POLITECHNIKA RZESZOWSKA

Wydzia Budownictwa, Inynierii rodowiska

i Architektury
Zakad Infrastruktury i Ekorozwoju

Referat z przedmiotu:
Technologie proekologiczne
Temat: Wykorzystanie biomasy

Prowadzcy:
Mgr in. Sabina Kordana

Wykonaa:
Weronika Kosiba

Rok akademicki 2015/2016

Spis treci
1.

Wstp................................................................................................................ 3

2.

Cel referatu........................................................................................................ 4

3.

Charakterystyka biomasy...................................................................................... 4

4.

Metody przetwarzania biomasy.............................................................................. 8

4.1. Gazyfikacja....................................................................................................... 9
4.2. Piroliza.......................................................................................................... 10
4.3. Spalanie......................................................................................................... 11
4.4. Wspspalanie biomasy z wglem..........................................................................12
4.5. Kogeneracja.................................................................................................... 13

5.

Rodzaje biomasy................................................................................................ 15
5.1.

Biomasa staa.............................................................................................. 15

5.1.1.

Drewno................................................................................................... 15

5.1.2.

Roliny z upraw energetycznych....................................................................17

5.1.3.

Soma..................................................................................................... 18

5.2.

Biopaliwo cieke........................................................................................... 18

5.3.

Biopaliwo gazowe......................................................................................... 19

6.

Sposoby wykorzystania biomasy...........................................................................20

7.

Korzyci wykorzystywania biomasy.......................................................................21

8.

Wady............................................................................................................... 23

9.

Podsumowanie.................................................................................................. 24

1. Wstp
Wedug Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE biomasa to
ulegajca biodegradacji cz produktw, odpadw lub pozostaoci pochodzenia
biologicznego z rolnictwa (cznie z substancjami rolinnymi i zwierzcymi), lenictwa
i zwizanych dziaw przemysu, w tym rybowstwa i akwakultury, a take ulegajca
biodegradacji cz odpadw przemysowych i miejskich.
Biomasa jest rdem energii, ktrego gama zastosowa ronie z roku na rok.
Stosowanie biomasy do ogrzewania pomieszcze i ciepej wody uytkowej jest jednym
z nich. W istocie jest to naprawd powrt do sposobw stosowanych przez tysice lat do
ogrzewania pomieszcze, gotowania czy podgrzewania wody. To rdo energii zostao
jednak wyparte przez wgiel, gaz ziemny czy rop naftow, charakteryzujce si wysz
wartoci opaow, prostszym magazynowaniem i lepsz zdolnoci transportow [8].
2

Jednak w obliczu wzrostu zapotrzebowania na energi w krajach na caym wiecie

oraz pogbiajcego si zanieczyszczenia rodowiska, majc na wzgldzie dobro przyszych
pokole nowe pozyskiwanie surowcw do produkcji energii elektrycznej oraz cieplnej wie
si zastpowaniem paliw kopalnych, odnawialnymi nonikami energii. W szczeglnoci
biomas sta, ktra oprcz niezaprzeczalnych efektw ekologicznych w skali globalnej, ma
ogromne znaczenie w wymiarze spoecznym, szczeglnie istotne w warunkach polskich.
W odrnieniu od naszych przodkw, obecnie dysponujemy nowoczesnymi technologiami,
kotami oraz urzdzeniami o wysokiej sprawnoci, dziki ktrym spalanie biomasy nie
emituje ogromnej iloci zanieczyszcze do atmosfery. Drewno jest kompaktowane do
mniejszych objtociowo form przez co rwnie zdolno magazynowa i transportowa
znacznie si polepsza.
Biomasa jest jednym z najbardziej obiecujcych rde energii odnawialnej w Polsce
przez wzgld na due zasoby biomasy. Wykorzystujc j szerzej moliwe bdzie wypenienie
zobowiza wobec Unii Europejskiej polegajce na zwikszeniu udziau wykorzystania
energii ze rde odnawialnych.
Biomasa jest w stanie zastpi chociaby czciowo konwencjonalne rda energii,
ktrych zasoby wyczerpuj si i dlatego ich cena wzrasta [8]. Biomasa moe by rwnie
stosowana podczas procesu wspspalania, dziki kogeneracji kilku paliw lub uytkowana
w systemach przemysowych funkcjonujcych przy tartakach, zakadach meblarskich
i celulozowo-papierniczych, ktre produkuj par technologiczn lub ciepo na potrzeby
produkcyjne. Sektor przemysu drzewnego wykorzystuje od dawna odpady drzewne
powstajce w procesach przerbki drewna.
Wraz z postpem technologii na wiecie, jak i w Polsce powstaj nowe sposoby
wykorzystania biomasy. Jednym z nich jest wytwarzane z biomasy geowkniny do
umacniania poboczy, wkien choncych pot czy rodkw higieny osobistej. S to
przykadowe materiay, ktre powstan w ramach projektu "Zastosowanie biomasy do
wytwarzania polimerowych materiaw przyjaznych rodowisku".

2. Cel referatu
Celem referatu byo przyblienie zagadnie zwizanych z wykorzystaniem
odnawialnych rde energii w formie biomasy. W niniejszym opracowaniu bliej opisano
metody przetwarzania biomasy, wystpujce rodzaje biomasy oraz ich wykorzystanie.

3. Charakterystyka biomasy
Biomasa stanowi trzecie, co do wielkoci na wiecie, naturalne rdo energii. Rola
odnawialnych rde energii w Polsce, po przyjciu proekologicznych dokumentw

politycznych i rozwiza prawnych, stale wzrasta i jest wycelowana gwnie na

wykorzystanie biomasy. Biomas mona podzieli na paliwa stae, cieke i gazowe [16].
Tabela 1. Moliwoci energetycznego wykorzystania biomasy [16]

Biopaliwa stae

Biopaliwa gazowe

pozostaosci z
rolnictwa: soma
zb, rzepaku,
ety
drewno opaowe:
scinki, kora,
wiry, zrebki,
trociny
odpady z
produkcji
zwierzecej
osady sciekowe
odwodnione
rosliny
energetyczne
drzewiaste i
trawiaste

biogaz rolniczy z
fermentacji
gnojowicy
gaz drzewny
gaz wysypiskowy
biogaz z
fermentacji
osadw
sciekowych
biogaz z
fermentacji
odpadw
przetwrstwa
spoywczego

Biopaliwa cieke
biodiesel - olej
rzepakowy
etanol
metanol
biooleje
oleje po
smaeniu z
placwek
ywienia
zbiorowego

Biomasa czyli masa materii organicznej zawarta w organizmach zwierzcych lub

rolinnych okrelonej przestrzeni powstaje w wyniku reakcji fotosyntezy [7].
Biomasa jako nonik energii
Spalanie biomasy lub produktw jej rozkadu jest wykorzystywane do produkcji
energii cieplnej, ktra moe by przetworzona na inne rodzaje energii. Ilo wyzwolonej
energii podczas spalania zaley od proporcji skadnikw chemicznych oraz zawartoci
wilgoci, czyli gwnego czynnika determinujcego warto opaow. Zawarto ta zmienia
si w zalenoci od rodzaju i okresu pozyskiwania i sezonowania (moe waha si od 10% do
a 60%). Pod wzgldem jakociowym zarwno wgiel jak i biomasa jest taka sama. Rnice
wystpuj w udziaach poszczeglnych pierwiastkw i zwizkw chemicznych. Inna jest
zawarto nastpujcych pierwiastkw: wgiel, wodr, azot, tlen oraz siarka. Zawarto
rednia wgla w biomasie jest dwa razy mniejsza ni w wglu kamiennym, a tlenu jest w niej
rednio cztery razy wicej. Du zalet biomasy jest mniejsza zawarto siarki i azotu.
Konsekwencj takiego skadu biomasy jest wysoka zawarto czci lotnych (80%) i jej
wysoka reaktywno [5].
Tabela 1. Porwnawcza analiza techniczna i elementarna biomasy i wgla kamiennego [5]

Soma

Soma

Drewno

ta
10-20

szara
10-25

bez kory
5-60

70-80

70-80

%
%
%
%
%
%
%
%
%

5
45-48
5-6
36-48
0,97
0,3-0,6
0,05-0,2
1,3
0,5

MJ/kg

Skadnik

Miara

Wilgo
Czci
lotne
Popi
C
H
O
Cl
N
S
K
Ca
Ciepo
spalania
Gsto
Temp.
topnienia

Wgiel

Zrbki

Kora

Wierzba

20-50

45-65

50-60

kamienny
5-10

>70

76-86

69-77

>70

25-40

3
43-48
5-6
36-48
0,14
0,3-0,6
0,05-0,2
0,7
0,1

0,4-0,5
48-52
6,2-6,4
38-42
0,01-0,03
0,1-0,5
<0,05
0,02-0,05
0,1-1,5

0,8-1,4
47-52
6,1-6,3
38-45
0,02
<0,3
<0,05
0,02
0,04

3,5-8,0
48-52
4,6-6,8
24,3-42,4
0,01-0,03
0,3-0,8
<0,05
0,1-0,4
0,02-0,08

1,1-4,0
47-51
5,8-6,7
40-46
0,02-0,05
0,2-0,8
0,02-0,1
0,2-0,5
0,2-0,7

8,5-11
76-87
3,5-5
2,8-11,3
<0,1
0,8-1,5
0,5-3,1
0,003
4-12

17,4

17,4

18,5-20

19,2-19,4

18-23

18,4-19,2

26-28,3

kg/m3

100-170

100-170

390-640

250-350

320

120

1100-1500

st. C

800-1000

800-1000

1300-1700

1000-1400

1400-1700

n.o.

1100-1400

Wilgotno wilgotno bezwzgldna drewna iglastego wynosi od 100 do 150%,

drewna mikkiego liciastego 80-120% natomiast twardego liciastego 55-65%. Podzia
drewna w zalenoci od wilgotnoci:

mokre <70%,

wiee 25-70%,

zaadowczo-suche 13-20%.
Podczas skadowania na powietrzu drewno po okoo 1,5 do 2 lat (bez wpywu

czynnikw atmosferycznych) uzyskuje wilgotno od okoo 18 do 20% (minimalnie do 13%).

Wilgotno wynoszc 8% mona uzyska tylko w ramach sztucznego suszenia
instalacjami suszarniczymi. Po ciciu drzewa drewno zaczyna zmniejsza swoj wilgotno
a do osignicia stanu rwnowagi [5]. Wilgotno wpywa rwnie na technologi spalania,
transport oraz magazynowanie biomasy.
Ciepo spalania okrela ilo energii, jaka zostaje uwolniona z paliwa w chemicznym
procesie spalania (oksydacji) na skutek czenia si tlenu zawartego w powietrzu z palnymi
skadnikami paliwa [8]. Dla drewna i somy palnymi skadnikami s wgiel i wglowodory
powstae podczas rozkadu skadnikw drewna podczas spalania.
Warto opaowa inaczej nazywana warto kaloryczna jest to ciepo spalania
pomniejszone o straty ciepa na podgrzanie i odparowanie wody. Niekorzystn cech biomasy
jest jej wysoka i zmienna zawarto wilgoci. Zaley ona od rodzaju, okresu pozyskiwania
5

i sezonowania biomasy, moe si waha od 10% do nawet 60%. Warto opaowa w bardzo
duym stopniu zaley od wilgotnoci, poniewa im suchsze paliwo tym mniej wody bdzie
musiao zosta odparowane w procesie spalania i tym efektywniejszy bdzie proces. Gwnie
z tego powodu ilo pozyskiwanej energii jest mniejsza w porwnaniu do paliw
konwencjonalnych.
Gsto zawarto wilgoci w drewnie wpywa rwnie na gsto drewna. Dlatego
dla porwnania gsto rnych rodzajw drewna podaje si dla standardowej zawartoci
15%. Na gsto ma rwnie wpyw gatunek drzewa.
Warto opaowa drewna zaley od zawartoci wilgoci i dla suchej masy organicznej
drewna o przecitnym skadzie chemicznym wynosi okoo 18 400 kJ/kg. Warto opaowa
liczona na objto paliwa wzrasta ze wzrostem gstoci paliwa.
Zawarto czci lotnych drewno i soma zawieraj due iloci czci lotnych,
czasem nawet do 85%. Proces spalania skada si dla nich z etapw: suszenia, przemiany w
wgiel drzewny z wydzieleniem frakcji lotnych, spalania wgla drzewnego.
Substancje mineralne w biomasie gwnymi budulcami tkanek rolinnych s
zwizki organiczne. Organiczna materia formuje si w struktury celulozy (40 do 50%),
ligniny (20-30%), substancji biakowych, tuszczy i olei tuszczowych, woskw, ywic czy
kutyny [5].
Wykorzystanie biomasy do celw energetycznych wie si z przezwycieniem
pewnych barier [2].

Waciwoci fizykochemiczne
stosunkowo niskie i zrnicowane ciepo spalania ( na jednostk masy)
due zrnicowanie zawartoci wilgoci zalene od rodzaju biomasy i okresu
jej sezonowania (do 50%)
wysoka zawarto czci lotnych problemy w kontrolowaniu spalania,
dokadnie zmieniajce si warunki zaponu i spalania
trudnoci w dozowaniu paliwa wynikajce z postaci biomasy
dua powierzchnia skadowania i trudnoci z transportem wynikaj z maej
gstoci nasypowej
trudnoci w utrzymaniu jakoci paliwa na staym poziomie
nisza warto opaowa
dua zawarto zwizkw alkaicznych takich jak: potas, fosfor, wap, a w
przypadku rolin jednorocznych dua zawarto chloru moe prowadzi do
narastania agresywnych osadw w kotle
Bariery ekonomiczne
koszty pozyskiwania jednostki masy
koszty transportu
Bariery techniczne
odpowiednie technologie i rozwizania techniczne dla indywidualnego zuytkowania
biomasy

Rysunek 1. Bariery zwizane z wykorzystaniem biomasy [2]

Wikszo tych problemw mona unikn poprzez zwikszenie gstoci biomasy

oraz poprzez technologie przetwarzania z wglem jako stabilizatorem procesu.

4. Metody przetwarzania biomasy

Biomasa moe by wykorzystana energetycznie na wiele sposobw midzy innymi
przez bezporednie spalanie w odpowiednich kotach, zgazowanie biomasy oraz spalanie gazu
w silnikach spalinowych, wspspalanie z konwencjonalnymi nonikami energii (np. wgiel),
produkcj biopaliw ciekych przez fermentacj czy estryfikacj. Na rysunku 2 przedstawiono
klasyfikacj metod przetworzenia biomasy na paliwa.

Rysunek 2. Podzia metod przetwarzania biomasy na paliwa: stae, cieke i gazowe [11]

Tak przetworzona biomasa nabywa wiele pozytywnych cech, takich jak: zwikszenie
koncentracji energii, ujednorodnienie, usunicie odorw, zwikszenie udziau podanych
skadnikw i jednoczesne pozbycie si szkodliwych lub balastowych [11]. Biopaliwo
uzyskane w wyniku przetwarzania biomasy moe by wykorzystane w energetyce,
komunikacji, rolnictwie, budownictwie czy przemyle. Biopaliwo mona rwnie
przeksztaci na inne formy energii np. ciepln, mechaniczn lub elektryczn. Jednoczesne
wytwarzanie dwch lub trzech postaci energii w jednym miejscu nazywa si odpowiednio
kogeneracj oraz trigeneracj i poprawia znacznie sprawno produkcji energii. W procesach
oraz technologiach przetwarzania biomasy stosuje si rozkad: bakteryjny, termiczny,
fermentacyjny, hydrolityczny, mechaniczny czy inne [10].
4.1. Gazyfikacja
Gazyfikacja biomasy to proces poprzedzajcy spalanie w silnikach i kotach, dziki
ktremu moliwe jest przetwarzanie biopaliw staych w gaz [17].

Rysunek 3. Sposoby wykorzystania gazu ze zgazowania

Zgazowanie to zamiana substancji zawierajcej pierwiastek wgiel w gaz, w wyniku

tego procesu otrzymuje si gaz syntezowy (o skadzie tlenek wgla, dwutlenek wgla atom
wodoru, metan) oraz pozostao mineraln czyli popi [15].
Produkty uboczne (kondensujce si lotne i cieke substancje smoliste) powstaj w
zalenoci od sposobu realizacji procesu. Wytworzony synagaz wykorzystywany jest do
produkcji energii elektrycznej i/lub energii cieplnej. Moe by rwnie traktowany jako
substrat do dalszej produkcji chemicznej [6].
Powstay gaz moe by wykorzystywany w maszynach, wykonujcych prac
mechaniczn, ale take kuchenkach gazowych czy w turbinach, sucych do produkcji
elektrycznoci i ciepa [17].
Procesowi

zgazowania

mona

podda

drewno,

torf,

odpady

komunalne

i przemysowe, mieszank odpadw komunalnych, wgla czy inne, proces ten jest
wykorzystywany gdy paliwo sprawia trudnoci w czasie spalania przez wzgld na
heterogeniczno, budow czy waciwoci. Zgazowanie biomasy przebiega przez kilka stref:
suszenia, pirolizy, spalania, redukcji, czasem reforming czci lotnych oraz zgazowanie staej
pozostaoci wglowej [6].
Skad gazu syntezowego zaley od skadu paliwa, wielkoci zgazowanych czstek,
czynnika gazujcego, parametrw reakcji (cinienia, temperatury, zawartoci wilgoci),
konstrukcji reaktora [6].
Do gwnych zalet procesu gazyfikacji mona zaliczy jej wysok efektywno
sigajca na razie 35% (w przyszoci moliwe e wzronie do 45-50%) podczas gdy
efektywno maych i rednich urzdze do spalania wynosi nie cae 15-20% [3].

4.2. Piroliza
Piroliza to proces przeprowadzany w temperaturze ponad 600 stopni C bez dostpu
powietrza, w ktrym czsteczki zwizkw chemicznych o duej masie czsteczkowej s
rozszczepianie na czsteczki mniejsze [17].
Pirolityczny termiczny rozkad biomasy jest procesem bardzo zoonym. Podczas
niego wzajemnie nakadaj si na siebie reakcje dehydratacji czyli odwodnienia,
izomeryzacji, aromatyzacji, zwglenia, utlenienia oraz towarzyszce reakcje wtrne takie jak
kraking, termiczny rozkad wody do gazu wodnego, reakcje syntezy syngazu i kondensacji.
Produktami w zalenoci od parametrw technologicznych (gwnie temperatury, obecnoci
wody, tlenu i gazw oraz szybkoci jej wzrostu) s: para wodna, smoy, tlenki wgla,
wglowodory alifatyczne i aromatyczne, wodr i wgiel, polimery [11].
Piroliza to technologia, znajdujca si dopiero we wczesnym stadium rozwoju.
Produktem tego procesu jest cieke biopaliwo (bioolej lub olej pirolityczny), ktry jest
zoon mikstur utlenionych wglowodorw. Piroliza posiada wiksz ni w przypadku
spalania i gazyfikacji atwo transportowania produktu wyjciowego, dziki czemu moliwe
jest ograniczenie kosztw transportu.
Rozrnia si piroliz konwencjonaln, szybk oraz byskawiczn, w zalenoci od
warunkw przebiegu tego procesu. Proces pirolizy przebiega nastpujco: najpierw paliwo
suszy si do wilgotnoci poniej 10%, nastpnie biomas mieli si na bardzo mae czsteczki,
aby zapewni szybki przebieg reakcji, kolejnym etapem jest reakcja pirolizy, w kolejnej fazie
wydzielane s produkty stae, a do ostatniego etapu czyli schadzania i gromadzenia biooleju [3].
Proces pirolizy biomasy rozpoczyna si od temperatury 200 stopni C, lecz moe siga
nawet temperatury plazmy. W jego wyniku powstaje wgiel drzewny i gazy pirolityczne. W
temperaturze pokojowej z gazu wykrapla si okoo 30 procent wagowych mieszaniny olejw,
alkoholi, wglowodorw u innych zwizkw organicznych [10].
Piroliza i zgazowanie s procesami przyszociowymi przez wzgld na moliwo
spalania pozyskanego gazu w silnikach gazowych lub turbinach bd zaopatrywania ogniw
paliwowych [16].

10

4.3. Spalanie
Proces spalania uywany jest najbardziej rozpowszechniony i najprostsz form
pozyskiwania energii z biomasy do wytwarzania ciepa jak i energii elektrycznej. Biomasa
moe by spalana we wszystkich stanach skupienia [17].
Konstrukcja instalacji oraz warunki w jakich bdzie spalana biomasa s zalene od
rodzaju biomasy. Krytyczna warto opaowa samopodtrzymujcego si spalania wynosi 6,8
MJ/kg, dodatkowo do zainicjonowania spalania, biomas naley podgrza do temperatury
zaponu. Ze wzgldu na zmienne wartoci opaowe, temperatury zaponu oraz waciwoci
rnych form biomasy konstrukcja kotw i palnikw te jest rnorodna. Biomas mona
spali bezporednio lub uszlachetni ni wgiel, poniewa zawarto w siarki i pyu
w biomasie jest bardzo niska i waha si od 1% do tylko 0,01% [10]. Spalanie to reakcja
chemiczna midzy paliwem, a tlenem w ktrej powstaje dwutlenek wgla i woda oraz
wydziela si ciepo [12].
Efektywne spalanie drewna powinno przebiega w trzech nastpujcych fazach [12]:

suszenia (odparowanie wilgoci) oraz nagrzanie,

odgazowanie i spalanie gazu drzewnego termiczny rozkad paliwa oraz spalenie

wydzielonych czci lotnych,

dopalania gazu karbonizatu.

Efektywno przebiegu procesu spalania zalena jest od iloci dostarczanego

powietrza, wilgotnoci i gstoci paliwa [12]. Spalane mog by rne rodzaje biomasy
midzy innymi drewno kawakowe, zrbki, trociny, soma i inne. Charakterystyczne
waciwoci fizyko-chemiczne biomasy warunkuj stosowanie odpowiednich rozwiza
technologicznych. Lotne zwizki zawarte w drewnie wymagaj specjalnych technik spalania,
oraz konstrukcji kotw. Nieodpowiednie rozwizania technologiczne wi si z emisj
szkodliwych substancji do atmosfery, ktra moe zniweczy korzystny efekt ekologiczny
biomasy [17]. Na rynku urzdze maej mocy (od kilkunastu kW do 2 MW) znajduje si
sporo nowatorskich rozwiza, gwnie jest to spowodowane wymaganiami co do
ekonomicznej i ekologicznej sprawnoci procesu bezporedniego spalania [13].
4.4. Wspspalanie biomasy z wglem
Wspspalanie wgla w mieszaninie z rozdrobnion biomas moe by prowadzone
efektywnie nie tylko w energetyce przemysowej (koty rusztowe, fluidalne oraz pyowe) ale
11

rwnie w ogrzewnictwie indywidualnym (koty maej mocy). Jedynym warunkiem jest

stosowanie optymalnego udziau biomasy w mieszance paliwowej, gwarantujce efektywny
pod wzgldem energetycznym i ekologicznym przebieg procesu [14].
Cakowity udzia technologii wspspalania biomasy w elektrociepowniach
wglowych i elektrowniach jest rwny 40% w cakowitej sprzeday energii ze rde
odnawialnych. Udzia ten jest najwikszy ze wszystkich technologii odnawialnych rde
energii [3].
Biomas z wglem mona spala na kilka sposobw [4]:
1. Bezporednie wspspalanie, najtasza i najprostsza metoda wykorzystania
biomasy do produkcji energii w elektrowniach wglowych. Biomas spala si
w palenisku wgla. Pozwala wykorzysta do 3% biomasy.
2. Wspspalanie porednie, wykorzystujce gazogenerator do konwersji biomasy
staej w gaz. Zapewnia wysoki stopie elastycznoci wykorzystywanego paliwa
gazowego, ktre moe by oczyszczone przed spalaniem.
3. Rwnolege wspspalanie. Jest prowadzone poprzez zainstalowanie dwch
oddzielnych kotw: jednego opalanego biomas, oraz drugiego zasilanego
wglem. Kade z paliw spalane jest w innym kotle.
Udzia biomasy wsp-spalanej z wglem wynika z typu kota i waciwoci
uywanego wgla, najbardziej przystosowane do zmian waciwoci wprowadzanego paliwa
s koty fluidalne, a najmniej koty pyowe. W wikszoci elektrowni zawodowych
w Polsce pracuj koty pyowe, a podawanie wraz z wglem biomasy powoduje zmniejszenie
sprawnoci kota minimum o 1%. Proporcja obecnie stosowana to 4-15% wsadu biomasy
w stosunku do 75-96% wgla. Wikszy udzia biomasy wymusza inwestycje systemu
rozdrabniania, jak i wymian palnikw, co znacznie zwiksza koszty dostosowania instalacji
spalania wgla do nowych potrzeb. Lepsza sytuacja jest przy wykorzystaniu kotw
fluidalnych, ktrych konstrukcja pozwala na spalanie paliwa w gorszych parametrach czyli
mniejszej kalorycznoci, wikszej wilgotnoci [3].
Ze wzgldu na komor spalania i temperatur topnienia popiou ze somy wystpuj
ograniczenia iloci wspspalanej biomasy. Koty wymagaj specjalnej konstrukcji

12

charakteryzujcej si zwikszon powierzchni wymiany ciepa i lepszym mieszaniem spalin

przy duych wspczynnikach nadmiaru powietrza [16].
Dziki technologii wspspalania zmniejsza si emisja substancji szkodliwych dla
rodowiska (SO2, NOx, zanieczyszcze organicznych, redukcja CO2), ale rwnie ograniczana
jest postpujca degradacja rodowiska w wyniku wydobywania paliw kopalnych
i deponowania w rodowisku odpadw przemysu wydobywczego, ograniczenie erozji gleby,
regulacja gospodarki wodnej i asymilacja zanieczyszcze powietrza poprzez uprawy
energetyczne [13].
4.5. Kogeneracja
Kogeneracja jest to wsplne wytwarzanie energii cieplnej i elektrycznej, powodujecie
mniejsze zuycie paliwa oraz mniejsz emisj substancji szkodliwych, ni oddzielne procesy
produkcji elektrycznoci i ciepa (zmniejszenie zuycia paliwa do 30%). W ukadach
kogeneracyjnych wskanik uycia energii chemicznej paliwa siga a 80-90%, dziki
odzyskiwaniu wysokiej jakoci ciepa ze spalin. Kogeneracja jest opacalna oraz ekologiczna
[17].
Rodzaj zastosowanej technologii zaley przy tym od rodzaju wybranego paliwa.
Zalety stosowania ukadw kogeneracyjnych to [17]:

zmniejszenie zuycia paliwa na wytworzenie jednostki energii,

zmniejszenie strat energii w sieciach przesyowych,

obnienie kosztw energii dla uytkownikw,

redukcja emisji zanieczyszcze,

moliwo utylizacji biogazu oraz rozproszenie rde.

4.6. Procesy biochemiczne

Biomas zawierajc zbyt due iloci wody, mona wykorzysta na cele energetyczne
dziki procesom biochemicznym, na przykad fermentacji. Fermentacja biomasy moe by
prowadzona z uyciem tlenu lub bez jego wykorzystania. Produktami fermentacji tlenowej
mog by metanol, etanol i inne zwizki, natomiast fermentacji beztlenowej bakteryjnej
biogaz. W procesie mona otrzyma paliwo cieke lub gazowe spalane w kotach, silnikach
spalinowych lub przetwarzane na inne formy energii [9].

13

Fermentacja alkoholowa to beztlenowy rozkad wglowodanw, po uprzednim

dodaniu drody do zboa, pszenicy, winogron czy burakw cukrowych. Produktem tego
rodzaju fermentacji jest alkohol, bioetanol stanowicy 90% wszystkich stosowanych biopaliw
ciekych, ktry wykorzystuje si jako domieszki do benzyny. Bioetanol mona rwnie
stosowa jako samodzielne paliwo.
Estryfikacja oleju polega ona na przemianie oleju zawierajcego metanol
(rzepakowego, sojowego, gorczycowego itp.) w estry metylowe, dziki czemu powstaje
biodiesel, biopaliwo pynne. Podobnie jak etanol moe by ono stosowane samodzielnie, bd
w charakterze dodatku do paliw tradycyjnych (w tym przypadku stanowi wtedy 5-25%
mieszanki). Biodiesel to bardzo popularne

biopaliwo pynne, ktrego sprzeda wzrasta

obecnie najszybciej.
Fermentacja metanowa to proces rozkadu wielkoczsteczkowych substancji
organicznych prowadzony przy ograniczonym dostpie tlenu do alkoholi lub niszych
kwasw organicznych, a take metanu, dwutlenku wgla i wody [17].
Produktem fermentacji metanowej jest biogaz czyli mieszanina gazw skadajca si
przede wszystkim z metanu i dwutlenku wgla. Produkty stae to nierozkadalne czy trudno
rozkadalne osady oraz biomasa bakteryjna.

Odchody zwierzce, odpady przetwrstwa

spoywczego, odpady z wysypisk komunalnych czy osady z oczyszczalni ciekw

wykorzystywane s do fermentacji w celach energetycznych [3].

5. Rodzaje biomasy
Biomasa moe znajdowa si w trzech stanach skupienia: staym, ciekym i gazowym.
Na skadowiskach odpadw i przy oczyszczalniach ciekw, podczas beztlenowej fermentacji
substancji organicznych, tworzy si biogaz. Biomasa w postaci ciekej to alkohole
produkowane z rolin o duej zawartoci cukru lub biodiesel wytworzony z rolin oleistych.
Poniej zaprezentowano charakterystyki poszczeglnych rodzajw biomasy.
5.1.

Biomasa staa
5.1.1. Drewno

Drewno posiada wysokie walory energetyczne oraz jest oglnodostpne [5].

Niezagospodarowane czci cinanych drzew czy odpady z obrbki drewna stanowi
corocznie kilkanacie milionw ton. Z tego wzgldu powinny by zagospodarowane
14

w pierwszej kolejnoci. Drewno posiada du zawarto czci lotnych, ma zawarto

popiou oraz nisk zawarto siarki. Wany jest gatunek drzewa, a w szczeglnoci czy
wykorzystywane s drzewa liciaste czy iglaste [5].
Podzia drewna ze wzgldu na rdo pochodzenia [9]:

Lene drzewo biomasa z odpadw po wycince drzew oraz karczowania pni, czy

odpady i produkty uboczne przemysu lenego (kora, trociny, wiry).

Drewno z celowych upraw energetycznych (topola, wierzba, osika).
Drewno energetyczne z odzysku np. drewno z rozbirki domw.
Biorc pod uwag rne analizy mona wnioskowa i w Polsce nie ma moliwoci

pozyskiwania wikszej iloci drewna opaowego bez wprowadzania duych plantacji

energetycznych szybko rosncych drzew [15].
Drewno energetyczne ze wzgldu na form dzieli si na:
Drewno kawakowe czyli pnie, gazie, korzenie lub wierzchoki drzew, przewanie
podzielone odcinki o dugoci 15-35 cm [12]. Innymi sowy stanowi je pozostao
drewna konstrukcyjnego, odpady z produkcji przycinanych na wymiar pwyrobw,
materiay niespeniajce norm pwyrobu oraz drewno odpadowe [5]. Warto opaowa
drewna kawakowego wynosi od 11-22 MJ/kg, wilgotno waha si od 15 do 60% i zaley
od rodzaju, czasu i sposobu przechowywania. Zawarto popiou waha si w przedziale
0.6-1.5% [12]. Drewno kawakowe zawiera niewielkie iloci kory [5].
Trociny produkt odpadowy powstay podczas piowania, skrawania, frezowania drewna
[5]. Surowiec ten stanowi okoo 10 % drewna przerabianego w tartaku [12]. Rozmiar
trocin waha si od 1 do 5 mm [5]. Po oczyszczeniu z drewna kawakowego trociny,
stanowi wartociowe paliwo moliwe do wykorzystania w kotowni [12]. Trociny s
bardzo cennym paliwem jednak maj rwnie kilka wad. Mona do nich zaliczy
skomplikowane magazynowanie oraz podatno na zawilgocenia oraz zaparzania.
W zwizku z tym trociny musz by spalane najbliej miejsca ich wytworzenia [5].
Pyy i mczki powstaj przy mechanicznej obrbce drewna. rednica ich wynosi poniej
2 mm, natomiast warto opaowa 15-19 MJ/kg przy niskiej wilgotnoci (3.8-6.4 %).
Wad pyw i mczki jest ich zwikszona wybuchowo [12].

15

 Wiry produkt uboczny przemysu drzewnego, ktry powstaje podczas skrawania

i frezowania. Wiry charakteryzuj si nisk wilgotnoci wahajc si od 5 do 15% oraz
niewielk zawartoci zanieczyszcze [5].
Zrbki drzewne s to dugie rozdrobnione cinki o rnych ksztatach. cinki te mog
mie dugo od 5 do 50 mm, nieregularny ksztat [12]. Warto opaowa zrbkw wynosi
okoo 6-16 MJ/kg natomiast wilgotno 20-60% [12]. Wykorzystywane jako paliwo do
kotw oraz do produkcji pyt wirowych. Wad zrbkw jest wraliwo na wahania
wilgotnoci powietrza i podatno na choroby grzybowe [12]. W czasie duszego
magazynowania powinny by raz na jaki czas przewracane [5].
Kora posiada wysok warto opaow (18.5-20 MJ/kg) oraz do du wilgotno (5565%). Kora stanowi od 10 do 15 % masy pozyskiwanego drewna. Popi zawarty w korze
ma tendencj do ulowania. Podczas obrbki drewna cz kory zostaje przetworzona na
trociny. Przed spaleniem kor naley rozdrobni, jednak proces ten przebiega szybko i nie
jest energochonny [5, 12].
Brykiet drzewny powstaje przez sprasowanie suchego, rozdrobnionego drewna pod
cinieniem. Najczciej wystpuje w ksztacie walca bd kostki. Brykiet to
prostopadocian bd walec o dugoci 20-300 cm i rednicy 20-80 mm. Charakteryzuje
si on wysok wartoci opaow, nisk wilgotnoci oraz zawartoci popiou. Z powodu
duego zagszczenia materiau proces spalania odbywa si stopniowo i wolno. Warto
opaowa brykietu drzewnego siga 19-21 MJ/kg, wilgotno nie przekracza 15%.
Pelety drzewne s to niewielkie granulki produkowane najczciej z trocin lub wirw.
Tak jak brykiet drzewny wytwarzany jest bez dodatku substancji klejcej i pod duym
cinieniem. Granulaty te maj dugo 5-40 mm, rednic 6-25 mm. Pelety charakteryzuj
si atwoci transportowania, magazynowania oraz eksploatacji, a take bardzo nisk
zawartoci popiou. Warto opaowa granulatu odpadw drzewnych wynosi 16.5-17.5
MJ/kg, wilgotno 8-12%, niewielka zawarto popiou 0,4-1% oraz substancji
szczeglnie nie przyjaznych rodowisku [12].
5.1.2. Roliny z upraw energetycznych
Roliny z celowych upraw energetycznych wykorzystywane s do produkcji zarwno
energii cieplnej jak i elektrycznej oraz ciekych i gazowych paliw. Dziki niezwykym
waciwociom

rolin

energetycznych

moliwe

jest

zagospodarowanie

terenw
16

zdegradowanych i nisko produktywnych. W korzeniach takich rolin akumulowane s metale

cikie przez co gleba ju nawet w 15 lat moe by oczyszczona z zanieczyszcze. Roliny
energetyczne charakteryzuj si duym przyrostem rocznym, wysok wartoci opaow,
odpornoci na choroby i szkodniki oraz niewielkimi wymaganiami glebowymi. Uprawy
monokulturowe s jednak zagroeniem dla biornorodnoci oraz wyjaawiaj gleb. Do
rolin energetycznych zaliczane s roliny wykorzystywane do produkcji etanolu, roliny
oleiste (rzepak, sonecznik i len) z ktrych wytacza si olej rolinny, roliny jednoroczne,
o duej zawartoci cukru i skrobi (zboa, ziemniaki, buraki, kukurydza na ziarno), roliny
o duym przyrocie biomasy (np. miskant, wierzba, lazowiec), ktre mog by stosowane
m.in. w celach grzewczych [3].
W Polsce na plantacjach energetycznych ronie wierzba, topola, lazowiec
pensylwaski, sonecznik bulwiasty, ra bezkolcowa, trawa chiska, rdest sachaliski,
miskant olbrzymi czy cukrowy [10].
5.1.3. Soma
Soma jest najczciej wykorzystywanym surowcem energetycznym wrd produktw
i odpadw rolniczych. S to wysuszone dba i odygi zb, rolin strczkowych, rzepaku
czy lnu. Soma do celw energetycznych jest wykorzystywana drugorzdnie, dopiero gdy jej
wiksza cz zostaje wykorzystana jako cika lub pasza w hodowli zwierzt.
Wykorzystywanie somy ma rwnie dodatkow zalet - zapobiega jej spalaniu na polach
czyli chroni rodowisko [5]. Soma jest do uciliwym paliwem gownie ze wzgldu na
bardzo nisk gsto energetyczn, a jej prawidowe spalanie wymaga kotw o specjalnej
konstrukcji - innych ni dla paliw kopalnych i biomasy drzewnej [5]. Najczciej jednak
soma zostaje zebrana dopiero po jej sprasowaniu dziki czemu gsto zwiksza si ponad
dwukrotnie. Soma w postaci bel i balotw zajmuje mniej miejsca i moe by zebrana
mechanicznie. Mona rozrni dwa rodzaje somy: som t zebran od razu po niwach
oraz som szar zebran dopiero po pewnym czasie. Soma szara poddawana jest dziaaniu
rnych zjawisk atmosferycznych takich jak deszcz, ktry wymywa metale alkaiczne i chlor.
Z tego wzgldu wykorzystywanie do produkcji energii somy szarej jest korzystniejsze
i zapobiega korozji kotw oraz powstawaniu ula tak jak w przypadku somy tej. Po
zakoczeniu sezonowania somy, zostaje ona wysuszona. Soma powinna by wykorzystana
jak najbliej miejsca jej powstania [5]. Som jako biomas wykorzystuje si w formie
balotw (bel) o ksztacie prostopadocianu lub cylindra. Wystpuj mae baloty
17

prostopadocienne, bele wielkowymiarowe o wysokim stopniu sprasowania, czy te bele

o przekroju okrgym. Warto opaowa suchej somy wynosi okoo 14-15 MJ/kg, mona to
zinterpretowa e 1,5 tony somy wydziela tyle samo energii co 1 tona wgla. Soma to
materia niejednorodny, o duej objtoci i mniejszej wartoci energetycznej dlatego prasuje
si j do form balotw [12].
5.2.

Biopaliwo cieke

Biomasa w stanie ciekym to midzy innymi oleje rolinne, bioolej otrzymany dziki
pirolizie, biodiesel estryfikowany olej rzepakowy oraz bioalkohole. Najbardziej
popularnymi biopaliwami s estry kwasw tuszczowych (biodiesel) i bioetanol [12]. Oleje
rolinne nie mog by bez wczeniejszego przetworzenia uywane jako paliwo napdowe,
wyjtek stanowi specjalne przystosowane do tego silniki. Bioolej moe by wykorzystywany
w kotach, palnikach, turbinach i generatorach prdu, a jego spalanie nie emituje dwutlenku
siarki i jest neutralne w stosunku do tlenku wgla. Biodiesel wykorzystywany jest w
charakterze substytutu oleju napdowego czy jako dodatku do oleju napdowego. Etanol jest
najpowszechniej uywanym bioalkoholem. Mona go uywa jako paliwo napdowe
stosowane w silnikach przystosowanych do zasilania etanolem lub jako dodatek do benzyny
aby ulepszy proces spalania. Metanol ma nisz warto energetyczn od etanolu i uywa
si go rzadziej. Biopaliwa cieke nie przyczyniaj si do wzrostu emisji CO 2, poniewa
wydzielany ditlenek wgla jest asymilowany przez roliny podczas wzrostu. Dyrektywny Unii
Europejskiej

zobowizuj

kraje

czonkowskie

do

zwikszania

udziau

biopaliw

wykorzystywanych w transporcie samochodowym [5]. Wybr rda surowcw do produkcji

biopaliw ciekych zaley od specyfiki upraw regionalnych i dostpnoci rolin
w poszczeglnych pastwach. Bioetanol wytwarzany jest z cukrw (wglowodorw)
w wyniku fermentacji, w UE wykorzystywane s do tego buraki cukrowe i ziarna zb.
W Polsce bioetanol produkowany jest z yta i ziemniakw. Biodiesel wytwarzany jest z rolin
oleistych, czasem tuszczw zwierzcych [5].
5.3.

Biopaliwo gazowe

Biomasa w formie gazowej to biogaz, ktry powstaje podczas fermentacji beztlenowej

odpadw organicznych na skadowiskach odpadw, odpadw zwierzcych w gospodarstwach
rolnych oraz osadw ciekowych w oczyszczalniach ciekw. Skadowiska odpadw
z ktrych ulatnia si powstay gazy wysypiskowy (biogaz) s zagroeniem dla mieszkacw
i rodowiska. Gaz ten charakteryzuje si wiksz gstoci od powietrza, ma zawartoci
18

tlenu oraz atwopalnoci. Substancje organiczne s rozkadane przez bakterie na zwizki

proste. Ponad poowa substancji organicznej zamienia si w biogaz. Skada si on w gwnej
mierze z metanu oraz dwutlenku wgla. W biogazie wystpuj rwnie mniejsze iloci azotu,
siarkowodoru, tlenku wgla, amoniaku czy tlenu. Biogaz zawierajcy powyej 40% metanu
moe zosta wykorzystany do produkcji energii.

Proces rozkadu materii organicznej

zachodzi szybciej gdy utrzymana jest stabilna wysoka temperatura, wysoka wilgotno,
odpowiednie pH oraz minimalny dostp do powietrza. Biomasa w formie gazowej moe by
wykorzystana do produkcji energii elektrycznej w silnikach iskrowych lub turbinach, energii
cieplnej w kotach lub jednoczenie energii cieplnej i elektrycznej w ukadach skojarzonych.
Gaz wysypiskowy moe by wykorzystywany jako paliwo do pojazdw i procesw
technologicznych moe by rwnie dostarczony do sieci gazowej. Biogaz moe zastpowa
gaz ziemny i by spalany w kotach [17].

6. Sposoby wykorzystania biomasy

Biomasa jest bardzo rnorodna i mona j wykorzysta na kilka sposobw. Na cele
energetyczne biomasa moe by uywana [1]:

w procesach bezporedniego spalania biopaliw staych np. drewna, osadw

ciekowych czy somy,

konwersji na paliwa cieke tj. estry oleju rzepakowego, alkohol,
przetwarzanie na paliwa gazowe biogaz rolniczy, z oczyszczalni ciekw.
Do konwersji biomasy mona zastosowa metody chemiczne, biochemiczne lub

fizyczne [1]. Biomasa jest wykorzystywana w celu produkcji ciepa, energii elektrycznej i/lub
ewentualnie produktw chemicznych. Obecnie prowadzone s badania bogatej w popi
biomasy pochodzenia rolniczego lub staych odpadw organicznych o duej zawartoci
wilgoci, poniewa inne bardziej upowszechnione jej formy zostay ju obszernie zbadane.
Nowe typy paliw biomasowych wymagaj odkrycia nowych procesw konwersji lub
modyfikacji istniejcych [18].
W teraniejszoci procesy konwersji biomasy uywane s na skal przemysow.
Biomasa moe by stosowana lokalnie, w tym wypadku eliminuj si koszty zwizane
z transportem. W tym celu rozwijane s technologie mini oraz mikro-CHP, produkujce
energi elektryczn bd ciepo do mocy 1 MW (nie wymagaj zuycia powyej 100 kg
surowca na godzin). Jednostki tego typu idealnie wpasowuj si do lokalnych warunkw
dostarczania biomasy oraz zaopatrywania obszarw wiejskich w energi elektryczn lub
19

ciepln. Do wdroenia takich technologii na wiksz skal potrzeba gbszych bada

dotyczcych doboru materiaw konstrukcyjnych, zasilania, zjawisk ulowania i emisji, tak
aby byy one opacalne ekonomicznie [18].
Biomasa jest gwnie stosowana w przemyle jako opa, rzadziej w gospodarstwach
domowych do ogrzewania i gotowania, jednak jest ona czsto wykorzystywana tam jako opa
dodatkowy w piecach czy kominkach. Niejednokrotnie biomasa jest dodatkowym paliwem w
elektrowniach opalanych tradycyjnymi paliwami, dziki czemu dwutlenek wgla jest
redukowany. Inna cz biomasy jest poddawana procesowi gnilnemu (przy pomocy baterii
betlenowych). Dziki czemu wytwarzany jest biogaz, przetwarzany na paliwo [19].
Niestandardow metod wykorzystania biomasy jest wytwarzanie z niej geowkniny
do umacniania poboczy, produkcji wkien choncych pot czy rodkw higieny osobistej.
Podstawowym surowcem na ktrym pracuj naukowcy jest biomasa rolinna. Jednym ze
sposobw przerobienia biomasy na uyteczne produkty jest otrzymanie tzw. nanowkien
celulozowych, w wyniku obrbki metodami enzymatycznymi i fizyko-chemicznymi. Celem
naukowcw nie s jednak wkna same w sobie, ale przetworzenie ich na innowacyjne
materiay kompozytowe. Z otrzymanych materiaw wknistych bd powstaway wkna
odzieowe, wkna chonce pot, rodki higieny osobistej, chusteczki higieniczne czy
pieluchy [20].

7. Korzyci wykorzystywania biomasy

Ekologiczne [2 i 14]:

Redukcja

emisji

substancji

szkodliwych

dla

rodowiska

(SO2,

NOx

i zanieczyszcze organicznych, metali cikich).

Zmniejszenie emisji CO2, odpowiedzialnego za efekt cieplarniany, (tzw. zerowa

emisja zanieczyszcze),
Zmniejszenie degradacji rodowiska w wyniku wydobywania paliw kopalnych
oraz deponowania odpadw o charakterze biomasy w rodowisku, ograniczenie
degradacji rodowiska w wyniku niezorganizowanych, procesw biorozkadu

deponowanej biomasy.
Pod upraw rolin energetycznych mona wykorzystywa obszary o glebie
skaonej np. metalami cikimi, czyli obszary nienadajce si do uprawy rolin
stanowicych surowiec do produkcji ywnoci i paszy.

20

Roliny energetyczne mog akumulowa zanieczyszczenia gleby w swoim

systemie korzeniowym.
Ekonomiczne i spoeczne [2 i 14]:

Zmniejszenie zuycia paliw konwencjonalnych, nieodnawialnych.

Zagospodarowanie trwaych nadwyek wystpujcych na rynku ywnociowym.
Wykorzystanie dowiadcze z rozwijajcego si rynku technologii

wykorzystujcych biomas w kraju i UE.

Rozwj wsppracy midzyregionalnej

z wykorzystaniem zasobw biomasy.

Wykorzystanie potencjau energetycznego biomasy.
Moliwo obnienia kosztw inwestycyjnych w technologiach pozyskiwania

biomasy.
Zmniejszenie kosztw surowcw energetycznych.
Wdroenie nowych instrumentw ekonomicznych i prawnych, ktre powinny

midzynarodowej

zwizany

zwikszy atrakcyjno inwestowania w innowacyjne technologie pozyskiwania

biomasy.
Stymulacja rozwoju nowoczesnych technologii.
Rozwj lokalnych rynkw pracy, aktywizacja gospodarcza regionw dotknitych
bezrobociem (dodatkowe miejsca pracy dla ludnoci lokalnej przy produkcji i

dostawie paliwa ).
Rozwj regionalnej

wykorzystujcej zasoby biomasy.

Rozwj wielu sektorw gospodarki poprawa warunkw ycia ludnoci.
Zwikszenie bezpieczestwa energetycznego krajw.
Moliwo wsppracy krajowych i zagranicznych orodkw naukowych, ktre

zajmuj si technologiami pozyskania biomasy.

Wzrost konkurencyjnoci wykorzystania biomasy ze wzgldu na wysokie nakady

finansowe na modernizacj i remonty elektrowni konwencjonalnych.

Realizacja midzynarodowych zobowiza w zakresie redukcji emisji szkodliwych

substancji do atmosfery.
Badania naukowe nad tanimi technologiami pozyskiwania biomasy.
Unikniecie kosztw wywozu i skadowania odpadw organicznych na

skadowiska.
Zmniejszenie opat za korzystanie ze rodowiska.
Redukcja bezproduktywnego spalania biomasy na polach.
Poprawa opacalnoci produkcji rolniczej.

lokalnej

zrwnowaonej

polityki

energetycznej

8. Wady
Sabe punkty wykorzystywania biomasy [9 i 14]:
21

ryzyko zaniku biornorodnoci rolin,

emisja gazw cieplarnianych (GHG) z pl uprawnych,
degradacja gleb, skaenie gleb i wd nawozami i pestycydami z upraw,
problemy z transportem surowca (odchody zwierzce) i koncentracj produkcji

biogazu,
spalanie biomasy powoduje wydzielenie tlenkw azotu NOx, ktrych koszt

usunicia jest wysoki,

konkurowanie z uprawami na cele ywnociowe,
biomasa zanieczyszczona pestycydami, tworzywami sztucznymi czy innymi

substancjami powoduje tworzenie si toksycznych dioksyn i furanw,

nisza warto energetyczna biomasy w porwnaniu do paliw kopalnych.

9. Podsumowanie
Od zarania dziejw ludzko potrzebowaa rnych rde energii, gwnym rdem s
paliwa z ktrych w wyniku spalania wyzwalana jest energia cieplna. Wykorzystywanie energii
pozwala na rozwj gospodarczy, spoeczny i popraw warunkw ycia dlatego nie odczny jest stay
wzrost zapotrzebowania na energi.
Odnawialne rda energii staj si coraz bardziej popularne przez problemy ochrony
rodowiska przyrodniczego, zwizane z eksploatacj i wyczerpywaniem si zasobw paliw
konwencjonalnych, jak rwnie emisj zanieczyszcze. Kraje czokowskie Unii Europejskiej musz
podporzdkowa si jej ustaleniom w zwizku z dziaaniami w zakresie energii oraz przeciwdziaaniu
zmianom klimatu. Widoczn redukcja iloci emitowanych substancji, szczeglnie szkodliwych dla
rodowiska, uzyskuje si dziki wykorzystaniu biomasy na cele energetyczne. Wytwarzanie energii
z biomasy nie powinno odbywa si ze szkod dla pozyskania odpowiednich zasobw ywnoci dla
ludzi oraz pasz dla zwierzt.
Wykorzystywanie niekonwencjonalnych rde energii jest bardzo istotne z kilku powodw.
Wykorzystujc biomas do produkcji energii mona spowolni

proces degradacji rodowiska.

Spalanie biomasy jest o wiele mniej szkodliwe ni spalanie paliw konwencjonalnych. Do atmosfery
dostaje si mniejsza ilo dwutlenku wgla, ktra zostaje zneutralizowana poprzez fotosyntez rolin.
Kolejnym wanym aspektem jest zagospodarowanie odpadw i przeciwdziaanie marnotrawstwu
ywnoci i produktw. W ten sposb pastwo moe zarobi oraz pozby si szkodliwych odpadw.
Gwn saboci staej biomasy jest szeroki zakres wilgotnoci, od ktrej zaley gwnie
warto pozyskanej energii. Im wysza jest wilgotno tym mniej energii pozostaje z procesu spalania.
Z tego te powodu biomasa wydziela mniej energii w procesie spalania w porwnaniu do wgla
kamiennego czy gazu ziemnego, poniewa zarwno wgiel kamienny jak i gaz ziemny zawieraj
znacznie mniej wody. Sezonowanie staej biomasy moe znacznie zmniejszy zawarto wody,
dlatego zazwyczaj stosuje si je przed spalaniem. Inne waciwoci biomasy wpywaj w mniejszym
22

stopniu na uzyskane ciepo spalania. Istnieje wiele metod przetwarzania biomasy w tym termiczne,
mechaniczne i chemiczne. Biopaliwo moe zosta wykorzystane w wieloraki sposb: w komunikacji,
budownictwie, w energetyce mona rwnie przetworzy je na inne formy energii. Biogaz uywany
jest do produkcji energii elektrycznej w silnikach iskrowych czy turbinach, energii cieplnej w kotach.
Istnieje te moliwo wytworzenia jednoczenie energii cieplnej i elektrycznej w ukadach
skojarzonych. Najczciej wykorzystywan sta biomas jest soma oraz odpady drewniane.
Natomiast najpopularniejszym biopaliwem w postaci pynnej jest etanol.
Bibliografia
[1.]

Adamczyk F., Frckowiak P., Zbytek Z., Sposoby wykorzystywania biomasy staej na cele

[2.]
[3.]

energetyczne, Technika Rolnicza Ogrodnicza Lena, Nr 5 2010.

Boral K., Analiza energetycznego wykorzystania biomasy.
Deluga J. i in., Materia wspierajcy realizacj programu Odnawialne rda energii, Koszalin

[4.]

2013.
Dziku M., Znaczenie wykorzystania wspspalania biomasy w produkcji energii elektrycznej w

[5.]

Polsce, Prace naukowe uniwersytetu ekonomicznego we Wrocawiu, Nr 361 2014.

Gausza M., Paruch J. (red.), Odnawialne i niekonwencjonalne rda energii. Poradnik, Tarbonus,

[6.]
[7.]

Krakw Tarnobrzeg 2008.

Godek E., Zgazowanie biomasy. Przewodnik, Opole 2010.
Jastrzbska G., Odnawialne rda energii i pojazdy proekologiczne, Wydawnictwa Naukowo-

[8.]
[9.]

Techniczne, Warszawa 2009.

Juliszewski T., Ogrzewanie biomas, PWRiL, Pozna 2009.
Lewandowski W., Proekologiczne odnawialne rda energii, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne,

[10.]

Warszawa 2007.
Lewandowski W. i in., Nowoczesne metody termochemicznej konwersji biomasy w paliwa gazowe,

[11.]

cieke i stae, Proceedings of ECOpole, Tom 4, Nr 2.

Lewandowski W., Ryms M., Biopaliwa. Proekologiczne odnawialne rda energii, WNT,

[12.]

Warszawa 2013.
Koodziej B., Matyka M. (red.), Odnawialne rda energii. Rolnicze surowce energetyczne,

[13.]
[14.]

Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Lene, Pozna 2012.

Kubica K., Spalanie biomasy i jej wspspalanie z wglem techniki, korzyci i bariery.
Stankiewicz D., Produkcja rolna na cele energetyczne jako instrument polityki klimatycznej, Studia

[15.]
[16.]

BAS Nr 1(29) 2012.

Tytko R. (red.), Odnawialne rda energii, Krakw 2005.
Wojciechowski H., Ukady kogeneracyjne z organicznym obiegiem Rankinea wykorzystujce

[17.]
[18.]
[19.]

biomas.
http://www.biomasa.org.pl/ [Data dostpu 13.12.2015 r.]
https://www.ien.com.pl/energetyczne-wykorzystanie-biomasy/ [Data dostpu 13.12.2015 r.]
http://www.naukowiec.org/wiedza/inzynieria-srodowiska/wykorzystanie-energii-

[20.]

biomasy_841.html/ [Data dostpu 13.12.2015 r.]

http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,370417,biomasa-zrodlem-cennych-biowlokien.html/
[Data dostpu 13.12.2015 r.]

23