd do rodka.
_ ,fe pud<>,

H ow m ony boxes d id y o p , d .

Jo

outside (na zewntrz):


le t's g o outside, it's stuffy in this ro om - WviHm ,
Let's sit outside, it's nice and sunnv
Po a-

134

dla poczqlkujqcych i zaawansowanych

zewnc*tr*' w <Ym PokN l t duszno.


osiedzmy na zewntrz, jest mio i sonecznie.

Uzupenij zda nia o d p o w ie d n im i p rzyim ka m i ruchu:

At which bus stop should I g e t...................................... to get to the National Gallery?


Keep walking...................................... that road and you'll see the parliament on your right.
The dog swam.......................................the river to find his lost owner.
^ VVe kept driving

the town, but couldn't find our hotel.

e Please com e
me one by one and you'll be given the exam papers.
{ After he had failed the test, he threw all his books...................................... the window.
a When Mark w alked.......................................the door everybody stood up.
h Are you mad at me? You w ent.......................................me and didn't even notice me.
Przetumacz na j z y k a n g ie ls k i:

o. Przesta chodzi w kko po pokoju, usid, porozmawiajmy.


b. Przejd przez ulic i id w kierunku kocioa. Przejd obok banku izarogiem jest bankomat.
c. Tom wanie wrci z podry dookoa wiata.
d. Kot wskoczy na st, zjad moje ciastko i zeskoczy z powrotem (na d) napodog.
e. Gdy usyszaam krzyki, wbiegam na gr po schodach.
f. Bd na czas, jeli uda mi si szybko przejecha przez korki.
9- Wysiadaj z mojego samochodu!

h. Zabierzmy dzieci na dwr - mog bawi si w ogrodzie.

^ x ^ ^ ^ prz,fa*m
oh

by myself (samodzielnie);
II u on bv DOst - Dokumenty zostan wysane poczt.
The document w ill be sentJ

wykonano rcznie.

fo re ig n la n g u a g e Is b y r e a d in g f o r e ig n

books and

NePepl, n L k , no nouaenie si, f e t . obcego es. csytan.e o b co z,csn ,cb ks.qzek i w


.

za pomoc by wyraamy, ak podrujemy, jakim rodkiem transportu, naley pamita, e wtat


wyraeniach przed rzeczownikiem nie wystpuje aden przedimek:
by car (samochodem),

b y b ik e (na rowerze),

by piane (samolotem),

b y a ir (drog powietrzn),

by boat (dk),

b y sea (drog morsk),

by ship (stokiem),

b y r o a d (drog ldow),

by bus (autobusem),

b y u n d e r g r o u n d (metrem).

I always get seasick w hen I tra v e l b y ship . - Zawsze kiedy podruj statkiem, mam chorob

morsk.
The fastest and most c o m fo rta b le w a y to tr a v e l is b y p la n e .

- Najszybciej i najwygodniej podruje

si somolotem.
Uwaga! Mwimy: on foot (pieszo), in my ca r (moim samochodem).

iest ytonaw c danej czynnoci:


The dinner was prepared b y j ane - O h T J

naPiS a" a PTOZ D ickeP S a

ad zosta przygotowany przez Jane.

w iczenia
U P * I zdania a d p o * *
a.

I 'll V n

_______

b !!" T nd you some holidy photos

,
b- 1ve (ost my umbrella! ,
" filin g
' hQVeeft ........................ the train.

t z
*

^ s h , r : yt

Q. I found Rpfh/r
I
a 0ef,y s diary ..

rtable' bui ^ -

decided

6,1 di,dn,t mean 1o read it

" ^^ k e . Minn I

i- J ne made this beautf n


Piane'
U' dr6SS
herself.

i Mflwansowanych

reach poland wi,hin mor

^ across Asia
,
04 10 ............a motorbike

i \r 7 ' ' f 0k VOur c<


,s forbidden to *mnL.

dl

* - os

' eXQC,IV

U zu p e n ij z d a n ia p o d a n y m i w y ra e n ia m i:

by tra in

by hand

by

u n d e rg ro u n d

b y m y s e lf

ky sea

b y th e c h a ir m a n

by

e le c tr o n ic p o s t

b y a c c id e n t

a The fastest way to move around crowded cities i s .....................................


.............................. I heard a conversation between Jane and Bill

I didn't know he had lost his job.

Can I write the application.................................... or do I have to type it?


d It's enough to send the application................................... you don't have to come personally.
e. Big containers are usually transported....................................
{ I know you don't believe in my cooking skills, but I really made the casserole..................................
g. I commute to w o rk......................................
h. The meeting was ca lle d ................................ of

our company.

WIELKA GRAMATYKA J Z YK A A N G I E L S K I E G O

7 4 Rzeczow niki z p rz y im k a m i
Noun + preposition
W ie le r z e c z o w n ik w w y m a g a u y c ia p o n ic h k o n k r e t n e g o p r z y im k a

R z e c z o w n ik z p r z y im k ie m

t w o r z q s ta e

z o e n ia , k t r y c h t r z e b a n a u c z y s i n a p a m i :

rzeczownik + of:
advantage o f ( k o r z y ,

cause o f

z a le to , p r z e w a g a z ),

disadvantage o f ( w a d a ,
suspicion o f ( p o d e j r z e n i e

intention o f ( z a m i a r ) ,
d is a p p ro v a l o f ( d e z a p r o b a t a

n ie k o r z y z ) ,
o ),

photograph / picture / map o f

N ie

m om

z a m ia r u

The cause o f death is still unknown. - P r z y c z y n a m


The are many advantages o f living in a big city. -

cheque for
excuse fo r

request for

ie r c i

M ie s z k a n ie w

m ie c ie

weakness fo r

z a ),

m a w ie le z a le t.

( s a b o d o ) ,

a p p lic a tio n fo r

( p o d o n ie o ) ,

respon sibility fo r
respect fo r

(w y m w k a z a ),

room fo r

( p o w o a n ie

recipe fo r

d o c z e g o ),

There is room only for five people in my car.

- W

m o im

( p o d z iw d la ) ,

( m ie js c e d la /

sym pathy fo r

( d a n ie , p r o b a o c o ),

( o d p o w ie d z ia ln o z a ),

( s z a c u n e k d la ) ,

a d m ira tio n fo r

(k a ra z a ),

(p rz y c z y n a c z e g o ),

vocation for

pom c.

je s t n a d a l n ie z n a n a .

(p o p y t n a ),

punishment for
reason for

m u

(c z e k n a ),

demand for

w o b e c ),

( z d j c ie , o b r a z , m a p a c z e g o ) ;

I have no intention of helping him.

rzeczownik + fo r:
gratitude for ( w d z i c z n o

(p rz y c z y n a c z e g o ),

n a ),

( w s p c z u c ie d la ) ,

( p r z e p is n a ) ;

s a m o c h o d z i e je s t m i e j s c e t y l k o d l a p i c i u o s b .

You must finally take responsibility for you r actions.

M u s is z

kocu

w z i

o d p o w ie d z ia ln o

z a s w o je c z y n y .

I have no respect fo r people who treat animals b a d ly .

N ie

m am

a d n e g o s z a c u n k u d la o s d b .

k t r e le t r a k t u j z w i e r z t a .

rzeczownik + to :
answer to
solution to

( o d p o w ie d n a ) ,
( r o z w i z a n ie

invitation to

(p a y ) a ttentio n to

c z e g o ),

re p ly to

( z a p r o s z e n ie n a ) ,

attitude to / towards

(s z a n s a n a ),

response to
access to

( n a s ta w ie n ie w o b e c ) ,

( o d p o w ie d n a ) ,

(d o s t p d o ),

threat to (z a g r o e n i e

I can 't send you thoso files, I have no access to the Internet.
n ie m a m

( o d p o w ie d n a ),

chance to

damage to ( z n i s z c z e n ie c z e g o ) ,
addiction to ( u z a l e n i e n i e o d ) ,

( z w ra c a u w a g n a ),

N ie

m og

d la ) ;

w y s a c i ty c h p lik

d o s t p u d o in te r n a tu

The earthquake did enormous dam age to this to w n


z n is z c z e w t y m

T r z s ie ,e z ie m i d o k o n a o

m ie c ie ,

N o one knows the answer to that question


H

d la p o a q l k u j q c y t h i z o a w a n io w im y c h

on.

N ik t

Nikt nie zna odp o w ie d zi na to pytam e.

o g ro m n y

7. PRZYIMKI

rzeczow nik + in :
in c re a s e

in (wzrost czego),

in te re s t in (zainteresowanie czym),

rise in (wzrost czego),


d e c r e a s e in (spadek, znika czego),

inve stm en t in (inwestycjo w),

fall in (spadek, znika czego),

tru st in (zaufanie do),

belief in (wiara w),

e x p e rie n c e in (dowiadczenie w);

(ta k e ) p rid e in (by dumnym z),

W e're o b se rvin g a se rio u s fa ll in sales. - Obserwujemy powany spadek sprzeday.


| have no in te re st in w h a t h e 's d o in g . - Nie interesuje mnie, co on robi.
Do you have a n y e x p e rie n c e in m a rk e tin g ? - Czy masz jakie dowiadczenie w marketingu?

>6::

rzeczow nik + o n :
dependence on (zaleno od),

in flu e n ce on (wpyw na),

reliance on (wiara, zaufanie do),

b a n o n (zakaz czego),

comment on / a b o u t (komentarz o, do),

e ffe c t on (wpyw na),

tax on (podotek od);


Technology has a h u g e in flu e n c e o n s o c ia l re la tio n s n o w a d a y s . - Technologio ma obecnie

ogromny wpyw na relacje spoeczne.


I got an g ry w he n he m a d e a c o m m e n t o n m y n e w h a irc u t. - Zdenerwowaam si, gdy skomentowa

moj now fryzur.


:: : S

A ban on sm oking in re s ta u ra n ts is b e in g in tro d u c e d n e x t m onth. - Zakaz palenia w restauracjach

bdzie wprowadzony w przyszym miesicu.


rzeczow nik + w it h :
encounter w ith (spotkanie z),
quarrel with (ktnia z),

lin k w ith (styczno z),


relationship w ith (zwizek z drug osob),

contact w ith (kontakt z),

c o n n e ctio n w ith (poczenie, wi z);

Are you in co n ta c t w ith y o u r o ld frie n d s? - Jeste w kontakcie ze swoimi starymi znajomymi?

c:>: ' -

I had a n o th e r q u a rre l w ith m y h u s b a n d . - Znw pokciam si z mem.

i\c & :

rzeczow nik + b e tw e e n :
difference b e tw e e n (rnica pomidzy),
disagreement b e tw e e n (niezgoda, rnica zda, sprzeczka pomidzy),
relationship b e tw e e n (stosunek, powizanie pomidzy, zwizek z czym),

o # *'

contact b e tw een (kontakt pomidzy),


connection b e tw e e n (poczenie pomidzy);

According o the re p o rt, th e re is n o c o n n e c tio n b e tw e e n the tw o coses.


dwie sprawy nie sa ze sobq zwizane.

1 bad to

resign because o f a d is a g re e m e n t b e tw e e n me a n d m y boss.

Wedug raportu, te

. . . .
Mus.alam zrezygnowa

* Pwodu rnicy zda midzy mn a moim szefem.

4 *^

^ '' y f c io h c c p i

dla pocztkujcych I /aciwonsowonych

139

WIELKA GRAMATYKA J Z Y K A ANGIELSKIEGO

rzeczow nik + o v e r:
control over ( k o n t r o l o ,
dispute over
H.

w a d z o

n a d ),

( k tn io , s p r o ) ;

i, o g ro w n -u p , I h v , n c o n tro l o h im - -

k n,r N

" *

" im * N

the fra de union a n d b o a rd o f d ire c to rs le d to the strike.

S%r o p ens^ i^ zw iozkam i zawodowymi i rad nadzorcze, doprowadzi do strajku.

skniaium!ejtno, zdolno),
attempt at (prbo zrobienia czego);

ability at (umiejtno, zdolno),

I have no a b ility at playing chess. - Nie umiem gra w szachy.


O u r attempts at forcing him to return the m oney w e re c o m p le te ly unsuccessful. - Nasze prby

zmuszenia go do oddania pienidzy byy kompletnie nieudane.


W ICZEN IA
Uzupenij zdania odpowiednimi przyimkami:
a.

M y r e l a t i o n s h i p ............................ J o h n is t h e b e s t t h i n g

b.

O u r i n v e s t m e n t .............................. s h a r e s p r o v e d

c.

I h a v e f u l l t r u s t .............................. t h i s t e a m

th a t h a s e v e r h a p p e n e d

m e.

to b e v e ry p r o f it a b le .

o f e x p e rts .

d . W e a r e w a itin g f o r y o u r r e s p o n s e

o u r o ffe r.

e.

I d i d n t g e t t h e c h a n c e ............................s a y g o o d b y e .

f.

W hen

g.

I w o n d e r w h a t ' s t h e c a u s e ............................h i s s u d d e n c h a n g e

h.

W h a t ' s y o u r e x c u s e ...............................b e i n g

I was

to

1 7 , I f e l t a s t r o n g v o c a t i o n ................................a c t i n g .

M y w e a k n e s s .............................. s w e e t s a n d

o f h e o rt.

lo te a g a in ?
m y a d d i c t i o n ................................. c h o c o l a t e

|.

P a u l , y o u r e p a y i n g n o a t t e n t i o n ............................w h a t | ' m

so

k.

P o l l u t i o n is a t h r e a t

I.

I s h a r e y o u r d i s a p p r o v a l ............................h i s s c a n d a l o u s b e h a v i o u r .

a re

w e ll- k n o w n .

th e s e u n jq u e ^

Wybierz prawidow odpowied:

W h o t 's I h .

b "

c. The latest relorms have hod 0 huge

'

1 h a v e ' u n d a w o n d e r fu l r e c ip e .

ch

6 m re s e v e re -

i-

le t m e e x p re s s m y g r o lilu d e

k.

I h a v e n o in te n tio n . ..

.... y 0 u r h

H i s a t t i t u d e . . . . w o r k is u n a c c e p t a b l e 0 0 '

t e llin n

140
<tlo p o c z q lk u lq c y c h I r a o w o n s o w o n y c h

P.
d e ,a i' S

' hG

n e t'

a. of
a. between
a. with
a. to
a. in
a, of
a. lor
a. for
a. on
a. lor
o. lo
0 . lor

b. at
b. in
b. on
b. with
b. at
b. in
b. to
b. of
b. for
b. of
b. of
b. to

7 . PRZYIM KI

5 Czasowniki z przyimkami
Verb + preposition_________________

R w n ie c z a s o w n ik i

wymagaj czsto uycia po nich konkretnego przyimka, tworzc stae zoenia:

B czasownik + o f:

take care of (opiekowa si kim),


think of (pomyle o, przypomnie sobie, wymyli),
remind somebody of (przypomina komu o czym),

a p p r o v e o f (akceptowa, zatwierdza co),

warn somebody of (ostrzec przed),


accuse somebody of (oskary o),
suspect somebody of (podejrzewa o),

b e w a r e o f (wystrzega si czego),

d e s p a ir o f (rozpacza z powodu),
d is p o s e o f (pozby si czego),
d ie o f (umrze z powodu),
c o n s is t o f (skada si z),

convict of (skaza za);


He was accu sed o f s te a lin g th e m o to rb ik e . - Zosta oskarony o kradzie motocykla.
W e need to b u y a p re s e n t f o r M a r y , b u t I c a n 't th in k o f a n y th in g . - Musimy kupi prezent dla

Mary, ale nie mog niczego wymyli.


czasownik + to :

invite to (zaprosi no),


adapt to (przystosowa si do),

s p e a k to (rozmawia z, mwi do),


p h o n e / te le p h o n e to (dzwoni do),

s h o u t to (krzycze do),
listen to (sucha czego),
o b je c t to (sprzeciwia si czemu),
belong to (nalee do),
th r o w s o m e th in g to (rzuci co komu),
refer to (odnosi si do),
r e a c t to (reagowa na),
attribute to (przypisywa co),
a p o lo g is e to (przeprosi kogo),
talk to (rozmawia z),
a n s w e r to (odpowiedzie na),
describe so m e th in g to (opisa co komu),
c o n fe s s to (przyzna si do czego),
commit o n e s e lf to (powici si czemu),
prefer so m e th in g to s o m e th in g e lse (wole co od czego),
explain so m e th in g to (wyjani co komu);
I p re fe r te a to c o ffe e . - Wol herbat od kawy.
He a p o lo g is e d to m e f o r h is s c a n d a lo u s b e h a v io u r. - Przeprosi mnie za swoje skandaliczne

rachowanie,
M a rk fin a lly c o n fe s s e d to s te a lin g th e d o c u m e n ts . - Mark prcyznal si w kocu do kradziey

dokumentw.

WIELKA GRAMATYKA Z Y K A

b la m e f o r (obwinia o),

czaso w nik + for.


a p o lo g ise fo r (przeprosi za),

b e g f o r (baga o),

lo o k fo r / search fo r (szuka czego.),

lo n g f o r (tskni za, pragn czego),

fo rg iv e fo r (wybaczy co),

c a r e f o r (dba o kogo, co),

fine for (ukara grzywnq za),

cali for (wezwa, nawoywa do),

hope fo r (mie nadziej na),

p r a is e f o r (chwali za),

w a it fo r (czeka na),

p r e p a r e f o r (przygotowa na, do),

a p p ly fo r (ubiega si o),

c o m p e n s a te f o r (rekompensowa za),

leave fo r (wyjecha do),

p a y f o r (paci za),

punish fo r (ukara za),

th a n k f o r (dzikowa za);

ask fo r (prosi o),


I

Zostaam u k a ra n o ostukiwanie n o p o d testu.

punished lo , c h e a tin g d u rin g l h . test.

th,S

| h o p . w e can com pensate lo r y o u r loss b y o tt e r in g y o u

s m o li g ,tt.

M c m p o d n e j,,

zrekompensujemy ci twoj strat, oferujc ci ten drobny prezenl.


Jane ubiega si o stanowisko

Jane has a p p lie d fo r the p o s itio n o f s e c re ta ry in th is c o m p a n y .

sekretarki w tej firmie.


czasow nik + a t:
aim a (zamierza, planowa, mie na celu),

s m ile a t (umiecha si do),

point at (wskazywa na co),

s ta re a t (gapi si na),

laugh a t (mia si z),

g la n c e a t (z e rk n na),

excel a t (dominowa, by lepszym w),

lo o k a t (patrze na),

shout at (krzycze na kogo),

th r o w s o m e th in g a t (rzuci czym w kogo);

Nagle wycelowa do mnie z pistoletu.


Tim glanced at his w a tch a n d ra n to the s ta tio n .
Tim zerkn na zegarek i pobieg na stacj.

A ll of a sudden, he p o in te d a gu n a t m e.

czasownik + a b o u t:
think ab o u t (myle o, mie opini o czym),
talk about (rozmawia o),

d re a m a b o u t (ni o),
h e a r a b o u t (sysze o),

do ab o u t (poradzi na co),

re m in d s o m e b o d y a b o u t (przypom nie komu

care a b o u t (przejmowa si czym, interesowa

si czym),

o czym)*
y
c o m p la in a b o u t (skada reklamacj),
w a r n s o m e b o d y a b o u t (ostrzec o),

W hat

oknem?

broken w in d o w ?

Co masz zamiar ziobi i tym ro/bity,l

A t the moment, I o n ly ca re a b o u t
y e xa m s,

w toj chwili Interesuj mnie tylko moje egzaminy

czasow nik + a fte r :


look after (opiekowa si),
ta k e a fte r (by podobnym do);
can t go out to n ia h t I'm i i
o p ie k u j si moim rnat ' . . ,n a f<

m y littl b ro th e r.

Nte

mog wy| dzi wieczorn'"'

7. PRZYIMKI

, c ia U )*^ + ,rom
nbitoi fro m (powstrzymywa si o d ),
differ from (rni si o d ),

.
^ d T

SOmebody / somefhing from

(chroni

hide from (chowo si przed),


Pf7?
prevent fro m (znpobier czemu, przeszkodzi w! ! ! ! " * r m (rWy9nowQ z czego),
suffer from ( o e r p ir f z p o w o d u ),
benefit fro m (czerpa korzyci z),

''

fr m

* e g o ),
. enV.e m (Pchodzi o d , w yw odzi si od)
fr a n * 'a fe fro m (umoczy z);

I resigned fro m w o r k b e c a u s e I w a s n 't p le a s e d w ith


pomewo; nie byam zad o w olo n a z m o je j pensjj
'
m y SO r y

Zrezy9now o)am z procy,

M y n e ighb our suffers fro m a n u n k n o w n d is e a s e - MAiI sqsiod


^ cierpi no meznanq chorob.

czasownik o n :
concentrt on (ko n ce n tro w a si na),
congratulate on (gratulowa z okazji czego),
spend on (wydawa p ie n i d ze na),

insist o n (nalega na),


d e p e n d on (zalee od),
m e d ita te o n (rozmyla nad),

live on (y z czego)
pride onsef on (by dumnym z. szczyci si)
compliment somebody on (chwali komplementowa 20 );
I can always rely o n my b e s t frie n d S o p h ie .

re ly o n (polega na),
ba se o n (bazowa na),

Zawsze mog polega na mojej najlepszej przyjacice

Sophie

I wonted to b e a lo n e b u t M a r k in s is te d o n s ta y in g w ith m e. - Chciaam by samo ale Mark


ftotoga, oby zosta ze m n

czasownik in .
interier* m (wtrca s d o '

b e lie v e in (wierzy w),

specialise in (special zowa si w

s ucce ed in (odnie sukces w


in v o lv e o n e s e lf in (zaangaow a w

result in (zakoriczy s< c :\m s '

VOw b e lie v e in w h a t h e s te llin g u s f - W ierzysz w to c o o n m w 2


M y unc^* s p e c ia lis e s in B io c h e m is try . - M j w u je k sp e q o ltzu je s i w b io ch em ii.

czaso w n ik i n t o :
b re a k in to (w am a si d o .

'nonskit* in to ;* u m o czy n o )

d riv e in to (w je ch a *

crosh into (rozbrC s* o)

cu t in to p rz e o p o k ro i no);

m o / sp lit in to oodrefc no

cm th e c o k e m to fo u r p i
iw a*, 1 W M d, z n o s z * * # K>deo
My
^

croshed h *
book

c o r m o o

five

d w .h o d o n .w c h

f0 fe i sa m o ch d o drzew o

Ktre

ch o p

9 o d l> ^

* ^

3A O

* < cztery
^

no p^ -wdzrow

WIELKA G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

ecop.0 wifh M ^ o b l e z),


deal with (rodzi sol!, mie d o a y n io n lo z),

W ly lomebody wih ' Provid#

* " b od y

with (zoopalrzy w co, zapewni co),


trust - entrust so m e b o d y w ith (powierzy kom u c h a rg e s o m e b o d y w ith (oskara o),
oj
c o m p a r e w ith (porwnywa z),
quarrel w ith (kci si z),

a g r e e w ith (zgadza si z),

com ply w ith (stosowa si do),

d is a g re e w ith (nie zgadza si z),


s y m p a th is e w ith (wspr zu komu),

Single mothers have to cop e w ith e v e ry d a y p ro b le m s o n th e ir o w n .


same radzi sobio

7 codziennymi

Samotni? mafki muvg

problem am i.

Tim was charged w ith stealing the c o m p a n y 's m o n e y .

Tim zosta o s k a r o n y o k ra d z ie / firmowyr I.

pienidzy.

0 The thief that broke

b I couldn't prevent Mork

our house was arrested Iasi week


... telling everyone about my proble .

c
d
e
I.

I'm looking lor someone who con translate these documents


You should concentrate
your project.
Lost night, I dreamt
my new motorbike,
How can we dispose
tho old fridge?

g.
tv
1.
j

Nobody objected
the chairman's decision to lira Paul.
Witl you ever forgive m e
revealing your secret?
look, this beautilul girl is smiling
you.
Stop mtnriermg
my businessl

Ch.nese .

k. Wo ore going to complain


the service in Ibis hotel.
I. My grandlolher died
a mysterious tropical disease.
m. the company will provide you

a laptop, mobile phone and car

n When you change your job, you need to adapt

a completely different environment

W y b ie rz p ra w id fo w q o d p o w ie d :

a I trusted you .... my biggest secret and you betrayed


b. I'm convinced we will succeed ... this enterprise.
c. His illness results .... overwork and bad diet
d. You never compliment me .... my looks! Do you even notice me?
e. We re a.mmg . doubling our profits next year.
(loose, remind me .... mum's birthday, I keep lor
g. John hos committed himsoll .... charily work
h. Tom begged me
help him wtth his essay
! 1My brother cmf you . .Ihis
man, don't
lrus.hr
mis man,
don't trust
him.
j. My brother got angry and t h r e w a book
me
144

d,u noc,t" ku^ych i <o0wun)owriych

a. to
a. in
0 . from
a. to
a. on
a. ot
<f lo
CJ. lo r

a. about
a. to

b. with
b. at
b with
b. on
b. at
b about
b with
b. to
b from
b. at

7.

7 .6 .

P K Z tIM K I

Przymiotniki z przyimkami
Adjectjye + preposition

jak r z e c z o w n ik i i czasowniki,
p-rzyimkami. Naley zwrci uwag, ze

P o d o b n ie

r w n ie p rz y m io tn ik i q czq si w stae zo e n ia

o d p o w ie d n im i

n ie k t re z p rz y m io tn ik w m o g w yst p o w a z d w o m a rnym i

przyimkami:

B p rz y m io tn ik + in :
successful in

(odnoszcy sukcesy w),

in te re s te d in (za in te re s o w a n y czym ),

a b so rb e d in

(pochonity czym),

e x p e rie n c e d in (d o w ia d c z o n y w );

Are y o u in te re s te d in o u r s p e c ia l o ffe r?

C zy jest p a n z a in te re s o w a n y nasz o fe rt s p e c ja ln ?

p rz y m io tn ik + to :

(przywizany do),
com m itted to (oddany, zaangaowany w),
e xp o se d to (naraony na),
faithful to (wierny komu, czemu),
in d iffe re n t to (obojtny wobec),
polite to (uprzejmy, grzeczny dla),
sim ilar to (podobny do),
used to / a c c u s to m e d to (przyzwyczajony

a lle rg ic to (u czu lo n y na),

a tta ched to

e a g e r to (chtny d o ),
a d d ic te d to (u za le n io n y o d ),
nice to / k in d to (m iy d la ),
cru e l to (o kru tn y d la ),
e n g a g e d to (zarczony z),
m a rrie d to (zam na, o n a ty z);
d o ),

This ja c k e t is s im ila r to th e o th e r o n e , b u t s lig h tly d a rk e r. - Ta k u rtka jest p o d o b n a d o ta m te j

drugiej, tylko troch ciemniejsza.


p rz y m io tn ik + a t :

b a d a t (kiepski, sa b y w czym ),

(dobry w czym),
excelle nt a t (wielny w czym),
am azed a t (zdziwiony czym),
shocked a t (zszokowany czym),

g oo d a t

hopeless a t (b e zn a d zie jn y w czym),


surprised a t (zoskoczony czym );

, rn h o p e le ss a t Statistics, p le a s e h e lp m e.

Jestem b e zn a d zie jn a ze statystyki, pro sz , p o m m i.

P rzym io tn ik + w it h :

a n n o y e d w ith (p o d iry to w a n y kim ),

ng ry w ith (zy, z d e n e rw o w a n y n a ko g o )
M fed up with (m le d o czego), ~
Ihe) obsse ssed w ith (m ie o b se sj na p u n k c ie

pleased with / delighted w ith (zadow olony z),


c z e g o ).

disappointed with ( r o k o w a n y czym),

occupied with (zajty czym),

b ored with (znudzony czym),

familiar with (by zazna jom io nym z a y m , zna co), im pressed w ith (pod w raeniem czego);
fe d up w ith y o u r c o m p la in ts l

M a m d o tw o je g o n o rz e k a n ia l

' * im p re sse d w ith y o u r p ro je c tl W e ll d o n e l

Jestem p o d w ra e n ie m .w o ,e g o p ro ,e k tu . Sw ietna

roboto!

d lo poczqku|qcy<:H i oowtmsowanych

A IF7YKA a n g ie l s k ie g o

w . elka gramatyka jzyka a

grotefol for (wdziczny za),


(be) sorry for (aowa, przeprasza za),
(be) desperate for (pragn czego);

a przymiolmk + for:
lit for (nadajcy si do),
responsible for (odpowiedzialny za),
famous for (stawny, znany z),
ready for (gotowy na),

sorry for not telling you the truth. - Bardzo ci przepraszam, e nie powiedziaem ci
I am so
prowdy.
Arayou ready for a new adventure? - Jeste gotowy no now przygod?
przymiotnik + on:
dependent on (zaleny od)

(be) keen on (by mionikiem czego);

I am not very keen on sports. - Nie jestem zbytnim mionikiem sportu.


przymiotnik + of:
(be) ashamed of (wstydzi si czego),
(be) afraid of (ba si czego),
scared of (przestraszony czym),
terrified of (przeraony czym),
aware of / conscious of (wiadomy czego),
jealous of (zazdrosny o),
proud of (dumny z),
tired of (zmczony czym),
typical of (typowy dla},
critical of (krytyczny wobec).

conscious of (wiadomy czego),


capable of (zdolny do),
incapable of (niezdolny do),
guilty of (winny czego),
(be) fond of (by wielbicielem czego),
nice of / kind of (mio z jego, jej strony),
stupid of (gupio z jego, ej strony),
suspicious of (podejrzliwy o co),
certain of (pewny czego),
independent of (niezaleny od);

Mrs Brown's son was found guilty of mugging and theft. - Syn pani Brown zosta uznany
za winnego napadu i kradziey.
m. w ogrodzie'Ce ^ ^

***

^ 90rC*en* ~ T bordzo mio z twojej strony, e pomoge

przymiotnik + from:
different from (inny rny od),
derived from (pochodzcy od),

safe from (bezpieczny od);

am very different from my sister d


y ster. - Bardzo si rni od mojej siostry.
przymiotnik + about;
excited about (podekscytowany czym).
womed about (zmartwiony czym),
be wrong about (nie m.e roq,)
7 obou' Mowo, przeprasza zol

anxious about (zaniepokojony czym!


certain about (pewny czego),
e) right about ( m i e racj),

ongry about annoyed about (zy pod,^ .


lV, podirytowany czym, z powodu czego);

e y u crtain about that? - u e*** *


I'm afraid that you ar*
i
pewna?
re wron9 bout this motter. . O bo
Pocz^iiuIVch , ioo.onso.ooKh
wam si, e nie mosz w tej kwestii racji.

7. PRZYIMKI

przymiotnik + b y :
i 10),

cmozed by (zdziwiony czym),


shocked by (zszokowany czym),

surprised by (zaskoczony czym),


impressed by (pod wraeniem czego).

i);
My boss was impressed by my project. - Szef by pod wraeniem mojego projektu.

faem

WICZENIA
Uzupenij z d a n ia o d p o w ie d n im i p rz y im k a m i:

a. It was really stupid


b. I'm interested
c.
d.
e.
I.
g.
h.
i.
.
k.

you to walk alone in the park at night.


your proposition, what are the details?

James is excellent
Chemistry, he has even got a scholarship.
I'm allergic...............dust, that's why we keep the house so clean.
Who was responsible
the accident?
I'm greatly disappointed
your behaviour.
Are you keen
going to the mountains with us?
Mr Smith is very proud
his son Tom who works as an analyst for NASA.
I'm really grateful
your support, I wouldn't have been able to do it without you.
Jane is obsessed
her looks, I'm afraid she needs counselling.
I'm used
getting up early, I have to commute to work everyday.

I- Im ashamed

you, Tom! How could you be so rude?!

Uzupenij z d a n ia o d p o w ie d n im i p rz y im k a m i:

utnOW
gnOB*

0. How can you blame m e .............................the fact you got fired?


b. I'm really excited .......................... our trip to Tunisia. I can't wait.
r- I don't wanl to get involved
- your fishy business.
d- I d like to express my deepest gratitude...........................yur ^elp anc^support.
e People are more indifferent ..................... misery and cruelty nowadays than they used to be
in t h e p a s t .

1 got furious when Tom made a rude comment............................ my looks.

9- My parents were really disappointed................... me when they saw my poor school results.
b- It's my last attempt.............................contacting him.
1
school cannot approve
such obscene behaviour.
i- lf was really stupid ........................... her to walk alone in the park at night.
P
all sympathise...........................the victims' families.
1. Onlv ik u l .
i
Y ,he highest management has access......................

>'

the company's financial data.

W IELKA G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

P rz e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i:
o. Jestem u z a le n io n a o d c z e k o la d y .

b. M o ja m a m a nie u b ie ra si m o d n ie , p o n ie w a

jost

/ b y p r z y w ig z o n a d o i w o u

li '.taryf h ulu-,.,

c. Jestem zn u d zo n a tym k o n c e rte m , c h o d im y d o d o m u

d. M j p rzyjaciel by zazdrosny o rnj sukces, d la te g o | u / n m r o z m a w ia m y

(l Ml* *#!#### K H IIKH III


e. M ia a ra c i c o d o n ie g o

f.

to k a m c a !

Bill n ie jest z d o ln y d o skrzyw dzenia k o g o k o lw ie k

g. To m ia s to jest zn a n e z p i k n e g o p a a c u i w in n ic

h. Mary jest zawsze chtna do pomocy

/u#

8 . Liczebniki N u m e r a ls
w jzyku angielskim dzielimy na dwie due grupy: liczebniki gwne
oraz lic z e b n ik i porzdkowe ( O r d i n a l n u m e r a l s ) .
L ic z e b n ik i

( C a r d in a l n u m e r a ls )

8 1. Liczebniki gwne - formy i zastosowanie


Cardinal numerals
Liczebniki od 1 d o 12:

1 one,
2 two,

4 fo u r,

7 seven,

10

5 five ,

8 e ig h t,

11 e le v e n ,

3 three,

6 six,

9 n in e ,

12

ten,

tw e lv e .

Liczebniki od 13 do 19 tworzymy dodajc kocwk - t e e n do liczebnikw 3-9. Naley zwrci uwag na


nieregulornoci w pisowni liczby 13 i 15:
13 thirteen,

1 5 fifte e n ,

1 7 se ve n te e n ,

14 fourteen,

1 6 s ix te e n ,

1 8 e ig h te e n ,

1 9 nin e te e n .

Liczebniki oznaczajce dziesitki tworzymy za pomoc kocwki - t y . Naley zwrci uwag na nieregulamoci
w pisowni, szczeglnie liczebnika 40, w ktrym nie wystpuje u , jak w liczebniku 4 f o u r :
20 tw enty,

4 0 fo rty ,

6 0 s ix ty ,

8 0 e ig h ty ,

30 thirty,

5 0 fifty ,

7 0 se ve n ty,

9 0 nin ety.

Liczebniki takie jak sto", tysic", milion" poprzedzamy w jzyku angielskim przedimkiem nieokrelonym
a lub innym liczebnikiem gwnym. Wyrazy te, kiedy wystpuj w funkcji liczebnika, nie maj nigdy
w liczbie mnogiej kocwki - 5 :
1 0 0 (sto)
1,0 0 0
1 /0 0 0 ,0 0 0 (milion)
1 /0 0 0 , 0 0 0 ,0 0 0 (miliard 1 0 ')
1 /000 , 0 0 0 , 0 0 0 ,0 0 0 (bilion 1 0 2)

a h u n d re d ,
a th o u s a n d ,
(tysic)
a m illio n ,
a b illio n ,
a trillio n .

lf1ne liczby:
56 fifty-six 8 9 e ig hty-n ine, 1 0 2 o n e h u n d re d a n d tw o , 2 6 8 tw o h u n d re d a n d s ix ty -e ig h t, 9 3 0 nine
hundred a n d th irty, 1 ,8 2 5 o n e th o u s a n d e ig h t h u n d re d a n d tw e n ty-five , 5 , 0 8 0 fiv e th o u s a n d a n d

*'9hty. 6 8 ,5 0 0 sixty e ig h t th o u s a n d fiv e h u n d re d , 2 0 0 , 0 0 0 tw o h u n d re d th o u s a n d , 9 0 0 , 0 5 0 nine


ni
Jodred thousand a n d fifty

GRAMATYKA J Z Y K A A N G I E L S K I E G O
WIELKA

A o lirzbv oddzielnie podajemy liczb np. tysicy, potem

nnP ze czytajc lub zapisujc duze


HoW ,
^

d tocznik and 0)
setek o nastpnie dziesitek q
gdy dziesitek nie ma.

rzeczownika:

* l , 'k P

dziesitkami lub przed jednociomi,

casjn0 _ Mj brat straci w kasynie setki dolarw.

K , *= Formula I cars a , , h . . h ib i.lo n cu n .ru , - T ,s i ,c . M n


Obu,a s o m o c h o d y F o r m * I c . o l n r m s o w o w y m

There are m illions o f stars in the sky. - No niebie sq miliony gwiazd.

Zastosowanie licze b n ik w g w n y c h

k i i

Liczebniki gwne w jzyku angielskim stosujemy w poniej okrelonych kontekstach. N a le y zwrci


uwag na rnice w stosunku do jzyka polskiego, zwaszcza w podawaniu godziny oraz sposobie czytania
uamkw:
okrelanie liczby osb, przedmiotw, zjawisk itp.
20 people (20 osb),
48 hours (48 godzin),

1 6 d a y s (16 dni),
1 ,5 0 0 b o x e s (1500

pudeek);

podawanie godziny:

6.00

8.20 tw e n ty

six o clock (szsta godzina),


5 .5 0 ten to six (za dziesi szsta),

p a s t e ig h t (dwadziecia po smej);

okrelanie wieku:
M y mum is 52 years old . - Mojo mama ma 52 lata.
M y b rothe r is 12. - Mj brat ma 12 lot.
You must be 18 to vote . - Musisz mie

1 8 lat, eby gosowa.

podawanie numeracji oraz numerw telefonw:


room 35 (potj Myd !cI p i .
* "

>ol . j
. u I d o u b l. s e v e n , , h . fiv e ;

s s a a s r * K ri:
* '*iooor : r r
"K : k '

or

2 0 0 9 tw o th o u s a n d a n d n in e ,

oyiane

akr, o d d n e L ^ '

o r & i T "
5 .9 % five (point) nine pe r cent,

150

d l P M rqlkuiqcych I zaawansowanych

0W09U. i . w sry.fc,,

-a

pp p ij

8. LIC Z E BN IK I

f podawanie kwot pienidzy:


$ 25 twenty-five d o lla rs ,
S 7.55 seven d o lla rs fifty -fiv e ,
150 a hu ndred a n d f if t y p o u n d s ;

, gdy liczebnik wystpuje wraz z rzeczownikiem w liczba rw j


a ten-dollar no te (banknot dziesiciodolarowy)
^ YnCZe, W

C,i P^Wofniko

a two-kilo m elon (dwukilogramowy melon);

i podawanie wynikw meczw :


4 - 2 four two (cztery dwa / cztery do dwch),
2 - 0 two nil (dwa zero / dwa do zera).

WICZENIA
Zapisz cyfry sownie:
o.
b.
c.
d.
e.
f.

12

i. 113

15
29
41
56
97

. 185
k. 320
I. 576
m. 611
n. 999
o. 1044
p . 1315

g. 100
h. 108
Wpisz cyfr lub zapisz jq sownie:
a- 2 11 ................................................
b. 104 ..............................
c- 349 .......................

^ .....................................six hundred and eight

. .....................................four hundred and ninety-three


' 2,700 .........................................................................
.....................................four hundred ond fifty thousand seven hundred and six
h 35,736 ..................................................................
............................. three hundred thousand four hundred and seventy-two
................ one thousand seven hundred and sixty
'3,779
1 73,501

W IELKA G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

Uzupenij zdania podanymi cyframi, zapisz je sownie.


a. About (2 5 )............................................ people were invited to the party.
b. I'm (2 0 )..............................................and my brother is ( 3 ) ................................
he is (2 3 )............................................ ..
c. Please, open your books on page (6 3 )...................................................
d. The film starts at (6 ) ...............................................o'clock.
e. The area code to Germany is (4 9 )..................................................
f. I was born in (1 9 8 0 )...............................................
g. The apples are ( 2 .2 0 )...............................................

kj|0 .

h. I have about (1 7 5 )...............................................C Ds in m y collection.

years older than me

g 2 Liczebniki porzqdkowe - formy


I
j zastosowanie Ordinal numerals
1 * first (pierwszy),
2^ second (drugi),
3,d third (trzeci),
4* fourth (czwarty),

6,h s ix th (szsty),

5 th fifth (piqly),

1 0 ,h tenth (dziesity).

7 th s e v e n th (sidmy),

8,h e ig h th (smy),
9 ,h n in th (dziewity),

Jprcz pierwszych trzech, pozostae liczebniki porzdkowe w jzyku angielskim tworzymy dodajc do
iczebnika gwnego kocwk - t h . Wszystkie nastpne, oprcz zoe z f i r s t , s e c o n d , t h i r d , tworzymy
w ten sam sposb. Liczebniki dziesitne koczce si na - y , po dodaniu - t h , zmieniaj kocwk na
liie t h

1 1* eleventh (jedenasty),
12th tw elfth (dwunasty),

5 4 ,h fifty fo u rth (pidziesity czwarty),

15,K fifteenth (pitnasty),

100,h h u n d re d th (setny),
102 nd h u n d re d a n d se co n d (sto drugi),
1000,h th o u s a n d th (tysiczny).

20h tw entieth (dwudziesty),


21 u tw enty first (dwudziesty pierwszy),

6 0 ,h s ix tie th (szedziesity),

42nd fo rty second (czterdziesty drugi),


Zastosowanie lic z e b n ik w p o rz d k o w y c h

Rwnie w przypadku liczebnikw porzdkowych naley zwrci uwag na rnice midzy jzykiem
ingielskim i polskim, a szczeglnie na sposb odczytywania dat po angielsku:
podawanie kolejnoci, wyliczanie przedmiotw, osb, zjawisk; liczebnik porzdkowy w roli przymiotnika
wystpuje zowsze z przedimkem okrelonym t h e :
the first time I saw h e r (pierwszy raz, gdy j zobaczyem),
the second ro w on the le ft (drugi rzd po lewej stronie),
the fifth person on the list (pita osoba na licie);
podawanie dat dziennych. W jzyku angielskim dni miesica podajemy zawsze za pomoc liczebnikw
porzdkowych. Naley pamita o koniecznoci uycia przedimka t h e przed liczebnikiem. Naley
pamita, e przedimek t h e oraz przyimek o f nie wystpuj nigdy w zapisie dat, podajemy je tylko
czytajc. Daty w jzyku angielskim czytamy w nastpujcy sposb:

O cto b e r (the sixth o f O c to b e r),

2 1 M a y (the tw en ty-first o f M a y ),
7 February (the second o f F e b ru a ry ),

1 1 1, N o ve m b e r,

1 9 1 8 (th e e le ve n th o f N o v e m b e r, n in e te e n e ig h t een

l 4 July, 1 7 8 9 (the fo u rte e n th o f July, seventeen e ig h ty -n in e );

io' yV,Qbc.<i.pl

dla poczqtkuiqcych zaaw ansow anych

153

WIELKA G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

Istnieje te inny zapis d a t i tro c h in n y s p o s b ic h c z y ta n ia :

O c to b e r 6 ,h ( O c to b e r th e s ix th ),
M a y 2 1 ( M a y the tw e n ty -firs t),
F e b ru a ry 2 nd (F e b ru a ry th e s e c o n d ),

czytanie uamkw zwykych. W jzyku angielskim licznik uam ka czytany jest zawsze za pomocq
liczebnika gwnego, za mianownik - porzdkowego. Jeli licznik jest wikszy ni jeden, liczebnik
w mianowniku wystpuje w liczbie mnogiej.

a q ua rte r (wier, jedna czwarta),

V 2 a h a lf (poowa, jedna druga),

V4

V5 one fifth (jedna pita),

3/ 4 three quarters (trzy czwarte),

3 V 3th re e a n d a th ird (trzy i jedna trzecia),


3/7 three sevenths (trzy sidme);

2/ 5

przy imionach wadcw, papiey:


H e n ry V III (Henry th e Eighth),
John XXIII (John the Twenty-third),
C harles II (Charles the Second).

t w o fifth s (dwie pite),

Od liczebnikw

gw n ych u tw rz p o rz d k o w e :

a. 3

g. 86

b. 7

h. 1 1 1

e. 49

i. 135
j. 273
k. 621

f. 51

I.

c. 12
d. 22

1,000

Jak przeczytasz ponisze daty?


a. 02.02.1981
b. 01.05.1842
c. 23.10.1916
d. 31.12.1848
e. 15.09.2010
f. 25.04.1800
g. 0 1 .0 1 . 2 0 0 0
h. 17.03.2009

Uzupenij zdania odpowiednimi liczebnikami, gwnymi lub porzdkowymi:


o My grandma is (8 6 )
years old.
b. It's (5 )................................................................... time I've called him, but it's busy all the time.
c. Tom is ( 1 )

person I have told about my problem.

d. I've worked for this company for ( 1 2 ) .................................................................years.


e- Pope John Paul (2) .......................... is one of the most important people in Polish history.
1- I was born on 2 2 .0 5 .1 9 7 2 ....................................................................

9- My uncle got married at the age of (81)


................................................. to a nurse who was only
(23)
years old.
h. For my birthday, Henry bought me ( 2 5 )............................................................... rec^roses

W IE L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A

ANGIELSKIEGO

8 3 Liczebniki wielokrotne i wielorakie

Repeating and multiplicative numerals


Dwie e isze grup, liczebnika to liczebniki wielokrotne oraz liczebniki wielorakie.
L icze b n iki w ie lo k ro tn e okrelaj wielokrotno jakiego zjawiska, wydarzenia

podstawowe z nich:
o n ce (raz),

lub czynnoci. Oto

tw ic e jd w a razy),

th re e tim es (trzy razy),

f ur **mes (cztery razy),

fiv e tim es (pi razy),

The p o stm an com es tw ic e a w e e k .

Listonosz przychodzi dwa razy w tygodniu.

I h a ve c a lle d the kid s fo u r tim e s to

com e

dow n

fo r

d in n e r

b u t t h e y 'r e

busy

pla yin g.

- Ju cztery razy woaam dzieci, aby zeszy na obiad, ale s zbyt zajte zabaw .
Licze b n iki w ie lo ra k ie okrelaj liczb opcji, rozwiza lub kombinacji, np.

ilo czci wchodzcych w skad pewnej caoci, np.


wielorakie w jzyku angielskim:

d o u b le

threefold (trzykrotny), oraz

(podwjny). O to najwaniejsze liczebniki

sin g le (pojedynczy, jednokrotny, jednoraki),


d o u b le (podwjny, dwukrotny, dwojaki),
trip le lub tre b le (potrjny, trzykrotny, trojaki),
tw o fo ld (dwukrotny, dwojaki) * (rzadko uywane),
th re e fo ld (trzykrotny, trojaki) * (rzadko uywane),
q u a d ru p le (poczwrny, czterokrotny, czworaki),
q u in tu p le (piciokrotny, picioraki) * (rzadko uywane).

The n u m b e r o f u n e m p lo y e d is n e a rly tr ip le w h a t it w a s la s t

trzykrotnie wysza w porwnaniu z zeszym rokiem

y e a r- - Liczba bezrobotnych jest

O u r q u a d ru p le sculls w o n a g o ld m e d a l a t th e O ly m D ic s

zoty medal na olimpiadzie.

aszo Pdwjna czwrka zdobya

4. Dziaania matematyczne Calculations


'sowowe dziaania matematyczne mona w jzyku angielskim opisywa na kilka rnych sposobw:
dodawanie (addition)
3 + 2 = 5 three plus two makes five lub three plus two js five lub three plus two equals five;

odejmowanie (subtraction)
9 - 5 = 4 nine m inu s fiv e is (m a k e s / e q u a ls ) fo u r lub fiv e s u b tra c te d fro m n in e e q u a ls
(is / makes) four;
mnoenie (m ultiplication)
5 x 5 = 2 5 fiv e tim e s fiv e is (m a k e s / e q u a ls ) tw e n ty -fiv e lub fiv e m u ltip lie d b y fiv e m a k e s
tw enty-five;

dzielenie (division)
20 : 4 = 5 fo u r in to tw e n ty is (m a k e s / e q u a ls ) fiv e lub tw e n ty d iv id e d b y fo u r is (m a k e s /
equals) five;

potgowanie (e x p o n e n tia tio n )

102 = 100 ten

s q u a re d e q u a ls a h u n d re d ,

53 = 125 five ra is e d to th e p o w e r o f th re e is o n e h u n d re d a n d tw e n ty -fiv e .


w ic z e n ia
Q

Zapisz s o w a m i p o n i s z e d z ia a n ia m a te m a ty c z n e :

o. 85 - 40 = 45
b. 13 + 17 = 30
c. 54 : 6 = 9

..................................................................
...................................................................
.................................................... .........

d. 4 x 8 = 32
....................... .........................................
e 65 = 36..................... ...................................................................
I 15x 3 = 45............. ................................................................
9-50:5= 10
*
h. 60 - 8 = 52
*.... .................

ezykiobc.e.p|

d la pocztkujcych i zaaw ansow onych

157

W IELKA GRAM ATYKA Z Y K A A N G I E L S K I E G O

D PrzniWz zdonio no iWk angielski, cyfr, zapisz stawnie:


Mwiam ci 100 razy, e nie pjd na to przyjcie!
b. Urodziny

^ 4 g ru d nia','w ic dosloje dw o ro z , w i c e i p re z e n t w n i in n i.

c. Dostalimy bilety w pierwszym rzdzie, wic doskonale widzielimy scen.


d. Pan Brown straci w kasynie setki dolarw.
e. Ta sukienka kosztuje 12 funtw i 50 pensw.
f.

Czytam drugi

g. Wstaam o 5
w kolejce.

tom powieci, ktr mi polecie.


rano, eby

h. Mr Forrester zarabia tyle

stan w kolejce po biletyna

koncert U2 i na szczcie byam czwarta

pienidzy, e jedn trzecio d d a je n a c e le c h a ry ta ty w n e .

0 - P ^ 7 , n i .

-,

i. Tylko raz powiem ci, co masz zrobi. Nie bd si powtarza........................................................................

9, Tryb r o z k a z u j c y

Imperatives
9 1 Tryb rozkazujcy w zdaniach twierdzcych
jo brozkazujcy w jzyku angielskim dla drugiej osoby liczby pojedynczej i mnogiej tworzymy za pomoc
podstawowej formy czasownika. W zdaniach twierdzcych suy on do wyraenia nakazu, polecenia lub
dania:
Be quiet! - Bd cicho! lub Bdcie cicho!
Go to your room! - Id do swojego pokoju! lub Idcie do swojego pokoju!
Turn the radio down! - cisz radio! lub ciszcie radio!
Dodajc please (prosz), mona za pomoc trybu rozkazujcego wyrazi rwnie grzeczne proby,
zarwno do osoby, do ktrej zwracamy si na ty", jak i pan, pani":
Please, close the window. - Prosz, zamknij okno. lub Prosz zamkn okno. lub Prosz, zamknijcie
okno.
Please, help me. - Prosz, pom mi. lub Prosz mi pomc, lub Prosz, pomcie mi.

9.2. Czasownik let


^zasowniko le t uywamy, aby utworzy formy trybu rozkazujcego dla pierwszej i trzeciej osoby liczby
Aedynczej i mnogiej. Dla pierwszej osoby liczby mnogiej przyjmuje on zazwyczaj form le t s, skrt od
let us:
Let me help y o u ! - Pozwl, e ci pomog!
^

me have a lo o k . - Niech spojrz. (Pozwl, e spojrz.)

us ^ ep yo u ! - Pozwl, e ci pomoemy!

^e $ go to the c in e m a ! - Chodmy do kina!


^

w h a te v e r h e w a n ts ! - Niech robi, co chce.

Le Jane make h e r o w n d e c is io n s ! - Niech Jane sama podejmuje decyzje!

W IELKA G R A M A TY K A

Tryb roTlrnfjTY w przeczeniach


rozkazujcym wyraamy zakazy. Dla drugiej osoby liczby pojedyncze,
Za pomoc przeczenia w dybie
i mnogiej, przeczenia tworzymy, dodaRC d o n
Don' go th e re ! Nie id tam! lub Nie idae tam!
Don't opon ,h . door! - N i. o l.i.ro i < M I L b N i. Otvo.ro,c . dr.wt!
W

som sposb tw o o ,", p

dla < * osob, lic b y p o i.d y n a .it

Niech on tam nie idzie!


D o n 't le t he r o p e n the d o o r l - Niech ona nie otwiera drzwi!

D o n 't le t him g o th e re !

Dla pierwszej osoby liczby mnogiej przeczenie tworzymy, dodajc

n o t.

Nie idmy tam!


Let's n o t o p e n the d o o r!
Nie otwierajmy drzwi!
Let's n o t g o th e re !

9.4.

Konstrukcja to be + to + bezokolicznik

Konstrukcji to b e
to
b e z o k o lic z n ik uywamy, aby wyrazi, e co musi si wydarzy zgodnie
z wczeniejszymi ustaleniami lub aby wyrazi nakaz czy instrukcj:
He is to g iv e a speech.
Ma przemawia.
I am to clean up m y ro o m b e fo re d a d c o m e s b a c k fr o m w o r k .

Mam posprzta mj pokj,

zanim tata wrci z pracy, (poniewa mama mi kazaa)


W e a re to g re e t the guests a t the a ir p o r t.
o n e is to

Marny przywita goci na lotnisku.

a ysit h e r sister on S a tu rd a y e v e n in g .

Jane ma opiekowa si siostr w sobotni

wieczr.
W IC Z E N IA
P rze kszta z d a n ia na try b ro z k a z u j c y :

a. You should call your mother.


b. You should go to the doctor.
c Morl^ should do the shopping.
d. We should take a few days off from work.
c t'ou should drive carefully
I. You should go to bed early.
g. Betty should take the dog for q walk
h You should be quiet
i. You shouldn't listen to loud music.
j. You shouldn't be so rude.
k. We shouldn't go to the seaside, we should
I. He shouldn't behove like this

i /.n

mountains.

9. TRYB ROZKAZUJCY

Prz

eksztalcajqc niektre z podanych sw, u zdania w trybie rozkazujcym:

Io you / go / room / to
b. you / turn off / TV
c. he / help / in the garden

.................................................................................
t...........................
,....

a they / do the shopping / for grandma

....................................................................... ........

v................

I / help / you I wth heavy suitcase.................. ....................................... .........................................


I
/ clean / the flat
.................................................................................
w

g
h,
.
j,

you / wash / the dishes


*................. ............
she / do / homework
....................................... ................................. .......
you / not drive / so fast
.................................................................................
the children / wash hands / come kitchen .................................................................................

Uzupenij zdania podanymi czasownikami:


have
stop

go
marry

talk
put on

forget
send

be
go out

tell
make

a. Don't................................. so loud, the kids are asleep.


b....................................talking on the phone! I'm not going to pay your bill.
c. Don't.................................. in that jacket! It's too cold.
d..................................... a warm sweater!
e. Please,...................................me a cup of coffee.
f. Remember! Always .....................................breakfast in the morning before you leave home.
g. Don't.................................. to buy a present for grandma. It's her birthday.
h..................................... home before midnight!
i...................................... to the doctor with that cough!
i...................................... me an e-mail to confirm our meeting.
k. Don't.................................. anyone about this.
f Don't...................................this man!

Przetumacz na jzyk angielski:


o
b.

Id d o s w o j e g o

i z r b

m i, c o

Z r b m y p r z y j c ie

e - K u p m y je j n a

m a m

n ie s p o d z ia n k

K a te !

u r o d z in y s z c z e n ia k a !

n ie t r a k t u je

N ie c h o n i ju i d
N ie id m y
M am

d o

ja k

d z ie c k o !

ie^obcepl

c i

|o k d z ie c k o !

d o m u !

tam !

czeka na

T om a

M a m y s k o c z y te n

d la

N ie o k a m u j m n i e !

h- N ie c h o n a

i-

d o m o w !

r o b i !

P rz e s ta z a c h o w y w a s i
9-

p ra c

Z a m k n ij s i !

c - N ie m w
J

p o k o ju

na

p rz y s ta n k u .

p r o je k t d o

p i tk u .

dlo pocztkujcych zaawansowanych

Czasy Tenses
P re se n t S im p le

10.1. Czas teraniejs:

Czas Present Simple jest teraniejszym czasem prostym, uywanym na co dzie do opisywa
tynowych zaj, czynnoci powtarzajcych si, a take stanw, uczu i opinii.
ru

10.1.1. Forma twierdzca, przeczenia


i pytania

. ft*
\(F

i. ; * * * *
Bstessreoat "

Twierdzenia
C z a s o w n ik

P re se n t S im p le

to ,

tr z e c ie j o s o b ie

je d y n ie

p r z y jm u je

lic z b y

tz w .

p o je d y n c z e j

fo rm

p o d s ta w o w

(he, s h e , it)

w s z y s tk ic h p o z o s t a y c h o s b f o r m a c z a s o w n ik a s i n i e

I w ork

h Si

k o n ie c z n e

w e w o rk

(m y

yo u w o rk

( ty p r a c u j e s z ) ,

he / she / it works

(o n / o n a

o n o

ta k

s a m

je s t

ja k

d o d a n ie

b e z o k o l i c z n i k bez
ko c w ki

-s

D lo

z m ie n ia :

( ja p r a c u j ) ,

you w ork

th e y w o r k

p r a c u je ) ,

(w y

p r a c u je m y ) ,

c*tas soiostaydh a

p r a c u je c ie ) ,

( o n i, o n e

p r a c u j ) .

a
O to

p r z y k a d o w e z d a n ia w c z a s ie

P re s e n t S im p le :

I always feel hungry after swimming.


You speak English very w ell.

P o p y w a n iu

B a rd z o d o b rz e

zaw sze

m w is z p o

Jane is a nurse, she looks after e ld e rly p e o p le .


t.

c z u j

s i g o d n a .

a n g ie ls k u .

Ja n e

je s t

p ie l g n ia r k ,

o p ie k u je

s i s ta rs z y m

osobami.
I gotujemy

r r fr'endsr0Und nd C0 k f r hem- " CzstozaProszarny naszych znajomy^

They live m a beautiful house in the countryside.

Zalenie od tego, na jak liter koczy


kocwki -s:

pass

he, she it n

( o g l d a n p . t e le w iz je ) ;

he

-t

s L

copy

p i k n y m

d o m u

n a w s i.

n ie r e g u la r n o c i p rz y d o d a ^ c

-e s :

he, she,

W QS^

tm y ) :

re la x

( r e la k s o w a

it

s i ) :

washgs,
he, she, i t

r e la x e s

-ies:

(p r b o w a ):

p e w n e

d o d a je n n y k o c w k

g d y c z a s o w n ik z a k o c z o n y je s t n o s p g o s k +
o tr z y m u j c k o c w k

try

sO i 's
w otc e,

ftdu

m ie s z k a j

s i - s s . . s h

watch

O n i

s i c z a s o w n ik , w y s t p u j

d o c z a s o w n ik w k o c z c y c h
( z d a w a n p . e g z a m in )

y , s a m o g o s k y

z a m ie n ia m y n a I o r a z d o d a ie

-<?5|

' X ^ Vick
s >

he, she, it tri$.

( k o p io w a ) :

he, she, it c o p i^ j,

study

( s t u d i o w a , u c z y s i )

he, she,

v v
162

d' Wtkujcych ,

oowansowooych

.-.i*:

10. CZASY

vv pi/ypodku czasownikw zako czonych na samogosk \


* p r e s e n t Sim ple dodajemy po prostu kocwk - s :
soy (mwi): he, she, it sa ys,

y,

nie zachodzi adna zmiana i w czasie

b u y (kupowa): he, she, it b u y s ;

kocwk -es dodajemy take do czasownikw zakoczonych na -O:


do (robi): he, she, it doft$,

go (i): he, she, it goes,

przeczenia
po tworzenia pyta i przecze w czasie P r e s e n t S i m p l e konieczny jest czasownik posikowy d o lub
does Formy d o e s uywamy z trzeci osob liczby pojedynczej ( h e , s h e , it), ze wszystkimi pozostaymi
wymagany jest czasownik posikowy d o . Naley zapamita, e w pytaniach i przeczeniach czasownik
gwny ma dla wszystkich osb tak sam form form bezokolicznika bez kocwki - s . Dla trz e c ie j
osoby liczby p o je d y n c z e j ( h e , s h e , it), przeczenie w czasie P r e s e n t S i m p l e formuujemy przy pomocy
does not (lub doesn't) oraz podstawowej formy czasownika, bez kocwki - s . Oto przykady:
He doesn't ea t b re a k fa s t in the m o rn in g . - On rano nie je niadania.
She d o esn't w o rk a t the h o s p ita l a n y m o re . Ona |u nie pracuje w szpitalu.
It doesn't ra in m uch in S p a in in J u ly . - W lipcu w Hiszpanii nie pada obficie.
p y ta n ia i

Dla wszystkich p o z o s ta y c h o s b przeczenie tworzymy za pomoc czasownika posikowego d o n o t

(lub d o n 't) oraz podstawowej formy czasownika, bez kocwki. Oto przykady:
I don't like v e g e ta b le s . - Nie lubi warzyw.
If you d o n 't w a n t to h e lp m e , g o h o m e . - Jeli nie chcesz mi pomc, id do domu.
Pytania w

Present

trzeciej osoby liczby

tworzymy, stawiajc na pocztku czasownik posikowy do lub d o e s (dla


pojedynczej), potem podmiot, a nastpnie czasownik w formie bezokolicznika,

S im p le

bez kocwki -S:

You like this C D . - Podoba ci si ta pyta.


Do you like this CD? - Czy podoba ci si ta pyta?

Yes, I do.

lu b N o ,

I d o n 't.

Tak, podoba mi si. lub Nie, nie podoba mi si.

He wants to g o skiin g . - On chce jecha na narty.


Does he w a n t to g o skiin g ? - Czy on chce jecha na narty?

Yes, he does, lub N o , he d o e s n 't. - Tak, chce. lub Nie, nie chce.
Do they o rg a n ise such lo u d p a rtie s e v e ry w e e k e n d ? - Czy oni organizuj takie gone imprezy

w kady weekend?
y es, they do . lub N o , th e y d o n 't. - Tak, organizuj, lub Nie, nie organizuj.
Pytania otwarle tworzymy, doda,qc przed czasownikiem posikowym d o lub d o e s odpowiedni zaimek lub
Przyswek: w h a t (co), w h e r e (gdzie), w h e n (kiedy), w h y (dlaczego), h o w o f t e n (jak czsto), w h a t
me

(ile) itd.
W bat do you d o e v e ry m o rn in g ?
Co robisz codziennie rano?
^here does she w o rk ? - Gdzie ona pracuje?
H w often d o yo u g o to the c in e m a ? - Jak czsto chodzisz do kina?
(o

ktrej godzinie),

how m any

m uch

i.llii p o c*q ku |q cych zaaw ansow unycb

WIELKA B K ""

I I r%*

u Ch nie wystpuje czaso w nik p o s ik o w y d o lub d o e s , jest w h o fety

Jedynymi zaimkom, pytajnyrrn, po W


^
|ubw h a t(c o ),o le ^ w p y tjo c
P ^ ^

/V

q wykonawc czynnoic W takich pytany


w formie ,rzece, osoby liczby p o je d yn cze j,

bezporednio po w n o u
- K lp c h d o d ,*

W h o likes chocolate? - Kto lubi czekolad?


W h o lives here? - Kto tu mieszka?

ay'0*

W h a t stands there? - Co tam stoi?

'
Dlo odrnienia, P N ia c h o dopenienie, kied, -,konoco czynnoici es. nany, po h . p o * * , p ,
zodme z zosodq, czasownik posikowy

i czasowmk w bezokoliczniku.
W h o do you w a n t to invite to y o u r p a rty ? - Kogo chcesz zaprosi na swo|e przyicie
do

lub

does

W h o does he like the most? - Kogo on najbardziej lubi?

ft .!)0 ao

10.1.2. Zastosow anie

Prt

I'
Teagnsoys not ft

Czasu P r e s e n t

S im p le

uywa si:

do mwienia o czynnociach powtarzanych regularnie, nawykw, przyzwyczaje, czynnoci rutynowych.


Czas P r e s e n t S im p le nie opisuje czynnoci odbywajcej si w momencie mwienia, lecz tak, ktro
powtarza si z pewn czstotliwoci. Okreleniami typowymi dla tego czasu s zatem takie okoliczniki
iQk: a lw a y s (zawsze), n e v e r (nigdy), o f t e n (czsto), s o m e t i m e s (czasami), u s u a l l y (zazwyczaj),
r a r e l y / s e ld o m (rzadko), f r o m t i m e t o t i m e (od czasu do czasu), o c c a s i o n a l l y (sporadycznie)
oraz zoenia z e v e r y (kady, kada) takie jak na przykad: e v e r y d a y (kadego dnia), e v e r y
evening (kadego wieczoru), e v e r y F r i d a y (w kady pitek), e v e r y y e a r (co roku) itd.
I never eat seafood. - Nigdy nie jadam owocw morza.
My brother seldom reads bo oks. - Mj brat rzadko czyta ksiki.
We go to a club every S a tu rd a y. - W kad sobot chodzimy do klubu.
ac z cznikiem, w henever oroz w hen w znaczeniu zawsze kiedy" oraz w zdaniach

wZZ
r
;r"e
9
o
v

*'
.u,

..
When J o a n T a T a h ^ T k eel,Sad' ~ Zowsze- kiedy pada deszcz, jest mi smutno.
1

kqpiel

60 C

* 6 'teS ' ng ^ath. - Kiedy Joan boli gowa, bierze gorc

If it rains, w e 'll stay ot home. - Jeli bdzie poda, zostaniemy w domu.

mwic o zjowiskach, zdarze,och kt


naukowe:
'
Sq zawsze prawdziwe, np. prawa natury lub stwierdzenia
The sun rises in the east - StnAre
The earth goes around the sun 7
C arrots d o n 't g ro w an trees

164

WSch d*ie

.M a th e T T *

W k6t

Marchewki nie rosn na drzewach.

dla poczqlkuiqcych . aowanowonych

\ letter from A r
rfadujest&rOf)
'scdiiccTen,
W ien hegeh
^i^vbtegc
' fM od.j*

10, CZASY

mwic o opiniach, sugestiach, uczuciach. Czasowniki wyraajce posiadanie, czynnoci zmysw


|jb czynnoci umysowe w czasie teraniejszym zazwyczaj wystpuj w P r e s e n t S i m p l e (rzadko
w Present C ontinuous), na przykad: b e l i e v e (wierzy), f e e l (czu), t h i n k (myle), h a t e
jmenawidzi). Czasowniki te zostan szczegowo omwione w rozdziale 10.2.3.
I hate being a lo n e in th e h o u s e . Nienawidz by sama w domu.
He thinks he is th e b e s t c a n d id a te f o r this jo b . - O n uwaa, e jest najlepszym kandydatem do
te j p r a c y .

f o mwienia o czynnociach przyszych, zaplanowanych, zazwyczaj w odniesieniu do rozkadw jazdy


lub programw np. podry czy telewizyjnych:
|
The train to L iv e rp o o l le a v e s a t fiv e . - Pocig do Liverpoolu odjeda o pitej.
The film starts at eight. - Film zaczyna si o smej.
We arrive in P aris a r o u n d n o o n a n d in th e
e v e n in g w e ta k e a tr a in to
L /o n .
-

O k o o

p o u d n ia

p r z y je d a m y

do Parya, a wieczorem jedziemy pocigiem do Lyonu.

*lnne uycia czasu P r e s e n t S i m p l e

w cytatach:
The sign says n o t to p a r k h e re . - Na tablicy napisane jest, eby tutaj nie parkowa.
The letter fro m A n n says th e w e a th e r in B ris to l iste r r ib le .
w B r is to lu

Ann pisze w licie, epogoda

je s t o k r o p n a .

w o p is a c h z d a r z e , s y t u a c ji,

w celu dodania dramaturgii:

And then he gets u p , slam s th e d o o r a n d ru ns o u t o f the h o u se ! - I wtedy on wstaje, trzaska


d r z w ia m i i w y b ie g a

w n a g w k a c h

z d o m u !

g a z e t:

Two masked m en k id n a p a c h ild ! - Dwch zamaskowanych mczyzn porywa dziecko!


The G reen P arty w in s th e e le c tio n ! - Partia Zielonych wygrywa wybory!

WICZENIA

ij;
* r

U z u p e n ij z d a n i a o d p o w i e d n i

form podanych czasownikw:


/.* * *

v'iw :

te n n is e v e ry S a tu rd a y .

a. Tom (play)........................
b. I (drive)...............................
c. Uncle Bill (smoke)..........
d. My sister (speak)

. ,r. v

w ith m y c o lle a g u e .

W #C-

......................4 0 c ig a re tte s a d a y .

th re e la n g u a g e s .

| still (live).......................................with mY P rents..............................TV in the evening.


f. My father always (watch)
....... at seven, (take) .......................................................... a shower and (have
g. I (get up)
.................................. breakfast. My husband often (work) ....................................... the night shift, so he

^qOs

(get up).....................................n the afternoon.


h. Mum always (buy)..................................... vegetables at the market.
j Tim usually (do) ..................................... his homework straight after school, but sometimes he

-e c

odf

(go)......................................to play football.


j. Water (boil).......................................at 100 degrees.

doesioo'

k. My brother (study).....................................medicine.

aoes

1. This book (cost).......................................3.


m. 1 (hate)......................................spinach.
n. Sue (like)...................................... ice cream, but she absolutely (lo ve )..........................................chocolate

.... you*
doyoo*
...

o. A carpenter (make).......................................furniture.
p. Trees (blossom)...................................... in spring.

~-.dc you
C VO* *

Z a m ie z d a n ia tw ie rd z c e n a p rz e c z e n ia :

- '3C yOw i

a. Mary likes French movies.


b. I drink coffee every morning.
c. Jim reads five books a month.
d My grandmother goes to church every Sunday.
e. I live on the second floor.
f. We usually watch TV in the evening.
g. I eat a lot of sweets.
h. We wont to go to Spain next summer.
i. Paul listens to classical music.
j. My brother plays the guitar very well,
k. We have a beautiful house by the lake.
I. They play tennis every weekend.

166

<30YOUI
-- <k)

il
iX i

dla poczqtlcujcjcych i zaawansowonych


0 E D G A R P

Do poniszych zda za d a j pytanie zamknite (w ym ag ajce odpowiedzi tak / nie):

0 0. Lucy goes to High School.

................... ................................... ...........

b. You like Italian food.


c He does a lot of sports.

...............................................................................
. . . . . .......................................................................

d. They live in a big house.

..................................... ....................................

e. This suitcase belongs to Jim .

...............................................................................

{ My mother works in a hospital.

..............................................................................

g. It often rains here.

......... ............. ........... ..........................................

h. Bob likes to listen to music............................................ ...............................................................................


j My grandfather wears glasses.
j. | like to read.

* ............... ......... .......................

k. They often go to the opera..........................................................................................................................


1. He thinks it's a good idea............................................................................................................................
U zu p e n ij p y ta n ia o d p o w ie d n im i z a im k a m i p y ta jn y m i:

a.................. .. does your grandmother live?


.. does he think it's a bad idea?
b.
c................. .. do you want to see that film?
.. do you want to go to the cinema? Saturday?
d.
e................. .. wants to come with me?
f.

.. do you do in your free time?

9................. .. do you want to go for your holidays?


h.
.. do you want to invite to the party?
i............. .. do you usually have for breakfast?
i.................. .. do your lessons begin?
U

Z a pyta j o p o d k re lo n a c z z d a n ia :

b- The train leaves at six.


c- I think it's the hest solution tQ our problems.
d. Tom works in a bank.
e- V7e go to the cinema twice a month.
k I want to go to New York one day.
9- I usually clean the flat on Saturday,
h- Mum buys fresh fruit at the marketWe usually have dinner at 7 o'clock.
J ' love to dIqv Scrabble in my free time.

U .T Y K A J IV K A A N 0 .IS K I0 O
W,| I K A O R A M A T Y K A

g j

Prx#rtum oci no j f * y k a g ' llt,:


o

.lok

a^lo o d w i* d iQ M

L w b e u jv

t> Runony ni lo s n q w Pols, <

M o|a m a m o UC:y a m jie ls k iin ja "

d M j tuto

s / k o lo S u n l n i o j

pracuje w b a n k u , m a w u s in j f ir m .

Henr> bardu R a d k o c h o d r i d o d e n ty sty

Juan p o r h o d m M e k sy k u .

' -> ... ..i brat ipl do

h C" UMto ' J oto ,. milo?..................


' " Ivykw to an!
1

O I ,m p i | l U

...................................
..................................................

w>,q * '*

4 'ota.

1 0

].....

Czas teraniejszy Present Continuous

10 .2 -

. present C o n t in u o u s |est zozonym czasem teraniejszym. Uywany jest do wyraania czynnoci

odovwajqcych si w chwili mwienia lub obecnie aktualnych. Charakterystyczny dla tego czasu jest

aosownik z kocwk -ing

Forma twierdzqca, przeczenia i pytania

10 2 1
Twierdzenia

Forma czasu P r e s e n t C o n t i n u o u s skada si z czasownika posikowego t o b e (by) w odpowiedniej dla


canej osoby formie oraz czasownika gwnego z kocwk - i n g , czyli tzw. imiesowu czasu teraniejszego.
Forma imiesowu jest taka sama dla wszystkich osb, zmienia si tylko forma czasownika t o b e (by):
I am w o rk in g - ja pracuj

w e are w o r k in g - my pracujemy

you are w o rk in g - ty pracujesz

y o u a r e w o r k in g - wy pracujecie

he / she / it is w o r k in g

th e y a r e w o r k in g - oni / one pracuj

on /ona / ono pracuje

Izste sq rwnie formy skrcone czasownika t o b e (by): I'm , w e 'r e , y o u 'r e , y o u 'r e , h e 's / s h e 's

it's, they're.
Oto przykadowe zdania w czasie P r e s e n t C o n t in u o u s :
I m sitting at home a n d w a tc h in g TV. - Siedz w domu i ogldam telewizj.
You're repairing y o u r b ik e , c a n I h e lp ? Naprawiasz rower, mog ci pomc?
We re having lunch, do you w a n t to jo in us? Jemy lunch, moe si doczysz?
^/dodawaniu kocwki - i n g wystpuj pewne nieregularnoci w pisowni:
czasownik koczy si na - e , po dodaniu kocwki - i n g , samogoska ta zanika.

love (kocha) - lo v in g ,

s a re <9a Pi si(<) " s ta rin 9 '

compare (porwnywa) - c o m p a r in g ,

a r g u e (kci si) - a r g u in g ,

srnile (umiecha si) - s m ilin g ,

dance M c zy ) - d a n c in g ;

Wyjtki to:
age (starze si) a g e in g ,
0fa* czasowniki zakoczone na
na -e
e:
agree (zgadza si) a g re e in g ,

see (widzie)

seeing;

h iedW

hit (uderzy) - Mtmg,

d y e (fa rbo w a) - d ye in g ,

r9

. n it w

,ravel (podrowa)

travelling,

M 11! 9

Aatosk:

WIELKA G RA M A TY K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

W przypadku czasow nikw zako czonyc


c a rry
c ry

( n ie ) -

( p io k a ) -

u on - v nie z a c h o d z a d n e z m ia n y :
^
b a w l s i ) _ p la y in g ,

(b a w i

c a r r y in g ,

d o b rz e ) - e n jo y in g ,

c r y in g ,

C o n tin u o u s
d to

s i

n , o s o b y to rm y c z a s o w n ik .

.0

b o

d o d a iq c

(b ,C ). N o

s t w k o

p a e c tq c .

c o d z io b p o w s z e c h n o

sq

W o o r e n o t a r o n '. w o r k in g .

You are not (a ren 't) w o rkin g .

Y ou a re n o t (a re n t) w o r k in g .

He / she / it is not (isn't) w o rk in g .

T h ey a r e n o t ( a r e n 't) w o r k in g .

a r e n 't lis te n in g

to

m e a t a ll! -

o g le

m n ie

n ie

d o

o d p o w io d ,

(o rn y , s k ro c o n o

I om not w orking.

Y ou

p iz e c z e ik

s u c h a s z !

W e a re n 't helping him, because he w ants to d o it a lo n e .

N ie

p o m a g a m y

m u ,

p o n ie w a

on

chce to zrobi sam.


P e o p le
He

a re n

t r e a d in g

is n t r e a d i n g

k
Z
kocu

th e s e d a y s .

n i.)

o b e cn ych

it . -

O n

n ie

cza sa ch

c z y ta

lu d z ie

te j g a z e ty ,

p m

r
, l
H
P , , 0 n i0 ' P O ,' m
e w e n tu a ln e d o p e n ie n ie , tz w . r e s z t " .

a re

g o in g

to

J im 's

p a rty

w ith

us. -

A re

yo u

g o in g

t o J im 's

p a rty

w ith

us<* -

v .... om. * No,, .

e a t in g lu n c h w it h
1 I KI
1 .

us? -

P y ta n ia o t w a r t e t w o r z y m y w t e n

C zv
Y

Tom
om

T a k , z je .

sam

W h y a re

m o e s z

im p r e z

d o

, e iS |

d u o .
w z i .

p r ie sto w io Wc
o s t w

z - in g .

J im a

n n m '

; dr

" pr s

jimo?

,
z le z n a m i I u n c h 2

lub Nie,

sposb -

mm odpowiedni zaimek lub przyswek w h n t

I d z ie s z

n ie c z y t a j

" O P " '

Id z ie s z z n a m i n a

,ok. i

Yes, he ,s. |ob N o, he ,sn't.

111 -

e r o s ,, P r . s o n t C o n t i n u o u s t w o i , m

You

Is T o m
Y f> c L

t h is n e w s p a p e r , y o u c a n t a k e

Pytonia zomknile (tok


i T
o na

th a t m u c h

Kd

th e y

W ho is playing the piano a t this h o u 4

n ie z je .

,,

.W,a|qc czaso w n ik t o

b e

(b v rt r,

t" ^
K to o te , p o rz e

g ra

na

p iQ n in ie ?

10. CZASY

10

2 2 Z a s to s o w a n ie
C o n t in u o u s

- osu P r e s e n t
czynnoci

w yko n yw a n ych

m om ent

a t th e

c z y n n o n ie

P ada

ta k in g

czynnoci

g d y w

C o

m ie js c e

I'm

n p .

m w ie n ia

(w ty m
-

fa s c in a tin g

K p i

ty m

z o k o lic z n ik a m i

t h is m o n t h

s i

je s t o n a

now

o k o lic z n ik w

ty g o d n iu ,

th e se d a y s

m ie s i c u )

tr a k c ie

(te ra z )

lu b

p o d k r e la m y , e d a n a

w y k o n y w a n ia :

book

c ie b ie .

m ie s i c u ,

ty c h

cza sa ch ,

ro k u ,

a le

o b e c n ie )

n ie k o n ie c z n ie
lu b

t h is w e e k

nasz d o m .

M j b r a t s tu d iu je
-

(w

d o

itp .

O d n a w ia m y

s i , o d d z w o n i

d n iu ,

a re n 't e a tin g h e a lth ily th e se d a y s .

re a d in g

uyw a

P r e s e n t C o n t in u o u s

czasu

m o m e n c ie

o b e c n ie ,

b ro th e r is s tu d y in g m e d ic in e .

P e o p le

p o m o c q

C z s to

p is z e s z ?

W e are re d e c o ra tin g o u r h o u s e .
M y

m w ie n ia .

deszcz.

m w ie n ia ,

(w ty m t y g o d n i u ) ,

w y r a a n ia :

n o w , T il c a ll y o u b a c k .

b a th

m a j c e j

w m o m e n c ie

d o

m o m e n c ie ) . Z a

W h a t a re yo u w ritin g ? I 'm

s i

m o m e n c ie

je s t z a k o c z o n a ,

is ra in in g . -

It

(w ty m

u yw a

m e d ycyn .

O b e c n ie

about

lu d z ie

n ie

o d y w ia j

p s y c h o a n a ly s is .

C z y ta m

s i z d r o w o .
fa s c y n u j c

k s i k

o p s y c h o a n a liz ie .

czynnoci

p r z y s z e j,

k t ra

z o s ta o

z a p la n o w a n a

n a

p e w n o

b d z ie

m ia a

m ie js c e

n ie d a le k ie j

p r z y s z o c i:

I'm m eeting Tom o n S a tu rd a y .

s o b o t

s p o ty k a m

W e 're visitin g o u r g r a n d p a r e n ts n e x t w e e k e n d .

s i
-

z T o m e m .

p r z y s z y

w e e ke n d

o d w ie d z a m y

naszych

d z ia d k w .

W hat are yo u d o in g to n ig h t?

C o

r o b is z d z i w ie c z o r e m ?

Inne zasto sow an ie cza su P r e s e n t C o n t i n u o u s :

ta k im i

o k o lic z n ik a m i

r e p e a te d ly
z d e n e r w o w a n ia

a lw a y s

ja k

( w ie lo k r o tn ie )
lu b

d o

( c i g le ) ,

o p is a n io

c o n s t a n t ly

czyn n o ci

( s ta le ) ,

c o n t in u a lly

p o w ta r z a j c y c h

s i ,

( c i g le ,

c z s to

d o

w c i ) ,

w y r a e n ia

ir y ta c ji c z y m :

She s a lw a y s h e lp in g o th e r p e o p le .
He's constantly s ta y in g la te a t w o rk .

O n a

c i g le

O n

c i g le

W hy are y o u a lw a y s le a v in g th e d o o r o p e n ?

p o m a g a
z o s t a je

D la c z e g o

in n y m .
p ra c y

p o

c i g le

They're re p e a te d ly o r g a n is in g lo u d p a rtie s a t the w e e k e n d s .

g o d z in a c h .

z o s ta w ia s z o t w a r t e
-

N o to r y c z n ie

d r z w i?

o r g a n iz u j

g o n e

sr^ p r e z y w w e e k e n d y .

do opisywania zachodzcych o b e c n ie zm ian i procesw :


M y

^ n9 l,sh is im p ro v in g .

The

num ber o f investm ents in C h in a is ris in g fast.

M j a n g ie ls k i s i

The clim ate is g e ttin g w a rm e r.

p o p r a w ia .

K l i m a t s i o c i e p l a .

L ic z b a

in w e s ty c ji w

C h in a c h

s z y b k o w z ra s ta .

W E L A GRAMATYKA K Z Y K A . N 8 H L S K . E 6 0

W IC Z E N IA

. . .

a. M a rk s le e p ) ................

a n d

his w ife

(fe a d )

I can't talk to you right now , 1 (stu d y).................

c.

|t (g e t)

I (t r y ) ........................... t o

ate. le t' s 9

hom e>

h e lp y o u , b e

p a tie n t.

fo r an exam .

'm #

" " d < * .............-

" d - V d a u g h te r ( p la y ) ..................

i.

T h i n g s ( c h a n g e ) ..........................n o w a d a y s .

j.

P e o p l e ( l e a r n ) ............................ m o r e

k.

I ( l o o k ) ........................... f o r m y g l a s s e s .

1.

M y g r a n d m o t h e r ( m a k e ) .............................a

m . W e ( e n i o y ) ......................... t h i s

f o r e ig n la n g u a g e s t h e s e

p a rty a

t i r e d , I ( g o ) ............................t o

c h o c o la te

d a ys.

ca ke .

lo t.

n.

I 'm

bed.

0.

W e ( m e e t ) ........................... m y p a r e n t s n e x t w e e k e n d .

p.

I h a v e h e a rd y o u ( w o r k )

o n

y o u r d ip lo m a

p r o je c t.

Zamie zdania tw ie rd z ce na p rz e c z e n ia :
a.

M a r k is w o r k in g n o w .

b.

i am

c.

W e a r e h a v in g a w o n d e r f u l t im e .

d.

J a n e is s t a r t in g h e r k a r a t e c o u r s e o n

e.

M y p a re n ts a re g o in g o n

f.

M y c o t is s le e p in g u n d e r t h e t a b le .

g.

Tom

t h in k in g a b o u t b u y in g

is l i s t e n i n g t o m u s i c

h . T h e b o y s a r e p lo y in g

a c a r.

F r id a y .

h o lid a y t o m o r r o w .

now .

f o o t b a l l in t h e g a r d e n ,

i-

I t is r a i n i n g .

j.

D a d is w a t c h i n g t h e n e w s o n

k.

W e a r e g o in g s k iin g n e x t w e e k .

1.

T h e s tu d e n ts a r e s tu d y in g f o r t h e te s t.

TV.

..............

th e p ia n o .

Do p o n i s z y c h z d a z a d a j p y t a n ie z a m k n i te ( w y m a g a j c e o d p o w ie d z i ta k / n ie )
0. The children are p la y in g S cra b b le .
b.

Y ou

a re

h a v in g

c.

T om

d.

M y fr ie n d s

e.

The

f.

I 'm

g.

T h e s tu d e n ts

h.

M y m u m

1.

Y ou

j.

T h e y a re

k.

W e

I.

O u r c o m p a n y

is w a s h i n g

c u p

th e

a re

o f c o ffe e .

d is h e s .

o r g a n is in g

u n e m p lo y m e n t r a t e
h a v in g

a re

p a rty

fo r M a ry .

is f a l l i n g .

s h o w e r a t th e

m o m e n t.

a re

e x a m .

w r itin g

is b a k i n g
fly in g

a re

to

c a k e .

R o m e

b u ild in g
w a itin g

a n

o n

n e w

b u s in e s s .

s ta d iu m

in

W a rs a w ,

f o r o u r f r ie n d s .
is o p e n i n g

n e w

b ra n c h

in

Leeds.

Z a p y ta j o p o d k re lo n c z z d a n ia :
a.

G ra n d p a

b.

W e

c.

Tom

d.

B e t t y is c r y i n g

e.

W e

f.

T om

9-

S u z y is c o n s t a n t l y

h.

a re

is w o r k i n g

g o in g

to

is r e a d i n g

g r

in

it g jy

th e

f o r o u r h o lid a y s .

b o o k

b e c a u s e

h a v in g

a b o u t C h in a .
h e r b o y fr ie n d

d in n e r a t th e

is h e l p i n g

m e

w ith

m y

ta lk in g

S a lly is b a b y s i t t i n g
is w a i t i n g

g a rd e n .

o u r so n

i-

Tom

\-

A x h o r i t y ^ _ c o n c e r t is t a k i n g

m o m e n t.
M a th s

o n

h a s le f t h e r.

th e

b e c a u se

h e 's g o o d . o t . it.

p h o n e .

t o n ig h t,

f o r h is g i r l f r i e n d .
p la c e

a t th e

to w n

h a ll.

P rzetu m acz na j z y k a n g ie ls k i:
Q-

C o

to z a

h a a s ?

b.

D la c z e g o

c -

N ie

K a te

id z ie m y

C o

p a c z e

ju tr o

> a ta s p r z t a

e.

W y c z m u z y k !

D z w o n i t e le fo n !

9-

Jo m

K lim a t z m ie n ia

c i g le

iezytiobce.pl

s i

d o

d z ie je ?

s w o im

p o k o ju ?

k in a , p o n ie w a

m ie s z k a n ie , p o n ie w a

P r a c u j

n a d

m o im

M o e sz o d e b ra ?

s p n ia

s i d o

J im

je s t c h o r y ,

ju tr o

p r z y je d a

b a b c ia ,

p r o je k te m .

B io r

p r y s z n ic .

p ra c y .

s i , p o n ie w a

lu d z ie

n ie

d b a i

r o d o w is k o .

dla poczqtkuiqcych i zaowonsowanych

WIELKA G RA M A TY K A J Z Y K A A N G I E L S K I E G O

10 2 3 Czasowniki, ktre nie wystpuj


w czasie Present Continuous
w r

J S T ir -

r w n ie d o ty c z y p o z o s ta y c h

- in g

w y s t p u j c y c h z k o c w k

c z a s o w n ik i w y r a a j c e

see

s m e ll

( w id z ie ) ,

czasw

Nd' ^ r * i - ? Z m^
p ro s ty c h

m on a

i z o o n y c h , p t z e s z y c h

w y r n i

c z y n n o c i n a rz d w

p e w n e

ta s e

It feels co ld in here, p le a s e close the w in d o w .


The fo o d has g o n e ro tte n , it smells a w fu l.
-

You lo o k a b s o lu te ly g re a t!

c z a s o w n ik i

w y r a a j c e

a p p r e c ia t e

lik e

v a lu e

( c e n i ) ,

Z im n o

W y g l d a s z a b s o lu t n ie

lo v e

s m a k ),

lo o k

tu , p ro s z

s i

u w a a ),

hear

( s y s z e ) ,

( w y g l d a ) :

z a m k n ij o k n o .

z e p s u o , o k r o p n ie

c u c h n ie .

I a d o re the smell o f this p e rfum e.

( p o d z iw ia ,

d e te st

(p ra g n ),

need

(k o c h a ),

w s p a n ia le !

a d m ir e

e m o c je :

w is h

( c h c ie ) ,

o n e .

(c z u , o d c z u w a ,

( m ie

J e d z e n ie

O to

c z a s o w n , k w n ie

je s t p y s z n a .

d e s ir e

( lu b i ) ,

w ant

u c z u c ia

( d o c e n ia ) ,

( o b a w ia s i ) ,

Z u p a

fe e l

z m y s w :

( m ie z a p a c h , p a c h n ie ) ,

The soup tastes d e licio u s .

g ru p y .

, p r z y s z y c h . W r d

( n ie

z n o s i ) ,

p re fe r

(p o trz e b o w a ),

a d o re

s z a n o w a ),

d is lik e

( n ie

( u w ie lb ia ) ,

re sp e ct

( w o le ) ,

fe a r

lu b i ) ,

(s z a n o w a ),

( y c z y ):
-

U w ie lb ia m

z a p a c h

M y mum hates iro n in g an d d o in g the w a s h in g .

ty c h

p e rfu m .

M o ja

m a m a

n ie n a w id z i

p ra s o w a

r o b i

p r a n ia .

c z a s o w n ik i

w y r a a j c e

( d o c e n ia ) ,

assu m e

(p rz y p u s z c z a ,

m in d

( m ie

czynnoci

fo rg e t

p r z e c iw k o ) ,

in te le k tu a ln e :

b e lie v e

(p rz y p u s z c z a ),

o c z e k iw a ) ,
co

u m y s o w e ,

know

( z a p o m in a ) ,

p e r c e iv e

( w ie r z y ,

(p o s trz e g a ),

a g re e

(z g a d z a

doubt

u w a a ),

( w ie d z ie ,

r e a lis e

s i ) ,

z n a ),

m ean

(z d a w a

a p p r e c ia t e
exped

( w tp i ) ,
( m ie

s o b ie

z n a c z e n ie ) ,

s p ra w ),

re ca ll

(przypomina sobie), r e c o g n i s e (rozpoznaw a), r e m e m b e r (p a m i ta ), s u p p o s e (przypuszcza),


su sp ect

( p o d e jr z e w a ) ,

t h in k

( m y le ,

z n a c z e n iu :

w y ra a

tru st

o p in i ) ,

( u la ) ,

u n d e rsta n d

( r o z u m ie ) :

! o k l 3 o m le P* Pie WK d ' ' " Mary w o r l

- Z o w n e d o c e n ia m lo d u , k lin y proco

I suppose you .hints .hi. is oil my too. - Pnyszaom, i .

W h o

d o e , .h is

b o g

b e lo n g

,0!

D o

lo g o

n o l.i,

M , Sm.ib o w e , ih r e , b o i . l , o , , h . seeside. -

10

it c o n s is t o f?

Z c z e g o to

d l a p o c g q t k u jq c y c h j z o o w a n s o w u n y c h

- *

^ d t i x : ^ 1 : ' mo" ,y -

W h a t d o e s

po> a

lo

.*0

win.

> . M e ) , p o s s e s . (p o s,o < M ~

,o l b o ,

Sln

1 .1 ..-*

s i s k a d a ?
^ ,- r ^ A flD

i U. L I M 5 T

,ednok zwrci uw og no fok., i c z i z ^

M rf- " oczen,e u e 9 zm ian' ^

, feel ( c z u )

Sim ple oroz

n'kVV m o ie ^ s t p i z kocwk(?

odniesieniu d o stanu e m o c jo n a ln e a o l.,h (

,zV c z n e g o , m o e w y7s tqp,


a n ie 2zo^
a r xv v n o w

Continuous;

jiiuf
How ore you fe e lin g ? / H o w d o y o u fe e l? - M
I feel terrible. / I'm fe e lin g te r r ib le .

lo o k

si czujesz?

w poczeniu z przyim kam i a t , in t o , d o w n

lo o k in g

ciosach

C zui si okropnie.

oatrce (no co)" lub w roli czasow nika


I 'm

j n g )e^

m oe

w y s t p i

ko c w k

- in g

na

o b r a z k i,

z n a c z e n iu

fra z o w e g o :

a t the p ic tu re s , b u t I r e a lly c a n 't see a n y d iffe re n c e .

P a trz

te

a le

naprawd nie widz adnej rnicy.


Jim is l o o k i n g

fo r his glasses.

J im

szuka

s w o ic h

o k u la r w .

w znaczeniu czu zapach, w ch a*:

s m e ll

I'm s m e l l i n g

the m ilk to ch e ck if it's still fre s h .

W ch a m

m l e k o , e b y s p r a w d z i , c z y je s t je s z c z e

wiee.

. toste w znaczeniu p r b o w a c o r o k o w a I'm tasting the p a sta to see i f tt n e e d s m o re

m okoron, ie b y sprawdzi, czy nie

^
W" Cei S0,i'
, , ZQr
. see w znaczeniu spotyka si, u m aw ia si" lu b o w,e

H S g Tom to m o rro w . - Spotykoai s * ^


John is seeing us o ff a t the tra m statio n is ev

ia k rwnie w roli czasownika

J o m -n -

w jeaorem no pocig.

hear w znaczeniu wysucha zezna, o , i c |0 ,n urh skarg" lub m ie wiadom oci od


czym":
w _ Sd w y s u c h a jutro |ego z e z n
The c o u r t w ill be h e a rin g his e v id e n c e to m o .rro *.
^
_ Jes,ern p e w ie n , ze ,esz
Tm sure w e 'll be h e a rin g a lo t a b o u t this y o u g
bidzie si

m w i

g
niernato

o tym m odym aktorze.

1 admire w znaczeniu patrze z po dziw em ":


1 m
1

a d m ir in g t h e v i e w .

P o d z iw ia m w id o

amerykaskiej

* * 9i ' ,p

oraz lik e w znaczeniu b a w i si czym ,

ame angielskiego):

ocjtwarzacz mp3.

_ Absolutnie u w i e l b ^ m ' 1 n

absolutely l o v in g m y n e w m p 3 p a Y e

^ n k

w znaczeniu zostanawia si,

ro z w a a c

poC j r z u c e n ie m p

Qm t h in k in g a b o u t q u ittin g m y jo b . - Zastano

h id io m o ty c
^ Qve w znoczeniu innym ni m ie , tj. W WY1 jzeniuv -.w----- ,

sh o w e r

0 9 'e a t tim e (dobrze si baw i), H o v a


Wfc nrh aLv e b r e a k fa s t (je niadanie), wic
re havin
n,uuu" " V '

9 a w o n d e rfu l tim e . - w i e t n i e s i

(b ra

z n y c h ,

p r y s z n ic ) ,

t a ^ . c

p r z y k a d

h a v e g u e sts

H ave
>

( p r z y jm o w a

Rozdziole 3.2 3.
b a w im y .

d la pociqlkujq cych i zoowansowanych

WIELKA G R A M A T Y K A I f Z T K A A N G I E L S K I E G O

10.2.4. Porwnanie czasw Present Simple


i Present Continuous
( zas

P re s e n t S im p le

uyw any

C za s P r e s e n t C o n t i n u o u s u yw a n y

je s t

jest do

d o o p is a n ia c z y n n o c i, z ja w is k i s y t u a c ji

o p is a n ia n ie z a k o c z o n y c h c z y n n o c i majcych

p o w ta r z a j c y c h

m ie js c e w m o m e n c ie m w ie n ia , w bliej

o r a z s ta y c h
N a

s i lu b

( z ja w is k

zaw sze

p r a w d z iw y c h

p rz y ro d y , p ra w

fiz y k i it d . ) .

p rz y s z o c i, o b e c n ie , w ty m ty g o d n iu , miesicu

p r z y k a d :

It usually rains a lo t in N o v e m b e r.
Z a z w y c z a j c z s to p a d a

itd . N a p rz y k a d :

Let's stay at home. It is raining,

lis to p a d z ie .

Children learn a lo t o f new th in g s a t school,


W

s z k o le d z ie c i u c z s i w i e l u

n ow ych

rz e c z y .

I a lw ays d o my sho ppin g on S a tu rd a y .


Z a w s z e r o b i

n ie o k re lo n e j te ra n ie js z o c i lu b zaplanowanej

zakupy w

s o b o t .

- Z o s ta m y w d o m u . P a d a d e szcz.

I'm learning Spanish at a private school.


- U cz si h is z p a s k ie g o n a p ry w a tn y m kursie.

What are you doing now? Are you busy?

I liv e in W a rs a w .

- C o ro b is z ? Jeste z a j ty ?
M ie s z k a ) w W a r s z a w ie .

I'm redecorating my flat, so I'm living with


some friends at the moment.
- R e m o n tu j m ie s z k a n ie , w i c m ie s z k a m
c h w ilo w o u z n a jo m y c h .

Utycie

. P re s e n | s .m p |c i

Przyswek a lw a y s (zawsze) uywany jest przede wszystkim w czasie P r e s e n t S im p


i t is alw ays very h o t in Ita ly in July. - W lipcu we W o sze ch jest zawsze b a rd z o g o r -O .
1 alw ays have a cup o f co ffe e in the m o rn in g . - Rano zawsze w y p ija m fili a n k k a w y .

Mona uy go rwnie w c io s ie P r e s e n t C o n tin u o u s , lecz w n ie c o in n y m z n a c z e n iu . Podkre.


wwczas,
iz nawykiem,
dana czynno
m a miejsce .zbyt czsto , w yraam y p e w n iry ta c j lu b zdenerw ov
czyim zym
na przykad:
Y ou are a lw ays le a v in g y o u r stuff o n m y d e s k a n d 1 c a n 't fin d a n y th in g i n th a t n
Zawsze zostawiasz swoje rzeczy na m oim b iu rk u , a \q n ie m o g n ic znale w tym b a a g a n ie 1
.
Jane is alw ays in te rru p tin g me w h e n Tm w a tc h in g m y fa v o u r ite s o a p . - Jan e z a * s
przeszkodz. kedy ogldam m>i ulubiony serial.

You're
znie! always slamming the door, I

c a n 't

stnnr4 ut

Can * sQnd it! - C i g le trzaskasz drzw iom -

m e m eg

4
*

:Pe ^ ii z d n ia o d p o w i e d n i q f o r m q c z a s o w n i k a w c z a s ie P r e s e n t S im p le iu b P r e s e n t
Conhnuous:
. To?n a'ways (g o ) ........................................ j o g g in g in th e m o r n in g , b u t he (n o t g o ) ...................................
today because h e is s ic k .
- V ydad usually (g e t u p ) ....................................... a t s e v e n a . m . , b u t to d a y he (get u p ) .....................................
ot five because h e ( g o ) ....................................... fis h in g w ith h is frie n d s .
-

ofways ( r a in ) .........................................in L o n d o n in N o v e m b e r .

you always / i n t e r r u p t ) ......................................m e w h e n

I 'm w a tc h in g th e news. I h a te it!

e Se quiet! The k id s ( s le e p ) .......................................!

Bob (s m o k e )

3 0 c ig a r e tte s a d a y , b u t h e (try)

............................... to q u it.

g You (not lis t e n ) ...................................... t o m e ! W h y ?


h. What (you / c o o k ) ........................................ ? It ( s m e ll) ......................................w o n d e rfu l!
I have to g o . T o m ( w a i t ) .....................................f o r m e .
Blue and y e llo w ( m a k e ) ...................................... g re e n .
<. I (th in k ).......................................it is a g o o d id e a to b u y M a ry this b o o k .
cant g o to th e c in e m a w ith y o u to m o r r o w - I ( w o r k ) ......................................
m. Bobby a n d Sue a lw a y s ( v i s i t ) ....................................... th e ir g ra n d m o th e r o n S a tu rd a y.
1 Tomghht I (g o o u t ) ........................................ w ith a w o n d e r fu l g u y - yo u m ust m eet h im .
t
,
i
.
,
a ll his tim e a* h o m e : he (watch)
o o m is a re a l c o u c h p o t a t o - h e (s p e n d ) ....................................
................................. TV , (e a t) ..................................... o n d ( s le e p )

.........................

P- Doctor, my h e a d a c h e s ( g e t ) ......................................w o rs e . Please, h e p m

13 W yb ie rz p r a w id f o w q o d p o w i e d z :
,
- fo r m y g la s s e s .

e ... a b o u t s e llin g o u r h o u s e

b . a re th in k in g

f ,n

b is b o ilin g

c W a te r.... Qt 1 0 0 d e g re e s .

a - bo,,S

.... guests o n S a tu rd a y .

a aV6

V " - * Ugh! o n !

* Tim is th e s m a rte s t b o y I k n o w .
9

Tne s u c e .... w o n d e r fu l.

a.

b. a m lo o k in g

b a re h a v in g
.
*

t in

b a re a lw ays le a vin g
k ; o m th in k in g
b s tasting

* tOS*0S

b. is b e lo n g in g

_ s s<J|tcase .... to M r S m ith .

'

b. is d e p e n d in g

everything .... o n th e w e a th e r .

M a ry a cro ss th e s tre e t.

b. a m seeing
SeC

U SK ,f6
.

; ' r
'. I r

o o p ro w

w nch

- * - * * - * r *
to 9 0 to C h in o o m * *

d o u b t ih o t M o "Q w dl h e lp yo u

a n n iv e rs a ry ?

- r r ^ s r

W \ o m ocktenng the >ne

*h, Tbfc
ts
* m-ean,
* ng* th, at wenow
u y
.

m
3
Z
...............................

. r_

* , ...............................

* - * is ^

' '

r y s o w n i k a W c z a s ie P re se n t S i m p l e lub Present

U z u p e n ij te k s t o d p o w ie d n im , fo rm o m , c z a s o w o
C o n tin u o u s :

the ordinary life o f a 5 0 - y e a r - o ld . H e (g e t up )


M r B m g fle a d fa ......

r X :
r tm

b ..........

.... to w o rk . H e (be) d ....................................


popere o il d a y lo n g . E .e .y T h o m d o y , h o ( , l )

o g o ~ o . 'd J

r,

.1 , h e p , , dov * * .

ae^

............
B ,n g

_
*

the w h o le house to herself. M r a n d M rs B in g (n o t g t t) n .........


?ery well She (think) i ...................................... be. h u s b a n d is b o rin g a n d h e
his w ife is irritating He (not like) k ...................................... w h a t she (c o o k ,

(say)

wear)

................................
I.

.................................and even he r voice (m ake) m ..................................... h im a n g ry . H a p p .lv k both. Nis


B ing (qo) n
B righton. M r Bing (have) p

aw ay fo r the w e e ke n d

she (visit) o ................... *..................

m a ny p la n s fo r th e w e e k e n d a s w e ll

Qf ,1U

o n S a tu ro .^ ^

ploy) q .....................................g o lf an d chess, in the e v e n in g lie (w atch) r ...................... ............


o n Sunday he (build) s..................................... a shed in the g a rd e n .

P rz e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i, k o r z y s ta j c z p o d a n y c h w n ie k t r y c h p r z y p a d k a c h
c z a s o w n ik w :
a . Podejrzewam, e Tom zjad m j kaw a e k ciasta.
b . Spotykam si jutro z koleank ze szkoy redniej.
c. Myl, e to dobry pomys. Zgadzam si! Jedmy d o F ra n c ji!
d . Czy chcesz co do picia? Przygotowuj herbat.
e. Nie mam nic przeciwko, eby pj z to b na zakupy, (m ind)
f.

Wierz, e jeste uczciwym czow iekiem , (believe)

g. M j angielski jest coroz lepszy. Bardzo lu b i ch o d zi n a m j kurs a n g ie ls k ie g o (enjoy)


n. Zawsze rano sucham wiadom oc i
i . Stoj na wzgrzu i podzlw iom w idok. U w ie lb ia m to m ie jsce
j

o zjwiam I szanuj lu d /,, ktrzy pow icaj swj czas n a pom oc: inn ym

3 , put Stmple iest n c ^ c e, UIywo ym osent pe=V n jw k u

aynnofc. prpBztyct,

powpechme d o w y ro z e n ,a

L n y ,est w o p o w .o d o o io c h .
o w ia d c z y li m y

p o w ie i c o c h ,

d o k a yc h .

,o k

rSwmrt

m
^

, ,e r a in ie iJ

d o o p is jw o n io s t a

o ra ! a u

h6J ,

w przeszoci.

10.3.1. Forma twierdzca, przeczenia i pytania


Twierdzenia
Form czcsu

Past Simple

tw o r z y s i n a d w a s p o s o b y , in a c z e j d la c z a s o w n ik w re g u la rn y c h , in a c z e j d la

nieregularnych.

Czasowniki r e g u la r n e
Dla czasownikw re g u la rn y c h fo r m c z a s u P a s t S i m p l e tw o rz y m y , d o d a j c d o b e z o k o lic z n ik a k o c w k
ed. Naley z w r c i u w a g , e w c z a s ie ty m c z a s o w n ik m a

tak sam form

d la w szystkich o s b ,

zarwno w lic z b ie p o je d y n c z e j, ja k i lic z b ie m n o g ie j:


w ork (p ra c o w a ):
I w o rk in a b a n k . - P ra c u j w b a n k u , (czas te ra n ie js z y P r e s e n t S i m p l e )
I w o rk e d in b a n k . - P r a c o w a a m w b a n k u , (czas p rz e s z y P a s t S i m p l e )

w ash (m y):
u
O n m v ie s w j s a m o c h d c o ty d z ie .
He w a s h e s h is c a r e v e r y w e e k . - O n m y|
h d w zeSzym ty g o d n iu .
He w a s h e d h is c a r la s t w e e k . - O n u m y s w , s a m o c h

Przy d o d a w a n iu k o c w k i - e d w y s t p u j Pw
do c z a s o w n ik w k o c z c y c h si n a - e
in vite

(zaprasza)

_
I

invited,

.J :

R e lie v e (wierzy) - b e lie v e


Uv e

m ieszka) - lv e

W e ( k * o f ) - lo v e d ,
, l
/ r h z a w ie ra j c y c h ty l^
I
je d n o s y la b o w y
prze d k o c w k

1 cz c z a s o w n ik w
spgosk

p o d w a ja

s a m o g ( o s l? i k o t a w c h

t
.a

o s ta tn i

d<*ay

sp

O t o p rz y k a d y .

o s ,.,

re fe r (o d n o s i si) - re fe rre d ,

ca r ry (nie) - c a r r i e d / kserid /,

cry (p a k a )

c r ie d / k ra id /,

*M ori

r a v e | (p o d r o w a )
W k o . m o iq w o s . e P a s . S i m p l e

Czasowniki z a k o c z o n e n a - y. / yq d y o 1 " lm i POl<" " ' 0

,ry (p r b o w a ) - t r i e d / tr a id /,

c z a s o w n ik w

o c le e M .

o p U u w y 0 - s t o p p e d ,

kocw k - e d :
*udy (uczy s i , s tu d io w a ) - u

p rz y p a d k u

si

/ sta d id //
1

c z a s o w n ik i z a k o c z o n e na - y , g d y przed n im i p o ja w ia si sa m o g o s k a , m a j w czasie P a s t Sim


re g u la rn k o c w k - e d :
o b e y (by posusznym ) - o b e y e d ,

p la y (b a w i si, g ra) - p la y e d .

C z a s o w n ik i n ie r e g u la r n e
W ie le z p o d s ta w o w y c h a n g ie ls k ic h cz a s o w n ik w m a w czasie P a s t S i m p l e fo rm nie re g u la rn , zupeni.o d m ie n n o d , np . b e z o k o lic z n ik a . F orm c z a s o w n ik w n ie re g u la rn y c h n a jle p ie j nauczy si na pomi^
T a k a s a m a fo rm a n ie re g u la rn a o b o w i z u je d la wszystkich o s b w o b y d w u liczbach . O t o przykady,
g o (i) - w e n t:
W e w e n t to th e c in e m a la s t F r id a y . - W zeszy p i te k poszlim y d o kina .

e a t (je) - a te :
I a t e fis h f o r lu n c h . - N a lu n c h z ja d a m ryb.

P e n a lis ta c z a s o w n ik w n ie re g u la rn y c h z n a jd u je si na k o c u ksiki. Form y czasu P a s t S i m p l e znajduj


si w d r u g ie j k o lu m n ie ta b e li.

P r z e c z e n ia i p y ta n ia
Przy tw o rz e n iu przecze o ra z p yta w czasie P a s t S i m p l e niezbdny jest czasow nik posikowy did
N a le y b e zw zg l d n ie p a m i ta , e czaso w nik g w n y w przeczen iach i pyta n ia ch jest z a w s z e w formie
b e z o k o lic z n ik a .

P rzeczenie w

tym

czasie fo rm u u je m y

przy p o m o c y d i d

not

(lub

d id n 't )

oraz

be zokoliczn ika

D la w szystkich o s b w ten sam sp o s b . O to przykady:


I d i d n 't e a t b r e a k fa s t th is m o r n in g . - Dzi ra n o nie z ja d a m n ia d a n ia .
J a n e d i d n 't d o h e r h o m e w o r k y e s te r d a y . - Jane nie o d ro b ia w czoraj pracy d o m o w e j.

P ytania w czasie P a s t S im p le

tworzy si, sta w ia j c na p o cz tku czasow nik posikow y d id , pote^

p o d m io t, a n a st p n ie b e zo ko liczn ik. A n a lo g ic z n ie d la wszystkich o s b tak sam o:


J o h n b o u g h t a n e w c a r . - John k u p i now y s a m o c h d .
D id J o h n b u y a n e w c a r? - Czy John k u p i now y s a m o c h d ?
Y e s , h e d id . lu b N o , h e d id n 't . - Tak, k u p i, lu b N ie , n ie k u p i.
P ytan ia o tw a rte tw orzym y w czasie P a s t S i m p l e , d o d a j c przed d i d o d p o w ie d n i zaim ek

l u b p r z y s w

w h a t (co), w h e r e (gdzie), w h e n (kiedy), w h y (dlaczego) itd.


W h e n d id y o u m e e t M a r y ? - Kiedy sp o tka a si z M a ry?
W h e r e d id Tom m e e t his fu tu re w ife ? - G d z ie Tom p o z n a sw oj przysz zon?
W h a t d id th e y b u y y o u f o r C h ris tm a s ? - C o o n i k u p ili ci na gw iazdk*
Jedynym i za im ka m i p yta jnym i, p o ktrych nie w ystpuje czasow nik posikow y d i d , s w h o (ktoK
(co), a le tylko w pyta niach o p o d m io t w m ia n o w n ik u , tj. kiedy pytam y o w ykonaw c czynno
p y ta n ia c h p o w h o lu b w l i a t b e zp o re d n io p o ja w ia si czasow nik w fo rm ie przeszej.
W h o b r o k e th e w in d o w ? - Kto zbi okn o?
W h o h e lp e d y o u w ith y o u r h o m e w o rk ? - Kto p o m g ci w pracy d o m o w e j
W h o m a d e such a mess?

Kto tu tok n a b a a g a n i?

10. CZASY

|c o d r n i e n i a , w
ie z z a s a d
W h o

d id

a s o w n ik

c z a s o w n ik

d o p e n ie n ie ,

d id

p o s ik o w y

m e e t a t th e e o n c e rt?

y o u

k ie d y

w y k o n a w c a

i c z a s o w n ik

K o g o

c z y n n o c i je s t z n a n y ,

p o

(b y )

m a

ja

b y e m

ty

b y e

o n

she w as

o n a

b y a

it was

o n o

b y o

n a

k o n c e r c ie ?

n a s t p u j c e

b y a m

b y a

Z e s z e g o

la ta

It w as to o c o ld to g o s w im m in g y e s te r d a y .

fo rm y

n ie r e g u la r n e :

w e w e re

m y

y o u w e re

w y

th e y w e r e

o n i

b y li m y /

b y li c ie

b y a m
-

b y li

li,

gdy

p n o

o n ia z a m k n i t e

W a s

(ta k /

p o c z tk u

b y y m y

b y y c ie

o n e

b y y

G r e c ji.

W c z o ra j

b y o

za

z im n o

n a

p y w a n ie .

Tom s p a re n ts w e r e v e r y a n g r y w h e n h e c a m e b a c k h o m e la te la s t n ig h t.

na

s i

b y

I w as in G re e c e la s t s u m m e r.

e re

p o ja w i

b e z o k o lic z n ik u :

s p o tk a a

P a s t S im p le

c z a s ie

he w as

bardzo

w ho

to b e ( b y ) w c z a s ie P a s t S i m p l e

to b e

a s o w n ik

p y ta n ia c h

R o d z ic e

T o m a

b y li

w r c i w c z o r a j w ie c z o r e m .

n ie ) z c z a s o w n ik ie m

z d a n ia ,

n a s t p n ie

b y

k o le jn o

tw o rz y m y

p rz e z

in w e r s j : s t a w ia j c

c z a s o w n ik

w as

lu b

p o d m io t i r e s z t " .

Jane a n g r y w h e n s h e s a w th e b r o k e n w in d o w ?

C zy

Ja n e

b y a

z a ,

g d y

z o b a c z y a

z b ite

okno?

W e re the B ro w n s in v ite d to y o u r w e d d in g a n n iv e r s a r y p a rty ?


na w asze

p r z y j c ie

z o k a z ji

r o c z n ic y

C z y p a s tw o

u c z e n ia

ic h

B y a

z c z a s o w n ik ie m

b y "

fo rm y

tw o rz y m y ,

d o d a j c

s k r c o n e

w a s n 't

not

s w k o
o ra z

d o

fo rm y

ro k u

w c a le

n ie

p o je c h a a m

n a

m ia

c z a s o w n ik a

w as

lu b

w e re

P o n ie w a

m ia a m

d u o

p ra c y ,

w a k a c je .

J'm w a s n 't a t w o r k la s t w e e k , b e c a u s e he h a d a flu .


P o n ie w a

u s y s z a o

w e r e n t.

Because I h a d a lo t o f w o r k , I w a s n 't o n h o lid a y a t a ll la s t y e a r .


z e s z y m

z a s k o c z o n a , g d y

lu b ie ?

fb z o c z s to s to s o w a n e

b y li z a p r o s z e n i

lu b u ?

W e re y o u s u rp ris e d to h e a r th e n e w s a b o u t th e ir w e d d in g ?
w ia d o m o

B ro w n

J im a

n ie

b y o

p ra c y

z e s z y m

t y g o d n iu ,

gryp.

There w e re n 't m a n y p e o p le a t th e p a r k y e s te rd a y .

W c z o ra j w

p a rk u

n ie

b y o

d u o

lu d z i.

10.3.2. Zastosowanie
Pas

k -z a s u

S i m p l e u y w a si d o w y ra a n ia :

czynnoci
W

o ra z

s ta n w

p rz e s z y c h , z a k o c z o n y c h ,

k t re

m ia y m ie js c e w

k o n k re tn y m

m om encie

p r z e s z o c i. C z a s w y d a r z e n ia m o e b y p o d a n y w z d a n iu , a le n ie m u s i, je li z k o n te k s tu ja s n o wynika, ze

m o w a je s t o p rz e s z o c i. O k r e le n ia m i c z a s u ty p o w y m i P a s S im p le c z a s u s q m . in. y e s t e r d a y (wczoraj),
l a s t w e e k (w z e s z y m ty g o d n iu ) , l a s t m o n t h (w zeszym m ie s iq c u ), l a s t y e a r (w zeszym roku), last
M o n d a y (w zeszy p o n ie d z ia e k ) , a g o (te m u ), t w o w e e k s a g o (d w a ty g o d n ie te m u ), 1 0 y e a r s ago

( 1 0 la t te m u ) , i n 1 9 8 0 (w ro k u 1 9 8 0 ) itp .
L a s t m o n th ,

I w e n t t o v is it m y f r ie n d

in

R om e. -

W zeszym m ie s iq c u p o je c h a a m odwiedzi

p r z y ja c i k w R zym ie.
J .K .

R o w lin g

p u b lis h e d

h e r fir s t " H a r r y

P o t t e r " b o o k in

1997. -

P ierw szq ksik o Harrym

P o tte rz e J.K . R o w lin g w y d a a w 1 9 9 7 ro k u .


I 'm

s o r r y , b u t th e t r a i n t o L e e d s le f t 1 0 m in u te s a g o . - P rzykro m i, a le p o c iq g d o Leeds odjecha

1 0 m in u t te m u .

c z y n n o c i, k t re w p rz e s z o c i trw a y przez o k re lo n y p rz e d z ia czasu , a le ju si zakoczyy i nie maj


z w i z k u z te ra n ie js z o c i , n p .
W h e n I w a s a t e e n a g e r , I liv e d in B e r lin f o r th r e e y e a r s . - J a k o n a s to la tk a m ieszka am w Berlinie
p rz e z trzy la ta . (a le ju ta m n ie m ie s z k a m )
G i n a w o r k e d a s a t e a c h e r f o r 3 5 y e a r s , b u t s h e ' s r e t ir e d n o w . - G in a p ra c o w a a ja k o

n a u c z y c ie lk a

p rz e z 3 5 la t, a le te ra z jesl ju n a e m e ry tu rz e .

c z y n n o c i/ k t re w p rz e s z o c i byy n a w y k ie m , p rz y z w y c z a je n ie m , np.
B e f o r e I g a v e u p , I s m o k e d o v e r 3 0 c i g a r e t t e s a d a y . - Z a n im rz u c ie m p a le n ie , pa lie m pono

o ' c h ild I J

a lw a y s h a d

p o r r i d g e f o r b r e a k f a s t . - J a k o d z ie c k o zawsze na niadanie |o d a a "

o w s ia n k .
p r o b y p rz y p u s z c z e n ia , o p in ie - zazw yczaj z c z a s o w n ik a m i ta k im i jak h o p e (m ie nadziej), w o n d e r

I T

l o , o m e e t in g o n

m o t n in , - O

d o w ie d z ie , czy p a n A n d re w s b y b y o s i g a ln y na s p o tk a n ie w p i te k rano.

p o n d e r e d if y o u
w te j k w e s tii.

could

h e lp m e

out

w ith th is is s u e . - Z a s ta n a w ia a m s., czy m gby

* * -

10. CZASY

W IC Z E N IA

Uzupenij zdania o d p o w ie d n i form p od an ych cza so w n ik w regularnych:


,,

| (W O n t ) ...................... o

buy

som e

a p p le s a n d

T h e b o y s ( p l a y ) ..........................f o o t b a l l o n

o ra n g e

ju ic e , b u t th e

s h o p w a s c lo s e d .

S a tu rd a y .

c | (|jke)...............the film a lot.


T h e l e s s o n s ( f i n i s h ) ....................... a t 3

Y e s te rd a y e v e n in g , w e

f.

A fte r d in n e r , d a d

g. A s a c h ild

p .m .

( w a t c h ) ......................... T V a n d ( l i s t e n ) .......................... t o

(w a s h )

I a lw a y s

t h e d is h e s a n d

( w a l k ) ......................... t o

M y f a m i l y ( l i v e ) .......................i n

| ( t r y ) ........................t o

M y b r o t h e r ( s t u d y ) .......................L a w , b u t h e

k.

I w a s v e ry s c a re d

i.

M um

w hen

G d a s k f o r fiv e

th e

( c l e a n ) ........................ t h e

o.
p.

I ( l o o k ) ........................a t B e t t y ' s f a c e
I w a s s ic k , s o I ( s t a y )

a n d
in

I ( n e e d ) ......................y o u r h e l p

is a w r i t e r

house

m . W e ( d a n c e ) .........................a l l n i g h t a t J i m ' s
n.

w it h

y e a rs .

lin e w a s b u s y .

lif t s u d d e n ly

w h o le

d e s s e rt.

(p re p a re )

s c h o o l.

c a ll J im , b u t th e

m u m

m u s ic .
.

d.

(s to p )

n o w .

......................... b e t w e e n t w o

b e fo re

flo o r s .

g r a n d m a 's v is it .

p a rty .

( n o t i c e ) ..........................t h a t s o m e t h i n g

bed

(h a p p e n )

....

a ll d a y y e s te rd a y .

m y p r o je c t, b u t y o u

d id n 't a n s w e r m y p h o n e

c a ll.

Uzupenij zd a n ia o d p o w ie d n i fo rm p o d a n y c h c z a s o w n ik w n ie re g u la rn y c h :
J im

( e a t ) ............................... t h e

Som eone

w h o le

cake a n d

he

( s t e a l ) ................................ m y b i k e w h e n

L o rn ( d r i n k )

to o

C h e ls e a L o n d o n

( w in )

I ( b u y ) ..................................a

m uch

a t th e

................................... 2 : 0

O u r E n g lis h t e a c h e r ( t e a c h )

th e

a g a in s t A C

s ta ir s a n d

s a le s

( b r e a k ) ....................................h e r l e g .

w o r d s d u r in g

b a d

id e a

to

p r e v io u s

le s s o n .

1 5 e u ro s .

w a lk

in

S a l l y ( w e a r ) ...................................h e r b e a u t i f u l d i a m o n d

M r E d w i n s ( f l y ) ................................ t o

n.

W e (ta k e )

N e w

th e

t r o p ic a l is la n d .

I.

i^ v h o b c e p i

y e s te rd a y .

a t c h e m i s t r y , I ( u n d e r s t a n d ) ................................... e v e r y t h i n g

* ( k n o w ) ............................... i t w a s a

shop.

M ila n .

................................ u s m a n y n e w

f h e s e s h o e s ( c o s t ) ................................... m e o n l y
v e ry g o o d

...................................... i t o u t s i d e t h e

p a r t y la s t n ig h t .

W e ( s p e n d ) ...................................o u r l a s t h o l i d a y o n

I 'm

s ic k a f t e r w a r d s .

I ( le a v e )

lo v e ly b la c k d re s s a t th e

S a lly ( f a l l ) .................................. d o w n

k.

( fe e l)

Y o rk o n

th e

p a rk

e a r r in g s

th e t e a c h e r s a id .

la s t n ig h t
a t th e

p a rty .

b u s in e s s la s t w e e k .

lo ts o f g r e a t p h o t o s d u r in g

o u r tr ip

a c r o s s A s ia .

dla poczqlkuiqcych i zaawansowanych

183

W IE LK A G R A M A T Y K A JZYKA A N G IELSK IE G O

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n i fo r m c z a s o w n ik a to b e w c z a s ie P a s t S im p le n

I'

.............................

l o i n a n d P a u lo

So h a p p y lo see T o n i th a t I e v e n kissed h im .

.........................

a t th e c in e m a y e s te rd a y e v e n in g .

F o ste r d a y a t / p .m ., I .........................................o t h o m e w ith m y fa m ily .


d

W h e n m y d o g ....................................
W e ..............

sick,

I to o k h im to th e vet.

............... ... h u n g ry , so w e w e n t fo r a pizza .

ll .......................................q u ite w a rm , so w e d e c id e d t o g o fo r a w a lk.

I Ins b a g (n o t) .........................................very e xp e n sive , I b o u g h t it o n sale.

T h o m a s E d is o n ........................................ a fa m o u s in v e n to r.

i.

It ( n o t ) ........................................ m y fa u lt! I d id n 't d o it.

j.

The c h ild r e n

b o b a n d M o n ic a

I.

You

..............................

in th e g a rd e n w h e n it s ta lle d to rain.

.............................. at H ig h S c h o o l w h e n they started d a tin g .


rig h t, t h a t ........................................ the c o rre c t answer.

Z a m ie z d a n ia tw ie r d z c e n a p r z e c z e n ia :
a .

M y

g ra n d m a

b .

I h e a rd

w o rk e d

a b o u t th e

a s

n u rs e

fo r

o v e r th ir ty

y e a rs .

a c c id e n t

c. I w a s h a p p y to see Jim .
d

W e

I h o d

f.

I fo u n d

g .

J im

h.

T o m

i.

I c le a n e d

i.

T he

w a tc h e d
a

W o o d y

sh o w e r
a

d id

b e fo re

w a lle t o n

in v ite d

m e

h is

A lle n 's

to

th e

h is

s tu d e n ts

w in d o w s
w e re

w e ll

film

la s t w e e k

b re a k fa s t.
b u s.

b ir th d a y

h o m e w o rk

th e

n e w

p a rty

r ig h t a fte r
a n d

s c h o o l.

tid ie d

m y

ro o m

p re p a re d

fo r

th e

la s t w e e k e n d ,

e xa m

D o p o n i s z y c h z d a z a d a j p y ta n ia z a m k n i te (w y m a g a j c e o d p o w ie d z i ta k / me)
a . The p la n e crashed just be fore la n d in g
b . I spo ke to the m a n a g e r a b o u t my project,
c

M a ry lost her fa v o u rite ring

M r Brow n travelled a ro u n d the w a rid w hen he was young

0. W e m et B o b 's new g irlfrie n d last week


f. Everybody la u g h e d at B illy's jokes.
g

Tom g a ve m e a b u n c h o f be autiful flowers

h. It ro in e d a ll nig ht
1. M y n e ig h b o u r's d o g b it me
I

Jim a p o lo g is e d for his rude behaviour.

10. C Z A S Y

IU I"

h jhe film started o L Z j u n .

n < j t Q o s t f o r b r e a k fa s t.
e | read n? n r ir le a b o u t J o fla n e s e c u lt u r e .

.............................................................

t When I was a c h ild , I w e n t s k a tin g e v e r y jla y .

.............................................................

g Yesterday, Bill w o k e u p g t 9. p j p .

^ ......... .................

h. A man stole m y w a lle t o n th e m a r k e t.

.............................................................

i | put the d o c u m e n ts Q R y o u L d fiS k ..

............................................................

j. Dad repaired m y b ik e la s t w e e k .

........................ ....................................

k. I wrote a le tte r to S y lv ia .

, ..... ..................

I. I forgot a b o u t m y b e st f r i e n d 's b ir t h d a y .....................................................................................................

Uzupenij te k s t o d p o w i e d n i q f o r m q p o d a n y c h c z a s o w n i k w w c z a s ie Past S im p le :
graduate

spend

m ake

le a v e

m ove

perform

get

liv e

s tu d y

d ir e c t

r e c e iv e

Roman Polaski is o n e o f th e m o s t fa m o u s P o lis h film d ir e c to r s . H e w a s b o rn in P a ris, b u t s o o n


rter his fa m ily a

................................

to C r a c o w . D u r in g W o r ld W a r

II,

he

b ...............................

several years in th e C r a c o w g h e t to . A s a te e n a g e r , h e c ........................................... in th e th e a tre a n d


he d .

L.

h is f ilm d e b u t in 1 9 5 3 . H e

e.

H is firs t m o v ie , K nife in the W ater,

g.

................... in d , b u t h e n e v e r
................... a n O s c a r n o m in a tio n .
in F ra n c e , th e U K a n d H o lly w o o d

S oon a fte r h e h .

............................P o la n d , h e

w h e re h e i.

.................. h is m o s t fa m o u s film s , C hinatow n a n d Rosemary s Baby. In 2 0 0 3 , he

k....

i ..................................

o n O s c a r fo r The Pianist.

k l t l k z t k w m '* 15 ,0 rm C2a' rjw " lk iw ' ' B o r n y c h i d o p i.z j . do podanych


g i/e

b o g in

make

fmrj

v jy

w eor

Cjro/f

know

ie o /c

dn /<;

fhirik

bring

ve

f boow

fl

IJ

B
f

10. C Z A S Y

10.3.3.

Konstrukcja used

P
s:v,vx>sc

to

n n a w y k w p r z y z w y a o je r t u y w a n a jest k o n s tru k c ja

k K *e b y v r e g u la r n ie w y k o n y w a n e vn p rz e s z o c i

I used to d r in k a lo t o f m ilk w h e n I w a s a c h ild .


M ) u n c le u s e d to s m o k e 4 0 c ig a r e tt e s a d a y .

used to

O d n o s i si o n a d o

o b e c n ie n ie m o jq juz m ie js c a

J a k o d z ie c k o p ia m d u z o m le k a (teraz juz m e pi|)


M j w u je k p a li 4 0 p a p ie ro s w d z ie n n ie (juz m e p a li)

M y p a r e n ts u s e d t o t a k e u s t o th e c ir c u s o n c e a m o n th w h e n w e w e r e k id s .
c ; sc "

K ie d y bylim y

-o c:> ce z a b ie ra li n a s d o c y rk u ra z w m ie s i c u * (juz te g o n ie ro b i )

Konstrukcja to s k a d a s i z c z a s o w n ik a u s e d t o o r a z b e z o k o lic z n ik a - d la w s z y s tk ic h o s b s to s o w a n a jest


>c *v. v

no

no t d i d n ' t

zen o tw o rz y m y ja k d la in n y c h c z a s o w n ik w w c z a s ie P a s t S i m p l e

o p v 'a m o

za p o m o c d i d

s ta w ia j c n a p o c z tk u c z a s o w n ik p o s ik o w y d i d

M y g r a n d p a r e n t s u s e d t o liv e in a s m a ll v illa g e .

M o i d z ia d k o w ie m ie s z k a li vn m a e j w io s c e

M> g r a n d p a r e n t s d i d n ' t u s e t o liv e in a s m a ll v i l l a g e .

M o i d z ia d k o w ie n ie m ie s z k a li w m a e j

w iosce.
D id v o u r g r a n d p a r e n t s u s e t o liv e in a s m a ll v illa g e ?

C . v tw o i d z ia d k o w ie m ie s z k a li w m a e

w io s c e ?

This b u ild in g u s e d t o b e a p o s t o f f ic e .

W tym b u d y n k u m ie c ia si kied y p o c z ta .

This b u ild in g d i d n ' t u s e t o b e a p o s t o f f ic e .


D id th is b u ild in g u s e to b e a p o s t o f f ic e ?

W tvm b u d y n k u n ie m ie c ia si k ie d y p o c z ta
C zy w ty m b u d y n k u m ie c ia si k ie d y p o c z ta -

N cezy r w r o u w a g n a r n ic e m i d zy k o n s tru k c j u s e d

to

a z w ro te m b e

g et u sed

to

d o in g

s o m e t h in g (by p rz y z w y c z a jo n y m d o r o b ie n ia c z e g o / p rz y z w y c z a i si d o r o b ie n ia c z e g o ):
I u s e d to g e t u p v e r y e a r ly .

K ie d y w s ta w a a m b a rd z o w cze n ie .

I a m u s e d t o g e t t in g u p v e r y e a r ly .

Jestem p rz y z w y c z a jo n a d o w s ta w a n ia b a rd z o w c z e n ie .

I g o t u s e d t o g e t t in g u p v e r y e a r ly .

P rzyzw ycza ia m si d o w s ta w a n ia b a rd z o w c z e n ie .

I u s e d t o g o t o w o r k b y b ic y c le .

K .edvs je d z ia m d o p ra c y n a ro w e rz e .

I am

b ic y c le .

u s e d to

g o in g

to

w o rk

by

Je ste m p rz y z w y c z a jo n a d o je d e n ia d o p ra c y n a

ro w e rze .
I g o t u s e d to g o in g to w o r k b y b ic y c le .

P rzyzw yczaiam si d o je d e n ia d o p ro c y n a

rowerze.

" " a

g ra m a ty k a -

u t k a

a n g ie l s k ie g o

WICZENIA

r b i, ^

o ra z c o

In t ie p a s t A n n ...

N o w Ann

hove 0 d 9

have a cat

g o o a t a lo t w ith frie n d s

p re f e r ,0 stoy a t h o m e

n o t r e a d a ot o f b o o k s

re a d o lo t o f b o o k s

h itc h h ik e

tra v e l b y tra in a n d p la n e

eo> o lo r ot fa s t fo o d

e a t h e a lth y , o r g a n ic fo o d

c h a n g e jo o s a lo t

h a ve h e r o w n c o m p a n y

n a v e io n g c u riy h a ir

n a v e s h o rt s tra ig h t h a ir

d o n o s p o rts

g o jo g g in g e ve ry d a y

a . In the p a st A n n .......................................................................................................................................
b ...........................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

d ..........................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

.........................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..................................................................................................................................

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n i fo r m c z a s o w n ik a used to:
a

M y b ro th e r ( p la y ) ..........................................................fo o tb a ll os a teenager.

(you, h a v e )

M y m u m (take) ........................................................m e to the playground every day.

P eople (spend) ........................................................ m o re tim e with their families in the post.

| (w rjte)

I je a ()

a pet w hen you were a child?

..................................................... a lot o f letters when I d id n 't have a m obile phone.


..................................................... healthy food w hen I lived with my parents.

People (tra v e l)......................................................... !ess because plane tickets were too expensive
h

Tom (read) ..........................................................(antasy bo oks when he was younger.

i.
;

(M ary, be) ....................................................... a blonde?


| (not like) ........................................................ spinach as a child, but I love it now.

10. CZASY

10 4 Czas przeszy
^.>.5 P ast

Continuous

C o n t in u o u s |est z o o n y m c z a s e m przeszym . U yw any jest d o o p is y w a n ia czynn oci, kt re

iv \ wykonywane w p e w n y m m o m e n c ie w p rz e s z o c i, n ie b y y za k o c z o n e .

10.4.1. Forma twierdzca, przeczenia i pytania


T w ie r d z e n ia

fo iH* czasu P a s t C o n t i n u o u s s k a d a si z c z a s o w n ik a p o s ik o w e g o t o b e (by) w czasie przeszym


sn odpowiedniej fo rm ie d la d a n e j o s o b y ( w a s lu b w e r e ) o ra z cza so w n ika g w n e g o z k o c w k - i n g ,
czyli tzw im iesow u

czasu te ra n ie js z e g o .

A n a lo g ic z n ie d o czasu P r e s e n t C o n t i n u o u s , fo rm a im ie s o w u

jest ?ako sama d la w szystkich o s b , z m ie n ia si ty lk o fo rm a c z a s o w n ik a t o b e . N aley p a m i ta , e fo rm


imiesowu tworzym y w id e n tyczn y s p o s b , ja k w czasie P r e s e n t C o n t i n u o u s (patrz R ozdzia 1 0 .2 .).
I w as w o r k in g . - Ja p r a c o w a e m / p ra c o w a a m .
She w a s w o r k in g .
It w a s w o r k in g .

O n a p ra c o w a a .
O n o (to) p r a c o w a o .

They w e re w o r k in g .

O n i p r a c o w a li / o n e p ra c o w a y .

Oto przykadow e z d a n ia w czasie P a s t C o n t i n u o u s :

Yesterday at 5 p.m., I w a s still w o rk in g . - W c z o ra j o 5 n a d a l p ra c o w a e m .


I w a s h a v in g a s h o w e r w h e n the p h o n e ran g. - B ra a m prysznic, k,edy z a d z w o n i te le fo n .
The kids w e re p la y in g in the g a r d e n all d a y . - D zieci c a y d z ie b a w iy si w o g r o d * .
It w a s ra in in g h e a v ily all e v e n in g . - C a y w ie cz r b a rd z o p a d a o .
M u m w a s c o o k in g a n d d a d w a s setting the table. - M a m a g o to w a o , a ta ta n a k ry w a d o stou .

b e c z e n i a i p y ta n ia
^ e a e m o w czasie P a s t C o n t i n u o u s tw orzym y, d o d a j c d o w a s lu b w e r e s w k o przeczce n o t
"ta CO dzie p o w sze ch n e s fo rm y s k r c o n e przecze: w a s n ' t o ra z w e r e n ' t .

1 WQ5 not (w a sn 't) w o rk in g . - N ie p ro c o w a e m / p ra c o w a a m ,


ft w a s not (w a sn 't) w o rk in g .

N ie p ra c o w a o .

They w e r e not (w e re n 't) w o rk in g . - N ie p ra c o w a li.

I w a s n 't w a tc h in g T V all e v e n in g . - N .e o g l d a a m c a y w ie c z r tele w izji


Tom w a s n 't listening to m e at all. - T o m w c a le m n,e s u c h a .

The sun w a s n 't sh in in g a n d it w a s rather cold.

S oce nie w ie c io i b y o do z im n o

This time lost w a r w e w e re n 't living in W a rs a w . w W a rsza w ie

Rok te m u o tef po rze n ie m ieszkalim y

W IELKA G RAM A TY KA JZYKA A N G IE L SK IE G O

P y ta n ia z a m k n i t e , w y m a g a j c e o d p o w ie d z i ta k /
l

w as

P r z e s ta w ia j c fo r m

na

ko cu

lu b

e w e n tu a ln e

w e re

na

n ie , w c z a s ie

p o c z te k p y ta n ia , p o te m

W ere the children singing Christmas carols?


W as Tom eating lunch at 1 p.m.?
Yes, he was. l u b No, he wasn't.

s t a w ia m y p o d m io t , n a s t p n ie

imiesw

B r a a

k p i e l , k i e d y p r z y s z e d lis to n o s z ?

o tw a rte

p rz e d

n im

w ho

(k to ),

lu b

te n

sa m

o d p o w ie d n i z a im e k lu b

h o w m uch / m a n y

/ whi

c at 5 p f"- 7

e. laughing / w h |
I your parents

C zy T om

ja d lu n c h

p ie r w s z e j?

g so strangely t
. lor/aH evenir

C z y tw o ja

m am a

p r z y g o to w y w a a

o b io d ,

10.4.2.

No, she wasn't.

tw o rz y m y

I 'M ! * *

p r z y s z li m y ?

Yes, she was.

C z y d z ie c i p ie w a y k o l d y ?

W as your mother preparing dinner when we came?

P y ta n ia

t w o r z y m y p r z e z in w e r s P

d o p e n ie n ie , tz w . r e s z t * .

W ere you having a bath when the postman came? Was it raining yesterday? C z y w c z o r a j p a d a d e s z c z ?

k ie d y

P a st C o n tin u o u s

sposb

p r z y s w e k

p r z e s ta w ia j c

w hat

c z a s o w n ik

w h e re

(c o ),

{ g d z ie ) ,

w a s l u b w ere o r a z s t a w ia j c
w h e n ( k i e d y ) , w hy ( d l a c z e g o ) ,

Za

Cdsu Past C o n t in u a i

i czynnoci, k t r e

( ile ) , itd .

W hat were you doing yesterday at 6 p.m.? - C o r o b i e


W ho was driving when the accident happened? - K t o

ras, kiedy s i r

w c z o r a j o s z s te j?
p r o w a d z i s a m o c h d ,

k i e d y w y d a r z y s i

okoliczniki c z o s l
przez d uzszy czc

w yp a d e k?

Yesterday a t 4
On S u n d a y a t

W IC Z E N IA

Uzupenij zdania odpowiedni form podanych czasownikw

PastContinuous:

* parku.

rbiftne la s t m
po Indiach.

a .

T om

( w a l k ) ................................ i n

b .

L a s t F r id a y a t 5

c.

L a s t S a tu rd a y a t

d .

Y e s te rd a y a t 6

M y p a re n ts

f.

I t ( s n o w ) ................................... a l l d a y a n d a l l n i g h t .

g .

T h is t im e

Y ou

fo r tw o

p .m ., J a n e

h o u rs .

Tomwas snorii

th e s h o p p in g

1 0 a . m . , J im

( s till /

a n d

w ith

m y husband.

s l e e p ) ....................................

K a te ( p r e p a r e )

................................... d i n n e r w h e n

1 Ptnoki, k
fo r th e p a rty .

soup

I a r r iv e d .

E"g lisi
Tl' e situt

y e s t e r d a y , B i l l y ( d o ) ................................ h i s h o m e w o r k .

( s t u d y ) ................................ r e a l l y

A t 2

p a rk

p .m ., I ( d o )

(h a v e )

A t 9 .3 0 , S a ra h
i.

th e

o 'c lo c k

o n

h a rd

(h a v e )

fo r th e e x a m

la s t w e e k .

b re a k fa s t a n d

S a tu rd a y a fte r n o o n , J o h n a n d

her husband

(re a d )

............

n e w sp a p e r

S t e v e ( p l a y ) ..................................f o o t b a l l .

Zamie zdania twierdzce na przeczenia oraz zadaj do kadego z nich pytanie


zamknite (wymagajce odpowiedzi tak / nie):

^ I
y"no* w Pci..t
>na c,n S1
K r , , S8*
,rt n 1 w 0 s

ICdn O r

W
a.

J im

w a s lis te n in g

to

b.

O n

M o n d a y

c.

A t 9

O n

A t

f.

T h is t im e

I w a s w o r k in g w h e n

A t 9

m u s ic a ll e v e n in g .

m o r n in g , m u m

p . m . , L is a w a s h a v i n g
S u n d o y m o r n in g , T o m

1 o 'c lo c k , I w a s h a v in g

w o s c le a n in g t h e fla t .
a

r e la x in g

p .m .,

b a th

w o s r id in g

a b ik e ,

lu n c h w it h

m y boss

Ia s i y e a r , B e tty w a s ly in g o n

th e b e a c h

J o n e a r r iv e d

I w a s c le a n in g

u p a lte r th e p a r ty

dlo poczqtkuirjeych I /aow onto w anych

*doniQ<
.9dV)
Qrri
it Oj I
"W,

pyta nia z ro z s y p a n y c h s w :

th e c a t /

o t /

at

m um

la u g h in g

yo u r
so

k fo r

p -m . /

a r r iv e d

w h e re

w h y /

/ w as

y e llin g

w a s

s tr a n g e ly /

fla t

S a lly

.................................. .
y o u

...............................................................................

/ T o m / w a s / y e s te rd a y

a t

/ Bob

th e

a ll e v e n in g

d o in g

/ w hen /

w h a t

p a re n ts

s le e p in g

w h a t /

w a s

...................................................

th e c o n c e rt / w h o / s in g in g / yo u

a n d

Ja ke

/ at /

w e r e ........................................................ ...............................................................................

/ w h y / c le a n in g / w e re

w hy

w e re

b e h a v in g

...................................................

................... ................................

w as

...................................................

/ y o u / w h a t / lo o k in g ............................... ...................................................

lCj.4.2. Zastosowanie
Past C o n tin u o u s uyw a si d o w y ra a n ia :

noci,

k t re

m ia y m ie js c e w p e w n y m m o m e n c ie w p rz e s z o c i, b yy ro z p o c z te , a le n ie in te re s u je

, kiedy si ro z p o c z y o ra z czy i k ie d y si z a k o c z y y . W ta k ic h z d a n ia c h c z s to s to s o w a n e s
liczniki czasu o p is u j c e k o n k re tn y m o m e n t, g o d z in , d a t lu b w s k a z u j c e n a k o n ty n u a c j c z y n n o c i
ez duszy czas, n p . a l l , s t i l l , t h e w h o l e ... itp .

e r d a y a t 4 p .m ., I w a s still w o r k in g . - W c z o ra j o c z w a rte j jeszcze p r a c o w a a m ,


n S u n d a y a t 1 0 a .m ., B illy w a s jo g g in g in th e p a r k . - W n ie d z ie l o d z ie s i te j B illy b ie g a
rku.

is tim e la s t m o n th I w a s t r a v e llin g a c ro s s In d ia . - O tej p o rz e w zeszym m ie s i c u p o d r o w a a m


I d Indiach.

Tom w a s s n o rin g a ll n ig h t. - T o m c h ra p a c a q n o c .

noci, ktre wskazuj na s to p n io w z m ia n , rozw j, postp:

Jhe soup w a s g e ttin g c o ld . - Z u p a styga.


y English w a s im p r o v in g w ith e v e r y le s s o n . - M j a n g ie lski staw a si lepszy z ka d le kcj .
The s itu a tio n w a s c h a n g in g f o r th e b e tte r. - Sytuacja z m ie n ia a si na lepsze.

ynnoci, ktre byy tem innych w ydarze opisyw anych zazwyczaj za p o m o c czasu P a s t S i m p l e :
no w P a s t C o n t i n u o u s p o d k re la trw anie jednej czynnoci, podczas ktrej m ia a m iejsce ta
isana czasem P a s t S i m p l e :
hen I w a s w a tc h in g TV (czynno, ktra Irw a, ktra rozpocz a si wczeniej), th e p h o n e ra n g .
no jednorazow a, ktra p rz e ry w a " Irw anie p o prze dnie j)
lefon.

Kiedy o g l d a a m telew izj, za d z w o n i

okich zdaniach stosow ane s s p jn ik i w h e n (kiedy, gdy), w h i l e (podczas gdy), a s (gdy), j u s t a s


onie g d y )
e acc,dent h a p p e n e d w h e n I w a s d riv in g to w o rk .
gue
atk.

s ts

W ypadek zdarzy si, kiedy jechaam d o pracy

a r riv e d w h ile I w a s still m a k in g th e s a la d .

w as I w as le a v in g m y fla t, th e p h o n e ra n g .
Mon.

G o ci przyjechali, kiedy jeszcze ro b ia m

W anie gdy wychodziam i mieszkania, zadzwoni

W IELKA G RAM A TYKA JZYKA A N G IE L SK IE G O

d w c h

c z y n n o c i, k t r e

m ia y

m ie js c e

r w n o le g le

c z a s ie :

W h e n I w a s w a tc h in g TV, m y b ro th e r w a s p la y in g a c o m p u te r gam e.
t e le w iz j , m j b r a g r a w

g r

G d y

ja

o g lq d o ir -

Uzupetnii zda n
Continuous1

k o m p u te ro w .

The c h ild re n w e re p la y in g in the g a rd e n a n d th e ir p a re n ts w e re chatting in the living-room


D z ie c i b a w iy

s i w

o g r o d z ie , a

ic h

r o d z ic e

r o z m a w ia li w

s a lo n ie .

0. It (ram)
Inne zastosowanie czasu P ast Continuous:

-j

W hat (y o u , c

c_ T o m ( b r e a k )

o p is a c h

i o p o w ia d a n ia c h :

T he sun w a s sh in in g , a n d a m ild w in d w a s b lo w in g in fro m the sea... N o b o d y expected


th e tra g e d y th a t w o u ld h a p p e n la te r th a t d a y .
N ik t n ie

s p o d z i e w a s i

t r a g e d ii, k t r a

m ia a

S o c e

w ie c io , d e lik a t n y w ia tr w ia

s i w y d a r z y t e g o

od

W hy ( J e n n y ,I

W h ile I ( w o 11

W e (h a v e )

m o rz o
..

d n ia .

g. I t w o s o l o v e

p o d o b n ie

ja k

P re se n t Continuous
a lw a y s:

c z a s ie

z p r z y s w k ie m

Tom w a s a lw a y s ca llin g me in the m iddle

d o

w y r a e n ia

b a rd z o

o f

d o

o p is a n ia

the night.

T om

p rz y m o im

1. When nobc

c i g l e d z w o n i d o m n i e w r o d k u n o cy

u p r z e jm e j p r o b y :

I w a s w o n d e rin g if y o u c o u ld h e lp me w ith m y p ro je c t.
p o m c

h. W h ile I ( p r e

c z y n n o c i p o w t a r z a j c e j s i w p rz e s z o c i,

Z a s t a n a w ia a m

s i , c z y n i e m g b y mi

p r o je k c ie .

m.

Porwnanie czasw Past Simple

10.4. 3.

n.

i Past Continuous
C z a s u

Past Sim ple

c z y n n o c i

u y w a m y

je d n o r a z o w y c h ,

d o

o p is a n ia

C z a s u

o p is a n ia

z a k o c z o n y c h

w
w

p r z e s z o c i:

k s i k

M a m a

u g o t o w a a

o b ia d .

I watched an interesting programme on TV.


-

O b e jr z a a m

p o m o c

c z y n n o c i,

te le w iz ji

c z a s u
k t re

c ie k a w y

p ro g ra m .

Past Sim ple

n a s t p o w a y

je d n a

p o

w y p i f ili a n k

k a w y

i p o s z e d t d o

p ra c y .

N a ip ie r w

M a m a

g o to w a a

o b ia d .

O g lq d a lo m

t e l e w i z ji c i e k o w y p r o g r o n v

pomoc P ast C o n tin u o u s

d w ie

lu b

w i c e j c z y n n o c i, k t r e

m .o y

' S t I
i was d o ing my make-up

w s to ,

p o d s m a y a m

o b ro to m

w a rz y w a

w s z y s tk o

n a

i w

p a t e ln i

c e b u l ,

k o c u

p o

K in d , T n

B 't t a

- . ,

i"

"

w a rz y w a , p o d c z a s

, ^

First I fried some onion, than I peeled the


rest of the vegetables and finally mixed
everything in a pan.
_

k s i k .

d r u g ie j:

to work.
T o m

C z y ta a m

on TV.
Z o

o p is u je m y

Tom got up, had a cup of coffee and went


-

| was watching an interesting programme


-

Z a

c z y n n o c i r o z p o c z t e j i t r w a j c e j

Mum was cooking dinner.

Mum cooked dinner.


-

d o

p r z e s z o c i:

P r z e c z y ta a m

u yw a m y

I was reading a book.

I read a book.
-

Past Continuous

e m

p o m . e s . o lo m

,it ; . * , *.
was chopping the
_

O b ie r a a m
s ie k a o

c e b u l

dy mama

VJ.

Uzupe| n ij z d a n ia o d p o w i e d n i f o r m c z a s o w n i k w w c z a s ie P a s f S im p le lu b Past
Continuous:

3 lt jrajn) ............................... w h e n I ( g o ) ..............................


b What (you, d o )

o u t fo r a w a lk .

o n S a tu rd a y e v e n in g ?

Tom (b re a k )...............................th e w in d o w w h ile he ( p la y ) .................................. fo o tb a ll in th e g a rd e n .


d. Why (Jenny, cry) ................................. y e s te rd a y ?
e. While I ( w a lk ) ...............................to s c h o o l, I ( s e e ) .................................. a te rrib le a c c id e n t.
f.

We (h a v e )

g u e s ts ,

g. It was a lo ve ly d a y

w h e n a ll o f a s u d d e n Ja k e ( a r r iv e ) ...............................

th e s u n ( s h in e ) .................................a n d th e b ird s ( s in g ) ..................................

h. While I (p re p a re ) ................................. th e s a la d , m u m (set) .................................th e ta b le a n d d a d (sit)


..............................in a n a r m c h a ir d o in g n o th in g .
i.

When n o b o d y (lo o k ) ............................... Rex (eat) ............................ ,. a ll th e la m b c h o p s w e h a d


prepared fo r o u r gu ests.

I (b re a k )

m y le g w h ile I ( s k i) .............................. in Italy.

k. Kelly (alw ays, ask) .................................m e fo r h e lp w ith h e r h o m e w o rk .


Som ebody (steal) .................................M a rta 's w a lle t w h ile she (do)

I.

h e r s h o p p in g a t

the s u p e rm a rke t.
m. W hile w e (w alk) .............................. in th e p a rk w e ( m e e t ) .................................. o u r n e w n e ig h b o u rs w ith
their b e a u tifu l d o g .
n. First, I (dust) .............................. th e fu rn itu re , th e n I ( h o o v e r ) ..................................th e c a rp e ts a n d fin a lly
I (c le a n )

th e flo o rs .

o. W hile we (q u e u e )................................fo r the c o n c e rt tickets, they s u d d e n ly ( a n n o u n c e ) ...............................


they had sold o u t.
p. It ( g e t) ................................c o ld , so w e ( r e tu r n ) ..............................h o m e .

ESI

P oq cz w p a r y c z c i z d a :
1 W h ile

T o m

2 .

W h ile

I w a s

3-

Jane

4 -

I tr ip p e d

5 .

Tom

w a s

fis h in g

m a k in g

lo s t h e r w a lle t
a n d

fe ll o H

fe ll

a n d

...
s a n d w ic h

...

W h ile

m a n

I w a s
w a s

w h ile

h e

c.

w h ile

d .

I c u t m y

e .

I s a w

a n

f.

w h ile

sh e

g .

w h ile

I w a s

h ik in g

h .

w h ile

I w a s

f r y in g

fe ll

h e

w a s

in to
h e

r id in g

th e

w a s

h o rs e ,

w a te r.

c r o s s in g

th e

s tre e t.

f in g e r .

...
b ro k e

h is

a rm

6. I b u rnt m y h a n d ...
2 .

a .

w a lk in g
h it b y

in
c a r

th e
...

p a rk

o ld

la d y

w a s

b e in g

d o in g
in

m u g g e d .

h e r s h o p p in g .
th e

m o u n ta in s .

p a n c a k e s .

W IELKA G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G IE L S K IE G O

U z d a n ia i p y ta n ia z r o z s y p a n y c h s w :
a .

w a itin g

b .

th e

c.

o u t?

d .

J im

e .

th e

f.

c a m e .

fo r

f ilm ?

m e

w a s

r a in in g

a n d

a r r iv e d

d u r in g

B o b

g u e s ts /

w h e n

w e re

s till /

c u p

I /

m y

f r ie n d s

Je n n y

w a s

w h y

yo u

y e s te rd a y /

p r e p a r in g

w e

th e

a t th e

c r y in g

it /

w h e n

I /

w h e n

w e re

w e n t

w h a t /

p o s tm a n

c lu b .

e v e n in g ?

w a s

h a v in g

th e

d o in g

s te w

o f c o ffe e

10.5 . 1 -

a r r iv e d .

as /

Twierdzenia

w e re

as P r e s e n t
g .

o u t /

f ilm

th e

lig h ts

w a tc h in g

o n

T V . /

w e n t /

w h e n

w e re /

we

pojedynczej) o r a :
'e g jla m y c h m a ,

h .

w ith

th e

s tre e t /

I /

w a s

h is

c r o s s in g

ju s t /

sa w

I /

a s /

n e w

g ir lfr ie n d . /

im iesw b i e r n y ,

B ob

& q k i.

I have w o r l
You have v

U z u p e n ij te k s t o d p o w ie d n i fo r m p o d a n y c h c z a s o w n ik w :

He has lo st
T h e re
th e

a .......................................... a

(b e )

k itc h e n

c h o p s ,

th e

she

k itc h e n .
W h e n
(s e e )

I (ru n )

m y

( r in g )

I ( t r y ) k ..........................................t o

e n d e d

w e ll a n d

in

s o a p

m y

see

she

k itc h e n ,

b u rn s

as

h o u se

fir e ,

fo r

w e e k.

u s.

(g o )

(s e e )

A s

M y
she

m u m
(fry )

(b e )

f ............................................

h ..........................................

b ................................

d ............................................t h e
t o p ic k

sm oke

j ..............................................T h e w h o l e

I (b u rn )

it

up.

c o m in g

th e
( a r r iv e )

s e r io u s , b u t th e

fir e

b r ig a d e .

p .......................

Iro m

k itc h e n

n e e ds

9t prcyWadov^

th e

I have live

c o o k e r w o s o n lire .

W h ile

They have

m eat

I ( w a tc h )

I ................................................m y s e l f . W h e n m y m u m

a m b u la n c e

w e r e n 't v e r y

la s t

she

w h a t (h a p p e n )

( c a ll)

th e

so

s u d d e n ly

p u t o u t th e

th e fir e ,

th e

m y

e ............................................

i .............................................t o

o ...........................

a t

d in n e r

fa v o u r ite

m ............................................

fir e

(p re p a re )

te le p h o n e

g ...........................................

te r r ib le

in

th e

fir e m e n

F o r tu n a te ly ,

Karen has

f in a lly

1haven't s

(w o

What has

e v e ry th ' 9

Hqs he t0 |

r e d e c o r a tin g .

P r z e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i:
a.

K ie d y

b .

W c z o r a j p r a c o w a a m

c.

W a n ie

g d y

d.

M ia a m

n a d z ie j ,

n a

m e g o

c a y

m g b y

to b ie , zadzw onie d o m nie.


p o yczy

e jest lepszym kierow c ode

f.

Ja wieszaam d e ko ra q e , a M a ry przygotowywaa przekski - przyjci u

h.

G d z ie

r W
p a n

b y w

p o
ro d

p rz e k o n a ,

In te r n e c ie ,
o

Q ve

My

m i troch pienidzy.

J im

p r b o w a m n ie

^Puje o n z
!hQve b
ei
T,
has fc

p a d a deszcz. R obio si zim no i w ia wiatr.

d z ie .

r o z m a w ia li m y

.b y

S:S 2 c z a s

e .

c i g le

c z e k a a m , z a c z

*od

pf0VV(e

Paren

pitnastej i co pan wtedy ro b i?

Hove
V, Xo,
6S' 1

jslauko a0SU ^ r e s e n ^ e r *e c * o p ra w ia P o la ko m
wzgldu na
m oe

ze czas en n 'e m a b e z p o re d n ie g o o d p o w ie d n ik a w gram a tyce p o ls k ie j. Czas ten

wyraa z a r w

P re s e n t

uczqcym si jzyka a n g ie ls k ie g o w ie le trudnoci

P e rfe c t,

n o te r a n ie js z o ,

w y n i k a o b y , i

s iln y z w i z e k o p i s y w a n e j , n a w e t

ja k i przeszo. Jednake, z po dan ych niej kon tekst w uycia czasu

jest to raczej czas teraniejszy ni przeszy, a p rzynajm n iej w skazujqcy na

przeszej sytuacji, z teraniejszociq.

10.5.1. Forma twierdzqca, przeczenia i pytania


Twierdzenia
q os P re se n t P e r f e c t skad a si z czasow nika p o s ik o w e g o h a v e lu b h a s (dla trzeciej osoby liczby
p o je d y n c z e j)

oraz im iesow u czasu przeszeg o ( p a s t p a r t i c i p l e ) . Im iesw ten, w przypadku czasow nikw

r e g u io r n y c h

m a,

im ie s w

b ie r n y ,

zn a n q

z czasu P a s t S i m p l e ko c w k - e d ; dla czasow nikw nie re g u la rn ych jest to

tzw. trzecio fo rm o " z ta b e li czasow nikw n ie re g u la rn ych , ktra z n a jd u je si na kocu

k s i k i.

I have w o rk e d a ll n ig h t. - P ra co w a e m / P racow aam c a q noc.


You have w o rk e d a ll n ig h t. - P racow ae / P racow aa c a q noc.
He has lost the k e y . - O n z g u b i klucz.
They have lost the k e y . - O n i zg u b ili klucz.

Oto przykadowe zdania w czasie P r e s e n t P e r f e c t :


I have lived h e re a ll m y life . - M ieszkam tu c a e ycie.
Karen has b e en m y fr ie n d s in c e c h ild h o o d . - Karen jest m o jq przyjacikg o d dziecistw a.
I haven't seen Jo h n f o r a g e s . - N ie w id z ia a m Johna o d lat.
W hat has he sa id to y o u ? - C o o n ci po w ie dzia?
Has he to ld y o u a b o u t his a c c id e n t? - Czy on p o w ie d z ia ci o swoim w ypadku?
-zasownik by" w czasie P r e s e n t P e r f e c t m o fo rm b e e n i zachow uje si jak pozostae czasow niki

si z czasownikiem po siko w ym h a v e lub h a s . W a rto jed nak zap am i ta, e w P r e s e n t P e r f e c t

^stpuje on zawsze z przyim kiem t o .


I have been to R om e tw ic e . - D w a razy byam w Rzymie.
^om ^ as been to th e s h o p . - T o m by w sklepie.
We have b e en b u s y la te ly . - Jestemy osto tnio zajci.
M Y parents h a v e n 't b e e n to a n y o f m y s c h o o l p la y s so fa r . - M o i rodzicie nie byli d o tej pory na
ZQd n y m

moim przedstaw ieniu szkolnym .

^ n'a * P rze cze n ia


0nia ZQrnkmte (tak / nie) w czasie P r e s e n t P erfect tworzy si przez inwersj, czyli staw iajqc czasownik
b a v e lub h a s na pierwszym m iejscu w zdaniu, a p o d m io t na drugim .
^Qve you seen the la te s t film b y R o m a n P o la ski? - W idziae ostatni film Rom ana Polask.ego?
eS/ * bave. lub N o , I h a v e n 't.
u

u * ^ snov/ed la te ly ? - Pada osta tnio nieg?


Ve you k n o w n Tom f o r lo n g ? - D u g o znasz Tomo?
'^^Kbce D|

Hln n n r M k u ln n r h I zaaw ansow anych

Pytom o o t w o rt e Iw o n y m , d o d o jq c no p o a q lk u odpow .odni ,c m o k lob praystwek w h o ! Irai k


l9 < M . w h , [d lo c o g o ), w h o |k l), h o w m o n y / m o < h (1 .) d
W h a t h a v e y o u d o n e ? ! - C o ty zrobie?!
W h e r e h a v e Ja n e a n d Tom m et? - G d z ie p o z n a li si Jan e i Tom ?
W h o h a s d ru n k all the m ilk?
W h y h a s Bill quit his jo b ?

K to w y p i c a e m le k o ?
D la c z e g o Bill rz u c i p ra c ?

P rzeczenia tw orzym y, d o d a jq t d o czasow nika p o s ik o w e g o h a v e lub h a s sow o n o t , powszechnie stosowane


aq lo rm y s k r c o n e h a v e n ' t o ra z h a s n ' t . F orm a im ie s o w u pozostu|e za kodyrn razem bez zmian.

W e h a v e n 't visited Italy yet.

Jeszcze nie o d w ie d z ili m y W io c h .

I h a v e n 't re a d this b o o k yet.

Jeszcze nie czytaam tej ksigki.

M y sister h a s n 't taken h e r d rivin g test yet.

M o ja siostra nie z d a w a a jeszcze egzaminu na prawo

ja zd y.

WICZENIA
U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo r m q p o d a n y c h c z a s o w n ik w re g u la rn y c h :
a . I ( p la y ) .................. n e v e r .................... g o i.
b

W e ( liv e ) ....................in C ra c o w a ll o u r lives.

Tom (s ta y )................ n e v e r ..................... in such a fancy hotel.

(try )

......................

to c a ll Jim , but the ph one isn't w o rk in g .

e . I ( w a lk ) .................. a lr e a d y .................... the dog.


f

I (notice) ................... yo u are w e a rin g a new ring o n your linger.

| (want) .................... a lw a y s

to be an actress.

B ob (fin is h )................. |u s t

his ho m e w o rk, so he can g o out and play football

M u m (c le a n )..................a lr e a d y .....................the b a th ro o m , now she's c le a n in g the kitchen

j.

Y ou (lis te n ).............

n e v e r ................. to that C D I gave you, ha ven't you?

M y parents (watch)

........... ju s t ...............

Torn (dance) ..........

.. n e v e r...................the salsa.

the news.

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo rm q p o d a n y c h c z a s o w n ik w n ie re g u la rn y c h :
o

| (know)

Betty for over 10 years.

M a rk and I (do)..................................... a lre a d y ........................................ the shopping

It's the best film

cl

thanks, but it's O K . We (eat) .................................... a lre a d y ........................................

Listen everybody! M y brother (win) ...................................... the lottery!

M y parents (spend) ......................................a lot o l m oney lately.

O h nol I (b u rn ).................................... the dinner again!

I (s e e )............... , ...........

h. Tom (fo rg e t)..................................... to lock the d o o r.


t | (wear) .................................... n e v e r....................................... this dress before, it's new.
j

Jane (ta k e )............. .....................a lew days oH work,

You (drink) ...................................too much, you should lie down.

I, Someone (sto at).................................... my biket

tin iiocrqtkulqc.yr.h m o w o m o w o n y th

Z podanych w y ra z w u p rz e c z e n ia :
M o r k / n o t f i n d / h e k e y s . ...........................................................................

| /

not eat /

a n y th in g

VVe / n o t o r d e r /

T h e g u e s ts

B ill /

If

You /

to

j.

M y fr ie n d s

j.

Bob /

to

d o

.........................................................................................

la te ly .

h is

c.

It h a s r a i n e d

Tom

h o s tr ie d

........................................................ .................................

n e ig h b o u r s

s o f a r ....................................... ..........................................................

th e ir e x a m s y e t.

z d a :

a b o u t h i s p l a n s .................................................................................................................................

p a r a g lid in g

M y p a re n ts h a v e

B ill h a s j u s t h a d

..........................................................................................

p r o j e c t . ....................................................... .........................................................................................

lo t la te ly .

e.

W e h a v e liv e d

p ie .

f o r l u n c h . ............................................................ ..........................................................................................

m e
a

............................................................... .........................

p o n i s z y c h

p iz z o

J o h n h o s t o 'd

s c h o o l to d a y .

n o t ta k e

g.

.........................................................................................

m y n e w

n o t fin is h /

! have h a d

m y a p p le

not speak /

Z a d a j p y ta n ia

a.

y e t.

J e rry

n o t try /

....... ..........
........................................................................................

n o t a r r iv e

W e / n o t see

g.

y e t.

y e t.

not co m e

. ...................................................

b e fo re .

re d e c o ra te d
a

cu p

h e re

h o u se .

o f c o ffe e .

fo r o v e r

S am h a s n e v e r e a te n

th e

1 0

..........................................................................................

Y es,

it h a s .

.............................................................. ...........................

N o ,

h e

h a s n 't .

Y es,

he

has.

........................................................................................
.........................................................................................

y e a r s .......................... ...............................................................................................

c a v i a r . ....................................................... ......... ......................................................................................

Ow h a v e r e a d t h e

n e w s p a p e r th is

j-

i h o ve b e e n to

s h o p s ................................................................. ................................................... ..................................... .

th e

m o r n in g

N o ,

I h a v e n 't .

|0.5.2. Zastosowanie (1) - for, since, never,


ever, recently, lately
,o n n stanu ktry m ia sw j pocztek
mo2e bdzie jeszcze trw a nadal

P resent P e rfe c t uywany est m .in. d o opisania

-,-Joci).
#
n
^he has lived in W a rs a w since h e r d iv o rc e .
zoanse wskazuje, ze jego bo haterko zorn,esZ

mieszka w W arszawie o d czasu ro z w & lu .


W arszawie p o rozwodzie (przeszo) i mtesz o

miecie nadal, do c h w i l i ob e cn e j (teraniejsi


torn |a ko nauczycielka przez 1 0 lat. (i na a
>W
w orked as o te a c h e r f o r 1 0 y e a rs . - Pracowo
"ykonui t e n z a w d )
hove ho d this c a r fo r y e a rs . -

o d lat.
.

d lo poczqfkoiqcych i to o w a n so w a n ych

C h a ra k te ry s ty c z n e
n a

z w i z e k

d la

le g o

z a s to s o w a n ia

sq

p e w n e

w y r a e n ia , p r z y im k i, o k o lic z n ik i c z a s u , k t re w sk

o p is y w a n e j s y t u a c ji z te r a n ie js z o c i .

" be*
**

P rz y im k i s in c e / f o r (o d / p rz e z ):

p r z e s z o

S in c e

u yw ane

je s t, g d y w

z d a n iu

m o w a

je s t o

I h a v e n 't s p o k e n to Tom since C hristm as.


(a d o

i5o$ie

t e r a n ie js z o

k o n k re tn y m

N ie

m o m e n c ie

r o z m a w ia e m

p r z e s z o c i.

z T om e m

o d

B oego

N a r o d z e n ia ,

d z i w c z n ie )

She has b e e n sick since M o n d a y .

O n a

je s t c h o r a

W e h a v e n 't e a te n a n y th in g since 2 o 'c lo c k !

o d
N ie

p o n ie d z ia k u ,
je d li m y

n ic

(i d z is ia j je s t n a d a l c h o r a )
o d

d r u g ie j!

(a

d o

m o m e n tu

m w ie n ia )

Fo r

uyw a m y,

a d o

g d y

m o m e n tu

m w im y

c z y n n o c i,

k t ro

tr w a a

p rz e z

ja k i

o k r e lo n y

p r z e d z i a c z a s u , tr w a iq c y

m w ie n ia .

W e h a v e k n o w n ea ch o th e r fo r six m onths.
Jim has liv e d in Paris f o r

1 2

y e a rs .

I h a v e be en he re fo r an h o u r.

J im

J e s te m

tu

Z n a m y

m ie s z k a
p rz e z

s i s z e m ie s i c y , ( d o d z i w c z n ie )

P a ry u o d

12

la t . (i d z i n a d a l t a m

m ie s z k a )

g o d z in .

Naley zwrci uwag na rnic midzy zastosowaniem s in c e / f o r oraz a g o :


W h e n d id y o u m eet Jim ?

m et Jim fiv e y e a rs a g o .

K ie d y

a g o s t o s u j e m y z a w s z e P a s t S im p le )
H o w long have yo u kno w n Jim? I have know n Jim since 2 0 0 5

te m u .

Z na m

p o z n a a

J im a ?

P o z n a a m

(p rz y

J im a o d 2 0 0 5

W y r o e n ia

ever

ro k u /

od

5 la t . ( p r z y

( k ie d y k o lw ie k ) ,

s in c e

fo r

n e v e r... b efore

a lw a y s ( z a w s z e ) :
I h a v e n e v e r trie d C hinese fo o d .

s to s u je m y

fo r five years.

J a k d u g o m a s ,. ,rn o '

P re s e n t P e rfe c t)

( n ig d y w c z e n ie j) ,

the first tim e... evei

ra z ...),

H a v e yo u e v e r flo w n in a b a llo o n ?
a le

J i m a 5 la t

w c z n ie

z d n ie m

!
N ig d y

n ie

p r b o w a a m

C z y k ie d y k o lw ie k le c ia e b a lo n e m ?

d z is ie js z y m )

d u g im i w o s a m il ( p ie r w s z y r a z w y c iu , a d o

kuchni

( k ie d y k o lw

m o m e n tu

m w ie n ia )

"

( n ig d y ,

ie k

It's the first tim e I ho ve seen a w o m a n w ith such lo n g h a ir!

dla poczqtkuiqcych i wowonOWOhyct

c h i s k ie j

IP "

,
w g r .- m

p r z e s z o c i,
, .

Pierwszy raz w,dz<f kobtel

ve

t i l l n o w (a d o teraz) / s o f a r (jak n a razie) / n o w (juz o d

):

i e TeenP veryn |Uc k y so fa r . - Jak na razie m ie li m y d u z o s z c z u c ia , (w tq c z n ie z m o m e n te m


iV e
'enio)
have been m a rrie d f o r 2 5 y e a r s n o w . - Sq m a e s tw e m juz o d 2 5

la t. (w m o m e n c ie

ey
, i e n i o

s nadal m aestw em )

aniki this m o r n in g , w e e k , m o n t h , y e a r itp. (dzi ra n o , w tym ty g o d n iu , m ie s iq c u , ro k u , it p .)


to d a y (dzi) / re c e n tly (n ie d a w n o ) / la t e ly (o s ta tn io ). W y ra e z z a im k ie m t h i s m o n a u z y w a c
<asie P re se n t P e rfe ct ty lk o p o d w a ru n k ie m , e m o w a jest o o tw a rty m p rz e d z ia le cza su . T
o n th

is

uyjemy na przykad, g d y biecy m ie s i c n a d a l jeszcze trw a :

ere have been m a n y c h a n g e s in o u r c o m p a n y th is m o n th . - W tym m ie s iq c u w n a s z e j firm ie


iolo miejsce wiele zm ian.
've met Joan this m o rn in g o n m y w a y to w o r k . - D zi ra n o w d ro d z e d o p ra c y s p o tk a a m J o a n ,

wiemy w m om encie, gdy n a d a l jest p o ra n e k d a n e g o d n ia ; w y p o w ia d a j c to z d a n ie w ie c z o re m


jemy ju czasu P a s t S im p le )
have been q u ite

b u s y la te ly . -

Bylim y o s ta tn io d o z a j c i, (i p r a w d o p o d o b n ie

emy)

W IC Z E N IA
Uzupenij z w ro ty p r z y im k ie m fo r lu b since:
o.................................... five years

h .......................................... 1 9 8 2

.....................................yesterday

i .......................................

c.....................................C hristm as

i-

^ .................................... o v e r tw o weeks

k .......................................... 6 m o n th s

e.....................................M o n d a y

*........................................... I first s a w h e r

................................ 2 o 'c lo c k

A p ril

................................ 2 0 m in u te s

m .........................................o v e r a c e n tu ry
n.
................................... a lo n g tim e

^ .....................................h a lf an h o u r

Uzupenij z d a n ia o d p o w ie d n im p r z y im k ie m fo r lu b since:
I haven't seen T o m ................................. y e a rs .
om has been s ic k ................................. M o n d a y .

I . . l e d ,o , f c c o m p o n , ................................. o n ly ^

y parents have lived In this h o u s e .............................

19 s

Jane hosd h hH VK ^

9 My qrand

* *

i!

0 V e ' 3 m o " th s

........ ....................... Iess th " - o n t h .

s s l i1- mhpitoi ;....


en in love w ith M a ry

f
..........................


' ,rs* hm e he saw her

nadal

tL K A GRAM A TYKA JZYK A A N G IE L SK IE G O

y b ie r z

p r a w id o w

I h o v e

b .

M y

c.

W e have know n Lisa .... ch ild h o o d .

d .

M y

b e e n

w a itin g

it* * * 0

el^l

o d p o w ie d :

p a re n ts

h a ve

s is te r h a s

e .

I h a v e

f.

M y

g .

W e

h.

B e tty

liv e d

liv e d

in

b e e n

in

h a d

h a s

.... o v e r o n

m a r r ie d

A u s tr a lia

R om e

da d hos w orked
h a ve

fo r T o m

....

o n

....

y e a rs .

S e p te m b e r.

....

j
b s ln c

b ' s |n c e

C K fo r

I w as

1 2

b,since

a police office r ....a lm o s t 2 0 years.

o s

a ^

s ix m o n t h s .

R ex, o u r d o g ,

b e e n

.... 2 5

h o u r n o w .

y e a rs o ld .

d i e t . . . . lo s t M o n d a y .

a . f0 r
o

fo r

fa r

b i r o
u
^

^ ''

fe

kno'

yve h v0

' nC

b. since

* . I** it <*ve
|h o P e
have
I There

P rz e k s z ta z d a n ia , u y w a j c p o d a n y c h c z a s o w n ik w o r a z p rz y im k w for i since*
a .

b.

I m e t J im

f iv e

y e a rs a g o .

(k n 0 W >

..............................................................................................................................................................................................5 y e a r s .

(k n o w )

.............................................................................................................................................................................................. 2 0 0 5 .

B e tty a n d

P a u l g o t m a r r ie d

in

Uzdan,a
fl

O c to b e r.

a. *e / h a v e /
(b e

m a r r ie d )

..............................................................................................................................................................................................8 m o n t h s .

(b e

m a r r ie d )

..................................................................................................................... ....................................................................... O c t o b e r

b. I / work / t
c so far / the
c.

I h a d

b re a k fa s t a t 8

o 'c lo c k

in

th e

m o r n in g .

(n o t e a t)

.............................................................................................................................................................................................. 6 h o u r s .

( n o t e a t)

..............................................................................................................................................................................................8 o ' c l o c k

d ever / y o u
e eat / 1 / s f
f. not try / w

d .

e.

T om

m o v e d

to

P ra g u e

la s t m o n t h .

( liv e )

..............................................................................................................................................................................................J a n u a r y .

( liv e )

..............................................................................................................................................................................................o v e r a m o n th .

I la s t v is it e d

9. be / very
n. our b u s ir

m y g r a n d m o t h e r a t C h r is tm a s .

( n o t v is it)

..............................................................................................................................................................................................C h r i s t m a s

( n o t v is it)

..................................................................................................................................... ........................................................ 6 m o n , h s -

D a v id

a t 5

Q Przetumar
o. Czy kiec

f.

a r r iv e d

o 'c lo c k .

b. Na razii

(b e

h e re )

............................................................................................................................................................................ ................ 2 h o u r s

(b e

h e re )

............................................................................................................................................................................................. 5 ' d o c k '

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n i fo rm c z a s o w n ik a o ra z p rz y s w k a m i e ve r lub never.

c. Nie czy
i Nigdy r
e Bezrob

hczba
(y o u , b e )

to

b.

( T o m , try )

........................................................... t o

c.

I (tru s t)

d .

M y

( le t)

e.

Jane

( t , r a i n ) ............................................................i n

g .

( y o u , lo s e )

h .

( y o u , m e e t ) ......................................................... a

i.

M r T h o m p so n

p a re n ts

B o b , I kn e w

h e 's a

9- M ojeq

C h in a ?

o.

c le a n

u p

th e

fla t o n

lia r .
m e

b a b y s it m y little

( l i k e ) ............................................................c o o k i n g , t h a t ' s w h y

I (s e e )

M oj
NoJ

h is o w n ?

th is

b ro th e r. T h e y s a y I m to o

h e r h u s b a n d d o e s it .

.........................................................y o u r w a l l e t ?

(b e

p e rs o n ?

m a r r i e d ) .......................................................... l , h o u 9 h h e *

........................................................... s u c h

Al/i nrr/fl ik u io c y c ti zaaw ansow onych

b e a u tifu l w o m a n

i- Miow
M zyk

1 Nigd

p a r t o f A fr ic a ?

fa m o u s

ir r e s p

b e fo re .

5 5

mi zdania podanym i w yraeniam i:


g f Uzupen l*

^^
ts the first time
l>ve
k

this month

before

lately

alw ays

now

this year

.............................................w a n te d to b e a n a c tre s s , th a t's w h y I w e n t to a c tin g s c h o o l.

!one has ne ve r ta k e n a n y e x a m s ................................................ th a t's w h y s h e 's s o n e rv o u s n o w .


............................... I'v e b e e n to In d ia a n d I'v e fa lle n in lo v e w ith it.

j
g

We have k n o w n J im f o r o v e r 1 0 y e a r s ................................. ................


.................................... I v e c o n s id e r e d P a u l th e m o s t re s p o n s ib le a n d r e lia b le p e rs o n I k n o w .
| hope it never c h a n g e s .
h a v e

b e e n

lo t

o f

c h a n g e s in th e g o v e r n m e n t .................................................

T h e re

Sue, have yo u re a d a n y in te re s tin g b o o k s ................................................. ?

h. My son B o b b y ha s a lr e a d y b e e n s ic k t w i c e .................................................

U z d a n ia z r o z s y p a n y c h w y r a z w , u y j c z a s o w n ik w w o d p o w i e d n i e j f o r m ie :
o. we / h a v e / la te ly / w ith o u r te e n a g e s o n / m a n y p r o b le m s

...................................................

b. I / w o rk / th is m o n th / h a r d e r th a n u s u a l

....................................................

c. so fa r / th e m o s t b e a u t if u l / Ic e la n d / b e / I / se e / p la c e

....................................................

d. ever / yo u / th in k / ? / a b o u t m o v in g to a n o t h e r c o u n t r y

....................................................

e. eat / I / s h rim p s / it's th e fir s t tim e

....................................................

f.

....................................................

not try / w in d s u r fin g / b e fo r e / I / b u t / I / h e a r it is fu n

g. be / v e ry s tric t / m y m u m / a lw a y s / w ith us

....................................................

h. o u r b u s in e s s / v e ry s u c c e s s fu l / u p till n o w / b e

....................................................

P rz e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i:
o. Czy k ie d y k o lw ie k p y w a e w o c e a n ie ?
b. N a ra zie n ie w id z ia e m t e g o film u .
c. N ie c z y ta e m o s ta tn io a d n e j d o b r e j k s i k i.
d . N ig d y n ie b y e m w H o n o lu lu .

e. B ezro bocie w z r o s o w ty m r o k u .
f-

Liczba tu ry s t w w P o ls c e p o d w o ia si o d m a ja 2 0 0 7 ro k u .

9- M o je g o n a jle p s z e g o p r z y ja c ie la z n a m o d c z a s w s z k o y re d n ie j,
h

To p ie rw s z y ra z , g d y s p o tk a a m r o d z ic w m o je g o c h o p a k a .

'

N a u czye m si o s ta tn io w ie lu n o w y c h s w .

I-

M ia e m w ty m ty g o d n iu w ie le p r o b le m w ,

k- C zy k ie d y k o lw ie k s k a m a e m a m ie ?
!

N ig d y

n ie s p o tk a e m ta k n ie g rz e c z n e j o s o b y .

D o k o c z z d a n ia , o d n o s z c si d o w a s n y c h d o w ia d ,

Iczen:

a . I h a ve n e v e r ...................... ...........

c.'

Viiive

d . So fa r I h a ve . . ................................

,he......................................
b6Stbk' h0Veeverread

e . I h a ve k n o w n m y best frie n d fo r / since


f.

.............................................

I h a ve a lw a ys w a n te d .................................

......................................

g . M y best frie n d has n e v e r


h . U p till n o w , m y p a re n ts .......................

10.5.3. Zastosowanie (2) - just, already, yet


P r e s e n t P e r f e c t suy r w n ie d o o p is a n ia czynnoci przeszej, ale nieokrelonej konkretnie w
czsto m a j c e j w p y w na c h w il o b e c n .

czasie,

I h a v e b e e n to P aris se v e ra l times. - Byam kilka razy w Paryu.


Jim h a s b o o k e d a table at his favourite restaurant. - Jim zarezerw ow a stolik w swojej ulubionei
re s ta u ra c ji.

H a v e y o u h a d lu n c h ? - J a d a ju lunch?

N a le y z w r c i u w a g , e d o d a n ie w powyszych zd a n ia ch o ko liczn ika czasu w ym ag aob y uycia czasu

P a s t S im p l e .

I was in Paris last summer. -

Byam w Paryu zeszego lata.

Jim b o o k e d a table at his favourite restaurant y e ste rd a y . - Jim zarezerw ow a wczoraj stolik
w s w o je j u lu b io n e j re s ta u ra c ji.

D id y o u h a v e lunch with Tom last w e e k ? - Czy ja d a z Tom em lunch w zeszym tygodniu?


P r e s e n t P e r f e c t zasto sujem y d o o p is a n ia stanu o b e c n e g o , ktry jest rezultatem czynnoci przeszej,
za zw ycza j n ie o d d a lo n e j b a rd z o w czasie.

O h no! I h a v e lost m y keys! - O h nie! Z g u b ie m klucze.


C z y n n o (z g u b ie n ie kluczy) m ia a m iejsce w przeszoci, a le jest o n a cile zwizana z teraniejszoci, na
p rz y k a d : z g u b ie m klucze i teraz n ie m o g d o sta si d o m ieszkania.
U ycie cza su P a s t S i m p l e (I lost m y keys.) s u g e ro w a o b y czynno przesz, ktra me ma wpywu na
m o m e n t m w ie n ia : Z g u b ie m kied y klucze, ale po tem je znalazem lub nie, ole teraz nie ma to za nego

Zn Pe te r h a s h a d a c a r accident.

Peter m ia w ypa dek sam ochodow y, (jest teraz

L J

w s z p ita lu )

p r a w d o p o d o b n e

H e 's w a s h e d the car. - O n um y s a m o c h d , (ktry w y g l d a teraz adme)

I
......n n e n w a n V C h

un kontekcie P r e s e n t P e r f e c t czy si z c h a ra k te ry s ty c z n y m i o k o lic z n ik a m i czasu. Sq to : j u s t


c0 . ) / a l r e a d y (ju) / y e t ( ju - w p y ta n ia c h / jeszcze nie - w p rze cze n ia ch ).

I have just h a d a c u p o f c o ff e e . - W a n ie przed c h w il w y p ia m fili a n k kaw y.


Tom has just g o n e o u t.

Tom d o p ie ro c o w yszed.

Have you p a c k e d y o u r s u itc a s e a lr e a d y ? - C zy s p a k o w a e ju w a lizk ?


Billy has a lre a d y d o n e his h o m e w o r k . - B illy o d r o b i ju p ra c d o m o w .
Have you

b o u g h t a ll

your

C h ris tm a s

p re s e n ts

y e t?

Czy k u p ia

ju w szystkie

prezenty

witeczne?

Inne zastosow anie P r e s e n t P e r f e c t


zas present P e rfe ct jest p o w s z e c h n ie uyw any w c o d z ie n n y c h ro z m o w a c h , lis ta c h , w ia d o m o c ia c h
K asow ych,

t e le w iz y jn y c h

j n ie i b d z i e o p i s y w a n e

o ra z ra d io w y c h , w c e lu w p ro w a d z e n ia p e w n e g o te m a tu , w y d a rz e n ia , kt re
w

czasie P a s t S im p le . N a p rz y k a d :

- W here ha ve y o u b e e n ? - G d z ie bye?
- I've been to th e c in e m a . - Byem w kinie.
- W hat d id y o u see? - C o w id z ia e ?
- I saw the n e w J a m e s B o n d film . - W id z ia e m now y film o B ondzie.

a.

( w a s h ) .............................................................................................................

B o b 's c a r is c le a n no w .

b.

( l o s e ) ............................................................................................................................................................................... I

c a n 't fin d m y glasses.

c.

( c u t ) .............................................................................................................M y

d.

( s t e a l ) .............................................................................................................I

e-

(b re a k d o w n )

I-

( w in )

( s t o p ) .............................................................................................................It's

fin g e r is b le e d in g .
d o n 't have a b ike a n y m o re .

............................................................................................................... I c a n 't use the c o m p u te r.

............................................................................................................ M atysz has a g o ld m e d a l now .


n o t ra in in g now.

h- (eat a s a n d w ic h )............................................................................................................... I a m n o t hu n g ry.

^ .IK A

g r a m a t y k a jzyka

d a n ia o d p o w ie d n i fo rm c z a s o w n ik a o r a z just, already lub yet:

a n g ie ls k ie g o

W (hove / a lr e a d y ,...............................|u nch, w .V e n o l h u ngn f.


a n

c o p y

y o Ur M a th s

m sorry you

c.

B r ia n

is n

m is s e d

a n

e.

T o m (phone

f-

I d o n

fe e l

e x e r c is e s ?

B ill.

h o n e s t

H e

S o rry ,

( le a v e /

p e rs o n .

g o in g

o u t.

y e t ) .................................................

j u s t ) ......................................................

h o p e

j u s t ) ..............................................

lik e

I (n o t d o

he

W h a t? !

yo u

(n o t

s a id

he

B ut

in v e s t

w ill b e

I (b o o k

y e t)

la te

..............................................

fo r th e

a lr e a d y )

j n b is

b u s in e s s

m e e tin g .

................................................ u s a

ta b le a t

the

restaurant.
kno w

g .

h .

T h e

i.

I (hear

j.

I am

n o t g o in g

k.

(y o u

I.

th e

tra in

B o b ,

d e a d lin e

fro m

is t o d a y , b u t I ( n o t f i n i s h

L iv e r p o o l ( n o t a r r iv e

j u s t ) ............................................... t h e

te ll /

to

th e

y e t)

new s o n

w ith

yo u

y e t ) ............................................. t h e

.................................................
th e

b e ca u se

a l r e a d y ) ................................................t h e

it h a s a

r a d io . W h a t a

................................................. e v e r y o n e

a lr e a d y )

( w a lk /

c in e m a

d o g ?

(s e e /

W a n ie

b .

J u c z y ta e m

c.

N ie

w id z ia a m

d .

N ie

d o s ta a m

e .

Ju

r o z m a w ia a m

f.

Jeszcze

g .

W a n ie

z a d z w o n i T o m .

h.

W a n ie

p r z e s ta o

j.

Ju

b y a m

Ju

n a p is a a m

k .

Jeszcze

L e k c ja

m .

J u o d d a a m

n .

Ju

z ja d a m

n ie

n ie

o b ia d .
k s i k .

je s z c z e
je s z c z e

film u .

z a p r o s z e n ia

o d

Jane.

z s io s t r .

z r o b ia m

te g o

z a ku p w .

p a d a ,

P a ry u .
lis t d o

b a b c i.

s p r z e d a a m

w a n ie

s i

s ta re g o

s a m o c h o d u .

z a c z a .

c i p ie n i d z e .

r o z m a w ia a m

z Ja n e

w a k a c ja c h .

2 0 - m in u te

t e r r ib le

d e la y .

e a rth q u a k e !

a l r e a d y ) ...............................................t h i s f i l m .

a b o u t th e
N o , I (d o

s u r p r is e
/

it /

P rz e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i, u y w a j c just, already, yet:


a.

p r o j e c t ............................................

p a rty fo r J a n e ?

y e t ) ........................................ .

5 4 porwnanie czasw Present


1

j Past Simple
S im p le

P a s t
Z

" Z

p r z e s z e , d o k o n a n e , k t r e

^ ''" 'z o d n e g o z w i z k u
n ^ e k s tu

w y ra a m y

ma w p y w u

Simple

na

czynnoci przesze, ktre m a j bezporedni

n ie

z te r a n ie js z o c i ,

z d a n ia w y n ik a , e d a n a

c zyn n o

m o m e n t t e r a n ie js z y .

u yw a m y z a w s z e , m w i c

Za p o m o c czasu P r e s e n t P e rfe ct wyraamy

P a st

o k r e lo n e j

w pyw n a teraniejszo lub takie, ktre zaczy


si w przeszoci i trw aj nadal.
I h a v e w o r k e d as a te a c h e r fo r 10 y e a rs
now .
- P racuj ja ko nauczycielka od 10 lat.

f j o i e d as a te a ch e r fo r 1 0 y e a rs .
Pracowaam jako nauczycielka przez 1 0 lat.
(janie procuj jako nauczycielka)

(zaczam pracow a 10 lot tem u i nadal to


robi)
J a n e h a s lo s t h e r w a lle t. S h e 's lo s t a ll h e r

jane lost her w a lle t last w e e k .

m o n e y a n d c re d it c a rd s .

- W zeszym tygodniu Jane z g u b ia portfel*

- J a n e z g u b ia

(niewierny, czy go znalaza czy nie, a le fakt

p ie n i d z e

len nie ma wpywu na teraniejszo)

a d n y c h

p o r t f e l. S tr a c ia

i k a rty

k re d y to w e ,

p ie n i d z y

i je s t w

w s z y s tk ie
( n ie

m a

te ra z

t r u d n e j s y tu a c ji)

Napoleon B onaparte d ie d in 1 8 2 1 .
- N a p o le o n B o n a p a r t e

u m a r w

18 2 1

ro k u .

Czasu Past Sim p le uywamy zawsze, gdy

G d y nie jest znany d o ka d n y czas w ykon ania

znany jest dokadny czas w yko n a n ia czynnoci

czynnoci przeszej, uywamy czasu P r e s e n t

wprzeszoci W zdaniach p o ja w ia j si w tedy

Perfect. W zdaniach stosowane s wtedy takie

to<ie okrelniki jak: tw o y e a r s a g o (2 lata

o kre ln iki jak: re c e n tly / la te ly (ostatnio), s o

temu), last m onth (w zeszym m iesi cu),


when 1 was a child (kiedy b ye m dzieckiem ),

f a r (dotychczas, jak na razie), just (wanie),


a l r e a d y (ju), th is m o r n i n g (dzi ra n o -

in l 980 (w 1980) itp.

po d w a ru n kie m , e nadal jesl rano) itp.

1was n Rome last y e a r.

I'v e bee n to Rom e recently.

W zeszym roku byam w Rzymie.


Tom left an ho ur a g o .

- Byam ostatnio w Rzymie.

^0fl wyszed godzin tem u.

Tom h a s just left.


- Tom w anie wyszed.

aosie Past S im p le m oliw e jest za d a n ie

W P re s e n t Perfect nie jest moliwe zadanie

ni 0 f ' kiedy co si w yda rzyo W h e n

pytania W h e n ... ? (kiedy?), moliwe jest za to

,d / W hen w a s (w e re ) ... ? lu b W h a t
,lr" e ...?
did the accident h a p p e n ?
_ * edy wydarzy si wypadek?
J18" d,d you meet B o b ?
J * dy Podae Boba?
6n were y ou in R om e?

zadanie pytania H o w lo n g ... ? (Jak dugo ... ?)

H o w lo n g have yo u know n B o b ?
- Jak d u g o znasz Boba?

H o w lo n g have yo u lived in R om e ?
- Jak d u g o mieszkasz w Rzymie?

H o w lo n g have yo u been m a rrie d ?


- Jak d u g o jestecie maestwem?

bye w Rzymie?
'O k u
the p a rty start?
^ [p o c z a si im preza?

" ^ o b c e .p l

d la p o c z tk u j c y c h

t za a w anso w anych

- ^ C iK |EGO

w ic z e n ia

.. .d o n '0

y < ;>

1
* Z Qn' i P P ra w r*e? Z n a jd i p o p r a w w nich b d y :
o- O h n o ! | b u m f d jn n e r agQ jn!

,0. . y M
C.

'

* " *

ch i|d h o o d . He is my best fnend.

otld^re!urn

c-

o n i ived m Pozna f0 r 2 years, he likes it o lo t there.

500

N a p o le o n has lost the b o ttle o W a te rlo o in 18 1 5 .

n fo . T

#B^ rS/'be)

e. H o w m any p e o p le d id you invite so far?

e-

f.

A le x a n d e r G ra h a m Bell invented the telephone in 187.

O ld you see any g o o d m ovies recently?

9'
h.

h. H a ve yo u a!ready had breakfast?

They{Bish> -

J * w w 1ir

T o m has g ra d u a te d in 2 0 0 2 .

H a ve you seen my glasses anyw here-

Boon's dod ('

< I (no*eatl
Joke (not bel

U z d a n ia z ro z s y p a n y c h w y r a z w , u y w a j c c z a s o w n ik w w o d p o w ie d n ie j formie
w c z a s ie Past Simple lu b Present Perfect:
a

m ove

to A u stra lia

Q Uzupenij

di<

Present Perfec

tw o years a g o Jason

\ - Tom and I

a nurse

w ork

since 2 0 0 1

as

-Where (th
-They (go)

C. recently

B ob

d. in Pons

m eet

a new c a r

buy

over 0 years ag o

- 1(never.

my grandparents
B

Bem-

o skiing trip i break

last m onth

on

- H o w lo n <
- W e (k n o v

her lea

- W h e r e (y

my w a lle t ! lose / fo r a second tme / I / all documents

this m onth

- W e m e e

and
C

..........

invent / w hen / ? / the telephone / be


~ H

one

'U iu s t /

be fore / I / be / never / a ro ck concert / to

H id
H id *

Z a p y ta j o p o d k re lo n cz z d a n ia :
0

I hove know n Jim fa r 10 V M S

W e have been best friends sinps_L2SQ

U H

" Oh no

c . w e m et in J 3 S Q a t a fo o tb a ll gam e.
d |n ? 0 0 3 . we went o n a ro und -the -w orld trip together.

[fol
'P.OOr P

e. Jim an d C a ro lin e have been m arried f a r _ ia jf ia s


f
g

In ? 0 0 5 Jim 's da ugh ter was bom .


. s m o o t h Jim m oved to a new house next to mine.

h. So w e've been neighbours ssflCiLAiffi!

_____ . i ..-eh i iaoon$o-anyct>

(h

'So) .
.........

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo r m q c z a s o w n ik w w c z a s ie Past Sim ple lu b

Perfect:

Present

police (a rre s t) ..........................................t h

T he

(y o u
g ! O h

n o !

S o m e b o d y

Sandra

d .

o n

th e

(re tu rn )

I (n e v e r /

f.

I c o m p le te ly

j.

B r ia n 's

o f th is

fro m

s h e

(fo rg e t)

w o rk ,

I (n o t e a t)

I.

Jake

(w o rk )

b e ) to

........................................ i n

.........................................a n y t h i n g

( n o t b e ) ........................................w e l l

U z u p e n ij

d ia lo g i

b ik e !

I ( l e a v e ) .........................................

(h a v e )

I 'm

........................................

n e w

th a t

n e w

b a n k

to d a y .
la t e ly

so

c o m in g
to

p o o l

sh e

tw o

it h e r e

fro m

th e

Tom

W h e re

They

I (n e v e r /

B. -

H o w

a n d

B e tty

( ju s t /

(th e y /

g o )

w a s

fu r io u s

w e e k s

W e

W h e re

W e

(y o u

k n o w )

y e a rs ,

b u t h e 's

r e tir in g

(y o u

(m e e t)

m e e t)

e a c h

f in a lly

fo r m q

(g o )

.......................................... t o

c z a s o w n ik w

th e

d o c to r

c z a s ie

I ( ju s t /

N o , I d o n 't lik e

P a u l (h a v e )

n o !

S c h o o l.

g o o d

b o o k s

r e a d in g
/

lik e )

t h a t k in d

r e c e n tly ?

(y o u
o f

w e

.............................................t o

la te s t n o v e l

b y

T e rry

P ra tc h e tt.

e v e r /

re a d )

a n y

o f h is

b o o k s ?

lite r a tu r e .

a c c id e n t!

............................................ ?

.......................................... d o w n
M a y b e

th e

it?

..............................................

W h a t (h a p p e n )

P o o r P aul _
I

a n y

fin is h )

Y e S / 1 d d ...............................................

O h

y e a rs .

yo u ?

......................................... ( y o u

1 0

.............................................. ?

......................................... ( y o u , r e a d )
N o , a n d

c o n c e rt.

o th e r fo r o v e r

........................................... a t H i g h

th e

s h o u ld
see

h im

s ta ir s

a n d

v is it h im

n e x t y e a r.

s ta r v in g .

............................................... S a r a h ?

( k n o w ) ...........................................

m e .

p o o l?

o f th e m .

w ith

fa r?

fo r o v e r 3 0

h e

E d ito r s

h e a r)

lo n g

th e

a g o !

a g o .

............................................ o u t .

( g o ) ........................................... t o

m in u te s

th a t.

.............................................. ?

g o )

1 0

a ttic .

resent Perfect:
,

y e s te rd a y .

s h o w e r a n d (lie ) ......................

c h a n g e

a n d

s w im m in g

P a r is

I 'm

so

b ir th d a y

s w im m in g

b e ) to

o d p o w ie d n iq

n o t p la n n in g

K e lly 's

te r r o r is t a tta c k

b e fo re ?

n o is e

a n d

t i m e s ........................................ ( y o u ,

d a d

k.

a lr e a d y

fo r th e

a u th o r

(h e a r)

........................................ b u i l d i n g t h e

m a n y

m y

.......................................... a b o u t

r e s p o n s ib le

S w e d is h

.......................................

( s te a l)

s u d d e n ly

h ............................................ ( y o u
H o w

h e a r)

p e o p le

b e ) ......................................... m a r r i e d

( f in is h )

i.

e v e r /

.......................................

s o fa . T h e n

g. They

in

y e s te rd a y .

(b re a k )
h o s p ita l?

h is

le g .

P ast

y e s te rd a y .

S im p le

lu b

W IELKA G RAM A TYKA

JZYKA A N G IE L S K IE G O

10-6. Czas Present Perfect Continuous


i
* |is

10.6.1. Forma twierdzqca, przeczenia i pytania


T w ie r d z e n ia
^
C za s

P r e s e n t P e r fe c t C o n t in u o u s ,

5^
ja k

ka d y

czas

C o n t in u o u s ,

s k a d a

s i

c z a s o w n ik a b y " oraz czasow nika z kocw k - i n g , czyli z form y h a v e

d fb c c

o d p o w i e d n i e j fo rm y

been

:eG

lub h a s been

(die trzeciej os. I. p o j.) oraz czasow nika z ko cw k - i n g . Przy tw orzeniu im iesow u obow izuj te same
re g u y c o w pozostaych czasach C o n t in u o u s (patrz Rozdzia 1 0 .2 .).
I h a v e b e e n re a d in g a b o o k . - C zytaam ksik.

'

i0i
^

Y o u h a v e b e e n w o r k in g r e a lly h a rd . - Bardzo ciko pracow aa.


T o m h a s b e e n h a v in g a b a th . - Tom b ra kpiel.

j. My

M y frie n d s h a v e b e e n w a itin g f o r m e since 5 o 'c lo c k . - M o i znajom i czekali na mnie od pitei

arnie
P rz e c z e n ia i p y ta n ia
Przeczenia tw orzym y, d o d a j c d o h a v e / h a s sw ko przeczce n o t. Popularne s form y skrcone:
h a s n ' t o ra z h a v e n 't .
T o m h a s n 't b e e n fe e lin g w e ll a ll e v e n in g . - Tom nie czu si dobrze cay wieczr.
It h a s n 't b e e n r a in in g m u c h la te ly . - Nie p a d a o o sta tn io zbyt duo.
T h e y h a v e n 't b e e n s tu d y in g a t a ll f o r th e e x a m , - O n i w cale nie uczyli si przed egzaminem.

I h a v e n 't b e e n s le e p in g . I'v e b e e n re a d in g a b o o k . - N ie spaem . Czytaem ksik


~
m

a.

Kn

b Wc

c. Dc

d. Be

e. Th

g.w

Pyrania zam knite (tak / nie) tworzym y przez inwersj, staw ia j c na pocztku h a v e / h a s , nastpnie
p o d m io t, p o te m b e e n oraz czasow nik z kocw k - i n g , o na kocu d o p e n ie n ia .
H a v e y o u b e e n ru n n in g ? - Biegae?

Q Ut;

Y e s , I h a v e , lu b N o , I h a v e n 't.

0. y

H a s it b e e n s n o w in g h e a v ily ? - Bardzo p a d nieg?


Y e s , it h a s . lu b N o , it h a s n 't.
4!
P ytania o tw a rte tw orzym y, d o d a j c no pocztku pytania ta k / nie o d p o w ie d n i zaim ek lub przyswek:

w h a t (co), w h e r e (gdzie), w h y (dlaczego), w h o (kto), h o w m a n y / m u c h (ile) itd.

i.

W h a t ha s h e b e e n d o in g a ll d a y ? - C o on ro b i cay dzie?

H o w lo n g h a v e y o u b e e n w a itin g fo r m e? - Jak d u g o na m nie czekasz?

W h y h a s M a r y b e e n s tu d y in g a ll n ig h t? - D laczego M a ry uczya si c a noc?

Uzupenij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo rm q p o d a n y c h c z a s o w n ik w :
0

it (ra in )......................

fo r

b. John (work)

h o u rs .

a ll n ig h t.

I (Stu d y )............................. o t th is university since 2 0 0 9 .


d. The children (play) ........................... in the p la y g ro u n d since breakfa st.
e j im (s it)........................... in fro n t o f th e TV a ll d a y lo n g .
f

| (le a rn )........................... E n g lish since I w as 6 years o ld .

g.

Mary and her frie n d s (shop)

| (lo o k )............................fo r m y glasses a ll da y a n d I still c a n 't fin d them a n yw h e re .

. Kate ( c o o k )
j

........................................ a ll

a fte rn o o n .

a ll w e e k e n d - w e 're h a v in g guests to n ig h t.

My d a u g h te r (talk) ............................o n the p h o n e fo r hours.

Zamie z d a n ia n a p rz e c z e n ia :
a. It has been sn o w in g a ll n ig h t.

....................................................

b. We have been p a rty in g a ll w e e k e n d .

....................................................

c. Dad has been m o w in g th e la w n a ll a fte rn o o n .

....................................................

d. Betty has been w ritin g a d ia ry a ll he r life.

...................................................

e. The cou ncil has been d e b a tin g since 12 o 'c lo c k .

...................................................

f.

....................................................

Tom has been re a d in g f o r th re e h o u rs.

g. We have been d e c o ra tin g the tre e a ll e v e n in g .

...................................................

h. We have been w a itin g f o r T o m fo r o v e r h a lf an h o u r .........................................................

pytania z r o z s y p a n y c h sw , uyj c z a s o w n ik w w o d p o w ie d n ie j formie:

a. you / w a it / why / so lo n g

....................................................................................

b. you / Spanish / le a rn / lo n g

....................................................................................

c. how long / sleep / yo u

....................................................................................

d. M ary an d Paul / a ll n ig h t / d a n c e

....................................................................................

sing / w ho / in the sho w

....................................................................................

f- it / get / lately / w a rm e r

....................................................................................

9- tennis / play / h o w lo n g / you

....................................................................................

h. what / Tom / a ll a fte rn o o n / d o ..................................................................................................

w ielk a

j z y k a

gram atyka

a n g ie l s k ie g o

oc
Ynn

^ niC1
i f? eI!oc''

10.6.2. Zastosowa le
s e n t P e r fe c t C o n t in u o u s

u y w a s i w

n a s t p u j c y c h

o n a

tr w a j

lu b

za ko czon a

w id o c z n e w

d o p ie r o c o

s i z a k o c z y y . W a n a

c z y n ie . D u g o t r w a e

c z y n n o , j e j t r w a n i e , a n i e t o , c z y jest

je s t s a m a

I h a v e be en jo g g in g fo r tw o hours, I'm exhausted n o w .


( n ie d a w n o

* 9

9 ''

" >

w y k o n y w a n i e d a n e j c z y n n o c i p r z y n o s i c z s t o r e z u l t a t y , k t r e so

te r a n ie js z o c i.

te ra z w y k o c z o n a ,

. ' 'O
k o n te k s ta c h :

o o p i s a n i a c z y n n o c i l u b s t a n w , k t r e t r w a y p r z e z j a k i p r z e d z i a c z a s u , k t r e z a c z y s i w p r z e s z o c i
' na

U1

s k o c z y a m

B ie g a a m

b ie g a , w i c t e r a z je s te m

Jim has been re a d in g fo r five hours now .

J im

c z y ta

ju

od

p r z e z d w i e g o d z i n y , je s te m

'0.6-3

i Prt

w ykoczona)
p i c iu

g o d z in ,

(c z y n n o

n ie je s t

zakoczona)

W h o has been using m y phone?


e w id e n tn e

K to u y w a m o je g o t e le f o n u ?

( k t o u y w a t e g o t e le f o n u i s q te g o

OnsPresen

P e rfe c

zako czon ('

o z n a k i)

Y o u r eyes a re re d . H ave yo u been crying?

M a s z c z e rw o n e o czy?

> 4

P a k a a ?

ktra pa'

nijjjiniejsoci - waz
d la

p o d k r e le n ia , e

te g o

d a n a

s q p e w n e w y r a e n ia

czynno

b y a

w ykonyw ana

p rz e z

p e w ie n

p r z e d z ia c z a s u .

S to s o w a n e d o

s skoczona:
uqq has r e p a ir e d

i p r z y im k i:

-Tcmnaprawi sarrtc

since / for

( o d , p rz e z ) -

a n a lo g ic z n ie

d o czasu

Present Perfect:
.35 P re s e n t P e r e

I ha ve been w o rk in g here since N ove m be r. - Pracuj tu od listopada-

n o fe k t re j r e z u l t

Tom has been m o w in g the law n fo r three hours now !

Tom

ju o d t r z e c h g o d z i n k o s i tr a w n ik !
dr a na te r a n ie js z

a ll + d ay

night / m orning

r o k it d .

Tuesday / w eek

year

torn has b a k e d a
it d . -

( c a t y d z ie / n o c / p o r a n e k / w to re k
u p ie k a c i o ;

t y d z ie /

I ha ve been clea ning the house a ll m orning.


Jessica has been studying a ll w eekend.

I have been thin king a b o u t you all night.

r w n ie

n ie k t r e

a a s o w n ik i

w s k a z u j

na

wsio)
-

C a y r a n e k s p r z ta a m

J e s s ic a u c z y a
-

M y la a m

c z y n n o c i,

dom .

tobes painted tf

s i c o y w e e k e n d .
t o b ie c a

' "-tf pomalowa n

noc.

holowane mie
k t re

z a z w y c z a j tr w a j

p rz e z

d u s z y

czas

i sq

Present Perfect Continuous. S q t o m . i n . learn ( u c z y s i ) , lie ( l e e ) , live


( m i e s z k a ) , rain ( p a d a - o d e s z c z u ) , snow ( p a d a - o n i e g u ) , sit ( s i e d z i e ) , sleep ( s p a ) , stand
( s t a ) , study ( u c z y s i , s t u d i o w a ) , work ( p r a c o w a ) . W
c z a s i e Present Perfect C o n t in u o u s
p o i a w i a i q s i t e c z s t o t a k i e c z a s o w n i k i j a k think ( m y l e , z a s t a n a w i a s i ) , wonder ( z a s t a n a w i a

c z s to

s i ,

s to s o w a n e w

hope

ro z w a a ),

( m ie n a d z ie j ) .

I'v e been thinking a b o u t y o u r idea, and I'm not convinced it's a go od one. s i

nad

tw o im

p o m y s e m , a le

s p e c y fic z n y m

z n a c z e n iu

n ie je s t e m

w y s t p u je

Z a s ta n a w ia e m

Present Perfect Continuous

have been w anting to see that film fo r weeks now!

film!

Ikujqcych i loowansowonych
|olku|.K

tio

i * * - . *

" U lh

p rz e k o n a n y , e to d o b ry w y b r.

c z a s o w n ik

want

enij
( c h c ie ) .

S u y o n d l a p o d k r e l e n i a , j o k b a r d z o c h c i e l i m y c o z r o b i :
|

* e Se r

Ju o d

k ilk u t y g o d n i c h c ia a m

z o b a c z y en

10. C Z A S Y

0nia a y n n o c i, kt re b yy lu b n a d a l sq z w y c z a je m lu b n a w y k ie m i w ie lo k r o tn ie p o w ta rz a y
do oP1

szoci:

* w p ta s z .:

be

I h0Ye b e e n s ta y in g u p la t e f o r t h e p a s t w e e k - r
p a r in g
e v e r y n ig h ,

codziennie wieczorem.

sss -

e m <>nth. - p rze z c

D,_

* * p * no

SPQ-

10.6.3. Porwnanie czasw Present Perfect

' Present Perfect Continuous


Czas P re s e n t P e r f e c t o p is u je czyn n o

C zas P r e s e n t P e r f e c t C o n t i n u o u s

przesz, z a k o c z o n (w b a rd z o b lis k ie j

p o d k re la s a m czyn n o , jej trw a n ie - nie

przeszoci), ktra p rzyn io sa e fe k ty

in te re s u je nas, czy czyn n o z a k o c z y a si czy

w teraniejszoci - w a n y jest fa k t, e c z y n n o

nie :

jest zakoczona:

D a d h a s b e e n re p a ir in g the c a r all

Dad Has r e p a ir e d th e c a r .

a fte rn o o n .

-Toto na pra w i s a m o c h d .

- T a t a n a p ra w ia s a m o c h d c a e p o p o u d n ie .

Czas P r e s e n t P e r f e c t o p is u je z a k o c z o n

P r e s e n t P e r f e c t C o n t i n u o u s r w n ie

czynno, ktrej re z u lta t w id z im y lu b k t re j e fe k t

w s k a z u je na re z u lta t c z y n n o c i, a le w y n ik a o n

wpywa na teraniejszo:

z d u g o c i jej trw a n ia .

Mum has b a k e d a c a k e .

M u m is tired b e c a u s e sh e h a s b e e n b a k in g

- M am a u p ie k a c ia s to , (e fe k te m jest g o to w e

a cake .

ciasto)
Tom has p a in te d th e fla t.
-T o m p o m a lo w a m ie s z k a n ie , (e fe k te m jest
p o m a lo w a n e m ieszka nie)

- M a m a jest z m c z o n a , p o n ie w a p ie k a
c ia s to , (ale n ie w ie m y , czy s k o c z y a )

T om is dirty b e c a u se h a s b e e n p a in t in g the
flat.
- T o m jest b ru d n y , p o n ie w a m a lo w a
m ie s z k a n ie , (ale nie w ie m y , czy skoczy)

Za p o m o c P r e s e n t P e r f e c t o p is z e m y ,
ile

razy m ia a m ie jsce z a k o c z o n a , przesza

Za p o m o c P r e s e n t P e r f e c t C o n t in u o u s
p o d k re lim y , ja k d u g o trw a a d a n a czy n n o :

I h a v e visited A th e n s 3 times.

I h a v e b e e n livin g in A t h e n s fo r o v e r 2
m onths.

- Byem w A te n a c h 3 razy.

- M ie s z k a a m w A te n a c h p o n a d 2 m ie s i c e .

Tom h a s p la y e d tennis tw ice this y e a r.

T om h a s b e e n p la y in g te n n is all a fte rn o o n .

czynno:

T o m g ra w te n isa d w a ra zy w tym ro k u .

- T o m g ra l ten isa c a e p o p o u d n ie .

m im B I E L S K I

EGO

W IC ZEN IA
U z u p e n ij zd an ia odp o w ie d niq formq czasownikw w czasie Present Perfect!ub Pres

Perfect Continuous:
a

1 (r e a d ) .................................... fo r ^

h o u rs a n d I ( r e a d )

....................... tw o chapters.

b . Y o u re a ll d ir ty ! - I ( r e p a ir ) .................................... the car.


c.

H o w m a n y tim e s (vis it) .....................................g ra n d m a this year?

d . I ( w o n d e r ) ..................................... m a y b e w e c o u ld g o aw ay fo r the weekend?


e . T o m (fin is h )

his h o m e w o rk a n d he's g o in g ou t with friends now.

I h a v e a n e x a m to m o r r o w , th a t's w hy I (s tu d y )................................all w eekend.

| ( t r y ) ...................................... to save s o m e m o n e y fo r the past six m onths. And I (sa ve )........................


a b o u t 1 0 0 0 z lo ty s .

T o m (w o rk ) ......................................o\\ n ig h t, th a t's why he has overslept this m orning.

.'

| (lo s e )

j.

It ( s n o w ) ...................

k.

H o w lo n g (y o u , l e a r n ) ....................................E nglish?

W h a t 's th a t s m e ll? (y o u , s m o k e ) ................................

m y glasses, I ( lo o k ) .................................. fo r the m fo r over tw o hours


a ll n ig h t.
?

C zy ponisze zdania sq poprawne? Znajd i popraw w nich bdy:


a . I h a v e t h o u g h t a b o u t it a ll d a y . M a y b e it's a g o o d id e a .
b

I 'm a ll s w e a ty b e c a u s e I h a v e b e e n jo g g in g .

c.

M y m u m h a s r e a d a b o o k f o r o v e r tw o h o u rs .

d . H o w m a n y b o o k s h a s J.K . R o w lin g b e e n w ritin g ?


e . T o m is la te a g a in ! W e 'v e b e e n w a itin g fo r a lm o s t h a lf o n h o u r.
^n h < ; n o w a n d w e 're ru n n in g o u t o f m oney.
tr a v e lle d f o r th re e m o n th s n o w
si---We
re e years.
(
W
e h a v e U n knowing Jim fo r o v e r th

9worked hard since e a rly m


n o rn in g .

W e have b e e n k
-

T a ke o b re a k - yo u

ve

10. CZASY

I
I l f Uzupenij teksty podanym i czasow nikam i w o d p o w ie d n ie j form ie Present Perfect , Present
Perfect Continuous lu b

Past Simple:

A.
Bob ( p lo y ) ....................................te n n is s in c e h e w a s 5 y e a rs o ld . R e c e n tly h e ( w i n ) .......................................tw o
im portant to u rn a m e n ts . H e (a lw a y s / w a n t ) ....................................to b e a te n n is p la y e r a n d h e (p r a c tis e )
.................... e v e ry d a y . H e ( n e v e r / m is s )
/ return) .................................. fr o m

t r a in in g s e s s io n . L o o k ! H e (

h is tr a in in g . H e 's e x h a u s te d b e c a u s e h e (p la y ) .....................................

with his c o a c h fo r th re e h o u rs .

B.
A m a n d a is m y m u m 's b e s t fr ie n d . S h e ..................................... (w o r k ) a s a m o d e l f o r a lm o s t 1 0 y e a rs . N o w

she is a m o d e llin g a g e n t a n d tra v e ls a lo t. S h e o fte n m o v e s fr o m o n e p la c e t o a n o t h e r . S h e (liv e )


.....................

in a c o u p le o f d iffe r e n t p la c e s in h e r life . S h e (liv e )

in N e w Y o r k

for som e tim e n o w . A m a n d a (ju s t / re tu rn ) .................................... h o m e a f t e r a lm o s t 1 0 h o u r s o f w o r k .


jhe n e e d s to re la x . S he ( d o ) ..................................... o v e r tim e a lm o s t e v e ry d a y .

W IU K A

' iM A T i

'w

a n g ie l s k ie g o

0.7. Czas zaprzeszy Past Perfect


0.7.1. Forma twierdzqca, przeczenia i pytania
^

Q S ^ ^ e r ^ e c * s W a d a s i z c z a s o w n ik a
c w

F o rm a

ed

d la

c z a s o w n ik o

c z a s o w n ik w

p o s ik o w e g o

r e g u la r n y c h

je s t t a k a

had

p o s ik o w e g o

s a m a

o ra z
d la

tz w .

o r a z im ie s o w u

tr z e c ie j f o r m y

w s z y s tk ic h

W e h a d m o v e d to L o n d o n b e fo r e Jim s ta rte d s c h o o l.
Jim z a c z szko.
T h e c o n c e r t h a d b e g u n b e fo r e w e a r r iv e d .
I h a d m e t J im b e fo r e h e jo in e d o u r te a m .

Przeczenia tw orzym y,

d o d a j c

h a d n ' t . Pytania

z a m k n i te

p o d m io t, p o te m

im ie s w , a

p rzys w ek: w h a t

(c o ),

d o

(ta k /
n o

w h e re

c z a s o w n ik a

had

w y b u c h e m

c z a s o w n ik w

P r z e p r o w a d z ili m y s i

K o n c e r t z a c z s i , z a n im
P o z n a e m

s w k o

J im a , z a n im

not,

p rz e c z c e

d o p e n ie n ia . W

( g d z ie ) ,

w hy

p y ta n ia c h

( d la c z e g o ) ,

who

(k to ),

d o c z y d o

p o w s z e c h n ie

n a s z e j d ru y n y .

s to s o w a n a

je s t f o r m o

had,

n a s t p n ie

how m any
-

N ie

m uch

z a u w a y a m

( ile ) it d .
n ic

p o d e jr z a n e g o

p o a ru .

S t e v e 'o

p rz e d

z e s z to ty g o d n io w y m

C z y J im

p r a c o w a ja k o

m a ry n a rz ,

C z y t w o i r o d z ic e p o z n a ,

p r z y j c ie m ?

W h e r e h a d J im w o r k e d b e fo r e he jo in e d o u r c o m p a n y ?

G d z ie

H o iT lo n g h o d y o u k n o w n B o b b e fo r e he p r o p o s e d to y o u ?
si o w ia d czy?

L o n d y n u , z a n im

p r z y je c h a li m y .

z a n im d o c z y d o naszej firm y?
H a d y o u r p a re n ts m e t y o u r b o y fr ie n d S te ve b e fo r e la s t w e e k 's p a rty ? c h o p a k a

d o

o t w a r t y c h , d o d a j e m y o d p o w i e d n i z a i m e k lu b

H a d J im w o r k e d a s a s a ilo r b e fo r e h e jo in e d o u r c o m p a n y ?

tw o je g o

n ie r e g u la r n y c h

n ie ) t w o r z y m y p r z e z in w e r s j , s t a w ia j c n a p o c z t k u c z a s o w n ik
k o c u

c z y li fo r m y

o s b .

I h a d n 't n o tic e d a n y th in g u n u s u a l b e fo r e th e fir e s ta rte d .


p rze d

d la

p a s t p a rtic ip le ,

Jo k

p r a c o w a J im , z a n im

d u g o

z n a o

d o c z y

B o b o , z o n im

ci

,0 7 2. Zastosowanie
Past P e rfe c t, tzw . c z a s z a p rz e s z y , o p is u je c z y n n o p r z e s z , k t r a m i a a m ie js c e p r z e d i n n
-T n o c i przesz. C z y n n o p n ie js z o p is u je m y z a z w y c z a j z a p o m o c c z a s u P a s t S i m p l e .

When Bob a r r iv e d h o m e ,

Judy

had

already gone.

K ie d y J im

p r z y je c h a d o

d o m u , J u d y ju z

( w c z e n ie j) w y s z a .

W powyszym z d a n iu c z a s o w n ik w c z o s ie P a s t P e r f e c t o p is u je c z y n n o , k t r a w y d a r z y a s i w p r z e s z o c i
wczeniej, a P a s t S i m p l e

p n ie j, w m o m e n c ie w y j c io w y m d la o p is u s y t u a c ji: n a j p i e r w J u d y w y s z a ,

a potem Bob p rz y je c h a d o d o m u .

W hen w e

arrived at the concert, someone had already taken our seats.

K ie d y p r z y je c h a li m y

na koncert, kto ju (w c z e n ie j) z a j n a s z e m ie js c a .
I

was sad because Jim hadn't phoned me the other day.

B y a m

s m u t n a , p o n ie w a J im

n ie

zadzwoni do m n ie t a m t e g o d n ia .
B e fo re

they began eating, the father had said a prayer.

Z a n im

z a c z li je , o j c i e c o d m w i

m odlitw .

w Past P e r f e c t u y w a n e s s p jn ik i b e f o r e ( z a n im ) , w h e n ( k ie d y , g d y ) o r a z a f t e r ( p o ty m ja k ) :
Before

Jim met Suzy, he had never been in love.

Z a n im

J im

p o z n a S uzy,

n ig d y

n ie

by

zako ch a n y.

W hen

we entered the house, we noticed that someone had stolen our va lu a b le paintings.

- Kiedy weszlimy d o d o m u , z a u w a y li m y , e k o u k r a d nasze c e n n e o b ra z y .


A fte r

Jim had done his homework, he went out with his friends.

d o m o w , w y s z e d z k o le g a m i.

P o t y m j a k J im o d r o b i p r a c e
*

10.7.3. Porwnanie czasw Past Perfect,


Present Perfect i Past Simple
P a s t S im p le o p isu je czynnoci przesze

P a s t P e r fe c t

w y s t p u j c e

m ia a

je d n a

p o

d r u g ie j lu b

m i e j s c e w c z e n ie j n i i n n a c z y n n o p r z e s z a

B e fo re I w e n t to w o r k , I h a d w a lk e d the

r w n o c z e n ie :

I g o t u p a t se ve n , w a lk e d th e d o g a n d

dog.

w e n t to w o rk .

W s ta e m

7 , w y p r o w a d z ie m

i p o s z e d e m

d o

psa

n a

Z a n im

psa

s p a c e r

h e r.

b y a

d o m u ,

n a

p o s z e d e m

d o

p r a c y , w y p r o w a d z ie m

s p a c e r.

J a n e h a d g o n e to th e s h o p w h e n I p h o n e d

p ra c y .

J a n e w a s h o m e w h e n I p h o n e d h e r.
Ja n e

o p is u je c z y n n o p r z e s z , k t r a

k ie d y

d o

n ie j

J a n e

w y s z a

d o

s k le p u ,

k ie d y

d o

n ie j

z a d z w o n ie m .

z a d z w o n ie m .

P a s t S im p le

th e n

now

Past Perfect

P r e s e n t P e rfe ct
z a c z a

s i w

z a k o c z y a
i w id o c z n e

c z y n n o , k t ra

p r z e s z o c i i n a d a l t r w a

s i , a le
w

o p is u je

je j e f e k t y

lu b

s o d c z u w a ln e

t e r a n ie js z o c i:

fo r o u r trip .
T a ta

n a p r a w i s a m o c h d , w i c

g o to w i n a

je s te m y

w y c ie c z k .

o d

1 0

la t in te r e s u je

n ic w s p ln e g o

z te r a n ie js z o c i

p rz e d

s i

b io lo g i .

in n

p r z e s z

i*

dlo pociqtkujqcych i zaawontov/onych

c z y n n o c i

k t ra

n ie

m a

i w y d a r z y a

lu b

s i

m o m e n te m

D a d h a d r e p a ir e d th e c a r b e fo re w e set
o u t o n o u r trip .
-

T a ta

n a p r a w i s a m o c h d , z a n im

w y r u s z y li m y

w y c ie c z k .

Tom h a d ta u g h t C h e m is try b e fo re he cam e


to o u r s c h o o l to te a c h B io lo g y .
T om

u c z y c h e m ii, z a n im

s z k o y u c z y

P re s e n t P e rfe c t

czyn n o ,

p r z e s z o c i.

na

Tom has b e e n in te re s te d in B io lo g y fo r 10
y e a rs n o w .
T o m

o p is u je

D a d has re p a ire d th e c a r, so w e 'r e re a d y

P a s t P e rfe ct

b io lo g ii.

p rz y s z e d d o

naszej

10. C Z A S Y

Uzupenij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo r m q c z a s o w n ik w w Past P erfe ct:


Before

th e g u e s ts

a r r iv e d ,

w e

(p re p a re )

...........................d in n e r a n d snacks.

b Before mum ba ked the ca ke , she (d o ) .......................... the s h o p p in g .


When wo arrived a t the c o n c e rt h a ll, the s h o w (b e g in / a lr e a d y ) .............................
d After we (pack) ...........................a ll the b a g s , w e c a lle d fo r a taxi to the a irp o rt.
B e fo re I in v it e d

J im

I w a s v e ry e x c it e d

Tom

A fte r J o h n 's

w a s v e ry

o u t w ith

to

m y

p a rty ,

b e c a u s e

n e rv o u s

I ( c a ll)

............................ J a n e to m a k e sure she w a n te d to see

h im

/ never) ............................ to a live c o n c e rt b e fo re .

(b e

b e c a u s e

h e

(n o t b e ) .............................to a jo b in te rv ie w b e fo re .

parents (d isco ve r) ............................ c ig a re tte s in his p o c k e ts , he w a s n 't a llo w e d to g o

h is f r i e n d s .

I d id n 't g o

W hen

to

th e

c in e m a

I re tu rn e d

fro m

w ith

y o u

h o lid a y s ,

because

(s e e ) ...........................the film

b e fo re .

n o tic e d th a t s o m e b o d y (destroy) ........................... a ll the p la n ts

in m y g a r d e n .
k.

I c o u ld n 't u s e

I.

I c o u ld n 't h e lp

the

p r in te r b e c a u s e

yo u

b e cause

Na p o d sta w ie p o d a n y c h

it

(b re a k d o w n ) .......................... a few days e a rlie r.

(lose) ............................ m y glasses.

informacji napisz zdania w czasie Pas P erfect. Uyj spjnikw

podanych w n a w ia s a c h :
a We arrived at the c in e m a . The film a lre a d y b e g u n , (w hen)

b.

Tom

re tu rn e d

hom e. A ll the guests a rriv e d , (when)

W e se n t o u t th e

I to o k

w e d d in g in v ita tio n s . W e m a d e

some m e d ic a tio n Later,

list o f guests, (after)

w e n t to the d o c to r, (b efore)

1cleaned the w h o le fla t. L a ter g ra n d m a a rriv e d , (b efore)

* wen* to the disco. I asked my p a re n ts ' p e rm issio n , (b efore)

was late. His c a r b ro k e d o w n , (because)

,nY job. I asked John fo r a d v ic e , (before)

W K A a n o .i I S K I I G O

I Po <?c* w Pory C i k i zda:


j

i i i ,

" o l r i p , o A s l '>

a. the lads had a lre a d y g o n e to sleep

' d , d " ' f l o r lu n c h b e t o


3 . T o m h a d l.f> h ,5 k . s w h m e
, * "

b. wo had ha d a ll the necessary vacc inations


<

d o t l ' 'O '" , ! fro m w o rk

d. w had a p p lie d for a loa n,

1WS nervous because


< A fte r m y c re d it c a rd h o d b e en stolen.
B e fo re th e p ia n o to o k o ff..
8

I c a lle d the b a n k to have it blocked

B e fo re w e d e c id e d to buy a house.

I ha d oaten a la rg o breakfast

the m echanics ha d c h e c k e d a ll the engines,

be fore lie w ont o n h o lid a y

I h a d n 't flow n by p la n e before.

Uzuponij zdania odpowiedni form czasownikw w

P ost

Poifect, Present

P e rfe c t

lub Past

S im p le :
a

Last s u m m e r, w e (go)

to S pain, we (rent) ............... a house b y the beach and (spend)

th e w h o le tim e s u n b a th in g
lo r n (n o t a rrive )
(h a ve )

........... at the a irp o rt o n tim e because he (miss)

... to ta k e the next flig h t,

c.

jane? (g o )

If (n o t ra in )

e.

W h e n I ( n o t ic e )

I (a lre a d y / see)

I (MO| g G)

lo s t n ig h t. I (see)

.....

to the s h o p , ple ase c a ll late r,


. . . for a lm o s t three m onths.
th a t s o m e b o d y (b re a k i n t o )

T o m (try)

B efore I (buy)

to the c in e m a w ith m y frie n d s b e t ause I (s e e )

(do)

the police

the film before

m y best frie n d 's b o y frie n d w ith a n o th e r g irl! I (phone)

.. .. her

he r eve ryth in g .

to n e g o tia te w ith his boss b e fo re he fin a lly (resign)


a present for Jane, I (a s k )

M v p a re n ts (a lre a d y / d e c id e )
Betty ( c le a n )

o u i fla t, I (ca ll)

this film , so I w o n 't be g o in g to the c in e m o w ith you

im m e d ia te ly a n d ( t o l l )

'

his train and so he

her friends w hat she really liked.

th a t w e 're g o in g to France this sum m er

'h o h o u se , ( c o o k )
a ll th o t, she (invite)

........

d in n e r a n d ( d o )
h e r n e ig h b o u rs for o c u p o f too

the sh o p p in g . After she

in8. Czos Past Perfect Continuous _________


10.8.1. Forma twierdzqca, przeczenia i pytania
C m

P o s t P e r f e c t C o n t i n u o u s , jo k w szystkie cza sy

jay}* kc -b//" o ra z
jte

rn r;-^ o //u

/ kocw k

-ing,

Continuous,

s k a d a si

o d p o w ie d n ie j fo rm y

czyli o d p o w ie d n io fo rm y h a d

been

-ing

c* or/>b o b o w i /u ie o v j m o fo rrn a c z a s o w n ik a . P r/y tw o rz e n iu im ie s o w u o b o w i z u j te sam e

/epy, co w pozostaych czosoch Continuous


//h e n I a r n / e d

at the office,

10.2).

(p a trz R o z d z ia

noticed that someone had been using my computer,

P '/<ie tho;err:

b u ra , z a u w a z /e m , / e kto k o r //s to / m o je g o k o m p u te ra

Tom h o d b e e n

waiting for two hours in the rain before the bus finally arrived.

K iedy

Torn czeka

dwie godziny n a d e szczu, /a n ir n w k o c u p rz y je c h a a u to b u s


Jane h a d b e e n

studying oil night, and that's why she overslept that day.Jane

uczya si c a

noc, d la te g o z a s p a o ta m te g o d n ia
f W . z * /; twrzyrny, d o d a j c d o h a d s w k o przeczce n o t

Powszechnie stosow ano |ost fo rm a skrcona

h a d n 't

Jane h a d n 't b e e n stu d y in g m u c h for the e xam ,


d u /o d o e g z a m in u ,

dlatego

g o nie

th a t's w h y she failed it.

Jane nie u r /y o si zbyt

zdaa.

I h a d n 't b e e n s le e p in g w h e n w e h e a r d th a t te r r ib le s c re a m .

N ie s p a a m , g d y usyszelim y ten

'''T O p fi/ kr/yk

P/t/jr.uj zam knite tak / rue tw o r/y m y przez inw ersj, ito w io jq c : n o p o cztku c za so w n ik h a d , na st p n ie

podff a t, p < ^trri b e e n

* cza so w n ik / k o c w k - I n g , a n a ko cu d o p e n ie n ia

'V im c rr.y rxJp ow .ed ni za im e k lu b przysw ek

w h a t (co), w h e r e

W p y ta n ia c h o tw a rtych,

(gdz.e), w h y (dla czeg o), w h o (kto),

h o w lo n g (jak d u g o ) itd .

H a d Tom b e e n w o rk in g h a r d b efore the b o ss offered a special b o n u s fo r that project?


C zy Tom o / k a p ra c o w a , z a n im szef z a p o w ie d z ia s p e c ja ln p re m i za ten p ro je k t?

^s, he h ad , lub N o , he h a d n 't.


Had

yo u r

p are n ts

been

re d e coratin g

the

h o u se

before

g r a n d m a 's

visit

last

ye a r?

r ./y h/0, ro d z ic e o d n a w ia li d o m przed zeszoroczn wizyt ba bci?

Yes, they had. lu b N o , they had n't.


H o w lo n g h a d y o u be e n ru n n in g so that you c o u ld n 't m ove a muscle the next d a y ?

lak d u g o

b ie g a e , ze n a st p n e g o d n ia nie m o g e si rus/y?

W b e re h a d you b e e n k e e p in g the m one y before the b u rg la ry ?


przed zdaw aniem ?

G d zie trzym ae pie nid ze

10 .8 .2 . Zastosowanie
ast Perfect Continuous

uyw any jest d o o p is a n ia czynnoci, kt ra trw a a w przeszoci prze;

p e w ie n p rz e d z ia < /fJSU/ zanjm w yd a rz y a si in n a czynno przesza, ia k wszystkie czasy


po

Continuous

n J o trw a n ie d a n e j < /y n n o c i, a le jest to te c /a s zaprzeszy i p o d o b n ie jak P a st P e rfe c t odnosi si

< o c z e g o , c o m ia o m ie is c e w< zeniej w o b e c in n e j (led ne j lu b w i c e j) czynnoci przeszej. Konsekwencje


te| c z y n n o c i byy w id o c z n e w d a n y m m o m e n c ie w przeszoci
w h e n (k ie d y ):

N ajczcie j stosow anym spjnikiem jest

W h e n w e a r r iv e d h o m e , w e n o tic e d th a t s o m e o n e h a d b e e n ru m m a g in g th r o u g h o u r d ra w e rs
K ie d y w r c ili m y d o d o m u , zauw aylim y, ze kto szp e ra w naszy h szufladach.

W p o w yszym z d a n iu c /a s P a s t P e r f e c t C o n t i n u o u s o p is u je czynno, ktra trw a a przez jaki czas


i h a d b e e n r u m m a g i n g ) , za n im w y d a rz y a si in n a czynno przesza ( a r r iv e d h o m e ).

P a s t P e r fe c t C o n tin o u s , a n a lo g ic z n ie d o P r e s e n t P e rfe c t C o n tin u o u s, czsto wystpuj

c z a s o w n ik i w s k a z u j c e

na czynn oci, ktre zazwyczaj trw u |

lie (le e ), liv e (m ieszka), r a in (p a d a

d u g o , czyli m in.

o deszczu), s n o w (pada

s l e e p (s p o ), s t a n d (sta), s tu d y (uczy si, s tu d io w a ), w o r k (p raco w a ).

le a r n (uczy si),

o niegu), sit (siedzie),


W

c/a s ie P re se n t Perfect

C o n t in u o u s p o ja w ia j si tez czsto takie czasow niki jak t h in k (m yle, zastanaw ia si), wonder
(z a s ta n a w ia si, ro zw a a ), h o p e (m ie nadziej).
W h e n w e g o t u p th a t m o r n in g , w e n o tic e d it h a d b e e n s n o w in g a ll n ig h t.

Kiedy wstalimy

ta m te g o p o ra n k a , zauw aylim y, e c a noc p a d a nieg.


I f e lt e x h a u s te d a ll s u m m e r, I h a d b e e n w o r k in g r e a lly h a r d o n m y the sis.

Przez cae lato

c z u a m si z m czo n a , ci ko p ra c o w a a m nad m o j p ra c m agistersk.

P a s t P e r f e c t C o n tin u o u s m o e te su/y. d o o p is a n ia czynnoci, ktre byy lu b n a d a l s zwyczojem lub


n a w y k ie m i w ie lo k ro tn ie p o w ta rz a y si w przeszoci.
W h e n J e n n y a n d T o m w e r e a c o u p le , he h a d b e e n p h o n in g h e r a t le a s t ten tim es a day.
K ie d y Jenny i Tom byli p a r , o n w yd zw a n ia d o niej p rzyn a jm n ie j 10 ra /y dziennie.

M o le /y p a m i ta , o c /a s y zaprzesze uyw ane s g w n ie w tedy, gd y chcem y podkreli

c h r o n o lo g i

darze-i o b y zozna< y, e je d n o < /yn n o m ia a m iejsce w czeniej ni inn o. G d y kolejno zdarze jes

\ zv w l*ta i m e m a p o trzeb y jej p o dkre la lu b , g d y nie m a w zd a n iu jasno o kre lo n e g o m om entu, d o ktrego


,rny (teraniejszo < /y przeszo), s to s u jm y ,</a s y P a s t S im p le i P a st Continu ous.

,08 3 Porwnanie czarw Presem Perfer,

icr;;;r 5'
Czos P r e s e n t

P erfect C o n tin o u s

o p is u je

C zas

Past P erfect C o n tin u o u s

te o p is u je

aynno, ktra za cz a si w p rz e s z o c i, tr w a a

c z y n n o , k t ra trw a a przez ja k i czas, a le

przez jaki czas, z a k o c z y a si lu b n ie , a le je j

w p rz e s z o c i, z a n im w y d a rz y o si c o in n e g o .

efekty s w id o czn e w te ra n ie js z o c i:

Jej e fe k ty b yy w id o c z n e w p e w n y m m o m e n c ie

Tom is tired now because he has been

w p rze szo ci:

jogging.
- Tom jest (teraz) z m c z o n y , p o n ie w a b ie g a .

Before we entered the room , Tom had


been doing exercises.

Where have you been? 1 have been


waiting for over an hour!

- Z a n im w e s z li m y d o p o k o ju , T o m r o b i

- Gdzie bye? C z e k a m o d p o n a d g o d z in y !

1 had been w aiting fo r o ve r an hour when


the bus arrived.

w ic z e n ia .

- C z e k a a m p o n a d g o d z in , z a n im p r z y je c h a
a u to b u s .

Past Perfect

o p is u je c z y n n o c i je d n o r a z o w e ,

krtkie":

P ast P e rfe ct C o n tin u o u s

o p is u je c z y n n o c i,

k t r e trw a y p rzez ja k i p r z e d z ia c z a s u .

After 1had done the shopping, 1 cleaned


the kitchen and baked a cake.

1 had been shopping all m orning, that's


w h y 1 was tired the other day. - C a y

- Po tym jak z ro b ia m z a k u p y , p o s p rz ta a m

p o r a n e k r o b ia m z a k u p y , d la t e g o b y a m

kuchni i u p ie k a m c ia s to .

z m c z o n a ta m te g o d n ia .

w ic z e n ia

Z rozsypanych sw u zdania (tw ierdzenia, przeczenia lub pytania), uyj czasow nikw
w odpowiedniej formie (Past Perfect lub Past Perfect Continuous):

- Bill / lo r 3 0 m in u te s / w a it / b e fo re / a rriv e / w e

..........................................................

b. loud m u sic / liste n to / y o u / a g a in / ?

..........................................................

o. Tom / th a t m o rn in g / n o t ru n

..........................................................

d. for hours / the k id s / p la y / in th e liv in g - r o o m

- all night / it / rain

^ sleep / s o m e b o d y / in m y b e d

I
I

9- not study / a t a || / B o b a n d Lisa / lo r th e e x a m


ro,n / th a t s u m m e r / it / h e a v ily / ?
Ihe house / th e B ro w n s / fo r m o n th s / r e d e c o ra te

...........................................................

..........................................................
..........................................................
..........................................................
.........................................................

not exorcise / th e y / r e g u la r ly ............................................. .........................................................

W IELKA G RA M A TYKA J Z Y K m

N a p o d s ta w ie p o d a n y c h in fo rm a c ji n a p is z z d a n ia w c z a s ie Pas Perfect Continuous'


a .

M y

d a d

q u it s m o k in g

W e

c .

S a lly 's e y e s w e r e

d .

Ih e

e.

T o m

f.

I passed

m y e x a m s w it h o u t a n y

g .

T he

fo rk

w a s

1 he

ro o m

i.

M y

j.

T he

w e re

su p p o se d

g ro u n d
h a d

la s t y e a r ,

to

m e e t a t f iv e . T o m

re d .

d ir ty ,

e n v e lo p e

( fig h t /

w ith

th e

(s o m e o n e

w as

a r r iv e d

( r a in

h is f a c e ,

w a s a n

y e a rs )

m u d d y,

a t s ix .

( w a it /

o n e

h o u r)

i K

a ll n ig h t)
o th e r b o y s )

(s tu d y /

f o r m o n th s )

10.9 . 1 - 1

use)
(s o m e b o d y /

e n g in e e r ,

o p e n ,

p r o b le m s ,

s tu n k o f c ig a r e tte s ,

g ra n d a d

2 0

(c ry )

w a s a ll w e t a n d

b r u is e s o n

(s m o k e /

(w o rk /

(s o m e b o d y /

sm oke)

fa c to ry /

3 0

re a d

le tte r )

th e

KTt ao5U p r

y e a rs )

S>oinfini

U z u p e n ij z d a n ia c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie w c z a s a c h Past Perfect Continuous

Iwill 9 ,0 *
y0uwill go

lu b Past Simple:

Theywill 9C
Shewill go

a .

Y o u
in

(b e )

th e

b.

T o m

c.

T he

....................................

a ll

d ir ty

w h e n

(s e e )

you that day, (work) ...................

.........

g a rd e n ?
(b e )

iSczasieFutur*

...................................

la te

be ca use

he

a ll night and he (oversleep)

(s tu d y )

year w nasfr
ip&iiej), in a r

B ro w n s

to th e
d .

T he

e.

W h e n

( liv e )

......................................

c o u n tr y s id e

p h o n e

in

( r in g )

in L o n d o n

fo r

o v e r

3 0

y e a rs

b e fo re

th e y

(m o v e )

...............................

19 8 9 .

Mumwill t
Don't wor

......................................

f o r a lm o s t

fiv e

m in u te s

b e fo re

th e

s e c re ta ry

fin a lly

( p ic k

it u p )

procy domt
lorn will p

in

th e

(s e e )

p a rk

f.

W h e n

g .

I (c a n n o t)
w a s

h.

....................................

T ed,

h is

fa c e

(b e )

....................................

a ll

re d

he

(ru n )

...............................

I ( b e ) ...................................... a
.....................................

c h ild

I ( c l i m b ) ........................................ t r e e s .

le a v e th e

g a ra g e

because

it ( s n o w )

beczenia i
...................................... a l l n i g h t a n d

th e d o o r

b lo c k e d .

W h e n

w th c o l o u r e d

p e n c ils

z d a n ia

o n

o u r new

w h ite

c z a s o w n ik a m i

W h e n

I t 's c o l d

c.

T he

d.

A fte r I ( s p e a k )

Jane

( a r r iv e )

a n d

B ro w n s a re

a n d

o u r

to

w e

b ir th d a y

| ( t h i n k ) ......................................a b o u t y o u r o f f e r , b u t t o

I ( le a r n )

h.

I ( a lw a y s /

A lte r Ih e

|.

Jo h n l W h a t

w a n t)

p e rfo rm a n c e

to

p ia n o
liv e

in

p a rty

la s t

( b e g in /

I h a te

w eek,

u s fo r

h o lid a y to
she

(tin p o c iq ik u iq c y c h *oaw anow anych

JQnecan
T,2mo

li

will not

a u tu m n .

b e

h o n e s t it 's n o t a

fo r o v e r fiv e y e a r s b e f o r e

( in v it e )

over

2 0 y e a rs .

T u n is ia .
....................................

g o o d

ss

a *m o S

V h,

id e a .

I ( d e c i d e ) ............................. o 9 u , t

N v

S c o tla n d .

........................................ a l l t h e s e

............................................... y o u .

Perfect,

a l r e a d y ) ......................................

k i d s ( d o ) ....................................... t h e i r h o m e w o r k , I ( l e t ) ......................................... t h e m
(y o u , d o )

Past

g r e a t tim e .

th e

c z a s a c h

Past Simple:

I ( b o o k ) ..................................... a

( h a v e ) ....................................... a

p la y

lu b

( l i v e ) ........................................ n e x t d o o r t o

m y boss
a

......................... t o

fo r m ie

a ll n ig h t -

n e ig h b o u r s . T h e y

( o r g a n is e )

e v e ry b o d y a n d

th e

it ( r a i n )

Rwnik g!<
'* o n H

o d p o w ie d n ie j

. . . . ............................... a t t h e o p e r a

w in d y

t h e k i d s ( p l a y ) .................................

s o fa .

Past P e r f e c t C o n t i n u o u s Pr es ent Perfe ct C o n tin uo u s


w e

Uczenia twc
ofermo sfc,

I ( e n t e r ) ......................................t h e f l a t I i m m e d i a t e l y ( n o t i c e )

U z u p e n ij

Ihope we

e a r lie r .

y e a rs ? l

It ( b e )

g o

to

................................... 9 e s

th e p a
s ,n c e

ifc

f ia s

przyszy Future Simple

j a i
j
Cios
C; I

prosty tworzony jest w jzyku angielskim za p o m o c czasow nika m o d a ln e g o w i l l . (W icej


m0j 0 lnych w Rozdziale I I ) . C /a s o w n ik w tym czasie m a tak sam o rm d la wszystkie h o s b ,

o m o r .

mwi si o a y n n o c io c h przyszych w ynikajcych / dec yzji i oczekiw a m w i c e g o

0 10

1| q
9 1 . Forma twierdzca, przeczenia i pytania
\y . f
Foitry aasu przyszego prosogo,

tworzymy zo

p o m o cq

w ill

b e z o k o lic z n ik

bez

sw ka

to

bare Infin itive) Przybiera o n tak sam form d la wszystkich osb:


I wi|| go to the cinem a.

Pjd d o kina.

You will go to the cin e m a .


They will go to the cin e m a .
She will go to the cin e m a .

Ty pjdziesz d o kina. / W y pjdziecie d o kicina.


O n i / O n e p jd d o kina.
O n a pjdzie d o kina.

Wczasie Future Sim ple uywane; s takie okrolniki czasu jcik: to m o rro w (jutro), n ext w e e k / m o n th
/ year (w nastpnym tygodniu / m iesicu / roku), so o n (n ie d u g o ), to n ig h t (dzi w ieczorem ), la t e r
(pniei), in a n h o u r (za godzin), itp. oraz przyswki p ro b a b ly i p e r h a p s (p ra w d o p o d o b n ie ):
Mum will take us s h o p p in g to m o rr o w .

M a m a zabierze nas jutro na zakupy.

Don't worry, I'll h e lp y o u w ith y o u r h o m e w o rk la te r.

N ie m a rtw si, pniej p o m o g ci przy

pracy domowe).
Tom will p ro b a b ly re tu rn o n F rid a y .
I hope w e'll go to S pain n e x t y e a r.

Tom p ra w d o p o d o b n ie w rci w pitek.


M a m nadziej, o w przyszym roku pojedziem y d o H iszpanii.

Przeczenia i pytania
Fneaenio tworzymy dodaj do w ill sw ko przeczce not W jzyku codziennym najczciej stosow ana
t,- l lorma skrcona won't

Pena form a w ill not uywana jest tylko em fatycznie, d la po d kre le n ia .

Czasownik gwny pozostaje ho / zmian


I won t help you because I d o n 't h a v e tim e .

N ie p o m o g ci, poniew a nie m a m czasu.

tone can't come to the c in e m a w ith us, h e r m um w o n 't le t h e r.

Jane nie p jd zie / na m i d o kina ,

m a m a 1! n i e p o z w o l i .

* W*H not tolerate such b e h a v io u rl


Pyton
i ' I,1

N ie bd tolerow a ta kie g o zoch ow an lol

t ak / nie w czasie Fu tu re S im p le tworzymy prze/ inwersj tj przestaw iajc w ill na

r t w o r t P , nm owiamy p o d m io t, nastpnie bezokolicznik i na kocu d o p e n io n io W pyta niach

I' '

i|my odpow iedni zaimek lub przyswek: w h a t (co), w h e re (gdzie), w hy (dlaczego)


. h w m a n y / m u c h w itd

(>m ho|p y | pejint the house?


He w ill. |ub
he w o n 't
What will hn
How ,
na p P, n ,n

( zy Toin pom oe nam p o m a lo w a dom ?

n e x t e p iso d e ?

C o si wydarzy w nostpnym odcinku?

P* p l* WiH CO,n" ' y o u r p a r y d o y o u

Jnk

lln os b P nryld fB no twj

Wh
ill the p arty ta ko p la ce ?

( dzie odbdzie si przyjcie?

dlu poc|lku|cych i loewnmuwanych

223

W IELKA G RA M A TY K A J Z Y K A A N G IE L SK IE G O

WICZENIA
Z r o z s y p a n y c h w y r a z w u tw r z z d a n ia w c z a s ie Future Simple:
o .

J im

h e lp

d a d

c le a n

u p

th e

g a ra g e

......................................................................................

b. The lesson / finish / soo n


c.

I /

g o

d .

T o m

e .

M y

c o u s in

f.

M y

p a re n ts

g .

I /

le n d

h .

I /

n e v e r /

T h e

S te re o ty p e s

to

th e

c o m e

c in e m a
/

to

m y

s ta y /
/

th e

yo u

......................................................................................

p a rty

a t o u r p la c e
le t m e

m o n e y

te ll y o u

w e a th e r /

w ith

b ir th d a y

n e v e r /

yo u

.....................................................

p r o b a b ly
n e ve r /

fo r a

b u y

if y o u

J u lie 's

......................................................................................

su ch
n e e d

w e e k
a n

.................................................................... .................

e x p e n s iv e

it

.....................................................................................
......................................................................................

s e c re t
/

w a tc h

......................................................................................

c h a n g e

n e x t m o n th

d ie

.....................................................................................
......................................................................................

Z a m ie z d a n ia n a p r z e c z e n ia i p y ta n ia z a m k n i te (w y m a g a j c e o d p o w ie d z i tak / nie):
a .

It w ill s n o w

th is

w e e k . .............................................................................................................................................................................................................

b .

T h e se

c.

Y o u

w ill h e lp

d .

T im

w ill

e .

S u z y w ill s ta rt h e r

f.

W e

s tu d e n ts

w ill ta k e

a n

g ra n d m a

b r in g

u s th e

w ill h a v e

th e

m o n e y

new

b ig

in

e xa m

jo b

p a rty

t o m o r r o w . ................................................... .....................................................................................

g a r d e n . ...................................................................... ................................................. ...................................

t o m o r r o w . ................................................................... .....................................................................................

o n

M o n d a y . ........................................................................................................................................................

f o r d a d 's

b i r t h d a y . .................................................... .....................................................................................

Z a p y ta j o p o d k re lo n cz z d a n ia :
a .

T he

c o n c e r t w ill p r o b a b ly

b .

T he

film

c.

M y

d .

I w ill b u y

M a ry

e.

I w ill le n d

B o b

f.

I w ill g o

g.

The

B ro w n s

h.

Y ou

w ill g o

Jo o n

j.

W e

w ill s ta rt a t

c o lle a g u e

to

fro m

w o rk

n e c k la c e

J u ly .

w ill h e lp

w ill h a v e

h o lid a y
m e

w ill c o m e

........................................................... ........................
to

m y

fo r h e r b ir th d a y .

b ir th d a y

p a r t y .................................................................................................
....................................................................................
................................................ ...................................

s e l l t h e i r h o .U S fi s o o n . .............................................................................................................................

i n A u .flU S l- ................................................................................... ....................................................................................

p re p a re

o . p ii^ . a

g L t h e J o w n J io J J . ...................... .....................................................................................

..................................................................................

w ill p r o b a b ly
o n

p la c e

o ' c lo c k -

S f lf lL f iU L Q S .

I t a ly in

ta k e

d i n n e r . .....................................................................................................................................................................

f o r l u n c h . ......................................................................................... ..........................................................................

m
iu.#2. Zastosowanie
Bo s u Future S im p le
p

d o

w y r a e n ia

i w y r a e n ia m i

im a g in e

uyw am y:

p rz y p u s z c z e
ja k :

hope

( m ie

( w y o b r a a s o b ie ) ,

I a m a f r a id

( o b a w ia m

z a p la n o w a n e , le c z

( n ie

p la n w ! )

n a d z ie j ) ,

know

n a

te m a t

th in k

( w ie d z ie ) ,

s i ) . C z y n n o c i, o

p r z y s z o c i

( m y le ) ,

suppose

b e lie v e

ta k im i

I a m s u re

czsto z b ie g u

w y n ik a j

c z a s o w n ik a m i

expect

( w ie r z y ) ,

(p rz y p u s z c z a ),

m owo,

k t ry c h

c z s to

( o c z e k iw a ) ,

( je s te m

p e w ie n ) ,

w y d a rz e ,

n ie

p r z e w id z ia n e :

I a m s u re y o u w ill s o lv e y o u r p ro b le m s s o o n .

J e s te m

p e w n a ,

n ie d u g o

r o z w i e s z

s w o je

p r o b le m y .

I h o p e T o m w ill c o m e s o o n .

M a m

O h n o ! I l l miss th e bus a g a in !

n a d z ie j , e T o m
n ie !

Z n o w u

S a lly w ill b e h e re o n tim e , she a lw a y s is.

d o

w y r a e n ia

o b ie tn ic

n ie d u g o

u c ie k n ie

S a lly

b d z ie

p r z y jd z ie .

m i a u to b u s !
p u n k tu a ln a ,

ja k

zaw sze.

i g r b :

Y ou w ill g e t a n e le c tric tr a in f o r C h ris tm a s , I p ro m is e .

D o s ta n ie s z

p o d

c h o in k

e le k tr y c z n

k o le jk , o b ie c u j .

B eha ve y o u rs e lf o r I 'l l c a ll y o u r p a re n ts .

do

w y r a e n ia

d e c y z ji d o t y c z c y c h

Z a c h o w u j s i , a l b o

p rz y s z o c i, k t r e

oferujc p o m o c :
D o n 't lift this b a g o n y o u r o w n . I 'l l h e lp y o u .
I have a n id e a : w e 'll o r d e r p iz z a fo r lu n c h !

w g rz e c z n y c h

p o d e jm u je m y w

N ie
M a m

p o d n o
p o m y s :

z a d z w o n i

d o

m o m e n c ie

sa m a

te j to rb y .

z a m w im y

t w o ic h

r o d z ic w .

m w ie n ia ,

P o m o g

p iz z

n a

n a

p r z y k a d

c i.

lu n c h !

p ro b a c h :

W ill y o u p le a s e h e lp m e w ith th is b a g ?
W ill y o u p le a s e o p e n th e w in d o w ?

C zy

P o m o e s z m i, p r o s z , z t
m g b y o tw o r z y

to rb ?

o k n o ?

10.9.3. Czasownik shall


Czasownik m odalny s h a ll uywany jest zam iennie z w ill, ale tylko d la pierwszej osoby liczby pojedynczej
mnogiej, I oraz w e, i tylko w jzyku b a rdzo form alnym .
I shall be h o n o re d to h a v e y o u f o r d in n e r. - Bd zaszczycona goci was na ob iedzie .
Przeczenie z s h a ll tworzymy, d o d a j c sw ko not. F orm skr co n jest s h a n 't, lecz naley p a m i ta ,
ze 'es ono bardzo rzadka i naduyw anie jej moe brzm ie nie natu raln ie .
W e shall n o t (s h a n 't) to le ra te such la n g u a g e in o u r s c h o o l. - N ie bdziem y to le ro w a ta kie g o
izyko w naszej szkole.
tytonia tworzymy, staw iajc s h a ll na pocztku zdania. Takie pytania w yraaj zazwyczaj grzeczne
^

^ P ^ z y c je , proby oraz sugestie:


Shall I open the w in d o w ? - M oe otworz okno?
all we w a it fo r yo u ? - Czy m a m y na ciebie czeka?

We go? - M oe ju pjdziem y?

I y^'obce pt

I q p OC2qtlcujqcych i za a w a n so w a n ych

225

W i l l KA O K A M A TY K A J U * K A A N O ItL S K IIG O

WICZENIA
U z u p e f n ij d a n ia o d p o w io d n iq f o r m q c z a s o w n ik a w Future Sim ple:
d

II y o u ask p o lite ly , I (take) ...........

I h o p e the w in te r (end)

i . I (m ake)

y o u s h o p p in g lo the n e w s h o p p in g m a ll.

....... .............................s o o n .

....................

s p a g h e tti! W h a t d o y o u say?

N o p ro b le m ! W e ( le n d ) ........................................ yo u th e m o n e y.

I ( t e ll) ............... . ..................... m u m you b ro k e the vase!

I'm a fr a id w e (have to)

II T o m 's n o t a t h o m e , I (c a ll)

................................ ....... (yo u , he lp) m e o p e n the jar?

i,

The p o litic ions e xp e ct th a t u n e m p lo y m e n t ( f a l l)

The w ea ther fo re c a s t says it ( r a in ) .......................................... to m o rro w .

C o m e o n 1 H urry u p ! The film ( s ta r t) .......................................... s o o n .

......................................ask o u r p a re n ts fo r s o m e he lp.
........................................la te r.

next yea r.

........................... (m u m , c o o k ) s o m e th in g fo r us?

U z u p e n ij z d a n ia p o d a n y m i c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo r m ie :
com e

ra m

c a li

g iv e

The $\v s dark and cloudy, it

It s

a lm o s t seven a

n e w

spend

s ta r t

n o t te ll

........................................................... soon.

s fla s h ..............................................................................................i n

tw o

m in u te s .

c. I

... .............

you the money, just don't tell mum.

d I

.....................................

you when Tom gets here.

e. I promise I
*

.................................

Jenny about your surprise for her.

II I hove money, I . .............................................................to Japan next summer.

g Grondmo ..................................
h ! hope I

to visit us next week.


tomorrow's evening with Bob.

Z a m ie z d a n ia , u y w a jg c s h a ll ty lk o ta m , g d z ie je s t to m o liw e :
a. I w

h e lp you w ith y o u r p ro je c t,

..........

b. M a ry w ill jo in us fo r d in n e r

..........

c . W ill v*e do n e e ?

..........

M a rk w ii

VV

W e *' 1 baye d in n e r to g e th e r o n Friday

9
h

e^id m e som e m oney

..........

you o p e n the w>ndow please?


_____

p ro b a b ly visit M r Jo h n so n next week

We w

go

never fo rg e t vxhat you dd for us.

..........

1p.
Konstrukcja

K onstrukcja going to

going to w y ra a

z a m ia r , z a r w n o w o d n ie s ie n iu d o p rz y s z o c i, ja k i n ie z re a liz o w a n e z a m ia ry

, nreszoci. Istotne jest ro z r n ie n ie z a s to s o w a n ia

Simple oraz

going to

w w y ra a n iu p rz y s z o c i o d u y c ia

Future

Continuous

P re s e n t

10.10.1. Forma tw ie rd z c a , przeczenia


i p y ta n ia
Konstrukcjo

going to

s k a d a si z o d p o w ie d n ie j d la d a n e j o s o b y fo r m y c z a s o w n ik a b y " w c z a s ie

teraniejszym lub p rze szym , w y ra e n ia

going to

o ra z b e z o k o lic z n ik a .

Czas teraniejszy:
I am g o in g t o b u y a n e w c a r . - M a m z a m ia r k u p i n o w y s a m o c h d .
M a rk is g o in g to h a v e a p a r t y o n F r id a y . - M a r k m a z a m ia r z ro b i w p i te k im p re z .

Czas przeszy:
I w as g o in g to b u y a n e w c a r , b u t I c h a n g e d m y m in d . - M ia a m za m ia r k u p i

nowy samochd,

ale zmieniam zdanie.


M a rk w a s g o in g t o h a v e a p a r t y b u t h e f e ll s ic k . - M a r k m ia z a m ia r z ro b i im p re z , a le ro z c h o ro w a

si.

come (p rzyj) s rz a d z ie j s to s o w a n e z k o n s tru k c j going to, a b y w y ra z i je j


znaczenie, uyw any jest czas Present Continuous (w i c e j w R o z d z ia le 1 0 .1 0 .4 ) . C h o fo rm y going to
com e i going to go s g r a m a ty c z n ie p o p r a w n e , p o w ie m y ra c z e j:
Czasowniki

go

(i) i

Tom is c o m in g f o r d in n e r t o m o r r o w . - Tom p rz y jd z ie ju tr o n a o b ia d .
W e re g o in g to G r e e c e th is s u m m e r . - T e g o la ta je d z ie m y d o G re c ji.

P rzeczenia i p y ta n ia
U c z e n ia tw orzym y, z a p rz e c z a j c c z a s o w n ik b y " - d o d a j c d o n ie g o s w k o
wYrazeniem

going to,

not.

T w o rz c p rz e c z e n ia

s to s u je m y ta k ie s a m e fo rm y s k r c o n e ja k w p rz e c z e n ia c h c z a s o w n ik a b y " ,

wno w czasie te ra n ie js z y m , ja k i p rze szym .


h a s n 't g o in g

to

t e ll

e v e ry o n e ,

I p r o m is e !

P rz y s i g a m ,

n ie

m ia a m

z a m ia ru

w szystkim

powiedzie.
Tom w a s n t g o in g t o b e c o m e a d o c t o r , b u t f i n a l ly h e w e n t to m e d s c h o o l. - T o m n ie p la n o w a
osta le ka rze m , a le w k o c u p o s z e d n a a k a d e m i m e d y c z n .

W IELK A G R A M A T Y KA JZYKA A N G IE LSK IE G O

Pytania zamknite tak / nie w przypadku konstrukcji g o in g to tworzymy przez inwersj tj. przestawiajc
form

czasownika

by"

na

pocztek pytania, potem

stawiamy odpowiedni

podmiot, nastpnie

g o in g to, a na kocu bezokolicznik czasownika gw nego i ewentualne dopenienie, tzw. reszt".


W pytaniach otwartych dodajem y odpowiedni zaimek lub przyswek: w h a t (co), w h e r e (gdzie), why
(dlaczego), w h o (kto), h o w m a n y / m u ch (ile) itd.
A r e y o u g o in g to a s k d a d f o r s o m e m o n e y ?

Masz zamiar poprosi tat o pienidze?

Y e s , I a m . lub N o , I a m n o t.
Is M e g g o in g to v is it us d u r in g th e w e e k e n d ? - Czy Meg nas odwiedzi w weekend?
Y e s, she is. lub N o , she is n 't.
W e r e th e k id s g o in g to p la y in th e g a r d e n w h e n it s ta rte d to ra in ? - Czy dzieci miay zamiar

bawi si w ogrodzie, kiedy zaczo pada?


Y es, th e y w e r e , lub N o , th e y w e r e n 't.

W h y is B en g o in g to m o v e to C a rd iff?

Dlaczego Ben przeprowadza si do Cardiff?

W h e n w e r e y o u g o in g t o te ll m e a b o u t th e b r o k e n w in d o w ? - Kiedy zamierzalicie mi powiedzie

o wybitym oknie?
W h y w a s T o m g o in g to q u it his jo b ?

Dlaczego Tom mia zamiar rzuci prac?

H o w m a n y p e o p le a r e g o in g to c o m e to y o u r p a rty ? - Ile osb przyjdzie do ciebie no imprez?

10.10.2. Zastosowanie
K onstrukcji g o in g to uywamy:

do wyraenia zamiarw dotyczcych przyszoci, do ktrych prawdopodobnie, ecz

n ie k o n ie c z n ie ,

poczyniono pewne przygotowania:


H e n ry is g o in g to ask S y lv ia to m a rry him . - Henry mo zamiar poprosi Sy!vi o rk. by moe

kupi ju nawet piercionek)


W e a re g o in g to v is it a u n t S o p h ie n e x t w e e k e n d . - W nastpny weekend mamy zamiar o d w ie d z i

cioci Sophie
I a m g o in g to sell the h o use.

Mom zamiar sprzedo dom.

do opisywania sytuacji, w ktrych przewidujemy, e co wvdorzy si w medalekie) przyszoci no


podstawie przesanek, oznak widocznych w chwili mwienia:
The sky is d a rk a n d it's c lo u d y . It is g o in g to ra in soo n. - Niebo jest ciemne iest pochmurne
Niedugo bdzie podaIt is v e ry stuffy to d a y . I'm sure w e re g o in g to h a v e a storm .

J e s t d z i

b a rd z o

duszno. J e s v '

pewiien, ze bdzie dzisoj burza


B illy is p la y in g w ith the scissors. H e 's g o in g to h u rt him se lf! - Billy bawi s* noivczkom
sobie

k rz y w d !

Zrob

10. C ZASY

WICZENIA
f f l Uzupenij zdania cza so w n ika m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie , u y w a j c g o i n g to w czasie
teraniejszym:
0 Blake (sell)........................................................ his car because it costs him too much to run.
b Joan (have) ............
V**

dinner with her future in-laws on Saturday.

........................................... (you, help) me with this task or not?

d Oh no! It (rain).......................................................... again in a minute!


c

..................................................(we, invite) the Browns to our anniversary party?

|'m going to the shop, I (b u y )................. ....................................... a present for Maria.

.....................................................(Maria, have) a party for her birthday?

h This offer sounds interesting, ....................................................... (you, apply) for it?


,

.....................................................(the kids, stay) at grandm a's tonight?

1 My parents (redecorate) ...................................

thehousethissummer.

I Uzupenij zdania czasow nikam i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie , u y w a j c g o i n g to w czasie


przeszym:
a. We (buy).................................. that house but it was too expensive.
b. Tom (visit)

us but he got stuck in a traffic jam.

c. I (coll)................................but I forgot.
e At first, we (travel)

d. Bill (ask)............................... Jane to marry him, but he changed his mind.


by train, but in the end we bought a plane ticket.

f. I knew I (become).................................. on actress.


9 When................................. (you, tell) me you failed your exam?
h I (not cry)

but I couldn't hold back my tears.

My parents (not let) ................................ me drive on my own, but I convinced them.


i Sue (not eat) .........................
herself.

the cake, because she was on a diet, but she couldn't help

Napytajj o p o d k re lo n c z z d a n ia :

0 &Qb is going to help us paint the fence


h Jane and Bob are going to send out wedding invitations next week.
1m going t0 quit my job because I gm constantly arguing with my boss
d We re going to have a party on Friday.
^ fam and Bill were going to play tennis but it began to r ain.
kike is going to invite about 20 people to his party.
|ho conference is going to take place on Friday. 23"* July
is going to be responsible for the project

I0 10 3. Porw nanie going to i Future Simple


- r ^ T g o in g

Czasownika w i l l uywamy do wyraenia

o ^ w a m y do wyraenia

spontanicznej decyzji podjtej w chw ili

I c h zamiarw. Decyzje dotyczce tych

m wienia:

"la r w podjliby prawdopodobnie ju

I haye a great idea! W e 'll have a party on

y/czeniej.

F r id a y !

We ore g o ing to h a v e a p a r ty o n F r id a y .

- M am wietny pomys! Z robim y w pitek

W piqtek zamierzamy zrobi imprez.

imprez!

(t decyzj podjlimy praw dopodobnie


wczeniej, by moe poczynilimy jakie
przygotowania)
I am

D o n 't w o r r y a b o u t y o u r p r o je c t ! I w i l l h e lp
you!

- Nie martw si o swj projekt! P om og ci!

going to h e lp Tom w ith his

Geography p ro je c t.

Mam zamiar pomc Tomowi przy jego


projekcie z geografii.
Gdy nie ma wyranych oznak w teraniejszoci;

Za pomoc g o in g t o wyraamy
przewidywania na podstawie tego, co dzieje si
wchwili mwienia:

e co si wydarzy, uywamy czasownika w i l l :


T o m w ill b e h e re in a m in u t .

Look at the sky! It is g o in g to r a in in

- Tom bdzie tutaj za chwil.

a minute.

F o r h e r 2 1 5 b ir t h d a y , I w i l l b u y L u c y

Popatrz na niebo! Zaraz zacznie pada.

a g o ld e n b r a c e le t.

I feel terrible, I am g o in g to b e s ic k .

- N a d w u d z ie s te pierw sze u ro d z in y k u p i Lucy

Czuj si fatalnie; bd chora.

z o t b ra n s o le tk .

w ic z e n ia

Uzupenij z d a n ia k o n s tru k c j g o i n g t o lu b c z a s o w n ik ie m w i l l :

a. I m sorry, Tom is not home. - N o , problem , I (w a it)

*have' ...................................... pasta for dinner tonight - w ould you like to join us?
is watch is very expensive - I hope you (not b u y ).......................................................
jj

am (apply)........................................ fo r
f W0 ' ^ 0QSe ^ n c^ean ^ e
, 6
g.

fo r him.

position advertised in today's newspaper.

on Yur w n> I (h e lp )..........................................yOU|


a house inthe mountains.

| ( te ll)

K r

? n u .................................
what 1 hink - t's the worst idea you've ever hadl
Q< Coffee? Something to eat? - I (have)
[ e i ............................................
esPresso and a cho colate
biscuit.

i IC

k Oh no! J
I u
,
w

"

,heir hOUSe and m ve to a n o h er state.

6 7
,he' * <,0ke).........................................
m,ssed my bus! - D o n 't worry, I (d riv e )
-

' *

painkil,er os soon as I find one


,
,

' o

* "*

W y b ie rz o d p o w ie d , kt ra b a rd z ie j pasuje d o zdania:
a . W h o w a n ts t o h e lp m e in th e k itc h e n ? - 1 ................................. ,
a

b . a m g o in g to

1 ................................. k n e e

s u r g e r y n e x t m o n th .

a . w ill h a v e

b . a m g o in g to h a v e

c. I promise I ............................|ate.
a. w o n t be
d.

Give me some money


a . w ill te ll

e*

................................d a d y o u r o o k th e

b . a r e g o in g to h a v e

Be

c a r e fu l! Y o u ...............................d o w n .

b . a r e g o in g to fa ll

b.

a m g o in g to w a it

h- W e ................................ t o m a t o s o u p a n d ro a s t c h ic k e n w ith frie s


o . w ill h a v e

b.

p le a s e .

a r e g o in g to h a v e

I g u e s s o u r n e i g h b o u r s ..................................s o o n .
a . w ill m o v e o u t

j.

a s k in g

I .................................f o r T o m u n til h e g e ts h o m e , I n e e d to s p e a k t o h im .
a . w ill w a it

i.

ear w ith o u t

b . a m g o in g to te ii

D o n t s ta n d o n th a t c h a ir - it's s h a k y .
a . w ill f a ll

9-

or

.................................a b ig p a r ty f o r g r a n d m a 's 8 0 * b irth d a y .


a . w ill h a v e

f.

b . a m n o t g o in g t o b e

T h e p h o n e is r in g in g . a . w ill g e t

b . o r e g o in g to m o v e o u t
I ..................................it!
b.

a m g o in g to g e t

U z d a n i a z r o z s y p a n y c h w y r a z w , u y w a j g c c z a s o w n ik a w ill lu b g o in g to:
a . y o u r p r o b le m s / I / b e s u re / s o o n / y o u / s o lv e

b . b u y / n e w fu r n itu r e / w e / f o r th e liv in g - r o o m

c.

a t th e s ta tio n / b e / o n tim e / w e

d . I / b e a fr a id / n o t b e a b le / I / y o u / h e lp

e . d in n e r / c o o k / m u m / to n ig h t / f o r

12

p e o p le

T o m / a t h o m e / n o t b e / c a ll / h im / I / so / la te r

g . th e w e e k e n d / m y p a re n ts / a t th e s e a s id e / s p e n d

i / y o u / s h o w / use / h o w / th is m a c h in e

O10 .4 . W yraanie przyszoci - p o r w n a n ie ,

'

pow trzenie
ku angielskim , przy w y ra a n iu
^ m w i c e g o

p rz y s z o c i u y c ie d a n e g o

czasu

lu b

s tru k tu ry

z a le y m .in .

od

o d te g o , czy d a n o c z y n n o jest z a p la n o w a n a czy n ie , o r a z k to m a w p y w n a d a n e

nf( Ll
a y m w i c y s a m p o d e jm u je d e c y z j czy w y d a rz e n ie w y n ik a z n ie z a le n y c h u s ta le , n p .
vvydorzeme
y

ho,monogramw, ro z k a d w ja z d y itp .

Za pom oc P re s e n t S im p le o p is u je m y ro z k a d y ja zd y, h a r m o n o g r a m y , p r o g r a m y te le w iz y jn e o r a z
nasze plany zalene o d c z y n n ik w z e w n trz n y c h , ro z k a d w , itp .
The tra in to G la s g o w le a v e s a t f iv e . - P o c i g d o G la s g o w o d je d a o 5 .
I start m y class a t e ig h t. - M o je z a j c ia z a c z y n a j si o

8.

i Czos Present C o n tin u o u s o p is u je c z y n n o c i z o r g a n iz o w a n e , z a p la n o w a n e , k t r e w y d a rz si


w niedalekiej przyszoci. U y w a j c te g o c z a s u w o d n ie s ie n iu d o p rz y s z o c i, n a le y za w s z e p o d a
dokadny czas w y d a rz e n ia . U y c ie P r e s e n t C o n tin u o u s m a w y d w i k ra c z e j o s o b is ty - o d n o s i si
do planw i decyzji m w i c e g o , c z s to d o ty c z y s p o tk a i w y d a rz e to w a rz y s k ic h .
W e are fly in g to I b iz a o n F r id a y . - W p i te k le c im y n a Ib iz .
M y p a re n ts a r e g o in g to th e t h e a t r e t o n ig h t . - M o i ro d z ic e id w ie c z o re m d o te a tru .
I'm h a v in g lu n c h w ith T o m t o m o r r o w . - J u tro je m lu n c h z T o m e m .

Konstrukcja g o in g

to w y ra a z a m ia ry i in te n c je m w i c e g o , le cz w o d r n ie n iu o d P r e s e n t

Continuous nie o z n a c z a , e p o c z y n io n o ja k ie k o lw ie k u s ta le n ia d o ty c z c e d a n e j c z y n n o c i, n p .
umwienie te rm in u . W w ie lu s y tu a c ja c h je d n a k czas te ra n ie js z y i g o in g

to m o g by uyw ane

zamiennie. G o in g to o p is u je p o n a d to c z y n n o c i p rz e w id y w a n e n a p o d s ta w ie o z n a k i p rz e s a n e k
widocznych w m o m e n c ie m w ie n ia :
I Qm g o in g to s ta r t le a r n in g S p a n is h . - M a m z a m ia r z a c z uczy si h is z p a s k ie g o .
A c c o rd in g to th e fo r e c a s t , it is g o i n g t o b e v e r y c o ld n e x t w e e k . - W e d u g p r o g n o z y p o g o d y
w P^YSzym ty g o d n iu b d z ie b a rd z o z im n o .
re g o in g to s e ll g r a n d m o t h e r 's o ld h o u s e . - M a m y z a m ia r s p rz e d a s ta ry d o m b a b c i.

Czasownik w ill w yraa c z y n n o c i, o k t ry c h d e c y d u je m y w m o m e n c ie m w ie n ia , o b ie tn ic e , g ro b y ,


Y 1 zgod na co. W ill w y ra a r w n ie p rz e w id y w a n ie m w i c e g o w o d n ie s ie n iu d o ia k ie a o
wYaarzenia.
1
I

9 e*

ph o n e ! - O d b io r te le fo n !

J a n m *Se ^ W n *
I'll heT*^

a n y n e - ~~ O b ie c u j , e n ik o m u n ie p o w ie m .
b e a n a c tr e s s . - J a n e p r a w d o p o d o b n ie z o s ta n ie a k to rk .

e P y o u w ith th e s u itc a s e , d o n ' t l if t it y o u r s e lf . - P o m o g c i z w a liz k , n ie p o d n o je j s a m a .

W IE L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G IE L S K IE G O

U z u p e n ij z d a n ia k o n s tr u k c j g o in g to lu b c z a s o w n ik ie m w c z a s ie Present C ontrnuous:
o . W e ( h a v e ) ......................................

a b ig c e le b ra tio n fo r o u r 3 0 !r w e d d in g anniversary

b. O n W e d n e s d a y a t 12 , I (have)

.......................................................lun ch w ith my boss.

c. W e ( g o ) ............................................
d

I have a d a te to n ig h t - I (m eet)

sk iin g to Ita ly to m o rro w .


.......................................................Tom a t the cafe.

e. M r B ro o ks ( f iy ) ...............................
f.

to V ie n n a o n Friday,

W h a t (yo u, d o ) ..............................

to n ig h t?

g. W e (n o t in v it e ) ...............................

the Sm iths to o u r party.

h. M y c o m p u te r is o ld , I ( b u y ) ..........................
i.

T o m a n d Jim ( p la y ) ..........................................

j.

I'v e just c o m e b a c k fro m th e g ym , I (take)

k. T h ey say it ( r a in )

a new one next m onth.


squash on Saturday m orning.

................................. to m o rro w .
...................................
(Jane, go ) to the c in e m a w ith us tonight?

W y b i e r z p r a w id o w o d p o w ie d :
a

T h e next tra in to H a m b u rg is le a v in g / le a v e s a t seven o 'c lo c k ,

I h o p e y o u r g ra n d fa th e r w ill b e / is b e tte r soon.

c. W e w ill h a v e / a r e h a v in g a surprise p a rty fo r Jenny to n ig h t.


d . T o m is g o in g to t r a v e l / tr a v e ls to A sia next su m m e r.
e . I a m g o in g / w ill g o to th e d e n tis t to m o rro w a t fo u r.
f.

D o n 't w o rry , I w ill d o / a m g o in g to d o the s h o p p in g fo r you.

g . W h a t w ill y o u d o / a r e y o u d o in g o n S atu rda y m o rn in g ?


h. I w ill b e / a m b e in g o n tim e , I p ro m ise .

a shower.

Uzu

penij dialogi odpow iednim i form am i czasow nikw :

. Tom Has a s k e d m e o u t o n o d a te !
. Really? T h a t's w o n d e r fu l! W h e n (y o u , m e e t ) .....................................................h im ?
jq o j

to th e c in e m a o n F rid a y .

....................................(y o u , te ll) y o u r p a re n ts ?
y e s | ( |e ||) ................................................. th e m t o m o r r o w .
. I'm a fra id th e y (n o t b e ) .................................................. v e r y p le a s e d , th e y d o n 't lik e T o m .
. ! know ... B ut I ( c o n v in c e ) .................................................... th e m h e is a n ic e g u y .
. | (k e e p ).................................................... m y fin g e rs c ro s s e d f o r y o u .
B

- H e llo , M r J e n k in s ? It's T o m B u rn e tt fr o m C r y p to . I ( b e ) ...................................................... in L o n d o n n e x t


M o n d a y . C a n w e m e e t?

- Sorry, I ( h a v e )

- Torn, hi! O f c o u rs e ! M a y b e w e c o u ld m e e t f o r lu n c h o n M o n d a y ? Say, 1 2 o 'c lo c k ... ?


lu n c h w ith o u r p r o d u c tio n m a n a g e r . H o w a b o u t la te r ?

A ro u n d fo u r?
- U n fo rtu n a te ly I ( f l y ) ....................................................t o B ru s s e ls in th e a ft e r n o o n .
- T h at's a p ity ...
- H o w lo n g (yo u , s t a y ) ....................................................in L o n d o n ?
- Till the en d o f th e w e e k .
- Let's m eet o n T h u rs d a y th e n ! I ( b e ) ..........................................
- G re a t! I'm fre e o n T h u rs d a y .
- Lunch a t 12?
- Perfect. W e ( b e ) ................................................... in to u c h !

I P rz e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i:
a. W :e m , e w szystko d o b rz e s i s k o c z y .
b. N ast pny film za czyn a si za g o d z in .
C. M c m p o m y s : z a d z w o n im y d o J im a i p jd z ie m y n a d y s k o te k .
d. Jeli m i nie p o m o e s z , ju n ig d y si d o c ie b ie n ie o d e z w .
e. M o i ro d zice z a m ie rz a j k u p i n o w y s a m o c h d .
f- Jutro w ie c z o re m id z ie m y n a k o n c e rt w f ilh a r m o n ii.
9- ! om za m ie rza o tw o rz y w a s n y in te re s ,
h

ajcz ci ko rzysta z p o c z ty e le k tro n ic z n e j. S p jrz !

b a c k fr o m B ru s s e ls o n W e d n e s d a y .

10 11. Czas przyszy Future Continuous


10.11.1. Forma twierdzca, przeczenia i pytania
Czas Future C on tin uo us ska d a si z fo rm y cza so w n ika b y " w czasie przyszym , czyli w ill be
oraz im iesow u czasu teraniejszego, czyli czasow nika z k o c w k - in g

(g e ru n d ). Taka sama forma

ob ow izu je dla wszystkich osb.


I w ill b e g o in g to th e s h o p s o o n , d o y o u n e e d a n y th in g ? -

B d n ie d u g o sza d o sklepu,

potrzebujesz czego?
T o m o r ro w a t six, Tom w ill b e a lr e a d y fly in g to N e w Y o rk . - Ju tro o

6 Tom

b d z ie ju le c ia do

N o w e g o Jorku.
W h e n I re tu rn h o m e , m y h u s b a n d w ill b e p r o b a b ly s le e p in g . - K iedy w r c d o d o m u , m j m
bdzie p ra w d o p o d o b n ie spa.

Przeczenie tworzymy, d o d a j c d o w ill sw ko przeczce n o t. P ow szechnie s to s o w a n a jest fo rm a skrcona

w o n 't Pytania zam knite tak / nie w czasie F uture C o n tin u o u s tw orzym y przez in w e rs j tj. przestaw iajc
w ill na pocztek pytania, potem staw iam y p o d m io t, na stp nie b e o ra z cz a s o w n ik z k o c w k -in g ,
na sam ym kocu s d o p e n ie n ia . Pytania otw arte tw orzym y w ten sam sp o s b - d o d a j c na pocztku
pytania zam knitego o d p o w ie d n i zaim ek pytajny: w h a t (co), w h e re (gdzie), w h y (d la c z e g o ), w h o (kto),
how m a n y / m uch (ile) itd.
I w o n 't b e w o rk in g to m o r r o w e v e n in g . - Jutro w ie czo re m nie b d p ra c o w a .
Tom w o n 't b e r e p a irin g his c a r o n his o w n . H e 'll ta k e it to th e lo c a l g a r a g e . - Tom nie bdzie
sam na p ra w ia sam ochodu. O d d a g o d o warsztatu.

W h e r e w ill Tom b e s p e n d in g his h o lid a y ? - G d zie T o m bdzie sp dza w a ka cje ?


H o w lo n g w ill y o u b e u sin g th e b a th ro o m fo r? - Jak d tu g o bdziesz k o a y s to z a z ie n k i?
W h o w ill be c o m in g w ith us? - Kto bdzie z na m i szed?

,om rrow ! - Zies iu" 1 " mi *

r ,

kt

9*

Yes, she w ill. lub N o , she, w o n 't.

o P a r k u j c y c h

t zqow an*ow onych

* - *

- < *

. - i p

jO 1 1.2. Zastosowanie
Czasu
I
'

Futu re C o n tin u o u s uyw am y:

0p,sania

czynnoci, kt ra w p e w n y m m o m e n c ie w przyszoci b dzie w tra k c ie w y k o n y w a n ia :

This time n e x t w e e k , I w ill b e ly in g o n th e b e a c h . - Za tydzie o tej porze b d lee na play.


T o m o rro w

a t 5 o 'c lo c k , T o m w i l l b e w o r k in g .

Ju tro o 5 T o m b dzie p ra c o w a .

On S a tu rd a y a t 10 , w e w ill b e p la y in g te n n is . - W s o b o t o 10 b d zie m y g ra w tenisa.

do opisania czynnoci z a p la n o w a n e j na przyszo (z a m ie n n ie z P r e s e n t C o n t i n u o u s ) :


W hat time w ill y o u r d a d b e a r r iv in g ? - O k t re j przyjedzie tw j ta ta ?
I'll be h a v in g d in n e r w ith

m y fr ie n d s to n ig h t. -

D zi w ie c z o re m zjem o b ia d z p rz y ja c i m i,

(lub I'm h a v in g d in n e r w ith m y fr ie n d s to n ig h t.)

w uprzejmych pytaniach o p la n y z n a jo m y c h , zw aszcza, g d y c h c e m y p o p ro s i o p rzysu g :

W ill you be g o in g s h o p p in g ? I n e e d s o m e s a lt. - Bdziesz sza na zaku py? P o trz e b n a jest m i sl.
W h a t time w ill y o u b e d r iv in g to w o r k ? C o u ld y o u g iv e m e a lift to th e c e n tr e ? - O k t re j
g o d z in ie

bdziesz je c h a d o p ra cy? M oesz m n ie p o d rz u c i d o ce n tru m ?

W ill you be n e e d in g a n y th in g e ls e ? - Czy b dzie pa n p o trz e b o w a jeszcze czeg o?

10 11.3. Porwnanie czasw Future Simple


i Future Continuous
Czas F u tu re S im p le w yraa je d n o ra z o w ,

F u tu re C o n tin o u s o p is u je czy n n o , k t ra

krtk" czynno przysz, o k t re j d e cyd u je m y

bdzie w tra k c ie w y k o n y w a n ia w d a n y m

w momencie m w ienia.

m o m e n c ie przyszoci.

W e w ill h a ve d in n e r w h e n M a r y a r r iv e s .

A r o u n d 7 in th e e v e n in g w e 'l l b e h a v in g

- Kiedy przyjedzie M ary, zjem y o b ia d .

d in n e r so d o n 't c a ll m e th e n .
- O k o o 7 bdziem y je k o la c j , w i c nie
d z w o d o m n ie wtedy.

F u tu re S im p le uywamy w uprzejm ych

F u tu re C o n tin u o u s uyw am y w p y ta n ia c h

probach i pytaniach:

o czyje p la n y, m a j c w d o m y le u p rz e jm

W ill y o u h e lp m e o p e n th e ja r?

p ro b o przysug lu b p o m o c :

Pomozesz mi o d kr ci ten so ik?


W you be so kind a n d ta k e this b a g fo r me?
Bdziesz tak miy j wemiesz ode m nie t torb?

W ill y o u b e s to p p in g a t m y h o u s e
to m o r r o w ? M a y b e y o u c o u ld h e lp m e
m o v e s o m e o f th e fu r n itu r e .
- W p a d n ie s z d o m n ie ju tro ? M o e m g b y m i
p o m c przenie k ilk a m e b li?
W ill y o u b e s e e in g J im ? P le a s e te ll h im to
c a li m e .
- Bdziesz w id z ia si z Jim em ? P ow ied z m u ,
prosz eby d o m n ie z a d z w o n i.

N a p o d s ta w ie ta b e lk i u z d a n ia w czasie Future C ontinuous:

to m o r r o w a t 6

o n S a tu rd a y

This tim e n e x t

m o rn in g

year

prepare for my trip


to Italy

fly to Milan

do sightseeing of
Roman monuments

Tom

watch his favourite


TV series

og in the park

relax on a tropical
beach

M y p a re n ts

have dinner with


their friends

do the shopping at
the supermarket

move to a new
house

Z ro z s y p a n y c h w y r a z w u zdania tw ie rd z c e , p rz e c z e n ia lu b p y ta n ia w czasie

Future Continuous:
a . at the shop / you / call / on your way home / ?
b. not work / at 1 2 / tomorrow / Sue / it be / Sunday / because
c. this time next year / we / move / to our new house / hope / I / that
d. talk / you / to Jim / this week / ?
e. the pupils / next week / not ottend / the spring break / because of / school
f.

to Sarah's wedding / on Sunday at 12 / we / drive

g. a cake / mum / tonight / bake


h. my sister / clean / on Sunday morning / the flat

d to p o c z q lk u jq c y c h z o o w a n s o w a n y c h

10. CZASY

g ZUp e fn ij z d a n ia c z a s o w n i k a m i w F u t u r e S i m p l e l u b F u t u r e C o n t i n u o u s :

a I hope yo u ( h e l p )

g r a n d m a w ith th e s h o p p in g .

b I ca n 't c o m e , ( h e l p ) ....................................... g r a n d m a w ith th e s h o p p in g to m o r r o w .


c W hen d a d c o m e s h o m e , w e ( w a i t ) ..................................... f o r h im w ith d in n e r .
d. I know ! I ( d r iv e ) .....................................th e k id s to s c h o o l a n d y o u ( w a l k ) .....................
e You ( d o ) ...................................... th e d is h e s to m o r r o w . I t 's y o u r tu r n .
f

W h a t (M a ry, d o ) .......................................a lo n e o n a F r id a y e v e n in g ?

g. le t's g o fo r a w a lk . W e ( t a k e ) ...................................... J a n e w ith us.


h........................................ (y o u , c a ll) a t th e p h a r m a c y o n y o u r w a y h o m e ?
i.

I'm n e rv o u s . T o m o r r o w a t n in e , I ( w r i t e ) ....................................... m y e x a m .

W e ( h e lp ) ...................................... y o u c le a n u p a fte r th e p a rty , d o n 't w o rry .

th e d o g .

10.12. Czas Future Perfect


10.12.1. Forma twierdzca, przeczenia i pytania
C /o s F u tu r e P e rfe c t tw o rzym y /a p o m o c w ill h a v e o r o / im ie s o w u b ie rn e g o p a s t p a rtic ip le , czyli
t/w

trz e c ie j fo rm y c z a s o w n ik a . ( h a ra kte rystyczn ym p rz y im k ie m d la te g o czasu jest by.


I w i ll h a v e fin is h e d th e p r o je c t b y F r id a y .
T h e f ilm w i ll h a v e fin is h e d b y m id n ig h t.

P roje kt sko cz d o p i tk u .
Film sko czy si prze d p n o c .

T o m w i l l h a v e p a s s e d a ll h is e x a m s b y th e e n d o f n e x t w e e k .

D o k o c a przyszego tygodnia

T o m z d a w szystkie sw o jo o g /a rn in y .

b y i o k re le n ie czasu m o e z n a jd o w a si z a r w n o na p o c z tk u , jak i na k o c u z d a n ia .
P rze cze n ie tw o rzym y, d o d a j c d o w ill s w k o przeczce not. P ow szechnie s to so w a n a jest fo rm o skrcono

w o n 't P yto n io z a m k n i te tak / n ie w czasie F u tu re P e r fe c t tw orzym y przez in w e rsj tj przestawiajc


w ill n a poc ztek p y ta n ia , p o to m s ta w ia m y p o d m io t, n a s t p n ie h a v e o ra z im ie s w , na sam ym kocu sg
d o p e n ie n ia

P ytania o tw a rte tw orzym y w ten sam sp o s b

d o d a j c na p o cztku p y ta n ia zam knitego,

o d p o w ie d n i za im e k lu li przysw ek w h a t (co), w h e r e (gdzie), w h y (d la cze g o ), w h o (kto), h o w m any

/ m u c h (ile) itd.
I w o n 't h a v e fin is h e d th e p r o je c t b y F r id a y .
I h o film w o n 't h a v e fin is h e d b y m id n ig h t.

N ie skocz p ro je k tu d o p i tk u
I ilm nip skoczy si przed p n o c ,

T o m w o n 't h a v e p a s s e d a ll h is e x a m s b y th e e n d o f n e x t w e e k .

Tom mo zda wszystkich

s w o ic h

e g z a m in w d o ko ca przyszego tyg o d n ia .
W h o w ill h a v e fin is h e d th e p r o je c t b y F rid a y ?
W h a t tim e w ill th e film h a v e fin is h e d ?

Kto skoczy p ro je k t d o p i tku ?

Przed kt r skoczy si ilm ?

H o w m a n y tim es w ill John h a v e c a lle d y o u b y no on?

Ile razy John zadzwoni d o ciebie d o poudnia?

10.12.2. Zastosowanie
( /o s u F u tu re P o r te d uywamy
m

(jo

opisyw a nia

sytuoc ji, gd y

pew no

czynno

zostanie

zakoczono

przed d a n y m

m om entem

w przyszoci, ktry okrelony jest ta p o m o c p rrylm ka b y


By the e n d o f the w e e k , I w ill h a v e fin is h e d this b o o k .

Skocz t ksik d o k o c a tygodnia

I hope I w ill h a v e le a rn e d a ll th o s e ru le s b y th e e n d o f th e w e e k .

M o m na dziej , / naucz si

tych w tu y tlk li h regu d o ko. a tygodnia


d o o p isaniu , ilo razy dano c/yn n o r bdzie pow trzono d o d a n e g o m om entu w przyszoci
I w ill h a v e p h o n e d Jim 10 tim e s b y n o o n .

D o p o u d n ia zadzwoni d o Jima 10 rxuy

T h at b o y w ill h o v e a s k e d m e fo r m y p h o n e n u m b e r 2 0 tim es b e fo re the e n d o f the p o rty


Zanim skoczy li im prezo, len * hopcik 2 0 m /y poprosi o m | num er telefonu.

iouttkj|qcyc.h i ioavon*owat>y*h

dstaw ie ta b e lk i u z d a n ia w c z a s ie F u tu re P e r f e c t :

Na P

finish

c o o k d in n e r

fin ish

this

w ritin g

he r

p a y o ff a ll m y d e b ts

fin d a n e w jo b

thesis
sell th e ir fla t

p re p a re th e pa rty

arrive

Tom and J e n n y

re a d in g

book

send a ll the e -m a ils

Sally

b y n e x t m o n th

b y F r id a y

b y 3 o 'c lo c k

Uzupenij z d a n ia c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo r m ie c z a s u F u t u r e P e r f e c t

o. My parents (d e c id e )............................................. to m o ve to Pozna by the e n d o f this w e e k.


b. I (repay)............................................ the m o n e y by F riday.
c We (deliver)..............................................the p a c k a g e by n o o n .
Mum (p re p a re )

d in n e r fo r 10 p e o p le by

6 o 'c lo c k .

e ' W l.............................................. a ll the p a p e rw o rk by 5 o 'c lo c k .


A/ brother and I (c le a n ).................................................the w h o le ho use by to m o rro w .
3 Amanda (g ra d u a te ).............................................. fro m university by the en d o f June.
h* They (finish).......................... _................. film in g the new Jam es B ond m o v ie by the e n d o f A u g u s t.
The guests (a rriv e )

by

7 o 'c lo c k .

bis autnor (p u b lis h )....................................................................his new b o o k by 1* M a rc h .

i] 'Uzupenij tekst o d p o w ie d n im i c z a s o w n ik a m i w c z a s ie F u t u r e P e r f e c t :
f eturn

pick up

p re p a re

do

a r r iv e

d e c o r a te

VYe
e Qfp u,.
W

ving a surprise birthday party fo r Tim. Everything is carefully planned:


........................................................
bY 12 o'i W l

;l<xk we a ................................... the cake fro m the coke shop. W e

the

shopping ^

200 .

We

c ....................................

snores by 5.00. The guests e .


iurPhse!

the

(lot by 4 .0 0 .

We

b.
d.

by 6 .0 0 . Tom f .....................................h o m e by 6 .3 0 .

"^ .p l
d la p o czq tku jq cych I zo aw on so w on ych

10. 13. 1. Forma twierdzca, przeczenia i pytania


c cos F u tu re

P e rfe c t C o n tin u o u s tw orzym y zo p o m o c q w ill h a v e bee n ......

ta r o in ie js z e g o , e ty k s o w o i k a z k h c d . k , , 9 ( g d l Toko somo ,orm o


d lo wszys Inch o s b b . C h a ra k te ry s ty c z n y m p a y im k ie m d lo , , 9 o czosu ,es, b , W cco si, >,m
c z a s o w n ik i, k t re w y s t p u j z k o c w k -in g . (Patrz: Rozdzia 10 .2 .3 .).
B y F r id a y

I " J u n e , I w ill h a v e b e e n w o r k in g f o r this c o m p a n y fo r fiv e y e a rs . - W piqtek

1 cz e rw c a m in ie 5 la t, o d kied y p ra c u j d la tej firm y.


B y 1 1 o 'c lo c k , T in a w i l l h a v e b e e n u s in g th e b a th ro o m f o r o v e r tw o h o u rs ! - O i l

min dwie

g o d z in y , o d k d T in a korzysta z a zie n ki.

by + o k re le n ie czasu m o e z n a jd o w a si z a r w n o na pocztku, jak i na kocu zdania.


P rze cze n ie tw o rz y m y , d o d a j c d o w ill s w ko przeczce not. Powszechnie stosow ana jest form a skrcona

w o n 't . P yta n ia z a m k n i te ta k / nie w czasie F u tu re P e rfe ct C o n tin u o u s tworzymy przez inwersi


tj. p rz e s ta w ia j c w ill na p o cz te k p yta n ia , potem staw iam y p o d m io t, nastpnie h a v e been oraz
im ie s w z k o c w k - in g , na sam ym kocu s d o p e n ie n ia . Pytania otw arte tworzymy w ten sam sposb
d o d a j c n a p o c z tk u p y ta n ia z a m kn i te g o o d p o w ie d n ie sw ko pytajce: w h a t (co), w h e re (gdzie),

w h y (d la c z e g o ), w h o (kto ), h o w m a n y / m uch (ile) itd.


W i l l T o m h a v e b e e n s tu d y in g M e d ic in e f o r s ix y e a rs b y 2 0 1 0 ? - Czy w 2 0 1 0 minie

6 lai,

od

k ie d y T o m s tu d iu je m edycyn?
Y e s , h e w ill, lu b N o , h e w o n 't .
W h o w ill h a v e b e e n w o r k in g f o r th is c o m p a n y f o r fiv e y e a rs b y June? - Dla kogo w czerwcu
m in ia S la t o d kie d y p ra c u je d la tej firm y?
H o w lo n g w ill T o m h a v e b e e n s tu d y in g M e d ic in e b y 2 0 1 0 ? - Ile la t m inie w 2 0 1 0 roku, od re y
T o m s tu d iu je m edycyn?

10. 13 2. Zastosow anie


D a r t .f l C o n t i n u o u s uywamy d o o p is a n ia a y n n o d , ktra d o okrelonego mome
C L "o T b g d n .

ir w o i p rs e i da ny o k.e s raosu. Z a p o m o c , . .g o a o s u . ok i . r f n d . a a

hove

8 n n nie 6 g o d n a ,

been

p lo y in g

c o m p u ...

gam e

o d kied y m d i b ra , g m g a f k o m p o te m .,.

s i . h o u .s b y

8 V

* *

Uzupenij z d a n ia o d p o w ie d n i fo rm c z a s o w n ik w w F u tu re P e r fe c t C o n tin u o u s :
a Danny (s le e p )........................................................................f o r 12 h o u rs by 1 0 o 'c lo c k .
b. It ( r a in ) ....................................................................... n o n -s to p f o r a w ee k by to m o rro w .
c. O u r baby ( c r y ) .......................................................................... fo r th re e h o u rs by 2 o 'c lo c k .

d. James (write)................................................................................ his thesis for over three years by next month.
e. My parents (io o k f o r ) ........................................................................ .... new f|a f f o r sjx m o n th s by F rid a y .
f. Jason (travel) .......................................................................... a c ro s s A s ia f o r th re e m o n th s by M o n d a y .
g. | (le a rn )

S p a n is h fo r tw o years by next F rid a y .

h. The discussion (g o o n ) ........................................................................ f o r th re e h o u rs by 5 o 'c lo c k .

Z ro z s y p a n y c h w y r a z w u z d a n i a w F u tu re P e r f e c t C o n tin u o u s :
a. I / nof study / for three years by June
b. The c o n fe re n c e / last / f o r th re e d a ys by to m o r r o w

U
c. Steve / w o rk / as a fir e m a n / f o r 1 5 ye a rs by 1st M a y
...................................................................................................................................

d. She / no t exercise / fo r th re e h o u rs by
-

8 o 'c lo c k
..........

e. A unt Betty / stay / in h o s p ita l f o r tw o w e e k s by W e d n e s d a y

f. W h o / w o rk o n th is p r o je c t f o r tw o y e a rs by S e p te m b e r?

W y b ie r z p r a w id o w o d p o w i e d :
a They w ill h a v e r e p a i r e d J w i l l h a v e b e e n r e p a i r i n g th e c a r by F rid a y,
b. The m echanic w ill h a v e r e p a ir e d / w ill h a v e b e e n r e p a ir in g the
c

c a r fo r tw o h o u rs by

o 'c lo c k .

1 w ill h a v e le a r n t / w il l h a v e b e e n le a r n in g e v e ry th in g fo r th e test by F rid a y ,

b- I w jll h o v e le a r n t / w i ll h o v e b e e n le a r n in g C h in e s e fo r o v e r a w e e k by F rid a y .
e M u m w ill h o v e b a k e d / w i l l h a v e b e e n b a k in g e v e ry th in g f o r th e p a rty by F rid a y.
f

M u m w ill h a v e c o o k e d / w i l l h a v e b e e n c o o k in g fo r o v e r a n h o u r by 3 o 'c lo c k .

9 The w o rke rs w ill h a v e p o in t e d

w ill h a v e b e e n

p a in t in g th e w h o le h o u s e b y to m o r r o w

a fte rn o o n ,

b The workers w ill h a v e p o in t e d / w ill h o v e b e e n p a in t in g th e h o u s e fo r tw o h o u rs by 4 o 'c lo c k .

i u. 14. Czasy - wiczenia podsumowujce


w ic z e n ia

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w i e d n i f o r m c z a s o w n ik a :
a . H o w lo n g ................................. (y o u , w o rk ) as a te a c h e r? - I ................................ (w ort<) os g ,

f o r o v e r 1 5 ye a rs n o w .
b . W h e n I .................................. (a rrive ) a t th e p a rty , a ll th e f o o d ................................ (a lread y / eat).
c.

I ...................................(a lw a y s / w a n t) to live in N e w Y o rk .

d . T h e s tu d e n ts ...................................

(chat) lo u d ly , w h e n th e te a c h e r .................................

(enter) the

c la s s ro o m .
e - T o m ................................. (re c o m m e n d ) us th e film h e .................................. (see) som e tim e a g o at the
c in e m a .
f.

I t ................................. (be) a b e a u tifu l d a y . The su n .................................. (shine), i t ..............................


be) w a rm . S o w e ................................... (go) fo r a p ic n ic .

g . T h e y ................................. (finish) b u ild in g th e n e w s ta d iu m next m o n th .


h . T h is tim e to m o r r o w I ................................... (fly) to R om e.

1.

O n ^ u e s d a y i ................................... (have) lu n c h w ith m y boss, o n W e d n e s d a y I ............................


h a v e ) c m e e tin g w ith M r J a c k s o n , so w e c o n s c h e d u le a n a p p o in tm e n t fo r Thursday.

I-

I .................................. (n e v e r / be] to L o n d o n . I o n ly .................................. (go) to S cotland with my


p a re^*s la s t s u m m e r. W e ................................. (fly) d ire c tly to E d in b u rg h a n d v / e ........................ .
stay th e re f o r 2 w ee ks. I t ................................. (be) a b e a u tifu l city.

U z u p e n ij d i a lo g o d p o w ie d n im i fo r m a m i c z a s o w n ik w :

- H e llo , J im ? It's ,*4ark.


- H i M a r k ! H a w a re yo u ?
- N o t b e d . A nd you? W h a t a

(y o u , be) u p to these days?

- N o th in g s p e d o i. W o rk , fa m ily . .
. Yoc b.

H o w a b o u t yo u ?

.........................(n o t b e lie v e ) iff c ............................. (just / re tu rn ) fro m a trip a ro u n d the world

- W o w ! Im p re s s iv e ! Y o u m u s t te ll m e a ll a b o u t it.
. W e ll..

First w e d ............................ (d riv e ) a c ro s s Aso in 4 * 4 s . In N o rth A m e ric a w e e .........................irer'

m o to rc y c le s and f ............................. (rid e) th e fa m o u s R o u te


(tra v e l; d o w n th e A m a z o n a n d

finally

66

In S outh A m e ric a we g .

w e h ............................ (soil) across the A tto n t.c an d up n

........................... (re
tu rn ) to E n9g ._
la n d o n bicycles: we
th e
e cc o
oa
a sts
s ts o
o tf /Avfric
a .. W
e i...........................
a lo n g th
nco
rv e
---------------------(c y c le fr o m S*c>fy# a c ro s s th e AJps a n d s tra ig h t to L o n d o n . W h ile w e k ............................ (camp) n
F ra n c e , s o m e b o d y I .............................. (s te a l) o u r b ic y c le s a n d w e m

(have) to buy new

o n e s . O u r np n ............................. (be) fu ll o f a d v e n tu re s .
- O b , I b e t. I w o n t to h e a r o il a b o u t it. '//h e n c a n w e m e e t?
- W e il, o n S a tu rd a y I o ........................
- P e rfe c t, ft p ..............................

(vis-t) m y fa m ily , s o ...

Sunday maybe?
............... (see) you. r.

!b e ) yea rs u n c e I lo s t q . ..

{I, recognise) you?


- Y o u s u re w'H. I h o v e th e d a rk e s t s u n to n e ve r

th a t w ill lo s t fo r centuries.

10 . CZASY

Wybierz p r a w id o w o d p o w ie d :

How long . . . . i n
0 .
b

d id y o u

J a n e is t h e

B r is to l?

b. have you lived

liv e
m o s t b e a u tifu l

a. have m e t

d.

girl I .... in my whole life.

b. met
at 7, don't be late,
b. starts

is s t a r t i n g

I hope
a.

e.

....

The p e rfo rm a n c e
a.

- For 5 years now.

i t ....

is n 't g o i n g

W h ile

I ....

I want to go on a picnic,

to d a y ,
to

b. isn't raining

r a in

th ro u g h

th e

park, I saw a strange-looking man.


b. was walking

a . w a lk e d
f.

a.
g.

....

A fte r I
had

W hen
a.

th e

k id s

to school

went back to bed and fell asleep again,


b. have walked

w a lk e d

I .... the flat, my husband was lying on the sofa and reading a book,
b. was cleaning

c le a n e d

h. When .... Mary? - Last Friday.


a.

d id

you last seen

b. have you last seen

i. We .... our wedding invitations yet.


j.

sent

b. didn't send

a.

h a v e n 't

I 'm

sure I .... this project by Friday.

a.

w ill h a v e

finished

b. will be finishing

U zupenij z d a n ia c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie :
study

be

p re p a re

w o rk

lo se

w a tch

in te r r u p t

have

fin is h

le a v e

0 - John.................................................................. (always) me when I'm watching my favourite soap.

b. I'm tired, I ................................................................... my project all night.


c.
d.
e.

We

painting the house by Friday.

The train to Liverpool................................................................ at 5.


W e ...................................................................guests on Saturday for dinner.

f. Last year I .................................................................. all summer for my final exam in September.


9- * .................................................................(never) in ,ove with anybody before I met my future husband
h. When I entered my flat I realised that I ..................................................................... briefcase.
L We

(already) 5 movies at the cinema this month.

I* MY d a d .................................................................. as 0 Posman for 20 years, but he retired last month.

1 1 . Czasowniki mocalne
Modal verbs
z a s o w n i i m o a ln e w jzyku a n g ie ls k im to ca n / co u ld , m a y / m ig h t, m u st (m u s tn 't), w ill / would

s ou

o ra z o u g h t to. C e c h charakterystyczn wszystkich czasow nikw m o d a ln ych jest fakt, e majq

one

w ie le zn a cz e , czasem p o d o b n y c h , i uywane s w w ielu o d m ie n n ych kontekstach. Z w izane s z wyraaniem


m o liw o c i, u m ie j tn o c i, ycze, p r b , zakazw lu b nakazw . M a j take kilka innych cech wsplnych:

w y s t p u je p o n ic h c z a s o w n ik w fo rm ie b e z o k o lic z n ik a , czyli sw ka to (tzw. b a re Infinitive).

W y j tk ie m jest

ought o:

Y o u c a n s w im . - U m ie sz pfyw a.
T h e k id s m u s t b e q u ie t. - D zieci m usz by cich o .
Y o u m a y o p e n th e w in d o w .

M oesz otw orzy o k n o .

D a v e o u g h t to b e m o r e p o lite . - D ave p o w in ie n by ba rd zie j uprzejmy.

d la w szystkich o s b m a j tylko je d n , ta k sam fo rm , nie w y m a g a j adnych kocw ek:


Y o u c a n d a n c e w e ll.

Potrafisz d o b rze taczy.

H e s a n d a n c e w e ll. - O n p o tra fi d o b rze taczy.


T h e y gn d a n c e w e ll.

O n i p o tra fi d o brze taczy.

n ie w y m a g a j uycia a d n y c h c za so w n ik w p o s ik o w y c h . W przeczeniach d o d a je m y d o nich stwko

not,

a w

p y ta n ia c h sto su je m y inw ersj. P oszczeglne fo rm y zostan o m w io n e w rozdziaach

p o w i c o n y c h k o n k re tn y m cza so w n iko m :
Y o u s h o u ld n 't (s h o u ld n o t) g o th e re . - N ie p o w in n a ta m i.
T o m c o u ld n 't ( c o u ld n o t) h e a r y o u . - Tom ci n ie sysza.
M a y I o f f e r y o u a c u p o f te a ? - Czy m o g z a p ro p o n o w a ci fili a n k herbaty?
S h o u ld I g o to th e d o c to r ? - Czy p o w in n a m i d o lekarza?

m m o g w yst p o w a w fo rm ie c o n tin u o u s , czyli b e + czaso w nik z -in g :


| s h o u ld b e g o in g n o w .

P ow inn am ju i.

H e m u s t b e s w im m in g n o w .
S h e m a y b e s le e p in g .

M u si teraz pyw a. (N a p e w n o teraz pyw a.)

O n a m oe teraz spa. (P ra w d o p o d o b n ie teraz pi.)

/ufalnv c a n (forma czasu przeszego c o u ld ) uywany jest niej opisanych kontekstach.

Do w y ra e n ia u m ie j tn o c i

9 ' -an speak S panish. - U m ie m m w i p o hiszpasku.


Tom can ride a ho rse. - Tom u m ie jedzi k o n n o .
Mary and Jenny ca n sin g b e a u t if u lly . - M a ry i Jenny p o tra fi p i knie piew a.
Can you sing? - Czy umiesz piew a?

W pieczeniach stosowana jest forma c a n 't (c a n 4 n o t ) lub c a n n o t :


I can't / cannot s p e a k S p a n is h . - N ie u m ie m m w i po hiszpasku.
Tom can 't ride a h o rs e . - Tom n ie um ie jedzi k o n n o .
Mary and Jenny c a n n o t sin g a t a ll. - M a ry i Jenny w ca le n ie p o tra fi piew a.

Wodniesieniu do przeszoci moe by uyw ana fo rm a c o u ld lu b w yraenie b e (w a s / w e r e ) a b l e t o


ovc w stanie co zrobi). C o u ld w yraa o g ln e u m ie j tn o c i, n a to m ia st b e a b l e t o o d n o s i si d o
.konkretnej sytuacji. Ponadto c o u l d czciej czy si z ta k im i czaso w nikam i jak: s e e , h e a r , s m e l l ,
taste, fe e l, r e m e m b e r , u n d e r s t a n d .
I could ride a horse w h e n I w a s a c h ild . - Ja k o dziecko p o tra fia m jedzi ko n n o .
Tom could p la y ten nis v e r y w e ll w h e n he w a s y o u n g e r . - Tom w ietnie g ra w ten isa, kiedy by
modszy.
When the a c c id e n t h a p p e n e d , I w a s a b le to h e lp th e in ju r e d p e o p le . - Kiedy zdarzy si w yp a d e k,

byam w stanie pomc rannym.


Because o f the tra ffic ja m , I w a s n 't a b le to g e t to th e m e e tin g o n tim e . - Z p o w o d u k o rk w nie
mogam dotrze na spotkanie na czas.

Wyraenie b e a b le t o zastpuje c a n / c o u ld w e wszystkich pozostaych czasach (o p r cz P r e s e n t


S im ple i P a st S im p le ) , po n ie w a ten czasow nik m o d a n y n ie tworzy form adnych innych czasw :

1 hope

I w ill be a b le to c o m e to th e p a r ty o n F rid a y . - M a m nadziej, e bd m o g a i w p i te k

no im p r e z .

So far, w e h a v e n 't b e e n a b le to d ia g n o s e th e p a tie n t. -

Dotychczas nie bylim y w stanie

^agnozow a pacjenta.

"0 p o e n i m o liw o c i uywane s zarw no czasow nik c a n , jak i c o u ld . Form a przesza ( c o u ld )


Mniejszo stopie p ra w d o p o d o b ie stw a w ydarzenia, o ktrym m ow a.
Someone s a t the d o o r . It c o u ld b e M a r k . - Kto dzw oni d o drzw i. To m oe by M a rk .

ays in G re e c e c a n / c o u ld b e fu n ! - W a k a c je w G re c ji m o g / m o gyby by fa jn e !

W od

niesieniu do przeszoci uywamy zwrotu c o u ld 4- h a v e 4 trz e c ia fo r m a c z a s o w n ik a :

' y u c u ld h a ve k ille d y o u rs e lf o n th a t m o to rb ik e ! - Sam , m oga si zabi na tym m otorze!

wied**^0^

CQn#* rno^no wyrazi zdecydowany brak moliwoci, ktry jest poparty jak dodatkow

So
roeone s a t the d o o r. It c a n 't b e M a r k ! H e 's in V ie n n a n o w . - Kto dzw oni d o drzw i To nip

"*** by Mark! O n jest teraz w W ie d n iu .


fc^ykioboe pi
d lo p o c z q tk u jq c y c h j z o a w a n s o w a n y c h

~ 247

W IE L K A G R A M A T Y K A JZYKA A N G IE LSK IE G O

D o p y ta n ia o p o z w o l e n ie , w y ra e n ia p o z w o le n ia lu b zaka zu. Uycie c o u ld


*
u p rz e jm e :
zam .cst c a n jest bardzie.
M u m , c a n I g o t o th e c in e m a ? - M a m o , m o g i d o k in a ?
Y e s , y o u c a n g o t o t h e c in e m a , b u t d o n 't b e la te . - T a k, moesz i d o kina ole
pno.

'

wrac!

C a n / C o u ld I u s e y o u r p h o n e ? - C zy m o g / m g b y m skorzysta z tw o je g o telefonu?
I c o u ld le n d y o u s o m e m o n e y , b u t I h a v e to a s k J im firs t. - M o g a b y m poyczy ci troch pienidzy
a le m u sz n a jp ie rw z a p y ta J im a .
S o r r y , y o u c a n 't c o m e in . - P rzykro m i, nie m oesz w ej.
J e n n y , y o u c a n 't w e a r a ll t h a t m a k e -u p , y o u 'r e to o y o u n g . - Jenny, nie w olno ci robi takiego
m a k ija u , jeste za m o d a .

D o w y ra e n ia p r o b y s to s u je m y z a r w n o c a n , ja k i grzeczniejsze c o u ld :
C a n / C o u ld y o u h e lp m e ?

C zy m oesz / m g b y m i p o m c ?

C o u ld y o u le n d m e s o m e m o n e y ? - Czy m g b y poyczy m i tro ch pienidzy?

D o w y ra e n ie s u g e s tii:
C a n / C o u ld w e g o to th e c in e m a to n ig h t? - M o e m o g lib y m y i w ieczorem do kina?

O fe r u j c p o m o c :
C o u ld I c a r r y y o u r b a g ? - C zy m o g p o n ie tw o j to rb ?
I c o u ld lo o k a f t e r th e k id s t o n ig h t . - M o g a b y m dzi w ie czo re m zaj si dziem i.

WICZENIA
N a p o d s t a w ie t a b e li n a p is z z d a n ia o u m ie j tn o c ia c h (lu b ic h b r a k u ) p o n i s z y c h

in th e p a s t

now

S a lly
Ted
You?

rid e a m o to rb ik e

skate

rid e a horse

s in g

speak som e

swim

dance

sing

.....................................
a . S ally . .....................................
14*
b. Ted ..

c.

1 ........

'
.................................... H i *'#****111
............ ........... .
....................................
.................. .................

French

osob

11. C Z A S O W N IK I M O D A LN E

Zamie zdania na p rz e c z e n ia :
G

Jenny c a n

c o m e

| c a n le n d

yo u

Tom

can

to

m y

t h is

A s a c h ild ,

I c o u ld

g o

g. Y o u c a n

c a r.

u n d e rs ta n d

I can o p e n

| c o u ld

o u r p a rty .

to

J a p a n e s e .

b o x.

th e

r id e
p a rty .

use

m y

p h o n e .

h.

B o w lin g c a n

be

fu n .

It c o u l d

have

It c o u l d

b e th e

b e e n

a.

I lo s t

th e

T om

p iz z a

Uzupenij z d a n ia

r o lle r s k a te s .

o n

th e

p h o n e .

d e liv e r y .

czasownikiem

k e y y e s te rd a y

c a n , could

lub b e a b le o w odpowiedniej formie:

so I (n o t o p e n ) ........................................................ the d o o r.

b. M u m ,..........................................................(1/ w ear) y o u r red dress to n ig h t? I'm g o in g o u t w ith Billy.


c.

When I entered the ro o m , I ( fe e l) .......................................................... there w as s o m e b o d y else inside.

d.

I w oke

e.

f.

I o s k e d everybody, b u t o n ly H e le n ( le n d ) .......................................................... m e so m e m oney.

g.

M a y b e

(not

up

re a c h )

.......................................................... the b o o k on the to p shelf, so M a rk h e lp e d m e.

..........................................................(we, go) to a re sta u ra n t to n ig h t? It's o n m e!

h. When I w

on th a t sun ny m o rn in g a n d I ( fe e l) ........................................................ sp rin g in the a ir.

as

a little g irl I (kn it a n d s e w ) ........................................................ - my g ra n d m a ta u g h t m e.

i.

Jason

( p la y )

j.

It

too dark - I (not re c o g n is e ) ............................................................................................. w h o was s ta n d in g a t the g a te .

w as

the p ia n o very w ell

he's really ta le n te d .

U zupenij z d a n ia o d p o w ie d n i fo r m w y r a e n ia b e a b /e to :

o. I hope I (come).................................................................... to the party on Friday.

b. Jane (never, w in )......................................................................at Scrabble against me.


c. I (always, persuade) ................................................................... mY husband Tom to agree with my ideas.
d

(you, drive) me to the airport tomorrow?

e- ^ I finish my project on time, I (take)...................................................................a *ew days off from work.


f- Before the accident happened I (d o )................................................................... 0,1 kinds of sPorts.

9- I'm sorry, but I (not co m e )..................................................................... to the m e e tin g with us.


h- Because of their working hours, my parents (not g o ).................................................................... on holidays
together for ages. My dad's a doctor and my mum's a nurse.

Ill i

'.Ut t't

h t

11,

, I J/ / 1 /> / , 4

V /" *

'/

'/ V ,

/ ' V * V , V///. j ' , / ' / /

'

i < X * /J M * >

/J
* ,

'

^^5

/ / *

'*

*> 4 * * ///<

* /* * * *

'/ / '/ > /

V /*

f t ' s * 4/, ' X V 1-'/ "*/ - *"/ y 7 ' / s ' v ' f y

i >''#4 *'

>

\ / / V $ V/ -5/,' ^

''

. .j

k-A

/ /

z V *. y / ^ l / y

V , y , V/

'4

/,

V , / z ,* / , y

f //V z 3

A.

*" {t* ***>


V v * / * V

' *V - '

'

^ "

May,

m ig th

jit rnodany m ay (forma czasu przeszego to m ig h t) uywany jest w poniszych kontekstach.


wyraenia p r a w d o p o d o b ie s tw a i p r z y p u s z c z e . M a y i forma przesza m ig h t mogq by
*

,vane zamiennie, tyle e m ig h t wyraa mniejsze prawdopodobiestwo wydarzenia, o ktrym


m owo-

Przeczenie tworzymy dodajc do m a y swko n o t, m ig h t 4- n o t ma form skrcon m ig h tn 't, lecz


nie jest ona zbyt powszechna.
W here's Tom? H e m a y b e a t h o m e o r h e m ig h t still b e a t w o r k . - G d z ie jest T o m ? M o e by
w domu lub moe na d a l by w pracy.
Tom may / m ig h t still b e w o r k in g .

Tom m oe n a d a l p ra c o w a .

Jane may / m ig h t b e fe e lin g tir e d a ft e r this m o r n in g 's te n n is p r a c tic e . - Jane m oe czu si


zmczona po porannym tre n in g u tenisa.

W odniesieniu do przeszoci uywana jest forma m a y / m ig h t 4 h ave 4 trz e c ia fo r m a c z a s o w n ik a :


He m ay have a lr e a d y s o ld th e h o u s e , b u t I'm n o t su re . - M g ju sprzeda d o m , a le nie jestem
pewno.
Josh m ay /

m ig h t h a v e a lr e a d y t o ld

his w ife th e tru th . - Josh m g ju p o w ie d z ie o n ie

prowd.
Do wyraania p r a w d o p o d o b ie s tw a i m o liw o c i w przyszoci. M a y i m ig h t m o g by uyw ane
z a m ie n n ie .

I might g o to the c in e m a w ith y o u . - M o e p jd z w a m i d o kina.


Tom m ight n o t c o m e w ith us, h e h a s a lo t o f w o r k to d o . - Tom m oe z n a m i nie p j , m a d u o
pracy.
It m ay ra in to m o r r o w . - Jutro m oe p a d a .
Dinner m ay n o t b e r e a d y y e t. - O b ia d m oe nie by jeszcze go tow y.

M ig h t uywane jest tylko w p rzyp a d ku , gdy m o w a o sytuacji n ie re a ln e j:


If I had en o u g h m o n e y , I m ig h t b u y a h o u s e . - G dybym m ia a pienidze, k u p ia b y m d o m . (ale nie
mam)

W fym kontekcie m oliw a jest r w n ie fo rm a c o n tin u o u s :


* w a y be fly in g to M a d r id to m o r r o w . - M oe p o le c ju tro d o M a d rytu ,
fa m m ight be jo in in g us f o r d in n e r . - M o e Tom do czy d o nas na k o la c j .

I
|

PytQnia o p o z w o le n ie , w yraenia p o zw o le n ia lu b zakazu, ale tylko w o d n ie s ie n iu d o teraniejszoci


Job przyszoci. Uycie m a y su g e ru je , e to czy m oem y co z ro b i jest zalene o d jakiej siy zew ntrznej.
q q "ypow iedzi bardzo grzeczne lub / i b a rd zo fo rm a ln e :
^ y I p a rk here?

Czy m o g tutaj zap arko w a?

es' y u m a y o p e n the w in d o w .

Tak, moesz otw o rzy o kn o .

Th0U m ay n o t sm o ke in h e re . - T utaj nie moesz pa li.

6 kds

ma y n o t p la y h e re . - D zie cio m nie w o ln o si tu ta j ba w i.

^ ^ . o b c e pl

,,
L .
,
dla poczqtkuiqcycb i *aowan*LQwonyCh

~25T

GRAMATYKA JZYKA ANO in .-...


WIELKA
fw czasach P e rfect, P a s t o ra z F u tu r ), zamiast

do

uu yw
yw a
a nne
e

' ( L d pojw olonw ). M M O - * * * *

i* *

jest w yraenie
y ra e n ie D
be O
u i.l ~ * -----

cou
/ c o u ld n 't.
--lda llo
I hopefI|irxwi_<ill-
be
w e d to com e to th e party. - Mam nadziej, e bd m o g a i na mDr
I w ill be allowed to come to tn e p u ,,7.
'*1) e n fe r the
ro o m . - Nie
pozwolono
e j d
ju .
^
't allowed to ( couldn't
the room.
N ie p
o z w o lo n o mi
mi w
wej
d oo pp oo kk oo ju
I wasn n e ve r b e en allowed to take part in fam ily d iscu ssio n s. - Nigdy n ie byl 0 mi wolno

c z a s o w n ik a

| have never

|
W IC Z E N IA _______
Q

Z a d a j p y ta n ia , u y w a j c may:
a.

I w o u ld

lik e

to

u s e th e

b.

I w o u ld

lik e

to s m o k e .

c.

I w o u ld

lik e t o a s k y o u

d.

I w o u ld

lik e t o

le a v e

p h o ne .

a q u e s tio n .

e a r lie r .

e. I would like to use your pen.


f.

I w o u ld

lik e

a g la s s o f w a t e r .

g.

I w o u ld

lik e t o

h.

I w o u ld

lik e

o ffe r y o u

to s p e a k

s o m e th in g

to

you

in

to

d r in k .

p r iv a te .

Zam ie z d a n ia , u y w a j c might:
a.

P e r h a p s th is m a n

b.

P e rh a p s J o h n

c.

P e rh a p s th e y k n o w

d.

P e rh a p s J a n e

is J e n n y ' s

is w a i t i n g

b ro th e r.

fo r u s a t h o m e .

w h ic h

h a s P h ilip 's

b u s to
p h o n e

ta k e .
n u m b e r.

e. Perhaps it is a mistake.
f.

P e r h a p s J a n e is h a v i n g

g.

P e rh a p s m u m

is

still

d o in g

b a th .

the shopping.

h. Perhaps Jane isn't feeling well.

y * n^

Where is Paul?

a. go shop
b. repair car in the garage
Where was Paul?
C. be asleep
d. watch TV
Where is my umbrella?
e. leave it on the bus
f. be ot your office

..................

Why didn't Tom answer the phone?


g. take a sho>wer
'
h. steep

11. CZASOWNIKI MODALNE

Zam ie z d a n ia i p y ta n ia u y w a j c m a y :

o. Am I allowed to le a v e e a r lie r ?

b.

Y o u a re n o t a llo w e d to le a v e e a rlie r.

c. S tudents a re n o t a llo w e d t o use th e lib r a r y o n S a tu rd a y s .

d. C h ild re n a re o n ly a llo w e d to p la y in th e p la y g r o u n d u n til 5 o 'c lo c k .

e. A re a ll s tu d e n ts a llo w e d t o a p p ly f o r th is s c h o la rs h ip ?

f.

Y o u a re a llo w e d to in v ite frie n d s h o m e w h e n e v e r y o u w a n t.

g. Y o u a re n o t a llo w e d to s p e a k w ith o u t p e rm is s io n .

h. C h ild r e n a re n o t a llo w e d t o s w im in th e s w im m in g p o o l.

U z u p e n ij z d a n i a o d p o w i e d n i f o r m w y r a e n i a b e a l l o w e d t o :
a.

1 hope

I (s p e n d ) ............................................ th e s u m m e r w ith m y frie n d s ,

b .................................................. (y o u , g o ) a w a y f o r th e w e e k e n d w ith m e ?
c. J im ( u s e ) .............................................. d a d 's c a r u n til h e p r o v e d h e w a s a n e x c e lle n t d r iv e r
d . T h e k id s ( p la y )

in th e g a r d e n la s t w e e k e n d b e c a u s e th e w e a th e r w a s n ic e .

/ / h e n z/e g o to th e m o u n ta in s , y o u (ski) .............................................. o n y o u r o w n

I (never, listen)

to grown-ups talking.

M u * lt l u t Vt lo

I b tijiuhi

h | | l / | ' l l I p i i V |l(H II

I /
.. i

H w

i,

|<ik>|W

*K f lM m \ i * f

M I f ! / M IW M

' I t - ,,

l-U I O fllt

-il o i u I m

-I

-I I

- i i i 1/ i '

' lt | -( m u , II

i" '

n iH H i 'lu ll'

n t-i

I'

"

..............
-

, | , ..................... (

.i,.

(|,l h ,

lilt'll'

Iv

"

tl t^ - ,|'it|- |H |* :-.|n iw tt u||iv,4 . - t f - i m p

i(
I

I/1" !" ' 't'lll' I'M*- 'MIIIH iN lllH flW M ll't *v>MHI||9 wil^vMMim

i). I ' -

i* (.......

I 1' Mil I III M ' *M ' M|l' -- t|t"H

l i l i l l l - l t o . -,| V. .'W||. Im MU l l ' W Mi

\\s\m

M - Mp l i

tv.M|, ...

m m tHi

\ \S >

>v

I,

|,.v

( A IM f N 'H

< !|im !m < l N I H * l

III"

* 1 1 |" I ' "

ll- 'l
I 1m| j *

- l'- 'T

I l w v ,;

1 H M M f lm w w M W lV l

\\m

l'H I I H M

I '

" l l '- l * M | | l ' " | -M |, v . | u , . ( m ,


t'|

|f-

h '1 -i

i h ' i I i m v '

n n

* r 'M u

fM ttit- -i-" jf | H '| |t|

i| \ \ y \

i**

1 lw v *

U 'M

1 HW vwKxwv

"VI"

'

u '* - l|

I..

l i ; *1

\ \ \ \ ^

w ill*

H* w w

l" i |m| \ i j w \\\\* m

* 4

*\V \h W $

" i*

ifo t

Iftftft

VhH HU i ||MV* f* "'l lilii l" " HvW I* i limu I H *||\ V'vVHHM iH l

N,'; WA** ;v'

I *|f.ii|i |iw|ti."-'.'M (|i| f '* H i'i i " 1 ' -(i "-'V i'Vltt

H flh if

y H,| |||IM| I'# III* M I' U |M II'H lA

V '1 H ' \V'I\

I | | | m i | t II { jjn W H m i M

M i i i m in i l l i l i i i H i\(i mmn
i | | M y * l u i w' ' m* , l

\ v( \\' i Vi\\"

,i,|| -( > \

> \ w

s "'Ax'

\ " um
V

'

^ 'I v "

'1

' 'V

\] |\

v.-nm *l mi p 1w \\

' I '

" i' ' \ '

II1' '

i\\

IV ''' H

W : M M W .'A

W B ft V**
I
- tv'
v \ > VA ''v' >

V*

l|

V'

' H "
V V " M' V

'H

m
^

"

" " A

.........

\\
i o U(10 i:. g i v

v ''' ' '

:v

\\v ' tU V *

\ \ \

v H

VN

'

\\

V ? H

' Y

\ iv ^ m '

' N

V v %' iv

11. C Z A S O W N IK I M O D A L N E

, c d /y m u s t ' H a v e to dotyczy tylko zda tw iordzqcych, N ie


^ "

dotyczy przecze a n i pyta,

,, m u s t w ni< h i)io w ystpuje / ustpuje g o w tedy h a v e to , ktro zachow uje su;jak n o rm a ln y

l wymaga uycia c zasow m ka p o s ik o w e g o , a w tr/ocoj oso bie li< /b y pojedynczej w czasie


^asowniK
i
sent S im p le zmienia si w h a s to .

don't hm'6 1 9 o sc*1 0 0 ^ l o m o r r o w / '* s a n a tio n a l h o lid a y .

N ie musz i ju tro d o szkoy,

10S,*wi<to narodowe,
H o

h a s

to be there.

M usi tam by.

Po you have to be a t the s ta tio n a t six?

Musisz by na stacji o

6?

pocs M ary have to p r e p a r e h e r p re s e n ta tio n f o r to m o r r o w ?

Czy M a ry m usi przygotow a

prezentacj na utro?
Tom doesn't have to c o m m u te to w o r k , b e c a u s e he liv e s in th e c ity c e n tre ,

lo m nie m usi

dojeda do pracy, poniew a m ieszka w centrum .


Have to stosowane jest we wszystkie h </a s a c h i lo rm a c h , m u st o d n o si si tylko d o teraniejszoci.
Did you have to a tte n d th a t s tu p id tr a in in g session?

M u sia a uczestniczy w tym g u p im

szkoleniu?
I hope I w o n 't h a ve to d o th a t.

M a m nadziej, e nie !>d m u sia te g o robi.

WICZENIA
Q

Dokohcz z d a n ia u z y w a jq c m u s t i o d p o w ie d n ie g o z w r o tu :
take a p a in k ille r

g o to b e d

have

a snack

buy a new dress

h u rry u p

r e a d it

m e e t a g a in

d o th e la u n d r y

a. I'm tired. I .....................................................................................................


b. f have nothing clean to wear. I ......................................................................................................
c. It's a great book. You......................................................................................................
d. I have a terrible headache. I ......................................................................................................
' I* was wonderful to see you! W e ................................................................................ ...................soon.
^ I ............................................................................................. I c a n 't w ear this o ld on e lo r Jim 's party.

9 I'm starving. I ......................................................................................................


h We'll be late. W e ......................................................................................................

U zd a n ia d o ty c z q c e s z k o y , u y w a jq c h a v e t o :
ln my school.
a students

wear uniform s

b students - be quiet d u rin g the lessons


j he teacher - praise the students
f

ihe teac her

be patient a n d u n derstan ding

,,vmyi>ody

students - d o their h o m e w o rk
jf students
^udnnts

keep the classroom clean

not bring all their b o o ks to school every cloy


com e to school o n tim e

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n ie j fo r m q h a v e to :
a ........................................................ (I, d is c u s s ) m y p r o je c ts w ith y o u ?

b . W e (n o t g o ) ...................................................... to th a t s tu p id tr a in in g s e s s io n to m o rro w .
c . | ( w a l k ) ...................................................... th e d o g y e s te rd a y b e c a u s e m y b r o th e r is sick.
d . A s a c h ild , I (ta k e c a r e ) ...................................................... o f m y little b r o th e r a n d sisters.
e ........................................................ (y o u , be ) h o m e b y m id n ig h t ?
f ..........................................................(I, a p p ly ) fo r s p e c ia l p e r m is s io n to r id e th a t m o to rb ik e ?
g . W h e n m y d e b it c a r d w a s s to le n I ( g o ) ....................................................... to th e b a n k a n d get it blocked
h. W h y

(y o u , c h a n g e ) y o u r h o lid a y p la n s f o r th is y e a r?

U z d a n i a z m u s t w o d p o w i e d n i e j f o r m ie :
a . I'm su re T o m w ill pa ss th e e x a m .
b . I'm s u re B ill h a s a lr e a d y b o o k e d a ta b le f o r us.
c.

I'm su re D ia n e d id n 't d o su c h a c ru e l th in g .

I'm s u re B o b w a s n e rv o u s b e fo re fly in g fo r th e firs t tim e .

e . I'm su re S a n d ra d id n 't d o th a t e x e rc is e o n h e r o w n .
f.

I'm su re M r S im p s o n lo v e d his w ife d e e p ly .

g . I'm su re y o u re a d th a t b o o k ! E v e ry b o d y d id !
h. I'm s u re T im d id n 't ta k e y o u r p e n . I d id !

U z d a n ia z r o z s y p a n y c h w y r a z w , u y j c z a s o w n i k w w o d p o w i e d n i e j fo rm ie :
a

y e s te rd a y / I / to w o rk / n o t h a v e to g o

b . a ll w e e k e n d / h a v e to c h e c k / th e te a c h e r / th e tests
c . th a t film / y o u / a b s o lu te ly / see / m u st
d

a n irre s p o n s ib le / Jim / n o t h a v e d o n e / th in g / s u c h

e- t o h o s p ita l / n o t h a v e to ta k e / th e in ju re d m a n
f.

s in c e / g la sse s / I / be fiv e / I / h a ve to w e a r

g . w h a t / h a v e to d o / I / p e rm is s io n / to g e t
h. these pills / I / every d a y / h a ve to ta ke / exercise / a n d / d o

C Z A S O W N IK I MODALNE

| need

to go home.

- M u sz i d o d o m u .

Po you n e ed to g o h o m e ? - M u sisz i d o d o m u ?

Job czasownik m o d a ln y n e e d z a c h o w u je w szystkie cechy ta k ic h czasow nikw :


| need ask J e n n y f o r h e r o p in io n . - M u sz zap yta Jenny o zdanie.
Need I d o o v e rtim e ? - C zy m u sz zo sta p o g o d z in a c h ?

Wformie pytajcej nie w yst p u je je d n a k zbyt czsto. B ard ziej pow szechna jest jego fo rm a przeczca, czyli
needn't - oznacza o n a b ra k k o n ie c z n o c i, p o d o b n ie ja k n o t h a v e to.
You n e e d n 't w o r k o v e r tim e . - N ie m usisz p ra c o w a p o g o dzina ch,
You n e e d n 't w o r k o n S a t u r d a y . - N ie m usisz p ra c o w a w sobot.
They n e e d n 't le n d h im th e m o n e y . - N ie m usz poycza m u pienidzy.
Tom n e e d n 't h e lp m e . - T o m n ie m u si m i p o m a g a .
You n e e d n 't ta k e a n u m b r e lla - it 's s u n n y ! - N ie musisz bra p a ra so la , jest sonecznie!

'V odniesieniu d o przeszoci u y w a m y n e e d n ^ t *f h a v e -+- tr z e c ia fo r m a c z a s o w n ik a :


You n e e d n 't h a v e c a lle d f o r th e a m b u la n c e - it w a s just a b ru is e . - N iepo trze bnie zadzw onie

po karetk - to by ty lk o s in ia k .
You n e e d n 't h a v e c le a n e d t h e f lo o r , it 's d ir t y a g a in a lr e a d y . - N ie m usiaa my p o d o g i, uz

1tok jest
U* 9 a !

b ru d n a .

You must...

M usisz ...

Y o u h a v e t o ...

M usisz ...

Y o u d o n 't h a v e t o ...

N ie musisz ...

You n e e d n 't...
You mustn't ...
You needn't have done

N ie musisz ...
N ie w o ln o ci ..
N ie p o trz e b n ie co z ro b ia ...

W I E L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G IE L S K IE G O

WICZENIA

p s z z a k a z y d o t y c z q c e s z k o y , u i y w a j q c m ustn 't:

At school
a . sm oke
b . ru n in th e c o rrid o rs

c.

p la y w ith m o b ile p h o n e s d u rin g classes

..........

d . e a t d u rin g classes
e . lig h t w ith cla ssm a te s
f.

b e ru d e to te a ch e rs

g . w rite o n desks
h. ta lk w h e n th e te a c h e r is ta lk in g ..................... .................................................................................

N a p is z z d a n ia z m ust n a p o d s ta w ie n a p is w :
a . N O S M O K IN G
b . D O N 'T FEED THE A N IM A L S

..................................................
............................. ......................................................................

c. SPEED LIM IT 3 0 M P H ..........................................................................................................................


d . N O PHOTOGRAPHS

....................................................................................................

e . N O LEFT T U R N

....................................................................................................

f.

....................................................................................................

D O N 'T W A L K

g . D O N 'T D R O P LITTER

.....................................................................................................

h . SILE N C E

.....................................................................................................

i.

N O P A R K IN G

.....................................................................................................

f.

D O N 'T W A L K O N GRASS

....................................................................................................

U z u p e n ij z d a n ia n e e d n 't lu b n e e d n 't h a ve :

a . It's S a tu rd a y to m o rr o w , yo u ( g o ) .....................................................to w o rk .
b

Y o u ( c a l l ) ...................................................... f r

I m a n a g e d w ith o u t h im .

You

(te ll) ............................................... m u m I w a s s ic k ' n o w she kee ps c a llin g m e 1 0 tim e s a day.

You

( w a s h ) ............................................... the d is h e s , I w as s u p p o s e d to d o it.

T o m (run)

Y o u ( s ta y ) .....................................................so *o n 9 a t w o r ^ th e d e a d lin e w as m o v e d to next m onth.

Y o u (d o )

you

................................................. f r the le c tu re - it w a s c a n c e lle d a n y w a y .

the s h o p p in g , I b o u g h t e v e ry th in g ye ste rd o y.

( d r iv e ) ............................................... m h o m e , I'll ta ke a ta xi.

11. CZASOWNIKI MODALNE

W y b ie r z p r a w i d o w o p c j :
a . It's o cash c h e c k o u t o n ly . Y o u

b.

must / needn't

The p e rfo rm a n c e w a s c a n c e lle d . W e

c. It's n o th in g s e rio u s . Y o u

p a y in c a s h .

needn't / mustn't

d o n 't have to / mustn't

h u rry .

c a ll f o r a n a m b u la n c e .

e. Y ou

needn t have tqk.en_y.cqn t have taken o u t a lo a n , yo u


don't have to / d o n 't need c a ll m e 1 0 tim e s a d a y !

f. Y ou

mustn't

d. You

g. W e

needn't

don 't have to

u se th e o v e n w h e n I'm n o t a t h o m e .

must

p a y h ig h e le c tric ity b ills b e c a u s e w e a re h a rd ly e v e r a t h o m e .

h. The film s ta rts in o v e r a n h o u r . Y o u


i.

The kid s a re s le e p in g . Y o u

j.

needn't

mustn't

c o u ld h a ve a s k e d m u m fo r m oney.

mustn't

m ustn't / needn't

d o n 't have to

h u rry .

m a k e a n o is e ,

a s k f o r m y v is a e x te n s io n yet.

! Przetumacz na jzyk angielski:


a. N ie m u s ia e m w i c a e j r o d z in ie , e s tra c ia m p ra c .

b. N ie m u sisz ju tr o o p ie k o w a si Suzy, z o s ta n ie m y w d o m u .

c. W ty m m ie c ie n ie w o ln o u p r a w ia h a z a rd u .

d . N ie w o ln o p r o w a d z i s a m o c h o d u , p r z y jm u j c te ta b le tk i.

e. W ty m k r a ju k o b ie to m n ie w o ln o p o k a z y w a s w o ic h tw arzy.

f.

P ani J e n k in s p rz e c h o d z i n a e m e ry tu r , w i c m u s im y p o s z u k a z a s t p s tw a .

g. N ie m u s is z o d w ie d z a m n ie c o d z ie n n ie .

h . N ie m u s is z tu m a c z y k a d e g o s o w a . T ro c h z n a m h is z p a s k i.

WIELKA O K A M A I . -

ht to
j i ''h o u lc l
Ciosownik doln,

. i , rodf , o p f " ki! ,e; *


U
..

.
_______ .

^ ^

j^ , 0 n a t a (ok np o io s .)

I- N e le
Ie,mn s k r c o n a : s h o u ia n ..

D ,. ,in p n i

pp

, ^

P rz e c ie I w o ,,,,, dod< %

d o le k a rz a , k ie p s k o w y a la d o

si wicej uczy, za tydzie ma egzamin.


i..
*, 5tntn sDelniona w przeszoci u y w a m y s h o u ld + have
Gdy mwimy o powinnoci, ktra n,e zostaa spetmo

4- trzecia
You

form o czaso w nika.

should hove fold me Ih*

. , . ,
Iro ti- - Rzwiniene by p o w ie d z ie m i

j_

prawd

Tina should have gone to the d o c to r e a rlie r. - Tina p o w in n a b ya .sc w cze n ie , d o leka rza.

oczekiwanie w stosunku do przyszoci lub gdy co me spenia naszych oczekiwa:


Everything should end h a p p ily . - Wszystko powinno si szczliwie skoczy.
Y o u 've been w o rkin g h a rd. Y ou should pass this e x a m . - C i k o p ra c o w a a . P o w in n a zda ten
egzamin.
M a ry should be here no w , she's late a g a in ! - Mary powinna by tutaj teraz, znowu si spnia!
The ta x i should a lre a d y be here. - Takswka ju powinna tutaj by.

Czasownik ought to ma identyczne znaczenie co s h o u ld , jest jednak duo rzadziej uywany


w jzyku potocznym. Jako jedyny ze wszystkich czasownikw modalnych wystpuje ze swkiem to.
W przeczeniach swko not pojawia si przed to: o u g h t n o t to
You ought to be m ore p o lite . - Powiniene by bardziej uprzejm y.
You ough! tT h a v e T o ld m J t h J W h w h e n ^ a s k e d y o
' k ,mWi d n a u c z VcielL
kiedy ci spytaam.
^ U* ~ ^ o w in 'e n e b y p o w ie d z ie m i prawd,

w ic z e n ia
N ap isz ra d y d o p o n i s z y c h sytu a cji u v w /
C|1' u*>rw a I V c z a s o w n ik a s h o u ld ta lk

9 0

i -

a. I have a headache.

I. U -

(r io n d s

ta k e a p a in k ille r

9 to s le e p e a r ly

ta k e a t a x i

b. I don't have any money.


C 1 wil1 be late lor work,
d. I'm too fat.
e- I'm tired.

f* 1 haye problems at work.


tit

? ! 9e bad morks a! school

<0

dl POwqikulacvch ,

tu

"

t*

c za s w n ik i m o d a ln e

rozsyPanych wy ra z w u zdQnia:
ou / m ore / d riv e / s h o u ld / c a re fu lly

always / you / tell / th e tru th / s h o u ld


' mony / no t e a t / so / yo u / s h o u ld / sw eets

rive / sho uld / a n d / y o u / n o t d rin k

e people / th in k / sp o rts / I / s h o u ld / m o re / d o
t

read / leorn / yo u / b o o k s / s h o u ld / E n g lis h / th e la n g u a g e / to


you / see / the p o lic e / s h o u ld / w h e n / a n a c c id e n t / c o ll / you

I, t / cold / be / w a rm / y o u / p u t o n / s h o u ld / b e c a u s e / a sw ea ter

U zu p e n ij z d a n ia f o r m q s / io u / d ( n o t ) h a v e :
a You (90) ..................................... to
b.

d o c to r e a rlie r as I to ld y o u to d o .

M ary ( q u it) ....................................... h e r o b m o n th s a g o .


You (not e a t ) ...................................... so m a n y sw eets. N o w o n d e r y o u 're fe e lin g sick.

d You (c o m e ) ......................................to m e w h e n y o u h a d a p ro b le m .
e Tom (not t a k e ) ...................................... th e c a r w ith o u t p e rm is s io n .
f. You ( c o m e ) ......................................to th e p a rty . It w a s g re a t!
g. W e ( h e lp ) ......................................h im , he n e e d e d us.
h You (not b o r r o w ) .................................... so m u c h m o n e y , n o w o n d e r yo u ha ve s o m u c h d e bt.

U z u p e n ij z d a n ia fo r m q o u g h t n o t t o :
a The n e ig h b o u rs w e re c o m p lo in g , y o u ( lis t e n ) ...............................................to th e m u s ic so lou d.
b. D ad w as a n g ry , yo u ( p la y ) ..................................................................... fo o tb a ll in th e g a rd e n .
c.

I g o t m u g g e d . - Y o u ( w a lk ) ..................................................................in th e p o rk o t n ig h t.

d.

He c h e a te d o n m e . I ( t r u s t ) .................................................................. h im .

e. I g o t a tic k e t fo r s p e e d in g . I ( d r iv e ) ....................................................................s o fa st.


f.

B obby b ro k e T o m 's m p 3 p la y e r. H e ( s w im ) ................................................................................... w th it.

P rz e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i:
a. P ow inna b y a m i z a u fa ,
b

W szystko p o w in n o si d o b rz e sko c z y .

I o w in n a m m ie w y s ta rc z a iq c o d u o p ie n i d z y , e b y k u p i t s u k ie n k ,

P ow inien e b y b y o stro n ie js z y , b a w i c si n o y c z k a m i,

e. P ow inn im y b y li z a d z w o n i p o k a re tk , k .e d y z o b a c z y li m y w y p a d e k
I.

N ie p o w in ie n e b y m w i d o n ie j w te n s p o s b , te ra z p o w in ie n e iq p rz e p ro s i ,

P o w in n a m sko czy p ro |e k t d o p i tk u .

T o m p o w in ie n b y te ra z w d o m u i p o m a g a m i w p r o c a c h d o m o w y c h .

km m a T Y K A j z y k a a n g ie ls k ie g o

W in

1 1 . 6 .

C z o s o w n ik

w ill

__

u y w a n y je s t p rz e d e w szystkim d o w y ra e n ia przyszoci. Z o s ta o n szczeg ow o omwiony

Futur $imple. N ie na ley z a p o m in a je d n a k , ze jest o n czasownikiem


b e z o k o lic z n ik a bez to, nie jest ko n ie c z n e sto so w a n ie w raz z mm adnych

w ro z d z ia le p o w i c o n y m c z a s o w i
m o d o ln y m

w y m a g a u ycia

c z a s o w n ik w p o s ik o w y c h , p y ta n ia tw orzy si przez inw ersj itp. W o d n ie s ie n iu d o przyszoci wyraa


o b ie tn ic e , d e k la ra c ie . a rn h u

W ill

w y ra a p o z a ty m :

z a o e n ie , p ra w ie p e w n o :
T h e b e li i$ r in g in g . T h a t w i l l b e T o m .

Kto d z w o n i d o drzw i. T o p e w n ie Tom

w o l , c h w y k o n a n ia c z e g o :
I f y o u w i l l b e so n ic e a n d h e lp m e c a r r y th is b a g .

Jeli zechcesz by tak m iy i pomoesz mi nie

t to r b .

p ro b y , zw a szcza , g d y jestem y z iry to w a n i:


W i l l y o u p le a s e b e q u ie t f o r a m in u te ?

Czy m g b y by przez c h w il c ic h o ?

W IC Z E N IA
P r z e t u m a c z n a j z y k a n g ie ls k i:
a . C zy m g b y prosz ciszy m uzyk? P rb uj p ra c o w a .

b . To p e w n ie d o s ta w c a pizzy! O tw o rz drzw i.

c. C zy m o g a b y przesta za m n q c h o d zi? To irytu j ce ,

J e s te m

p e w n a , e syszaa, e ze rw a a m z B ortem .

Jeli byby tak m iy i z ro b i d la m n ie zakupy.

Komu d zw o n i te le fo n !

i o p e w nie m j!

,1.7. Czasowniki modalne - .


podsumowujcy
'enia
L ic z e n ia

Zam ie c z a s o w n ik i n a f o r m c z a s u p r z e s z e g o P a s S i m p le :
a. You can g o to th e c in e m a w ith y o u r frie n d s .
b. You have to b e q u ie t d u r in g th e le s s o n .
c. You s h o u ld g o to th e d o c t o r a b o u t th a t h e a d a c h e s ........................
d. Suzy m ay b e rig h t.
e. You m ust lis te n to y o u r te a c h e r s .............................................. ..................
I. You n e e d n 't g o to th e s h o p ........................................................ ..................

g. We m ust b o r r o w s o m e m o n e y fr o m o u r p a re n ts .

.................

h. Tom c a n 't p la y th e g u ita r ................................................................................

P rz e tu m a c z n a j z y k a n g i e l s k i :
a. Powinna p rz e p ro s i m a m i p o w ie d z ie o z b ity m w a z o n ie .

b. Nie p o w in n a b y a ej o k a m y w a .
c. Nie m u s ia e p rz y je d a p o m n ie n a s ta c j .
d. Musisz by bardzo ostrony, prowadzc sam ochd w nocy.

e Czy mogabym zada ci pytanie?


Kto dzwoni do mnie w nocy, to musia by Tom.
9 Mogam do niego zadzwoni, ale nie chciaam.
^e wolno ci otwiera tej szuflady.
'7y ^ ^ s z moga poyczy mi troch pienidzy?
1 Czy musiae by taki niemiy?

Nastpstwo czasw i mowa


zalena Sequence of tenses
and reported speech
12.1. Naspstwo czasw_____________________
N a s t p s tw o czas w sto so w a n e jest w zdaniach podrzdnie zoonych oraz w mowie zalenej. Polega
n a c o fn i c iu " czasu uyte go w zda niu podrzdnym. Cofnicie" to zaley o d czasu uytego w zdaniu
g w n y m , a d o k a d n ie j o d czasu, w ktrym wystpuje czasownik raportujcy.
I k n o w T o m lik e s f o o t b a ll. - Wiem, e Tom lubi pik non.
z d a n ie g w n e I k n o w : P r e s e n t S im p le
z d a n ie p o d rz d n e T o m lik e s fo o t b a ll: P r e s e n t S im p le
I k n e w th a t T o m lik e d f o o t b a ll. - Wiedziaam, e Tom lubi pik non.
z d a n ie g w n e I k n e w : P a s t S im p le
zd a n ie p o d rz d n e T o m lik e d fo o tb a ll: P a s t S im p le

przykadach wida, e jeli czasownik w zdaniu nadrzdnym jest w czasie przeszym, czas
zdania podrzdnego zmienia si z teraniejszego na przeszy, cofa si". Naley zauway, e w jzyku
polskim czas zdania podrzdnego, a tym samym znaczenie, nie zmieniaj si. Oto przykady:
I k n o w J u a n is S p a n is h . - Wiem, e Juan jest Hiszpanem.
I k n e w J u a n w a s S p a n is h . - Wiedziaam, e Juan jest Hiszpanem.

pow yszych

I k n o w J e n n y is p la y in g te n n is . - Wiem, ze Jenny gra (teraz) w tenisa.


I k n e w J e n n y w a s p la y in g te n n is. - Wiedziaam, e Jenny gra (wtedy) w tenisa.
I k n o w th a t Tom b o u g h t a c a r. - Wiem, e Tom kupi samochd.

| k n e w th a t Tom h q d b o u g h t a c a r. - Wiedziaam, e Tom kupi samochd.


| k n o w Ja n e has b e e n to C h in a . - Wiem, ze Jane bya w Chinach.
I k n e w Ja n e ho d b e en to C h in a . - Wiedziaem, ze Jane bya w Chinach.
Wiem, e Jim przy|dzie na kolacj.
I k n e w Jim w p u ld c o m e to d in n e r.
Wiedziaam, e Jim przyjdzie na kolacj.

I k n o w Jim w ij) om to d in n e r.

C zaswnki modalne rwnie zmieniaj ormy na przesze:


I k n o w o te ve fljD rid e a h o rse .
Wiem, ze Steve potrafi jedzi konno.
I k n e w Steve
rid e a h o rse .
Wiedziaam, e Steve potrafi jedzi konno.

12. NASTPSTWO CZASW I M O W A Z A L E N A

n t a b e lo p r z e d s t a w i a z m i a n y , j a k i e z a c h o d z w

p o s z c z e g ln y c h c z a s a c h , je li c z a s o w n ik r a p o r t u j c y

ST -2 1
Present Simple

'p re s e n t

P ast

Past S im p le

Continuous

Past C o n tin u o u s
Past P erfe ct

Simple

post Continuous

'P r e s e n t

Perfect

Past P e rfe ct C o n tin u o u s

Past P erfe ct

'Present Perfect C o n tin u o u s ,1

Past P e rfe c t C o n tin u o u s

! Past Perfect

Past P e rfe c t

Past P e rfe c t C o n tin u o u s

Past Perfect C o n tin u o u s

Future S im ple

F u tu re in th e Past (w o u ld )

c o u ld / b e a b le to

w o u ld

could
would
might

h a d to

z k iin , a d y f " . wjtp


l s,
Zosody nastpstwa czasw n ie o b o w i
^su,

np.

o p raw ach fizyki,

r e

g ro rn

'
E o rth g o r o u n d .h e
I knew the E a rth g o e s r o u n d th e sun.

e Z ie m ia kry

ZM W > W

Soca.
j

S toco

Z a m ie z d a n ia stosujc nastpstw o czasw :


a.

I k n o w T o m lik e s K a te . I k n e w .......................................................................

b. I think it is a good idea. I th o u g h t........................................................


c.

I m s u r e T o m w ill c o m e w ith us. I w a s s u r e ..............................................................

d . M u m k n o w s I w a n t t o g o s k iin g . M u m k n e w ..........................................................
e.

M y b o s s th in k s t h a t I a m ill. M y b o s s t h o u g h t ........................................................

t.

E v e r y b o d y k n o w s I c a n p la y g o lf w e ll. E v e ry b o d y k n e w ....................................

g . I h o p e y o u w ill h e lp m e . I h o p e d ......................................................................
h . I a m g la d y o u lik e m y p re s e n t. I w a s g l a d ................................................................
i.

I b e lie v e T o m is r e lia b le a n d h o n e s t. I b e l i e v e d ....................................................

j.

I a m a f r a id y o u a r e w r o n g . I w a s a f r a i d ...................................................................

k . W e k n o w Ted h a s g o n e to th e s h o p . W e k n e w .......................................................
I.

T o m is s u re w e w ill g e t th e jo b . T o m w a s s u r e ........................................................

D o k o c z z d a n ia , k o r z y s t a j c z p o d a n y c h w c u d z y s o w iu in fo r m a c ji:

a . 'J a n e w ill c o m e t o n i g h t / I t h i n k .....................................................................


b . 'T o m a n d S u e w ill c o m e to v is it u s / W e w e re c o n v i n c e d .................................
c . 'J e n n y lik e s ro s e s th e m o s t / I r e m e m b e r ..................................................................
d . 'T o m h a s f o u n d a n e w j o b / W e h a v e h e a r d ..........................................................
e . 'I w ill fin is h th e p r o je c t o n t i m e / I w a s s u r e .............................................................
{.

'I c o n d o th e s h o p p i n g / B o b s a i d ....................................................................

g . 'I t w a s n 't a n a c c i d e n t / E v e ry b o d y k n e w ....................................................................


h

'W e h a v e t o p a y th e b i l l / T o m r e m e m b e r e d ..........................................................

j.

'T o m w o n th e l o t t e r y / W e k n o w ....................................................................

'I 'm h a p p y to see y o u / I s a i d ....................................................................

Zdania tw ierd zce w m owie za le n e j


1 2 -
wczeniej nastpstw o czasw sto so w a n e jest p rzede wszystkim w m o w ie zalenej, w ktrej

0 ^ '^ Wytacza, re la cjo n u je czyj w yp o w ie d :


M wo iniezalena:

Tom 5ys: * m *'rec^

Tom s a y s: * m tir

^om mwi: Jestem zmczony."

t
-
I $

n ^L

Bob soys: 'Je n n y w e n t to L o n d o n .' - B ob m w i: J e n n y p o je c h a a d o Lo ndyn u."

Mowo zaleno:

Tom said he w a s tire d . - Tom p o w ie d z ia , e jest zm czony.


Bob said th a t J e n n y h a d g o n e t o L o n d o n . - B o b D
in
i
p oow w
te d^ ziat,
ze Jenny
p o |e c h a a d o Londynu.

r : ~ r :~

j j j .

, ^

ae ,,

zr

w m o w ie ; o t e i e | w o d ie : . nJ

do

'I must go to the d o c t o r . ' - M u sz i d o leka rza.


Tom said he h a d to a o to th e a
d0
o cCt i0
o rr ~ ,o m p o w ie
d
j zia ,
i ze
. m usi i d o lekarza.

IW mowie zalenej zmianie ulegaj te zaimki i przyswki.


-

th a t d a y

th e d a y b e fo r e

th e n e x t d a y / th e f o llo w in g d a y

th e f o llo w in g w e e k / m o n th

nt week / month:
!o ye a r a g o

th e p r e v io u s w e e k / m o n th

jKere

th e re

I >w

'

'

a y e a r b e fo r e

th e n

th a t

th o s e

i * --"

i,.

lo b in to rv ie w t o d o y . '

;ra*w,,

ro
/m
I O oWw ** a pra<
!> <
>)

Id d z ii no rozm ow o proc.

,oiobinerviewthotdoy-

T m

i ^

%
W p o t m arried a y ea r a g o .'

P o b ro liirn y si,? ro k temu

Suzy and Jim la id th e y h a d got m a r r ie d a y e a r b e fo r e


rok wc/.einiej.
*

C
Jlm N ie d z ie li,
* Ji

G w n y m i c z o io w n ik a m i ra p o rtu j c y m i z d a n ia tw ie rd z c e s s a y oroz te ll p.

n,mi i--.t fo k l, / w m o w ie zalenej t e ll w y m a g a zowsze uycia d o p e n i. , ds,awov'q r6niCg


(W;* oj o s a y i te ll w ro z d z ia le 12 .5 .)
^ n,enio
zaimka lub rzea J ^ | rf
Tom s a id ( th a t) h e w o u ld c o m e to m y p a r t y . - Tom p o w ie d z ia e przvid
T o m s a id to m e t h a t h e w o u ld c o m e to m y p a r ty . - T o m p o w ie d zia * " ^
irnprH
im p re z
K Pojdzie no
M a r y f o ld m e she lik e d T o m a lo t. - M a ry p o w ie d z ia a m i, e bardzo lu b i Toma

Inne c z a s o w n ik i ra p o r tu j c e to : d e c la r e (o w ia d c z a ), s ta t e
s u g g e s t (s u g e ro w a ), r e p o r t (d o n o s i , z d a w a ra p o rt).

(stwierdza)

p ro m i , L

W IC Z E N IA

N a p is z z d a n i a w m o w ie z a le n e j:
a . H e w e n t to a n Ita lia n re s ta u ra n t yeste rda y. T o m s a i d ............................
b. I'm n o t fe e lin g w e ll. M a ry to ld m e ..........................................................
c. I m u s t ru n b e c a u s e I'm la te . Jake s a i d ...............................................................
d . W e 'v e b e e n to a c o n c e rt. M a ry a n d Jen ny s a i d .........................................................

e. T h e c a k e tastes w o n d e r fu l. K a te s a i d ................................................................
f.

M u m d id th e s h o p p in g a n d c o o k e d d in n e r. Ben to ld m e .....................................

g . W e a re g o in g to th e c in e m a to m o rr o w . M y p a re n ts s a i d .......................................
h . I d o n 't k n o w P a u l v e ry w e ll. S a lly to ld m e ................................................................
i.

I a m h a v in g a s h o w e r. Ja n e s h o u t e d .................................................................

I h a v e a lw a y s w a n te d to h a v e a d o g . J im m y to ld m e ..............................................

N a p i s z z d a n i a w m o w i e z a le n e j, z w r u w a g n a p o d k r e lo n e c z c i:
a . It's rn y b ir th d a y to d a y . T o m s a i d ..................................................................
b . W e w e n t to th e c in e m a y e s te rd a y . M y frie n d s s a i d ...................................................
C, W e 'r e g o in g c a m p in g to m o r r o w . T o m a n d S teve s a i d ...........................................
d

I h a v e a n e x a m next. w e e k , lo r n s a i d .................................................................

(*, I w a s ill last w e e k . M y b ro th e r to ld m e .................................................................


f.

It h a p p e n e d a y e a r

ago.

B ill s a i d ..................................................................

g . I'v e liv e d h e m a ll m y life , lin a s a i d ..................................................................


h

I b o u g h ! th is b o o k o n M o n d a y . R o b e rt to ld m e ..........................................................

l b'Cyy<a<i),

12. NASTPSTW O CZASW I M O W A ZALEN A

Pytania w m ow ie z a le n e j_______________________
M pytaniach w m o w .e z a le z n e j n a le y zaw sze p a m i ta , e m a j o n e szyk z d a h tw ierd zcych ,
*

n.e w y s t p u je w n ,c h in w e rs ja p o d m io tu i c z a s o w n ik a p o s ik o w e g o . C a e orzeczenie

p y t a j c y c h

nojdoie * P p o d m io c e .
p^tooio otw a rte :
W h e re d o y o u liv e , J a n e ?

G d z ie m ieszka sz, Jane?

| a ske d J a n e w h e r e i h f i J i Y f i d W hen d id y o u s e ll th e c a r ?

Z a p y ta a m J a n e , g d z ie m ieszka.
K ie d y s p rz e d a e s a m o c h d ?

He a s k e d B o b w h e n h h f lr f ftp ld th g r .

Z a p y ta T o m a , kie d y s p rz e d a s a m o c h d .

Pytonia z a m k n i te :
Do y o u lik e c o f f e e ?

Lubisz k a w ?

A n n a s k e d if I J iked _.C Q .ffee.


D id J o h n c o m e t o th e p a r t y ?

A n n z a p y ta a , czy lu b i k a w .
C zy J o h n przysze d na im p re z ?

Sue a s k e d if J o h n h a d c o m e t o t h e p a r t y .

Sue s p y ta a , czy J o h n przyszed na im p re z .

Pytanie zalotne m o e b y c z c i z d a n ia , k t re c a e jest p y ta n ie m / p ro b :


C o u ld y o u t e ll m e w h e r e M o r y liv e s ?
D o y o u k n o w w h e n t h e p a r t y is?

C zy m g b y m i p o w ie d z ie , g d z ie m ie s z k a M a ry ?

C z y w iesz, k ie d y je s t im p re z a ?

Najczstszym s p jn ik ie m w z a m k n i ty c h p y ta n ia c h z a le n y c h jest

whether

(czy)

if

(czy), o p r c z n ie g o s to s o w a n e jest

W w i k s z o c i p r z y p a d k w s to s o w a n y jest c z a s o w n ik r a p o r tu j c y

fo rm a ln ych k o n te k s ta c h u y w a n o s c z a s o w n ik i

inquire, enquire

ask

(p y ta ). W b a rd z o

(p y ta , d o w ia d y w a si).

W IELKA G R A M A TY K A JEYKA A N G IE L S K IE 0

WICZENIA
P r z e k s z ta p y t a n ia n a m o w z a le z n q .
0. W h e re d o yo u c o m e fro m ? Tom a s k e d m e

.....................

b. W h a t tim e d o yo u g e t up ? H e

.....................

a s k e d

m e

c. W h o b ro k e the w in d o w ? M u m a s k e d
d. W h a t d id they bu y M a ry fo r b irth d a y ,

^
a e

me

e. H o w m a n y tim es h a v e yo u b e e n a b ro a
f.

W h e n d id yo u sell y o u r c a r? B o b a ske d m e

......

g. W h e re a re they g o in g o n h o lid a y ? O u r n e n s c
h. W h a t w ere yo u d o in g w h e n the p h o n e r a n g .

e P

1.

W h y d id yo u q u it y o u r jo b ? D a v e a s k e d .........................

j.

W h a t d o yo u d o o n Fridays? A n n a s k e d .......................

P r z e k s z ta p y t a n ia n a m o w z a l e i n q :
a . D id yo u ha ve a g o o d tim e ? T o m aske d i f ...............................
b. D o y o u like y o u r to w n ? Betty aske d i f ......................................
c. H a v e yo u seen th a t m a n b e fo re ? Eve a s k e d i f .....................
d. Is Joh n a rriv in g in the m o rn in g ? F io n a a s k e d i f ....................
e. Is Betty y o u r best frie n d ? M u m aske d i f ....................................
f.

D o e s y o u r fa th e r s m o k e ? Sam aske d i f ....................................

g. C a n yo u s p e a k S p a n ish ? Juan aske d m e .................................


h. A re y o u r p a re n ts a n g ry a t you ? M a ry a s k e d i f .......................
i-

W ill the p ro je c t be re a d y to m o rro w ? M y boss a s k e d if

j.

A re yo u u sin g this d ic tio n a ry ? M y frie n d a s k e d

i f .....

12. NASTPSTW O CZASW I M O W A ZALEN A

,2.4 . Tryb r o z k a z u j c y , su g estie , propozycje


w m o w ie z a le n e j
po wyraania n a k a z u , s u g e s tii lu b p ro p o z y c ji w m o w ie z a le n e j uyw ane s cza so w n ik, tell oraz a s k
Po tych cza so w n ika ch m u s, p o ,o w i si d o p e n ie n ie blisze, czyli o s o b a / o s o b y , d o k t ry c h s k ie ro w a n y jest

noka:, proba czy p r o p o z y c ja , a p o n ic h c z a s o w n ik w b e z o k o lic z n ik u


'Bill, cali m e!'

B ill, z a d z w o d o m n ie !

Kate t o ld BjJJ t o c a ll h e r . - K a le p o w ie d z ia a B illo w i, eb y d o n ie j z a d z w o n i.


' P lease, o p e n th e d o o r / - P rosz , o tw rz d rz w i.

Mum asked m to o p e n the d o o r. - M a m a p o p ro s ia m n ie , ebym o tw o rz y d rzw i.


Be q u ie t!

B d c ie c ic h o !

The te a c h e r t o l d

t o b e q u ie t . - N a u c z y c ie l k a z a n a m by c ic h o .

W bardziej fo rm a ln y c h w y p o w ie d z ia c h , d o w y ra e n ia n a k a z u lu b p ro b y u yw a ne s c z a s o w n ik i ta k ie ja k :

command (ro z k a z a ), request (p ro s i ,


warn (o s trz e g a ), rem ind (p rz y p o m in a ).
order

Zakazy tw o rz y s i , d o d a j c

not

w y m a g a ),

urge

(n a le g a ),

implore / beg

(b a g a ),

p rz e z b e z o k o lic z n ik ie m :

D o n 't g o t h e r e ! - N ie id ta m !

She told me not to go there.


Relacjonujc

p r o p o z y c je

Let's...,

- P o w ie d z ia a m i, eb ym ta m n ie szed.

w m o w ie z a le n e j u y w a n y jest c z a s o w n ik

L e t's h a v e a p a r t y o n S a t u r d a y !
M um

suggest:

Z r b m y im p re z w s o b o t !

s u g g e s t e d t h a t w e h a v e a p a r t y o n S a t u r d a y , lu b M u m s u g g e s te d h a v in g a p a r t y o n

S a t u r d a y , lu b M u m s u g g e s t e d t h a t w e s h o u ld h a v e a p a r t y o n S a t u r d a y .

M a m a z a p r o p o n o w a a ,

e b ym y w s o b o t z r o b ili im p re z .

invite (z a p ro s i ), offer
promise (o b ie c a ).

W p rz y p a d k u p r o p o z y c ji m o n a u y ta k ic h c z a s o w n ik w ja k
z a o fe ro w a ),

advise

(d o ra d z i ),

recommend

(p o le c i ),

( z a p ro p o n o w a

W ,E L K a "

a m a t y k a jzyka

a n g ie l s k ie g o

WICZENIA
O

P rz e k sz ta p ytan ia na m ow za le n :
0- G o to your room! Mum (tell / I ) ..............................
b. Do exercises 2 and 4 on page 1 7 . The teacher (order / we) ..........................................
c. I urn the music down! Kate (ask / John) ..............................................................
d. Don't b e so rude! Mary (tell / s o n )...............................................................
e. Water the flowers three times a week. My neighbour (ask / I ) ...................................................
Com e to my place on Friday around seven. Betty (tell / w e ).....................................................
9- ^"e s 9e SuzY a dog for her birthday. Tom suggested th a t.........................................................
h. C a ll an ambulance! Jim (order / m e )...............................................................
1- I II help you! Tom (offer) ................................................................
j.

Let s go away for the weekend! Mum suggested................................................................

k. Don't be late! Mum (remind / I ) ................................................................


I.

Let's invite Danny for dinner! Sarah suggested th a t.............................................................

P r z e t u m a c z n a j z y k a n g ie ls k i, u y w a j c p o d a n y c h c z a s o w n ik w :

t e ll

o rd e r

r e m in d

suggest

beg

p r o m is e

ask

a . Kate zasugerow aa, abymy odwiedzili babci w szpitalu.


b. Poprosiam To m a, aby pomg mi przy pracy domowej z fizyki.
c.

S zef n a k a z a n a m , a b y m y przez ty d z ie p r a c o w a li o d

8 do

5.

d . M a m a k a z a a m i p o s p rz ta p o k j i z ro b i z a k u p y .

e.

J o h n d o r a d z i m i, a b y m p o p r o s i o p o m o c d o r a d c k re d y to w e g o .

f.

T im o b ie c a , e p o m o e m i p rz e w ie rzeczy d o n o w e g o m ie s z k a n ia .

g . M a r y b a g a a m n ie , e b y m n ic n ie m w ia ej m o w i.

h . M j b r a J o e p r z y p o m n ia m i, e b y m k u p i m a m ie k w ia ty n o w i n y .

adv

12. NASTPSTWO CZAS W I M O W A Z A L E N A

Porwnanie czasownikw say orgz tell___


n ie !o l' i r a i -

te 1

Tom says 'I am h u n g r y '. - T o m m w i: Jestem g o d n y ".


Tam said th a t he w a s h u n g r y . - Tom p o w ie d zia , e jest godny.
Uywamy go zawsze w od niesieniu d o jzyka o b c e g o :
Kow d o ,00 sa y 'h o llo ' in H in d i! - ja k , w i

c w n ,k a lego oywamy zawsze w zw rotach:

w ^

h|ndj?

h o llo / g o o d b y e / p le o . e , t h a n k y o

M e ro ,

Christmas / H a p p y B i r t h d a y .

c r r jr

He just said 'g o o d b y e ' a n d le ft. - P ow iedzia d o w id z e n ia " i wyszed.


Did you say 'th a n k y o u '? - P ow iedziaa d z i k u j "?

Po czasowniku t e l l zawsze w ystpuje d o p e n ie n ie (po s a y - nigdy)


Tell me w h a t y o u th in k a b o u t th a t. - Pow iedz m i, co o tym mylisz.
He to ld us he w a s sick. - P o w ie d zia n a m , e jest chory.

Tell uywamy w pytaniach o d ro g :


Con yo u lo ll m

I h . w a y t o th e s f o lla n ! - C zy m ae m i p o n p o w io d z lo i, k d o sta s l, o stacie?

ii+zzzt^trbm
iw
oin,m
i!sp6inikom
,:,eM
r

: : ! 1

M t l T

m * w h e re !h e w s

' ies! w!!e "

9oin9

* * *

~/ '

* *

*.

'h a tim e / a M o t, / a l i . / th e tru th / a to ke .

us a fu n n y jo k e . - B ill o p o w ie d z ia no m m ieszny d o w c ip .
t s tim e to te ll th e tru th . -

Czas powiedzie prawd.

Inne czasowniki:
speak
i w obcym jzyku: I s p e a k a little J a p a n e s e . - M w i tro c h p o ja p o sku .
- WV9 osza m ow : T h e P re s id e n t is s p e a k in g . - Prezydent w ygasza m ow .
porozm awia z kim : s p e a k to s o m e b o d y / s p e a k w ith s o m e b o d y (AmE)

W M a l k e d T r h n '9 d y r
WyS,P1U'e W m w ie niezale2ne' lu b z a le ^nej ja k o c z a s o w n ik ra p o rtu j c y .
C
,
h o u rs . - R o zm a w ia ym y g o d z in a m i.

o b y ta lk y a t? - C zy d z ie c k o p o tra fi ju m w i ?

W IE L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G IE L S K IE G O

WICZENIA
O

Uzupenij zd an ia czasow nikam i sa y , te ll lub s p e a k w o d p o w ie d n ie j form ie:


a.
b.

Y esterday, M a r k ......................................
* b o u t hiS ' T' P ! * * * '
H e n e v e r ....................................................... 'h e llo ' w h e n h e e n te rs th e ro o m .

c.

W h y d id n 't y o u

m e ,h e tru th ? ,

d. I w o u ld re a lly like t o ..................................................... to * o u b Ut


1
e . Ji m ....................................................... th a t he w o u ld n 't c o m e to o u r p a rty .
f.

M a r y ...................................................... to o fast, I d o n 't u n d e rs ta n d h e r.

g.

T o m ...................................................... th a t he d id n 't k n o w a b o u t th e a c c id e n t.

h.
i.

Be q u ie t! The c h a ir m a n .........................................................
W e .....................................................a b o u t o u r p la n s f o r th e s u m m e r w h e n J a n e c a m e

j.

C a n the b a b y ........................................................Ye t?

k.

H e c a n ........................................................th re e la n g u a g e s .

I ..............................................................m e w h e re yo u a re g o in g .
m . H e ........................................................m e so m a n y lies th a t I d o n 't tru s t h im a n y m o r e .

W ybierz praw idlow q odpowiedz:


a . Tom

said / told

he w o u ld n 't le n d m e th e m o ney.

tell / say yo u
b ro th e r a lw a y s asks

b . D id Betty

she w as g e ttin g m a rrie d ?

c. M y

tell

m e fa r m o n e y .

talked / said to J o h n a b o u t this?


he say / tell 'g o o d b y e ' w h e n he left?
m u s t say / tell m u m the tru th .

d . H a v e yo u
e . D id
f.

You

g. H o w d o y o u
h. C a n yo u

say

say

i.

I ju s t c a m e to

j-

He

speak

'I lo v e y o u ' in S p a n is h ?

tell m e th e w a y
say / tell 'h i'.

/.

asks./ says

to th e p o s t o ffic e ?

m e so m a n y q u e s tio n s .

^26. N a st p stw o

c z a s w i m o w a z a le n a

- w ic z e n ia p o d su m o w u j c e

p^ekszta z d a n ia n a m o w z a l e n :
a | 'm g o in g to p r o p o s e to J a n e t o m o r r o w / S teve to ld m e ...
:

1 storied

"W here w e re y o u la s t n ig h t ? ' M u m a s k e d m e ...

to w o rk f o r th is c o m p a n y tw o y e a rs a g o / S a lly s a id ...

D o yo u lik e C h in e s e f o o d ? ' Tim . a s k e d us ...


e. 'D o n 't g o th e re ! ' F ra n k w a r n e d m e ...
:

w5f s g o to th a t n e w Ita lia n r e s ta u r a n t !' C a r l s u g g e s te d t h a t ...

a fr a id o ; h e ig h t s / K a te c o n fe s s e d ...

C a n yo u h e lp m e m o v e r r n g s to m y n e w f ia t ? ' S a lly a s k e d : ...


>'m g o n g to N e w Y o r k o n b u s in e s s n e x t w e e k .' D a d to ld us ...

Please r e p m e

m s s a g . An e ld e rly lady asked m e ...

Na p o d sta w ie tekstu n a p is z z d a n i a w m o w ie z a le n e j:
/ t

c e c a . ng :c c * c c

a r.d Barce o ^ o s m y f c / o u r'fe te a m . Las'* week

am g o in g to c . . * c:ke*s :o r a

io o tb c

m arches d u rin g E uro 2 0 - 2 . D o you

four ;c v o u n *e a a . e r ? .e - s e e . 'o o 'c c - a* m e w e e < e n d /

- ^ m said ...
- J
c.

US

esc :

d
-

fo ki

osxec
e a sc asked .....
J'~

gges?ed mat

p o /e d r

rj

to u rn a m e n t,

<e :o o vo a ;l? / / n o

formie om
Z " " 16' Wiw k u Cin9 |elskim tworzymy zawsze za pomoc czasownika .by* w orf
c*oz imiesowu biernego (past p articiple), czyli tzw. trzeciej formy czasownika

d"'5

a t a p rin tin g house. - Ksiki s drukowane w drukami.


a u to r w .0 0

W r it n

by

F rC n c h

U th o rS - ~

Te

k s ,q z l< i z o s t o l V n a P ls n e

p rz e z f r a n c o ^

* h a t b o o k w a s b u g h t y e s te rd a y . - Ta ksika zostaa kupiona wczoraj.

o rsa czasownika by" zaley od czasu, ktry zosta zastosowany w stronie czynnej oraz ocj teo
v-zy podmiot zdania w strome biernej jest w liczbie pojedynczej czy mnogiej.
( P r e s e n t S im p le

P o lice m e n ca tch th ie ve s. - Policjanci a p i zodziei.


T h ie ve s a re c a u g h t b y p o lic e m e n . - Zodzieje s apani przez policjantw.

F u t u r e S im p le :

I th in k Jo h n G ris h a m w ill p u b lis h a n e w b o o k . - John Grisham wyda n0w*

ksik.
A n e w b o o k w ill be p u b lis h e d b y Joh n G ris h a m , I th in k . - Nowa ksiko
zostanie wydana przez Johna G risham a.

Past S im p le )

M u m b a k e d a c a k e . - M a m a upieka ciasto.
A c a k e w a s b a k e d b y m um . - C iasto zostao upieczone przez mam.

T w o rz c zd a n ia w stronie bie rn e j, naley rozpoznaw a, kto lub co jest podm iotem , a co dopenieniem.
D o p e n ie n ie w stronie czynnej staje si po d m io te m w stronie biernej, a po dm io t w stronie czynne; d o p e n ie n ie m w stronie bie rn e j. W ykonaw ca czynnoci w stronie biernej wprow adzany jest zo pomoc
p -zyim ka b y (przez). Przyimek ten czsto jest pom inity, zwaszcza gdy w ykonaw ca czynnoci jest oczywisty
n ie is to tn y , lu b nie w ia d o m o , kim jest:
T h e h a ll is s w e p t e v e r y d a y . - Korytarz jest zam iatany codziennie, (oczywiste jest. ze robi to
sprztaczka)
T h e r o a d is b e in g r e p a ir e d a t th e m o m e n t.
ro b i, w ane, e to si dzieje)
M y h o u s e w a s b r o k e n in to la s t m o n th .

W anie n a pra w ia na jest d ro g a , (niewane kto to

W zeszym m iesicu w a m a n o si d o m ojego demu

(nie w ia d o m o , kto to zro b i)

STRONA C ZYN N A:
M y f a t h e r (podmiot) w a tc h e s th e n e w s (dopenienie).
m y fa t h e r

p o d m io t, w yko n a w c a czynnoci

th e n e w s

d o p e n ie n ie , p rz e d m io t czynnoci

.
M j toto o g l d a w iadom oci.

STRT h e n e w s (podm,ot) is w a tc h e d b y m y fa th e r (dopenienie).


m o je g o tat.
th e n e w s
Uv<

p o d m io t czynnoci

fjth c tr

d rin rtn ia ru e . wvkonGWCO 7VHnO( i

W ia d o m o c i s og ldane p a

1 3 . S T R O N A B IE R N A

m olenie od czasu, w ktrym jest okrelone dooen.W


pros bierne- Naley jednak pamita, e strona bierno w 2o o nvrfT ^
a l M ous, wystpuje n,ezm,ernie aodko, Ponodto n i e k Z

W* ZInieprzechodmch
,erZT

i0So . n * d w

^przetumaczy dosownie.

(m.raZirZr1

o
P rfe

P te W

"P

" ^ M n im i
' ,np- 9<"
l" * < Pron,
angielskipry, w z w in z k p " " l * * ' W * * " P W t a jest wiece!
11
V " " " * ! * zdania w stronie bierne, Z

W k o le jn y c h rozdziaach omwione jest tworze


Wpozostaych - jest to moliwe wedug takich som yV regub

" " ia !d e i " i,w " ich *

. podmiot strony czynne, staje si dopenianiem w stronie bierne,,


. dopenienie strony czynne, staje s i, podmiotem w ro n i. biere ,,
.

uywomy czasownika b y ' i trzecie, form y czasownika,

(o rm a c z a s o w n ik a b y " z a le y o d c z a s u , w ja k im uyty z o s ta w s tro n ie czynn ej.

W IE LK A G R A M A T Y K A JZYKA A N G IE L S K IE G O

Z
13.1. Tworzenie srony biernej czasw prostych^
13.1.1. Strona bierna czasu Present Simple
/
S tro n a b ie r n a

S tro n a c z y n n a
M u m c o o k s d in n e r e v e ry d a y .

D in n e r is c o o k e d ( b y m u m ) e v e ry d a y .

Mama codziennie gotuje obiad,


m u m - podmiot
d in n e r - dopenienie, liczba pojedyncza

- Obiad jest codziennie gotowany (przez


mam).
d in n e r - podmiot, liczba pojedyncza
m u m - dopenienie, wykonawca czynnoci

A p o s tm a n b r in g s le tte rs .

L e tte rs a r e b r o u q h t b y a p o s tm a n .

- Listonosz przynosi listy,


a p o s tm a n podmiot
le tte rs - dopenienie, liczba mnoga

- Listy s przynoszone przez listonosza,


le tte rs - podmiot, liczba mnoga
a p o s tm a n - dopenienie, wykonawca

W stronie biernej w czasie P r e s e n t S im p le czasownik by" ma form is lub a r e , zalenie od tego,


w jakiej liczbie jest podmiot w stronie biernej (dopenienie w stronie czynnej). W pierwszym przykadowym
zdaniu podmiot strony biernej (dopenienie czynnej) jest w liczbie pojedynczej, d i n n e r (obiad), a zatem
czasownik ma form liczby pojedynczej is. W drugim zdaniu podmiot strony biernej (dopenienie czynnej)
jest w liczbie mnogiej, le t t e r s (listy), a zatem czasownik ma form liczby mnogiej a r e . Podobnie dzieje
si w pozostaych czasach.
Z d a n ie t w ie d z q c e :

P r e s e n t S im p le
is
P o d m io t

t r z e c ia fo r m a

b y + d o p e n ie n ie

c z a s o w n ik a

(w y k o n a w c a ).

a re

C a r a m e l Is m a d e fr o m s u g a r . - K a rm e l jest ro b io n y z c u k ru .
S w e e ts a r e e a te n b y c h ild r e n . - S o d ycze sq je d z o n e przez d z ie c i.
P a n c a k e s a r e u s u a lly e a te n f o r b r e a k f a s t. - N a le n ik i sq zazw yczaj je d z o n e n a n ia d a n ie .

P rzecze nie tw o rzym y, d o d a j c d o c z a s o w n ik a

b y " s w k o

o d p o w ie d n ie d la d a n e g o cza su . P yta n ia z a m k n i te ta k /

not.

M ona

s to s o w a fo rm y skrcone,

n ie tw o rz y m y przez in w e rs j

p o c z tk u z d a n ia fo rm b y " , n a s t p n ie p o d m io t, a p o te m

s ta w ia j c na

trz e c i fo rm c z a s o w n ik a . W

pyta niach

o tw a rty c h d o d a je m y n a p o c z tk u o d p o w ie d n i z a im e k p y ta jn y lu b p rz y s w e k . P y ta n ia i p rz e c z e n ia tworzym y
id e n ty c z n ie w e w szystkich c z a s a c h w s tro n ie b ie rn e j.

13. S T R O N A B IE R N A

tecze^e:
P re s e n t S i m p l e
is n o t ( is n 't )
trz e c ia fo rm a
a r e n o t ( a r e n 't )

C ora m e l isn 't m a d e fro m m ilk. -

b y + d o p e n ie n ie

c z a s o w n ik a

(w y k o n a w c a ).

Karmel nie jest robiony z mleka.

Sweets a re n 't e a te n e v e ry d a y .
C h o c o la te

tat-

Sodycze nie sq jedzone codzie


iennie.
cake is n 't b a k e d b y m y d a d . - Ciasto czekoladow
e nie |est pieczone przez mojego

tytanie:

P r e s e n t S im p le

Is
p o d m io t
A re

Is this c h o c o la te c a k e b a k e d b y y o u r m um ?

trz e c ia fo rm a

b y + d o p e n ie n ie

c z a s o w n ik a

(w y k o n a w c a ).

- Czy ciasto czekoladowe jest pieczone przez

twojq mamq?
Yes, it is. lub N o , it is n 't.

A re pancake s u s u a lly e a te n f o r b re a k fa s t? - Czy naleniki sq zazwyczaj jedzone na niadanie?


Yes, they a re . lub N o , th e y a r e n 't.

W hen a re p a n c a k e s u s u a lly e a te n ? - Kiedy zazwyczaj sq jedzone naleniki?


W h a t is c a ra m e l m a d e o f? - Z czego zrobiony jest karm el?

w ic zen ia
2 ro z s y p a n y c h w y r a z w u z d a n ia w s tro n ie b ie r n e j (c z a s P re s e n t Simple)
a. cars / m ake / in a fa c to ry ......................... .................................................................................
b. a sandwich / m a ke / by m y b ro th e r

.................................................................................

c. a bo ok / buy / a t a b o o k s h o p ................. .................................................................................


d. vegetables / sell / a t the m a rk e t

..................................................................................

e. trucks / re p a ir / by a m e c h a n ic

..................................................................

f.

.......................................................................

photos / take / by a p h o to g ra p h e r

g . the law n / m o w / by o u r g a rd e n e r

................................................................

h. a picture / p a in t / by a n a rtis t

..............................................................

i-

I / invite / to a p a rty

......................................................

j.

Bob / interview / by the m a n a g e r

.....................................................

W I E L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G IE L S K IE G O

Z a m ie z d a n ia n a s tro n b ie r n :
/
a

P e o p le sp e a k E nglish a ll o ve r the w o rld .

b. A vet c u re s a n im a ls .

c. A reporter writes newspaper articles,


d Mum waters the flowers every day.
e. Mary teaches children French.
f.

The c le a n e r c le a n s o u r o ffic e every tw o days.

g. A driver takes Mr Jones to his office every morning.


h . E v e ry b o d y m a k e s m ista k e s .

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n i form strony b ie rn e j:
a

A n e w P re s id e n t ( a p p o in t ) ..............................................................every 5 years.

W e (e x a m in e ) .............................................................. by th e strictest o f a ll th e te a c h e rs .

c . M a n y a c c id e n ts (ca u se ) .............................................................. by s p e e d in g .
d . C r im in a ls ( s e n d ) .............................................................to Prjso n as a P u n is h m e n t.
e . O u r c a r ( k e e p ) ............................................................. ' n ^ e
f.

W o o l (n o t w a s h ) ............................................................. ,n

9a r a 9e w a te r *

g. Where (chocolate, produce) ..................................................?


h. This area (flood).................................................every year.
a

fire , th e fire b r ig a d e

(call)................................................

i.

W h e n e v e r th e re is

j.

These earrings (m ake).................................................. of 9old and diamonds-

13.1.2. S trona b ie rn a czasu Past Simple


Z d a n ie tw ie rd z c e :
Strona bierna

Strona czynna
M u m c o o k e d d in n e r yesterday.
M am o ugotowaa wczoraj obiad

D inner y/qjj cooked (by mum) yesterday.


O biad zosla wczoraj ugotowany (przez
mam).

te postman brought the letters.


l istonosz przynis listy

The letters

brought b y the postman.

Listy zostay przyniesione przez listonosza.

1 3. S T R O N A B IE R N A

i l ' P l* c" 1<~ " lk - b y t ' m o


VV7

____________

P a st S im p le
w as
podmiot

trz e c ia fo rm a

by + d o p e n ie n ie

c z a s o w n ik a

(w y k o n a w c a ).

w e re
^

----------d o tu m " w o l n .

M o ja d o k u m ,,,,, , a

0lv

ro d, 10

My car was d a m a g e d in th e accident.


M j samochAH ,
w o . c o , . d b y * fo g . - * * * *

* .

',
J

- *

pfzczenie:
P a s t S im p le
was not
( w a s n 't )
Podm iot
w e re n o t

trz e c ia Form a

b y + d o p e n ie n ie

c z a s o w n ik a

(w y k o n a w c a ) .

( w e r e n 't )

My docum ents w e r e n 't s to le n , I lo s t th e m .


My car w a s n 't d a m a g e d in th e a c c id e n t.

M o je dokum e nty nie zostay skradzione, zg u b ia m je.


M j sam och d nie zosta uszkodzony w w ypa dku

Pytanie:

P a s t S im p le
Was

trzecia forma
czasow nika

podmiot
Were

W at your c o t b o d jy d a o t o g . d h f t . a c c id . n t ,

b y + dopenienie
(w ykonaw ca).

C , .otoo cbd d .o d d ! b o td to o ttk o d to o ,

w wypodku?

Vet, it was. lub No, it wasn't.


What wo* the accident caused b y?
When w a. the mugger arrested?

C o s p o w o d o w d o wypadk?

Kmdy ro s ta la io s rt o w o n ^ e ^ ^ ^ ^ S1#niu

How many people were killed in the earthqua

WICZENIA
QH

Z ro z s y p a n y c h w y r a z w u z d a n ia w stro n ie b ie rn e j (czas P as S im p le ):
a . this house / b u ild / in 19 8 5

...................................................................

b. o u i flig h t / ca n ce l / because o f th ick fo g

...................................................................

c. this b o o k / w rite / by Ryszard K apuciski......................................................................................


d. o u r c a r / steal / last n ig h t.................................................................... ................................................
e. this p h o to / take / last s u m m e r in Paris............................................................................................
f.

this p a in tin g / p a in t / by P ablo Picasso........................ ....................................................................

g. the p a tie n t / g iv e / an in je c tio n ....................................... ....................................................................


h. the d in n e r / p re p a re / by m u m a n d g ra n .................... ....................................................................
i.

Tom / n o t invite / to S a lly 's p a rty.................................... ....................................................................

j.

the id e a / no t a c c e p t / by the b o a rd o f d ire c to rs

....................................................................

Z a m ie z d a n ia n a s tr o n b ie r n q :
a . The te a c h e r c o rre c te d the test.

.....................................................................

b. M ic h a L o re n c c o m p o s e d the m u s ic fo r this f ilm ...........................................................................


c. Jen ny w ro te this le tte r.

.....................................................................

d. The m a n a g e r fire d S ally.

.....................................................................

e. M a ria S k fo d o w s k a -C u rie d is c o v e re d p o lo n iu m .............................................................................


f.

The d o c to r e x a m in e d th e p a tie n t.

.................... .................................................

g . T h e p u p ils a n s w e re d a ll the q u e s tio n s .

.....................................................................

h. M y d a d g a v e m e a n e w b ic y c le fo r m y b ir th d a y .............................................................................
i.

W e sa w Tom in the p a rk yesterday.

.....................................................................

j.

This tim e , M a rk d id the s h o p p in g .

.....................................................................

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w i e d n i q f o r m q s t r o n y b ie r n e j w c z a s ie P a s t Sim ple:
a . W h e n (the first H a rry Potter b o o k , p u b lis h ) .............................................................................................. ?
b.

T he fa c to ry ( c lo s e )

c.

H u n d re d s o f p e o p le ( k i l l ) .............................................................................................. in the e a rth q u a k e .

rl
e.
f.

b e c a u s e o f the crisis.

I h e p a c k a g e (n o t d e l iv e r ) ................................................................................................o n tim e .
The te le p h o n e (disc o v e r )

................................................................................by A . G . Bell.

This to p ic ( d is c u s s ) .............................................................................................. d u r in g the last m e e tin g .

g . T h e o ffe r (n o t a c c e p t ) .................................................................................................
h

T o m m y ( p u n is h ) ............................. ............... ...................... ...

b e c a u s e he w as ru d e .

i.

T h e d o o r (n o t l o c k ) ..............................................................................................p ro p e rly , th a t's w hy som ebody


b r o k e in to th e h o u s o

.............

(th e s u itc a s e s , p a c k ) o n times-

13. STR O N A B IERN A

#tm| zdania

iW .

o d p o w ie d n iq

fo rm q

s tro n y

b ie rn e j

czasie

Past Simple lub

0 prtf'
r^n W 'M illio n s o l n e w s p a p e r s ( s e l l ) ...................................................... e a c h d a y .
This ,' n ie '

l , a ' n ^n *

.................................................... ar|d w e a r r iv e d o n tim e .

l Th(S o ld c a st le ( f o r g e t ) ..................................................... , n o o n e e v e r g o e s th e re .
j O v e r 6 0 0 p e o p l e ( e m p l o y ) .................................................. ,. b y t h e c o m p a n y .

Our neighbours' house ( s e ll) ..........................................................last week.


I

This b r id g e ( b u i l d ) .....................................................la s t y e a r .
I fhm k I ( f o l l o w ) ...................................................... o n m y w a y h o m e la s t n ig h t .

D e a l p o s s e n g e r s , b e c a u s e o f t h e s t r ik e , a ll p l a n e s ( c a n c e l ) .................................................... t o d a y
M a n y p a in t in g s ( d a m a g e ) ...................................................... b y t h e fire a t th e m u s e u m .
..................................... ( b a n a n a s , g r o w ) in P o l a n d ?

W IE L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G IE L S K IE G O

13.1.3. Strona b ie rn a czasu Future Sim ple


S tro n a b ie rn a

S tro n a c z y n n a

D in n e r w ill b e c o o k e d (b y m um ) to m o rro w .

M u m w ill c o o k d in n e r to m o rro w .
-

M a m a

u g o tu je

ju tr o

o b ia d .

Th#

The p o s tm a n w ill b rin g the letters.


-

L is t o n o s z

s t r o n ie

p r z y n ie s ie

b ie r n e j w

lis t y .

c z a s ie

Futur Simpie

O b ia d

c z a s o w n ik

z o s ta n ie

le t te r s

b y "

m a

u g o to w a n y

(p rz e z

m a m ).

b e b ro u g h t b y the postm an.

w ill

L is t y z o s t a n

ju tr o

p r z y n ie s io n e

ty lk o

je d n

fo rm

p rz e z

lis t o n o s z a .

w ill be.

Future Simple
Podmiot

trzecia forma
czasownika

w ill be

by + dopenienie
(wykonawca).

The salaries will be increased next year. - W przyszym roku pensje zostan podniesione.
The football match will be played next week. W przyszym tygodniu zostanie rozegrany mecz
piki nonej.

Przeczenie:
Future Simple
Podmiot

w ill not be
(w on't be)

trzecia forma
czasownika

by + dopenienie
(wykonawca).

The s a la rie s w ill n o t b e in c re a s e d n e x t y e a r. - W przyszym roku pensje nie zo sta n podniesione.


The fo o tb a ll m a tc h w o n 't b e p la y e d n e x t w e e k .
z o s ta n ie rozegrany.

dla pocztkujcych i /.uowunsowanych

W przyszym ty g o d n iu m ecz p ik i nonei nie

13. STRONA BIERNA

Pytani
Fufure Si m ple

W ill

podmiot

be

trzecia forma
czasownika

by + dopenienie
(wykonawca).

Will the salaries be increased next year? C /y w przyszym roku pensje zostanq p o d n ie s io n e ?
Ye, they will. lub No, they won't.
Will the football match be played next week. C /y w przyszym ty g o d n iu ro ze g ra n y zo sta n ie mecz
pliki nonej?
Yes, i w ill lub N o , it w o n 't .

Why will the salaries be

increased next year?

D la c z e g o

przyszym

ro k u

pensje

zostanq p o d n ie s io n e ?

Where will the football match be played next week.


zostanie mecz p ik i n onej?

G d z ie w przyszym ty g o d n iu ro ze g ra n y

WICZENIA

(c z a s

Future S im p le J:

w s tr o n ie b i e r n e j
u z d a n ia

Z ro z s y p a n y c h w y r a z w
a . o il problem s / solve / o n e d a y
b. the fusion o f the tw o com panies / announce / o n F rid a y
USIL/II u'.
1rm o n o f o u r co m p a n y
c the speech / deliver / by the chairm an

d the b ill / p a y / tom orrow


e. the conference / organise / next m o n th
f. o u r house / redecorate 1 soon
g. the new b o o k b y Paolo C o e lh o / publish / in July
iu

----

h.
new lu
furniture
deliver
/ oround 5
h. new
iiiiiu iv t/
-

i. the exam / h o ld / next W e d n e s d a y a t 10


j.

I h o p e our offer / a c c e p t

Boba i M ary? N apisz z d a n ia w stronie biernej


Co bdzie zrobione przed przyjciem
w czasie Future Simple:
Bob and M a ry 's anniversary party:
-

buy new dress ond suit


- make o list o f guests

send invitations
order a coke at the cake shop

book a restaurant

find accom m odation fo r guests

- choose o special song


a.
b.
c.
d.
e.
f.

9-

Uzupenij zdania odpowiedni form strony biernej


w czasie Past Sim ple, Present Simple
ub Future Simple:
a.

b. Perhaps, my article (print)

1 e, re p a ir) fo r n e xt M o n d a y ?

c. A new road ( b u ild ) .......................

in th e lo c a l p a p e r .

d The thief (p u n ish )..................................................


e

The kids ( n o ta llo w ) .................................................................... .....

i ka l
'

re f u n d e d .
M y boss (arrest)

I'm sorry, but you (not invite)

" h i r '-

h p e this mystery ($0 lvf*)

i-

next

Two pe op le (injured)

to m y h o u s e la s t m o n th .

a 2 - y e a r s e n te n c e fo r th e b u rg la ry .

..........P la y f o o t b a ll in t h e liv in g r o o m o n d
....................................

fr a u d y e s te rd a y !

........................................................ * * > p o rt
....................................
..........................................................................

e v e ry d a y .

286

* -

.....................................in . c ; id0, ,hii momio

:
rv'.AOJ

r r ttZ

1 3. STRONA BIERNA

y^jfworzenie strony biernej czaswcigych


]32j. Strona bierna czasu Present Continuous
Strona czynna

Strona bierna

Mvm i o^ing dinner.

Dinner is being cooked (by mum).

.Ulotno gotuje o b ia d .

- O b ia d jest (teraz) g o to w a n y (przez m am ).

Mark is writing letters.

Letters are being written by Mark.

. M a r k pisze listy.

- Listy sq (teraz) pisane przez M a rka .

,Vstronie biernej w czasach C o n t i n u o u s p o ja w ia si d o d a tk o w y e le m e n t - im ie s w czasu teraniejszego


r w n ik a .by", czyli b e i n g . Z d a n ie w s tro n ie b ie rn e j ska d a si zatem z p o d m io tu , o d p o w ie d n ie j fo rm y
c z a s o w n ik a
p ro s ty c h

by , im iesow u b e i n g , trze cie j fo rm y cza so w n ika i d o p e n ie n ia . T a k jak w przypadku czasw

forma czasownika by' zaley o d czasu i liczby, w kt re j w ystpuje p o d m io t. Im ie s w b e i n g jest

niezmienny i wystpuje zawsze w z d a n ia c h w stro n ie b ie rn e j cza s w C o n t i n u o u s .

A new school is being built in our town. - W naszym m ie cie jest (teraz) b u d o w a n a n o w a szkoa.
The classrooms are being cleaned at the moment. - Klasy sq (w tej ch w ili) sprztane.
The student is being examined at the moment. - S tudent jest w a n ie e g za m in o w a n y.
Przeczenie tworzymy, d o d a j c d o c z a s o w n ik a b y " s w k o n o t . M o n a stosow a fo rm y skr co ne ,
odpowiednie dla d a n e g o czasu. P yta n ia z a m k n i te ta k / n ie tw o rzym y przez inw ersj - s ta w ia j c na
pocztku zdania form b y " , n a s t p n ie p o d m io t, p o te m im ie s w b e i n g , a na ko cu trze ci fo rm
aosownika. W p yta n ia ch o tw a rty c h d o d a je m y na p o c z tk u o d p o w ie d n i za im e k pytajny lu b przysw ek.

A new school isn't being built in our town. - W naszym m ie cie nie jest (teraz) b u d o w a n a n o w a
szkoa.

The classrooms aren't being cleaned at the moment. - K lasy n ie sq (w tej c h w ili) sp rz ta ne .
The exams aren't being written a t the moment. - E g za m in y nie sq eraz pisane.
h a new school being built in yo u r town? - Czy w tw o im m iecie jest teraz b u d o w a n a now a
szkoa?

Yw, it 5. lub No, it isn't.


Are the classrooms being cleaned at the moment?

Czy k la sy sq e ra z sprztane?

they are. lu b No, they are n't.


Where i$ the new school being built? G d z ie jest b u d o w a n a n o w a szkoa?
Who ** being examined by the teacher? K io jest e g z a m in o w a n y przez nauczycielom
^ h y are the classrooms being cleaned at the moment?
I )la c z e g o klasy s eraz sprzqtcinev

M C IIN IA
1

< X * *,

b, ei tT O

II,o c o r / ,e p Qir /

lh e m <jm eiit

*"

"""I

P h o t o s / ta k e / b y B e n n o w .......................................................................................................................

C, th e w h o le c o n c e r t / r e c o r d ................................................... ..................................................................
d . th e n e w b u d g e t / p r e p a r e / b y th e g o v e r n m e n t

.................................................................. .

e . t o m a t o s o u p / c o o k / a t th e m o m e n t
f.

...................................................................

t h e P r im e M in is t e r / a s k / m a n y q u e s tio n s .................. ......................................................................

g . a b o t t le o f c h a m p a g n e / o p e n / n o w

...................................................................

h . o u r o f f ic e / r e d e c o r a t e / n o w

..................................................

i.

t h e d is h e s / w a s h / b y o u r h o u s e k e e p e r

....................................................................

j.

t h e m o n u m e n t / r e n o v a t e / a t th e m o m e n t

...................................................

Z a m ie z d a n ia na stron biernq:
a.

S o m e b o d y is s i n g i n g a s o n g .

b.

P a s s e n g e r s a r e b o a r d i n g th e p la n e .

c.

D a d is p a i n t i n g t h e r o o m .

d.

T h e g a r d e n e r is m o w i n g th e la w n ........................... ........ ..............................................

e.

T h e m o t h e r is f e e d i n g th e c h ild ............................... .......................................................

f.

T h e y a r e s h o o t i n g a film in o u r stre e t to d a y .

g.

T h e w a it e r is s e r v i n g d e s s e r t .................................... .......................................................

h.

B o b is e a t i n g a s a n d w i c h . ........................................ ........................................................

i.

S t u d e n t s a r e w r it in g a test........................................ ........................................................

j.

T h e t e a c h e r is c o r r e c tin g essays...................................... .......................................................................

.......................................................

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n i form q strony biernej w czasie Present Continuous lub

Present Simple:
, ,
,
i
D i n n e r a t o u r h o u s e ( a l w a y s / s e r v e ) ...............................................

b ; B o b ! C o m a e n d si. a . . h e . o b i . ! D i n n e r ( s e r v e ) .............................

c.

O u r d o g (u s u a lly /

d.

F i s h ( r a r e ly /

ta k e )...................

....................... ^ ^

a* seven o 'c lo c k .

*....................................................

d re s s f o r M a r y ( s e w ) .................... Z

at

I Z Z Z ' Z

( c h e c k ) .............................

t^ e m o m

b e f o r e th e ta k e -o ff.

f.

The plane

g.

I ( q u e s t i o n ) ..............................................* ..............................................................

a n e w b o o k a b o u t C h i n a ( w r i t e ) ..............................................

j.

O u r w e d d i n g ( o r g a n i s e ) ..............................................
T h e m i c r o w a v e ( n o t u s e ) .........................................

by the po|ice at

,h e

moment.
now .

q p r o { e s s io n a | firm.
a t m o r n e n t.

g 2.2. S tro n a b ie r n a c z a s u Past C ontinuous


Strona czynna

Strona bierna
Dinner w a s being cooked (hy
yesterday.

was cooking dinner.

_ Moma gotow aa o b ia d .

m um )

O b ia d b y (wtedy) g o to w a n y (przez m a m ).

Mor|<was writing letters.

Letters w ere being written by Mnrlc

.M ark pisa listy-

Listy byy (wtedy) pisa ne przez M a rk a .

Formy strony biernej d la czasu P a s t C o n t i n u o u s sq tw o rz o n e a n a lo g ic z n ie d o czasu P r e s e n t S i m p l e

:rznicq,

czasow nik b y " jest w o d p o w ie d n ie j fo rm ie czasu przeszeg o, w a s lu b w e r e .

The piano w as b e in g p la y e d b y m y d a d . - Tata g r a na p ia n in ie .


Magazines w e re b e in g re a d b y m y b ro th e r. - G a z e ty b y y czytane przez b ro ta .
Dinner was be in g p re p a re d b y m y m um . - O b ia d b y szyko w a n y przez m a m .

The cats w eren't being fed by g ra n d m a .

Koty nie byy k a rm io n e przez b a b c i .

Dinner w a s n 't b e in g p r e p a re d d b y m y m um . - O b ia d n ie by szykow any przez m a m .


Magazines w e re n 't b e in g re a d b y m y b ro th e r. - G a z e ty n ie byy czytane przez m o je g o b ra ta .

Were the cats being fed by gra nd m a? - C zy ko ty byy k a rm io n e przez b a b c i ?


Yes, they were, lu b N o , they w e re n 't.
What was being p re p a re d by y o u r mum? - C o b y o s z y k o w a n e przez tw o j m a m ?
Who were the cats being fed by? - Przez k o g o byy k a rm io n e koty?
How long was the p ia n o being p la y e d by y o u r dad? - J a k d u g o tw j ta ta g r a n a p ia n in ie ?

W IC Z E N IA

Z rozsypanych w y ra z w u z d a n ia w stronie b ie rne j (czas Past C ontinuous):


a. the a c to r / in te rv ie w / b y a jo u r n a lis t......................................................................................................
b. ye ste rd ay e v e n in g a p a r ty / h o ld / a t m y h o u s e

....................................................................

c. S c ra b b le / p la y / b y th e c h ild r e n ............................................................................ ................... ...............


d. w he n I a rriv e d / d in n e r / s e rv e ............................................... ....................................................................
e- o p a tie n t / e x a m in e / f o r a n h o u r

...................................................................

T I / ask / m a n y q u e s tio n s a b o u t th e a c c id e n t

...................................................................

g. the n e w s h o p p in g m a ll / b u ild / f o r o v e r 2 y e a rs

..................................................................

b. the r o a d / r e p a ir / a fte r th e f lo o d

...... ............................................................

' the s h o p / c lo s e / w h e n I a r r iv e d

...................................................................

i- TV / w a tc h / a ll e v e n in g

........... ................................... ...................

""U W A T Y K A j z y k a a n g i e l s k i e g o

Zam ie zd a n ia na stron biern:


a- I was eating an ice cream.
The speaker was announcing the results,
c. rh e nurse was helping the injured,
d- The cook was chopping the onions.
e. The housekeeper was cleaning the floors.
f.

S om ebody was using the phone.

9- M u m was frying the pancakes.


h. O n e thousand people were watching the concert...............

i.

The boss was giving a speech,

j.

The p o lice were looking fo r a missing boy.

W y b ie rz p ra w id o w opcj:
a. This bracelet was made / was being made by my sister.
b. W h e n I arrived, ice cream w as eaten / was being eaten by the children.
c. Tom w a s b ro u g h t up / w as being brought up by his grandmother.

d. Tw o hundred people w ere made redundan / were being mad redundant because
o f th e com pany's financial situation.

w as used / was being used yesterday at 6.45.

e.

This

f.

The fo o tb a ll match w as cancelled / was being cancelled because o f the rain.

We

co m p u te r

w e re

fo llo w e d / w ere being follo w e d once we left the office.

h. A t th a t tim e grandpa was treated / was being treated fo r pneumonia in hospital.

Stro n a b ie rn a
Strona czynna

S tro n a b ie rn a

ft/m is going to cook dinner.


Storna ma zam iar ug oto w a o b ia d
<yiu" ~ _______
i ..

D in n e r is g o i n g to b e c o o k e d ( b y m um ).

Mark is 9 0 ,n 9 to w rite som e le tte rs .


Mark mo zam iar napisa kilka listw.

Letters a r g o i n g to b e w ritten b y M a r k

O b ia d bdzie ugotow any przez m am .

- Listy b d napisane przez M arko.

Strono cz y n n a

S tro n a b ie rn a

Mum was going to co o k dinner.

D in n e r w a s g o in g tQ b e c o o k e d ( b y m u m )

Mama miaa zamiar ugotowa obiad

- O b ia d m ia by u g o to w a n y przez matm.

Mark was going to w rite some letters.

Letters w e r e g o i n g to b e w ritten b y M a r k .
- Listy m ia y by napisane przez M a rka .

Mark mia zam iar napisa kilka listw.

K o n s tr u k c ja

g o i n g t o r w n ie m oe bye uyta w stro n ie b ie rn e j. Tak ja k we wszystkich czasach zm ienia

tylko forma

c z a s o w n ik a

b y

i s lu b a r e

w o d n ie s ie n iu d o przyszoci lu b w a s i w e r e

do

p rze szo ci.

The house is g o in g to be p a in te d .

D o m b dzie p rze m a lo w a n y.

N ew furniture is g o in g to be b o u g h t. - N o w e m e b le b d ku p io n e

New curtains are g o in g to be hung.

N o w e za so n y zo sta n pow ieszone.

The c a r w a s g o i n g to b e r e p a i r e d , b u t w e d i d n 't h a v e e n o u g h m o n e y to d o it. - S a m o c h d m ia


by napraw iony, a le n ie m ie li m y w y s ta rc z a j c o d u o p ie n id zy, eby to zro b i.
The kid s w e r e g o i n g to b e s e n t o n h o l i d a y s , b u t t h e y fell ill. - D zieci m ia y b y w ysa n e na
wakacje, a le z a c h o ro w a y .

The h o u s e is n 't g o i n g t o b e p a in t e d . - D o m n ie b d z ie p rz e m a lo w a n y .
N e w furniture i s n 't g o i n g t o b e b o u g h t .

N o w e m e b le n ie b d k u p io n e .

N e w flo o rs a r e n 't g o i n g t o b e la id . - N ie z o s ta n p o o o n e n o w e p o d o g i.
N e w c u rta in s a r e n 't g o i n g to b e h u n g . - N o w e za so n y n ie zo sta n p o w ie szo n e .

The c a r w a s n 't g o i n g t o b e r e p a i r e d . - S a m o c h d n ie m ia b y n a p ra w io n y .
The k id s w e r e n 't g o i n g to b e s e n t o n h o l i d a y s . - D z ie c i n ie m ia y by w ysa n e n a w a k a c je .

Is n e w fu rn itu re g o i n g t o b e b o u g h t ?

C z y n o w e m e b le zo s ta n k u p io n e ?

A re n e w c u r t a in s g o i n g t o b e h u n g ?

C zy z o s ta n p o w ie s z o n e n o w e za so n y?

W e r e the k id s g o i n g to b e s e n t o n h o l i d a y s ?

W h e n is n e w f u r n it u r e g o i n g t o b e b o u g h t ?
W h e r e w e r e th e k i d s g o i n g t o b e s e n t ?
^ iwykiobce pl

C zy d z ie c i m ia y b y w y s a n e n a w a k a c j e ?

K ie d y b d k u p io n e n o w e m e b le *

G d z ie d z ie c i m ia y b y t w y s a n e ?
dla pociqlku|qcych t zaawansowanych

WICZENIA
u zd a n ia w stronie
m

Z ro z s y p a n y c h w y ra z w

a. the car / repair / next week

b. the students / examine / on Friday


c. the conference f h o ld i lost Monday
d. a party for Jane / organise / o n S a tu rd a y
e. grandma / take / to hospital fo r surg ery

f. the letters / send / yesterday, b u t I forg ot


g. the parcel / deliver / yesterday
h. the restaurant / b o o k / fo r tom orrow evening

Zamie zdania na stron biernq:


a. We ore going to sell the house.
b. W e were going to e a t pasta f o r d in n e r .
c. My parents were going to b u y a n e w sofa.

d. Tom is going to clea n th e w h o le house.


e. We are g o in g to c a ll a d o c to r.
f. They are going to cut d o w n th a t tree.
9 I was going to read that b o o k .
h- W e are going to discuss that issue at th e m e e tin g .

b ie rn e j (ko n stru kcj

O. j l K U N A

4 Tworzenie stron

b iernej czasw Perfect


Strona bierna

strona czynna
l riX k e d dinner.
^ X t o w a t o obiad.
1

* ,

BIERNA

Dinner has been cooked (by mum).


O b ia d zosta ugotowany przez rnam .

I
------- -------------1
Some letters have been written by Mark
K , has written some letters.
1
- Listy zostay n apisane przez M arka.
n o p * ^ ! ! ^ ____________________

Strona bierna

Strona czynna
Mumhod cooked dinner.
I ^Moma ugotowao obiad.
I Mark had written some letters.
-Mark napisa kilka listw.

Dinner had been cooked (by mum).


- O b ia d ro s ia ugotow any przez m am .

Some letters had been written by Mark.


- Listy zo sta y n a p is a n e przez M a rk a .

- 0*. Perfect zarw no P r e s e n t , ja k i P a s t , r w n ie m o g by uyte w s tro n ie b ie rn e j. W czasie


present Perfect czasow nik,, b y " p rz y jm u je fo rm h a s b e e n lu b h a v e b e e n , n a to m ia s t w P a s t P e r f e c t
had been.

This delicious cake has been baked by my mum.

- T o pyszne c ia s to z o s ta o u p ie c z o n e przez

moj mam.

All the cookies have been eaten by Tommy. - Wszystkie ciastka zostay zjedzone przez. T o m m ie g o .
A sandwich has been made fo r you. - Z o s ta a z ro b io n a d la c ie b ie k a n a p k a .

The snacks have been prepared for the party. - P rzekski zo sta y p rz y g o to w a n e na im p re z .
The cake had been eaten before I arrived. - C ia s to z o s ta o z je d z o n e , z a n im przysza m .
The invitations had been sent before I asked Mark to do it. - Z a p ro s z e n ia zo s ta y w y s a n e , z a n im
poprosiam M a rk a , eby to z ro b i.

All Ihe cookies haven't been eaten by Tommy. - W szystkie ciastka n ie zostay zjed zo n e
przez Tommiego.

A sandwich hasn't been made fo r you. - N ie zostaa z ro b io n o d la c ie b ie k a n a p k a .


The cake hadn't been eaten before I arrived. - C ia s to n ie zo sta o zjed zo n e , za n im przyszam
The invitations hadn't been sent before I asked M ark to do it. - Z a p ro s z e n ia n ie zo sta y w ysa n e ,
zanim poprosiam M a rk a , eby to z ro b i.

Has this delicious cake been baked by your mum? - C zy to pyszne c ia sto z o sta o u p ie c z o n e przez
lw>jq mam?
.
,
Hod the cake been eaten before you arrived? - C zy c ia s to z o s ta o zje d zo n e , z a n im przysza*?

Why have the snacks been p re p a re d ?

D la c z e g o p rz e k s k i zo sta y p rz y g o to w a n e ?

Who had the invitations b e en sent by?

Przez k o g o z o s ta y w y s a n e za p ro sze n ia ?

^fftfykiobce.pl

fJ|u pocztkujcych i zaawansowanych

293

.1"
A -

,
w stronie b ie rn e j (czasy P erfect)
u zdania w srr

A <'*

r j z
a the

&

/ not finish / ye

b. the
,
,
c my phone /s te a

d all the letters / send


l ^ n // byy Tom .
the room // rclean
'

0.

1M 1

b. the w in n e r/ announce

the message / delete


c o m p u te r /b u y /to my office
a new

jOriOS
fit

Zamie zd ania na stron b ie rn q :


a. They have recently repaired the road.
b.

have finished the

re p o rt.

c. Somebody hos taken my m obile phone.

jjjownW-

d. I have done the shopping.

impeded th a t

e. Tom had made the reservation.


f. I had booked the concert tickets before.
g. Mum hos advised Tom to confess to his lie.
h. Bob has taken many beautiful photos.

to h

i. I hove made many new friends recently,

t abeiieved to

j. Henry hos made up this story.

"fsaidto hav^

Present

Uzupenij zdania odpowiednimi czasownikami w form ie strony biernej w czasie


Perfect:

^'^iwrc;

hang

lock

find

leave

arrest

spend

d rink

damage

lose

in s ta ll

Pc
^^oltanifoi

a. A set of keys.............
b. A message
c- My co ffe e

r
Z

on th e bus.
^

Oppose k
usfoiert

d. A priceless statue
by the police.
9- A new program

................. re cently th a n I e x p e c te d .

h- My le tte r................
' The murderer
I- A new painting

> **

................................. o n m y c o m p u te r .
P ostm an.

^Ppo

in p riso n .

o n th e w a ll.

*1*

sy
dla

Pocztkujcych i

!00anSOwanych
fftVt':*

Zr:

13. S T R O N A B IE R N A

13.5. Strona bierna: zastosowanie czasownikw


sa y, believe, suppose itp.______________
oowszecfinyu'y^..,
dooglnych zjavslsk lub konkretnych osb

II

1-

--------

s lepszymi kierowcami ni kobiety,

I, s known tfwt men are better drivers than women

kierowcam i ni kobiety.

It

,1

'

mczyni sq iepsz/rni

' r om o/

in statistics that 70% of road accident,


j l
- Statystyki donosz, e 70 % wypodkw na drogach
jest s-or -d o w
T a* n y c h prze* m<>zczyzn,
^
W Oprzez
m enl
ko*ty!
J
'eSl
nie
is re p o rte d

It is said t h a t ...
It is belie ved / th o u g h t t h a t ...
ft is re p o rte d t h a t ...
It is know n t h a t ...
It is e xpe cted t h a t ...

John is said to b e a g r e a t d r iv e r . - M w i si, ze Johr. est w ietnyrr kie ro w cq


John is k n o w n to h a v e a v e r y fa s t c a r . - / / o d o m o , ze John rno sz/b k
John is b e lie ve d to h a v e c a u s e d a s e rio u s a c c id e n t.

John is said tc h a v e s o ld his fa s t c a r .

sa m o ch d

'Jw ao v , zeJohn s p o w o d o w a p o w a n y

M w i s , e J o h r sprzeda- sw j szyhk

s/ j ^

ochd

Uwoga! Noley z w r c i uwag n a form czasownika w bezokoliczniku w ta k ic h zdaniach, gdy odnoszq


: do

* e r c r 'e

szco 2o czasw^ < raportu;qcyrr // s t r a e

bezckoi czr <a to h a v e to b e ,

b i e rr

ei, odnoszqc/rr si d o *eror- ciszoci

e odnossm / s do przeszfie

bezoko! czr ha przeszego

to hove sold to h a v e c a u s e d , rip.


'Czosc*- , s u p p o s e uyw a,

-e r oo wyrozer a o a z *

w obec k o g o t /

czego, w /r >o q<ycr

: ezetniepzyrf* utfce n
John f j o p p o s e d to b e h e re a t fW e .

is supposed to

ha ve

h e lp e d

John ^ ra ?j*a

M a ry

o 5

w ith the s h o p p in g .

John r- -at

por- zy M ory

z c fc u p c c h .

* * c s supposed to be w a rm to d a y .

d zivo i

ROC**</iqyc>9

293

. z w ( g t - n y cza so w n ik w c z a , i. l. r o n i. js z y n *

ff- y/

la z rozsypanycr.
rozsyPanT " r/
g j U zdania

0. a( wv

^,

u .u ^ o n e s can be h a rm fu l
c 1/ say / m obile phones con oe
------ *
d. teenagers / say / be addicted to mobile phones
e. two hundred people / report / be killed in th e crash

................................................................................................................................

f. Mark / believe / be an honest and generous man

.......................

,/

V
.......................................
...................................

^
yi

the weather / expect / change soon

....

the winter / expect / end soon

........................................................

= i t / b e lie ve /

k. j e n n y / s a y / b e

.....................................................................
................

/ s te a l a lo t o f m o n e y

the

..................

m o s t t a le n t e d s t u d e n t

...........................................

I. the film / suppose / finish a t 5

Zamie zd a n ia na stron b ie rn q .
o Everybody knows M a rk has m any u n u s u a l h o b b ie s .
b. Everybody believes that the D e m o c ra tic c a n d id a te w ill w in

th e e le c tio n ,

c Everybody expects that Sandra w ill re c o v e r q u ic k ly a fte r th e s u rg e ry .


d

Reports say that m any teenagers o re p a ra ly z e d w ith stress b e f o r e t h e ir

Everybody knows John a n d Betty a re in v o lv e d in c h a rity .

exam s,

f. Everybody knows th a t the exam w ill be very d iffic u lt.


g. Everybody knows Ted and Jake a re best frie n d s .
h. Everybody knows that Linda w ent to A sia fo r 3 m o n th s .

Zam ie

zdania odnoszqce si do danej osoby:

It is said that Jane is an excellent artist. Ja n e ....

It is said that Roman Polaski is o ne o f the best m o v ie d ire c to rs in th e w o r ld .......

c. U ts expected that this film w.ll get an O scar.


e I II M l d i 0 ' !he UnempiV m ent >te has fa lle n s ig n ific a n tly .......
e It is believed that Jane w orks to o m u c h .......

i W k " 8 ie U k i-

d John nuai i^taj by o )2 John


e - Jone m iao p o m A
.

h W ,,.

^ c

'

z d a n ia a d p o d a n y c h w y r a a . :

^ ' e ra ^ k a rie r n i ycie

r o d z in n e . W o m e n

w M a r y , J o h n n y ....
I[" , k " " i y

w szyslla ch . T h is p a in t in g ....

1 3 . S T R O N A B IE R N A

13 6 Czasownik get + imiesw


fo s a m i w z d a n ia c h w s tro n ie b ie r n e j, z a m ia s t c z a s o w n ik a b y " , m o e by uyty c z a s o w n ik g e t zw aszcza

ndy m w im y o ty m , c o si k o m u p r z y tr a fio w k o n te k c ie n ie szcz i w y p a d k w . Jest to c h a ra k te ry s ty c z n e


a n ie fo rm a ln e g o jzyka m w io n e g o :
| w a s in v it e d t o a p a r t y . =

I g o t in v it e d t o a p a r t y . - Z o s ta a m z a p ro s z o n a n a im p re z .

Tw o p e o p l e w e r e h u r t in t h e c r a s h . = T w o p e o p l e g o t h u r t in th e c r a s h . - D w ie o s o b y zo sta y
ranne w w y p a d k u .

I was bitten by a dog. = I got bitten by a dog. - Z o s ta a m p o g ry z io n a przez p sa .

WICZENIA
Z a m ie n a s t r o n b ie r n q , u y w a j g c c z a s o w n ik a

get:

a. S o m e b o d y s to le m y b ik e .................................... .........................
b

M y b o ss fin a lly p a id m e f o r m y w o r k .....................................

c. H e o ffe r e d m e a p a y ris e ................................... .........................


d . The fire d a m a g e d th e p a in tin g s .

.........................

e. S o m e b o d y b r o k e th e v a s e .

.........................

f.

.........................

A b e e s tu n g m e .

g . M y b o s s fir e d m e !

.........................

h. M y b o s s p r o m o te d m y c o lle a g u e M a r k ...............................

13.7. Strona bierna - wiczenia


odsumowujgce
W IC Z E N IA

Uzupenij zdania odpowiedniq form czasownika w stronie biernej:


.................... (the d e c is io n / a n n o u n c e ) a lre a d y ?

a.

b. O u r fla t (re d e c o ra te )

^a s * Ve a r '

c. I th in k I ( fo llo w ) ....................................................................r m s c a re d d. The m oney (tra n s fe r).............................................. ................to m o r r o w .


e. This film ( d ir e c t).................................................................by S teven S p ie lb e rg in 1 9 9 3 .
f.

The p a tie n t (e x a m in e )

by th e d o c to r a t th e moment.

g. I (never / in v ite ) ................................................................ to su ch a fa n c y party.


h. Tom ! D in n e r (s e rv e ).............................................................. !
i.

W hen the a m b u la n c e a rriv e d , th e in ju re d d riv e r (q u e s tio n )

.....................................................

by the p o lice.
j.

If it continues to snow , a ll flights (cancel) ...................................................................

k. U nfortunately y o u r last w ee k's

p re s e n ta tio n

(n o t

p re p a re )

......................................................

properly.
I.

Bread a nd

rolls

(bake)

...............................................................

in

b a ke ry

a nd cheese (moke!

............................................................ in a diary.

Uzupenij zdania odpowiedniq formq podanych czasownikw w stronie biernej:


deliver
water

delay
introduce

organise
sell

g iv e

fr o r c e

a n n o u n ce

know

c lo s e d o w n

d e stro y

a. This p l a n t .....................................
b. The f a c t o r y ..................................
............................................................................
d. O u r w e d d in g .............................

.................. tw ice o week.


..................... lost m onth because o f fin a n cia l problems.
(ever) to m ake such a d iffic u lt decision?
......................... by a professional com pany although if

q u ite costly.

e . I h o p e the p a c k a g e .................................................................. o n tim e .


f.

O u r h o u s e ................................................................. la s t m o n th f o r o v e r 3 0 0 , 0 0 0 .

g . F o u r houses in o u r v il la g e ...................................................................in y e s te rd a y s f 're h. The ju d g e s ' v e r d ic t.................................................................. (just).


i.

A ll to d a y 's f lig h t s ................................................................ d u e to ,

w eather conditions.
i- M a r k ................................................................ (kn o w ) to h a v e b iz a rre id e a s .
k. A b a n o n sm o kin g in p u b lic p la c e s ................................................................... re ce n tly
I. The w in n e r
in many
............................................................... h is m e d a l a t th e m o m e n t.

298

dlo iXK/tjtktMqcych l oawanawonyr.h

]4. Zdania warunkowe


Conditional semeni
A

zdonio w a r u n k o w e s k t a d a i s i z a w s z e z d w c h c z o n w zdania and


do spenienia o r a z z d a n ia n a d r z d n e g o , o p is u j c e g o czynno H a
S a n e k ze z d a n ia p o d r z d n e g o . O t o p rz y k a d

I h g y e a lot of money,
w akacje d o F r a n c ji.

'

I will go on holiday to France. -

tru n e k

spe, si?

Jeli bd miaa pienidze, pojad na

Pierwsza ( p o d k r e lo n a ) c z z d a n ia w y ra a w a ru n e k : posiadanie pienidzy. Druga odnosi si do czynnoci,


ktra o d b d z ie s i , je li s p e n i si w a ru n e k : p o ja d d o Francji, pod warunkiem e bd mioa pienidze.
Zdanio w a r u n k o w e w j z y k u a n g ie ls k im m o g o d n o s i si do przyszoci, jak rwnie do teraniejszoci
i

przeszoci. W y r n ia s i trz y p o d s ta w o w e typy zda warunkowych: typ pierwszy, drugi i trzeci. Ponadto

istnieje ta k e tz w . ty p z e r o w y " o ra z w a ru n k i m ieszane. N ajoglniej zdania warunkowe okrela si take


jako re a ln e , o d n o s z c e s i d o p rzyszo ci o ra z n ierealne - do teraniejszoci i przeszoci. Na to, z |ak,m
w arunkiem m a m y d o c z y n ie n ia , w s k a z u j uyte w zdaniu czasy.
, iM u (jeli), lecz istnieje take szereg innych sp,nikw,
P odstaw ow ym s p jn ik ie m z d a w a ru n k o w y
|
^
na przykad: unless (chyba e, o ile me),
ktre z o s ta n o m w io n e w k o le jn y c h p o d ro
. s u p p o s in g (przypumy, zakadajc ze),
p r o v i d i n g / p r o v i d e d (p o d w a ru n k ie m , za ka d a . c ze),

hoald (jeli, gdyby) i w * innych.

K olejn o z d a k lo d o w y c h
ok i o d ^ d n e .

ie a

N a le ,

7 * P,dnko.

b ~ " - 0 ,0

" * * * * P
rtm nne ci.

m e, I ^

I w ill help you if y U ^

z d o n i.

p o * " i '

trzeba w s ta w i p o n im p rz e c in

PpOPr SiSZ-

'

299
..l l M q <ych i

VCh

g r am atyka

jzyka

a n g

WIELKA

.e l s k .e g

14.1. Zdania w arunkow e - typ zerow y


Zdania warunkowe typu z e ro w e g o odnoszq si d o kw estii, k t re sq zaw sze praw dziw e, no _

p aJ 0 natury lub

p r z y z w y c z a io .

N ie dolyczq o n e je d n o s tk o w y c h s ta n w lu b sytuacii. W takfch J

spjnik if (jeli) moe by zastqpiony przez w h e n

In,0ch

kie ly).

' If (when) you heat ice, It m elts. - Jeli (kiedy) p o d g r z e j l d , o n s.


If (when) you are 18 , you con buy cigarettes. - Jeli (gdy) m asz 18

ro z ta p ia .
lo t, moesz kupi

PQP'erosy.

W zdaniach warunkowych typu z e ro w e g o " w o b yd w u czciach z d a n ia w ystpu je czas P re s e n t Si

impie

lub czasownik m odalny ca n / m u s t / m a y w fo rm ie czasu te ra n ie jsze g o .

If / w h e n + P r e s e n t S i m p l e , P r e s e n t S i m p l e

Inne przykady zda warunkowych typu ze row e go":

When it is sunny, many people go for walks in the park.

- K iedy jest c ie p o , wiele ludzi chodzi

na spacery do parku.

If you drive too fast, you must pay a speeding fine.

- Jeli jedziesz za szybko, musisz zoplad

mandat za przekroczenie prdkoci.

When I am tired, I usually take a bath and then go to sleep.

- Kiedy jestem zmczona, bior

kpiel i id spa.

When you don't water the plants, they die.

- G d y nie p o d le w a s z ro lin , o n e usychajq.

C W IC Z E N IA

Uzupenij zdania odpow ie dnim i form am i c z a s o w n ik w w na w ia sach :


a. When it (ra in )
b. |f m ea| (a tN ...............................' m

....

.
,
Pe p le (s ta y )......................................a t hom e and watch W.

1 .............................. wet, it (rust) ..

C. When you (b re a k )
d. If you (be)

,
'..........

e. When you (mix)............................ .......

,
....... .. ........................
a w ' you (9et) ...................................... punished.

Pe p !e ' ,hey (be> ....................................nice to you.

f- When Tom (w a n t)................................

and b lu e ' V0 (get) ..................................... green.

g. I (not w a lk )

relax' be alw ays (lis te n ).................................... to music.

h. When you (peel)


' I you (study)
i* II you (not

..................... a l n0

the parl< w ben if (get) .....................................dark'


o n ,o n J you (cry) ......................................

a r / you ( g e t) ..................................... g o o d results.

pay)

grades for your tests.

attention du rin g classes, you (get) .................................

k- If the car (b re a k ).......


* w hen homemade
o a doctor.

dl,J Pc,,kuiqcych

m eH ^'

/oowonsowanyeh

' d Wn' * ^toke) ..................................... if to the mechanic.

(not

w ork)

.,

we

(go)

-xsV,

1 4 . Z D A N IA W A R U N K O W E

Poifl

cz ici zd o w Pory. b y

t w

l o

iczne wyp 0 w ied 2 i;

1 . When I have a headache, ....

2. When w e're hungry, ....


3. When it is cold, ....
4 . If T o m

goes away on business, ....

5. When Jane has some money......


6. If y o u

don't know the meaning of a word, ....

7. If y o u

wash wool in hot water, ....

8 . If y o u

want to make Jane happy, ....

a.

she buys c lo th e s a n d e a rrin g s .

b.

I ta k e a p a in k ille r,

c.

b u y h e r s o m e c h o c o la te

d.

I'm ve ry s a d .

e.

w e g o o u t fo r a sn a ck,

f.

it s h rin k s .

9-

y o u lo o k it u p in a d ic tio n a ry .

h.

I sta y a t h o m e a n d d rin k h o t
c h o c o la te .

a sie d o w y d a r z e , k t r e b d q m io t y m ,e ,s c e w p r z y s z o * ,, ^

Z d a n ia w a ru n k o w e typ u p ie rw s z e g o o 0 " 0 5 ^

e r e a ln e , m o liw e d o s p e n ie n ia ,

z o sta n ie s p e n io n y p e w ie n w a ru n e k . b q o sy

|f the weather is nice tom orrow , w


p o je d z ie m y n a w y c ie c z k r o w e ro w

_ J e it i j u r o b d z ie o d n Q

a w d o p o d o b ie s t w o ,
(|

e jutro b d z ie a d n o pogodc

w y c ie c z k )

,he univerii,y T

uczy si wysra rc 2 . j q c o d u o , n i zd a sz e g z a m in u w s t p n e g o n o u n iw e r s y te t.

zd a n ia ch

w arunkow ych

typu

p ie rw s z e g o

z d a n iu

p o d rz d n y m

po

' ' Je!li nie b,d!,K!

s p O jn ik u

w s t p u je

P r e s e m S i m p l e , n o to m io s lw z d o n iu n a d rz d n y m a o s przyszy F u t o r e S i m p l e , cz y i, w i l l + c z a s o w n ik . Z o n a ,
czasu przyszego m o g w ystpow a ta ke cz a s o w n ik i m o d a ln e c a n / m u s t / m a y lu b try b ro zka zu j cy.

If y o u e v e r n e e d h e lp , y o u c a n a l w a y s c a ll m e . - J e li k ie d y k o lw ie k b d z ie s z p o t r z e b o w a a pom ocy,
m oesz zawsze d o m n ie z a d z w o n i .
If w e d o n t le a v e o n tim e , w e w ill m is s th e t r a in . - J e li n ie w y jd z ie m y w p o r , n ie zdym y no
p o c i g .
If y o u d o n t r e p a i r th is h a i r d r y e r , y o u c a n b u y a n e w
m oesz k u p i n o w .

one. -

J e li n ie n a p r a w is z te j suszarki,

T
i r T
f
W e " V iS il S P h ie n W
W a y b t t e k . - J e li b d z ie m y m ie li w y s t a r c z . *
d u zo czasu, w d ro d z e powrotnej O d w ie d z im y Sophie.
G d y m w i c y jest p e w ie n , e d a n y w a ru n e k cie j
I w ill c a ll y o u w h e n I a r r iv e
W h e n th e le tte r a r r iv e s
W hen

hom e

I w ill in f r , r

w e fin ish th e p r o je c t

m ' Z a m ia s t s p jn ik a i , u y w a n e je s t w h e n .

a z w o n if< d o c ie b ie , k ie d y p r z y ja d d o d o m u .

'l T

w a k a c je .

~ ^ ' n f r m u i (? c i^
on

U w a g a ! W i l l w fo rm ie CZQSu
'* M O i "

b e l
.
X u w m b e so n ic e to w a it a

Jeli bylby p a n u p rze jm y p o c z e k a

'

ay. -

k je d y lis t d o jd z ie .

G d y s k o c z y m y p r o je k t , p o je d z ie m y 110

' i'-1" 1 w w , iq ,k o w y m *

I I y o u w i||

" ' ; ,' ;P U |' P r' ,w |c n ig d y w z d a n iu p o d r z d n y m , s p * "


" - . z n a a .n iu

sekund T

! ^

u p rzu ^

p r o ib y :

J n e S k " W , h a y u ' r e l o o k i n g f <>r h"

w ie m p a n u J o n e s o w i, e p a n g o s z u k a

Uzup*

* a Ityp 1):
e n o u g h tim e , I (h e lp )

fl. If I (hove).................
b If Tom ( p o s s ) ...........

h ' S e X O m S, h e (g o ) ............................. you with yon. l

t If I (fin is h )...................

, h j hP r | e d n ,im e < m y boss (let)

' r i p A*io.

j |f you ( m i s s ) ............

e |f your c o r (n o t s ta rt)

n If I (w o n t)................

, we (miss)

f. If we (not h u r r y ) .......

* e
................................ youalift-

* 9 ' * o t p a r t ,, |

l,oin'

h. If you ( b e ) .................................... h u n g r y , m u m ( m a k e )
i, If it M

.................. ...

.................................... s u n n y to m o r r o w , w e ( g o )

Y U 0 sondwich'

j. If Ann ( b e ) ...................................la t e a g a in , th e b o s s (fire)

k' ,,y0U ( b 6 ) .............................. tire d ' 1 <h e lP )

' h e ^ 0^ '

- *-" you in the kitchen

I( 1 <be no t> ................................ h o m e b y 11 P-m . to n ig h t, (not w a it) ........................

up for me,

m. When B ill ( f i n is h ) ..................................... H ig h S c h o o l, h e ( g o ) ............................... to university.


n. You ( f o il) .................................. y o u r e x a m s if y o u ( s p e n d ) .............................. all your time partying.

N a p isz z d a n i a w a r u n k o w e n a p o d s t a w i e p o d a n y c h tw ie rd ze :
a. You m ust s lo w d o w n . Y o u w ill p a y a s p e e d in g fin e . I f ....

b. You're fe e lin g w o rs e . Y o u s h o u ld g o to the d o cto r. I f ....


C- Maybe yo u w ill m e e t T o m . In v ite h im f o r d in n e r. I f ....
d. You m ust b e o n tim e a t s c h o o l. T h e te a c h e r w ill b e angry. If
* I'm still lo o k in g f o r a jo b . M a y b e w e w ill sell th e house and move out of town.
* Come to th e p a rty . M y fr ie n d s fr o m S c o tla n d w ill b e there. I f ....
9- Don t e a t a ll th e c h o c o la te s . Y o u w ill h a v e s to m a c h a c h e
h- 1wont to g o to th e U S A . I w a n t to see th e G ra n d C anyon.
' Y u s h o u ld s a v e s o m e m o n e y . Y o u w ill h o v e m o n e y o r a
' There is a |o t Qf s n o w . W e w a n t to m a k e o sn o w m a n .

^B tum acz zd an ia na j zyk angielski.


Jeli nie p o d o b a c i s i te n s w e te r, k u p s o b ie n
A *'1' le si cz u je s z , id d o le k a rz a !

z m ojego-

1* " j te le fo n n ie d z ia a , m o e sz skorzy
!: *
.
I
-------------------------e il J,m z o rt
y ' id d o d o m u l

dH
t

9r >
? POf)
ni'
lW / ie
j '' ^
S/r | tnie
1

|elefonu. be 5

doiY 1 P zw o/7 skorzysta z p a n a

frJ//fJ' J.f>ra*owo,zapomnijopodwyce!
3

J 1'* P a p ie ro s a , m oesz spo w odo w a poar

I f ....

....

osza si d o
Zdania warunkowe typu d ru g ie g o o d

te ra n ie js z o c i

lu b

p rz y s z o c i.

D otycz Syf

s p e )n io n y p e w ie n w a ru n e k . J e d n a k w a ru n e k ten nie

hipotetycznych, ktre m iayby m . e | s c e ^

n je re o |n e i n ie o d b d si.

moe zosta speniony, dla teg o tez sy u ^

^ ^

_ J e |. m je |jb y im y w ysta rcza j co du0

( * * * ' < -

hip> ,' n" po" iew oi" " mo"> -

Gd,b'im w,9ro' 00 loK,ii' poi l' * k>"

na wycieczk dookoa wiaa.

zdaniach

w a ru n k o w y c h

P a s S im p le , natom iast

typu

d ru g ie g o

z d a n iu

p o d rz d n y m

po

s p jn ik u

if

wystpuje czas

zdaniu nadrzdnym w o u l d + c z a s o w n ik . Z a m ia s t w o u l d m o g wystpowa

take czasowniki m odolne c o u id lub m ig h t .

If + P a s t S i m p l e , w o u l d ( c o u l d / m i g h t )

What would you do if you lost your job? - C o by z ro b i, g d y b y s tra c i p ra c ?


I wouldn t work at all if I had a rich husband. - G d y b y m m ia a b o g a te g o m a , w o g le bym nie
procowaa.
If Tom d id n 't h a ve so m uch w o r k , he w o u ld c o m e w ith u s t o J a n e 's p a r t y . - G d y b y Tom nie mia
tyle pracy, poszedby z nam i na im prez Jane.

I might help you if you asked me. - G dyby m n ie p o p ro s i, m o g a b y m ci p o m c .


3

w o u ld y o u h a n d i in th e p o ,ic e ? - G d ^

liczby pojedynczej

Vf a CZaSOwnika " b < ' d l wszystkich osb

dla pierwszej i trzeciej osoby liczbv DoieH

so w a n |est fo rm a w e r e . U ycie re g u la rn e j formy was

If I were (was) the Queen of F '7 j

dtdem' est jednak mniej popularne.

- Gdybym bya krlowa anaielskn 0 9 n ' 1 w o u ld s p e n d m o s t o f m y tim e w a lk in g m y dogs.


* ,i were
pikrrk.

(was) warmer, l e l o

f c

past

picnic.

n a s p a c e ra c h z m o im i psami,
- G d y b y b y o c ie p le j, z o r g a n iz o w a lib y ^

w o u lH

t n
bfa rd z o u p rz e im ie p ro b y WVStqpi w z d o n iu p o d rz d n y m p o sp in iku i lvlU
y ra te iu l if y Qu
i i
*

^ o m ia s t

'
ave a

Podobnie jak w przypadku w i l l


Z' C

l T

w N * . i

|V*

* - B ybym 1 * 1 = . S * *

S im p le

n m 'Z 'z ] z r ' ,hK,mo


IX irj3i9 ,,p moii'w
' * * * > i ; = - * . ' - ; ' ! " hr ;
t
ij

h e a d a c h e . - G d yb y tyle

'J,,,

^owcin.owariYeh

i,c" a
. *

nie gada

iJlKP

zdania o d p o w ie d rtiq fo rm q czasow nika (typ 2)-

1(, (w in )

........................ a m illio n d o lla r s , I ( p u t ) ..............

b o ^ r ie n d M

.....................................

o n , I( b e , ............. I

jo h o ln o . w o r k ) ..................................................

it a ll in a bank.
.............

n ig h t, h e (g e t u p ) ..............................

m orning.
d K Y0U ( lo c k ) ......................................... m e c a r , th e y (n o t s t e a l) .........................................
e. |( jo n e ( b e ) ........................................ " l o r e e a s y - g o in g , she ( h a v e ) ........................................ m ore friends.
) || | ( c a n )......................................... c o o k , I ( p r e p a r e ) ....................................... .... d e liciou s d in n e r fo r you.

If you ( p a in t ) ......................................... th e r o o m y e llo w , it ( lo o k ) ........................................ m uch better.

h If we ( h a v e ) ........................................... e g g s , w e ( m a k e ) ........................................an om elette.


j

|f there (n o t b e ) ........................................... so m a n y p e o p le a t th e co n ce rt, I (e n jo y )...................................


it more.

(. |( Helen

(n o t

com e)

...........................................

to m y

p a rty,

(be)

...................................

d isa p p o in te d .
k |f we ( b e )
I

lu c k ie r , w e ( w in ) ...................................... the lottery.

|{ | (be) ........................................a film s ta r, I ( liv e ) ......................................... m Los Angeles.

U z d a n ia ( t y p 2 ) :
a. if / I / h o ve m o n e y / I / b u y O b e a u tifu l p re s e n t fo r M a ry
b. if / the film / b e in te re s tin g / w e / w a tc h it till the very en
c. if / I / get a lo a n / I / b u y a n e w fla t
d. if / John / h a v e a c a r / h e / d r iv e y o u to w o rk
e. if / the w e a th e r / b e n ic e / w e / g o a w a y fo r th e w e e ke n d
f* if / I / n o t p a y th e b ill / th e y / c u t th e p h o n e o
9- if / I / sp e a k S p a n is h / I / h e lp y o u tra n s la te t
h - if / he / b e in n o c e n t / the p o lic e / n o t a rre s t
f / 1 / h a ve h is p h o n e n u m b e r / I / in v ite

p a rty

im o ^ ^ ^

. js

1- if / the te a c h e r / b e m o re p a tie n t / s e

I Co by z ro b i, g d y b y ...? D o k o c z z d a n ia :
- i lost a ll m y d o c u m e n ts a n d m o n e y , I

Q u e g n o Englond, I .......

k* II I fo u n d o u t I w a s a lo n g lo s t g ra n d s o n

^I .........

c- ff I saw a m o n k e y ru n n in g a r o u n d
^ M I smelt sm o ke in th e m id d le o f the n ig
*

III w on a t th e lo tte ry , I

. .

'I I were s h ip w re c k e d o n a d e s e rt is a n ,

I ' ound a w a lle t fu ll o f m o n e y In th e stree ,


III were ij p o w e rfu l p o litic ia n , I

din p o c tifv '

very

, e7f1 sie d o w y d a r z e ,
Z d a n ia w a r u n k o w e ty p u tr z e c ie g o o

przeszoci

w ( jr u n e k n i e r e a ln y .

z o s ta s p e n io n y p e w ie n w a r u n e

: r

ktre miayby miejsce

F jd

'

| w o u |d

.c i r r

have sent him a card. -

- -

q j.

w y s a a m )
W

z d o n ia c h w u r u n k o w y c h ly p u t y c i e g o

w z d a n iu

p o d rz d n y m

P e r i o d , n a to m io st w z d a n iu n o d iz d n y m - k o n s t r u k c j o w o u l d

po
h a ve

s p jn ik u
+

if w y s t p ^

im ie s w

a o s pM

c z a s u p r z e s z e g o

( p a s t p a r t i c i p l e , t r z e c i a f o r m a ) . Z a m ia s t w o u l d m o g b y t a k e u y t e c z a s o w n i k , m o d a l n e c o u l d lub
m ig h t .

I would have come earlier if I had known you needed my help.

- P rz y s z a b y m w c z e n ie j, gdybym

w ie d z ia a , e potrzeb ujesz m o je j p o m o c y , (a le n ie w ie d z ia a m i n ie p rz y s z a m )

If you had practised more, you would have passed your driving test.

- G d y b y w i c e j wiczy,

zd a b y e g za m in na p ra w o ja zd y, (a le n ie w ic z y e i n ie z d a e )

If we hadn't called the police, the fight might have ended tragically.

- G d y b y m y n ie zadzwonili

na p o lic j , b jk a m o g a b y si s ko czy tra g ic z n ie .


P orw naj z d a n ia :
row er, (typ d ru g

I) ^

W W uld 9 cyc,,n9-

If it h a d b e e n s u n n y la s t

G d y b y (te ra z ) b y o s o n e c z n ie , poszlibym y no

son ecznie , poszlibym y na ro w e r, (typ

9 n 6 C y C ,in 9 , G d Yb y w zeszV w eekend byo

'W zda niach w arunkow ych trzecienn


P a s t P e rfe ct:

If

u m o z ,w e jest uycie c z a s u

Past P erfect

C o n t i n u o u s zones'

you hadn't been drivinq so f

nie
ie dostalibym y m a n d a tu .

$' ^

W o u ld n ' f

have got a fine.

- G d y b y n ie je c h a tak W * *

jj

U !P e " '

--------------------------. . . q . o r r n , C 2 a . v , ik o ( ly p 3 |

* f " 1',........................ r ' ,0 :,Wer' "9.l(repo|


'

b If you ( w o r n ) .................................... m e , I (n o t tru st) ...

dinner

1,11
^
,his iQb ould be h-d. i
If we (install)

......................... an s,s,en,' * h -h v . [no,
our house.

e. If I (s tu d y )................................... h a r d e r a t H ig h S c h o o l, I (g o )
, || niy h u sbo n d (no, jump)
in fo
^

0, If I (not f o r g e t ) .................................... m y c a m e ra , I (take)

, . ,,

9 my h o lid a y.

lots o f beautiful photos on

h. If you (n o t d r i n k )

...........................

s o m u c h a t th a t party, you (not fe e l) ................................

bod

the next d a y .
1. * 1 (fake) ........................... y u r a d v lc e - 1 (not l o s e )

all thot money

j. If you ( b e ) .................................... m o r e c a r e fu l, y o u (n o t c r a s h ) ................................. the car.

Uzupenij z d a n i a o d p o w i e d n i q f o r m q c z a s o w n i k a (ty p 1, 2 i 3):


o. If one d a y I (be)

ric h , I( b u y ) .....................................a house by the beach.

b. If you ( b e ) .................................... 1 8 , y o u (b e a b le t o v o t e ) ..................................but now you can't.


c. If I ( s e ll)....................................a ll m y b o o k s , I ( h a v e ) .................................... money fo r new ones!
d. If I (not g o ) .................................. to S p a in last su m m e r, I (not m e e t)................................my fianc, Juan.
e* If I ( b e )

y o u , I ( a c c e p t ) ................................... fhis i b offer.

f- If you (not d r i v e )

so fa s t, w e (n o t g e t )

0 fine
on a date with him.

9- If I ( k n o w )....................................h e h a d a g irlfrie n d , I (not go)


....................

that terrible cough.

h- !f you (n o t s m o k e ) .................................... . Yo u (n o h a v e )
m iserable.

' If I ( lo s e ) .................................... y o u , I ( b e ) .............................

lots o f horses on it.

I* WI ( h a v e ) .................................... a fa r m , I (keep)

mher
r.Cl to
IV-Tclean o u r house.

k ,
.
,
she was o rtiie !. we (no1^ire) ........ ! . * *
" "
?' When
I (fin ish ).............................. . w ork. w . (g o ).......................

Pqcz zdania w p a ry (typ 1/

3)*
a . yo u

there w a s n 't s o m u c h r a in ,
'h e a m b u la n c e h a d n 't a r r iv e d o n tmn

orrested.
b. the woman w ould have had the baby in

s o m e o n e o ffe n d e d m y fa m ily /
she h a d m o re fr ie n d s ,
* h a d n 't e a te n a ll M a r k 's b ir th d a y c a
mY best fr ie n d le ft fr o m W a rs a w ,
/o u h a d lis te n e d t o m e ,
YOu h o o v e r th e fla t,

wouldn't have ended up getting

the shop.
,

c. I'll make dinner.


d. I w ouldn't have fell sick for two days.
e w e would spend more time on the beach
f

she wouldn't feel so lonely

A I would be very sad.

I would seek revenge

14 5 Z d a n ia w a r u n k o w e m i e s z a n e

u IyoA conditionojs
t n U o t 7w z d a n ia w a r u n k o w e m ie s z a n e . O z n a c z a to , ze wystpy.r n y c h ly p b w w a r u n t w . ic h u y c ie z a le , o d k o n .e k s .p ^
Istniej d w ie najcz ciej s p o ty k a n e k o m b in a c ie w a r u n k w .

1. If + t y p d r u g i, t y p t r z e c i
Z d a te g o typ u u yw am y m w i c o s y tu a c ji p rz e s z e j, k t r a m o g a b y si p o to c z y in a c z e j, gd yby pewien
w a ru n e k by s p e n io n y w te ra n ie js z o c i.

If + P a s t S i m p l e , w o u l d ( c o u l d / m i g h t ) h a v e + t r z e c i a f o r m a

If I w e r e y o u , I w o u l d h a v e a c c e p t e d t h a t j o b o f f e r . - G d y b y m b y a to b , p rz y j a b y m t ofert
p ra c y , (sytuacja h ip o te ty c z n a , p rz y j c ie o fe r ty " , o d n o s i si d o

p rz e s z o c i, n a to m ia s t ewentualny

w a ru n e k g d y b y m b ya to b " d o te ra n ie js z o c i)
If J a n e s p o k e S p a n i s h , s h e w o u l d h a v e g o t t h e j o b . - G d y b y J a n e z n a a h is z p a s k i, d o sta a b y t
p ra c . (Jane n ie d o s ta a p ra c y w p rz e s z o c i, a h is z p a s k ie g o n ie z n a a i n a d a l, w te ra n ie jszo ci, nie
zna)

2.

If + ty p trz e c i, t y p d r u g i

Z d a n te g o ro d z a ju u yw a m y, g d y m w im y o s y tu a c ji z p rz e s z o c i, k t r a m a w p y w n a te ra n ie jszo .

If + P a s t P e r fe c t , w o u ld ( c o u ld / m ig h t )

I f w . b o d s o ld g r a n d m a 's c i d b o u s e , I w o u ld h o y o o l , f m o n e y n o w . - G d y b y m s p r e d o lo s W
o m b o b a , m io ta b ym teraz d o z o p ie n i d z y , (w o ro n e k . .s p r z e d a d o m o ', o d n o s i si d o przesloSci,
s y tu a q o h ip o te ty c z n a d o c h w ili o b e c n e j)
i " ' ! " 1 a 1" " * 0

b ' h '

" " ld P r b a b l r b *

k,e ' OW nlkl'i m - |J b b <

m a n a g e r n o w . - G d y b y J im p rz y iq t I , p r o .

k ie r o w n ik ie m , g d , b , w p o e s z .o S c p o d * .

p T ,.)

1 4 , Z D A N IA W A RU N KO W I

pen,| z d o n io

odpowiedniq formq czasownika (typ mieszany):

0 Ifyoo ( te ll) ...............

.... m e h e h a d d is h o n e s t in te n tio n s , I (n o t b e ) ................

muCh tro u b le n o w .

in so

b. If I (d o ).....................

m o r e s p o r ts a s a c h ild , I ( n o t h a v e ) ....................................... s o m a n y b a c k

problems now .

c If you (accept) ..

...................
unemployment b e n e fit n o w .

th e

jo b , y o u

(n o t h a ve

to )

d. If I (b e )........................................0 m a r >< th e y ( g i v e )

a sk f o r

m e t he jo b .

e. It I lseei ............................................... a<d e r lie r , w e ( h a v e ) ....................................... a b e a u tifu l n e w fla t n o w .


f. If you (p a y )

th e b ill, w e (n o t h a v e to )

fre e ze in a c o ld fla t!

g. If you (not b e ) ....................................... s o im p a tie n t, th e p o lic e (n o t s t o p ) ..............................


h. If Tim (not m is s ) ....................................... th e tr a in , h e ( b e ) ........................................h e re n o w .

Przetumacz na jzyk angielski:


o Gdybymy w czen ie j z a u w a y li p o a r , d z i n a d a l m ie lib y m y d o m .

0 Gdyby nie b y ta k i n ie g rz e c z n y , z a p r o p o n o w a lib y c i t p ra c .

Gd/bym nie b a a si la ta s a m o lo te m , ju d a w n o p o le c ia a b y m d o A zji.

Gdyby d b a a o z d ro w ie , n ie b y a b y te ra z w s z p ita lu .

" dybv rn(^i syn b y b a rd z ie j o d p o w ie d z ia ln y , te n straszny w y p a d e k n ie w yda rzyb y si,

Gdyby nie

G dyby

b ya ta k a z a b o rc z a , T o m n ie z e rw a b y z to b

my nie w y rz u c ili te g o lo s u n a lo te ri , b y lib y m y m ilio n

h.
* * * * e j a d / w o n i p o k a re tk ,

' , z . . , y z " i ,

^ b | d d" S

us.

14.6. Zdania w arunkow e z innym i spjnikami;


in case, suppose, provided it|
W z d a n ia c h w a r u n k o w y c h o p r c z s p jn ik a f (je li) m o g w y s t p o w a in n e , o ta k im s a m y m lu b podobnym
iu : je li, p o d w a r u n k ie m , g d y b y " . O t o o n e w ra z z p r z y k a d o w y m i z d a n ia m i:
z n a c z e n iu

a s l o n g a s / p r o v i d e d / p r o v i d i n g / o n c o n d i t i o n t h a t - je li / p o d w a r u n k ie m e
W e 'l l g o

c a m p i n g a s l o n g a s it d o e s n 't r a i n . -

>

P o je d z ie m y n a k e m p in g , p o d w a ru n k ie m e nie

b d z ie p a d a .
T h e c o m p a n y w ill h ir e n e w s t a f f p r o v i d e d ( p r o v i d i n g ) t h a t it h a s s u f f ic ie n t r e s o u r c e s . - R rma
z a tr u d n i n o w y c h p r a c o w n ik w , p o d w a r u n k ie m , e b d n a to w y s ta r c z a j c e r o d k i fin a n so w e .
I w ill h e l p o n c o n d i t i o n t h a t h e a s k s m e p o l i t e l y . - P o m o g , je li m n ie g rz e c z n ie p o p ro s i.

s u p p o s e d / s u p p o s i n g - je li, p rz y p u m y , e ...
S u p p o s i n g y o u w o n t h e lo t t e r y , w h a t w o u l d y o u d o ? - P rz y p u m y , e w y g ra e na lo te rii, co by
w te d y z r o b i?

s h o u l d - je li, g d y b y
S h o u l d y o u s e e T o m , te ll h im I m is s h im . - Je li s p o tk a s z T o m a , p o w ie d z m u , e za n im tskni.
If y o u s h o u l d c o m e w it h u s, le t m e k n o w first, a n d I 'l l b o o k t h e t ic k e t s . - J e li bdziesz z nami
s z a , d a j m i z n a w c z e n ie j, z a re z e rw u j b ile ty .

b u t f o r / if n o t f o r - g d y b y n ie
B u t f o r J i m 's h e l p ( = if J im h a d n 't h e l p e d u s ) , w e w o u l d n 't h a v e m a n a g e d . G d y b y nie pomoc
J im a , n ie p o ra d z ilib y m y s o b ie .

*: r

If it h a d n t b e e n f o r d o c t o r J o n e s , w e w o u l d n 't a ll b e h e r e t o d a y . G d y b y n ie d o k to r Jones, nie


b y lib y m y tu ta j d z is ia j ra z e m .

h a p p e n t o - je li, g d y b y p rz y p a d k ie m
If y o u h a p p e n t o k n o w w h e r e J a n e is, p l e a s e te ll m e n o w . - J e li w ie s z , g d z ie jest Jane, p o w ie *
m i n a ty c h m ia s t.

i n c a s e - n a w y p a d e k , w p rz y p a d k u g d y
T a k e a n u m b r e l l a in c a s e it r a i n s . - W e p a r a s o l, g d y b y m ia t o p a d a .
I t o o k a m a p in c a s e w e g o t lo st. - W z i a m m a p , n a w y p a d e k g d y b y m y m ie li si zgubi-

lfi. (

1 4 . Z D A N IA W A R U N K O W E

11 Konstrukcja unless
Spjnik u n l e s s ( c h y b a e , je e li n ie , o ile n ie ) w y st p u ie

q p .

------------------

lda2

w szystkich t e K k


' m
Q q Porw"i zdania:

pnypodku uzyc.0 unless c z a s o w n i k m a i 20WKe ,


you will not pass the exam, j f you don't study hard
bdziesz si w y s t a r c z a j c o d u o u c z y .

n o o 9 h - - N ie zdasz e gzam in u , jeli nie

You will not pass the exam, unless you study hard en
bdziesz si w y s t a r c z a j c o d u o u c zy .

'

zd asz e9 zam in u , chyba e

'nne przykady:
I w o n 't h e l p y o u u n l e s s y o u p a y m e . - N ie p o m o g c i c h y b a , ze m i z a p o cisz.

sifk v

Tam w o u l d n e v e r a s k m e f o r h e l p y n t o h . w o . r e o lly d e s p . r o , e. - Ton, n .g d y n r . p o p ro o lb y


c n ie o p o m o c c h y b a , e b y b y n a p r a w d
W e w o u l d n 't h a v e g o t t e n lo s t , u n l e s s w e h a d t a k e n th e m P

_ N i, , giJb , lib , ! m , si, g d yb yim y

wzili m a p .

W IC Z E N IA

U z u p e ln ij z d a n ia c e o s o w o t k t e n ,

S u p p o s in g y o u (b e

b. W e (le a v e ) .................... f

a t h o s p ita l.
e. I ( le n d )
f.

r o n d itio n th a t you (
y o u m y c a r o ................... m e a lo a f o f

W e (o p e n )

^ ^

m o n e y,

lo n g

frie n d , I (n o t m a n a g e )

S h o u ld y o u g o o u t, p le a s e 9

g P ro v id in g w e (^
h, I n e v e r w a tc h TV,

. d p -* *

do ^

reo
in o u r new fa cto ry next year.
d ra m a on.

n ,ess' th e re (be) ........ ......... p r o v i d e d w e (be g iv e n ) ...................


,b r a n, _c uh in IL iv/ero
iv e r p o
a

n e w

n ig h t shift

fi

u i v w a iq c p o d a n e g o

s p jn ik a :

Przekszta z d a n ia , u z y

b s

........................

2L * ,

d . i

Nu to d

to

. w

c ^ p a i g n n.>

c h o o s e , ' w h ic h

c u - n , jo b
U N LESS

f.

...............

fc

"

*> '

< * . ki. * *

p ro je c t w o u ld , o u p ic k ? .....................................................................

iiT a m n o io ff e n s d

o b e e ,- p o id o n e .

............................... .............................................................................

Let m e k n o w if you d e c id e t o c o m e w ith us.

SH O U LD
........................................................ .................
..................
g. Y ou can g o to B o b 's p a rty i f y o u c le a n y o u r r o o m a n d d o y o u r h o m e w o r k .
C O N D IT IO N

.............................................................................................................

h. I d id n 't see Jane so I d id n 't in v ite h e r to m y p a rty .


W O U LD

.............................................................................................................

P r z e k s z t a z d a n i a , u y w a j c

unless:

a. Y ou w ill never g e t p ro m o te d if y o u d o n 't fin is h th e p r o je c t o n tim e .


b. If you d o n 't d o sports re g u la rly , y o u w ill n e v e r lo s e w e ig h t.

mo

c. W e w ill be late fo r th e c o n c e rt if w e d o n 't fin d a ta x i.

lw

d. If it co n tinu e s to sn o w , w e w ill n e v e r g e t th e re o n tim e .


Wish

e. She w ill n o t sp e ak to you if y o u d o n 't a p o lo g iz e t o h e r.


f.

20 ich

Y o u w ill c o n tin u e to g e t h ig h e le c tric ity b ills if y o u d o n 't s ta rt t o s a v e p o w e r.

g. I w ill never finish o n tim e if y o u d o n 't h e lp m e .


h. I w o u ld never ask T o m fo r h e lp if I d id n 't h a v e to .

W y b ie r z p r a w id o w q o d p o w ie d :

hveo 'P V0U J i,H ' he Pr i e c t


Vau h e lp m e w ith m in e .
you see M a rV< ell h e r I m is s h e r.

o ' su p p o se d

1 You will gel


h

a . u n le s s
.
, .

90 " "

promoted
' 9 ' - ' > s T

a l; n

ay'

*>. 05
b but for

* " *

' we hove the money, a. unless

"h 0" , M

t >

b p,

w
H, <*
%

a n ia

Wa r u n k o w i

^ w n ik w is h w swoim podstowowym z n o c z e n iT !-----------------------------------------------------_


w^niesieniu d o m w i c e g o lo b in n e j o s o b y ) |u k h ^
Do you w ish to m a k e a n o f f ic ia l c o m p la in , 8
- 0, 1 * e ^

Pr 9nt?" wystpuie ?n

* M r d n i * sam ym d
n

'^

^ow nik ten uywany jest take w poczeniu 2 Czn*n


PoS, Perfect oraz P a s t P e r f e c t C o n t i n u o u s 7
P nesz^

e z b o k o lia n ik iem
t

P t S im p le , P a s f C n .
Vvyrozen|a nierealnych
n>
1 " ' n 0 0oraz
0s'
r / n,espefmonych

moliwych d o s p e n ie n ia ycze

m i

t o w * , w ish 1 casern P o s t S im p le lab P a st C ontim

"TZT,

- e pabobn, Pk ^

nk^

obecnej sytuacji Z

ch d^

o .

'

w i s h ( t h a t ) + P a s t S i m p l e / P a s C o n t in u o u s

I wish w e h o d m o r e b e e tim e . -

oioj,, re th e m o m , M

ole nie mamy)


W e w ish i w a s n 't r a in in g , s o w e c o u ld g

* .1 *

w a |k

_ aujem y, e (teraz) pada deszcz.

moglibymy i na s p a c e r, (c h cie lib ym y, a le p ada)


I b h ! w e t , ta ilo r - a u je , t a n i . ( t a t a .

t * ' * * '

iesem)
*> **> * *

h ta o s n m i P o s t P e t t e d i P a s t P e r f e c t C o n t m o o u s u r ^ o m y w c d n ^ _

.
lei spueci

zo ich pomoc al, e jakie w ydarzenie m ia o miejsce ( u

, feel awful.
- t e had
* - the opportunity. wish I hadn't eaten so much cake.
When"she
tary wishes she had gone to u n ,v
oszo

n a

auj, ie

studia, kied y m ia a ta k m oz ,V*LeaCh e r e x p la ,neC* ^ 6 rU

wish 1had been listening when t


'e^y nauczyciel w y ja n ia zasady.
Uniesieniu d o przyszoci z
to

c z a s o w n ik ie m

n ie

s u c h a a m ,

&

oU | d + b e z o ko liczn ik. ^ ons^ u^


W *

d o tV Q ^ f ^ ^ z d o n i a . Nie jest

niezadow olenie z o b e cn e ) * * * * zawsze d o inne, o t o ' J

^ . r e

jedn isto tn rzecz - * * * * # * ;


M w im y wyraa zyczen.e, ale
uycie w zdaniu d w c h ta k ie san
,uaCja zmiem si
zateni n i e w i e l k i e .
-P ra w d , niew ielki w pyw n a to . ^ p o d o b i e s t w o zmian ,es.
spenienie zaley o d o s b trzecich.

wiih it would top raining


w,h you would help me m r

eby przes,a*

. Ittl ,ni pomaga

9. Konstrukcja f oni)
^

a so w n ika w i s h m o n a z a s t p i tro c h m o c n ie jszq l

yczenia i ale wyraone za PomoC^

i f o n ly ... (gdyby ly lk o . . | U yae czos


| w ish I h a d m o re fre e tim e. - a tu , ,

ztyCh jest a n a lo g ic z n e . P o r w n a , z d a n ia :
nje m a m w i c e j w o ln e g o czasu . / C h c ia b y m
mle<

w o ln e g o czasu.

n d v b v m tylko m ia o w i c e j w o l n e g o c z a s u !
If o n ly I h a d m o re fre e tim e. - G d y b y m y

if o n lv

o o z o s ta j czsto w f o r m ie z d a n ia p o d r z d n e g o , z d a n ie nadrzdno

If o n ly w e k n e w h is se c re ts. - G d y b y m y ty lk o z n a l. |e g o ta ,e m n ,c e .
If o n ly I w e r e y o u . - G d y b y m tylko b ya to b .
If o n ly it w a s n 't ra in in g . - G d y b y ty lk o m e p a d a o .
If o n ly I e a r n e d m o re . - G d y b y m ty lk o w i c e j z a r a b ia .
If o n ly w e h a d m o re m o n e y , w e 'd

b u y a n e w ca r. -

G dybym y

ty lk o m ie li wicej pienidzy

kupilibym y nowy s a m o c h d .

W odniesieniu d o przeszoci uyw am y cza s w P a s P e r f e c t o r a z P a s t P e r f e c t C o n t i n u o u s If o n ly I h a d d iv o r c e d him , it 's t o o la te n o w . - G d y b y m ty lk o s i z n im r o z w io d o , teraz ju jestzc


pno.
If o n ly M a r k h a d n 't d r iv e n s o fast. - G d y b y ty lk o M a r k n ie je c h a ta k

szybko.

If only it hadn't been raining all the time, w e w o u ld h ave had a lo vely holiday.- Gdyby tylkc
cigle nie p a d a o , m ielibym y w s p a n ia e w a k a c je .

If only I had spoken to him before he left. - G d y b y m ty lk o z n im p o r o z m a w ia a , zanim wyszed.


W dnisieniu d o Przyszoci uyw am y w o u l d +

If only Steven wouldn't smoke


If o n ly sh e w o u ld r e a d m o r e

b e zo ko liczn ik
DezoKOI,czm k

1 G d t HU
G d y b y ty lk o o n a w i c e j c z y ta a .

w ic z e n ia
P rz e k s z ta z d a n

b- 1
C
C
c - I d id n 't tell i u

b
i

:
,0 ' m f n m c t
9 reen to p .

-.c o l

...........................................

..............................

a . a t : 9 I f e c i> w i

" "

z z c

.........................................................

h - D n 't sm okel

V er?l

............................................

We d|dn't go fo t,........................................................................................ .................................. ...........

:z =
'),,ornr, |0|n0,IC m e l

Qst u m m e r.

:r

14 zdania warunkw
0

P r z e k s z t a

0.

zd a n ia , u yw a j c konstrukcji 1 only.

Unfortunately, they turned down my application

b. We aren't going on holiday this year.

Kej

.....................................

c. It's cold and it's snowing.

........................ ............

d. My family lives fa r away from me.

.....................................

e. I don't know how to change a flat tyre.

.....................................

f. Tom forgot a b o u t his wife's birthday again.


g. Unfortunately, I don 't speak any foreign language...............................
jest

h. She doesn't w ant to go out with me.


1. The weather was terrible last weekend.
j. Maybe one day I will win at the lottery........................ .......................................
k. We d id n 't win the match......................................................................................
I. My sister d id n 't come to visit me for my birthday.

dzy,

.......................................

P rzetum acz k a d e ze zda na dwa sposoby, uiyw ajqc wish oraz if only.
a . G d y b y m t y l k o w ie d z i a a , e m ia u r o d z in y , z r o b ia b y m d la n ie g o to rt.

b.

G d y iz y m

u m ia

gotowa, zrobibym dla cksbic pyszn, koac*.

,-zo
c. Gdybym m w i P

ylko

d. G d y ^

d y b ^ R

a n g ie ls k u , d o sta b y m

a m

^ '^ - ^ ^

lopsz, P. ......................

.........

Gdyby byy eszcw kiletyi poszabym na konceri U2-........................

14.10. Zdania warunkowe -

wiczenia

podsumowujce
WICZENIA
U z u p e n ij z d a n i a w a r u n k a w a o d p o w i e d n i m i f o r m a m i c z o , o w l k w :
,, .

..

(finish) o n tim e , w e ..................................... (m e e t) ^ r r o w

ot 5.

9 : : : : : : ( kn o w ) e a r liL y o u 'r e a v e g e t a n a n , . ....................................... (not prepare) a steok

"b f 16

|{ w e .................................. (be) th e R oyal F a m ily, w e ....................................

(|iv e > in th e Buckingham

Palace.
,f,

|f Betty .................................. (kn o w ) h o w to s e n d a n e - m a il, s h e ....................................

.
(have) m o n e y la s t s u m m e r, I ........................ (g o ) o n a t r ip to Ita ly last year.
(send) us the

p h oto s.
f.

W h e n J i m .................................. (have) a fig h t w ith h is g ir lfr ie n d , h e ........................................ (go) fo r a beer


w ith his frie n d s .

g. If y o u ....................................(do) y o u r h o m e w o rk q u ic k ly , I .................................... (ta k e ) y o u shopping.


h. If I

(le a rn ) to rid e a b ik e as a c h ild , I .................................... (b e a b le ) to d o it now

i.

If I ................................... (be) y o u r m o th e r, I ..................................... (n o t let) y o u w e a r so m u c h make-up

If y o u ....................................(help) m e w ith m y p r o je c t w h e n I a s k e d y o u , I ..................................... (not be


a n g ry w ith you now.

k- If i t ................................. (rain) to m o rro w , w e

(stay) a t h o m e .

M Sal|y
(n t sp e nd ) so m u c h tim e ta lk in g o n th e p h o n e , s h e ...............................
(not have) such a h ig h b ill n o w .

W y b ie rz p ra w id o w o d p o w ie d :
a. If Betty w ere / w e re n 't so shy, she w o u ld h o v e b e e n o ffe r e d th a t jo b
b. If I w ere / had been y o u , I w o u ld te ll th e p o lic e th e tru th a b o u t th e a c c id e n t.
C.

I k . g o v e rn m e n t ra ise d < h. , a . m a n , p .a p f e q u i d g r , .

.Id k n . n n r o t . S t d

m , p m e m , h a d n t d iv o rc e d - h e n I w o , o c h ild , I w o u ld till h .
in to u c h w ith my d a d n o w .

you ,W , got / d i d n ', , , 1


m W w

/ w i l l g o c o m p in g w ith , o , i( |

o |( o id

g l< p e o p le h ad e -m a ils in th e XIX c e n tu ry thev w o U /


u .
h. W h e n it rains I w ilL a lw a v s s tn v / i
- ^ J d _ / w p g ld p J
i

i.

) -

school.
h

ere m

i n

f i ^

"

"* "d

/ I d .till h o ^

^
'
use c a r r ie r p ig e o n s .
o ' 1

guoges, he would / wouldn't hove le a tn t English at P " "

I h d T Z l l f l d J l f l d o bigger Hal, we w o u id b u y o dog

Zdania przydaw.
owe
Relative clauses
,51 Zaimki wzgldne w zdaniach
przydawkowych who (whom), which, that,
whose_____________________________
Zoimki pytajne w h o ( k to ) , w h o m

( k o m u , k o g o ) , w h i c h (ktry), w h o s e (czyj) oraz zaimek wskazujcy

that wystpuj w z d a n ia c h p o d r z d n y c h p rz y d a w k o w y c h w fu n kcji zaim kw wzgldnych ktry, ktra,


ktre, ktrzy, (k t re j, k t r e g o , k t r y c h ) " . W z d a n iu w y s t p u j o n e p o rzeczowniku, do ktrego si odnosz,
oprzed jego o k r e le n ie m . O t o p o s z c z e g ln e z a im k i:

. t o * w h o o d n o si s i, zaw sze d o o sb :

_ ^

t0

The w o m a n w h o w e m e t y e s t e r d a y is m y b r o t n e
szefowa m o je g o b r a ta .

n 7 :pwczvna, ktra gra no pianinie, to moja

The girl w h o is p l a y i n g t h e p i a n o is m y c o u s in .
^ nko' W0 ,S P , y ,n 9
.
kuzynko.

..

Kn/ ch zatrudnilimy, to ekspero

marke,in9 e x p e rts .-M czyni, ktrych zatrudnilimy, to eksperci

d . o r k e t t : WS h a V e h ,r e d a re

The
I l0sfb o?

0<dn
5'nsi
d otable
przedm
iotw : - Ksika, ktra ley na stole, naley do Mary.
w f " ch
is o
the
is Mary's.
The fil 6 W Q tc h w b ic h I g o t for my birthday. - Z g u b ie m zegarek, ktry dostaem na urodziny.
^
^ h ic b y o u re c o m m e n d e d w a s really very good. - Film, ktry polecie, by naprawd

TL

* b a t o d n o si si zarw no d o osb, ja k i przedmiotw.


7 " * o , liv e , J * d o o r , fa e s J o , M . c . -

^,k,en : - P

t o

you mode w o ,

t o t , *

, * P ^ p l e th a t I in v it e d a r e m y
Proy

'

. - t o * 't o

friends fromwork. -

* *

Uidz.e,

kW

WIELKA

G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G I E L S K 'E G O

A m w im v o przynalenoci, w o d n ie s ie n iu d o o s b . W odn,esitniu
r

IO

i' d t *

i w * u c o ,o

. . r o o d r e lu s e d *>

n ,m

'

Jon"

r s r s r i. o, *>

-gw

c o ,o ! c ,,!c ,e i

*> * . - ^
1

si ,r ie0 * * *
^

0,

I09I

k .^

skradziony, natychmiast posza na policj.

The house, the g a ra g e o f w hich w a s d e s tro y e d b y the fire , b e lo n g s to o u r neighbours, lub


The

house,

w hose

g a ra g e

w as

d e s tro y e d

by

th e

fire ,

b e lo n g s

to

our

neighbours.

- D om , ktrego gara zosta zniszczony w poarze, naley d o naszych s sia d w .

zaimka w h o m uywamy w funkcji d o p e n ie n ia , w o d n ie s ie n iu d o o s b , lecz czsto w codziennym


jzyku zastpowany jest o n zaim kiem w h o . W ystpuje czsto z p rz y im k a m i i w te d y nie moe by
zastpiony przez w h o :

The man to w hom I spoke w as a p o lice o ffic e r. - M czyzna, z ktrym ro z m a w ia a m , to policjant.


The p e ople w ith w hom I w o rk are v e ry nice. - Ludzie, z k t ry m i p ra c u j , sq b a rd z o m ili.
* K iedy m ona om inq zaim ek?
W niektrych przypadkach uzasadnione jest o m in i cie za im k a w z g l d n e g o . Jest to m o liw e , gdy uywany
jest on w funkcji dopenienia zdania podrzdnego, nie je g o p o d m io tu . P o r w n a j ponisze zdania:

The man w h o is standing a t the bus stop is m y u n c le . - M czyzna, ktry stoi no przystanku, to
mj wujek.
w tym zdaniu zaimek uyty jest w funkcji p o d m io tu : Kto stoi na przystanku? M czyzna stoi na przystanku.
W tym zdaniu absolutnie nie jest moliwe o m inicie zaim ka w z g l d n e g o w h o .
ale:

The man w ho (w hom ) y o u saw a t the bus stop is m y u n cle . - M czyzna, k t re g o widziae na
przystanku, to mj wujek.

* * * * *

w hom

do

w ,d o i

The man yo u saw a t th e bus stop is m v uncle


jjek
^

mj wujek.

m o iliw . , o p u r a

ie , o im la H o U

M zczyzna, k t re g o w id zia e na przystanku,

to

to

t o inne przykady, w ktrych opuszczono zaimek:

The p e o p le 2 ) w e s a w 'a M a i * ? f r i e n d ^ " 9.'


^
m i d te' ieS' bardz
The car (which) we b o u q h t w a s n 't
*
U
^t ry c ^ w dzie lim y, to zn a jo m i Mok
" e x p e n s ,v e - - S^ c h d , ktry kupilim y, nie b y bardzo *

Miejsce p rzylm ka w zd a n ia c h p rz y d a w k a w y c h
I rzyimek w zdaniach przydawkowyrh znaidni
This is the bo ok I was
To
The man you
mirn mem.

3ia

' 'J

\>IH

y a le r d a y Is m y husband

/ lik

i /OUWOJimiwiiny li

M
'
^
i#!
M czyzna, / ktrym wczonoj it u m * 10**

. .

15. Z D A N IA PRZYDAWKOWE

WICZENIA
U z v p e ln lj z d o n io o d p o w ie d n im

I T

T 3 u

io b
?
d o ' is m y b o y l' i d b l h e | 0 b ...................................1 w o s K e r e d is in L iv e rp o o l
c The d o c u m e n ts
n ro ^
,
, .
. .
,
,
..............a re o n y o u r d e s k w e re d e liv e re d this m o rn in o
d . A v e t is s o m e b o d y ............................... ..
skk

T !

fT

...................................
d l0
r
The m a n
.................................. d o g b ,t bmee SQys
|t WQs
^

f.

g . A m ic r o w a v e o v e n is s o m e t h in g ................................

| QU|t

< W
"-o n ,

use to p re p a re meQ|s

h.

A te le p h o n e is s o m e th in g ...............................I c a n -t |jve w ith o u f

i.

A d ic t io n a r y is s o m e th in g ...............................w e use to ch e ck th e m e a nin g o f w ords.

j.

T h e g ir l .................................. y o u s a w y e s te rd a y is o u r new em ployee.

k. T h e n e w s h o p p in g c e n tr e ,

w as

o p e n e d last w eek, is th e most crow ded place

in o u r to w n .
I.

M a r y , ...................................m o th e r is a ju d g e , w a n ts to study Law.

U d e f in ic j e p o d a n y c h s w , u y w a j g c o d p o w i e d n i c h z a im k w :

a . a D V D p la y e r / w a tc h film s
b. a c a lc u la t o r / h e lp us c o u n t
c. a re m o te c o n tr o l / c h a n g e TV c h a n n e ls
d . a c a n o p e n e r / m e ta l c o n ta in e rs
e. a p rin te r / p r in t d o c u m e n ts a n d p h o to s
f.

a c a r p e n te r / w o r k w ith w o o d

g . a s a w / c u t la r g e p ie c e s o f w o o d
h. a flig h t a tte n d a n t / se rv e p e o p le

^bierz prawiatowq

W y b i e r z p r a w i d t o w q o d p o________
w ie d z :
b

h\ 'SWn*e r'

k o o k s a re so ld a ll over the w o rld , is very rich.

c Thn,Ca ,S

to

a. w ho

b. whom

a.
whose

^ ^ ave known since childhood.

d T t/ ^ ra re ^e t yo u gave m e is very be a u tifu l.


e rnan w e invited fo r d in n e r is my husband's friend.

whom

what

>e W in te r .... p a in tin g we b o u g h t com es from Spain.


fa/e

yQ u fo u n cj th e

^ ^ rn g o m

g to

^<JVe m a o y

k e y

c o n fe re n

p r o b le m s

.. . . y o u l o s t ?
c e .. . . is t a k i n

.. . .

I have t o

g p la c e

in

c o p e w ith .

B r ig h to n .

b. whose

b .b. which
b. whose
b. whose
b. which
b. whom

WIELKA GRAMATYKA JZYKA A N G IE L S K IE G O

P rze kszta z d a n i a . J e li to m o l iw e , o m i z a i m e k :
a. You b o u g h t a dress. C a n yo u s h o w it to m e ?

b. The m an was ta k e n to h o s p ita l. H e fe ll d o w n th e

s ta irs .

c. This is the new rin g . M a rk g a v e it to m e .

d. I'm re a din g a b o o k . It is b o rin g .

e. Tom p re p a re d d in n e r. It w as d e lic io u s .

f.

I lost a w atch. I fo u n d it fin a lly .

g. The w riter was g ive n a n a w a rd . H e c o m e s fr o m S w e d e n .

h. The team w o n the to u rn a m e n t. They re c e iv e d a lo t o f m o n e y .

,s-

z d a n ia h z y o a w k o w i

,5 .2 . Inne spo|niki w zdaniach


,
where, why, what___wkowych
Jako spjnik w z d a n ia c h p r z y d a w k o w y c h m o e w

s do ja k ie g o m ie is c a :

e re

Paris is he p la ce w h e re I m et m y future husband


p n y sz le g o ma.

P w .
^

Uzywomy g o , gdy odnosimy

*>

P h o t o n , m oi. s

O n . d a y , I w a n . t o r o t u r a t o th e t o w n w h e r e I w o , b o m . - Pewnego d n i. c h e do
w ktrym si u r o d z ia m .

i'd like to liv e in a p l a c e w h e r e I c o u l d k e e p a lo t o f animals. - Chciaabym mieszka w miejscu,


gdzie m o g trz y m a d u o z w ie rz t.

Jako sp jn ik m o e b y u yty ta k e p rzys w e k w h y :

This is the reason w h y I q u it my job. - To jest p o w d , d la ktrego rzuciam prac.


w funkcji z a im k a w z g l d n e g o m o e ta k e w y s t p i w h a t , zastpujc wyraenie t h e th in g ( s ) t h a t ...
(to, c o ..., rzecz / rz e c z y , k t r e .. .)

The t h in g t h a t y o n t o l d m e , n p s e t m e . W h o t y o n to ld m n, n p r . t 0 . - To, co
z a sm u c io m n ie .
The th in g th a t h a p p e n e d w a s because o f

. , . . .
pcdK

= w ( lQ f h a p p e n e d , w as because o f Tom.

- C o si w y d a r z y o , b y o w in T o m a .

WICZENIA
Oj

U zupenij zdania odpow iednim spjnikiem


o. T ib et is th e p la c e ...............................

I w ant to g o next year,


I broke up with my boyfnen

b. There a re m a n y r e a s o n s .................
c. A re these the b o o k s .......................

^ ere j0 0 king for?


I cQn a |ways rely on.

d. M a rk is th e p e rs o n ................................... |jve?

e. Is this the h o u s e ...................


yOU want to m
f. Tell m e the re a s o n .............................. ....... you lost sow
........................... . -

'

I ell m e the r e a s o n ....................

I c a n 't fin d the e xa c t place

, can always fa l k ......^

to,d everybody oho^V

9- Please d e s c rib e th e p la ce
h. Tom is o n e o f th o s e p e o p le

j o n es.

^
........

I lo s t m y e a r r

r m feeling sad.

1 5

Zdania przydawkowe definiujce


Defining
relative _
cla

(non-defining re la tive clauses)


Z d a n ia p rc y d a w k o w e d e fin iu j c e z a w ie r a j in fo r m a c je
p rz e d m io tu , o k t ry c h m o w a .

N a le y p a m i ta , e w

u m o liw ia j c e n a m
j z y k u a n g ie ls k im

z id e n t y f ik o w a n e oso b y
w z d a n ia c h

p rz y d o w k 0wych

d e fin iu j c y c h n ig d y n ie s ta w ia m y p rz e c in k w . N a p r z y k a d :
T h e w o m a n w h o l i v e s n e x t d o o r is a n u r s e . - K o b ie ta , k t r a m ie s z k a o b o k , je s t p ie l g n ia rk
T h e w o m a n w h o l i v e s n e x t d o o r w s k a z u je n a m n a je d n k o n k r e tn o s o b , o k t r e j m w im y : ta kobieta

k t ra m ieszka o b o k , a n ie ja k a in n a .

T h e b o o k I 'm

r e a d i n g is v e r y i n t e r e s t i n g . - K s i k a , k t r c z y ta m , je s t b a r d z o c ie k a w a , (nie jaka

ksi ka , ty lk o ta , k t r o b e c n ie czyta m )
T h e h o u s e a c r o s s t h e s t r e e t b e l o n g s t o t h e S m i t h f a m i l y . - D o m , k t ry je s t n a p rz e c iw k o , naley do

ro d z in y S m ith, (ten d o m , k t ry jest n a p rz e c iw k o , a n ie a d e n in n y )

W z d a n ia c h d e fin iu j c y c h u y w a m y w szystkich w y m ie n io n y c h w p o p r z e d n ic h p o d r o z d z ia a c h s p in kw:

who (whom), that, which, whose, w here, why. T h a t

w hich s z a z w y c z a j u y w a n e z a m ie n n ie ,
c h o c ia w h ic h u z n a w a n e jest c z a s e m za b a rd z ie j fo r m a ln e . That n a to m ia s t u y w a n e jest najczciej
p o p rz y m io tn ik a c h w s to p n iu n a jw y s z y m o r a z p o ta k ic h z a im k a c h ja k : e ve ry(th in g ), s o m e (th in g )
a n yth in g ), no(thing), all, only, none, little , few, much.
o ra z

M y m o t h e r is th e p e r s o n w h o ( w h o m ) I t r u s t t h e m o s t . - M o ja m a m a to o s o b a , k t re j n a jb a rd z ie j
u fa m .
It w a s th e m o s t e x c i t i n g t h i n g t h a t I 'v e e v e r d o n e . - To b y a n a jb a r d z ie j e k s c y tu j c a rzecz, jokq
z ro b ia m .
h a t h e s a i d m a d e m e e v e n m o r e d e p r e s s e d . - W szystko , c o p o w ie d z ia , jeszcze b a rd z ie j m nie
p rz y g n b io .
b o y w h o is s t a n d i n g a t t h e d o o r h a s b r o u g h t a p a c k a g e f o r y o u . d rz w ia c h , przynis p a czk d la c ie b ie .

C h o p a k , k t ry stoi przy

,5.4. Zdania przydawkowe iedi- .


Zdonia p rzyd a w ko w e n ie d e fin iu jq c e za w ie ra j in o rm
osob lo b p r z e d m i o t , o

f m at ' T

k t ry c h

m ow a

w z d a n iu

w I d o n ia i

In f

C |e'

= Z

l l ' * * * * ** * , " d

Mary, who hves across the street, is my best friend

to m o ja n a j l e p s z a p r z y j a c i k a .
W ho

lives across the street

o b v , 7)

n ie S k " 'e c z n e

M
'

e a n k w ' N a P "y W o d :

i
9

a rv ' k t ra m |eszka p o d ru g ie j stro n ie u licy

j e s t t y l k o d o d a t k o w in f o r m a c j o w zd

o k M a Z T '

mojq najlepsz p rz y ja c i k . In fo rm a c ja m idzy przecinkam i nie


w peni zachow any.

MarV' ez n,l sens zdania byby

P o r w n a jm y :

Mary who lives across the street is my best friend.

- M o ry , k t ra m ie s z k a p o d ru g ie j stro n ie ulicy,

to m o j a n a j l e p s z a p r z y j a c i k a .
W ty m z d a n iu i n f o r m a c j a , e M a r y m ie s z k a p o d r u g i e j s tr o n ie u lic y , je st n ie z b d n a , a b y o k re li , o kt r
M a ry c h o d z i.

By m o e m w i c y z n a k i l k a o s b o im ie n iu M a r y , a le ty lk o to , k t ro m ieszka p o d ru g ie j

s tro n ie u lic y je s t j e g o p r z y j a c i k .

O to przykady zd a n ie d e fin iu j c y c h :

Jane, who is the best student in our class, has been given a scholarship. -

Jane, k t ra jest

najlepsz u c z e n n ic w naszej klasie, otrzym aa stypendium.

The castle, which was destroyed during the war, is now on elegant hotel. - Zomek. ktry zosti

w b a n k u , c h c e s t u d io w a e k o n o m i .

,
, o m ia ta o kilku reguach dotyczcych stosowania zaimkw
W przypadku zda niedefiniujcych naley pa
o g l d n y c h :

. . .

r r

nie uyjemy zaimka th a t, jest on zawsze zastpiony przez wh.c

19' h

M y new job, which I was offered last

oraz

..
^ ^ ^

,ygodnlu. t0 coi,

- M o jo now a praca, ktr zaproponowa

o nigdy om in spjnika:
w zdaniach niedefiniujcych n mono J
^
,o be)ong

M y car, which is parked tn fron


do m o j e g o o,ca_
es, zaparkowany przed bram, n -J - * ^
^ grandmo er,
The painting, which was a w e d ^ 9
oWac
ktry byl prezentem lubnym od ^
wi(h my brother.

somochd, kl6ry

renovating. - Ten o b r o z .

,.

P a b lo , w h o it S p a n is h , stu d ie s

, rnoim bratam................................................................................. 141tlultlCyU.

(Hiszpanem, Stud,u,e

W lt lK A O . " *

a ,a o ! ' 0

dl

J tnipnio powszechnie stosowany lest zoimek

whom N* i * M >
..... .

iaimUm

M a ry /

lives in N ,w Vo,k' ' ^

Inrku

do ^

yesterday, is - y " > ' * ...........................................


bssl , r " d - * * " * lUrY, fetr.

yr l t

,qwQ0fi'Cl

7 ^ . ,0 X 'd .P -0 P^ytaoittca mow m en,,.


d-

, PPy' !' T m "


dziewczyn/
dziew ayn, co wszystkich ucieszyo.

koc

znao sob-g

e-

..........................................................
surpnsed e v e ry b o d y . - J a n e z d e c y d o w a a przeprowadz

jane decided to move to London, which


si do Londynu, co wszystkich zaskoczyo.

Zaim ki

where, whose oraz o f w hich sq s to s o w a n e a n a lo g ic z n ie ja k w z d a n ia c h definiujcych:

Pozna, where I used to live as a child, is one o f the most beautiful Polish cities. - Pozna, gdzie
mieszkaam jako dziecko, to je d n o z n a jp i k n ie js z y c h p o ls k ic h m ia s t.

Mr Walters, whose son studies with me, is my fa th er's colleague. - Pan W alters, ktrego systudiuje ze m nq, to ko le g a z pracy m o je g o taty.

Our house, the garden of which was destroyed by vandals, has been in the family for mony
years. - Nasz dom , kt re g o o g r d zo sta zniszczony p rz e z w a n d a li, n a le y d o naszej rodziny od lot.
WICZENIA
Q

O kre l, c z y p o d a n e z d a n i a s q d e fin iu jq c e c z y n ie d e f in iu j q c e :
a. Ann, whose b rother is a n a rc h ite c t, lives next d o o r .
b. The book I gave you is a bestseller.

f- A fi refi ghter0

9- The blue blouse, w hich I QO| f r

H' TOrn nd ^

d U 9 h ,e r'

hefting

gre *

a. Paris ' dQnia dP0W,ednim sP inikiem. G d zie to konieczne, wstaw p rz e d n i


b ' The m e a l...................S. . 'hewC
; ; P,i
My brother got prom oted

d F ra n ce is o n e o f th e m o s t b e a u tifu l E u ro p e a n c #
a l e new Italian re sta u ra n t w a s very g o o d .

p f ^ re e n .............................

J ,P .......................... like O p e ra C

U M v le' <'
h I h u h r i u " ' 1 ,e lin9 wel1
00

, ' S W*1a ^le w as w a itin g fo r m o n th s.

W o rk s h o P "3 X t to th e flo ris t's .

hobbv i*0" II

Cd music wil1 definitely like this book at*1'

C eC llnfl S,am ps ,ikos


,.( J w

s p e n d tim e o n his own

m e .

V Ul G arden w a s just lo o k in g lo t his l o t t c o t

32*

c.

d
e
t.

przydaw h

W yb ie rz p ra w id o w o d p o w ie d :
0

MOLn BI nC

iS ' he h ia h est m o u ntain

',a '

b ' w h 'ch

Ur Pe< 15 verV difficult to dim b

b- J n e
V u m e t yesterday, is 0n olH (i
a- w h o m
b . th a ,
n ' d flom e o f mine.
c. The p e rso n .... to ld y o u th a t k n 't ^
b . w r

i ,
9 o o d ,r im d ' " ' -

d. Sally, .... h o u s e is o n th e outskirts

w h o ,,

b .C w h th

mode

in ihe ^

..........

g. The p e rso n .... I c a ll w h e n I feel depressed is my m u m .


a . to w h o m

b.

w hose

h. A k in d e rg a rte n is a p la c e .... parents can leave their children while they're at work,
a. a t w h a t

b.

w here

Poqcz czci zda w pary:


1. A flo ris t is s o m e o n e w h o

a. was a total flop and a waste of time.

2. The b o o k w h ic h I lik e d the m ost

b. which made me very happy.

3. I w o n th e lo tte ry ,

c. was most probably bom in 1564.

4. D a li, w h o is o n e o f m y fa v o u rite artists,

d. sells flowers.

5. The p e rso n w h o k n o w s m ost a b o u t me

e. was written by Victor Hugo.

6. The c h u rc h , w h ic h is o n e o f the oldest


,
b u ild in g s in o u r to w n ,
7 T.
. *
I he m u s ic a l w e sa w

a> s undoubtedly my mother,


a
n

8.

S h a kesp e a re ,

w hose

plays

have

f. was born in Figueres, Span.


h. dates back to the 1920s.

been

staged a c ro s s th e g lo b e ,
j

c n in ik Jeli z d a n ie jest p o p ra w n e ,

Tam, gdzie jest to moliwe, usu ze zdam

pozostaw je bez zmian:


a. W h e re is th e s h o p th a t you to ld me ab
b. The re a so n w hy it h a p p e n e d is still un ^
c. Is this the b o o k th a t you to ld me ^ ou

. ^ serj0 us accident.

d. B ob, w h o is m y b ro th e r s best frien /

very com plex-

e* The p ro b le m w h ic h w e a re trying to

^ usecj to be a prison.

I.

The T o w e r, w h ic h is L o n d o n 's main a

9-

H e h a d a n a c c id e n t as a c h ild , w

The film w h ic h w e bow yesterday is

1
i

Betty, w hose son is o n ly 2 / is l

disability.

^ 5 p ielberg's first,
^or a

foil time job.

^ faQ m 'tty e b u,<

T h li is Ihe k in d o f m o to rc y c le * 10

:ia,KuWcVch ^ o Wonvch
ii. , m i r

Inne zdania podrzdne


16.1. Szyk zdania___________________
Z d a n ia Iw ie rd zq ce w jzyku a n g ie ls k im b u d o w a n e sq z a z w y c z a j n a s c h e m o a e S V O

p o d m io t + o r z e c z e n ie + d o p e n ie n i e ( s u b j e c t + v e r b + o b j e c t ) .

Podmiot

Orzeczenie

Dopenienie

M ark

reads

a lot of books.

Sally

is baking

a cake.

O koiiczniki
M a r k czyta duo
ksi e k.
S a lly p ie cze ciasto.
M o i ro d z ic e

M y parents

will buy

a new house

next month.

w przyszym
m ie s i c u k u p i
nowy dom .

Betty

wrote

B e tty n a p is a a

a novel.

p o w ie .

It

was raining

The concert

has just started.

heavily.

3 a rd z o p a d a o .
C o n ce rt w a n ie si
z a c z .

A n g ie lski jest jzykiem p o zycyjn ym , co ozn acza , e p o zycja d a n e g o s o w a w z d a n iu p o z w a la zrozum ie


je g o w aciw y sens i w pyw a n a znaczenie. W y n ik a to z b ra k u o d m ia n y rz e c z o w n ik w przez p rz y p a d k i,
k t re w jzyku p o lskim u m o liw ia j id e n tyfika cj p o d m io tu i d o p e n ie n ia .

Grandad hugged the grandchildren. - D z ia d e k p rz y tu li w n u k i.


The grandchildren hugged grandad. - W n u k i p rzytu liy d z ia d k a .

16. I N N E Z D A N I A P O D R Z D N E

, j. wyrtiko z powyszych p rz y k a d w , p o zycja d a n e j czci z d a n ia o d g ryw a istotn ro l d la znacze nia


. ni0 Forma cza so w n ik w nie z m ie n ia si w c a le , lecz znaczenie tak. N aley p a m i ta za te m , e ja k o
,erwszy w ang ielskim zd a n iu w yst p u je p o d m io t, a p o nim orzeczenie. Po orzeczeniu, jeli sq o b e cn e ,
Ysfpujq d o p e n ie n ia , a ner sa m ym k o c u e w e n tu a ln ie o k o lic z n ik i (czasu, m iejsca, itd.). Zazw yczaj nie
udziela S'Q orzeczenia o d d o p e n ie n ia . N a le y z w r c i u w a g na d o w o ln o w ko le jn o c i w yrazw
w polskim zdaniu:

bought

Mary

a dress

a t the shop
ye s te rd a y .

M a ry ku p d a
w czo ra j w sklepie

orzeczenie

oodmiot

P r z e c z e n ia

d o p e n ie n ie

o k o lic z n ik i

sukienk.

w jzyku a n g ie ls k im m a j zazw yczaj ta k i sam szyk jak zdan ia tw ie rd z ce . D o d a n ie s w ka

p rze c z c e g o

nie w p yw a w a d e n s p o s b na k o le jn o w yrazw .

M ary d id n 't bu y a dress a t th e shop y e s te rd a y . - M a ry n ie k u p ia w czo raj w sklepie su kie n ki.


G ra n d a d d id n 't hug the g ra n d c h ild re n . - D zia d e k nie p rz y tu li w n u k w .

It w a s n 't ra in ing h e a v ily . - N ie p a d a o za b a rd zo .


Sally w asn't b a k in g a cake . -

S ally nie p ie k a cia sta.

W pytaniach w jzyku a n g ie ls k im szyk z d a n ia rni si zalenie o d czasu, g w n e g o cza so w n ika w z d a n iu


lub uycia czasow nika p o s ik o w e g o . Z a g a d n ie n ie to zo sta o

szcze g o w o o m w io n e w

ro z d z ia a c h

powiconych poszczeglnym cz a s o m . Patrz: R ozdzia 1 0 Czasy.

Pytania mona tworzy:


przez inwersj, z c z a s o w n ik ie m b y " o ra z cza s o w n ik a m i m o d a ln y m i:

k|Was Mary ple ased w ith h e r presents? - Czy M a ry bya z a d o w o lo n a z prezentw ?

Is that your b ro th e r? - Czy to tw j brat?


Were you at school y e s te rd a y ? - Bye w czo ra j w szkole?
May I open the w in d o w ? - Czy m o g otw o rzy o kn o ?
Can you swim? - U m iesz p y w a ?

za pom oc czasow nika p o s ik o w e g o :

Does you r fa th e r sm oke? - Czy tw j ta ta p a li?


Do you like ba se b a ll?

Lubisz b a s e b a ll?

Did you buy a pre se n t fo r mum? - K upie prezent d la m am y?

W niektrych czasach z o o n y c h , s ta w ia j c na p o cz tku zd a n ia tylko cz o rze cze n ia (czasow n ik

posikowy):

Have you been running? - B ie g a a ?


W ill you be r e a d y f o r 5 o 'c lo c k ? - Bdziesz g o to w a n a pit?

Was Tom sleeping w he n y o u cam e hom e? - Czy Tom spa, kiedy w r c ia do d o m u?


Nietypowe sytuacje, jeli ch o d zi o szyk z d a n ia , zostan o m w io n e w rozdz.ale powiconym inwersji.

WYbobcfl.pl

dlo poczjt^uincyth i zoawonsowanych

327

Do podanych zd a tw ierdzcych z a d a j p y ta n ie tak / nie:


a . I b o u g h t a n e w b a g o t th e sa le s.
b. M a r k is h a n g in g u p a n e w p ic tu re o n th e w a ll.
c. W e d e c id e d to g o to In d ia .
d . J a n e lik e s c o u n try a n d w e s te rn m u s ic .
e . W e a re g o in g to h a v e s p a g h e tti B o lo g n e s e f o r d in n e r .
f.

T his b o o k w as b a d ly d a m a g e d .

g . T h e film h a s a lr e a d y b e g u n .
h . M a r k h a d t o g o t o w o r k to d a y .
i.

M u m w a s w a s h in g th e d is h e s w h e n th e p h o n e r a n g ,

j.

Tom w a s a n g r y w ith his boss.

Z rozsypanych w y ra z w u z d a n ia tw ie rd z c e :
a . B o b / s le e p / o n th e s o fa (P re s e n t C o n tin u o u s )

b. I / re a d / J a k e / a r r iv e / a b o o k / w h e n (P a st C o n t in u o u s , P ast S im p le )

c. o u r / h o u s e / sell / w e o ld (Past S im p le )

d . w a tc h T V / I / a t fiv e / t o m o r r o w (F u tu re C o n tin u o u s )

e. w e / B o b / b u y / a p re s e n t / m u s t / f o r (P re s e n t S im p le )

f.

b e / A r g e n tin a / n e v e r / I / to (P re s e n t P e rfe c t)

g. p a y / y e s te rd a y / th e b ills (Past S im p le )

h. 2 o 'c lo c k / I / th e fla t / s in c e / c le a n (P re s e n t P e rfe c t C o n tin u o u s )

P r z e t u m a c z n a j z y k a n g ie ls k i:
a . K u p ia m to re b k .
b. K u p ia m w c z o ra j to r e b k .
c. K u p ia m to r e b k w c e n tr u m h a n d lo w y m .
d . K u p ia m w c z o ra j to r e b k w c e n tr u m h a n d lo w y m .
e. K u p ia m c z a rn to r e b k w c e n tr u m h a n d lo w y m .
f.

K u p ia m to re b k d la m a m y w c e n tr u m h a n d lo w y m .

g . K u p ia m c z a rn , z a m s z o w to r e b k d la m a m y .
h. K u p ia m w c z o ra j w c e n tr u m h a n d lo w y m c z a r n z a m s z o w to r e b k d la m a m y

16.2.

Z d a n ia o k o lic z n ik o w e cz a su

Zdania o k o lic z n ik o w e czasu o p is u j re la c je czasow e m id zy w y d a rz e n ia m i. Istnieje w ie le s p jn ik w ,


z ktrych w ikszo zo sta a ju o m w io n a przy o k a z ji czasu, w ktrym najczciej w yst p u j , czy w rozdziale
dotyczcym p rz y im k w , gdy w ikszo z n ich w yst p u je w zd a n ia c h rw nie w tej fu n k c ji, a take przy
okazji zda w a ru n k o w y c h .

Spjniki w yst p uj ce w z d a n ia c h czaso w ych to:

when (kiedy),
till / until (d o , a d o , d o p k i),
before (zanim , przed),
whereas (n a to m ia s t, ty m c z a s e m , p o d c z a s gdy),
as soon as (gdy tylko),
as (podczas g d y, kie d y, w m o m e n c ie gdy),

while (kiedy, po dcza s g dy),


as long as (tak d u g o jak),
after (po),
by the time (do czasu, gdy),
whenever (zawsze, gdy),
for / since (od, przez).

My mum and sisters were all cleaning the flat whereas my dad was sitting in the armchair
reading a newspaper. - M o ja m a m a i siostry wszystkie sprztaym y m ie szka n ie , podczas g d y tata
siedzia w fo te lu , c z y ta j c g a zet .

By the time the film finished, we had eaten all the snacks - chips, crackers and nuts.
- D o czasu gdy film si s k o c z y , z je d lim y wszystkie przekski - chipsy, krakersy i orzeszki.

Whenever I need yo u r help, you are always there for me. - Kiedy tylko p o trz e b n a jest m i tw o ja
m oc, jeste przy m n ie .
s I w a s w a lk in g a l o n g th e street, I s a w T o m w ith h is g irlfrie n d . - Kiedy szam u lic , zo b a czya m
o m a ze sw oj dziew czyn.

As soon as uncle Bradley calls with the news, I will inform you. - G d y tylko w u je k B radley
zadzw oni z w ia d o m o c ia m i, p o in fo rm u j w as.

As I stepped into the room, I saw a terrible mess. - G d y w eszam d o p o k o ju , zo b a czya m o k ro p n y


b a a g a n .

W IC Z E N IA

U z u p e n ij z d a n ia o d p o w ie d n im s p jn ik ie m :
as so o n as

w henever

as

w h ile

as lo n g as

a fte r

since

until

a ........................................| w a lk e d in to th e ro o m , I n o tic e d s o m e o n e h a d been there.


b. Y ou co n c o m e to th e p a rty w ith u s ...................................... Yo u b e h a ve p o lite ly .
c. I've b e e n liv in g h e r e ...................................... I w a s ^ Years ^ *
d . W e w o n 't le n d y o u a n y m o n e y ...................................... Yo u re u rn th e 1 0 0 e u ro s Yo u o w e u s*
e. I w as c h e c k in g th e c a r b e fo re the t r i p

m Y w lo w as Pa c k in 9 ,he b a 9 s *

f......................................... | fo u n d o u t Jim w as in h o s p ita l, I w e n t to see h im .


g ........................................T o m h a d in v ite d m e to d in n e r, I w en t to the s h o p to b u y a new dress.
h. Sally w o u ld b re a k in to t e a r s ....................................she h e o rd th a l so n 9-

wv/w.jezykiobce.pl

cila poczqikujqcych I xaawoniowany I-

329

W y b ie rz p ra w id o w o d p o w ie d z :
a.

I'v e k n o w n J im s in c e / f o r h e jo in e d o u r fe a m .

A s l o n g a s / A s s o o n a s c o u s in B o b s ta ys a t o u r p la c e , I II b e s le e p in g a t J e n n y 's .

c.

B e f o r e / A f t e r th e p a tie n t h a d b e e n e x a m in e d , h e w a s ta k e n f o r a n X - r a y .

d . W h e r e a s / W h e n e v e r th e p h o n e rin g s , I ju m p w ith jo y h o p in g it s J o h n .
e. I w o n 't se n d h im a n y m o n e y u n til / w h e r e a s I'm s u r e h e is a n h o n e s t m a n .
f.

B y th e tim e / A s s o o n a s I r e tu r n e d h o m e , th e f l a t h a d b e e n c le a n e d .

g . I'v e a lw a y s w a n te d to b e c o m e a n a c tre s s , w h e r e a s /

w h e n e v e r m y b r o t h e r - a m u s ic ia n

h. W h i l e / A s s o o n a s I w a s w a s h in g th e d is h e s , B e c k y w a s p r e p a r in g d e s s e r t.
i.

B e f o r e / Till I b o o k e d a ta b le a t th e r e s ta u r a n t, I a s k e d J o h n 's o p in i o n ,

j-

A s s o o n a s / B y th e t im e th e film fin is h e s , p le a s e s e n d t h e k id s t o b e d .

P o c z c z c i z d a w p a ry :

1. Y o u c a n h a v e a d o g
2 . As s o o n as I g e t h o m e
3 . By th e tim e I re tu rn e d h o m e
4 . B e fo re w e s e n t th e in v ita tio n s

a . h e fe ll d o w n th e s ta irs .
b . I 'll le t y o u k n o w .
c. w h e re a s th e

re s t o f th e

fa m ily p re fe r

C h in e s e .

5 . I w o n 't s p e a k to h im

d . a s lo n g a s y o u ta k e c a r e o f it.
6 . T o m 's g r a n d a d h a s b e e n in h o s p ita l s in c e
7. W h ile I'm c o o k in g
8 . I lo v e Ita lia n fo o d

e . u n til h e a p o lo g is e s t o m e .

f.
f. dinner had been prepared.
g . p le a s e p o p in to th e s h o p to g e t so m e
c a rro ts .
h . w e h a d m a d e o lis t o f g u e s ts .

16.3. Z d a n ia o k o liczn ik o w e m iejsca


dania okolicznikow e m iejsca OKreslajq przestrze, w o b r b ie k t re j m a / m ia o m iejsce jakie w ydarzenie.
Wystpuj w nich dwa spjniki: w h e r e (gdzie) oraz w h e r e v e r (g d zie ko lw ie k, gdzie tylko).
D ad a lw a y s fo rg e ts w h e re he p a rk e d th e c a r. - Tata zawsze z a p o m in a , gdzie z a p a rk o w a
sam ochd.

London is the p la c e w h e re I d lik e to live the m ost. Londyn to m ie jsce , g d z ie c h c ia a b y m


najbardziej m ieszka.

W h e re v e r I liv e ,

I'm

h a p p y . - G d z ie k o lw ie k m ieszkam , jestem szczliwa.

W h e re v e r he g o e s , his fa ith fu l d o g fo llo w s . - G d z ie k o lw ie k on idzie, je g o w ie rn y pies idzie


za nim.

W ICZENIA
W y b ie r z p r a w id o w y s p jn ik :

e.

where / wherever I first saw M ary.


Where / Wherever you take m e, I'll be happy.
I jog where / wherever I can - in the p a rk, to the bus stop ...
Paris is the city where / wherever my parents m et.
I listen to m usic where / wherever I can. I'm a to ta l a d dict.

f.

In my house, the kitchen is the p la ce where / w herever a ll im p o rta n t decisions a re m ade.

a. This is the place


b.
c.
d.

where / wherever the a c c id e n t h a p p e n e d .


h. W here w o u ld you like to g o o n h o lid a y? - Where / Wherever. I just w a n t to g e t aw ay
g. This is the p la ce

somewhere.

Przetumacz

na

jzyk angielski:

a. G dzie tylko uda si Jim , jo p jd za nim .


b. G dzie kolw ie k Sara jedzie na w a ka cje , narzeka na wszystko.
c. To jest m iejsce, g d zie sta stary budynek sdu.
d. Sydney to m iejsce, g d zie c h c ia a b y m m ieszka.
e. Powiedz m i, gdzie s m o je o ku la ry.
f.

To jest budynek, gdzie kiedy m ieszkaam .

g. Tom jest m a n ia k ie m p ik i n o nej - g ra , gdzie ty lk o moe.


h. K apitan S parrow nie c h c ia n ik o m u pow iedzie, gdzie ukryty by skarb.

Wwv/ ezykiobce.pl

dla poczqlku|qcych i zaowonsowanycb

/
331

WIELKA G R A M A TY K A J Z Y K A A N G IE L S K IE G O

iA A 7 A n n i a okolicznikowe jE g g g b
u

nrlnn^zo sie d o sposobu w y k o n a n ia czynn oci w z d a n iu nadrzdnym ,


Zdonio okolicznikowe sposo u
w yko n a n a . S p jn ik i w y s t p u j c e w tych zdaniach to:
okrelaj, w jaki sposb dana czynno zostaa wy

as

(tak iak) a s if / as th ou gh (jakb y, ja k g d y b y ).


i b o u g h t th e v e g e t a b l e s , a s y o u w a n t e d . - K u p ia m w a r z y w a

, a k c h c ia a .

filled in the form as was required. - W y p e n ia m f o r m u l a r z , ,a k


Mary looked so beautiful as she had never looked before. -

b y o to w y m a g a n e .
M a r y w y g l d a a t a k p , kn,e, jak

n ig d y w cz e n ie j.
I f e e l a s if I h a v e b e e n h it o n t h e h e a d . - C z u j si , j a k b y k t o u d e r z y m n i e w g o w .
S h e d i d n 't l o o k a s if s h e w e r e h a p p y . - N i e w y g l d a a n a s z c z liw .
S a l l y b e h a v e d a s if s h e w a s a n g r y w it h u s . - S a l l y z a c h o w y w a a s i , j a k b y s i n a n a s g n ie w a a .
S t e v e b e h a v e d a s if h e w a s a p r i n c e o r s o m e t h i n g ! -

S t e v e z a c h o w y w a s i , j a k b y b y ja k im

k s i c ie m !

She looks as though she has seen a ghost.

- W y g l d a , ja k b y z o b a c z y a d u c h a .

D o n 't t a lk to m e a s t h o u g h y o u k n e w m e . - N i e m w d o m n ie , j a k b y m n i e z n a .
S o n i a a c t s a s t h o u g h s h e w a s a n e x p e r t in t h is m a t t e r . - S o n ia z a c h o w u je s i , ja k b y b y a e k s p e rte m
w ty m te m a c ie .

N a le y z w r c i u w o g , ze jeli p o r w n a n ie jest n ie p r a w d z iw e lu b n i e p r a w d o p o d o b n e , a c z a s o w n i k g w n y
test w c z a sie teraniejszym , w z d a n iu p o d r z d n y m u y w a n y je st c z a s p r z e s z y , j a k w z d a n i a c h w a r u n k o w y c h .
n H p ^ Z r Wni

9 f Wny ieS,7 W a Sie p r z e s z y m ' w z d o n i u p o d r z d n y m , a b y o d n i e s i d o p rz e sz o c i,

uyta forn K J w ^ z a m t a s t w ^ T 0 * *

*****

D ' p ie n " s z e i 1 t r z e c ie i o s o b y lic z b y p o j e d y n c z e j m o e by

te ra n ie j

a SOWnik glW" V ies W a0Sie

p ie w a l a k d o b r z e j o k w y g l d a .

W IC Z E N IA

Pocz czci zda w pary:

1. M a ry p a in ts ...

a. as if you w e re a p ro fe s s io n a l.

2 . Y ou sp e a k English ...

b. as th o u g h she has b e e n p ra c tis in g since


c h ild h o o d .

3 . T o m plays te n n is ...
4 . You m a k e such d e lic io u s sp a g h e tti ...

c. as if she w e re a Picasso.

5. M y 5 -y e a r-o ld son re a d s a n d w rites so w ell ...

d. as if he w e re 8.

6 . Y o u skate so w ell ...

e. as if he w ere th e next A gassi.

7. M a ry d a n ce s ...

f.

8. B ob sings ...

g. as th o u g h yo u w e re a n a tive .

as if you w e re b o rn in Italy.

h. as if he w e re a n o p e ra sing e r.

W ybierz praw idow form czasownika:


a. You lo o k e d so h a p p y as if you ( m e e t) ........................... ...................... s o m e b o d y fa m o u s .
b. H e r h u sb a n d treats h e r as if she ( b e ) ............................ .....................a toy.
c. S top b e h a v in g as th o u g h you ( b e ) .................................. ............... a baby.
d. D o n n a acts as if she ( h a v e ) ............................................... ... som e e x p e rie n ce in th a t k in d o f w o rk .
e. D o n 't ta lk to m e as if you (know) ....................................
f.

He solves M a th s tasks as if he ( b e ) ................................

g. You eats as th o u g h yo u (not e a t ) .................................... ............ fo r weeks.


h. Stop sne akin g up o n m e a n d a c tin g as if you (be) .................................................. so m e secret a g e n t!

Przetumacz na jzyk angielski:


o. Jim w y g l d a , ja kb y b y ch o ry.

b. W yg l d a sz, ja kb y s ta o si co strasznego.

c. T ra k to w a li m n ie , ja k b y m bya jak w a ria tk !

d. M w i, ja k b y n a p ra w d przeczyta t ksik.

e. Tina z a c h o w u je si, ja k b y nie lu b ia T o m a , a le w ie m , e to nie jest p ra w d a .

Jestem ta ka z m c z o n a , ja k b y m nie s p a a przez tydzie.

g. Przesta z a c h o w y w a si, jakby w ie d z ia a , o c o ch o dzi.

W IELKA G R AM ATYKA JZYKA AN G IE LS K

5. Z d a n ia o k o lk z n ik o w e f g !
Z .

ce lu o d p o w ia d a jq n a p y i . n e *

po = 0 ? w o t o c u ? w ,to y w .n o *

d a n o czynno. S p jn iki w ta k ic h zd a n ia ch s n a s t p i e .

bezokolicznik:
*, n u
I went to that shop to buy bread. - Poszam d o s k le p u , ze b y k u p i c h le b .
I called Jim to remind him about mum's birthday. - Z a d z w o ,la m d o J .m a , z e b y p rz y p o m n .e mu

to (eby, aby) +

0 u ro dzinach m am y.

bezokolicznik:
1came home earlier in order to clean up before grandm a's visit. - W r c ia m d o d o m u wczeniej,

i n o r d e r t o (eby, aby, w celu) +

eby posprzta przed w izyt b a b ci.

In order to secure the place, additional forces were called in. - A b y z a b e z p ie c z y miejsce,
w ezw ano d o d a tk o w e siy.

i n o r d e r t h a t (eby, a b y, w celu) - jeli p o d m io t z d a n ia g w n e g o jest in n y n i p o d rz d n e g o :

We moved to the countryside in order that the kids spend more time outside. - P rze p row adzilim y
si na wie, eby dzieci spdzay w icej czasu na p o w ie trz u .

We took our son s computer away in order that he fin a lly gets d o w n to some studying.
- Zabralim y synowi k o m p u te r, eby w k o cu z a b ra s i za n a u k .

>

s o t h a t [zeby, aby) + c a n , w i l l , m a y (czas te ra n ie jszy), c o u l d , w o u l d , m i g h t (czas przeszy):

I turned the volume up so that grandma could hear. - Z r o b ia m g o n ie j, e b y b a b c ia syszaa.


I m on a d,e. so that one day I will be able to put that red dress on. - J e s te m n a d ie c ie , zeby
pew nego dnia zaozyc t cze rw o n sukienk.

s o a s to (eby, aby) + b e z o k o lic z n ik

^ZT
:

01 * * " *

d0y

- Z a d z w o n ia m d o J im o .

"d

u p e w n i *

i.

w ic z c o d z ie n n ie , Zeby by z p e . n o

16 . I N N E Z D A N I A P O D R Z D N E

W IC Z E N IA

Pocz p a ry zda w je d n o , u y w a j c spjnika p o d a n e g o w naw iasie:


a. Jim c a lle d m e. H e in v ite d m e to th e c in e m a , (in o r d e r to)
b. W e m o ve d the p a rty to S aturday. N o w T o m ca n c o m e , (so that)
W e 'v e b o u g h t a c a r. N o w w e can g o a w a y lo r w e e k e n d s , (so as to)

c.

d. I'm g o in g to France. I w a n t to le a rn French, (to)


e. Tom c h a n g e d his jo b . N o w his fa m ily sees h im m o re o fte n , (in o rd e r th a t)
f.

I m a n a g e d to save s o m e m o n ey. I ca n b uy a new la p to p , (so that)

g. Put a w a rm jacke t o n ! Y ou w ill keep w a rm , (so as to)


h. I'm saving m o n ey. I w a n t to g o to A fric a o n e d a y. (in o rd e r to)

Pocz czci zda w pary:

1. I'll ta ke a taxi

a . to have his knee fixed.

2 . I need to buy s o m e th in g to w e a r

b. so as to ta k e Sue o u t f o r h e r b irth d a y .

3 . He is n o t e xp erie n ced e n o u g h

c. so th a t you w o n 't g e t w e t.

d . in o rd e r to be o n tim e .

W e 'v e b o o k e d c o n c e rt tickets

5. Let's w a it 5 m o re m inutes

e. so as to lo o k nice fo r m y n e w jo b .

6. W e d o n 't have e n o u g h m oney

f.

7. Tom w ent to h o sp ita l

g. to be h ire d fo r this p o s itio n .

8. Take an u m b re lla

h. so th a t M s Jenkins can jo in us.

to b o o k th a t p a c k a g e h o lid a y in Tunisia.

Przetumacz na jzyk angielski, uywajc podanych spjnikw:


a. Tom p rze pro w ad za si d o Londynu, eby szuka pracy, (to)

b. M a m a rzucia p a le n ie , eby dzieci nie narzekay, (in o rd e r that)

c. Zapisz sobie m j n u m e r te le fo n u , eby nie z a p o m n ie , (so that)

d. W czylim y telew izor, eby o b e jrze w ia d o m o c i, (in o rd e r to)

e. Bob poyczy o d z n a jo m y c h d u o pienidzy, eby k u p i m o to r, (so that)

f.

W stan ju tro o 6 , eby nie spni si na e g z a m in , (in o rd e r to)

W zdaniach w ynikow ych, opisujcych skutek jakiej czynnoci lu b w y d a rz e n ia , w y s t p u j p a ry wyr0ZW:


s o ... t h a t oraz s u c h . . . t h a t (toki, takie ..., e ....)
D la p rzypom nienia, przysw ek s o wystpuje z p rz y m io tn ik ie m , innym przys w le m

z m a n y i m uch:

s o m a n y / s o m u c h (tak duo). S u c h czy si z rzeczow nikiem lu b z rze czo w n ik,e m poprzedzonym

przym iotnikiem . (Patrz Rozdzia 5 .5 .)

I was so tired that I fell asleep on the bus. - B yam ta k a z m c z o n a , e zasn a m w autobusie.
The weather was so lovely that we decided to go for a walk. - P o g o d a b ya ta k a pikna, e
zdecydow alim y si p j na spacer.

I had so many things to do that I forgot to eat. - M ia a m tyle rzeczy d o z ro b ie n ia , e zap om n ia a m


zje.

The lecture was such a waste of time that I left after five minutes. - W y k a d b y ta k strat czasu,
e wyszam p o 5 m inu tach .

Jim is such a boring person that I don't want to invite him to my party. - Jim jest ta k nudna
oso b , e nie chc g o zaprasza na m o j im prez.

We had such a wonderful time in Prague that I want to go there again. - T a k d o b rz e bawilimy
si w Pradze, e chc tam p o je ch a jeszcze raz.

W IC Z E N IA

U z u p e n ij z d a n ia so lu b such :
a. The little b o y w a s

noisy th a t w e c o u ld n 't h e a r e a c h o th e r ta lk .

b. You speak E n g lis h

w ell th a t yo u c o u ld be a tra n s la to r.

c - 11 w o s ...........................a g o o d m o vie th a t I ca n re c o m m e n d it.


d - Tom i s ..........................0 responsible person, th a t I let h im lo o k

a fte r m y kids.

e. The Browns h a v e .......................... m uch m o n ey th a t they d o n 't k n o w h o w t o s p e n d it.


B k lS ................. ........Po o r h a he needs to b o rro w m o n e y every m o n th .
g. There w e r e ...........................m any p e o p le a t th e c o n c e rt th a t I c o u ld b a re ly see th e staae.
h - " w a s ........................... 0 I d day th a t I p u t tw o ju m p e rs o n .
i.

The m usic w o s .......................... relaxing th a t I fe ll osleep.

' We h d ........................... ,e rrib le w e o ,h e r a t ,h e seaside th a t w e n e ve r left th e h o te l.

Wybierz prawidow odpowied:


O T h . b o o k W . u O w h b o rin g . h , | r e o d , g o f e , ,
b

They t a n , k t a n n o h o lk ( o ,

c Th. g,ri o, C iK b ! V .ho. I f.ll


d. Th. dog WO,
e Miss Jones is

wilh

hr,

onnoykng ,h, | ta o d .d .o g , owo< *


/ suci] o wonderful teacher that n i l

I. Th. 0!!,o ,d . o .
t a r i ^ L t Z L
9 M a ry is 8./ such o devoted friend that I know I con n l
,
h
336

Ju d * w as

T 108 CO m LP C,e
rt

b lin d ly in lo v e th a t she d id n 't n o t ic e T h a / n


ce k -h o rlie w a s c h e a tin g o n h e '.

dla p o c iq tk v iq c y c K i zaaw ansow anych

16. IN N E

ZD A N IA

Przetumacz na jzyk angielski:


a. Byo ta k c ie p o , e z a o y e m s z o rty .

b. Tom je s t ta k i m d r y , e m g b y b y p o lit y k ie m .

c. C ia s to b y o t a k ie p y s z n e , e z ja d a m 2 k a w a k i.

d. M a m ta k d u o p r o b le m w , e n ie m o g w n o c y s p a .

e. M o ja b a b c ia je s t ta k w s p a n ia o s o b , e n ie m o g s o b ie w y o b r a z i y c ia b e z n ie j.

f.

P o k j b y w t a k im n ie a d z ie , e p o w ie d z ia a m s y n o w i, e b y n a ty c h m ia s t p o s p rz ta .

g. M ie li ta k ie p i k n e m ie s z k a n ie , e w szyscy im z a z d ro c ili.

h. W lis to p a d z ie b y o ty le d e s z c z u , e k ilk a m ia s t z o s ta o z a la n y c h .

P O D R Z D IS

, 6 7 Zdania okolicznikowe p rz y z w o le n ia : th

a lth o u g h M w e y r J e s ^

>n spj t of

,
w :n 0 o k o lic z n o c ia c h , w y d a rz e n ia c h , p o m .m o k t ry c h m a miejsce
Z dania okolicznikow e p rz y z w o le n i mOw.q
^
inne wydarzenie. S pjniki w y s t p u je w ta kich

a lth o u g h / th o u g h (mimo e, chocia),


e v e n if e v e n th o u g h (nawet jeli, pom im o tego

,
...J,

. r (cokolwiek), w h e r e v e r (gdziekolwiek) i.p .

a lth o u g h / th o u g h (m im o e, chocia) - m o g q by s to s o w a n e z a m ie n n ie , le c z t h o u g h jest rzadziej

uywane. Obydwa mog znale si na pocztku z d a n ia :

I invited Jim to the party although my husband doesn't l.ke h.m. - Z a p ro s .a m jim a na p rz y jc ie ,
m im o ze m j m g o n ie lu b i.

Although she had no experience, she was offered the job. - M im o e n ie m ia a adnego
dowiadczenia, z a p ro p o n o w a n o jej proc.

I've tried paragliding although it is a very dangerous sport. - P r b o w a a m p a ra lo tn ia rs tw a , mimo


e jest to bardzo niebezpieczny sport.

Though it was cold, I went out with my dog. - C h o c ia b y o z im n o , w y s z a m z psem .

e v e n if / e v e n t h o u g h (nawet jeli, p o m im o te g o e ...) - s p jn ik i te s m o c n ie js z e o d a lth o u g h


/ th o u g h , z tym e e v e n if odnosi si tylko d o przyszoci, a e v e n t h o u g h - d o przeszoci:

I want to go paragliding even if it's very dangerous. - C h c p o le c ie p a r a lo tn i , m im o e jest to


bardzo niebezpieczne.

I went paragliding even though it was very dangerous. - S p r b o w a a m p a ra lo tn ia rs tw a , mimo


e byo to bardzo niebezpieczne.

Even if it rains, we'll go camping. - N a w e t jeli b d z ie p a d a o , p o je d z ie m y p o d n a m io t.


I sold my car even though I was very attached to it. - S p rz e d a e m s a m o c h d , m im o e byem do
niego bardzo przywizany.

h o w e v e r / w h a te v e r 7 w h e r e v e r i inne zoenia .ego typu:


wygraam z to b w ^ c r a b b j T * ^

SCr b b le 9 a i " S y u ~ J o ^ o lw ie k si s ta ra a m , nigdy nie

Whatever you say, I'll always agree with you. - C o k o lw ie k p o w ie sz, zawsze si z to b zgodz.

Despite having*a lot of


nieszczliwa

Zney^t

X'

fh

' '
^

W h itP'

u n h a P P y - - M im o e mci d u o p ie n i d zy, jest bardiO

P o m im o te g o ze m j c h o p a

In spite of the roin, we went


In spite of having a headache

poszam odw iedzi Boba w szpitalu

338

dla poc*q,k u s y c h , .0 o ^ n iow

"

)m'm ^ eszczu>p o je c h a li m y p o d n a m io t,
U

B b a th e h 5 p it a l.

P o m im o blu 9 wy

WICZENIA
W y b ie r z p r a w id f o w q o d p o w ie d z :
a. D e sp ite / In sp ite s tu d y in g a ll n ig h t, Jim fa ile d his e x a m .
b. H o w e v e r / A lt h o u g h th e w a tc h w a s e x p e n s iv e , I b o u g h t it f o r M ik e .
c. I'll bu y th a t c a r e v e n if / e v e n t h o u g h I h a v e to b o r r o w a lo t o f m o n e y .
d . M y p a re n ts fin a lly b o u g h t th e h o u s e o f th e ir d re a m s e v e n if / e v e n t h o u g h th e y h a d to b o rro w
a lo t o f m o n e y .
e

A lt h o u g h / D e sp ite I d o n 't lik e c o m e d ie s , I w a tc h e d o n e w ith m y frie n d s .

f.

D e sp ite / T h o u g h th e w o n d e r fu l w e a th e r, w e s ta y e d a t h o m e .

g. E v e n t h o u g h / In spite o f I w a s tire d , I h e lp e d H e n ry w ith his h o m e w o rk .


h. D e sp ite / A lt h o u g h th e fa c t th a t I e a rn little , I lik e nny jo b .

U z u p e n ij luki o d p o w ie d n im i sp jn ik a m i:
a. I b o u g h t these s h o e s ............................................. th e y w e re q u ite e x p e n s iv e .
b ...............................................h a rd I try to c o n v in c e h im , he d o e s n 't w a n t to g o to

th e d o c to r.

c ...............................................h a v in g m a n y frie n d s , he fe e ls lo n e ly .
d .............................................. th e illn e s s , J im w e n t to th e m e e tin g .
e. I'll g o to A u s tra lia next y e a r ............................................. I h a v e to q u it m y jo b .
f...............................................th e film w a s b o r in g , I lik e th e w a y th e a c to rs p e rfo rm e d .
g. I aske d Joh n fo r so m e m o n e y

I d id n 't w a n t to .

h .............................................. th e fa c t th a t w e liv e next d o o r, w e h a rd ly see e a c h o th e r.

P o c z cz ci z d a w p a ry :

1.
2.

In spite o f th e ra in

a.

Even th o u g h 1 w a s tire d

b.

3 . I'll invest m y m o n e y in th e b u siness


4. A lth o u g h

1 h a te

M a th s

c.

1 d e c id e d to stud y E c o n o m ic s .
1 m a n a g e d to fin is h th e p r o je c t
1 w e n t fo r a w a lk .

d. eve n if it m ig h t b e a b it risky.

5.

1 like

6.

W h a te v e r she sa id

f.

7.

1 had

g - a lth o u g h

m y jo b

p a n c a k e s fo r lu n c h

8 . D e s p ite a ll th e d iffic u ltie s

o n tim e .

e. Jim a lw a y s a g re e d w ith h e r.
1 w e n t to J im 's p a rty.

h. eve n

1 d o n 't e a rn m u c h .
th o u g h 1 d o n 't lik e th e m

m uch.

W IE L K A G R A W A I TrvM

i A ft Zdania z I'd rathe?lJ ou'd b ette r

^ .r X J ,: Z T J Z Z Z Z Z

w , _ ,
^
r r przyszoci. Jeli podm iot w z a
w ould ra th e r + b e z o k o lic z n ik (bez to|

im an j.

pr 7 eczen iach, p o r a t h e r d o d a ie m y sw ko not


k

I w o u ld ra th e r sleep th a n w o rk . - W o la a b ym spo raz Pro c * a '


.
..
M a rk w o u ld ra th e r e a t m e a t th a n v e g e ta b le s . - M a rk w o la b y ,e m . s o n,z w arzyw a.
I'd ra th e r n o t in te rru p t th e m n o w . - W o la a b ym im teraz m e pize szka d za .

Jeli w zdaniach wystpuj rne podm ioty, czasow nik w zda niu p o d rz d n y m w y s t p u je w fo rm ie czasu

P a st Sim ple, a po swku r a th e r dodane jest d o p e n ie n ie . W p rz e c z e n ia c h s to s u je m y to k form jok


w czasie Past Sim ple, czyli d id n 't + fo rm a p o d s ta w o w a .
I w o u ld ra th e r y o u h e lp e d g ra n d m a th a n w a tc h e d T V . - W o la a b y m , eby p o m g babci, ni
o g lda telewizj.
W e 'd ra th e r o u r son w e n t to u n iv e rs ity th a n lo o k e d f o r a jo b . - W o le lib y m y , eby nasz syn
poszed na uniwersytet ni szuka pracy.
I'd ra th e r y o u d id n 't g o th e re w ith o u t m y p e rm is s io n . - W o la a b y m , eby nie szed tam bez
m ojego pozwolenia.

W odniesieniu do przeszoci uywamy form y w o u ld r a t h e r + h a d + trze cia form a czasow nika:


I'd ra th e r w e h a d spent th a t last m o n th to g e th e r, b u t it w a s n 't p o s s ib le . - W o la o m spdzi ten
ostatni miesic razem, ale nie byo to moliwe.

Do wyraenia preferencji suy take w ould p re fe r. G d y p o d m io t w o b y d w u z d a n ia c h jest taki sam,


uywamy struktury w ould p re fe r -i- to + b e z o k o lic z n ik :
I'd p re fe r to stay a t h o m e . - W olaabym zosta w d o m u
W e 'd p re fe r to liv e in P o la n d . - W olelibym y m ieszka w Polsce.

l u b

^ u . d S ; n ; ^ s ^ : k nS,rUkcie: W O U ,d p r e f e r + o s o b a + o + bezokolicznik

1^

Wyraenie h a d better -f bezok I*

*L

- W olaabym , eby mj

'

lub sugestii. O dnosi si do te ra n ie js z o ^ I k ^


jeli / kiedy .

' W U' d

* ^ a r e i n f i n i t i v e ) uyw any jest d o wyraenia rady

Dla wszystkich osb ob o ' ^ rZ^SZ^

swku better: had better not + b e z o k o T ^ T ^


You d b e tte r g o to a d o c to r - lp n i i
M a rk h a d b e tte r te ll us th e tru th

SOn b e c a m e a

C1, ^

i$zyku p o ls k im o d p o w ia d a m u le p ie j bdzie,

S m a f rm o ' U c z e n ie tworzymy, dodajc not po

l i Czasownik posikowy h a d za zw ya a j skracany jest d o 'd

Y o u 'd b e tte r n o t be la te . - Lepiej T * ' '


W . d b . not
M a ry o M .

* P SZedt to lek M rk P o d z i a n a m p ra w d .

sp, in8

eP 'e j, ebym y nie m w ili M a ry o wypadku.

(l1 POUqlU.aruH. i -

16. IN N E

Z D A N IA

PODRZDNE

WICZENIA
U zupenij z d a n ia p ra w id o w form c z a so w n ik a (w szystkie o d n o s z si d o teraniejszoci
lub p rzyszo ci):
a.

1 w o u ld

ra th e r (you, not talk) .............................

b. I'd p re fe r it if (my son, be) .................................. ................. . m ore responsible.


c.
d.

1 w o u ld
1 w o u ld

ra th e r (be) ................................................. .... h a p p y tha n rich.


ra th e r (you, not play) ............................. .........................fo o tb a ll in the ga rd e n .

e. I'd prefer (spend) ................................................... .. the w eekend a t hom e.


f.

I'd prefer it if (the w inter, end) ...........................

9- W e 'd prefer it if (o u r ne ig h b o u rs, no t listen) .. ...................................................to lo u d music a t night.


h. M y m um w o u ld ra ther (1, not s p e n d ) ............... ..................................... so m uch tim e partying.

P rz e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i, k o r z y s ta j c z w y r a z w w n a w ia s a c h :
a . W o la a b ym i do kina ni d o teatru, (rather)
b. W o la a b ym , ebymy poszli d o kina zam iast d o tea tru , (rather)
c. W olelibym y jecha na wycieczk, ni pracow a, (rather)
d . W olelibymy, eby oni p ra c o w a li, ni rozm aw iali, (rather)
e. W olaabym by teraz sam a. (prefer)
f.

W olaob ym , eby wicej d o m nie nie dzw oni,

(prefer)

g . Kiedy byam m aa w o la a m je sodycze ni warzyw a, (rather)


h. W olaab ym , eby nie o g l d a tyle telew izji, (rather)

D o p is z ra d d o k a d e j z p o n i s z y c h s y tu a c ji s to s u j c had better:
a s k firs t

n o t g o th e re

ta k e a n u m b re lla

c a ll

an

a m b u la n c e

ta k e a ta x i

g o to th e d e n tis t

n o t s p e n d so m uch m o n e y

te ll th e tru th

a . It's g o in g to rain.

..........................................................................................

b . I have too tha che.

........................................ .................................................

c. Tom w ill be late fo r w o rk.

...........................................................................................

d . I w ant to take my d a d 's c a r.

...........................................................................................

e. Sally wants to buy a lot o f clothes..................................................................................................


f.

I lied to my parents.

...........................................................................................

g . This place looks da n g e ro u s.

...........................................................................................

h. A w om a n has fainted,

...........................................................................................

W IE L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G IE L S K IE G O

16.9. Zdania z It's high time

___________

It's tim e... lub It's high tim e ... o d p o w ia d a j p o lsk ie m u n a jw y szy c z a s

" p o ra (c o z ro b i ) czas

(eby co zro b i) . W sk a zu j ko n ie czn o zro b ie n ia cze g o , p o n ie w a nadszed na to czas. Po wyraeniach


tych wystpuje to + b ezo ko liczn ik.

it's (high) tim e + to + b e z o k o lic z n ik

It's tim e to g o hom e. - C z a s i do d o m u.


It's tim e to g e t up . - Czas wstawa.
It's high tim e to te ll the tru th . - N ajw yszy c z a s p o w ie d zie p ra w d .
D op enienie w prow ad zam y za p o m o c przyim ko fo r :

It's tim e fo r us to g o h o m e . - C z a s , ebym y poszli d o d o m u .


It's tim e fo r y o u to g e t u p . - C z a s , eby w sta.
It's high tim e fo r Ted to te ll the tru th. - Najwyszy czas, eby Ted p o w ie d z ia p ra w d .

Dia wzmocnienia, zamiast bezokolicznika, mono


P a s t S im p le . N;e uywa si wtedy przyimka fo r :

uy czasow nika

formie czasu przeszego

It's tim e w e w e n t hom e. - C z a s , ebym y poszli do d o m u .


It s tim e y o u g o t up. - Czas, eby wsta.
It s high tim e Ted to ld the tru th. - Najwyszy czas, eby Ted p o w ie d z ia p ra w d .

WICZENIA
N o p is z z d o i o z

it's

(M gkd
) o opi nych ^

(uiyj for . b e 2 o k o |k a .M ;

a. 'm feeling racily bad. (you / go / doctor)


b . I know your son is lying, (he / tell the truth)

<1

..................................................

I haven't received my salary fo r three months, (you / pay! ..................................................


H s late. (fhe k id s / g o ?o bed)........................................................................................................

e. I'm starving. (I /

som ething)

..................................................

f. 1 know you like th o tg iH . ( y o u / osk he r out)


g. I hate my flatm ate, (she / move out)
h W e must finally decide, (we / m oke

0d e c ** )

..................................................
..................................................

16.

IN N E

Przekszta zdania, uywajc czasownika w czasie przeszym:


a

It's h ig h tim e for you to ta k e re s p o n s ib ility lo r your ac tio n s .............. .

b. It's h ig h tim e fo r you to c h a n g e yo u r a ttitu d e

..........

c. It's tim e fo r us to show yo u o u r surprise.


d. It's h ig h tim e fo i m e to g o o n h o lid a y .
c. It's h ig h tim e fo r the g o v e rn m e n t to take a c tio n .
f.

........
.........

It's tim e fo r you to lea rn h o w to use e -m a il.................................... ..........

g . It's tim e fo r M a ry to g o o n a diet....................................................... ..........


h . It's tim e fo r you to cle a n up this p la ce !............................................ ..........

P rz e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i:
a. Najwyszy czas, eby Tom ow iadczy si sw ojej dziew czynie.

b. Pora, eby nauczy si sam ro b i sobie k a n a p ki.

c. Czas i spa.

d. Najwyszy czas pow iedzie szefowi, e Tom k ra d n ie firm o w e pienidze.

e. Czas, eby przyzna si, e zabrae t kopert.

f.

Czas, ebymy zrobili w iosenne porzdki,

Najwyszy czas zm ie n i styl ycia.

h. Pora, eby zacz u p ra w ia sport.

Z D A N IA

PODRZDNE

W IE L K A G R A M A T Y K A J Z Y K A A N G IE L S K IE G O

16.10. Konstrukcja there is / there are


Konstrukcja

.Ker. i,

(dla M

.here a r .

, p o ie d r"c r i> c a t

stosowanych w ry k u a n g ie ls k ie

(dla t a b , m n o g i. jest

Sta, o n a d o w yraenia, te w d o n y m tn o m e n c e . w d a n y m m,e,scu

znajduje si, jest jaka rzecz, oso ba lub zjawisko.


T h e re is a b o o k o n the ta b le .

N a stole jest (znajduje si) ksiqzka.

T h e re a re p ic tu re s o n th e w a ll.

N a cianie sq o b ra zki.

T h e re 's a lo t o f ra in in N o v e m b e r.

W listopadzie jest d u o deszczu.

T h e re 's a m a n s ta n d in g a t the g a te .

There

Przy b ram ie stoi mczyzna.

wystpuje w takich zdaniach w roli p o d m io tu , podczas gdy rzecz, o s o b a , z ja w is k o stanowi

d o p e n ie n ia . Liczba, w ktrej uyy zostanie czasow nik b y ", zaley w a n ie o d lic z b y d o p e n ie n ia :

is - a book, are - pictures.


W konstrukcji tej czsto stosowane s okrelniki ilo cio w e

a few, a little, some, any, no,

itp,

(patrz Rozdzia 6.3 ).


T h e re is som e m ilk in the fr id g e . - W lod w ce jest tro c h m leka.
T h e re a re a fe w p e o p le in the c in e m a .

W kinie jest kilka osb.

T h e re a r e n 't a n y c h ild re n in th e ir fa m ily .


T h e re a re n o c a rs in the s tre e t a t n ig h t.

W ich ro d zin ie nie m a adnych d z ie c i.


N o c na u licy nie m a adnyr h s a m o c h o d w ,

P rz e c z e n ia w tej konstrukcji tworzymy, d o d a j c d o o d m ie n io n e j fo rm y cza so w n ika b y " s w ko


W przeczeniach przewanie konieczne jest zastosow anie o kre ln ik a
T h e re is n 't a n y b r e a d le ft.

any:

N ie ma ju chlebo.

T h e re a r e n 't a n y b o o k s in th e b a g .

W to rb ie nie m a adnych ksiek.

are, p o te m there,
uycie any

P y ta n ia tworzymy przez inwersj, staw iajc na pocztku czasow nik is lu b


do p e n ie n ie i reszt zdanio W pytaniach przewanie konieczne jest te
Is th e re a n y che ese in th e frid g e ?

Czy w p u d e lk u s cze ko la d ki?

Konstrukcji tej uywamy m in w pytaniach o ilo. N aley


o rzeczowniki pol.czalne, a h o w m u c h

H o w m uch m ilk is th e re in th e b o ttle ?

e h o w m a n y -.tosuiom y, pytaj-

Ile o s b jest w

twoim

biurze?

||e m leka jest w butelce?

T h e re w e re a lo t o f p e o p le a t th e c o n c e rt.

pamita,

nie p o licza ln e (Patrz Rozdzia 2 I 2)

H o w m a n y p e o p le a re th e re in y o u r o ffic e ?

r jr jr , :

a nastpnie

Czy w lod w ce jest sei?

A r e th e re a n y c h o c o la te s in th e b o x ?

not

- - ... *

........

N a k o n c e rc ie b y o d u o lud zi

T h e rl h
I 0
r0,nt
W M k ' W ,/m 'y 0 d ,,iu
d u o d e s /i
T h e re h a v e b e e n a lo t o f r u m o u n a b o u t K e lly a n d W *
b y o d u o plotek
w e d d in g .
W o k tlu b u f oily

16. IN N E

Z D A N IA

PODRZDNE

WICZENIA
p l

Z ro z s y p a n y c h w y r a z w u z d a n ia , u y w a j c th e r e is / th e r e a r e :
a . m any trees / in th e g a rd e n

..........................................................

b. a pla te / o n the ta b le
c. a lo t o f sand / o n th e b e a c h
d . no salt / in th e s a lt c e lla r
e.

11

f.

a tra in to G la s g o w / a t fiv e

g.

12

...........................................................

players / in a fo o tb a ll te a m

...........................................................
............................... .......... ................

m onths / in a y e a r

h. m any o ld b u ild in g s / in m y to w n

...........................................................

i.

a few co o kie s left / in th e ar

......................................... .................

j.

some p e o p le / in fro n t o f the h o u se

...........................................................

Z a m ie z d a n ia n a p r z e c z e n ia i z a d a j p y ta n ie z a m k n i te ( w y m a g a j c e o d p o w ie d z i
ta k / n ie ):
a. There is som e che ese in th e frid g e .......................................... ...........................................................
b. There are flo w e rs in the vase..................................................... ...........................................................
c. There is a lo t o f ra in in N o v e m b e r......................................................................................................
d. There is a c a r in the c a r p a rk ................................................................................................................
e. There are m a n y b o o k s in the lib ra ry ....................................... ...........................................................
f. There is a spo rts ce n tre in m y to w n ......................................... ...........................................................
g. There are a lo t o f p e o p le in th e s h o p p in g m a ll to d a y .................................................................
h. There is a n a rm c h a ir in m y ro o m ........................................................................................................

Z a d a j p y ta n ia o ilo i o d p o w ie d z n a n ie , z g o d n ie z e w s k a z w k a m i.
a. players in a v o lle y b a ll te a m / six

....... ...................................................

b. pupils in the c la s s ro o m / 2 5

...........................................................

c. stars o n the A m e ric a n fla g / 5 0


d. days in a w ee k / seven
e. cars in the c a r p a rk / o v e r
f.

*...............................
...........................................................

100

...........................................................

su g a r in the b o w l / o n ly a little

g. flights a d a y to L o n d o n / 12
h. m oney in the w a lle t / n o

...........................................................

Q u e s tio n

ta g s, zwane czasem

pyta niom ,

umi

i przeczcych. S to kr tkie p y ta n ia s a q q c e
czasow nika

b y "

lub czasowm a

w v s te p u iq n o k o c u z d a tw ierd zcych
p o s i)k o w e g o (do, d o e s , d id ), form y

roz
^

o d p o w ia d a j c e g o

m o a nego

p o d m io to w i

zdania

k o m e n to w a n y m z d a n iu i o d p o w ia d a j

g w n e g o . W yra a j on e prob
i ta , ze a o s w q u e s t io n t a g musi
im p o lskie p ra w d a ? ", n ie p ra w d a ? " lub czyz n.e? . N a le y p a m
,
zgadza si z czasem zda nia g w n e g o , a p o d m io t w o b y d w u m us, by
D la z d a tw ie r d z c y c h w q u e s tio n ta g p o ja w ia si p rze cze n ie , zawsze w fo r m ie s k r c o n e ,:
Y o u lo v e m e, d o n 't y o u ? - Kochasz m n ie , p ra w d a ?
(w zda niu g w n ym uyto czasu P r e s e n t S im p le , std w p y ta n iu ro z c z n y m c z a s o w n ,k po s,kow y

do, stosow any z d ru g o so b liczby po jedynczej you)


T o m is B e n 's b e s t fr ie n d , is n 't he? - Tom jest najle pszym p rz y ja c ie le m B e n a , n ie p ra w d a ?
(w zd a n iu g w n ym

uyto czaso w nika b y " , a za te m

q u e s t io n

ta g

m usi

b y

uyte jego

przeczenie)
Y o u liv e in th e c e n tre , d o n 't y o u ? - M ieszkasz w c e n tru m , czy nie?
T h e y w e n t to S p a in in th e s u m m e r, d id n 't th e y ? - P o je c h a li la te m d o H is z p a n ii, n ie p ra w d a ?
B e tty is v e r y s m a rt, is n 't she ? - Betty jest b a rd z o m d ra , p ra w d a ?

U w a g a ! C zasownik b y " w pierw szej o s o b ie liczby p o je d y n c z e j m a w p rz e c z e n iu fo r m a r e n 't :


I a m p re tty , a r e n 't I? - Jestem a d n a , n ie p ra w d a ?
I a m y o u r b e s t frie n d , a r e n 't I? - Jestem tw o j n a jle p s z p rz y ja c i k , czy nie?

D la p r z e c z e q u e s t io n t a g m a zawsze fo rm tw ie rd z c :
H e d o e s n 't lik e b a s k e tb a ll, d o e s he? - O n nie lu b i ko s z y k w k i, p ra w d a ?
M a r y is n 't v e r y re s p o n s ib le , is she? - M a ry nie jest zbyt o d p o w ie d z ia ln a , n ie p ra w d a ?
Y o u s h o u ld n 't ta lk to h e r lik e th a t, s h o u ld y o u ? - N ie p o w in ie n e ta k d o n ie j m w i , czy nie?
I a m n o t selfish , am I? - N ie jestem s a m o lu b n a , p ra w d a ?

J.iN Wzdaniu gtwnim pojowioj, *

w p ro w a d za j, p o c e n i e , tokle jok h a r d , , e v e r , n e * r , no,

m
IL

P ra C "

''m

* " "

le d I

'L T " 9 * T
T
i * *
' N i9 d " ie d d l * > I * . p ra w d o ?
hQS n m o n e y ' d o e s h e ? - Jim nie m a pienidzy, czy nie?

Jeli w zdaniu g w n ym w ystpuje zaim ek n ie o kre lo n y ( s o m e b o d y


w q u e stio n ta g jest t h e y :
N o b o d y like s w in te r, d o they - N ik t nio i.,U;

l- m

a n y b o d y , n o b o d y ), zaim kiem

S o m e b o d y should te ll him th e truth, s h o u ld n 't t h e y ?


y

Kto pow inien pow iedzie m u praw d , czy nie?

WICZENIA
D o p is z question tags d o p o n i s z y c h z d a :
a . T o m studies a t u n iv e r s ity ,........................................................................................?
b. M a ry w o rk e d as a te a c h e r fo r 3 0 y e a r s , ........................................................................................ ?
c. Y o u r n a m e is B o b , ........................................................................................ ?
d . J im 's pa re n ts live in L e e d s ,........................................................................................ ?
e. Y ou have never p la ye d this g a m e , ...................................................................................... ?
f.

W e sh o u ld h e lp g ra n d m a w ith the s h o p p in g ,.........................................................................................?

g. Jim was w a tc h in g T V , ........................................................................................ ?


h. They w ill g o skiin g next w e e k , ...................................................................................... ?
i.

T o m is a real fo o tb a ll f a n , ........................................................................................?

Betty ha d a n a c c id e n t y e s te rd a y ,........................................................................................ ?

k. I ca n trust y o u , ........................................................................................?
I.

I a m the prettiest g irl yo u k n o w , ........................................................................................ ?

D o p is z question tags d o p o n i s z y c h z d a :
a. Steve d o e s n 't e a t m e a t , ........................................................................................?
b. It d id n 't ra in y e s te rd a y ,....................................................................................... ?
c. I am n o t a c o w a r d , ........................................................................................?
d. Y ou a re n 't s c a r e d ,........................................................................................?
e. The students d id n 't pass the e x a m ,...................................................................................... ?
f.

Y o u r parents d o n 't like y o u r b o y fr ie n d ,...................................................................................... ?

g. N o b o d y knew the a n s w e r ,...................................................................................... ?


h. W e w o n 't g o on h o lid a y this y e a r , ...................................................................................... ?
i.

They d o n 't have a c o m p u te r ,........................................................................................?

j.

It is n 't w a rm t o d a y , ........................................................................................?

k. Sally never s m ile s ,........................................................................................?


I.

W e d o n 't have m uch t i m e , ...................................................................................... ?

P o q c z c z c i z d a :
1. Sally is a v e g e ta ria n ,

a . do es she?

2 . S o m e b o d y w ill h e lp yo u ,

b. a re n 't 1?

3 . W e have n o th in g to lose ,

c. w o n 't they?

4 . H e is lo o k in g fo r a n e w jo b ,

d. d o 1?

5. You love yo u r n e w jo b ,

e. isn't he?

6. M u m d o e s n 't use the c o m p u te r,

f.

1 never d rin k c o ffe e ,


8. 1 a m re sp o n sib le a n d

g. d o we?

w e ll o rg a n is e d ,

is n 't she?

h. d o n 't you?

UA
l 7 n r h o w o n a jest s tru k tu ro z d a n ia o z n a jm u jq c e g o . W norm alnych
P ytania typu e c h o " to p y ta n ia , w
ory
, e c h o " fr a g m e n t / s o w o , o k t r e p y ta m y , zastpione
p y ta n ia c h stosuje si szyk P ^ e s ta w n f
p
jest o d p o w ie d n im z a im k ie m p yta |n ym lu b p

s to s o w a n y m w p y ta n ia c h . C h a ra k te ry s ty c z n a dla
y

pyta e c h o " jest ro sn ca in to n a c ja . O to przyka d y:


I a m g o in g to A f r i c a . - J a d d o A fryki.
Y o u a r e g o in g w h e r e ?! - G d z ie je d zie sz? !

T h e d e a d lin e is t o m o r r o w . - T e rm in u p y w a ju tro .
T h e d e a d lin e is w h e n ?! - K ie d y u p y w a te rm in ? !

I w a n t to h a v e a t a t t o o . - C h c s o b ie z ro b i ta tu a .
Y o u w a n t to d o w h a t ?! - C o chcesz z ro b i ? !

N o rm a ln e p yta n ia brzm ia yb y:
W h e r e a r e y o u g o in g ?
W h e n is th e d e a d lin e ?

Pytania

e c h o " zastosujem y, a b y w yra zi

n ie d o w ie rz a n ie ,

z d z iw ie n ie

u s y s z a n

in fo r m a c j

lub gdy

nie usyszelim y jej d o k a d n ie i c h c e m y d o p y ta . M o e m y te z a k w e s tio n o w a c a e z d a n ie , nie tylko


p o szcze g ln cz, z m ie n ia j c ty lk o in to n a c j .
I w a n t to m o v e to C h in a . - C h c p rz e p ro w a d z i si d o C h in .
Y o u w a n t to m o v e to C h in a ? ! - C hcesz si p rz e p ro w a d z i d o C h in ? ! ( in to n a c ja ro s n c a )

WICZENIA
Z a d a j p y ta n ia e c h o " d o p o n i s z y c h z d a :
a. M a rk p ro p o s e d to m
b. I w a n t to buy g_.cqr.
c. The pa rty is on Friday.
d. W e 're m o v in g to W r o c a w .
e. I'm le a rn in g J a p n ^ g .
f.

Jim b ro ke his le g .

g. Jake loves chess.


h. W e 'll m e et o L the bus sto p
I.

O u r boss has fire d M a g g ig .

i-

Steve singsJn g_hoir.

k. I w a n t to sell m v u a r.
* G r e 9 sh o u ld g o to the

16. IN N E

Z D A N IA

PODRZDNE

] 6 . 13. So do I, Neither do I___________________


K o n stru kcja so / n e it h e r r-

czasownik posikowy

podmiot su y

d o p o tw ie rd z e n ia lu b z a p rz e c z e n ia

in fo rm acji ze z d a n ia g w n e g o . P o d m io t w tej k o n stru k c ji m u si by inny ni w z d a n iu k o m e n to w a n y m .


C za so w n ik p o sik o w y o d p o w ia d a c z a s o w i u ytem u w z d a n iu g w n y m i p o d m io to w i w k o m e n ta rz u . Tym i
cza so w n ik a m i s z a z w y c z a j d o , d o e s , d id , fo rm y c z a s o w n ik a b y " o ra z c z a so w n ik i m o d a ln e .

So + c z a s o w n ik p o s ik o w y - f p o d m io t u yw a si d la z d a tw ie rd z c y c h :
M a r y like s C la s s ic a l m u s ic .

So d o e s B e tty . -

M a ry lub i muzyk klasyczn. Betty te. (uyto

d o e s poniew a w z d a n iu g w n y m w ystpuje czas P r e s e n t S im p le , a w kom enta rzu w ystpuje

she

= Betty, czyli trzecia o s o b a liczby pojedynczej)

Tom is a g r e a t f o o t b a ll p la y e r . S o a m I. - T o m jest w ietnym pikarzem . Ja te. (w zda niu g w n ym


uyty jest czasow nik b y " w czasie teraniejszym , w ic kon ieczna jest fo rm a dla za im ka I)

M y n e ig h b o u rs h a v e b o u g h t a h o u s e . So h a v e m y p a re n ts .

M o i ssiedzi kup ili d o m . M o i rodzice

te.
Tom w a s la te . S o w a s G e o r g e . - T o m si spni. G e o rg e te.

Alice can ride a horse. S o c a n I.

A lic e u m ie jedzi k o n n o . Ja te.

N e it h e r -f c z a s o w n ik p o s ik o w y + p o d m io t uywa si d o k o m e n to w a n ia przecze:
M a r y d o e s n 't lik e C la s s ic a l m u s ic . N e it h e r d o e s B e tty . - M a ry nie lub i muzyki klasycznej. Betty
te nie.
Tom is n 't a g r e a t f o o t b a ll p la y e r . N e ith e r a m I. - T o m nie jest do b rym p ik a rz e m . Ja te nie.
M y n e ig h b o u rs d i d n 't b u y a h o u s e . N e it h e r d id m y p a re n ts . - M o i ssiedzi nie k u p ili d o m u . M o i
rodzice te nie.
Tom w a s n 't la te . N e it h e r w a s G e o r g e . - T o m si nie sp n i. G e o rg e te nie.
A lic e c a n 't r id e a h o rs e . N e it h e r c a n I. - A lic e nie u m ie jedzi k o n n o . Ja te nie.

34

Z9 d *

ze z d a n ia m i, p z y w o fe c p o d m io , w n a w ia . a c h :

a . Kelly loves sweets. (Jenny)


b. Ben likes h o rro r film s, (we)
c. M y do d con play the gu itar, (my brother)
d. Suzy w en t to the dentist. (Bob an d Sally)
e. Y our house is b e a u tifu l, (o u r house)
f.

M u m is c le a n in g the kitche n, (aunt Betty)

g . I have been to Paris a few tim es. (John)


h. Y ou should be m o re p o lite . (Billy)
i.

C hris is very tire d . (I)

j.

D od fo rg o t a b o u t m u m 's birthday. (I)

..............................

Z g d si z e z d a n ia m i, u i y w a jq c p o d m io tu w n a w ia s a c h
a. Tom d o e s n 't hate h o rro r m ovies. (Luke)

..............................

b. They d id n 't pass the exam , (we)

..............................

c. Jenny w a sn 't ready to leave. (Kate)

..............................

d. I d id n 't co m e to the lectu re, (my friends)

..............................

e. M y m um d o e s n 't w o rk in a bank, (my da d)

..............................

f.

..............................

I h a v e n 't eaten snails before, (we)

g. Kate isn't g o in g to Jim 's party. (I)

..............................

h. Tom s h o u ld n 't sm oke th a t m uch, (you)

..............................

i.

O u r neighb ours d o n 't have a d o g . (we)

..............................

j.

I d o n 't have tim e to rest, (my husband)

..............................

P rz e tu m a c z n a j z y k a n g ie ls k i:
a. Jim spni si na e g za m in . Ja te.

b. N ie chc i d o kin a . Tina te nie.

c. N ie um iem pyw a. M o ja siostra te nie.

d. N ie w idzielim y te g o film u . N asi z n a io m i te nie .

e. M o ja b a b cia m ieszka na wsi. M y te.

f.

M j mz me lub i chiskiej kuchni. Ja te nie

g. Jenny jest w e g e ta ria n k . Jej rodzice te.

h. Tom nie pow m ien b a w i si z a p a k a m i. Ty te nie.

350

d lo p o c z tk u j c y c h i z a a w a n s o w a n y c h

16. IN N E

Z D A N IA

PODRZDNE

16.14. Inwersja czasownika__________________


Niektre p rzys w ki i w y r a e n ia , ktre p o ja w ia j si n a pocztku a n g ie lskie g o zd a n ia , w y m a g a j inwersji
o rzeczenia. O z n a c z a to , e aanie przybiera w tedy szyk p yta n ia . Jego znaczenie pozostaje je d n a k bez
zmian. In w e rsj sto su je si tylko d la p o d k re le n ia p e w neg o fa k tu , g w n ie w jzyku fo rm a ln y m lub d o
d odania d ra m a ty z m u op isyw a n e j sytu a cji. O to przykad:

He h a r d ly e v e r d rin k s c o ffe e . - O n p ra w ie n ig dy nie pije kawy. (szyk norm alny)

Po przestawieniu przysw ka na p o cz te k zd a n ia , orzeczenie przybiera fo rm p yta n ia , w ta k im sam ym


czasie, w jakim w ystpuje w zd a n iu w yjciow ym

(Present Simple):

H a rd ly e v e r d o e s h e d r in k c o ffe e . O n praw ie nigdy nie p ije kawy.

Tworzc zdania z inw ersj, naley p a m i ta o uyciu o d p o w ie d n ie g o d la d a n e g o czasu czasow nika


posikow ego, jeli jest konieczny, i o uyciu po d sta w o w e j fo rm y czasow nika g w n e g o .

Inne przykady:
I se ld o m w a tc h TV. - Rzadko o g l d a m telew izj.
S e ld o m d o I w a tc h TV .

^ T o m m a n a g e d to p a ss th is te s t o n ly b y c h a n c e . - Tom ow i u d a o si zda ten test jed ynie dziki


B przypadkow i.
O n ly b y ch a n ce d id T o m m a n a g e to p a ss th e test.

I w ill n e v e r g o o u t w ith th a t b o y . - N ig d y nie u m w i si z tym c h o p a k ie m .


N e v e r w ill I g o o u t w ith th a t b o y .

Jeli zdanie wyjciowe jest zo o n e , n a p o czte k przestaw ia si c a e zdanie po drz dne , a nie tylko sam
przyswek / wyraenie / s p jn ik :
Tom w e n t to a c lu b o n ly w h e n his p a re n ts h a d a g r e e d . - Tom po szed d o klu b u , d o p ie ro gdy
zgodzili si na to je g o rodzice.
O n ly w h e n his p a re n ts h a d a g r e e d , d id T o m g o to a c lu b .

Przyswki i w yraenia w y m o g a jq c e in w e rsji m a j zazwyczaj w ydw ik negatyw ny lu b restrykcyjny. M o na


je p o g ru p o w a w n a st p u j cy sp o s b :

czasowe:

rarely, seldom, never:

N e v e r h a v e I h e a r d such a s tu p id jo k e . - N ig d y nie syszaem tak g u p ie g o d o w c ip u .


R a re ly a r e th e re s u lts so p o o r . - Rzadko kiedy w yniki s ta k ie kiepskie.

czasowe:

s c a r c e ly

u
n
... w h e n , n o

h a r d ly

s o o n e r ... t h a n
sooner

nz

z a z w y c z o i u y w a n e z czasem

<~- - g* * k -

kto z a p u k a d o drzw i.

oni, +

w yra e n ie

z d a n ie p o d a n e c z a s w ,,

o n l, b , (!# 0

d z ig k i).

O n ly w h e n I le ft .h e a p o r t m , n l d id I r o m . m b e r I h o d le f t th e T V o n . -

no. o n l, ... bo,

D o p ie r o g d , w p zta n ,

z m ie szka n ia , p rz y p o m n ia a m s o b ie , e z o s ta w ia m w c z o n y te le w iz o r.
O n ly a ft e r y e a r s o f m a r r ia g e d id I r e a liz e I w a s n 't h a p p y . - D o p ie r o p o w ie lu la ta c h maestwo
z d a a m so b ie sp ra w , e n ie b y a m szczliwa.
N o t o n ly d id w e h a v e fin a n c ia l p r o b le m s , b u t w e a ls o h a d t o c o p e w i t h g r a n d m a s illness.
- M ie li m y nie tylko p ro b le m y fin a n s o w e , a le m u s ie li m y te p o ra d z i s o b ie z c h o r o b b a b c i.
O n ly n o w a m I s u re w h o is m y r e a l fr ie n d . - D o p ie ro te ra z je ste m p e w n a , k to je s t m o im prawdziwym
p rzyja cie le m .

ilo c io w e :

little, few:

L ittle d o y o u k n o w a b o u t m y p e r s o n a l life ! - M a o w iesz o m o im yciu o s o b is ty m !


F e w w e r e th e p e o p le w h o k n e w h im w e ll. - N ie w ie le b y o o s b , k t re z n a y g o d o b rz e .

so

4- p rzym io tn ik /

such

+ rze czow nik, g d y g w n y m c z a s o w n ik ie m jest b y " :

S o t e r r ib le w a s th e n e w s t h a t M a r y fa in t e d . - W ia d o m o c i b y y ta k s tra s z n e , e M a ry zem dlaa.


S u c h w a s th e e a r th q u a k e t h a t m a n y to w n s w e r e d e s t r o y e d . T rz sie n ie z ie m i b y o ta k ie , e wiele
m ia s t zo s ta o zniszczonych.

under no circumstances (w a d n ym w y p a d k u ), on no account ( p o d a d n y m pozorem),


at no time (nigdy), on no condition (p o d a d n y m w a ru n k ie m ), not until ( d o p k i nie):
O n n o c o n d itio n w

e n d y o u th e m o n e y . - Pod a d n y m w a ru n k ie m n ie p o y c z ci pienidzy.

O n n o a c c o u n t s h o u ld y o u o p e n th e d o o r . - Pod a d n y m p o z o re m n ie p o w in n a o tw ie ra tych
drzw i.
N o . M i l I e n te r e d r n , (lo t, d id I r e o lls e I w o s b e in g f o l l o w e d . - D o p P k i n ie w e s z a m d o mieszkonie,
m e za u w a ya m , e kto m n ie ledzi.

to

r Z

d o n i ch

* * *> -

hovo k" wn * - ihis


t i o d I b e e n a t th e m e e tin g , I w o u ld h a v e k n o w n a b o u t t h k
If y o u s h o u ld see th e c h a ir m a n
eby za d zw o n i d o p a n a Lee.

a s k h im n

II k *

P r b le m .
f

S h o u ld y o u see th e ch a ir m a n , a s |< h im to c a || M r Le e

~ Jeli sPO*kasz p re z e s a , pow iedz mU'

16. IN N E

Z D A N IA

PODRZDNE

WICZENIA
W ybierz prawidowq opcj:
o. Fg w / Little d id the fa m ily kn o w a b o u t his dishonest actions.
b. H g r d W - Q n l y had we left w hen the ph one rang.
c. N o t o n ly / N e v e r have we seen such a b lo o d y accident.
d. U n d e r n o c irc u m s ta n c e s / In n o c irc u m s ta n c e s sho uld you reveal con fiden tial in fo rm a tio n .
e.

O n ly

/ N o t o n ly was he b a n k ru p t, but also m iserable a n d lonely.

f.

O n ly

/ N o t o n ly a fte r the vo tin g did the ca n d id a te reveal his true intentions.

S uch

/ So dishonest was the article that the jou rna list ha d to resign.

h.

S uch / So was the show th a t the a u dien ce left the theatre.

P rz e k s z ta z d a n ia , z a c z y n a jq c o d p o d a n y c h w y r a e :
a

The discussion was so vivid th a t we c o u ld n 't calm d o w n . So ....

b. The tension was so g reat th a t n o bod y said a w ord. Such ....


c. I have seldom heard such kin d words. Seldom ....
d. As soon as I entered the ro o m , I noticed there had been a burglary. N o s o o n e r....
e. The country was in a crisis, n o t only a fin a n cia l one, b u t also a p o litica l one. N o t o n ly
f.

....

You c a n 't show these docum e nts to anybody no m atter w hat. U nd er no circum stances ....

g. If we had know n a b o u t his past, we w o u ld n 't

have h ire d him . H ad ....

h. The p o lice knew little a b o u t the scope o f that fishy business.Little ....

U z u p e n ij z d a n ia p r a w id o w q fo r m q c z a s o w n ik w :
a. O n ly when I returned h o m e , (I, n o tic e )............................................... I had left my p h o n e a t w ork.
b. Rarely (it, h a p p e n )
c . N o soo ner (the b o o k, p u b lis h )

d. S hou ld (you, s p e a k )

th a t o w o m a n proposes to a man
.............................. than it becam e a bestseller.
to M s B row n, please tell her to c o m e to my office.

U n d e r n o circum stances (be, you, lend) ............................................... m oney to Jerry.

f.

N o t o n ly (I, b e ) ...............................................late fo r w ork b u t I also lost my w allet.

O n ly after he spoke to his boss (he, d e c id e ) ................................................ to stay on at his o ld job.

N o t until I ha d g o t o n the bus (I, re a liz e )............................................... my ticket was in va lid .

1. P rz e d im k i
a. O K , b . the ra d io , c. a u n ifo rm ,
d . the H ague, e. to c h u rc h ,
1
a . th e , b. a , c. the, d . a , e. the#
f. th e , g . a n , h. th e , i. the, j. a ,
k. th e , I. a n , m. a , n. the, o . th e ,
p . a n , q . a , r. the, s. a n t. the,

f. O K , g. to A sia, h. re turn ed
hom e, i. O K , . f o r d in n e r,
k. all night, I. in bed, m . the

a . a# b . a , c. b, d . a , e. b, f. b,
g . a , h. b

6
a . m o o s e , b . sheep, c. oxen,
d . wolves# e . g e ese, f. carp,

D em ocrats, n. O K

g . s a lm o n , h . m ice

u . the

2, R z e c z o w n ik i

7
R z e c z o w n ik i p o lic z a ln e : kilo,

a . th e , b. a, c. an, d . a, e. the,

species, serie s, ba rra cks, sheep,

f. th e , g . the, h. a , i. the, j. a,

k. th e , I. th e , m. the, n. a

a . keys,

b.

heroes, c. w atch es,

c h ild , fo o t, d o z e n , governm ent,

d . wives, e. safes, f. ra d io s ,

louse

g . halves, h. desks, i. brushes,

R z e c z o w n ik i n ie p o lic z a ln e :

a . a , b. the, c. the / the, d . a,

j.

rice , b illia rd s , cheese, politics,

e. the, f. a, g. a, h. the, i. the,

m. kisses

stories, k. tom ato es, I. p h o to s,

w o o d , m ilk , p a tie n c e , weather,


the best, ra b ie s

j. a / an

2
8

a . oxen,

a . a , b. a, c. b, d. a, e. b, f. a,

d . sheep, e. m ice, f. species,

a . m easles, b . flo u r, c. money,

g. b, h. a, i. b, j. a

g . series, h. c h ild re n , i. w o m e n ,

d . frie n d s h ip , e . Linguistics,

j.

f. d a rts , g . th e best, h. furniture,

b.

teeth, c. m e n,

geese, k. salm o n, I. fee t,

m. deer

i. e q u ip m e n t, j. ad vice

a . a , b. b, c. a, d . a, e. b, f. a,
g . b, h. b, i. a, j. a, k. b, I. a

a. boxes,

b.

species, c. udges,

a . in the m iddle, b . in the sky,

d . heroes, e. parties, f. Ja p ane se, g . a , h . b, i. a , j. a


g. teeth, h. sheep, i. thieves,

c. a t the end, d . during the

j.

days

10

w eek, e. once a week, f. prison,


g . the prison, h. all night, i. on
ho lid ay, j. by plane, k. on TV,
I. d u rin g the night

1. c, 2 . d , 3 . f, 4 . g , 5 . i# 6. h,

7 . j,

his music videos,

b.

England had

turkeys for ou r Christmas dinner.

a . the, b. the, c. a, d . the,


e. Ihe, f. on, g. The, h. a / a,
. tbe, j. a, k. the, I. the / the,
m. a / a / the, n. the

8.

e, 9 . b , 1 0 . a

a . This director go t awards for

colonies in Africa, c. We bought

11
1. c, 2 . e, 3 . g , 4 . j, 5 . h,
7 . f,

8.

6. a,

d, 9 . b, 10. i

d. We need shelves for o u r books.


e. These teeth have to be pulled
out. f. Sheep provide w o o l g. |n
our group there are two Swiss and
wo Japanese, h. There are wolves
and deer in the zoo. j. p|ease b
'wo loaves ot bread,
ore alraid ol mice.

354

a . a , b . b, c. a , d . a , e. b, f. b,

die. p o c z q tku iq cych i W aw a n so w a n ych

j.

C hildren

12
a. diagnoses, b . stimuli, c.

c o rp o ra ,

d . a q u a ria , e. bacteria,
f. c u rric u la , g . analyses, h. crises,
i. theses, j. phenom ena#
k. bases, I. c rite ria

KLUCZ

13

bland reds of people attended

D O W IC Z E

3. C z a s o w n ik i

q. grown-ups, b. w om en

the funeral o f the fam ous writer

doctors, c. m others-in-law ,

i. This piece o f music was written

d postmen, e. passers-by,

in the 1 9 * century, j. M um ps

a. b, b . a, c. b, d . a, e. b, f. b,

f, brothers-in-law, g . breakdow ns,

isn 't a dangerous disease, k. This

g. a, h. b, i. a, j. b, k. b, I. a

h. take-offs, i. fo rget-m e-nots,

illness is caused by bacteria from

j. pocket-knives, k.

w ater. I. These photos sho w war

|. menservants

heroes from the 1940s.

a. I d o n 't like jazz. b . My m other

14
a. analyses, b. ap p le trees,

18

have a w onderful summer.

a. girl, b . wife, c. bitch, d . mother,

d . Peter doesn't w ork in a bank.

c. passers-by, d . p h e n o m e n a ,

e. aunt, f. queen, g. waitress,

e. It did n 't rain a ll day. f. This

e. curricula, f. grow n-u ps,

h. empress, i. heroine, j. landlady,

bag doesn't belong to M ary.

g. criteria, h. breakdow ns,

k. fem ale soldier

g . We d o n 't ploy tennis very well.

a p p le trees,

doesn't like horses, c. W e d id n 't

i. bacteria, j. pocket knives

h. James d id n 't break his leg

19

on holiday, i. This soup doesn't

15

a . m an, b . son, c. stallion,

smell delicious, j. M ike doesn't

a. outskirts, b. thanks, c. brains,

d . prince, e. heir, f. a cto r,

do his hom ew ork after school,

g . g ra nd fath er, h. b rid eg roo m ,

k. W e d id n 't d o o u r shopping at

i. po lice m an , j. ram , k. bull

the m arket yesterday. I. James

d. remains,

e. glasses,

f. handcuffs,

g. scales, h. customs, i. scissors,

d id n 't buy a new house.

j. premises

20
16

a . she, b. it, c. he, d . he, e. he,

a. cattle are, b. O K , c. police

f. she, g . she

a . Does M ary like coffee? b . Did


you win the lotlery? c. D o you

have, d. These clothes are,


e. dozen, f. draughts is, g . The

21

have a younger brother? d. Do

US is, h. Is $ 5 0 0 , i. Iron, j. O K ,

a . Tom 's house, b . my parents'

they work in a big com pany?

k. These statistics show , I. thanks

house, c. Tom and M ary's

e. Does Peter sm oke a lot?

were

house, d . d o c to r M ille r's house,

f. Did you have a go od time at

e . James's house / Jam es'

the concert? g . Does M ark do

17

house, f. my brother's friend's

a lot of sports?

house, g . my sister-in-law 's

your shopping yesterday? i. Does

dishonest people, b. There are

house, h. the Browns' house,

it rain a lot in Seattle? j. Did

two indexes at the end o f the

i. kids' toys, j. James and

they build a new hotel in the city

book, one in Polish an d one in

M o n ic a 's toys

Politics is lu ll o f c o rru p t an d

- 1 if ! A m P 1

best means of keeping fit.

22

d* Helpless passers-by co u ld o n ly

a . side, b. b o tto m , c. top,

stare at the injured m an. e. The

d. m id d le , e. end, f. b e ginn ing,

young, nowadays, have m ore

g . purpose, h. back

He gave me two pieces of


advice: first
second

have som e rest,

take som e vitam ins

9- f he outskirts o f o u r tow n are


quiet and full of green parks.

you d o

centre? k. Does Jone like French


movies? I. D oes your m um d o

English, c. D oing sports is the

opportunities than their parents.

h. Did

the laundry twice a week?

4
a. did, b. does, c. does, d . did,

e. does, f. d o , g. do,
i. did , j. do

h. does,

W IE LK A GRAMA TYK A JZYKA A N G IE LS K IE G O

Tom yesterday, k. Pam a n d Jo h n


a . Don't close the window!

w eren't a very happy co u p le .

b . Don't go there! c. D on't eat

I. My g rand father w asn 't in the

your breakfast! d. Don't do your

navy.

hom ework! e. Don't turn off the

i. ho s, j. h a s, k. h a v e , I. had,

f* 9

m. h a v e , n. has

15
a . Jo h n h asn 't g o t a fast cor.
b. Betty d o esn 't h a ve a beautiful

TV! f. Don't invite him to our

10

party! g. Don't feed the dog!

a. Are you a d o ctor? b. W ere

silk d re ss, c . M y neighbour's

the kids in the zoo ye s \e rd o ^

ch ild re n h a ve n 't got a place to

h . Don't play the piano!

if

c. Is Tom Ja n e 's h u sb an d ?

p lay. d . W e d o n 't hove a lot

d. W as it very cold last w inter?

of free tim e. e. W e didn't have

a . I really did not do it b. I do

e. W as Billy an acto r w hen he

b re a kfast in the m orning, f. Peter

know the answ erl c. Jim did ca ll

w as young? f. W ere there m any

d id n 't h a ve a g re a t time on the

me! d. I really do not like him !

people at the p e rfo rm an ce?

trip. g . M y m o th e r h asn 't got lots

e. W e really did not see anything!

g. Are Jim and Sally in love with

of free tim e. h. T h e Browns don't

f. I actually do have a few

each other? h. Is M r P arke r your

h ave beau tifu l w o o lle n carpets

questions g. He really did seem

M aths teach er? I. W a s Biology

in their flat. i. Y o u didn't have

a little nervous, h. I do not w ant

your favourite school su bject?

a w onderful h o lid a y last year,

rtJWiSU

to take part in this!

j. Are they both your friends from

j. I h a ve n 't got tim e to help you.

agom

is?o

school? k. Is there any milk left

a. is, b. are, c. are, d. are, e. am ,

in the fridge? I. A re you a big

16

football fan?

a . Have you g o t any brothers

o r sisters? b . Has she got any

i-wng.
raffle, *

f. a re , g. is, h . a m , i. a re , j. are,
k . A re, I. is, m. a re , n . is, O. is,

11

anim als at home?

p. is

a. Were they happy to see you?

c. D o you have time to visit your

b. Was John working in the

grandparents? d . Did you have

garden? c. Is M ount Everest the

lunch with your boss?

a. was, b. was, c. were, d. -was,

highest mountain in the world?

e. Does Paul have many friends?

It

e. were, f. was, g. were, h. was,

d. Is Tom responsible fo r this

f. Did they have a good time at

! ,b.

i. was, j. was, k. was, I. was,

project? e. Is this your new shirt?

the annniversary party? g. Does

m. were, n. were, o. was, p. was

f. Are there 25 people in your

anyone have any questions?

company? g. Are these paintings

h. W hen do you have your next

from the 16* century? h. Wos

visit at the dentist's? i. Did Jane

this film directed by Spielberg?

have her exam yesterday?

a. This watch isn't very


expensive, b. It wasn't very sunny

j. Does M r Jones have his own

yesterday, c. Tom and Jane

12

weren't in Spain in June. d . I am

a. will be, b. was, c. are, d. was,

not very pleased with my job.

e. is, f. were, g. is, h. has been

e. Jim and Paul aren't High

com pany?

many people in the streets today,

a. hos, b. have, c. have, d. have, a cup of tea, e. have fun, f. Hove


e. has, f. have, g. has, h. has,
a shower, g. have a cigarette,
i. have, . have, k. has, I. has
h. lias (had) difficulty, i. had

a very important conferenc e


i. M r Jones isn't the besl

14

candidate for this position,

a. had, b. has, c. had, d. have,

j. I wasn't very happy to see

e. has, f. hove, g. had. h. had.

d la pocztkujcych zauwnnsowanyrh

l%
on

a. have a parly, b. have breakfast,

13

out of all of us. h. This isn't

:v

17

School students, f. There aren't


g. Billy isn't the most responsible

d.

c. had an accident, d. have

a baby, j. have a look, k. Have


a rest, I. have lunch

v >

>

I'll slay here fo r only one night,


'C

b.does. c. have, d. is,

* w * 8, f . . 9- ho*. h ' did'


iJido't/wos, .has, k. haven't,
<ot

V*

01
!did" V
*S

""" H i,'
t,
^ 155
fiBr.
Oct..
ollen GJrpsj
W

oykt^?

!0h*ij yp

(.doesn't

h. He tried to make an excuse


for his absence, but nobody

drink this milk, it's gone off


I -1 need to look into this motter,

believed him.

I'll coll you bock. g . He didn't


come to the meeting, he just

23

19
a |'m having cable TV installed

cried day and night, e . Don't

made up some stupid excuse

a . co m e a lo n g , b . run out of,

h . Can you see me off at the

c . put o n , d . getting o n , e . broke

station? j. Jim will give you all

tomorrow, b. I had my tooth

into, f. lurn o n, g . turn dow n,

the money back tomorrow, I'll

removed yesterday, c . Julia is

h . did up, i. get you dow n,

see to it. j. How do you get by on

having / is going to have her

j. a re all looking forw ard,

only one salary?

heir cut tomorrow, d . Have you

k . turned up, I. fall out

28

nod the cor repaired? e. We


will have the packages delivered

24

a . going, b. wanting, c. to

omorrow. f. We are having the

a . a , b . b, c . a , d . b, e . a , f. b,

tell, d . to apologise, e. lying,

lawn mowed, g. You should

g . a , h . b, i. b, j. b

f. commuting, g . to buy, h. to

hove your suit cleaned, h . W hen

convince, i. to think, j. delaying,

are you going to have the TV

25

k . to help, I. lo finish, m. cutting

fixed?

a . Little Billy takes after his mum.

/ putting, n. to be, o. listening

b . You have to check out at 12

ortf bfofcei

20

o 'c lo c k , c . I'm sorry I'm late, but

29

5 she go>r1

a. making, b . do, c . makes,

som ething cam e up. d . I hate

a . b, b . a, c . a, d . b, e . b, f. b,

d. mode, e. make, f. make,

co o kin g , I usually eat out.

g . a, h. b, i. b, j. a

timetctfsrc/

g. do, h. do, . makes, j. does,

e.

L W * h i*

b moke, I. do

the b o o k, but he m an ag ed to

30

get a w a y with it. f. P lease don't

1. c, 2 . f, 3. g, 4 . h, 5. e,

21

interrupt m e, I just w ant to go on

7 .a ,

,aaol'r t*

a- OK, b. to make fun, c . d o in g

with my w ork. g . I need to look

ypom? 9 ^

my ib, d. OK, e. make an

it up in a dictio nary, h . I ran into

31

o p tio n , f. OK, g. made an

Bo b at the post office.

a . to inform, b. breaking up,

opointment, h . making any

.T h e factory is taking on 2 0

c . to relax, d . taking, e . to call,

Dfogress, i. OK

new w orkers next m onth, j. Every

f. seeing, g . seeing, h. to pick

month I m an ag e to put aside

up, i. yelling, j.

boss
w e m o n f^

* * * * *
u ho*ii/ 'ai

ho*

nS-v

*22

he police, b . Let's m ake

C ,/e mde quite a profit by

7 . g, 8 . b

0^1

go an d ploy fo o tb a ll,

^--eonst are doing re se a rch


^ Torn m ode

us m,stake an d now he

- *roblems at work g. I d o n 't

fc m ote much tro u b le .

0 have

shopping b. I avoid meeting


my ex-girlfriend, I'm considering
moving to another town. c . I love

r 3 our old house, d . You


e

9 . d, 10. j

a . I hate doing / to do Christm as

26
1. e , 2 . h , 3 . f, 4 . c , 5 . 0 , 6- d ,

ykJ hrst do your hom ework

8. b,

to cook, but my mum doesn't let

27
a . D o up your ja ck e t, it's very
co ld . b. A co lle ag u e invited me
to the c in e m a , but I turned him
down c . Sally q uickly got over
that nasty cold d. When her
boyfriend broke up with her, Betty

me enter the kitchen, d. I can't


wait to go to the mountains / I'm
looking forward 0 going to the
m ountains e. It's no use getting
him a present, he won't buy you
anything after oil. f. He advised

dlo p o c i q r k *fccycK t iuu~onow anych

M icW pj

6. i,

32

my duty and

a r,ner and watch a movie

A&
b* 1

a few pounds

0 ' ^Gve to do
0

Everybody knows he stole

357

M A " *

JZYKA

A N O '
a s the p re vio u s o n e . g. | Qm

me to get 0 diet book fo r my


mother-in-law, but I'm afraid she
II b e furious with me. g. I don t
mind helping him, he can count

on me. h. I would prefer to leave


town during Christm as rather
thon sloy at home and watch TV.

a. the youngest, b . the thinnest,


C. Ihe easiest, d. the oldest,
e . the dirtiest, f. be mosl

presents. - He denied eating the


cake, but everybody knew it was
him.

4. Przymiotnik
1
a. prettier, b. larger, c. more
comfortable, d. happier, e. faster,

h.

th e m o s l

beau tifu l, i. be

highest, j. the m ost difficult,

k. the safest, I. the most boring

co u n try I'v e e ver visited.

10
a . sm a ll b la c k leather bag,
b . a pretty pink woollen scarf,
c . a big n e w m odern house,
d . a lo ve ly sm all golden

6
a. the busiest, b. the longest,

b ra c e le t, e. a com fortable

c. the most dangerous, d. the

a n c ie n t red a rm c h a ir, f. an

oldest, e. the most beautiful, f. the

interesting ro m an tic French

largest, g. the sm allest, h. the most

n o v e l, g . a long old American

popular, i the funniest, j* the tallest

film , h . a big fat black cat

11

a. best, b. m ore tolented, c. the

a . a n o ld R u ssian , b. a modern

worst, d. m ore tirin g , e. the m ost

g la s s , c. a n old A m erican,

f. more patient, g. bigger, h. politer po p u lar, f. better, g . h e a lth ie r,


h. the w orst, i. m ore m o d e rn ,
/ more polite, i. luckier, . wetter,
k. more expensive, I. nicer

h . In d ia is the most beautiful

important, g . be hottest,

i. I promise to clean the whole


flat, if you help me buy a ll the

not a s fit n o w a s I w as before

d . (a) d e lic io u s vegetable,


e . a b la c k silk, f. red Itoiian,

. the most expensive, k. m ore

g . a big p la stic, h . an ancient

careful, I. the most o rig in a l

p o rc e la in

2
a . younger, b. thinner, c. easier,

d. older, e. dirtier, f. more

a. Your house isn't as big

important, g. hotter, h. more

as mine. b. Bob isn't as

beautiful, i. higher, j. more

tall as M ark. c. Fiat isn't

difficult, k. safer, I. m ore boring

as fast as Ferrari, d. A fox

a. happ ily, b. fast, c. well,

isn't as dangerous as a lion,

d . publicly, e. carefu lly, f. noisily,

e. September isn't as cold as

g . d a ily , h . slow / slowly, i. long,

December f. Y ou are not as old

j, h e a v ily

3
a. colder, b. more exciting,
c . more difficult, d. bigger,

e. cheaper, f. heavier, g. more


accurate, h. more popular,

as me. g. Yesterday w asn't as


cold as today, h. Economics isn't

as interesting as politics.

a . straig h t, b . perfectly, c. loud

i. stronger, j. more dangerous

/ lo u d ly , d . b ad ly, e . weekly,

*9

4
a . the prettiest, b. the largest,

5, P rz y s w k i

f. sa d ly , g . terribly, h. early.
Steve is my oldest / eldest son

i. seriously, j. firstly

be is the most responsible o f

c. the most comfortable,

a " m* chi|dren b. W e are not as

f. the most patient, g, ihe

nch os the Browns, c. This is Ihe

a . c a re fu lly , b. happ'ty

biggest, h. the politest / the most


polite, i. the luckiest,

st mteresting book I've ever


read d. The nearest shop wqs

c. su d d e n ly, d . late,

j- the wettest, k. the most expensive.


I. the nicest

mUTCh M * r than w e thought

g . b ra v e ly , h . perfectly, * ^0v 1

d. the happiest,

d l

e. the fastest,

,he same 9e as Jake,


bis hotel isn't Qs co m fo rta b le

' ,0 woniovYonych

e. irre sp o n sib ly , f- shortly,

j. b a d ly , k. n icely, I - ar

K LU C Z D O W IC Z E

10

a. a, b. a, c. b, d . a , e. a, f. b,

a . exhausted, b. wonderful,

g. b, h. b, i. b, j. b

c. stunning, d. sleepy,

.delicious, f. angry, g . angrily,


h. difficult

6. Z a im k i
i o k r e s ln ik i

a. alm ost ready, b. quite

1
a. he / it, b. he, c. you, d. she,
e. they, f. he, g. she, h. she, i. he

expensive, c. usually have,

11

d. rather busy, e. fully-devoted,

a . You seem tired Have you had

f. have never slept, g . salty

a bad day at work?

enough, h. too late

b. You look surprised. I told you

I was going to have my hair cut.

a. her, b. them, c. him, d. them ,

c. This coffee tastes strange.

e. us, f. her, g . him , h . him / her

a. I rarely drink coffee, I prefer

Are you sure the milk was fresh?

/ it, i. you, j. it, k. you, I. them,

tea. b. W ho is that m an over

d. Why is everybody looking

m. us, n. him , o. me

there? c. I usually go to bed

at me strangely? e. You seem

quite early, d. His story is alm ost

sad. Ffave you had a fight with

unbelievable, e. Are you old

your boyfriend? f. Y ou're getting

a . a, b. b, c.

enough to buy cigarettes?

m arried on a tropical island?! It

g . b, h. b, i.

f. Paul plays the piano very w ell.

sounds wonderful! g. I'm getting

g . We are always happy to see

hungry. M aybe we should go for

you. h. Tom has never been in

lunch? h. Be quiet! I'm listening

a . his, b. our, c. their, d. her,

hospital before.

to the news on the radio.

e. our, f. my, g . your, h. her,

/ she / it, j. they, k. he, I. it, m. it,


n. it, o. we

b,
b,

d . a, e.

b,

. a, k. a, I.

f. a,
b

i. our, j. your, k. his, I. its,


m. my, n. your, o. their

12

a . more carefully, b. less,

a . such, b. such, c. so, d. so,

c. beautifully, d. the worst,

e. so, f. such, g. so, h . so

5
a. mine, b. his, c. hers, d. yours,

e. harder, f. more noisily,


g . worse, h. less com fortably

13

e. ours, f. theirs, g . mine,

a . such, b. such, c. so, d. so,

h. hers, i. ours, . hers

e. such, f. so, g. such, h. so,

a. less efficiently, b. beautifully,

i. such, j. so, k. such, I. so

6
a. hers, b. her, c. ours, d. our,

c. unfairly, d. m ore seriously,


e. well, f. quietly, g . less

14

e. mine, f. my, g . theirs, h. their,

enthusistically, h. earlier

a . It was so cold last week that

i. yours, j. your

many people didn t leave their


9

houses at all. b. He left so

a . M ary draws m ore beautifully

quickly, nobody noticed, c. Mark

a. some, b. any, c. any, d. any,

than Kate. b . I work harder

is such a loyal employee and his

e. some, f. any, g . any, h. some,

boss is constantly dissatisfied,

i. any, j. any, k. some, I. some,

d . I was so tired I fell asleep on

m. some, n. any, o. some

than you. c. He is behaving


m ore nervously than me.

d.

The

teacher reocted m ore an grily


than I expected, e. You speak
French m ore fluently than m e
f. This autum n it is raining m ore
heavily than last year. g . I know
better than you. h. W e live
further from the station than you

the bus. o. I did n 't realize it was


so late! I'll miss my bus! f. Such

people shouldn't keep animals at

a. a, b. a, c. b, d. a, e. a, f. b,

hom e. g. Pete is so talented that

g . b, h. b, i. b. j. b

he could be a fam ous nctoi


h. W ith such weather, I d o n 't leel
like getting out of bed.
dlo poczqlkuiqcych i zaawansowanych

359

of tim e, you d o n 't have to hurry.

a. m uch, b . m uch, c. m any,

g. N on e o f M a rk 's friends cam e

d . many, e. many, f. m any,

to pick him up fro m the a irp o rt.

g . m uch, h. many, i. m uch,

h. N o decision has been m ade

j. many, k. m uch, I. m uch,

yet.

20
a. W h o b ro k e his leg? b . W hom
/ W h o d id you m eet in the park?
c. W h ic h dress d o you like the
m ost? d . W h o m / W h o did you
invite to the w e d d in g ? e. W ho

m. many, n. many

17

sho uld I o sk fo r help w ith my

10

a. some, b. anything, c. you,

French? f. W h o is responsible

a . m any, b . m uch, c. m uch,

d. anybody / anyone, e. somebody

fo r research a n d d e ve lo p m e n t in

d . many, e. m uch, f. m any,

/ someone, f. some, g. anything,

y o u r c o m p a n y ? g . W h o ate my

g . m any, h. m uch, i. m any,

h. anyone, i. everything, j. anybody

c h o c o la te cake ? h. W hose car is

j. much

/ anyone / som ebody / someone

b lo c k in g th e gate?

11

*18

21

a. a, b . b, c. b, d . a, e. a , f. b,

a . They say that it rs easier to

a . eith er, b . b o th , c. neither,

g. a, h. b, i. a, j. b

learn a foreign la n g u a g e w hen

d . n e ith e r, e . b o th , f. either,

you live a b ro a d , b . Everything

g . n e ith e r, h . n e ither

12

changed after his re turn from

a . few, b . little, c. few, d . a little,

A m erica, c. This jo b do esn't

22

e. little, f. a few, g . little, h . few,

require any special q u a lifica tio n s.

a . b, b . a , c. b, d . a , e. b, f. a,

i. a little, j. little

Anyone can ap ply, d . I needed

g . a , h. b

help, but he did n o th in g .

13

e. N o one understands the

23

a. a, b. a, c. a, d . b, e. b, f. b,

d ifficult situation I a m in.

a . N e ith e r m y m u m , n o r my dad

9- b

f. Anyone w ho has visited Indio

knew that my b ro th e r had lost

at least once, know s it's an

his jo b , b . W e w ill e ith e r g o to

14

am azing country, g . You lo o k

the c in e m a , o r invite friends over

a. every, b. each, c. every,

sad. Has anything ha ppe ned ?

a n d w a tch som e DVDs,

d. each, e. every, f. each, g . each

h. S om ebody has left a p a ckage

c. Both M a ry a n d her fianc

fo r you, but no one knows w ho

Tom d o n 't w a n t a big w edding

it was.

re c e p tio n , d . I have neither

15
a. b, b . b, c. a, d . b, e. a, f. a,

a ca r, n o r a d riv in g licence.

19

e. Y ou w ill e ith e r acce pt this

a. W h o is w ashing the dishes?

#16

p ro m o tio n , o r resign.

b . W hat d id you buy? c. W hat

f. M y sister studies both Biology

a. All o f my friends like to spend

are you lo o kin g for? d. W hose

a n d C hem istry.

their time in an active way.

car is it? e. W hom sho uld we

b. I had to take a taxi, because

invite? f. W h o w ill h e lp you

24

there was no bus. c. M o re an d

prepare the party? g . W h o told

a . each o th e r / on e another,

m ore people are spending their

you my secret? h. W h ic h suitcase

holidays a t the Polish seaside

b . each o th e r / on e another,

is yours?

instead of g o ing ab ro a d .

prefer? j. W h o m / W h o d id you

d. W e have received several

speak to? / To w h o m d id you


speak?

g. b, h. b, i. a, j. b

interesting offers fro m ou r


business partners, e. W e d o n 't
have enough m oney to pay o il
ou r loan now. f. W e have plenty

360

i.

W h ich dress d o you

c. myself, d . yourself,
o. yourselves, f. him self, g . itself/
h. ourselves

25
a . b, b . o , c. b, d . a, e. b, f. a#
g a , h. b

d lo p o a q tk u jq c y c h *a g w a n *o w n y c h

K L U C Z D O W IC Z E

26

14

a. this, that, b. these, c. this,

a . till, b. after, c. until, d . before,

a . o n , b . to, c . to, d . to, e . (-) /

d. this, e. those, f. these, g . this,

e. during / by, f. by, g . before, h. a t, f. o n , g. to, h. at, i. to, j. in,


from , till, i. while, j. by,
k. to, I. to, m . (-), to, to, a t, n. to
k. before, I. from, till

h.

those, i. these, j. that, k . that,

I. these

15
27

a . to, b . at, c. to , d . (-), e . at,

a. Excuse me, is this seat t a k e n ?

a. at, in, b. from, c. by, d . during,

f. at, g. o n , h. to, i. to, in, j. in,

b. That restaurant we went to

e. while, f. before / after, g. till /

k .t o , I. on, to, m . o n , n. at

was very expensive, c. W hich

at, h. since, i. after, j. on, since,

shoes do you like more? These

k. in, I. in, m. for, (-), n. from,

16

o r those? d. Such bravery should

o. after, p. before, q. from, r. at,

a . betw een, b . in sid e , c . next to,

be rewarded, e. Such a w om an

s. in, at, t. in

d . a m o n g , e . ag ain st, f. aro u n d ,

is a treasure, f. Does this red ca r

g. above, h. behind

belong to you? g. W ho is that

w om an in the photo? h. I can't

a . a, b. b, c. a, d . b, e. a, f. b,

17

w ear this dress! I look fat.

g. a, h. b, i. a, j. b, k. a, I. a,

a . b, b . a , c . a , d . a , e . b, f. a ,

m. a, n. b

g. b, h. a

18

P rzyi m k i

a. O K , b. by / before

6 p.m .,

a . off, b . a lo n g , c . acro ss,

c. in the end, d. every m onth,

d . a ro u n d , e . to w ard s, f. out of,

a . at, b . on, c. on, d. in, e. at,

e. at the age, f. O K , g. month

g. through, h. post

f. in, g . at, h. at, i. on, j. at

from now, h. since I was five,

19

i. at the very end, j. O K

a . Stop w alking a ro u n d the

a . o n , b. at, c. in, d. at, e. in,

10

ro o m , sit d ow n, let's talk.

f. at, g . on , h. at, i. in

a. on, b. at, c. in, d. on, e. at,

b . G o a cro ss the street and

f. in, g . in, h. on, i. at, j. at, k. in,

tow ards the ch u rch . G o past the

I. on

b an k a n d the ca sh m ach in e is

just round the co rn e r, c . Tom

a. a, b. b, c. b, d. a, e. b, f. a,
g. a, h. b, i. b, j. a, k. b, I. a,

11

has just returned from a round-

m. b, o. a

a. in, b. at, c. at, d. on, e. at, f. in,

the-world trip. d . The cat jum ped

g. at, h. on, i. in, j. on, k. on, I. in

on(to) the ta b le , a te my ca k e and


jum ped down on the floor a g a in .

4
a. since, b. for, c. for, d . for,

12

e . W hen I heard the scream ing

e. since, f. since, g . for, h. for,

a. at, on, b. on, c. in, in, d. at,

I ran upstairs, f. I'll be on time

i. since, j. since, k. for, I. since,

e. at, f. on, g. on, on, h. at, in,

if I m a n ag e to d rive through the

m. since, n. for

i. at, at, on, j. at, k. in, I. on, on,

traffic quickly, g . G e t out of my

m. for, at / on, n. in, o. at, p. in,

ca r! h. Let's take the kids outside

they can play in the g ard en .

in, in

a. for, b. since, c. for, d. since,


e. since, f. since, g. for, h. for,

13

20

i. for, j. for, k. since, I. for

a . a, b. b, c. a, d . b, e . a, f. b,

a. by, b. on, c. by, by, d. by, e. on,

g . a, h. b, i. a, j. b

f. on, g . by, h. by, i. on, j. by

.Jiv.

i zaaw ansow anych

361

W I E L K A U K m i i'- *<** *

about him - he's a lia rl f. Bill

21
a . by underground, b . by
accident, c. by hand, d . by
electronic post, e. by seo, f. by
myself, g. by train, h. by the
chairman

is

in c a p a b le

(isn't capable) of

hurting anyone, g . This tow n is


fam ous fo r its b e autiful palace
and wine cellars h. Mary is
always eager to help.

a . th ird , b . seventh, c. twelfth,


d . tw enty second, e. forty ninth,
f. fifty first, g . eighty sixth,

h. o n e h u n d re d and eleventh,
i. o n e h u ndred an d thirty fifth,
j. tw o hu ndred and seventy third.

c-

rflW. ^

k . six h u n d re d a n d twenty first,

22

8. Liczebniki

I. tho usa ndth

a. twelve, b. fifteen, c. twenty-nine,

a . the second o f February

23

d. forty-one, e. fifty-six, f. ninety-

nineteen eighty one, b. the first

a. b, b. a, c. b, d. b, e. a, f. b,

seven, g .a hundred, h .o n e

o f M ay eighteen forty two, c. the

g. b, h. a, i. b, j. a, k. b, I. b

hundred and eight, i. one hundred

twenty third o f O c to b e r nineteen

and thirteen, j. one hundred and

sixteen, d . the thirty first of

24

eighty-five, k. three hundred and

D e ce m be r eighteen forty eight,

a. into, b. from, c. from, into,

twenty, I. five hundred and seventy-

e. the fifteenth o f September two

d .o n , e. about, f. of, g. to, h. for,

six, m. six hundred and eleven,

th o u sa n d an d ten, f. the twenty

i. at, j. in, k. about, I. of, m. with,

n. nine hundred and ninety-nine,

fifth o f A p ril eighteen hundred,

n. to

o.one thousand and forty-four,

g . the first o f January two

p. one thousand three hundred and

tho usa nd, h. the seventeenth of

fifteen

M a rc h tw o thousand and nine

a. tw o hundred an d eleven,

26

a . eighty-six, b. the fifth, c. the

b. one hundred an d fo u r,

first, d . twelve, e . the second,

a. of, b. in, c. at, d. to, e. for,

c. three hundred and fo rty-n in e ,

f. the twenty second of May

d. 6 0 8 , e. 4 9 3 , f. tw o th o u sa n d

nineteen seventy-two, g. eighty-

seven hundred,

o n e , tw enty-three, h. twenty-five

a. with, b . in, c. in, d. to, e. to,


f. for, g. of, h. for, i. for, to, j. to,
k. to, I. of

25

:>

a. b, b. a, c. a, d. b, e. b, f. b,
g. a , h. b, i. a, j. b

f. with, g. on, h. of, i. for, j. with,


k. to, I. of

g . 4 5 0 ,7 0 6 , h. thirty five

27

thousand seven hundred a n d

a. for, b. about, c. in, d. for, e. to,


f. on / about, g. with, h. at, i. of,
j* of, k. with, I. to

28
a. I'm addicted to chocolate.

eighty-six, i. 3 0 0 ,4 7 2 , j. 1 ,7 6 0 ,

a.

k. thirteen thousand seven

sub tracted from eighty-five

hundred and seventy-nine,

m akes forty-five, b . thirteen plus

I. seventy-three thousand, five

seventeen makes thirty, c. six

hundred and one

in to fifty-four / fifty-four divided

eig hty-five m inus forty / forty

b. M y mum doesn't dress very

by six m akes rune, d . four times

fashionably because she's too

/ m u ltip lie d by eig ht makes thirtya . twenty live, b . twenty, three,

tw o, e. six squared equals thirty

twenty-three, c. sixty-three, d . six,

six, f. fifteen times / multiplied

e. forty-nine, f. nineteen eig hly,

by three makes forty five, g- f've

was jealous o f my success

g . two pounds, twenty, h. o n e

Into fifty / fifty divided by five

and that's why we d o n 't talk

hundred and seventy live

attached to her old clothes


c. I rn bored with this concert,
let's g o home d. My best (hand

anymore, e. You were right

equals ten, h. sixty minus cght '


eight subtracted from sixty mok*5
fifty-tw o

362
d l P " " ku'<.cych , zaaw ansowanych

? tryb

a. I hove told you a hundred

a. G o to your ro o m l b. Turn

a. M ary doesn't like French

limes I'm not g o in g to this party!

off the TV! c. Let him help in

movies, b. I d o n 't drink coffee

b. Tom's birthday is on the

the garden! d . Let them d o the

every m orning c. Jim doesn't

twenty fourth o f D ecem ber so he

shopping for grandm a! e. Let me

read five books a m onth d . M y

gets twice as m any presents as

help you with Ihis heavy suitcase!

grandm other doesn't g o to church

anybody else. c. W e g o t tickets

f. Let's clean the flat! g. W ash

every Sunday, e. I d o n 't live on the

in the first row, so we cou ld see

ihe dishes! h. Let her d o the

second floor, f. W e d o n 't usually

the stage perfectly, d . M r Brown

hom ework! i. D on't drive so fast!

watch TV in the evening, g. I d o n 't

lost hundreds o f d o lla rs at the

j. Let the children wash their hands

eat a lot o f sweets, h. W e d o n 't

casino, e. This dress costs twelve

and com e to the kitchen.

want to g o to Spain next summer,


i. Paul doesn't listen to classical

pounds and fifty pence, f. I am


reading the second vo lu m e o f

music, j. M y brother doesn't play

the novel you recom m ended.

a . talk, b . stop, c. g o o u t, d . put

the g u ita r very w ell. k. W e d o n 't

g. I g o t up at five o 'c lo c k in the

on , e. m ake, f. have, g . forget,

have a beautiful house by the

m orning to queue fo r tickets fo r

h. be, i. g o , j. send, k. tell,

lake. I. They d o n 't play tennis

the U 2 con cert and fortunately

I. marry

every weekend.

Forrester earns so m uch m oney,

that he gives one third to charity,

a . G o to you r ro om a n d d o your

a. Does Lucy g o to High School?

i. I have been to India twice -

h om ew ork! b . Shut up! c. D o n 't

b. Do you like Italian food? c. Does

the first time I visited the north

tell me w hat to d o ! d . Let's have

he d o a lot o f sports? d . D o they

of the country, the second - the

a surprise party fo r Kate! e. Let's

live in a big house? e. Does this

south coast, j. I will tell you only

get her a puppy fo r birthday!

suitcase belong to Jim? f. Does

once what to do. I w ill not repeat

f. Stop behaving like a c h ild !

your mother w ork in a hospital?

myself.

g. D o n 't lie to me! h. D o n 't let

g. Does it often rain here? h. Does

her treat you like a c h ild ! i. Let

Bob like to listen to music? i. Does

them g o hom e! j. Let's no t go

your grandfather w ear glasses?

there! k. I am to w ait fo r Tom at

j. Do you like to read? k. D o they

the bus stop. I. W e are to finish

often go to the opera? I. Does he

this project by Friday.

think it's a go od idea?

I was fourth from the front, h. M r

9. T ryb ro z k a z u jq c y
1
a . C a ll you r m other! b . G o to
the d o ctor! c. Let M a rk d o the
sho ppin g! d . Let's take a few

10. C zasy

days o ff from w ork! e. Drive

a. Where, b. W hy, c. W h y /W h e n ,
d. W hen, e. W h o , f. W hat,

carefully! f. G o to bed early! g .

g. W here, h .W h o , i.W h a t, j.W h a t

Let Betty take the do g fo r a w alk.

a. plays, b . drive, c. smokes,

time

h. Be quiet! . D o n 't listen to

d. speaks, e. live, f. w atches,

lo u d music, j. D o n 't be so rude!

g. get up, take, have, works,

k. Let's not g o to the seaside,

gets up, h. buys, i. does, goes,

a . W h o d o you live w ith?

let's g o to the m ountains.

j. boils, k. studies, I. costs,

b . W h a t tim e does the train

I. D o n 't let him behave like this

m. hate, n. likes, loves,

leave? c. W h a t d o you think?

o . m akes, p . blossom

d. W here do es Tom w ork?


e. H ow often d o you g o to the
cinem a? f. W h e re d o you w ant
to g o one day? g . W hen d o you

w ork h. The c lim a te is changing,

usually clean the Hot? h. W here

does mum buy fresh fruit (from)?

a . Are the children playing

i. W hat time d o you usually have


dinner? j. W hat do you d o in

Scrabble? b. Are you ha ving


a cup o f cofleo? c. Is Tom
w ashing the dishes? d . A ic your

yo u r free time?

friends o rgan isin g a p a rty for

because p e o p le are not


p ro te c tin g the e n v iro n m e n t.

12
a . goes, is n o t (isn't) g o in g ,
b . gets up , is g e ttin g up , is

M ary? e. Is the un em ploym ent

a. H ow often do you visit your

rate falling ? f. Are you ha ving

grandm other? b. Bananas d o n 't

a showei al the m om ent? g . Are

grow in Poland, c. M y mum

the students w riting an exam ?

teaches English at High School.

h. Is your m um ba king a cake?

d. M y dad doesn't work in

i. Are you flying to Rome ori

c o o k in g , sm ells, i. is w a itin g ,

a bank, he has his own com pany.

business? \. Are they b u ild in g

j. m a ke, k. th in k , I. a m ('m )

e. Henry very rarely goes to

a new stadium in W arsaw ? k. Are

w o rk in g , m . visit, n. am g o ing

the dentist, f. Juan comes from

you / Are we w a iting fo r your /

o u t, o . spends, w atch es, eats,

M exico, g . Every day I gel up

o u r friends? I. Is o u r co m p a n y

sleeps, p . a re g e ttin g

at

6 and

my brother sleeps until

g o in g , c. ra in s , d . are always
in te rru p tin g , e . are sleeping,

f. sm okes,

is try in g , g . are not

(aren't) lis te n in g , h . a re you

op enin g a new branch in Leeds?

13

10. h. D o you think Jane is nice?


i. H ow many languages do you

10

a . b, b . b , c. a , d . b, e . b, f. a,

speak? j. The O lym p ic G am es

a . W h o is w o rkin g in the

g . a, h. a , i. o , j. a

take place every four years.

garden? b . W here are you g o in g


for your holidays? c. W h a t is

14

Tom reading? d . W hy is Betty

a . O K , b . n e e d , c. w a n t, d . OK,

a. is sleeping, is reading,

crying? e. W h a t are you d o in g

e. D o you re m e m b e r, f. O K ,

b.

at the m om ent? f. W hy is Tom

g . is th in k in g , h. m eans

am studying, c. is getting,

d. om trying, e. is sm iling,

he lping you with your M aths?

f. is running, am watching, e a ting,

g . W h o is constantly ta lk in g on

*15

g . are travelling, h. is d o in g ,

the phone? h. W hen is Sally

a . leads, b . gets up, c. goes, d. is,

is p lo yin g , j. are cha ngin g,

babysitting you r / o u r son?

e. shuffles, f. m eets, g . has, h. ore

i. W h o is Tom w a ilin g for?

no! (aren't) g e tting / d o not (don't)

I. is m aking, m, are enjoying,

j. W hat is takin g place a t the

get, i. thinks, j. soys, k. doesn't

n. a m g o in g , o . are m eeting,

town hall?

like, I. cooks, wears, m. makes,

j. are le a rning ,

k.

am lo o kin g ,

p. a re w orking

n. is g o in g , o . is visiting, p . lias,

*11

q. is pla yin g, r. is w atching,

a . W hat is lha l noise? W h a t

s. is b u ild in g

a . is no t (isn't) w orkin g, b . am

is h a ppe ning ? b . W hy is Kate

not th in k in g , c. are not (aren't)

crying m her ro o m ? c. W e

h a vin g , d . is not (isn't) starting,

are not g o in g to the

e. are not (aren't) g o in g , f. is

to m o rro w , because Jim is sick

not (isn't) sleeping, g. is not

d . D ad is c le a n in g up th e fla t,

(isn't) listening, h. are not (aren't)

because g ra n d m a is c o m in g

p lo y in g , i. is not (isn't) ra in in g ,

to m o rro w ,

j. is n o t (isn't) w atching,

k.

are

not (aren't) g o in g , I are riot


(aren't) studying

e.

cinema

Turn the m usic

off. I am w o rkin g o n m y projec t


f. rhfc p h o n e is rin g in g . C a n you
pick it up? I am having a shower
g

Tom is alw ays a rriv in g late at

16
a . I suspoci T o m ate / has
e a te n m y p ie c e o l ca k e b
m e e tin g a frie n d
S chool to m o rro w

I am

from H igh
c. I think

it a a g o o d id tra I a g re e ! l ot'**
g o to I rane e, d . D o you want
s o m e th in g to d rin k ? / W o u ld
you liko io m o th in g to drink?
I'm m a k in g ten e. I d o n 't m ind

I------------

364

dla pot/<jtkw|q<ych I /oowrjnio*<T |,

jC\ i.TV.AflO

K L U C Z D O W IC ZE

going shopping with you.


f.

I believe you are an honest

person, g . M y English is
im proving. I enjoy g o in g to
my English course very much,
h.

right after school, i. I d id n 't clean

24

the windows and d id n 't tidy

g ave, took, w o re , left, brought,

my room last weekend, j. The

begun, found, grew , drove,

students w eren't w ell-prepared


for the exam.

saw , m ad e , s a id , knew, thought,


chose

I always listen to the news in

the m orning, i. I am standing

21

on a hill and a d m irin g the view.

a . Did the plane crash just

I adore this place, j. I adm ire

a . In the past A nn used to have

before landing? b. Did you

a dog N ow sh e has a cat.

and respect people w ho devote

speak to the m anager about

b. In the past A nn used to go

their time to helping others.

your project? c. Did M ary lose

out a lot with friend s. N ow she

her favourite ring? d . Did M r

17

prefers to stay at hom e. c . In the

Brown travel around the world

past Ann didn't use to read a lot

a . wanted, b. played, c. liked,

when he was young? e. Did you

of bo oks. N ow she reads a lot of

d.

meet Bob's new girlfriend last

bo o ks, d. In the past Ann used

f. washed, prepared, g. walked,

week? f. Did everybody laugh

to hitchhike. N o w she travels

h. lived, i. tried, j. studied,

at Billy's jokes? g . Did Tom give

by train an d p la n e , e . In the

k. stopped, I. cleaned, m. danced,

you a bunch of beautiful flowers?

past Ann used to eat a lot of

n. looked, noticed, happened,

h. Did it rain all night? i. Did

fast food. N ow she eats healthy

o . stayed, p. needed

your ne ighbour's dog bite you?

o rg a n ic fo o d . f. In the past Ann

j. Did Jim apologise fo r his rude

used to c h a n g e jobs a lot. N ow

behaviour?

she h as h e r ow n co m p a n y.

finished,

e. watched,

listened,

25

a , ate, felt, b, stole, left, c. drank,

g . In the past Ann used to have

22

long curly h air. N ow she has

g. taught, h. spent, i. cost,

a. W hy did Tom open the

short straight h a ir. h. In the past

j. understood, k. knew, I. w ore,

window? b. W hat time did the

Ann didn't use to d o an y sports.

m . flew, n. took

film start? / When did the film

N o w she goes jogging every day

d . w on, e. bought,

f. fell,

broke,

start? c. Where did you meet

19

Sue? d . W hat did you have for

26

0. was, b. were, c. was, d. was,

breakfast? e. W hat did you read?

a . used to play,

e.

f. How often did you g o skating

to have, c. used to take, d. used

when you were a child? g . What

to spend, e. used to write, f. used

time did Bill wake up yesterday?

to eat, g. used to travel, h. used

h. W ho stole your wallet on the

to read, i. Did M ary use to be,

20

market? i. W here did you put the

j. didn't use to like

a. M y g ra n d m a d id n 't w ork as

documents? j. W ho repaired your

a nurse fo r over thirty years.

bike? k. W hat did you write?

27

b. I d id n 't hear ab o u t the

I. W hat did you forget about?

a. was w alking, b. was doing,

were, f. was, g . w asn't, h. was,

1. w asn't,

j. were,

k.

were,

I. were, was

b.

Did you use

c. was still sleeping, d . were

a ccid e n t, c. I w asn't happy to


see Jim. d . W e d id n 't watch

23

preparing, e. w ere having,

W o o d y A lle n 's new film last

a . moved, b. spent, c. perlorm ed,

f. was snow ing, g . was doing,

week, e I d id n 't hove a show er

d. m ade, e. studied, f. graduated,

h. were studying, i. was having,

b e fo re breakfast, f. I d id n t find

g. got, h. left, i. lived, j. directed,

was reading, j. were ploying

a w a lle t on the bus g . Jim d id n I

k. received

invite me to his birthda y party,


h. lo rn d id n 't d o his ho m ew o rk
(tlo D oczglkuiqcych . .atiwanswuriyeh

365

g.

28

had, arrived,

a . Jim w asn't listening to music

singing,

a ll evening. W as Jim listening to

setting / set, was sitting, i. was

m usic a ll evening?

looking, ate, j. broke, was skiing,

b. O n M o n d a y m o rning ,

k. was always asking, I. stole, was

m um w asn 't cle a n in g the flat.

doing, m. were w alking, met,

W as m um clea ning the flat on

n. dusted, hoovered, cleaned,

M o n d a y m o rn in g ? c. At 9 p .m .,

0. were queuing, announced,

Lisa w asn't having a relaxing

p. was getting, returned.

h.

was shining, were

could lend me som e money.


e. Jim was alw ays trying to

was preparing, was

convince m e he was a better


driver than me. f. I was hanging
up the de cora tions an d M ary
was preparing the snacks - Jim's
birthday party w as alm ost ready
g . W hile I was surfing the Internet,
I found an interesting site with tips
fo r photographers, h. W here were

b a th. W as Lisa having a relaxing

you on W ednesday a t 3 p.m . and

bath a t 9 p .m .? d . O n Sunday

31

m o rn in g , Tom w a sn 't riding

1 . b , 2 . d , 3 . f , 4 . g, 5 . a ,

a bike. W as Tom riding

7 . e,

6.

h,

w hat were you doing?

8. c
35

a bike on Sunday m orning?


e . A t 1 o 'c lo c k , I w asn 't having

32

a . have ne ve r p la y e d , b . have

lunch with my boss. W ere you

a. M y friends were w a itin g fo r me

lived, c. h a ve trie d , d . has never

/ W as I having lunch with your

when I arrived at the club .

stayed, e . h a v e a lre a d y w alked ,

/ m y boss at 1 o 'c lo c k ? f. This

b. W hy was Jenny crying du ring

f. have n o tic e d , g . ha ve always

tim e last year Betty w asn't lying

the film ? c. W as it ra in in g w hen

w a n te d , h . has just fin ish e d ,

on the beach. W as Betty lying

you w ent out? d . W h a t were

i. has a lre a d y c le a n e d , j. have

on the beach this tim e last

Jim and Bob d o in g yesterday

ne ve r lis te n e d , k. have just

year? g . I w a sn 't w orkin g when

evening? e. I was still p re p a rin g

w a tc h e d , I. ha s ne ve r d a n c e d

Jane arrived. W ere you / W as

the stew w hen the guests a rriv e d ,

I w o rkin g w hen Jane arrived?

f. As we w ere having a cu p o f

36

h. At 9 p .m ., I w asn 't cleaning up

coffee the postm an c a m e . g . The

a . have k n o w n , b . have a lre ad y

a fte r the party. W ere you / W as

lights w ent ou t w hen w e w ere

d o n e , c. have seen, d . have

I c le a n in g up a fte r the party at 9

w atch ing a film on TV. h . Just os

a lre a d y e a te n , e . has w on ,

p .m .?

I was crossing the street, I saw

f. have spe nt, g . have bu rn t,

Bob w ith his new g irlfrie n d .

h. has fo rg o tte n , i. ha ve never

29

w o rn , j. has ta k e n , k. have

a . W here was the cat sleeping?

33

b . W hy was m um yelling a t you?

a . was, b . was, c. was

c. W h a t was Tom d o ing

p re p a rin g , d . was fry in g , e.

37

yesterday at 5 p.m .? d . W h o

ra ng, f. w ent, g . was w a tc h in g ,

a. M a rk h a s n 't fo u n d the keys.

was singing when you arrived a t

h. saw, i. ran, j. was h a p p e n in g ,

b . I h a v e n 't e a te n a n yth in g yet.

the concert? e W h a t w ere Bob

k. was trying, I. b u rn t, m . saw,

c. W e h a v e n 't o rd e re d yet. d . The

an d Jake la u g h in g at? f. W hy

n. c a lle d , o . w ere w o rk in g ,

w ere your parents cle a n in g the

p. arrived.

d ru n k , I. has sto le n

ha sn't c o m e to s ch o o l today

flat? g. W hy was Sally behaving


so strongely? h. W hat were you

34

lo o k in g fo r a ll evening?

a. W hen I was wailing fo r him,


it started to ram / raining. It was

30

getting cold and the w ind was

a . was raining, went, b. were you

blowing

doing, c. broke, was playing,

whole day yesterday, c. Just as

d . was Jenny crying, e. was

we were talking about you, you

walking, saw, f. were having /

called me. d. I was hoping you

b.

guests h a v e n 't a rrive d yet e. Bill

I was w orking fo r the

f.

W e h a v e n 't seen Jerry lately

g.

Y ou h a v e n 't tried my apple

pie h . I h a v e n 't spoken to my


new n e ig h b o u rs so far. i. My
friends h a v e n 't taken the ir exams
yet. j. B ob h a s n 't finished his
project.

38

43

a What have you had for

a. Have you ever been, b. Has

lunch? b. W hat has John told

lo rn ever tried, c. have never

you about? c. Has it rained

trusted, d. have never let, e. has

47

a lot lately? d . Has Tom tried

never liked, f. Has it ever rained,

O dpow iedzi wfasne

paragliding before? e. W h o

g. Have you ever lost, h. Have

has redecorated the house?

you ever met, i. has never been

48

f.

m arried, j. have never seen

a . Bob has washed his car.

Has Bill just had a cup o f

coffee?

g. H ow

1.1 hove never met such

long have you

a rude

person.

b. I have lost m y glasses.

lived here? h. W ho has never

44

c. I have cut my finger.

eaten caviar? i. Have you read

a. always, b. before, c. it's the

d. Someone has stolen my bike.

the newspaper this m orning?

first time, d . now, e. so far, f. this

e. The com puter has broken

j. Where have you been?

year, g . lately, h. this m onth

down.

f.

Malysz has w on a gold

m edal, g . It has stopped raining,


39

45

a . for, b. since, c. since, d . fo r,

a . W e have had m any problems

e. since,

f.

since,

g.

for,

h.

h. I have eaten a sandwich.

49

since, with ou r teenage son lately.

i. since, j. for, k. for, I. since,

b . I have worked harder than

a . have already had, b. haven't

m. lor, n. for

usual this m onth, c. Iceland is

done them yet, c. has just left,

the most beautiful place I have

d . haven't invested in his

40

seen so far. d. Have you ever

business yet, e. has just phoned,

a. for, b. since, c. for, d . since,

thought about m oving to another

f. have already booked,

e. for, f. for, g. since, h. since,

country? e. It's the first time

g . haven't finished the project

I have eaten shrimps

yet, H. hasn't arrived yet, i. have

f. I haven't tried w indsurfing

just heard, j. have already seen,

before but I've heard it is fun.

k. Have you already to ld , I. have

a. for, b. for, c. since, d . since,

g . M y mum has always been very

you already w alked, haven't

e. for, f. for, g. since, h. since

strict with us. h. O u r business

done it yet.

T T

has been very successful up till

*50

now.

42

a . I have just had dinner.

a . I've known Jim fo r 5 years.


I've known Jim since 2 0 0 5 .

46

b.

b . Betty and Paul have been

a . Have you ever swum in the

c. I haven't seen this film yet.

ocean? b. I haven't seen this

d . I haven't received an

Paul have been m arried since

film so far. c. I haven't read any

invitation fro m Jane yet. e. I hove

O ctober, c. I haven't eaten fo r

good books lately (recently).

already talked to my sister.

6 hours. I haven't eaten since


8 o 'c lo c k d . Tom has lived

d. I have never been to Honolulu.

f. I haven't d o n e the shopping

e. Unemployment has risen this

yet. g . Tom has just phoned.

in Prague since January. Tom

year f. The number o f tourists in

h. It has just stopped raining.

has lived in Prague fo r over

Poland has doubled since May

i. I have already been to Paris,

2007. g. I Have known my best

j. I have already written a letter

grandm other since Christm as

friend since High School days.

to gra n d m a , k. I ha ven't sold my

I haven't visited my gran d m o th e r

h. It's the first lime I hove met my

old car yet. I. The lesson has |ust

boyfriend's parents, i. I have learnt

started, m. I have already given

here for 2 hours. David has been

a lot of new words lately, j. I have

you the m oney back. n. I have

here since 5 o 'clo ck.

had a lot of problems this week.

already talked to Jane about the

k. Have you ever lied to your mum?

holidays.

m arried for

a m onth

for

8 months.

e. I haven't

6 months,

Betty and

visited my

f. D avid has been

wWwv.joxyklbbcii.pl

I have already read this book.

d la p o c z q lku iq cych zoaw ansow anych

367

59

55

51

A . have just g o ne , d id they go ,

a . have burnt, b. have known,


c. hos lived / has been living,
d . lost, e. have you invited,
f. O K , g. have you seen, h. O K ,
i. graduated, j. O K

went, have never heard, B. have


you known, have know n, d id you
meet, met, C . have you re a d ,
have |ust finished, d id you like,
have you ever read, D . has h a d ,

read, b. have been repairing,


c. have you visited, d. have
been w o n d e rin g , e. has finished,
f. have been studying, g . have
been trying, have saved, h. has
been w o rk in g , i, have lost,

happened, fell, broke, w ent

52

a . have been re a d in g , have

have been lo o k in g , j. has been

a . Jason moved to Australia tv/o


years ag o. b. I have worked as
a nurse since 2001

c. Bob hos

bought a new car recently, d. M y


grandparents met in Paris over

snow ing, k. have you been

56

le a rning , I. have you been

a. has been raining, b . has

sm oking

been w orking, c. have been


studying, d . have been p la y in g ,

50 years ago. e. Betty broke her

e. has been sitting, f. have

60

leg o n a skiing trip last month,

been learning, g. have been

a . have been th in k in g , b . O K .,

f. I have lost my wallet and all

shopping, h. have been looking,

c* has been re a d in g , d. has J.K.

my documents for a second time

i. has been c o o kin g , j. has been

R ow ling w ritte n , e . O K ., f. have

this m onth, g . When was the

talking

been tra v e llin g , g . have known,


h. have been w o rk in g

telephone invented? h. I have


never been to a rock concert

57

before.

a . It hasn t been snow ing all

61

night, b . W e haven't been

A : has been p la y in g , has won,

53

partying all weekend, c. D a d

has alw ays w a n te d , has been

a. How long hove you known

hasn't been m ow ing the la w n all

p ra c tis in g , has ne ve r missed, has

Jim? b. How long have you been

afternoon, d. Betty hasn't been

just re tu rn e d , has been playing

best friends? c. When did you

w riting a diary all her life. e . The

B: w o rk e d , has liv e d , has been

meet? d. When did you go on

council hasn't been d e b a tin g

liv in g , has just re tu rn e d , has

a round-the-world trip? e .H o w

since 12 o'clo ck, f. Tom h a sn 't

been d o in g

long have Jim and Caroline

been reading for three hours,

beer married? f. W hen was

g. We haven't been d e c o ra tin g

62

Jim's daughter bom? g. When

the tree all evening, h. W e

did Jim move to a new house?

a . ha d p re p a re d , b . had done,

haven't been w aiting fo r T o m fo r

h. How long have you / we been

c. ha d a lre a d y b e g u n , d. had

over half an hour.

p a c k e d , e . ha d c a lle d ,

neighbours?

heard, c. hos stolen, left,

d.

h. had d is c o v e re d , i. had seen,

a . W hy have you been w a itin g

Q. arrested, b. have you ever


returned, had, lay, heard,

e. have never been, f. forgot,


g finished,

h.

have you already

been, i. have you been,


j. has worked,

k.

haven't eaten,

I. hasn't been, went

had

never b e e n , g . h a d n 't been,

58

54

f.

so long b. Hove you been

j. h a d de stroye d, k. had broken


d o w n . I. ha d lost

learning Sponish long? c. H ow


long have you been sleeping?
d. Have M ary and Paul been
dancing 0 || night? e . W h o hos
been singing ,n the sho w ?

f.

Has

" boen 9e," " g w arm er lately?


9 ' How lon9 have you been
playing tennis? h. W hat has Tom
been d o ing all afternoon?

63

a. W h e n

w e a rriv e d ot the

c in e m a , the film h a d already


b e gun , b . W h e n Tom returned
h o m e , a ll the guests had arrived

c. A fter we ha d m a d e a list of
guests, we sent o u t the wedding
in vita tions, d . I h a d taken some

368

<ila poc,tku|qcyCh , oowaniowanych

gone,

medication before I went to

c. Solly had been crying, d . It had

71

the doctor, e. I had cleaned

been raining all night, e. Tom

a. It w ont snow this week. W ill it

the whole flat before grandm a

had been fighting with the other

snow this week? b . These students

arrived, f. Before I went to the

boys. f. I had been studying for

w on't take an exam tomorrow.

disco, I had asked my parents'

months, g . Someone had been

W ill these students take an exam

permission, g . Tom was late

using the fork. h. Somebody had

tomorrow? c. You w o n 't help

because his car had broken

been smoking, i. My grandad

grandm a in the garden. W ill you

down h. Before I qu it my job,

had been working in a factory for

help grandm a in the garden?

I had asked John fo r advice.

3 0 years, j. Somebody had been

d. Tim w on't bring us the money

reading the letter.

tom orrow. W ill Tim bring us the

64

money tomorrow? e. Suzy w on't

68

start her new job o n Monday.

a . were, saw, had you been

W ill Suzy start her new job on

w orking, b. was, had been

Monday?

65

studying, (had) overslept, c. had

party for dad's birthday. W ill

a. went, rented, spent, b. didn't

been living, moved, d. had been

we have a big party for dad's

arrive, had missed, had, c. has

ringing, picked it up, e. saw,

birthday?

gone, d. hasn't rained, e. noticed,

was, had been running, f. was,

had broken into, called, f. have

clim bed, g. couldn't, had been

72

already seen, g. didn't go, had

snowing, h. entered, noticed,

a. Where will the concert take

seen, h. saw, phoned, told, i. had

had been playing

place? b. W hat tim e will the

1. b , 2 . e, 3 . g, 4 . a, 5 . h,
7. f,

6. c,

8. d

f. W e

w o n 't have a big

film start? c. W ho will come to

tried, resigned, j. bought, had


asked, k. have already decided,

69

your birthday party? d. W hat will

I. cleaned, cooked, did, had

a. arrived, had already begun,

you buy Mary for her birthday?

done, invited

b. has been raining, c. have been

e. How much money will you

living, d. had spoken, booked,

lend Bob?

e. organised, invited, had,

in July? g. W hat w ill the Browns

a. Bill had been waiting for 30

f. have been thinking, g. had been

do soon? h. When will you go

minutes before we arrived.

learning, decided, h. have always

on holiday? i. W ho will help you

b. Had you been listening to loud

wanted, i. had done, let, j. have

prepare dinner? j. W hat will you

music again? c. Tom hadn't been

you been doing, has been, saw

have for lunch?

had been playing in the living-room

70

73

for hours, e. It had been raining

a. Jim will help dad clean up the

a. will take, b . will end, c. will

all night, f. Somebody had been

garage, b. The lesson w ill finish

make, d . will lend. e. will tell,

sleeping in my bed. g. Bob and

soon. c. I will g o to the cinem a

f.

Lisa hadn't been studying for the

with you d. Tom will com e to my

h. W ill you help, i. will fall,

exam at all. h. Had it been raining

birthday porty. e. My cousin will

j. will rain, k. will start,

heavily that summer? i. The Browns

stay at ou r place for a week.

I. W ill mum cook

had been redecorating the house

f. My parents will never let me

for months, j. They hadn't been

buy such an expensive watch.

74

exercising regularly.

g. I will lend you the m oney if

a. will rain, b. will start, c. will

you need it. h. I will never tell

give, d. will coll, e . w o n 't tell,

67

you Julie's secret, i. The weather

f.

a. M y dad had been smoking

will probably change next month,

spend

for 2 0 years, b. We had been

j. Stereotypes will never die.

f.

W here will you go

running that morning d.The kids

will have to, g . w ill call,

will y o , g. will com e, h. will

wairing for Tom for an hour.


ic z y k i o b c e p i

din po< /q ltu iq c y c h i /uciwaruowanyc.h

369

85

75

80

a . I shall ... , b . - , c. Shall we

a . I am going to be sick. b . It is

a . leoves, b . w ill be, c. are

...? d. - , e. - , f. W e

going to rain. c. Y ou're g o in g to

having, d . is g o in g to travel,

fall dow n. d. Y ou're g o in g to burn

e. am g o in g , f. w ill do,

yourself, e. It is g o ing to crash, f.

g . are you d o in g , h. will be

shall ...

g . I shall ... , h. W e shall ... .

76

She is going to hurt herself, g . The

a. is g o in g to sell, b. is going to

film is going to start soon. h. II is

86

have, c. Are you going to help,

going to break it.

A : are you g o in g to meet, are


g o in g , are you g o in g to tell, will

d. is g o ing to rain, e. Are we

81

tell, w o n 't be, a m g o ing to / will

buy, g . Is M aria going to have, h.

a . will wait, b . are g o in g to have,

c o n v in c e , w ill keep

are you going to apply, i. Are the

c. are not g o in g to buy, d . is

B: w ill be, am h a v in g , am flying,

kids g o in g to stay, j. are going to

g o ing to apply, e. w ill he lp, f. are

a re you staying / are you going

redecorate

go in g to buy, g . w ill tell, h. will

to stay, w ill be, w ill be

g o ing to invite,

f. am

going to

have, i. are g o in g to sell, j. w ill

77

take, k. will drive, I. is g o in g to be

87
a . I know everything will end well.

a . w ere g o in g to buy, b . was


g o in g to visit, c. was g o in g to

82

b . The next film starts in an hour.

c a ll, d. was g o in g to ask, e .w e re

a . a, b . b, c. a , d . a, e. b, f. b,

c. I have an idea: we will call Jim

g . b, h. a, i. b, j. a

and g o to the disco, d. If you don't

g o in g to travel,

f.

was g o in g to

help m e, I will never speak to you

b e co m e , g . w ere you g o in g to
tell, h . w asn 't g o in g to cry,

83

again, e. M y parents are going

i. w e re n 't g o in g to let, j. w asn't

a . I am sure you w ill solve you r

to buy a new car. f. Tomorrow

g o in g to eat

proble m s soon. b . W e o re g o in g

evening, we are going to a concert

to buy new fu rn itu re fo r the

at the Philharm onic, g . Tom is

78

liv in g -ro o m . c. W e w ill b e a t the

go in g to start his ow n business.

a . W h o is go in g to help us paint

station on tim e. / W e w ill be on

h. I will teach you how to use

the fence? b. W hat are Jane and

tim e at the station, d . I'm a fra id

e-m ail. Have a look!

Bob g o in g to send ou t next week?

I w o n 't be a b le to h e lp yo u .

c. W hy are you g o ing to quit

e. M u m is g o in g to c o o k d in n e r

88

your jo b ? d . W hen are we go in g

fo r 12 p e o p le to n ig h t, f. Tom

T o m o rro w a t

to have a party? e. W hat were

is not at hom e so I w ill c a ll him

p re p a rin g fo r m y trip to Italy On

Tom a n d Bill g o ing to do? f. H ow

later, g . M y parents are g o in g

S atu rda y m o rn in g , I will be flying

m any people is Jake g o in g to

to spend the w eekend a t the

to M ila n

invite to his parly? g . W hen is the

seaside, h. I'll show you h o w to

I w ill be d o in g sightseeing of

conference g o in g to take place?

use this m achine.

R om an m o n u m e n ts Tomorrow

h. W h o is going to be responsible
fo r the project?

79
a . a m not g o in g to help, b . a re n 't
g o in g 1o let, c. am not go in g to
tell, d . isn't go in g to get, e. a re n 't
g o in g to lend, f. isn't g o in g to
co m e , g a re n 't g o in g to eat,
h. isn't g o in g to rain

six,

I w ill be

This tim e next month,

a t six Tom w ill be w atching his

84

fa v o u rite TV series O n Saturday

a . are g o in g to have, b . am

m o rn in g he w l II be jogging in

ha ving, c. are g o in g , d . am

the p a tk

m eeting, e . is fly in g , f. a re you

he w ill be re la x in g on a tropical

d o in g / are you g o in g to d o ,

b e a ch . T o m o rro w a t six my

g . are no t g o in g to in vite , h. am

pa re n ts w ill be having dinner

g o in g to buy, i. a re p la y in g ,

w ith the ir frie n d s. O n Saturday

j am g o in g to take, k. is g o in g

m o rn in g they w ill be doing the

o ra in , I. Is Jane g o in g

s h o p p in g a t th e supermarket

This tim e next month

K LU C Z D O W IC ZE

This time next m onth, they w ill be

92

96

moving to a new house.

a . will have d ecid ed , b . will have

a . will have repaired, b. will

rep aid , c . will have delivered,

89

have been repairing, c. will

d . will have prepared, e . will

have learnt, d. will have been

a . W ill you be calling at the

have done, f. will have cleaned ,

learning, e . will have baked,

shop on your w ay hom e? b. Sue

g . will have g rad u ated , h. will

f. will have been cooking, g. will

won't be working tom orrow at

have finished, i. will have

have painted, h . will have been

12 because it's Sunday, c . I hope

a rrived , j. will have published

painting

moving to our own house, d . W ill

93

97

you be talking to Jim this w eek?

will have picked up, will have

a . have you w orked / have you

e . The pupils w on't be attending

d o n e, will have d eco rated , will

been w orking, have worked /

school next w eek because o f the

have prepared, will have arrived,

have been w orking, b . arrived,

spring break, f. O n Sunday at

will have returned

had alread y been eaten, c. have

that this time next year we will be

12, we will be driving to S a ra h 's

alw ays wanted, d . were chatting,

wedding, g. Mum will be baking

94

entered, e . recom m ended, had

a cake tonight, h. O n Saturday

a . will have been sleeping, b . will

seen, f. w as, w as shining, w as,

m orning, my sister will be

have been raining, c . will have

went, g. will finish, h. will be

cleaning the flat.

been crying, d. will have been

flying, i. am h aving , am having

writing, e . will have been looking

have, j. have never been, went,

90

for, f. will have been travelling,

flew, stayed, is

a . will help, b . will be helping,

g . will have been learning, h. will

c. will be waiting, d, will drive, will

hove been going on

98
a. have you been, b. won't believe,

w alk, e . will be doing, f. will Mary


be doing / will Mary do, g . will

95

c. have just returned, d. drove,

take, h. Will you be callin g , i. will

a . I w on't have been studying

e . rented, f. rode, g. travelled,

be writing, j. will help

for three years by Ju n e . b . The

h. sailed, i. returned, j. cycled,

conference will h ave been lasting

k. were cam ping, I. stole, m. had,

91

for three days by tom orrow,

n. was, o. am visiting, p. has been,

I will have cooked d in n er by

c . Steve will have been working

q. saw, r. will I recognise

3 o 'c lo c k . I will have finished

a s a firem an for I 5 years by

reading this book by Friday.

1* M ay. d . She w on't have

99

I will have paid off all my debts

been exercising for two hours

a. b, b. a , c. b, d. a , e. b, f. a ,

by next month Sally will have

by 8 o 'c lo c k , e. Aunt Betty will

g. b, h. b, i. a , . a

sent all the e-m ails by 3 o 'clo ck .

have been staying in hospital

She will have finished writing her

for two weeks by W ednesday,

100

thesis by Friday. She will have

f. W ho will have been working

a. is alw ays interrupting, b. have

found a new job by next month.

on this project for two years by

been preparing, c. will have

Tom and Jen ny will h ave arrived

Septem ber?

finished, d . leoves, e. are having,

by 3 o 'c lo ck . They will have


prepared the party by Friday.
They will have sold their Hat by

f. had been studying, g. had


never been, h. had lost, i. have
already seen, j. worked

next month.

vw/w.|>zykiobce pi

ctla p o c jq lU iq ty c h I /aowonsowanych

371

11. C z a s o w m k i
m o d a fn e

3
a C o u ld you le n d m e som e

h- H e m a y / m ig h t be / h0ve
been slee ping .

m oney? b . D a d , ca n / c o u ld
M ake you r c a r fo r the w eekend?
i
a . Sally can sing. Sally c a n 't /
cannot ride a m otorbike. Sally
could skate. Sally c o u ld n 't ride
a horse, b. Ted can dance. Ted
c a n 't / can not sing. Ted co u ld
speak some French. Ted cou ldn t
swim. c. I...

c. C an / c o u ld yo u h e lp m e

a . M ay I leave earlier? b. You

with this heavy suitcase? d . C a n

not leave earlier, c. Students Z Z

/ c o u ld I use y o u r ph one?
e. C o u ld we g o to a c o n c e rt
tonight? f. C a n I g o c a m p in g
with my friends? g . C a n I leave
a message fo r M r Jones? h. C a n
I have a n o th e r p ie ce o f cake?

not use the library on Saturdays


d . C h ild re n may only p|Qy
pla ygro und until 5 o'clock.
e. M ay all students

a p p l y fo r ,^is

scholarship? f. You may invite


friends hom e whenever you wont
g . You m ay not speak without
perm ission, h. Children may not
swim in the swimming pool.

a. Jenny can't come to ou r party.


b. I can't lend you my car.

a . M ay I use the ph one?

c. Tom can't understand

b. M ay I sm oke? c. M a y I ask

Japanese, d. I can't open this

you a question? d . M a y I leave

10

box. e. As a child, I couldn't ride

earlier? e. M a y I use y o u r pen?

a. w ill b e a llo w e d to spend,

rollerskates. f. I couldn't go to

f. M ay I have a glass o f w ate r?

b . W ill yo u be allow ed to

the party, g. You can't use my

g . M ay I o ffe r yo u s o m e th in g to

g o , c. w a s n 't allow ed to use,

phone, h. Bowling can't be fun.

drink? h. M a y I sp e a k to yo u in

d . w ere a llo w e d to play, e. will

i. It couldn't have been Tom on the

private?

be a llo w e d to ski, f. have never


b e en a llo w e d to listen

phone, j. It couldn't / can't be the


pizza delivery.
a . This m an m ig h t be Jenny's

11

brother, b . John m ig h t be

a . m ust g o to bed, b. must do

a . c o u ld n 't / w asn't able to open,

w aiting fo r us a t h o m e . c. They

the la u n d ry , c. must read it,

b. can / cou ld I w ear, c. co u ld

m igh t kno w w h ich bus to take.

d . m ust take a painkiller, e. must

feel, d . cou ld feel, e. c o u ld n 't

d . Jane m ig h t have P h ilip 's

m e e t a g a in , f. must buy a new

/ w asn't a b le to reach, f. c o u ld

phone num ber, e . It m ig h t be

dress, g . m ust have a snack,

lend, g . we can / could g o ,

a m istake, f. Jan e m ig h t be

h. m ust hurry up

h. cou ld knit and sew, i. can

having a bath. g . M u m m ig h t

play, j. c o u ld n 't / w asn't a b le to

still be d o in g the s h o p p in g .

12

h. Jane m ight n o t be fe e lin g w e ll.

a . Students have to wear uniforms

recognise

a . w ill be able to com e,


b . has never been able to win,
c. have always been / am always

b . Students have to be quiet

d u rin g the lessons, c. The teache?

a . He may / m ig h t have g o n e

has to praise the students, d. The

to the shop. b . H e m ay / m ig h t

te a ch e r has to be patient and

have been / be re p a irin g the c a r

understanding, e. Everybody ^oS

in ,he 9 a r g e . c. H e m ay / m ig h t

to keep the classroom dean.

have been asleep

f.

able to persuade, d . w ill you


be able / are you able to drive,
e. w ill be able to take, f. had
been able to do , g . w o n 't be /
am not a b le to com e, h. ha ve n 't
been able to go

d . He m ay /

m ight have been w a tc h in g TV.

h o m e w o rk, g . Students don 11

e . Y o u m a y / m i g h t have left it

to brin g a ll their books to schoo

n ,he bus f ' " m a y / m ig h t be


at yo u r office , g . H e m ay / m ig h t

every day. h. Students have to

iave been ta k in g a show er.

372

Students have to do their

d lo p o c iq tk u iq c y c h , W Owg n i0 W 0 n ych

co m e to school on time.

KLUCZ D O

W IC Z E

13

17

21

a. Do I have to discuss, b . do n't

a . Y o u m ustn't sm oke h ere.

a. You should take a painkiller.

have to go, c. had to walk, d . had

b. You m ustn't feed the a n im a ls .

b. You should borrow some

to take care, e. Do you have to

c. You m ustn't drive faster

from your friends c. You should

be, f. Do I hove to apply, g . had

than 3 0 m ph. d. You m ustn't

take a taxi d. You should go on

to go. h. did you hove to / have

take pho to g rap hs here. e. You

a diet. e. You should go to bed

you had to / will you have to

m ustn't turn left here. f. Y o u

early, f. You should talk to your

mustn'1 cro ss the street now .

boss. g. You should study more,

14

g . Y o u m ustn't d ro p litter h ere.

h. You should call him.

a. Tom must pass the exom.

h. Y o u m ustn't talk here i. You

b. Bill must hove booked a table

m ustn't p ark here. j. You m ustn't

22

for us. c. Diane can 't have done

w a lk on the g rass.

a. You should drive more


carefully, b. You should always

such a cruel thing, d. Bob must


have been nervous before flying

18

tell the Iruth. c. You shouldn't eat

for the first time. e. Sandra can't

a. needn't g o , b. needn't have

so many sweets, d . You shouldn't

have done that exercise on her

called, c. needn't hove told,

drink and drive, e. I think people

own. f. M r Simpson must hove

d. needn't have w ashed, e. needn't

should do more sports, f. You

loved his wife deeply, g . You

have run, f. needn't hove stayed,

should read English books to

must have read that book. h. Tim

g. needn'l have done, h. needn't

learn the language, g. You

can't have taken your pen.

drive

should call the police when you


see an accident, h. You should

19

put on o warm sweater because

. I did n 't have to go to work

a. must, b. needn't, c. don't hove

it is cold.

erday. b. The teacher had to

to, d. needn't have taken,

check the tests all weekend.

e. don't have to, f. mustn't,

23

c. You absolutely must see that

g . don't have to, h. don't have

a. should have gone, b. should

film. d. Jim can't have done such

to. i. m ustn't, j. needn't

have quit, c. shouldn't have eaten,


d. should have come, e. shouldn't

an irresponsible thing, e. The


injured man didn't have to be

20

have taken, f. should have come,

token to hospital, f. I have hod

a . You needn't have told the

g. should have helped,

to wear glosses since I was five,

whole family that I had lost my

h. shouldn't have borrowed

g. W hat do I have to do to get

job. b. You do n't have to /

permission? h. I have to take these

needn't babysit Suzy tom orrow ,

24

pills and do exercise every day.

w e'll be at home. c. You mustn't

a. ought not to hove listened,

gam ble in this town d . You

b. ought not to hove played,

16

mustn '1 drive after taking these

c. ought not to have walked,

a. You mustn't smoke

tablets, e. W om en m ustn't show

d. ought not to have trusted,

b.

their faces in this country,

You mustn't run in the

f.

Ms

e. ought not to hove driven,


f. ought not to have swum

corridors, c. You mustn't play with

Jenkins is retiring, so we have to

m obile phones during classes.

find a replacement

d. You mustn't eat during classes.

have to / needn't come to visit

25

e. You mustn't fight with your

me every day. h. You d o n 't have

a. You should / ought to

f. You

to / needn't translate every word.

have trusted me. b . Everything

I speak Spanish a little

should end well. c. I should

classmates,

mustn't be

rude to teachers g. You mustn't


write on desks,

h.

You mustn't

talk when the teacher is talking.

le z y k io lx ft. p l

g.

You do n't

have enough money to buy that


dress,

d.

You should / ought to

dla poczqtk'ujqcych I xaawansowonych

373

W IELKA G R A W A IT R J*

have been m o re careful playing

i. W ill you be a b le to le n d m e

with the scissors, e. W e should

som e m oney? j. D id y o u have to

/ o u g h t to have ca lle d fo r the

be so rude?

o u g h t not to have spoken to


her like that, now you should
a p o lo g iz e to her. g . I should

a n d Jenny said they had been to


a concert, e . Kote said the cake
tasted w o n d e rfu l, f. Ben to ld me

a m b u la n c e w hen we saw the


a c cid e n t, f. You s h o u ld n 't /

because he w as late. d . M ary

m u m had d o n e the sho ppin g and

12. N a s t p s tw o
czasw i m o w a
z a le n a

co o ke d d in ner, g . M y parents said


they w ere g o in g to the cinem a
the next day. h . Sally to ld m e she
d id n 't kno w Paul very w ell. i. Jane

finish the p roject by Friday.

shouted (that) she was having

h .T o m should be a t hom e

right now h e lp in g be w ith the

a . I knew Tom liked Kate.

a show er, j. Jim m y to ld m e he had

housew ork.

b. I thought it was a g o o d idea.

always w anted to have a dog.

c. I was sure Tom w ould com e

26

with us. d . M um knew I w anted to

a. W ill you please turn the music

g o skiing, e. M y boss thought that

a . T o m said it w as his birthday

dow n? I'm trying to work. b. That

1was ill.

will be the pizza delivery man! I'll

play go lf well. g . I hoped you

had go ne to the cinem a the day

get / open the door. c. W ill you

w ould help me. h. I was g la d you

before, c. Tom an d Steve said they

stop follow ing me? It's irritating!

liked my present, i. I believed Tom

were g o in g c a m p in g the next day

d. I'm sure you will have heard that

was reliable and honest, j. I was

d . Tom said he had on exam the

I broke up with Bart. e. W ill you

afraid you were w rong, k . W e knew

fo llo w in g w eek. e. M y brother told

be so nice and d o the shopping

Ted had gone to the shop. I. Tom

m e he had been ill the previous

for me? f. Somebody's phone is

was sure we w ould get the job.

week. f. Bill said it had happened

f. Everybody knew

I could

that day. b . M y friends said they

a year before, g . Tina said she had

ringing! - That will be mine!

lived there all h e r life. h. Robert told

27

a . I thin k that Jane w ill c o m e

me he had b o u g h t that bo ok on

a . c o u ld , b . had to , c. should

to n ig h t b . W e w ere c o n v in c e d

M onday.

have g o n e , d . m ig h t, e. had to,

th a t Tom an d Sue w o u ld c o m e

f. n e e d n 't have g o n e /

to visit us. c. I re m e m b e r Jenny

d id n 't need to g o , g . had to,

likes roses the m ost. d . W e

a . T o m a s k e d m e w h e re I came

h. c o u ld n 't

have heard th a t Tom has fo u n d

fro m . b . H e a s k e d m e w hat

a new job . e. I was sure I w o u ld

tim e I g o t u p . c. M u m asked

28

finish the p ro je c t o n tim e . f. B ob

w h o h a d b ro k e n the w in d o w ,

a . Y ou sho uld a p o lo g iz e to m u m

said he c o u ld d o the s h o p p in g ,

d . Kate a s k e d us w h a t we had

an d te ll her a b o u t the broken

g . Everybody knew it h a d n 't been

b o u g h t M a ry fo r b irth d a y , e. Tim

vase

/ w a s n 't an a ccid e n t, h . Tom

asked m e h o w m a n y tim es I had

to he r c. You d id n 't have to /

re m em b ere d we had to pay the

been a b ro a d

d id n 't need to co m e to pick me

b ill. i. W e kno w Tom w o n the

w he n I ha d s o ld m y ca r. g . O u r

up fro m the station, d . You must

lottery, j. I said I was h a p p y to

frie nds aske d us w h e re we were

be very careful d rivin g a t night.

see you.

g o in g o n h o lid a y , h. The police

b . You s h o u ld n 't have lied

e. M a y / C a n / C o u ld I ask you

f. B ob asked me

in q u ire d w h a t I ha d been doing

a qu estion ? f. S om eone ca lle d

m e a t night, it must have been

a. Tom said he had g o n e to an

i. D a ve o s k e d w hy I ha d quit my

T o m . g . I c o u ld c a ll / c o u ld have

Italian restaurant the da y before.

jo b

c a lle d him , bu t I d id n 't w an t to

b. M ary told me she w asn 't feeling

h. Y ou m u sln 't o p e n this dra w e r.

Fridays.

well. c. Jake said he ha d to run

w he n the p h o n e h a d ra ng

j. A n n a s k e d w h a t I did on

6
a . Tom asked if I had had a good

a. Kate suggested that we

flat i. D ad told us h e w as going

time. b. Betty asked

I liked my

(should) visit / visting grandm a

to N ew York on business the

town c. Eve asked if I had seen

a t the hospital b . I asked Tom

follow ing w eek. j. A n elderly lady

that man before, d. Fiona asked if

to help me with my Physics

asked me to help h er with that

John was arriving in the morning,

hom ew ork, c. O u r has boss

b ag .

e. M um asked if Betty was my

ordered us to work from eight till

best friend, f. Sam asked if my

/ until five this week. d. M u m told

12

father smoked, g. Juan asked me

me to clean my room an d do

a. Jim said he loved playing

if I spoke / could speak Spanish,

the shopping, e. John advised

football and Barcelona was his

h. M ary asked me if my parents

me to ask a loan advisor for

favourite team.

were angry with / at me. i. My

help f. Tim prom ised to help me

he had played in a tournament

boss asked if the project would be

move my things to the new flat.

with his friends the week before,

ready the next day. j. My friend

g . M ary begged me not to say

c. He said he was going to buy

anything to her husband

tickets fo r all football matches

h. M y brother Joe rem inded me

during Euro 2 0 1 2 . d . He asked

to get some flowers fo r m um 's

if we / I liked foo tba ll, e. He also

birthday.

asked who our / my favourite

if

a. M um told me to go to my

help her m ove things to her new

room . b. The teacher ordered

b.

Jim told us

player was. f. Jim suggested that

us to do exercises 2 and 4 on

page 17. c. Kate asked John to

a . told, b . says, c. tell, d . speak,

turn the music down. d . Mary

e. said, f. speaks, g. said, h. is

told her son not to be so rude,

speaking, j. were talking, j. speak

e. My neighbour asked me to

/ t a lk , k. speak, I. tell, m . told

we play football at the weekend.

w ater the flowers three times

13. Strona bierna


1

a week. f. Betty told us to com e

10

a. Cars are m ade in a factory.

to her place on Friday around

a . said, b. tell, c. asks, d . talked,

b. A sandwich is made by my

seven, g. Tom suggested that

e. say, f. tell, g . say, h. tell, i. say,

brother, c. A bo ok is bought at

we (should) get Suzy a do g for

j. asks

a bookshop, d . Vegetables are


sold at the market, e. Trucks

her birthday. / Tom suggested


g e tting Suzy a dog fo r her

11

are repaired by a mechanic.

birthda y h. Jim ordered me

a . Steve told me he was going to

f. Photos are taken by

to call an am bulance. .T om

propose to Jane the next day.

a photographer, g. The lawn

offere d to help me. j. M um

b . Sally said she had started to

is mowed by o u r gardener,

suggested that we (should) g o

w ork fo r that com pany two years

h. A picture is painted by an

aw ay for the weekend. / M u m

before, c. M um asked me where

artist, i. I am invited to a party,

suggested g o ing oway for the

I had been the night before.

j. Bob is interviewed by the

d. Tim asked us if we liked

m anager.

weekend,

k.

M u m rem inded me

not to be late. I. Sarah suggested

Chinese food. e. Frank warned

that we (should) invite Danny

me not to g o there f. C arl

fo r dinner. / Sarah suggested

suggested that we g o to that

2
a. English is spoken all ovei the

inviting D anny for dinner

new Italian restaurant / C arl

w orld, b. Anim als are cured by

suggested g o ing to that new

a vet c. N ew spaper articles are

Italian restaurant g . Kate

written by a reporter, d. The

confessed that she was afra id of

llowers are watered every day

heights h. Sally asked il I could

(by mum), e. C hildren are taught

V/WW m /vkiobcc I'll

d la p o cxq lku jq cych i zauw ansow anych

375

W IE L K A ^ K H m n i *'

park yesterday, j. This tim e the


French by M ary, f. O u r office is

shopping was d o n e by M a rk .

g . A s p e c ia l song w ill be
ch o se n .

cleaned every two days (by the


cleaner), g. M r Jones is taken to
his office every m orning (by his
driver), h. Mistakes are m ade by
everybody.

3
a . is appointed, b. are examined,
c. are caused, d . are sent,
e. is kept, f. isn't washed, g . is

10

6
a. was the first Harry Potter book

a . W ill the b ik e be repaired,

published, b . was d o s e d , c. were

b . w ill be p rin te d , c. was built,

killed, d . wasn't delivered, e. was

d . w as p u n is h e d , e . are not

discovered, f* was discussed,

/ w ere n o t a llo w e d , f. was

g. wasn't accepted, h. was

a rre s te d , g . w o n 't be invited,

punished, i. wasn't locked, j. were

h . is p la y e d , i. w ill be solved,
j. w e re in ju re d

the suitcases packed

chocolate produced, h. is

11

7
a . are sold, b . wasn t de layed ,

a.

c. has been fo rg o tte n , d . are

the m o m e n t, b . Photos are being

a . This house was built in 1985.

em ployed, e. was so ld , f. was

ta k e n by Ben now . c. The whole

b . O u r flight was cancelled

built, g . was fo llo w e d , h. are

c o n c e rt is b e in g recorded, d. The

because o f thick fog.

cancelled / have been c a n c e lle d ,

new b u d g e t is being prepared by

c. This book was written

i. were d a m a g e d , j. A re b a n a n a s

the g o v e rn m e n t, e. Tomato soup

by Ryszard Kapuciski.

grow n

is b e in g c o o k e d at the moment.

flooded, i. is called, j. are m ade

The c a r is being repaired at

f. The Prim e M iniste r is

d . O u r car was stolen last night.


e . This photo was taken last

b e in g asked m any questions.

sum m er in Paris, f. This painting

a. All problem s w ill b e solved

g . A b o ttle o f cham pagne is

was painted by Pablo Picasso,

one day. b . The fu sio n o f the tw o

b e in g o p e n e d now. h. O u r office

g . The patient was given an

com panies w ill be a n n o u n c e d

is b e in g re d e c o ra te d now. i. The

injection, h. The dinner was

on Friday, c. The speech w ill be

dishes a re b e in g washed by our

prepared by mum and gran.

delivered by the c h o irm a n o f o u r

h o u s e k e e p e r, j. The monument is

i. Tom wasn't / hasn't been

com pany, d . The b ill w ill be p a id

b e in g re n o v a te d at the moment

invited to Sally's party,

tom orrow

j. The idea w asn't accepted by

be organised next m o n th , f. O u r

12

the board o f directors.

house w ill be re d e c o ra te d so o n ,

a. A song is being sung,

g . The new bo ok by P aolo C o e lh o

b . The p la n e is being boarded

will be published in July. h . N ew

(by the passengers).

furniture w ill be d e live re d a ro u n d

c. The ro o m is being painted

5. i. The exam w ill be held next

(by d a d ), d . The lawn is being

5
a . The test was corrected by
the teacher, b. The music for
this film was com posed by
M ich a Lorenc, c. This letter

e. The c o n fe re n c e w ill

W ednesday at

10 .

.I hope o u r

offer w ill be accepted.

was written by Jenny, d . Sally


was fired by the m anager, e.
Polonium was discovered by
M a ria Skfodowska-Curie. f.T h e
patient was exam ined by the
doctor, g. All the questions were
answered by the pupils h . l w a s
given a new bicycle for rriy
birthday, i. lo rn was seen in the

dlo poczatk llinrur*k

m o w e d (by the gardener).

e. The c h ild is being fed (by ,he


m o th e r),

f. A

film is being shot

in o u r street today, g . Dessert

a - A new dress a n d suit w ill be

is b e in g served (by the waiter)

bought, b. A list o f guests w ill be

h. A s a n d w ic h is being eaten by

m ade. c. Invitations w ill be sent

B ob. . A test is b e in g written bv

d. A cake w ill be o rd e re d a t the

the students, j. Essays are being

cake shop. e. A re s ta u ra n t w ill

co rre c te d by the teacher-

,)6 b, ked

f A c c o m m o d a tio n
the 9 uesfs w ill be fo u n d .

13

16

a. is always served, b. is b e ing

a . was m ade,

served, c. is usually taken,

eaten, c. was broug ht up, d . were

conference, h . The w inner has

d. is rarely eaten, e. is being

m ade redundant, e. w as being

been a n n o u n ce d , i. The message

sewn, f. is checked, g . am

used, f. was cancelled, g . were

has been deleted, j. A new

being questioned, h. is being

being follo w e d / were follo w e d,

co m p u te r has been b o u g h t fo r my

written, i. is being organised /

h.

office.

been m a n a g e d by Sue. g . The

b.

guests have been invited to the

was being

was being treated

is organised, j. isn't being used

17

20

14

a . The c a r is g o in g to be

a . The ro a d has been re p a ire d

a. The acto r was being

re paire d next week.

recently. / The ro a d has been

interviewed by a journalist.

b.

recently re p a ire d , b . The re p o rt

b. Yesterday evening a party

exam ined on Friday.

has been finish ed, c. M y m o b ile

was being held at my house.

c. The conference was g o in g to

ph one has been taken, d . The

c. Scrabble was being played

be held last M o n d a y, d . A party

s h o p p in g has been d o n e (by

by the children, d. W hen

fo r Jane is g o in g to be organised

me), e. The reserva tion had been

I arrived dinner was being

on Saturday, e. G ra n d m a is

m ade by T o m . f. The co n ce rt

served, e. A patient was being

g o in g to be taken to hospital

tickets had been b o o k e d (by me)

examined fo r an hour. f. I was

fo r surgery, f. The letters were

before g . T o m has been ad vised

being asked many questions

g o in g to be sent yesterday,

(by his m um ) to confess to his lie.

about the accident, g. The new

but I fo rg o t, g . The p a rce l was

h. M a n y b e a u tifu l p h o to s have

shopping m all was being built

g o in g to be delivered yesterday,

been taken by Bob. . M a n y new

fo r over 2 years, h. The road was

h.

friends have be en m a d e recently,

being repaired after the flood,

b o o k e d fo r to m o rro w evening.

The students are g o in g to be

The restaurant is g o in g to be

i. The shop was being closed

j. This story has been m a d e up


by Henry.

when I arrived, j. TV was being

18

w atched all evening.

a. The house is go in g to be sold.

21

b.

a . has been fo u n d , b . has been

Pasta was g o ing to be eaten

15

fo r dinner, c. A new sofa was

left, c. has been drunk, d . has

a . An ice cream was being eaten

g o ing to be bought, d . The w hole

been d a m a g e d , e. has been

(by me), b. The results were being

house is g o in g to be cleaned by

arrested, f. has been spent, g . has

announced by the speaker, c. The

Tom. e. A d o c to r is g o in g to be

been installed, h . has been lost,

injured were being helped by the

called, f. That tree is g o in g to

i. has been locked, j. has been

nurse, d . The onions were being

be cut dow n. g. That b o o k was

hanged / hung.

chopped by the cook e. The

go in g to be read.

floors were being cleaned by the

is go in g to be discussed at the

22

housekeeper, f. The phone was

meeting.

a . M a rk is kno w n to be a g re a t

h.

That issue

being used (by somebody), g . The

da d. b . It is believed th a t this m on

pancakes were being fried (by

19

is responsible fo r the accid ent,

mum), h. The concert was being

a. The project hasn't been

c. It is said that m o bile phones

w atched by one thousand people,

finished yet.

i. A speech was being given by

been cancelled by the organisers.

said to be a d d ic te d to m o b ile

the boss. j. A missing boy was

c. M y phone has been stolen.

phones, e. Tw o hundred p e ople

being looked for by the police.

d . All the letters have been sent.

are reported to have been killed

e. The room has been cleaned

in the crash, f. M a rk is believed to

b.

The concert has

by Tom. f. The project has

can be harm ful d . Teenagers are

be an honest a n d generous m an.

WWW, iezyhobce.pl
dl a p oc z q i k u , q c y c h i z o a w a n s o w a n y c h

c W om en are reported t o choose


g. The weather is expected to
change soon. h. The winter is
expected to end soon. i. This
politician is expected to resign
from his post. j. It is believed that
he stole a lot of money, k. Jenny
is said to be the most talented
student. I. The film is supposed to
finish at five.

career over fam ily life m ore often


d . John was supposed to be here
at 12. e. Jane was supposed
,o hove helped me w ith my

a. rains, slay, b. gets, rusts,

homework, but she fo rg o t. F. It is

c. b re a k , g e t, d . are, are, e. mix,

said that wom en like to gossip /

g e t,

gossiping, g. Johnny is know n to

w a lk , gets, h. peel, cry, I. study,

have been in love w ith M a ry for

g e t, j. d o n 't pay, get, k. breaks,

ages / years, h. This painting is

take , I. d o e s n 't w o rk , go

23

believed to be the most beautiful

a. M ark is known to have many

o f all.

f.

w a n ts, listens, g . d o n 't

2
1. b, 2 . e, 3 . h,

unusual hobbies, b. It is believed

7 . f,

4.

d, 5 . a,

6. g,

8. c

that the Dem ocratic candidate

26

will win the election. / The

a. My bike g o t stolen, b. I fin a lly

Dem ocratic candidate is believed

go t paid fo r my w o rk (by my

to win the election, c. Sandra is

boss), c. I go t o ffere d a pay rise,

a. have, w ill help, b. passes, will

expected to recover quickly after

d. The paintings go t d a m a g e d

g o , c. finish, will let, d . miss, will

the surgery, d . Many teenagers

by the fire. e. The vase go t

take, e. d o e s n 't start, will give,

are reported to be paralyzed

broken, f. I g o t stung by a bee.

f. d o n 't hurry, will miss, g. want,

with stress before their exams,

g. I g o t fired (by my boss), h. M y

will call, h. are, will make, i. is, will

e. John and Betty are known

colleague M a rk go t pro m o te d

go , j. is, w ill fire, k. are, will help,

to be involved in charity, f. It is

(by my boss).

I. am not, d o n 't w ait, m. finishes,

known that the exgm will be very

will g o , n. w ill fail, spend

difficult. / The exam is known to

27

be very difficult, g. Ted and Jake

a . Has the decision been

are known to be best friends.

announced, b. was re d e co ra te d ,

a. If you d o n 't slow down, you will

h. Linda is known to have gone

c. am being fo llo w e d , d . w ill be

pay a speeding fine. b. If you're

to Asia for 3 months.

transferred, e. was d ire cte d , f. is

feeling worse, you should go to

being exam ined, g . have never

the doctor, c. If you meet Tom,

been invited, h. is be in g served

invite him fo r dinner, d. If you're

/ has been served / is served,

late fo r scho ol, the teacher will

i- was being questioned, j. w ill be

be angry, e. If I d o n 't find a job,

cancelled, k. w asn't p re p a re d ,

we will sell the house and move

I. are baked, is m ade

ou t o f tow n. f. If you come to the

24
a. Jane is said to be an excellent
artist, b. Roman Polaski is said
to be one of the best movie
directors in the world, c. This film
is expected to get an Oscar,
d. Unemployment rate is

28

reported to have fallen

a. is watered, b . was closed

significantly, o. Jane is believed


to work too much.

dow n, c. Have you ever been


forced, d . w ill be o rg a n is e d ,

25
a. It is said that Mark is an

the chocolates, you will have


stom achache,

h.

If I go to the

USA, I will see the G rand Canyon


i. If you save some money, you
w ill buy a new com puter j. If there

excellent lawyer b. He is known

1o

i-*s (was) know n, k. has been

d'

fro m S cotland, g . If you eat all

9 were destroyed, h. has just


been an nounced, i. a re delayed,

have won a few difficult cases

party, you w ill meet my friends

* will be delivered, f. was sold,

introduced, I. is being given

378

14. Z d a n ia
warunkow e

I zawansowanych

is a lot o f snow, we will make


a snowm an.

13

a. If you d o n 't like this sw eater,

O d p o w ie d z i wasne

a . If we had no tice d the fire

buy a new one! b . If y o u 're n o t

ea rlier, we w o u ld still have

feeling w ell, g o to the d o c to r!

a hom e now. b. If you w eren't

c. If yo u r ph one d o e s n 't w ork,

a . had to ld , w o u ld have

so rude, they w o u ld have offered

you can use m ine. d . If yo u 're

prepa red , b . had w arned,

you the job. c. If I w asn 't /

bored, g o h o m e l e . If Jim calls,

w o u ld n 't hove trusted, c. had

w e re n 't a fra id o f flying, I w ould

let me know ! f. If you w ill be so

know n, w o u ld n 't have taken,

have go ne to A sia a lo n g tim e

kind to let m e use yo u r phone,

d . had installed, w o u ld n 't have

go. d . If she had taken care o f

I w ill be very grateful, g . If you

broken into, e. had studied,

her health, she w o u ld n 't be in

w o rk like that, fo rg e t a b o u t a pay

w o u ld have go n e , f. h a d n 't

hospital now . e. If my son was

rise! h. If you lig h t a cigarette

jum p ed , w ou ld have drow ne d,

/ were m ore responsible, that

no w , you m ay cause a fire.

g . h a d n 't fo rg o tte n , w o u ld have

terrible a ccid e n t w o u ld n 't have

taken, h. h a d n 't d ru n k, w o u ld n 't

happened, f. If you w e re n 't so

have felt, i. had taken, w o u ld n 't

possessive, Tom w o u ld n 't have

a . w on , w ou ld put, b . cheated,

have lost, j. had been, w o u ld n 't

left you g . If w e h a d n 't throw n

w o u ld be, c. d id n 't w ork, w o u ld

have crashed

aw ay that lottery ticket, we w ou ld


be m illio n a ire s now ! h. If you

ge t up, d . locked, w o u ld n 't steal,


e. was / were, w o u ld have,

10

had called an a m b u la n c e earlier,

f. c o u ld , w ou ld prepare,

a . am , will buy, b. were, would

the m an fro m the accid ent w o u ld

g . painted, w ou ld lo o k , h. had,

be able to vote, c. sell, will have,

be alive / be liv in g now.

w o u ld m ake, i. w ere n't, w o u ld

d . h a d n 't gone, w o u ld n 't have

enjoy, j. d id n 't com e, w ou ld

met, e. was / were, w ou ld accept,

14

be, k. were, w ou ld w in, I. w as /

f. h a d n 't driven, w o u ld n 't have

a . were offe re d , w o u ld you

got, g. had known, w o u ld n 't have

take, b. are le a vin g , happens,

gone, h. d id n 't smoke, w ou ld n't

c. h a d n 't been, w o u ld n 't have

have, i. lost, w ould be, j. had,

m a nag ed, d. w ill g o , have,

a. If I had money, I would buy

w ould keep, k. had know n,

e. w ill lend, drive , f. get,

a beautiful present for Mary. b. If

w o u ld n 't hove hired, I. finish, will

g . have, w ill invest, h. is,

the film was / were interesting, we

go

i. w ill op e n , a re given

I g o t a loan, I would buy a new

11

15

flat. d. If John had a car, he would

1. e, 2 . b, 3 . h, 4 . f, 5 . d,

drive you to work. e. If the weather

7 . a,

ere, w ou ld live

w ou ld watch it till the very end. c. If

6. g,

8. c

a. If you ha p p e n to see Ms
Jones, please tell her to com e
to my office, b . If it h a d n 't been

was / were nice, we would go


away for the weekend, f. If I d id n 't

12

fo r John's h e lp , I w o u ld n 't have

pay the bill, they would cut the

a. had told, w ouldn't be, b, had

prepared this presentation,

phone off. g . If I spoke Spanish,

done, w ouldn't have, c. had

c. W e are starting a new

I w ould help you translate this

accepted, w ouldn't have to,

ca m p a ig n next week, os lo n g as

letter, h. If he was / were innocent,

d. was / were, would have given,

o u r M a n a g in g D ire cto r do e sn 't

the police w ouldn't arrest him. i. If

e. had seen, would have, f. had

change his m in d . d . S upposing

I had his phone number, I w ould

paid, w ouldn't have to , g . weren't,

you hod to cho ose, w hich project

invite him to our party, j. If the

w ouldn't have stopped, h. hadn't

w ou ld you pick? e. I w o n 't

teacher was / were more patient,

missed, would be

leave my current jo b unless I am

she w ouldn't shout at the pupils.

offered a b e tte r-p a id one

f.

Let

me know should you decide to

www jezykiobce.pl

di n p o c i q l k u i q c y c h i z a a wa n s o w a n y c h

W IE L K A G R A M A T Y K A J ZY K A A N G IE L S K I*'^ '-'

If o n ly the tickets were still


com e with us. g. You con g o to
Rob's party on condition that
you clean your room and do
your homework, h. If I saw Jane,
I w ould invite her to my party

a . If only they h a d n 't turned


down my a p p lic a tio n , b. If only

a v a ila b le , I w o u ld g o to the IJ2


concert

we were g o ing on h o lid a y this


year. c. If only it w asn't c o ld and
it wasn't snowing d . II o n ly my

21
a . finishes, w ill meet, b. had

fam ily d id n 't live so fa r aw ay

know n, w o u ld n 't have prepared,

from me. e. If only I knew how to

c. were, w o u ld live, d . had had,

unless you finish the project on

change a flat tyro. f. If o n ly Tom

w ou ld have gone, e. knew / had

time. b. You will never lose weight

ha dn't forgotten a b o u t his w ife's

know n, w o u ld send / would have

unless you do sports regularly,

birthday again, g . If only I spoke

sent, f. has, goes, g . d o / did, will

c. We will be late for the concert

a foreign language, h. II only

take / w o u ld take, h. had learnt,

unless we find a taxi. d. Wo will

she w anted to g o o u t with me.

w o u ld bo a b le , i. were, wouldn't

never get there on time unless

i. II only the weather h a d n 't been

lot, j. had helped, w ouldn't be,

it stops snowing, e. She will not

so terrible last w eekend,

k. rains# will stay# I, d id n 't spend,

speak to you unless you apologize

I would win at the lottery,

to her f. You will continue to get

k. If only we had w on the m atch.

high electricity bills unless you

I. II only my sister had visited me

22

start to save power, g. I will never

lor my birthday.

a w e re n 't, b . were, c. would

16
a. You will not get promoted

If only

w o u ld n 't have

protost# d . w o u ld still bo, e. didn't

finish on time unless you help me.


h. I would never ask Tom for help

20

oat, f. w o u ld g o , g . w ouldn't,

unless I had to.

a. I wish I had know n it was his

h. always stay, i. w ould, j. had

birthday/ I w ould have m ade

17

a cake for him If o n ly I had

a. b, b. a , c. b, d . a, e b, F. a,

known it was his birthday,

g . o, h. b

I w ould have m ade a cake lo r

15. Z d a r tia
p rz y d a w k o w e

him. b. I wish I could c ook,

18

I w ould make a d e lic io u s d in n e r

a. I wish I had more free time

lor you If only I c o u ld cook#

a . w h o , b w h ic h , c. w hich,

for my friends b. I wish I had

I w ould make a d e licio u s din ner

d .w h o # e .w h o , f. whose,

bought that lovely green lop.

fo r you c I wish I spoke I nglt&h,

g . whir h# h, w h ic h , i . which#

c. I wish I had told John how

I w ould gel a bolter jo b If only

I felt about him rJ I wish I could

1 w ho , k. which# I.w hoso

I 'tpoke I nglish, I w o u ld gel

cook. e. I wish you w ould stop

a hotter job d. I wish I had

behoving like a childl f We wish

m arried the love o f m y life,

we had a bigger flat g. I wish


the winter was over h I wish you
d id n 't smoke i. W e wish wo had
gone to see the new Polartski
film j We wish wi hod gonis to
Greece lost summer k. I wish
he noticed mo I | wish I earned
a lot of money

2
a . A I )VD pla yer is something

I w ould he happy now , If only


I bad m am od the love o f my
life# I would bo h a p p y now

c .A re m ote c o n tro l is something

ho pnally shot, Spain w ou ld

whic h wo c h a n g * IV < haunch

h a v . w on *hu cha m pio nship.

with d A c a n opener is

II only R um lm , had scored tho

w on tho ch a m p io n sh ip

1.1

wo,I,

ho tickals wore still a v a ila b le ,


'w o u ld g o It, Ihe U 2 c o n c e rt
dto j

b. A c a lc u la to r In something
w h k h helps us count

e I wish Ram iro/ had scored

p o naliy shot, Spain w o u ld hcivo

380

whic h you use to watc h films

, *auwDioworiw-h

Som ething w lm h wo use to Ope"


m etal co n ta in e m

n A printer

som ething whir h w use to


print dc h um orits and photo*
I A ( a rp e n le / in so m eo n e wh

M U

works with w o o d . g . A sow is

is a m e ch a n ic, has a w o rk s h o p

som ething w hich we use to cut

next to the flo rist's, e. People

a. Bob is sleeping on the sofa.

large pieces o f w o o d h. A flig h t

w h o like o p e ra and clossical

b . I was re a d in g a bo ok when

attendant is som ebo dy w h o

m usic w ill de finitely like this b o o k

Jake arrived, c. W e sold o u r old

serves people.

a b o u t V erdi, f. M y father, whose

house, d . T o m o rro w a t five I w ill

h o b b y is co lle c tin g stam ps, likes

be w atch ing TV. e. W e must buy

to spend tim e on his o w n . g . M y

a present fo r Bob. f. I have never

a. b, b . a , c. b, d . a, e. b, f. a ,

son isn 't fe e lin g w ell a g a in ,

been to A rg e n tin a , g . The bills

g . b, h. a

w hich w orries me. h. T h a t man

w ere paid yesterday. / I p a id the

w h o we saw in y o u r g a rd e n was

bills yesterday, h. I have been

just lo o k in g fo r his lo s i cat.

c le a n in g the fla t since

you bought? b. The m an w ho

fell dow n the stairs was taken to

a . b, b . a , c. a , d . a , e. b, f. a,

a . I b o ugh t a bag. b . I b o ugh t

hospital, c. This is the new rin g

g . a, h. b

a bag yesterday, c. I b o u g h t

2 o 'c lo c k .

a . C a n you show m e the dress

M a rk gave me. d . The b o o k I'm

a bag at the sh o p p in g centre,

re a d in g is b o ring . e . T h e d in n e r

T o m prepared was delicious.

1. d, 2 . e, 3 . b, 4 . f, 5 . g ,

f. I fin a lly fo u n d the w atch I lost.

7 . a,

d . I b o u g h t a bag yesterday at

6.

h,

8. c

the s h o p p in g centre, e. I b o u g h t
a b la ck ba g a t the sho ppin g
centre, f. I b o u g h t a bag fo r

g . The w riter w ho was given


an aw ard com es fro m Sweden.

10

m um a t the s h o p p in g centre,

h. The team w hich w on the

a . that, b . O K , c. tha t, d . O K ,

g . I b o u g h t a b la ck suede bag

tournament received a lot of

e. w hich, f. O K , g . O K , h. w hich,

fo r m um . h. Y esterday, I b o u g h t

m oney.

i. O K , j. that

a black suede bag fo r m um at


the s h o p p in g centre (yesterday).

a. where, b. why, c. (-) / w hich,

d.

(-) / w ho , e. w here, f. why,

16. In n e z d a n ia
p o d rz d n e

w here

a . as, b. as lo n g as, c . since,


d . un til, e. w h ile , f. A fter, g . as

g . w here, h. (-) / w ho, i. why,

j.

soon as, h. w henever

a . D id you buy a new bag at

the sales? b . Is M a rk h a n g in g

a. n o n -d e fin in g , b. d e fin in g ,

up a new picture on the w all?

a . since, b . as lo n g as, c. after,

c. n o n -d e fin in g , d . d e fin in g ,

c. D id you de cide to g o to India?

d . w henever, e. un til, f. by the

e. n o n -d e fin in g , f. d e fin in g ,

d . Does Jane like co u n try and

tim e, g . w hereas, h. w h ile ,

g . n o n -d e fin in g , h. n o n -d e fin in g

western music? e. Are you g o in g

i. before, j. as soon as

to have spaghetti B olognese

fo r dinner? f. W as this b o o k

a. Paris, w hich is the cap ital

badly d a m a g e d ? g . H as the film

1.

o f France, is one o f the most

a lre ad y begun? h. D id M a rk

7 . g,

b e a u tifu l E uropean cities, b. The

have to g o to w ork tod ay? i. W as

m e al that we had at the new

m um w ashing the dishes when

Ita lia n restaurant was very g o o d ,

the ph one rang? j. W as Tom

a. w h ere, b. w h ere ve r, c . w h erever,

c. M y b ro th e r g o t pro m o te d ,

angry with his boss?

d. w h ere, e. w h ere ve r, f. w h ere,

w hich is w hat he was w a iting fo r


fo r m onths,

d.

M r G re en, w ho

d, 2 . b, 3 . f, 4. h, 5 . e,

8.

6.

a,

g. w h ere, h. w herever

W I E L K A G R A M A T Y K A J ZYK A A N G IE L S

in order that his fam ily sees him

8
a . Wherever Jim goes, I'll follow
him. b. Wherever Sara goes on
holiday, she complains about
everything, c. This is the place
where the old court building used
to be d . Sydney is the city where

m ore often f. I m anaged to save


some money so that I ca n buy
a laptop, g . Put a w arm jacket
on so as to keep w arm . h. I'm
saving money in order to g o to
Africa one day.

the building where I used to live,


g . Tom is a football maniac - he

13
1. d,
7. a,

up im m e d ia te ly, g . They had


such a lovely ap a rtm e n t that
everybody envied them. h. There
was so m uch ra in in November
that a few tow ns were flooded

18

I would like to live. e. Jell me


where my glasses are. f. This is

that I to ia my son to clean it

a . despite, b . a lth o u g h , c. even

2.e ,
8. c

3 . g , 4 . b , 5.H,

6. f,

if, d . even th o u g h , e. although,


f. despite, g . even though,
h. despite

ploys wherever he can. h. Captain


Sparrow didn't want to tell anyone

14

where the treasure had been

a. Tom is moving to London to

19

hidden.

look for a job, b. M um has quit

a . even th o u g h , b . however,

smoking in order that the kids don t

c. despite / in spite of,

/ won't complain, c. W rite down

d . despite / in spite of,

my phone number, so that you

e . even if, f. a lth o u g h / though

don't forget it. d. W e switched the

/ even th o u g h , g . even though /

TV on to watch the news. e. Bob

a lth o u g h , h . despite / in spite of

1. c, 2 . g, 3 . e, 4 . f, 5 . d. . a,
7 . b,

8. h

10

borrowed a lot of money from

a . had met, b. was / were, c. were,

his friends so that he could buy

20

d . has had, e, knew, f. was / were,

a motorcycle, f. Tom orrow, I'm

1. c, 2 . f, 3 . d , 4 . a, 5 . g, . e,

g. hadn't eaten, h. were

getting up at six in order not to be

7 . h,

8. b

late lor the exam.

11

21

a . Jirn looks as if he was / were

15

a . you d id n 't talk, b. my son was,

sick. b. You look as though

a. so, b. so, c. such, d . such,

C. be, d . you d id n 't play,

som ething terrible has just

o. so, f. so, g so, h such, i. so,

e. to spend, f. the winter ended,

happened, c. ih e y treated me as

j. such

g. o u r neighbours did n 't listen,

if I was crazy, d He spoke as if

h. I d id n 't spend

he had really read that book

16

e . Tina a d s as if she d id n 't like

a . so, b . so, c. so, d . so,

2 2

Tom, but I know it's not true,

e. such, f. so, g . such, h. so

a. I w o u ld rather g o to the

f I am so tired as if I ha dn't slept


17

you knew what war. going on

a It was so w an n that I put

the cin e m a th a n to the thealn*

shorts on b Tom is so sm art

c. W e w o u ld rather go on a tP

that Im cou ld be a politic ion,

than w o rk d. W e would rather

12
CJ. jirn called me in order to invito
m e to the cinema I). We m oved
the party to Saturday so that Torn
can come c. W e've bought a r ur
so os to g o away for weekends
d I'm going to I ranee to learn
I renr ti

38 2

( me mo tha n to the theatre

for weeks g. Stop acting as if

0.

lorn r hanged his jo b

't l i pm /i|lk tj i <11 v |i i firn m m ii

b I w o u ld ra ther we went to

lh* cake was so d e lic io u s that

they w orke d n o t talked

would

I ate two pieces cl. I have so

pio lu r to he a lo n e now h * wcn'M

many problem s that I can' t sleep

prefer it it you d id n 't coll me

M y g ra n d m a is sur;h
a w o n d o ilu l person (hut I can' t

an ym ore i) W h e n I was a thikk

magm lit,, / living w ith o u t hei

1 U"' r0m n
I.

was in suc h a mess

I w o u ld nith o r have oaten swe#*5*


than vegetables, h I would mth*
you d id n 't w atch so mu h IV

KLU C Z D O W IC ZE

2 3

company's money, e. It's time

a. Youd better fake an

you confessed / for you to

umbrella b. You'd better go to

confess that you took the

29

(he dentist, c. He'd better take

envelope, f. It's time we did / for

a. How many players are there

a taxi. d . You'd better ask him

us to do some spring cleaning,

in a volleyball team ? There are 6

first, e. She'd better not spend so

g . It's high time to change our

players in a volleyball team.

much money, f. You'd better tell

/ your lifestyle, h. It's time you

b. How many pupils are there

them the truth, g . You'd better

started / for you to start doing

in the classroom ? There are 2 5

not go there, h. Youd better call

some sports.

pupils in the classroom .

an ambulance.

arm chair in your room ?

c. How many stars are there on


27

the Am erican flag ? There are

24

a. There are many trees in the

5 0 stars on the Am erican flag.

a . It's (high) time for you to g o to

garden, b. There is a plate on

d. How many days are there in

the doctor, b. It's (high) time for

the table, c. There is a lot of

a w eek? There a re seven doys in

him to tell the truth, c. It's (high)

sand on the beach d . There is

a week. e. How m any cars are

time for you to pay me.

no salt in the salt cellar e . There

there in the car p ark? There are

d . It's (high) time for the kids to

are

go to bed. e. It's (high) time for

team. f. There is a train to

f. How much su g ar is there in the

me to eat something, f. It's (high)

Glasgow at five. g . There are 12

bowl? There is only a little sugar

time for you to ask her out. g. It's

months in a year. h. There are

in the bowl. g . H ow many flights

(high) time for her to move out.

many old buildings in my town,

a day are there to London?

h. It's (high) time for us to make

i. There are a few cookies left in

There are 12 flights a day to

a decision.

the jar. . There are some people

London h. How much money is

in front of the house.

there in the w allet? There is no

11

over 100 cars in the car park.

players in a football

money in the w allet.

a. It's high time you took

28

^ responsibility for your actions.

a . There isn't any cheese in the

30

[ b.

fridge. Is there any cheese in

a. doesn't he? b. didn't she?

the fridge? b. There aren't any

c. isn't it? d . don't they? e. have

showed you our surprise, d . It's

flowers in the vase. Are there

you? f. shouldn't we? g. wasn't

high time I went on holiday,

any flowers in the vase? c . There

he? h. won't they? i. isn't he?

e. It's high time the government

isn't a lot of rain in N ovem ber. Is

j. didn't she? k. can't I? I. aren't I?

took action, f. It's time you learnt

there a lot of rain in N ovem ber?

how to use e-m ail. g. It's time

d . There aren't any cars in the

31

M ary went on a diet. h. It's time

car park. Is there a co r in the

a. does he? b. did it? c . am I?

you cleaned up this place!

c a r park? e . There aren 't many

d . are you? e. did they? f. do

books in the library. A re there

they? g. did they? h. will we?

many books in the library?

i. do they? j. is it? k. does she?

f. There isn't a sports centre

I. do we?

It's high time you changed


*ur attitude, c. It's time we

It's high time Tom proposed


/ for Tom to propose to his

in my town. Is there a sports

girlfriend, b. It's time you learnt

centre in your town? g. There

32

/ for you to learn to make

aren't a lot of people in the

1.

sandwiches for yourself.

shopping m all today Are there

7 . d, 8 . b

c. It's time to go to sleep.

a lot of people in the shopping

d . It's high time to tell the

mall today? h. There isn't any

boss that Tom is stealing the

arm ch air in my room . Is there an

v/v/w.|ezykiob<:e |il

f, 2. c, 3. g, 4. e, 5. h,

dla poczqltuiqcych i zaawansowanych

6. a,

383

37

33
a. M ark did w hat? b . You
w ant to buy what? c . The party

a . little, b. h ard ly, c . never,


d . under no circu m stan ces, e . not
only, f. only, g. s o , h . such

is w hen? d . You are m oving


w here? e. You are learning
w hat? f. Jim broke w hat? g . Ja k e
loves w hat? h. W e'll meet
w here? i. Y o u r boss h as fired
w ho? j. Steve does w h at? k. You
want to sell what? I. G re g should
go w here?

38
a. So vivid w as the discussion that
we couldn't calm dow n. b. Such
was the tension that nobody
said a word. c. Seldom have
I heard such kind w ords, d . N o
sooner had I entered the room ,
than I noticed there had been

34
a. So does Jenny, b. So do we.
c. So can my brother, d . So
did Bob and Sally, e. So is
our house, f. So is au n t Betty,

g. So has John. h. S o should


Billy, i. So am I. j. So did I.

a burglary, e. N ot only w as the


country in a finan cial crisis, but
also a political one. f. U nd er no
circumstances ca n you show these
documents to anybody, g. H a d we
known about his past, w e w ou ldn 't
have hired him . h. Little did the

35

police know abo u t the scope o f

a. N either does Luke. b. Neither

that fishy business.

did w e. c. N either w a s Kate.

d. Neither did my friends.

39

e. N either does my d a d .

a. did I no tice, b . d o e s it

f. N either have w e. g. N either

h ap p en , c. had the b o o k b een

am I. h. N either should you.

published, d. you sp e a k , e. a re

i. N either do we. j. N either does

you to lend, f. w a s I, g . did he

my husband.

d ecid e, h. did I realize

36
a. Jim was late for the exam.
So was I. b. I do n't want to go
to the cinema. Neither does
Tina. c. I can't swim. Neither
can my sister, d. We haven't
seen that film. Neither have
our friends, e. My grandma
lives in the countryside. So do
we. f. My husband doesn't like
Chinese food. Neither do I.
g. Jenny is vegetarian. So are
her parents, h. Tom shouldn't
ploy with matches. Neither
should you.

<11 poczqtkujqcych i zaawonsowonych

Lista czasownikw nieregularnych


p" "

B e io k o fic z n ik
- In fin itiv e

F o rm a c z a su
P a st S im p le

-------------Im ies w czasu


p rz e sz e g o p a st p articip le
~~

0*

was / were

been

b *y

b o re

bom (e)

P o lsk ie zn o cze n ie

wytrzymywa, znoa,
rodzi

boot

beat

beaten

uderza

become

becam e

becom e

stawa s, zostawa
kim

begm

began

begun

zaczyna

Oend

bent

bent

zg, schyli si

bid fbode)

bid (bidden)

bind

bo und

bound

przywiza, zobowiza

--J

bte

bit

bitten

ugry

bleed

bled

bled

krwawi

blew

blown

wio, dm ucha

breoir

broke

broken

zama (si), stuc ($>)

bring

b roug ht

brought

przynie

broadcast

broadcast(ed)

broadcast(ed)

build

built

built

budowa

bum

burnt (burned)

burnt (burned)

pali, spali, parzy

burst

burst

burst

pka eksplodowa

buy

bought

bought

kupowa

con

could

*been able to

mc, potrai

co<b

caught

caught

apa

choose

chose

chosen

wybiera

com e

come

come

przychodzi

cost

cos

cost

kosztowa

creep

crept

crept

skrada s. peza

cut

cut

cut

t i, kroi

ww-. .jMyfcieta pi

oferow a, licytowo,
wymaga

em itowa,
rozpowszechnia

dla poctqtfc.u.(qcvc h ja o w n si .wanych

385

mie do czynienia,
dealt

deal

dug

dig

did

do

dream t (dreamed)

dream

dealt

radzi sobie z czym*

du g

ko p a (w ziemi)

done

ro b i

dream t (dreamed)

ni, morzy

drunk

pie

driven

prow adzi pojazd

eaten

je

fallen

upa, spada

drink

drank

drive

drove

eot

ae

fall

fell

feed

fed

fed

karm i

feel

felt

felt

czu

fight

fought

fou gh t

walczy

find

found

fo u n d

znale

flee

fled

fled

ucieka

flew

flow n

lata

forbid

forbade

forbidd en

zakaza

forget

forgot

forgotten

zapom nie

forgive

forgave

forgiven

wyboczy

freeze

froze

frozen

zam arza, zomraza

9*

got

got

dostaw a

gtve

gave

given

daw a

went

g o ne

pojecha

grew

grow n

rosn, upfG^fO

hung (hanged'

hung (hanged)

wiesza (se)

'grov.

00<rhtu>qcc*

jf> p 9 t*

T
C Z A S O W N IK I N IER EG U LAR N E

kneel
know
lay

knelt (kneeled)
knew
laid
led
leant (leaned)

known
______ [la id

koi

1led

prowadzi, dowodzi

______ [leant (leoned)

leapt (leoped)

learn

learnt (learned)

learnt (learned)

left

left

v lend

klcze
wiedzie, zna

le a p

leave

knelt (kneeled)

leapt (leaped)

pochyla si, opiero


skoczy, podskoczy,
wzbi si
uczy s, dowiedzie s
wyjeda, opuszcza

lent

lent

poryczo komu*

let

let

let

po/w ola, wynoimowo

lie

lay

lam

lee

light

lit

lit

zapaa

lose

lost

lost

ig u * , ttro a

make

m ode

mode

zrobi

mean

m eant

meant

mie zooczeme, mie


na m yili

meet

met

met

spotka

mow

mowed

m own (mowed)

kos

pay

paid

paid

ptoci

put

pot

put

ktai, umieszcza

quit

q u it

quit

rezygnowa, przesta
c o i robd

read

read

reod

czyta

nde

rode

ridden

nng

rang

rung

dzwoni, telefonowa

n$e

rose

nsen

p o d n o s i, wzrasio,
rosn

run

ran

rpn

bsego

sav

sa;d

t sad

see

sow

seen

w~dz.-e, zobaczy

seek

sought

sought

szuko, staro s*

W je iyko b ce p i

echo (rowerem,
konno)

pow.edz-e, mwi

'.a pccz-3*- :

ioowoftsowofcr*

387

W IE L K A K A W M i i

soll
send

' -

sold
sont

sold

sprzedaw a

sent

wysya
ustaw ia, nastawia,

sot

sot

sow

sewed

shoke

shook

shine

shone

sot

u k a d a , ustanawio

sewn (sewed)

szy

shaken

potrzsn

shone

wieci

shot

strzela

shoot

shot

show

showed

shown

pokazyw a

shrink

shrank

shrunk

kurczy, skuli si

shut

shut

shut

zam yka

Sing

sang

sung

piew a

sit

sat

sat

siad a, sadza

sleep

slept

slept

spa

slide

slid

slid

w suw a, osuwaC si

smell

Smelt (smelled)

sm elt (smelled)

w c h a , pachnie

sow

sowed

sown (sowed)

sia

speak

spoke

spoken

m w k

spell

spelt (spelled)

spelt (spelled)

lite ro w a

spend

spent

spent

388

''wviMinwanyi I,

rozm a w ia

spdza (czas),
w yd a w a (pienidze)

C Z A S O W N IK I NIEREG ULARNE

stonk

stunk

sinke

struck

struck

y^or

sw orn

sworn

przysiga, k!q

iWOP

sw ept

swept

zam iata

v//im

sw am

swum

pywa

*,wing

sw ung

swung

koysa si, huta si

tokn

tool-

taken

bra

lnach

ta u g h t

taught

uczy kogo

fnor

tore

torn

rwa, rozerwa

leli

told

to ld

powiedzie, opow iada

think

th o u g h !

thought

myle

throw

threw

throw n

rzuca

Ihruit

thrust

thrust

pchn

u n d e rsto o d

understood

rozumie

understand
woke

w oke

flink

mierdzie
uderza, atakow o,
strajkowa

woken
mie na sobe, nosi

/ wem

w ore

wwnp

wnpt

writ

wet (wetted)

win

w on

w orn

(ubranie, okulary)

nakrca. now*|O.
w ind
w rit

wound
wrote

w ound
written

zawi{O

ptso

INDEKS
c o u ld 2 4 6 - 2 4 9
c o u n ta b le no uns 19
a / an - przedim ek n ie o kre lo n y 1 2 - 1 4
able to 2 4 7 - 2 5 0
adjectives - p rzym iotn iki 6 6 - 74 , 145
adverbs - przyswki 7 5 - 8 5

czas Future C o n tin u o u s 2 3 6 - 2 3 9


czas Future P erfect 2 4 0
czas Future P erfect C o n tin u o u s 242
czas Future S im p le 2 2 3 , 2 2 5 , 2 2 7 , 2 3 1 , 237

a fte r 115, 120, 142, 2 1 5

262, 26 5, 276, 284, 302

a ll 99

czas Past C o n tin u o u s 1 8 9 - 192, 2 6 5 , 289,

a lre a d y 20 2 - 20 7

313-314

a lth oug h 3 3 8

czas Past P erfect 2 1 4 - 2 1 6 , 2 2 1 , 2 6 5 , 293,

alw ays 198

306,3 08,3 13-314,332,352

anoth er 106 - 110

czas Past P erfect C o n tin u o u s 2 1 1 , 219, 221,

a n y 93 - 94

265, 3 0 6 ,3 1 3 - 3 1 4

a ro u n d 131 - 132

czas Past S im ple 1 7 9 - 1 8 2 , 187, 192, 195,

articles - a / an / the 9 - 1 4
as ... as 71 - 72, 80

2 0 2 , 2 0 5 , 2 1 5 - 2 1 6 , 2 6 5 , 280, 308,313

a t 115, 1 2 5 - 1 2 6

- 3 1 4 , 352

auxiliary verbs - czasow niki po siko w e 3 8

czas Present C o n tin u o u s 1 6 9 - 176, 189, 192,


227, 233, 237, 287
czas Present P erfe ct 1 18 , 1 9 5 - 2 0 5 , 211,
216, 2 2 1 ,2 6 5 , 293

czas Present Perfect C o n tin u o u s 1 18, 208 - 211,


bare infinitive 6 0 , 22 3, 2 4 6 , 3 4 0

221,265,277

be - czasownik posikowy 3 8 , 42 - 45 , 170, 189


before 120

czas Present S im p le 1 6 2 - 2 6 5 ,

1 74

179, 2 3 3 , 2 6 5 , 2 7 8

behind 124, 130

c z a s o w n ik - fo rm y 3 7

better (you'd better) 3 4 0 - 341

c z a s o w n ik i fra z o w e 5 4 - 5 5

bezokolicznik 5 9 - 60 , 160

c z a s o w n ik i m o d a ln e 6 0 , 2 4 6 - 2 6 2 , 264, 302,

bezokolicznik - czasowniki z bezokoliczn ikie m


59
bezokolicznik - fo rm y czasow nika

37

both 106, 1 0 8 - 1 0 9

304, 306, 310


c z a s o w n ik i p o s ik o w e 3 8 - 4 7
c z a s o w n ik i z b e z o k o lic z n ik ie m 59
c z a s o w n ik i z fo r m -in g 5 8

by 121, 124, 130

c z a s o w n ik i z fo r m -;n g lu b z bezokolicznikiem
60
c z a s o w n ik i z p rz y im k a m i 141 - 145

calculations 157
con 247 - 24 9, 2 5 4 , 26 5
can't 254

cardinal numerals 1 49 collective nouns 21


comparative 67
conditional sentences
390

- 176,

151

299

dla
PPc*q ^ u jq c y c h j zoaw ansow anych

defining relative clauses 3 2 2


definite article the 9
demonstrative determiners 1 13
demonstrative pronouns 1 1 3
despite 3 3 8

INDEKS

determiners 8 6 , 9 0 , 1 0 6 , 113
distributive determ iners 1 0 6
distributive pronouns 106
do - cza so w n ik p o siko w y 3 8 - 3 9 , 162
do i moke - p o r w n a n ie 5 2

I
if only 3 1 4

imperatives 1 5 9 - 1 6 0
In 1 1 5 - 1 1 6 , 1 2 4 - 1 2 5
in case 3 1 0
in spite o f 3 3 8
indefinite article a / an 1 2 - 1 4

E
each 9 3 , 9 8
echo questions 3 4 8
either 1 0 6 , 1 0 8
e ith e r ... or 1 0 8
even though 3 3 8
ever / never 1 9 8
every 9 3

indefinite pronouns 102 - 103


infinitive 3 7 , 5 8 - 5 9
-ing - czasow niki z form q -ing 5 8
-in g - form y czasow nika 3 7 , 1 6 9 - 1 70,
1 8 9 - 190, 2 0 8 , 2 1 9 , 2 3 6 , 2 4 2

intensive pronouns 1 1 0 - 1 1 1
interrogative pronouns 104
intransitive verbs 2 7 7
in w e rsja czaso w nika 351 - 3 5 2

irregular verbs 3 8 5 - 3 8 9
F
few / a fe w 9 3 , 9 6 , 3 4 4
for 1 1 8 , 1 9 7

J
Iust 2 0 2 - 2 0 3

form a d z ie r a w c z a 's 3 4 - 3 5

from 1 2 0
Future Continuous 2 3 6 - 2 3 9

Future Perfect 2 4 0
Future Perfect Continuous 2 4 2

konstrukcja z o f - w yraan ie przynalenoci 3 5

Future Simple 2 2 3 , 2 2 5 ,2 2 7 , 2 3 1 , 2 3 7 , 2 6 2 ,

kw antyfikatory 93

265, 276, 284, 302

G
lately 199
gender 3 2

let 159

g e n itiv e 's 3 4 - 3 5

ticzba m noga - rzeczowniki posiadajce tylko

gerund 3 7 , 5 8 , 2 3 6 , 2 4 2
go in g to 2 2 7 - 2 3 3 , 291

liczb m nog 2 9 - 3 0
liczba mnoga rzeczownikw 1 9 - 2 4
liczba m noga rzeczownikw - rzeczowniki
niepoliczalne 2 3 - 24

liczba m noga rzeczownikw - rzeczowniki


policzalne 21

have - czasownik posikow y 46 - 48 , 195, 214

liczba m noga rzeczownikw obcego

have i have g o t - po r w n a n ie 48

pochodzenia 2 7 - 2 8
liczba m noga rzeczownikw zoonych 28

have to 2 5 4 - 25 5

high (it's high time) 342


however 3 3 8

liczebniki 149 - 157


liczebniki - dziaania matematyczne 157

d la p o c z tk u j c y c h i z a a w a n s o w a n y c h
w w w . ie z y lc io b e e . p l

391

o k re ln ik i rozdzielcze 1 0 6 - 1 0 8
liczebniki gw ne 149 - 151
liczebniki porzdkow e 153 - 154
liczebniki w ielokrotne 156
liczebniki w ielorakie 156

lifte / a liftle 96

o k re ln ik i w ska zu j ce 113

on 1 1 5
ordinal numerals 14 9 - 151
other(s) / the others 10 6 - 107
ought to 2 4 6 , 2 6 0
over 1 3 0

<2

! < !!

make i do - porw nanie 52


many 93 , 95
may 251 - 2 5 2 , 265
might 251 - 2 5 2 , 265
mixed conditionals 30 8
modal verbs 60, 24 6 - 2 6 2 , 2 6 4 , 3 0 2 , 3 0 4 ,

passive voice 276 - 2 7 7


Past Continuous 1 8 9 - 1 9 2 , 2 6 5 , 289,
313-314

past participle 3 7 , 4 8 , 19 5, 21 4, 2 4 0 , 276,


306

306,310
m ow a zalena - pytania 269
m o w a zalena - tryb rozkazujcy, sugestie,

Past Perfect 2 1 4 - 2 1 6, 2 2 1 , 2 6 5 , 293, 306,


3 0 8 , 313 - 314, 332, 352

Past Perfect Continuous 21 1, 2 1 9 , 221, 265,

propozycje 271
m ow a zalena - zdania twierdzce 26 7 - 2 6 8

much 93, 95
multiplicative numerals 156
must 25 4 - 2 5 5 , 257
mustn't 257

N
nastpstwo czasw 264 - 2 6 5

need 257
needn't 257
neither 93, 106
neither ... nor 108
never / ever 197

306, 3 1 3 - 3 1 4

Past Simple 1 7 9 - 182, 18 7, 19 2, 195, 202,


2 0 5 , 2 1 5 - 2 1 6 , 2 6 5 , 2 8 0 , 308,
3 1 3 - 3 1 4 , 352

personal pronouns 86 - 87
phrasal verbs 5 4 - 5 5
possessive determiners 9 0 - 9 1
possessive pronouns 9 0 - 9 1
Present Continuous 16 9 - 17 6, 189, 192, 227,
233, 237, 287

Present Perfect 1 1 8 , 1 9 5 - 2 0 5 , 2 1 1 , 2 1 6 ,
2 2 1 . 2 6 5 , 293

Present Perfect Continuous 118, 20 8 - 2 1 1 ,


2 2 1 .2 6 5 , 277

Present Simple 162 - 2 6 5 , 174 -

no 99

non-defining relative clauses 3 2 3


none 99
nouns 1 9 - 3 5

numerals 149 - 157

1 76,

233, 2 6 5 ,2 7 8

prepositions 11 5 - 1 2 6
prepositions of movement 1 2 4 126
prepositions of place 124 - 12 6
prepositions of time 1 1 5 - 1 1 7
pronouns 86 - 8 7 , 9 0 , 1 0 2 , 104, 106, 110,
113-114

provided 2 9 8 , 3 1 0
object pronouns 87

p rz e d im e k - uycie 9 - 2 0

okrelnik dzierawczy 90

p rz e d im e k n ie o kre lo n y a / an 1 2 - 1 4

okrelnik ilociowy

93

p rz e d im e k o kre lo n y the 9
p rzyim ki 1 15 - 12 6

d ' pocz<J,ltU|qcych , zaawansowanych

179,

rze czo w n iki z p rz y im k a m i 1 3 8 - 14 0

przyimki czasu 1 1 5 - 1 2 1

rze czo w n iki z o o n e - liczb a m n o g a 2 8

przyimki kierunku 1 2 4 - 1 2 6
przyimki miejsca 1 2 4 - 1 2 6
przymiotnik - kolejno w z d a n iu 73
przymiotnik - stopie najwyszy 6 9

przymiotnik - stopie niszy i najniszy 71


przymiotnik - stopie wyszy 6 7
przymiotnik - sto p n io w a n ie n ie re g u la rn e 70
przymiotnik - sto p n io w a n ie proste i op isow e
67
przym iotniki z przyim ka m i 145
przynaleno - fo rm a dzieraw cza 's 3 4

35

say w m o w ie zalenej 2 7 3
sequence of tenses 2 6 4 - 2 6 5
shall 2 2 5
should 260, 3 1 0
since 11 5, 118, 197
so 8 4

przynaleno - kon strukcja z of 35

some 9 3

przyswek - fo rm a 75

sto p ie najwyszy p rz y m io tn ik a 6 9

przyswek - rola i pozycja w zda niu 78

sto p ie niszy i na jniszy p rz y m io tn ik a 71

przyswek - sto p n io w a n ie 8 0

sto p ie wyszy p rz y m io tn ik a 6 7

przyswek z czasow nikam i look, feel 82

s to p n io w a n ie - p rz y m io tn ik 6 7 - 70
s to p n io w a n ie przys w ka 8 0
s tro n a b ie rn a - c z a so w n iki say, believe, suppose
295

stro n a b ie rn a - czasy c i g e 2 8 7
stro n a b ie rn a - czasy perfect 2 9 3

quantifiers 93 - 100
uestion tags 346

stro n a b ie rn a - czasy proste 2 7 8 - 2 8 4


stro n a b ie rn a - get + im ie s w 2 9 7
stro n a b ie rn a - going to 291

rather (I'd rather) 78, 3 4 0


recently 199
reciprocal pronouns 110 - 111
reflexive pronouns 1 1 0 - 1 1 1
relative clauses 31 7 - 32 5
relative pronouns 114
repeating numerals 156
reported speech 2 6 4 - 2 7 3
rodzaj rzeczow nika 32
rodzaj eski rzeczow nikw - tw orzenie 32
rzeczownik - liczba m n o g a 19 - 24
rzeczownik - ro dzaj 32
rzeczownik - tw orzenie ro d z a ju eskiego 32
rzeczowniki n ie p o licza ln e 2 3 - 2 4
rzeczowniki ob ce g o p o ch o d ze n ia - liczba
m n oga 27 - 28
rzeczowniki po licza lne

21

rzeczowniki p o sia d a j ce ty lk o liczb m n o g

subject pronouns 8 6 - 8 7
such 8 3 , 113
superlative 6 9
suppose 3 10
szyk z d a n ia 3 2 6

T
tell w m o w ie zalenej 2 7 3
than 71
the - p rz e d im e k o k re lo n y
there is / there are 3 4 4
though 338
through 133
to 128
towards 133

try b ro zka zu j cy

czaso w nik let 159

try b ro zka zu j cy

p rz e c z e n ia 16 0

try b ro zka zu j cy

tw ie rd z e n ia 16 0

29-30

ie z y k i o b c e . p l

d lo p o cz tk u j c y c h i z a o w a n o w o n y e h

L, < ; , T V K J ( K N<5' i t 5 K , G O

z
u

z a d a n ia w a ru n k o w e - typ d ru g i 303

uncountable nouns 23 - 24
under 130
unless 3 11
until 120
used to 187
unmarked plural 29

z a im e k d z ie r a w c z y 9 3 - 9 9
z a im e k ilo c io w y 8 6 - 8 7
z a im e k o so b o w y 8 6 - 8 7
z a im e k o so b o w y w fu n k c ji d o p e n ie n ia 87
z a im e k o so b o w y w fu n k c ji p o d m io tu 8 6
z a im k i e m fa ty c z n e 1 10
z a im k i n ie o k re lo n e 1 02
z a im k i p y ta jn e 104

z a im k i ro z d z ie lc z e 106

verb complementation 59 - 63
verbs 3 7 - 6 2

z a im k i w s k a z u j c e
z a im k i w z a je m n e

1 13
110

z a im k i w z g l d n e 1 1 4
z a im k i zw ro tn e 1 1 0
z d a n ia o k o lic z n ik o w e ce lu 3 3 4

z d a n ia o k o lic z n ik o w e c z a s u 3 2 9

who 3 1 6 - 3 1 7
whom 3 1 6 - 3 1 7

z d a n ia o k o lic z n ik o w e m ie js c a 331

whose 3 1 6 - 3 1 7

z d a n ia o k o lic z n ik o w e p rz y z w o le n ia

will 223 - 2 2 5 , 231, 23, 236, 262


wish 313

z d a n ia o k o lic z n ik o w e p o r w n a n ia 338

though,
although, however, despite, in spite of 338

-339
z d a n ia o k o lic z n ik o w e sku tk u (w yn iko w e) 336
z d a n ia o k o lic z n ik o w e sp o so b u 3 3 2

z d a n ia p rz y d a w k o w e - sp jn ik i

yet 202

where, why,

what 321
z d a n ia p rz y d a w k o w e - z a im k i w zg l d n e

who

(whom), which, that, whose 3 1 7


z d a n ia p rz y d a w k o w e defining 3 2 2
z d a n ia p rz y d a w k o w e non-defining 3 2 3
z d a n ia w a ru n k o w e - m ie s z a n e 3 0 8
z d a n ia w a ru n k o w e - sp jn ik i

in case , suppose,

provided 3 1 0
z d a n ia w a ru n k o w e - typ p ie rw sz y 3 0 2
z d a n ia w a ru n k o w e - typ trze ci 3 0 6
z d a n ia w a ru n k o w e - typ ze ro w y 3 0 0
zero

394

d l a p o c z t k u j c y c h z o o w a n SOw o n y c h

article 1 5 - 1 6

You might also like