Biuletyn - Języki Obce

BIULETYN MATURALNY
NR 3
CENTRALNEJ KOMISJI EGZAMINACYJNEJ
JZYKI OBCE
WSTP
Obecny
numer
Biuletynu
Maturalnego
powicony
jest
przygotowaniu ucznia do egzaminu
maturalnego z jzyka obcego nowoytnego.
Od 2005 r. egzamin ten staje si
obowizkowy, a zdajcy bdzie mg
jedynie wybra jeden spord kilku jzykw
(niezalenie od tego czy uczy si go
w szkole czy te poza ni) oraz poziom na
jakim przystpi do egzaminu. Istotn
nowoci jest take fakt, e wszyscy zdajcy
bd oceniani za stopie przyswojenia
wiedzy jzykowej zarwno w mowie jak i w
pimie.
Decyzja o wprowadzeniu obowizku
zdawania egzaminu z jzyka obcego
nowoytnego na egzaminie maturalnym jest
gboko uzasadniona. Potwierdza bowiem
znaczenie jakiego we wspczesnym wiecie
nabiera
umiejtno
szybkiego
i
skutecznego komunikowania si z osobami
posugujcymi si jzykiem innym ni nasz
ojczysty,
moliwo
korzystania
z zagranicznych
mediw,
dostpno
zagranicznych rynkw pracy. Ta decyzja
staje si szczeglnie wana w momencie
kiedy Polska wchodzi do Unii Europejskiej,
organizacji, ktrej celem jest nie tylko
wzajemna pomoc ekonomiczna, ale take
czerpanie z narodowego dorobku krajw
czonkowskich na paszczynie kulturalnej i
cywilizacyjnej. To otwarcie na inne narody
znajduje swoje odzwierciedlenie m.in. w
znacznie wikszym ni dotychczas spektrum
jzykw obcych oferowanych do wyboru na
egzaminie maturalnym i moliwoci
zdawania nawet do czterech jzykw
Wydzia Matur CKE
obcych
w czasie
jednego
egzaminu
(1 obowizkowy i 3 do wyboru).
Moliwie najlepsze dostosowanie
egzaminu z jzyka obcego nowoytnego
do nowych celw, jakie przed kolejnymi
pokoleniami stawia wspczesny wiat,
wymagao
odwoania
si
do
dotychczasowego, europejskiego dorobku
specjalistw w zakresie nauczania jzykw
obcych. Z tego powodu dokumentem,
stanowicym dla punktem odniesienia jest
Europejski System Opisu Ksztacenia
Jzykowego (ESOKJ). Zgodne z jego
struktur s zarwno standardy wymaga
egzaminacyjnych jak i poszczeglne
poziomy egzaminacyjne. W nowej formie
egzaminu maturalnego z jzyka obcego
nowoytnego punkt cikoci przesuwa si
zdecydowanie w kierunku sprawdzania
stopnia
przyswojenia
umiejtnoci
komunikowania si, zarwno w mowie, jak i
w pimie. Aspekt komunikacyjny wysuwa
si na pierwszy plan, natomiast nieco mniej
istotna staje si kwestia poprawnoci
jzykowej. Szczeglnie wyranie jest to
widoczne w egzaminie na poziomie
podstawowym, gdzie zdajcy oceniany jest
pozytywnie przede wszystkim za skuteczne
przekazanie
i
prawidowy
odbir
komunikatu ustnego i pisemnego. Na
poziomie rozszerzonym natomiast, przy
zachowaniu
priorytetu
komunikacji
jzykowej, znacznie wikszego znaczenia
nabiera sposb w jaki ta komunikacja
przebiega, a zatem na ile poprawnie zdajcy
posuguje si jzykiem obcym.
Niniejszy Biuletyn omawia zwizki
midzy nowymi standardami wymaga
egzaminacyjnych a zadaniami maturalnymi,
30 grudnia 2003 r.
Centralna Komisja Egzaminacyjna

zawiera wskazwki dotyczce zmian jakie
naleaoby
wprowadzi
do
procesu
nauczania, aby efektywniej przygotowa
ucznia do zdawania egzaminu, sygnalizuje
jakie techniki edukacyjne mog okaza si
uyteczne w rozwijaniu umiejtnoci
sprawdzanych na poszczeglnych etapach
egzaminu.
Aby
uatwi
korzystanie
z informacji zawartych w Biuletynie jako
temat wiodcy wikszoci rozdziaw
wybrano Podrowanie, jeden z tematw
wymienionych w I obszarze standardw,
przy zaoeniu, e bdzie on stanowi
jedynie pretekst do pokazania rnych form
proponowanych zada. Poniewa Biuletyn
powicony jest egzaminowi z wszystkich
jzykw obcych nowoytnych, zarwno
przykadowe
zestawy
egzaminacyjne,
stanowice
punkt
wyjcia
dla
proponowanych zada jak i same zadania
zostay sformuowane w jzyku polskim.
sprawdzanie umiejtnoci komunikacji

jzykowej, bdzie wymaga, zarwno od
zdajcego jak i od egzaminujcego, sporej
kreatywnoci i wyobrani. Na nauczycielu
egzaminujcym (nie zawsze z licencj
egzaminatora) spocznie ponadto dua
odpowiedzialno za utrzymanie waciwej
dyscypliny
wypowiedzi,
zachowanie
pewnego porzdku logicznego w realizacji
zada.
W rozdziale III, odwoujc si do
przykadw zada z poprzedniego rozdziau
i w oparciu o analiz realizowanych przez
nie standardw, zamiecilimy kilka
wskazwek dotyczcych technik jakie mog
by pomocne w ksztaceniu sprawnoci
mwienia, a tym samym przygotowa
ucznia do nowej formuy egzaminu.
Rozdzia IV stanowi swego rodzaju
uzupenienie rozdziau III i zawiera
przykady
wicze
leksykalnych.
Proponujemy je poniewa, chcemy zwrci
uwag na fakt, e w sytuacji, kiedy egzamin
maturalny
skierowany
jest
przede
wszystkim na sprawdzenie kompetencji
komunikacyjnej, takiej jak np. umiejtno
przekazania informacji, stopie opanowania
leksyki staje si nadzwyczaj wanym.
Rozdzia I zawiera standardy

wymaga egzaminacyjnych, opatrzone
komentarzami
dotyczcymi
ich
poszczeglnych obszarw. Intencj autorw
Biuletynu byo m.in. przyblienie treci
zawartych w tym dokumencie praktyce
szkolnej,
uczynienie
ze
rodzaju
drogowskazu jaki powinien, zarwno
nauczycielom jak i uczniom, uatwi
odnalezienie waciwej drogi do sukcesu na
egzaminie.
W rozdziale V proponujemy
scenariusz szkolenia nauczycieli, ktrego
celem jest waciwe przygotowanie ich do
przeprowadzania egzaminu ustnego z jzyka
obcego nowoytnego na obu poziomach
podstawowym i rozszerzonym. Scenariusz
moe
by
wykorzystany
do
przeprowadzenia
szkolenia
przez
nauczyciela metodyka, przeszkolonego
egzaminatora z jzyka obcego lub jako
materia pomocniczy dla nauczycieli.
Moliwe jest dostosowanie zakresu i
sposobu przeprowadzania szkolenia do
moliwoci
jego
organizatora
(np. korzystanie z video, rzutnikw itp.) jak
i potrzeb uczestnikw (np. nauczyciele bez
licencji
egzaminatora,
egzaminatorzy,
metodycy).
W rozdziale II zamieszczono
przykadowe
zestawy
zada
egzaminacyjnych na egzamin ustny (dwa
dla poziomu podstawowego, jeden dla
poziomu rozszerzonego). Proponujemy je
poniewa, naszym zdaniem, ta cz
egzaminu moe, z kilku powodw,
przysparza
nauczycielom
najwicej
trudnoci. Zdajemy sobie spraw, e po raz
pierwszy w dotychczasowej praktyce
egzaminw maturalnych zdajcy zetknie si
z koniecznoci odwoania si do
materiaw ikonograficznych, jako punktu
wyjcia w jednym z zada na kadym z
poziomw. Dodatkow trudnoci jest fakt,
e cay egzamin, ukierunkowany na
Wydzia Matur CKE
30 grudnia 2003 r.

Rozdzia VI stanowi uzupenienie
rozdziau II i zawiera przykady zada na
egzamin
pisemny
dla
poziomu
podstawowego i rozszerzonego, dotyczce
rwnie zaproponowanego w nim tematu
katalogowego Podrowanie. Ze wzgldu
na przyjt formu przedstawiania zada
w jzyku polskim, zrezygnowano z zada
opartych na tekstach obcojzycznych,
sprawdzajcych rozumienie ze suchu
i rozumienie tekstu czytanego oraz zada
sprawdzajcych
znajomo
struktur
leksykalno-gramatycznych, ograniczajc si
jedynie do przedstawienia przykadowych
tematw wypowiedzi pisemnych. W tej
czci egzaminu, zwaszcza na poziomie
podstawowym, pojawiaj si bowiem
zupenie nowe typy zada, nie sprawdzane
dotychczas na maturze, czyli teksty

uytkowe.
Rozdzia VII powinien sta si
pomocny w przygotowaniu uczniw do
zmaga z egzaminem pisemnym, poniewa
zawiera wskazwki i rady, jak przygotowa
ucznia do tej czci matury. Dodatkowym
walorem tego rozdziau jest fakt, e zawarte
w nim przemylenia zostay sformuowane
przez
dowiadczonego
nauczyciela
akademickiego, a zatem prezentuj punkt
widzenia tych, .ktrzy bd niejako
weryfikowali poziom wiedzy sprawdzanej
wczeniej na egzaminie maturalnym.
Barbara Czarnecka-Cicha
Boenna Jurkiewicz
Wydzia Matur CKE
30 grudnia 2003 r.
Rozdzia I
STANDARDY WYMAGA EGZAMINACYJNYCH A UMIEJTNOCI UCZNIA
Podstawowym aktem prawnym dotyczcym treci egzaminu maturalnego s
Standardy wymaga egzaminacyjnych. Okrelaj one zakres wiedzy i umiejtnoci, ktre
mog by sprawdzane na maturze, zarwno na poziomie podstawowym, jak i rozszerzonym.
Standardy wymaga dla jzykw obcych s wsplne dla wszystkich jzykw i pogrupowane
w piciu obszarach, zgodnie z Europejskim Systemem Opisu Ksztacenia Jzykowego. Te
obszary to: wiadomoci, recepcja, produkcja, interakcja i mediacja.
Obszar I - Wiadomoci
Najwaniejsz czci tego obszaru jest pierwszy standard, ktry zawiera katalog
tematw, wyznaczajcy zakres opanowania przez ucznia niezbdnych struktur leksykalnogramatycznych.
Katalog obejmuje 15 blokw tematycznych. Trzy z nich (pkt 1. h., j. i o.).maj identyczny
zapis dla obu poziomw nauczania, natomiast pozostae s nieco poszerzone na poziomie
rozszerzonym. Niewielka rnica w zapisie tych tematw dla poziomu podstawowego
i rozszerzonego, nie oznacza , e wymagania dla obu poziomw s identyczne lub zblione.
Sowa-klucze w tym standardzie to proste(poziom podstawowy) i rnorodne (poziom
rozszerzony), stanowice wskazwk dotyczc zarwno bogactwa leksyki jak i stopnia
zrnicowania oraz zoonoci struktur gramatycznych. I tak, na przykad, w bloku nauka,
technika w temacie obsuga i korzystanie z urzdze technicznych na poziomie
podstawowym ucze powinien zrozumie prost instrukcj obsugi np. parkometru, czyli
zwrot typu wrzu monet, natomiast na poziomie rozszerzonym tekst popularno-naukowy,
nie zawierajcy jednak zbyt wielu specjalistycznych okrele.
Drugi standard z tego obszaru zwraca uwag na formy wypowiedzi ustnych i pisemnych,
ktrych zasady konstruowania ucze powinien opanowa. Oznacza to, e ucze powinien
pozna, na przykad, typowe zwroty uywane przy powitaniu i poegnaniu, zasady pisania
listw, ogosze czy sporzdzania opisw.
Trzeci standard wymaga od ucznia pewnej wiedzy o kraju, ktrego jzyka si uczy. Nie
oznacza to oczywicie, e w czasie egzaminu ucze bdzie musia wymieni najwiksze
miasta Niemiec czy Rosji. Powinien natomiast rozumie w tekcie, na przykad, uwagi
odnoszce si do znanych tradycji (Oktoberfest), rozpoznawa na ilustracji charakterystyczne
dla danego obszaru postacie (toreador), obiekty zabytkowe (wiea Eiffela), znane miasta
(Sankt-Petersburg) czy kojarzy z danym obszarem jzykowym okrelone fakty
cywilizacyjno-kulturowe (pitrowy autobus w Londynie).
Wiadomoci z obszaru pierwszego s na egzaminie najczciej sprawdzane poprzez
umiejtnoci z pozostaych obszarw.
I. Zdajcy zna:
POZIOM PODSTAWOWY
1)
POZIOM ROZSZERZONY
1)
proste struktury leksykalno-gramatyczne

umoliwiajce formuowanie wypowiedzi
poprawnych pod wzgldem fonetycznym,
ortograficznym, morfosyntaktycznym
i leksykalnym, w zakresie nastpujcych
tematw:
a) czowiek dane personalne, wygld
zewntrzny, cechy charakteru, uczucia
i emocje,
Wydzia Matur CKE
rnorodne struktury leksykalno-gramatyczne

umoliwiajce formuowanie wypowiedzi
poprawnych pod wzgldem fonetycznym,
ortograficznym, morfosyntaktycznym
i leksykalnym, w zakresie nastpujcych
tematw:
a) czowiek dane personalne, wygld
zewntrzny, cechy charakteru, uczucia
i emocje, problemy etyczne,
30 grudnia 2003 r.

b)
dom miejsce zamieszkania, opis domu,

pomieszcze domu i ich wyposaenia,
wynajmowanie mieszkania,
szkoa przedmioty nauczania, oceny
i wymagania, ycie szkoy, ksztacenie
pozaszkolne,
praca popularne zawody i zwizane z nimi
czynnoci, warunki pracy i zatrudnienia, praca
dorywcza,
ycie rodzinne i towarzyskie okresy ycia,
czonkowie rodziny, czynnoci ycia
codziennego, formy spdzania czasu wolnego,
wita i uroczystoci, styl ycia,
ywienie artykuy spoywcze, przygotowanie
potraw, posiki, lokale gastronomiczne,
zakupy i usugi rodzaje sklepw, towary,
sprzedawanie i kupowanie, reklama, korzystanie
z usug,
podrowanie i turystyka rodki transportu,
baza noclegowa, informacja turystyczna,
wycieczki, zwiedzanie, wypadki i awarie,
kultura podstawowe dziedziny kultury, twrcy
i ich dziea, uczestnictwo w kulturze,
sport popularne dyscypliny sportu,
podstawowy sprzt sportowy, imprezy
sportowe,
zdrowie higieniczny tryb ycia, podstawowe
schorzenia, ich objawy i leczenie,
niepenosprawni, uzalenienia,
nauka, technika odkrycia naukowe,
wynalazki, obsuga i korzystanie
z podstawowych urzdze technicznych,
wiat przyrody klimat, wiat rolin i zwierzt,
krajobraz, zagroenie i ochrona rodowiska
naturalnego, klski ywioowe,
pastwo i spoeczestwo struktura pastwa,
urzdy, organizacje midzynarodowe, konflikty
wewntrzne i midzynarodowe, przestpczo,
elementy wiedzy o krajach obszaru jzykowego,
ktrego jzyk jest zdawany,
b)
dom miejsce zamieszkania, opis domu,

pomieszcze domu i ich wyposaenia,
wynajmowanie, kupno i sprzeda mieszkania,
c)
c) szkoa przedmioty nauczania, oceny
i wymagania, ycie szkoy, ksztacenie
pozaszkolne, system owiaty,
d)
d) praca zawody i zwizane z nimi czynnoci,
warunki pracy i zatrudnienia, praca dorywcza,
rynek pracy,
e)
e) ycie rodzinne i towarzyskie okresy ycia,
czonkowie rodziny, czynnoci ycia
codziennego, formy spdzania czasu wolnego,
wita i uroczystoci, styl ycia, konflikty
f)
i problemy,
f) ywienie artykuy spoywcze,
g)
przygotowanie potraw, posiki, lokale
gastronomiczne, diety,
g) zakupy i usugi rodzaje sklepw, towary,
h)
sprzedawanie i kupowanie, reklama,
reklamacja, korzystanie z usug, rodki
patnicze, banki, ubezpieczenia,
i)
h) podrowanie i turystyka rodki transportu,
baza noclegowa, informacja turystyczna,
j)
wycieczki, zwiedzanie, wypadki i awarie,
i) kultura dziedziny kultury, twrcy i ich
dziea, uczestnictwo w kulturze,
k)
j) sport dyscypliny sportu, sprzt sportowy,
imprezy sportowe, sport wyczynowy, sporty
ekstremalne,
l)
k) zdrowie higieniczny tryb ycia, schorzenia,
ich przyczyny, objawy i leczenie,
niepenosprawni, uzalenienia, system
m)
ochrony zdrowia,
l) nauka, technika odkrycia naukowe,
wynalazki, obsuga i korzystanie z urzdze
n)
technicznych, wspczesne rodki przekazu
i przetwarzania informacji,
m) wiat przyrody klimat, wiat rolin
o)
i zwierzt, krajobraz, zagroenie i ochrona
rodowiska naturalnego, klski ywioowe,
przestrze kosmiczna,
n) pastwo i spoeczestwo struktura pastwa,
urzdy, organizacje midzynarodowe,
problemy i konflikty wewntrzne
i midzynarodowe, przestpczo, polityka
spoeczna, partie i politycy, kocioy i religie,
gospodarka,
o) elementy wiedzy o krajach obszaru
jzykowego, ktrego jzyk jest zdawany,
2) zasady konstruowania rnych form prostych
2) zasady konstruowania rnych form
wypowiedzi:
wypowiedzi:
a) ustnych formy nawizywania kontaktu
z rozmwc, przekazywania komunikatu
a) ustnych formy nawizywania kontaktu
i koczenia rozmowy,
z rozmwc, przekazywania komunikatu
i koczenia rozmowy, zasady prezentacji,
b) pisemnych ogoszenia, notatki, ankiety,
b) pisemnych ogoszenia, notatki, ankiety,
pocztwki, zaproszenia, listu prywatnego,
prostego listu formalnego,
pocztwki, zaproszenia, listu prywatnego,
prostego listu formalnego, opisu, rozprawki,
recenzji, opowiadania,
3) realia socjokulturowe danego obszaru
jzykowego i Polski, z uwzgldnieniem
3) podstawowe realia socjokulturowe danego
tematyki integracji europejskiej i kontekstu
midzykulturowego,
obszaru jzykowego i Polski, z uwzgldnieniem
tematyki integracji europejskiej i kontekstu
4) normy socjokulturowe pomagajce
midzykulturowego.
w funkcjonowaniu na rynku pracy.
Wydzia Matur CKE
30 grudnia 2003 r.
Obszar II - Odbir tekstu (recepcja)

Ten obszar obejmuje standardy dotyczce dwch tradycyjnych sprawnoci jzykowych:
rozumienia ze suchu i rozumienia tekstu czytanego. Rnica midzy poziomem
podstawowym i rozszerzonym polega przede wszystkim na stopniu trudnoci tekstu, ktrego
rozumienie sprawdzamy.
Umiejtnoci szczegowe, sprawdzane w ramach standardw tego obszaru, do
precyzyjnie okrelaj z jakimi problemami mog zetkn si zdajcy. I tak, w zadaniach moe
by sprawdzane oglne rozumienie treci komunikatu. W odniesieniu do obu standardw tj.
rozumienia ze suchu i rozumienia tekstu czytanego, oglne rozumienie tekstu sprawdzaj, na
przykad, umiejtnoci okrelania gwnej myli tekstu, intencji autora czy kontekstu
sytuacyjnego. Zadania egzaminacyjne mog te sprawdza dokadne rozumienie komunikatu,
na przykad, poprzez stwierdzenie czy pojawiy si w nim i jakie okrelone informacje,
selekcjonowanie ich wedug podanego kryterium bd, na poziomie rozszerzonym,
oddzielanie faktw od opinii.
W porwnaniu z poprzedni koncepcj egzaminu maturalnego z jzyka obcego istotna
zmiana dotyczca odbioru tekstu pojawia si w przeniesieniu akcentu zdecydowanie w stron
komunikacji jzykowej. W sposb bezporedni znajomo struktur leksykalnogramatycznych sprawdzana jest jedynie na poziomie rozszerzonym i w ograniczonym
zakresie (jedno zadanie).
II. Zdajcy wykazuje si umiejtnoci odbioru tekstu w zakresie:
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM ROZSZERZONY
1)
rozumienia ze suchu tekstu prostego pod

wzgldem treci i o niewielkim stopniu
zrnicowania struktur leksykalno-gramatycznych, czyli:
a) okrelania gwnej myli tekstu,
b) okrelania gwnych myli poszczeglnych
czci tekstu,
c)
stwierdzania, czy tekst zawiera okrelone
informacje,
d) wyselekcjonowania informacji,
e) okrelania intencji autora lub nadawcy
tekstu,
f)
rozrniania formalnego i nieformalnego
stylu tekstu,
g) okrelania kontekstu sytuacyjnego (miejsca,
czasu, warunkw, uczestnikw),
1) rozumienia ze suchu tekstu bogatego pod

wzgldem treci i o wysokim stopniu
zrnicowania struktur leksykalno-gramatycznych, czyli:
czci tekstu,
c) stwierdzania, czy tekst zawiera okrelone
informacje,
e) okrelania intencji autora lub nadawcy
tekstu,
f) rozrniania formalnego i nieformalnego
stylu tekstu,
g) okrelania kontekstu sytuacyjnego (miejsca,
czasu, warunkw, uczestnikw),
2)
rozumienia tekstu czytanego, prostego pod

wzgldem treci i stopnia zrnicowania
struktur leksykalno-gramatycznych, czyli:
czci tekstu,
informacje,
e) okrelania intencji autora tekstu,
f) rozpoznawania zwizkw midzy
poszczeglnymi czciami tekstu,
g) okrelania kontekstu komunikacyjnego
(nadawca odbiorca, forma wypowiedzi),
h) rozrniania formalnego i nieformalnego stylu
tekstu.
2) rozumienia tekstu czytanego, bogatego pod

wzgldem treci i o wysokim stopniu
zrnicowania struktur leksykalnogramatycznych, czyli:
czci tekstu,
informacje,
e) okrelania intencji autora tekstu,
f) rozpoznawania zwizkw midzy
poszczeglnymi czciami tekstu,
g) okrelania kontekstu komunikacyjnego
(nadawca odbiorca, forma wypowiedzi),
h) rozrniania formalnego i nieformalnego
stylu tekstu,
Wydzia Matur CKE
30 grudnia 2003 r.

i)
j)
oddzielania faktw od opinii,

rozpoznawania rnorodnych struktur
leksykalno-gramatycznych w podanym
kontekcie.
Obszar III - Tworzenie tekstu (produkcja)

Ten obszar obejmuje standardy dotyczce umiejtnoci tworzenia wasnego tekstu w
jzyku obcym, zarwno w mowie, jak i w pimie. Rnice midzy poziomami: podstawowym
i rozszerzonym, dotycz gwnie dugoci i stopnia skomplikowania wypowiedzi oraz
bezporedniej przydatnoci w sytuacjach ycia codziennego.
W trakcie egzaminu bdzie sprawdzana m.in. umiejtno opisywania - ludzi,
przedmiotw, miejsc, czynnoci czy relacjonowania wydarze, ale take, na co warto zwrci
uwag, formuowania, przedstawiania i uzasadniania opinii, na poziomie podstawowym wasnych, a na rozszerzonym take innych osb. Pierwszorzdne znaczenie ma tutaj warto
komunikacyjna wypowiedzi.
Nie pomija si jednak znaczenia poprawnoci gramatycznej i korzystania
z rnorodnych struktur leksykalnych. Zdajcy powinien umie dostosowa je do funkcji
jzykowej informatywnej, ekspresywnej lub impresywnej jakiej uywa w tworzonym przez
siebie tekcie. I tak, w listach przekazujcych t sam tre, ale speniajcych rne funkcje
jzykowe, powinny pojawi si odmienne struktury leksykalno gramatyczne, na przykad,
w przypadku zastosowania funkcji informatywnej zdania oznajmujce, ekspresywnej
zdania wykrzyknikowe, impresywnej zdania rozkazujce. Rnice midzy poziomem
podstawowym i rozszerzonym odzwierciedlaj te zupenie inne kryteria oceniania prac,
zwaszcza wymagania dotyczce poprawnoci i bogactwa jzykowego.
Standard dotyczcy wypowiedzi pisemnej wprowadza te m.in. umiejtno
wypowiadania si z zachowaniem cech charakterystycznych dla danej formy. Na poziomie
podstawowym zdajcy musi poradzi sobie z napisaniem dwch tekstw uytkowych, na
przykad notatki i listu, a na poziomie rozszerzonym wypracowania w okrelonej formie
(opowiadania, rozprawki, recenzji lub opisu) na jeden z trzech tematw do wyboru. Wan
spraw jest przy tym rwnie przestrzeganie wymaganego limitu sw.
III. Zdajcy wykazuje si umiejtnoci tworzenia tekstu w postaci:
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM ROZSZERZONY
1)
krtkiej wypowiedzi ustnej, uwzgldniajcej:

a) opisywanie ludzi, przedmiotw, miejsc,
zjawisk, czynnoci,
b) relacjonowanie wydarze,
c)
przedstawianie i uzasadnianie wasnych
opinii,
d) poprawne stosowanie rodkw leksykalnogramatycznych, adekwatnie do ich funkcji,
1)
duszej, wieloaspektowej wypowiedzi ustnej,

uwzgldniajcej:
a) opisywanie
ludzi,
przedmiotw,
miejsc,
zjawisk, czynnoci,
c)
przedstawianie i uzasadnianie wasnych opinii,
projektw, dziaa,
d) poprawne stosowanie rodkw leksykalnogramatycznych, adekwatnie do ich funkcji,
e) przedstawianie faktw oraz opinii innych osb,
2)
krtkiej wypowiedzi pisemnej,

uwzgldniajcej:
zjawisk, czynnoci,
c)
wyraanie stanw emocjonalnych,
d) przedstawianie i uzasadnianie wasnych
opinii,
2)
duszej, wieloaspektowej wypowiedzi

pisemnej, uwzgldniajcej:
zjawisk, czynnoci,
c)
wyraanie rnorodnych intencji oraz stanw
emocjonalnych,
d) przedstawianie i uzasadnianie opinii wasnych
i innych osb,
Wydzia Matur CKE
30 grudnia 2003 r.

e)
f)
e)
poprawne stosowanie rodkw leksykalnogramatycznych, adekwatnie do ich funkcji,

wypowiadanie si w okrelonej formie z
zachowaniem podanego limitu sw.
f)
poprawne stosowanie rodkw leksykalnogramatycznych, adekwatnie do ich funkcji,

wypowiadanie si w okrelonej formie
z zachowaniem podanego limitu sw.
Obszar IV - Reagowanie jzykowe (interakcja)

W tym obszarze zawarto standardy dotyczce umiejtnoci reagowania na usyszany
lub przeczytany tekst obcojzyczny oraz wywoywania oczekiwanej reakcji u interlokutora.
Umiejtnoci te stanowi podstaw kadej komunikacji i s niezbdne np. do
prowadzenia rozmowy czy korespondencji. Na poziomie podstawowym ucze musi si zatem
wykaza si umiejtnoci efektywnego i poprawnego przeprowadzania rozmw lub pisania
tekstw w rnych celach (uzyskiwanie, udzielanie informacji i wyjanie, negocjowanie),
w rozmaitych sytuacjach komunikacyjnych a take nadawania im, odpowiedniego do sytuacji,
zabarwienia emocjonalnego. Na egzaminie ustnym na poziomie rozszerzonym sprawdzana
bdzie natomiast umiejtno prowadzenia rozmowy, ale nie ograniczajcej si do aspektu
komunikacyjnego, a stajcej si dyskusj, w ktrej zdajcy, na przykad, prezentuje wasne
opinie, potrafi ich broni, przytaczajc waciwe argumenty, odnie si do opinii innych
osb czy skomentowa jakie fakty.
IV. Zdajcy wykazuje si umiejtnoci reagowania jzykowego w zakresie:
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM ROZSZERZONY
1)
mwienia, w tym:
a) uczestniczenia w prostej rozmowie
inicjowania jej, podtrzymywania oraz
koczenia,
b) uzyskiwania, udzielania lub odmowy informacji,
wyjanie, pozwole,
c)
prowadzenia prostych negocjacji w sytuacjach
ycia codziennego,
d) poprawnego stosowania rodkw jzykowych
sucych do wyraania rnorodnych intencji
oraz stanw emocjonalnych, adekwatnie do
sytuacji komunikacyjnej,
1)
mwienia, w tym:
a) uczestniczenia w dyskusji udzielania
informacji, wyjanie, argumentowania,
wyraania i obrony wasnych opinii
i pogldw,
b) interpretowania i komentowania
przedstawionych faktw oraz opinii innych
osb,
c)
dokonywania podsumowania dyskusji,
rozmw i wypowiedzi,
d) poprawnego stosowania rodkw
jzykowych sucych do wyraania
rnorodnych intencji oraz stanw
emocjonalnych, adekwatnie do sytuacji
komunikacyjnej,
2)
pisania prostej wypowiedzi, w tym:

a) wyraania stanw emocjonalnych, bdcych
reakcj na informacje zawarte w
przedstawionych tekstach,
b) uzyskiwania, udzielania, przekazywania lub
odmowy informacji, wyjanie, pozwole,
c)
poprawnego stosowania rodkw jzykowych,
adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej.
2)
pisania wypowiedzi bogatej pod wzgldem

treci i o zrnicowanych strukturach
leksykalno-gramatycznych, w tym:
a) wyraania stanw emocjonalnych,
bdcych reakcj na informacje zawarte
w przedstawionych tekstach,
b) uzyskiwania, udzielania, przekazywania lub
odmowy informacji, wyjanie, pozwole,
c)
poprawnego stosowania rodkw
jzykowych, adekwatnie do sytuacji
komunikacyjnej.
Obszar V - Przetwarzanie tekstu (mediacja)

Standardy z tego obszaru dotycz gwnie umiejtnoci przekazywania w jzyku obcym
okrelonych informacji sformuowanych w jzyku polskim lub zaprezentowanych
w materiaach ikonograficznych.
Wydzia Matur CKE
30 grudnia 2003 r.

Na poziomie podstawowym umiejtno mediacji bdzie sprawdzana na egzaminie
ustnym poprzez rozmowy sterowane, ktrych scenariusz jest napisany po polsku, a zdajcy,
odgrywajc swoj rol w jzyku obcym ma uwzgldni w wypowiedzi tre wszystkich
informacji podanych w poleceniu. Podobna sytuacja wystpuje take na egzaminie
pisemnym. Polecenia do tekstw uytkowych (krtkiego i duszego) s sformuowane
w jzyku polskim, ale zawieraj informacje jakie zdajcy ma uwzgldni w tekcie
napisanym w jzyku obcym.
Na poziomie rozszerzonym moe si rwnie zdarzy, na przykad, e mediacja bdzie
dotyczya informacji sformuowanych w jzyku obcym, ktre zdajcy bdzie musia
przetworzy np. z nieformalnego na formalny styl tekstu, wykazujc si wwczas
umiejtnoci waciwego doboru struktur leksykalno-gramatycznych.
V. Zdajcy wykazuje si umiejtnoci przetwarzania tekstu w zakresie:
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM ROZSZERZONY
1)
mwienia, w tym relacjonowania, przetwarzania

i przekazywania tekstw przeczytanych w jzyku
obcym lub jzyku polskim oraz treci materiaw
ikonograficznych,
1)
mwienia, w tym:
a) relacjonowania, przetwarzania
i przekazywania tekstw przeczytanych
w jzyku obcym lub jzyku polskim oraz
treci materiaw ikonograficznych,
b) stosowania zmiany rejestru, stylu lub
formy tekstu,
2)
pisania, w tym relacjonowania, przetwarzania

i przekazywania tekstw przeczytanych w jzyku
obcym lub jzyku polskim.
2)
pisania, w tym:
a) relacjonowania, przetwarzania
i przekazywania tekstw przeczytanych
w jzyku obcym lub jzyku polskim,
b) stosowania zmian struktur leksykalnogramatycznych, rejestru, stylu lub formy
tekstu.
Wikszo zada egzaminacyjnych sprawdza wicej ni jedn umiejtno, podobnie

jak w wikszoci yciowych sytuacji komunikacyjnych przeplataj si umiejtnoci
z poszczeglnych obszarw. Forma zapisu standardw z rozbiciem ich na poszczeglne
obszary umiejtnoci suy jedynie uporzdkowaniu i ukierunkowaniu wymaga
egzaminacyjnych.
Standardom wymaga egzaminacyjnych towarzyszy zakres struktur gramatycznych
dla poziomu podstawowego i rozszerzonego, ktry ma uatwi nauczycielowi zaplanowanie
rozkadu materiau lub zweryfikowanie ju przygotowanego, tak aby uwzgldnia
podstawowe zagadnienia umieszczone w tym spisie.
Barbara Czarnecka-Cicha
Wydzia Matur CKE
30 grudnia 2003 r.
Rozdzia II
PRZYKADOWE ZESTAWY NA EGZAMIN USTNY
POZIOM PODSTAWOWY
ZESTAW I
Zadanie 1. - ROZMOWY STEROWANE
Zapoznaj si z opisem trzech sytuacji. Twoim zadaniem bdzie odegranie wskazanych
rl.
A. Uzyskiwanie i udzielanie informacji
Wracasz z kolegami z wycieczki do....................(nazwa miejscowoci za granic). W kasie
biletowej na dworcu kolejowym:
powiedz z jakiego poczenia chcecie skorzysta,

zapytaj o moliwe zniki,
popro o bilety na wybrany pocig.
(rozmow rozpoczyna zdajcy)
B. Relacjonowanie wydarze
Jedziesz z grup modziey do.....................(nazwa miejscowoci za granic). Na jednej ze
stacji wyszede z wagonu, chcc szybko zaatwi na dworcu drobn spraw. Kiedy wrcie,
okazao si, e pocig odjecha. Zawiadowcy stacji, do ktrego zwrcie si o pomoc,:
relacjonujesz okolicznoci zdarzenia,

opowiadasz o radach, jakich telefonicznie udzieli Ci pracownik polskiej
ambasady w ................. (nazwa kraju),
opisujesz swj baga, chcc odzyska go na najbliszej stacji.
(rozmow rozpoczyna egzaminujcy)
C. Negocjowanie
Jedziesz pocigiem z ...................(nazwa miejscowoci za granic) do ........................(nazwa
miejscowoci za granic). Sprawdzajc bilety konduktor, stwierdza, ,e nie przysuguje Ci
znika. W rozmowie z nim:
powiedz dlaczego uwaasz, e masz prawo do ulgowego przejazdu,

odrzu jego argumenty dotyczce braku odpowiednich dokumentw, uzasadniajc
Twoje stanowisko,
zgd si z jego argumentami wynikajcymi z przepisw dotyczcych przejazdw
obcokrajowcw, proponujc rozwizanie.
Wydzia Matur CKE
10
30 grudnia 2003 r.

Zadanie 2. ROZMOWA NA PODSTAWIE ILUSTRACJI
Opisz ponisz ilustracj i odpowiedz na pytania egzaminujcego.
Pytania do ilustracji (zamieszczone wycznie w zestawie egzaminujcego):

1. Jak mylisz, dlaczego modzi ludzi wybrali si w podr wanie pocigiem?
2. Co najlepiej zapamitae/a z ostatniej podry pocigiem i dlaczego?
Wydzia Matur CKE
11
30 grudnia 2003 r.

ZESTAW II
Zadanie 1. - ROZMOWY STEROWANE
Zapoznaj si z opisem trzech sytuacji. Twoim zadaniem bdzie odegranie wskazanych
rl.
A. Uzyskiwanie i udzielanie informacji
Oczekujesz na pocig na dworcu kolejowym w ........................(nazwa miejscowoci za
granic). Pocig si spnia. W informacji dworcowej :
poinformuj o Twoim zaniepokojeniu opnieniem,

zapytaj o ewentualny czas oczekiwania,
dowiedz si o inne moliwe poczenia.
B. Relacjonowanie wydarze
Zamierzasz odwiedzi Twoich znajomych w ........................(nazwa miejscowoci za
granic). Na dworcu kolejowym spotkaa Ci przygoda, ktra bya powodem Twojego
spnienia na pocig. Dzwonisz do znajomych i opowiadasz im o:
okolicznociach zdarzenia,
reakcji pracownikw kolei na zaistnia sytuacj,
dziaaniu jakie podje/ja, aby kontynuowa podr.
C. Negocjowanie
Planujesz z koleg/koleank wakacyjny wyjazd. Kolega/koleanka proponuje podr
samolotem, Ty wolisz pocig. W rozmowie z nim/ni okrel swoje stanowisko w tej sprawie.
Przedstaw argumenty przemawiajce za podr pocigiem.

Odrzu jego/jej argumenty dotyczce podry samolotem, uzasadniajc Twoje
stanowisko.
Zaproponuj rozwizanie satysfakcjonujce obie strony.
Wydzia Matur CKE
12
30 grudnia 2003 r.

Zadanie 2. ROZMOWA NA PODSTAWIE ILUSTRACJI
Opisz ponisz ilustracj i odpowiedz na pytania egzaminujcego.
Pytania do ilustracji (zamieszczone wycznie w zestawie egzaminujcego):

1. Dlaczego ten mody czowiek jest zadowolony z podry?
2. Jakim rodkiem transportu lubisz podrowa i dlaczego?
Wydzia Matur CKE
13
30 grudnia 2003 r.

POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 1. ROZMOWA NA PODSTAWIE MATERIAU STYMULUJCEGO
Przeanalizuj przedstawiony materia. Przygotuj si do jego prezentacji i rozmowy
z egzaminujcym na temat:
funkcji jakie spenia dworzec,
wpywu zmian spoecznych na profil uytkownika dworca.
Co Pan/Pani
robi na dworcu?
Wyruszam w
podr
Czekam na blisk
osob
Przyjechaem/am
do pracy
Mieszkam na
dworcu
1983
rok
2003
rok
45%
37%
30%
28%
15%
25%
10%
Pytania do materiau stymulujcego (zamieszczone wycznie w zestawie egzaminujcego):

1.
2.
3.
4.
5.
Opisz przedstawiony materia.

Jakie problemy porusza ten materia?
Co przywiodo na dworzec ludzi przedstawionych na fotografiach?
W oparciu o tabel, powiedz jak zmienia si funkcja dworca w ostatnich 20 latach?
Czym, Twoim zdaniem, spowodowane s te zmiany?
Wydzia Matur CKE
14
30 grudnia 2003 r.
Zadanie 2 PREZENTACJA TEMATU I DYSKUSJA

Wybierz jeden z dwch tematw zamieszczonych poniej. Przygotuj si do jego
prezentacji oraz do dyskusji z egzaminujcym.
1. rodki transportu zmieniay si na przestrzeni wiekw, wpywajc na styl ycia ludzi
i ich otoczenie. Jakie s, twoim zdaniem, pozytywne i negatywne skutki rozwoju
transportu.
2. Biura podry obecnie oferuj wiele niezwykych wypraw. Zaplanuj tras podry
dookoa wiata, dobierajc odpowiednie rodki transportu do poszczeglnych jej
etapw. Uzasadnij swj wybr
Boenna Jurkiewicz
Ludmia Stopiska
Wydzia Matur CKE
15
30 grudnia 2003 r.
Rozdzia III
JAK PRZYGOTOWA UCZNIA DO EGZAMINU USTNEGO Z JZYKA OBCEGO
NA POZIOMIE PODSTAWOWYM?
Egzamin ustny z jzyka obcego nowoytnego przeprowadzany bdzie na dwch
poziomach podstawowym lub rozszerzonym w zalenoci od wyboru zdajcego.
Na obu poziomach egzamin skada si z 2 zada, przy czym istotnym novum
w porwnaniu z dawn matur jest fakt, i punktem wyjcia dla jednego z nich jest zawsze
materia ilustracyjny. Na poziomie podstawowym jest to jedna ilustracja, na poziomie
rozszerzonym stymulus.
W poniszym rozdziale sprbujemy, w oparciu o przykadowe zadania, poda kilka
wskazwek, ktre mog by przydatne w przygotowaniu uczniw do zdawania egzaminu
ustnego z jzyka obcego.
Waciwe przygotowanie ucznia do egzaminu maturalnego powinno rozpocz si od
analizy standardw wymaga egzaminacyjnych. Analiza taka bdzie pomocna we waciwym
doborze zada, a uwzgldnienie standardw w procesie nauczania w osigniciu
pozytywnego wyniku egzaminu.
W przypadku jzykw obcych standardy wymaga egzaminacyjnych dla egzaminu
ustnego dotycz przede wszystkim trzech obszarw: produkcji, interakcji i mediacji a take
obszaru wiadomoci, okrelajcego zakres struktur leksykalno gramatycznych, zasady
konstruowania rnych form wypowiedzi oraz realia socjokulturowe danego obszaru
jzykowego.
Jako temat przewodni przykadowych zada egzaminacyjnych wybralimy
podrowanie i turystyk (a w szczeglnoci dworzec kolejowy) nalecy do I obszaru
standardw tj. wiadomoci pkt 1 h. (patrz: rozdzia I).Zaproponowane przykady wicze
bd zatem odwoyway si zarwno do materiau leksykalnego jak i struktur gramatycznych
mogcych pojawi si przy wprowadzaniu takiej tematyki, przyswajanych na rnych etapach
nauczania,
Analiza, ktrej wyniki przedstawia ponisza tabela, pokazuje jak realizowane s
w poszczeglnych przykadowych rozmowach sterowanych standardy nalece do
pozostaych obszarw.
Nr
zadania
I.1.A.
I.1.B. III.1.a. III.1.b.
I.1.C.
III.1.c
II.1.A.
II.1.B. III.1.a. III.1.b.
II.I.C.
III.1.c
Standardy
III.1.d.
III.1.d
III.1.d
III.1.d
III.1.d
III.1.d
IV.1.a.
IV.1.a.
IV.1.a.
IV.1.a.
IV.1.a
IV.1.a.
IV.1.b.
IV.1.d
IV.1.b.
IV.1.d
IV.1.b. IV.1.c IV.1.d
IV.1.b.
IV.1.d
IV.1.b
IV.1.d
IV.1.b. IV.1.c IV.1.d
Jak wida, w tej czci egzaminu najwiksz rol odgrywa realizacja wymaga a., b. i
d. standardu obszaru IV czyli umiejtnoci reagowania jzykowego w sytuacji
komunikacyjnej (interakcji) oraz wymaga okrelonych w pkt. d. standardu obszaru III czyli
umiejtnoci tworzenia tekstu (produkcji), dotyczcego wszystkich typw rozmw.
Wydzia Matur CKE
16
30 grudnia 2003 r.

Do spenienia wymaga okrelonych w pkt d standardw z obszarw III i IV,
a odnoszcych si do rnych aspektw poprawnoci jzykowej, przygotowuj, w zasadzie,
wszystkie formy zada, wykorzystywanych w procesie nauczania jzyka obcego, niezalenie
od tego jaka tematyka jest wprowadzana.
W przypadku pozostaych wymaga obu obszarw pomocne mog by przede
wszystkim techniki wykorzystujce sowo mwione jako element prowokujcy do
uczestnictwa w komunikacji ustnej1.
W oparciu o przykadowe zadania egzaminacyjne, sprbujemy wskaza te techniki, ktre
mog okaza si przydatne we waciwym przygotowaniu ucznia do rnych czci egzaminu
ustnego, zakadajc, e na rnych etapach procesu nauczania nauczyciel bdzie wprowadza
waciwe dla danego tematu sownictwo oraz, w miar postpw w przyswajaniu wiedzy
jzykowej, coraz bardziej skomplikowane struktury gramatyczne.
Wszystkie zaprezentowane poniej formy pracy odwouj si do podanych w rozdziale II
przykadw zada egzaminacyjnych i dlatego, dla uatwienia, ich oznaczenia podajemy
w nawiasach przed przykadami wicze.
Pragniemy zwrci uwag, i wielokrotnie jedna technika pracy okazuje si przydatna
w przygotowaniu do rnych typw zada egzaminacyjnych.
Zadanie 1. rozmowy sterowane
Jedn z najprostszych technik, stosowanych od pierwszego etapu nauczania,
a przygotowujcych do udziau zdajcego w rozmowach sterowanych s:
-
pytania / odpowiedzi
a. Nauczyciel stawia pytania, uczniowie odpowiadaj.

(Zestaw I 1 A, II 1 A)
Nauczyciel : Czy jest pocig ekspresowy do.......?
Ucze: Niestety, nie ma.
Nauczyciel: A czy jest jakie inne poczenie?
Ucze: Proponuj pocig pospieszny o 17.00.
Ta forma wiczenia, na nieco wyszym poziomie, kiedy zakres struktur leksykalnogramatycznych jest znacznie bogatszy, moe zosta zmodyfikowana w nastpujcy
sposb:
b. Nauczyciel podaje odpowied, uczniowie stawiaj pytania, na jakie mogaby pa
podana odpowied.
(Zestaw I 1 B)
Nauczyciel: Miaem du walizk i ma paczk z ksikami.
Uczniowie: Jaki by Pana baga?
Co Pan mia ze sob?
Czy mia Pan walizk?
c. Jeden z uczniw stawia pytanie, kilku podaje rne wersje odpowiedzi.
(Zestaw I 1 C)
Ucze pytajcy: Dlaczego korzystasz z biletu ulgowego?
Odpowiedzi : Jestem studentem i mam prawo do zniki.
Ucz si jeszcze, a uczniowie korzystaj ze zniek.
Nie miaem pienidzy na bilet normalny.
1
Hanna Komorowska Metodyka nauczania jzykw obcych, Warszawa 2002
Wydzia Matur CKE
17
30 grudnia 2003 r.
Bardziej skomplikowanymi technikami, wymagajcymi od nauczyciela wikszej

pomysowoci, umiejtnoci szybkiego reagowania na zachowania jzykowe uczniw
i zdolnoci do stymulowania ich aktywnego udziau w procesie nauczania , s:
- burza mzgw
(Zestaw II 1 A)
Zwracajc si do wszystkich uczniw, nauczyciel stawia pytanie,: Jak wyrazilibycie
zaniepokojenie informacj o katastrofie kolejowej?
Uczniowie przedstawiaj swoje propozycje sformuowa :
Jestem zaniepokojony, e...,
Nie wiem czy nie zdarzyo si co....,
Obawiam si czy...
Martwi si czy... itp.
- opis sytuacji
(Zestaw II 1 B i A, zestaw I 1 A )
Nauczyciel opisuje krtko sytuacj, podsumowujc j pytaniem, na ktre oczekuje
odpowiedzi od ucznia.
Nauczyciel: Spnie si i twj pocig odjecha. o co zapytasz w informacji kolejowej?
Ucze: Kiedy jest nastpny pocig do.......
Czy jest jakie inne poczenie do.....?
- wypowied wg podanych podpunktw
(Zestaw II 1 C)
Nauczyciel prosi o krtkie omwienie podanego tematu z uwzgldnieniem podpunktw.
Temat: Opowiedz o zaletach podrowania samolotem, zwracajc uwag na:
czas trwania podry
komfort podrowania
- odgrywanie rl
(Zestaw I 1 B)
Nauczyciel rozdaje kilku osobom karty z wymylon sytuacj oraz rol jak powinna
odegra w niej kada z tych osb. Uczniowie nie znaj rl przypisanych pozostaym,
a zatem ucz si reagowa spontanicznie w nieznanej im sytuacji komunikacyjnej.
(Ucze 1)Jeste pasaerem, spnionym na pocig, ktry musi wyjecha w wanej
sprawie.
(Ucze 2) Jeste w hali dworcowej i prbujesz pomc osobie spnionej na pocig.
(Ucze 3)Jeste pracownikiem kolei, ktry pasaerowi spnionemu na pocig.
udziela rad dotyczcych rnych moliwoci kontynuowania podry.
- wywiad
(Zestaw II 1 B)
Jest to pewna odmiana odgrywania rl przy czym element zaskoczenia jest nieco
zredukowany, natomiast swobodne prowadzenie dialogu wymaga od uczniw rwnie
duej inwencji jak w przypadku odgrywania rl i do swobodnego posugiwania si
sownictwem i strukturami gramatycznymi.
Nauczyciel proponuje przeprowadzenie wywiadu, wpisujc go w okrelon sytuacj
i przypisujc uczniom odpowiednie zadania i role, jakie powinni odegra w wywiadzie.
Ucze 1 to pracownik agencji artystycznej oczekujcy w hotelu na znan gwiazd
filmow.
Wydzia Matur CKE
18
30 grudnia 2003 r.

Ucze 2 to znana gwiazda filmowa, ktra zostaa okradziona na dworcu i z tego powodu
spnia si na umwione spotkanie.
- symulacja
(Zestaw I 1 B, zestaw II 1 B)
Nauczyciel okrela sytuacj w jakiej, z duym prawdopodobiestwem, moe znale si
ucze, oczekujc od niego zasugerowanej w poleceniu reakcji:
Odbywasz dug podr zagraniczn. W czasie przesiadki z jednego pocigu do
drugiego ukradziono Ci cz bagau. Opowiedz o tym wydarzeniu policjantowi
w komisariacie dworcowym, proszc o pomoc.
Inna technika jak mona wykorzysta, przygotowujc do tego etapu egzaminu,
wymaga od ucznia duo wikszej samodzielnoci. Jej celem jest wiczenie umiejtnoci
budowania wypowiedzi ustnej, ktra nie jest form reakcji na inn wypowied ustn, ale
samodzielnym formuowaniem komunikatu ustnego w oparciu o rnego rodzaju
informacje: ustne lub pisemne. Jednoczenie ucze zdobywa umiejtno wyszukiwania,
analizowania i selekcjonowania zarwno materiau realiopoznawczego jak i struktur
leksykalnogramatycznych niezbdnych do sformuowania wypowiedzi. Tak technik
jest:
- wypowied na podstawie dokumentw autentycznych
(Zestaw II 1 A i C, zestaw I 1 A i C.)
Ucze wyszukuje w Internecie, w informatorach dane dotyczce pocze kolejowych
i lotniczych midzy Warszaw a stolic innego kraju oraz cen biletw i moliwych
zniek, a nastpnie formuuje krtk ustn informacj dla podrnego.
Rozmowy sterowane, mini- dialogi s pierwszym zadaniem egzaminacyjnym (poziom
podstawowy). Rol rozmwcw przyjmuj w nich na przemian: zdajcy i egzaminujcy.
Przygotowujc ucznia do tej czci egzaminu, niezmiernie istotn spraw jest
zwrcenie uwagi na zdanie wyznaczajce osob rozpoczynajc rozmow i konsekwentne
przestrzeganie narzuconej roli w czasie caego zadania.
Zadanie 2. rozmowa na podstawie ilustracji
Drugim zadaniem egzaminacyjnym na poziomie podstawowym jest rozmowa

na podstawie ilustracji. Jest to zadanie skadajce si z 2 czci: opisu ilustracji oraz
pyta sprawdzajcych umiejtno formuowania i wyraania opinii. Przykady takich
zada w wybranym przez nas temacie znajduj si w rozdziale II.
Zanim podamy kilka wskazwek, uatwiajcych przygotowanie do tej czci egzaminu
ustnego, pragniemy zaproponowa formy pracy z rnego typu materiaami
ilustracyjnymi, ktre mog zaowocowa nabyciem umiejtnoci uporzdkowanej
i wyczerpujcej analizy ilustracji jak zdajcy powinien zaprezentowa w czasie
egzaminu.
W nauczaniu jzykw obcych, ju od pierwszych lekcji, wykorzystuje si rnego
typu materiay ilustracyjne. Chcc uczyni je przydatnymi w przygotowaniu do egzaminu
ustnego, naley zwraca uwag na te ich cechy, ktre w przyszoci pomog zdajcemu
zaprezentowa peny i logicznie uporzdkowany opis ilustracji w zadaniu
egzaminacyjnym a zatem:
centralny element ilustracji, istotny dla jej treci (osoba/osoby- wygld zewntrzny,
wykonywane czynnoci, przedmioty, obiekty wielko, ksztat itp.),
Wydzia Matur CKE
19
30 grudnia 2003 r.

-
drugoplanowe elementy ilustracji (osoba/osoby- wygld zewntrzny, wykonywane

czynnoci, przedmioty, obiekty wielko, ksztat itp.),
kompozycj (pierwszy i drugi plan, to, gra, d, lewa, prawa strona itp.)
kolorystyk (czarno- biaa, kolory, tonacja itp.).
Przykadowe rozmowy na podstawie ilustracji zgodne s z nastpujcymi standardami
egzaminacyjnymi:
Nr
zestawu
I. 2.
II.2.
Standardy
III 1.a
III 1.a
III 1.c
III 1.c
III 1.d
III 1.d
IV 1.a
IV 1.a
IV 1.d
IV 1.d
V 1.
V 1.
Jak wynika z powyszej tabeli, standardy z III i IV obszaru, pojawiajce si w

drugim zadaniu, wystpiy ju w rozmowach sterowanych, natomiast po raz pierwszy
stykamy si tu ze standardem z obszaru V czyli mediacj. W przypadku tego zadania
dotyczy on sprawdzania umiejtnoci relacjonowania i przekazywania treci materiau
ikonograficznego.
Standard ten bdzie realizowany przede wszystkim w czasie opisywania ilustracji, cho
moe pojawi si take w odpowiedziach na pytania jakie zadaje egzaminujcy.
Przygotowaniem do ustnego opisu mog by m.in. nastpujce, uyteczne w przypadku
obu przykadowych zestaww,
techniki, w ktrych bodcem do formuowania
wypowiedzi jest obraz :
-
odgadywanie treci obrazka

Nauczyciel przygotowuje kilka fotografii dworca kolejowego. Grupa uczniw otrzymuje
jedn z nich, druga natomiast, zadajc pytania wymagajce penej odpowiedzi lub typu
tak/nie, prbuje odtworzy tre ilustracji. Po zakoczeniu zadawania pyta, grupa
zadajca je prbuje wrd wszystkich fotografii, odnale t, ktrej tre odgadywaa.
zgadywanka obrazkowa
Uczniowie ogldaj fotografie kilku podrnych o charakterystycznych cechach.
Wylosowany ucze wybiera jedn z nich, nie informujc o swoim wyborze pozostaych.
Opisuje podrnego, a ten, kto pierwszy odgadnie o jak fotografi chodzi, ma prawo
kontynuowa zabaw. Naley zasugerowa opisujcemu, aby dla utrudnienia zadania,
rozpoczyna opis od mao istotnych szczegw.
Ta forma zgadywanki uczy spostrzegawczoci i jednoczenie odrniania pierwszoi drugoplanowych cech ilustracji.
wyszukiwanie rnic
W dwch ilustracjach, przedstawiajcych np. t sam hal dworcow i rnicych si
midzy sob szczegami, uczniowie wyszukuj i wyjaniaj te rnice.
wiczenie to moe by pomocne w przygotowaniu ucznia do analizy ilustracji,
szczeglnie w odniesieniu do jej elementw drugoplanowych.
ukadanie rozsypanki obrazkowej

Uczniowie prbuj odtworzy pocit ilustracj np. tablic informacyjn w hali dworca,
kierujc si wskazwkami jakich udziela grupa ogldajca ilustracj w caoci.
wiczenie to jest szczeglnie przydatne, kiedy nauczycielowi zaley na zwrceniu uwagi
na takie cechy ilustracji jak kompozycja i kolorystyka.
Wydzia Matur CKE
20
30 grudnia 2003 r.
- kopiowanie niewidzianego obrazka

Jedna grupa uczniw oglda rysunek przedstawiajcy pocig skadajcy si z rnego
rodzaju wagonw. Grupa nie widzca rysunku, zadajc pytania, stara si go wiernie
skopiowa.
Zadanie bdzie atwiejsze do wykonania, jeli nauczyciel zwrci uwag, e uczniowie
powinni zachowywa logiczny porzdek w formuowaniu pyta np. podporzdkowujc je
kryterium kompozycji tj. okrelajc usytuowanie danego elementu na ilustracji
(np. lokomotywa znajduje si w rodku ilustracji, pocig usytuowany jest od lewej do
prawej strony ilustracji itp.)
Po opisaniu ilustracji zdajcy egzamin ustny na poziomie podstawowym przechodzi
do odpowiedzi na pytania egzaminujcego. S one ukierunkowane na sprowokowanie
zdajcego do wyraenia wasnej opinii na temat , cile lub do swobodnie, zwizany
z ilustracj. Przygotowujc ucznia do tej czci zadania mona korzysta z technik
stosowanych w przypadku rozmw sterowanych, przy czym najbardziej uyteczne mog
by te, ktre kad nacisk na:
- formuowanie odpowiedzi na pytania (szczeglnie o zabarwieniu emocjonalnym)
(Zestaw II 2)
Nauczyciel stawia pytania: Dlaczego podr pocigiem moe by mczca?
Kiedy jeste zadowolony z podry?
W jakiej sytuacji starsza osoba powinna unika podry
pocigiem?
- formuowanie krtkich wypowiedzi
(Zestaw I 2)
Nauczyciel prosi o krtk wypowied na temat zalet podrowania wagonem sypialnym.
Zaproponowane powyej przykady technik mog pomc w opracowaniu wasnych
wicze dla uczniw (dostosowanych do wprowadzanego na danym etapie sownictwa
i struktur gramatycznych) lub dobraniu, z materiau umieszczonego w podrcznikach czy
innych materiaach dydaktycznych, zada ukierunkowanych na ksztacenie sprawnoci
mwienia. Nie naley jednak zapomina, e wiczenie umiejtnoci formuowania
wypowiedzi ustnych powinno by poprzedzone wiczeniami leksykalnymi oraz
przyswojeniem struktur gramatycznych, niezbdnych do zachowania pynnoci
i poprawnoci wypowiedzi, a przede wszystkim komunikatywnoci przekazu ustnego.
Istotn rol w przygotowaniu ucznia do egzaminu ustnego na poziomie podstawowym
bdzie odgrywaa umiejtno rozumienia ze suchu, niezwykle wana szczeglnie
w przypadku rozmw sterowanych (zadanie 1) oraz prowadzeniu rozmowy na tematy
zwizane z ilustracj (zadanie 2). czenie tej umiejtnoci, sprawdzanej przez standardy
obszaru II (recepcja) z umiejtnoci reagowania w formie wypowiedzi ustnej na
usyszany tekst stanowi realizacj standardu IV obszaru tj. interakcji.
Podsumowujc, naley doda, i wiczc sprawno mwienia, nawet na poziomie
podstawowym, nie wolno zapomina o poprawnoci wymowy, intonacji, rytmu,
prawidowego akcentowania. Cho te cechy wypowiedzi nie s w sposb bezporedni
oceniane na egzaminie ustnym na poziomie podstawowym, mog mie wpyw na
komunikatywno przekazu i tym samym wpyn na ostateczn ocen wypowiedzi.
Boenna Jurkiewicz
Wydzia Matur CKE
21
30 grudnia 2003 r.
Rozdzia IV
PRZYKADOWE WICZENIA LEKSYKALNE DO TEMATU PODROWANIE
Przemylana i konsekwentna praca nad wzbogacaniem sownictwa uczniw jest
jednym z najistotniejszych warunkw rozwijania kompetencji komunikacyjnych w zakresie mwienia, suchania i czytania ze zrozumieniem oraz pisania. Wymienione sprawnoci le
u podstaw niemal wszystkich zada egzaminacyjnych. W celu waciwego przygotowania
ucznia do egzaminu maturalnego naley zatem pamita o systematycznym poszerzaniu
sownictwa uczniw, dobierajc je do poziomu nauczania: podstawowego (poziom A2+
w Europejskim Systemie Opisu Jzyka) i rozszerzonego (poziom B2+ w Europejskim
Systemie Opisu Jzyka).
Poniej proponujemy przykadowe wiczenia leksykalne do tematu podrowanie,
ale zawamy zakres leksyki do podrowania kolej, chcc zachowa spjno
z materiaem zaprezentowanym w przykadowych zestawach (rozdzia II).
Zaproponowane przez nas wiczenia mog by wykorzystane jako przedkomunikacyjne,
wprowadzajce nowe sownictwo. Mog te towarzyszy rozwijaniu np. sprawnoci
mwienia, wzbogacajc zasb sw i zwrotw, niezbdnych do skutecznej komunikacji
w danym temacie lub utrwala wczeniej opanowany materia leksykalny.
Sowa, zwroty, zdania, zgromadzone podczas wykonywania zaproponowanych niej
wicze mona te wykorzysta, na przykad, przy formuowaniu wypowiedzi ustnej
(w rozmowach sterowanych, w opisie ilustracji na poziomie podstawowym, itd.) oraz przy
formuowaniu wypowiedzi pisemnej (redagowanie listu na poziomie podstawowym,
napisanie opowiadania na poziomie rozszerzonym, itd.)
Analogiczne wiczenia mona zastosowa rwnie w pracy nad innymi zakresami
leksykalnymi wymienionymi w obszarze I standardw np. dom, zakupy i usugi czy zdrowie.
Przykady wicze leksykalnych
(Wyraenia podane kursyw powinny by napisane w jzyku obcym.)
1. Skojarzenia. Tego typu wiczenia pozwalaj zgromadzi du liczb wyrazw
z okrelonego tematu. Mona je stosowa zarwno do wprowadzania nowego sownictwa
(np. z nowym wyrazem przedzia uczniowie kojarz poznane wczeniej wygodny,
owietlony , ogrzany, dla 6 osb) jak i utrwalania znanych ju sw lub wyrae.
Przykad 1: Skojarzenia tematyczne
Nauczyciel zapisuje na tablicy sowo klucz, bdce bodcem do rozpoczcia wiczenia.
Uczniowie dodaj nastpnie wyrazy jakie kademu z nich kojarz ze sowem - kluczem.
wiczenie moe by wykonywane bd indywidualnie bd zespoowo, a wwczas
propozycje padajce ze strony uczniw wpisywane s do asocjogramu na tablicy.
popieszny
pocig
osobowy
Dworzec kolejowy
Wydzia Matur CKE
22
30 grudnia 2003 r.

Przykad 2: Skojarzenia acuszkowe
Wypowiedziany przez ucznia lub nauczyciela wyraz staje si bodcem do podania drugiego.
Ten za jest skojarzeniem dla kolejnego, itd. Przy tego typu wiczeniach mona wprowadzi
pewne ograniczenie, mianowicie nie wolno powtarza wyrazu wczeniej wymienionego.
Dworzec kasa biletowa bilet miejscwka miejsce dla niepalcych przedzia
miejsce przy oknie podrny baga baga podrczny, itd.
Przykad 3: Profil
wiczenie polega na wywoaniu skojarzenia przez podanie trzech wyrazw, ktre mog by
rzeczownikami, przymiotnikami lub czasownikami. Wprowadzajc lub powtarzajc
sownictwo mona wskaza kontekst sytuacyjny, dc w ten sposb do ukierunkowania
wyboru w skojarzeniach.
Nauczyciel podaje ponisze wyrazy, okrelajc jednoczenie, e skojarzenia powinny
dotyczy podrowania kolej:
-
podr, przedzia, bilet, (odpowiedzi: pocig, miejscwka, ...)

niepalcy, wygodny, owietlony, (odpowiedzi: przedzia, miejsce, wagon, ...)
informowa, sprawdza (odpowiedzi: informacja, konduktor, pasaer, ...).
2. wiczenia kategoryzacyjno-tematyczne
S to zadania, w ktrych uczniowie grupuj wyrazy lub zwroty wedug okrelonego klucza.
Przykad 1:
Nauczyciel poleca dopasowanie podanych pod tabel sw i wyrae do wymienionych
w niej rodkw transportu, zaznaczajc, e niektre ze sw/wyrae pasuj do obu kategorii.
SAMOLOT
POCIG
Peron, terminal, przechowalnia bagau, kasa biletowa, konduktor, dworzec kolejowy,

poczekalnia, stewardessa, walizka, tor, lot, popieszny, pas startowy, rejestracja pasaerw,
wagon sypialny, port lotniczy, przedzia, miejsce, pasaer.
Przykad 2:
Nauczyciel poleca przyporzdkowanie wymienionym w tabeli osobom poniej podanych
czynnoci, zaznaczajc e niektre czynnoci mog pasowa do wicej ni jednej osoby.
Kto to robi?
wita wsiadajcych, podziwia widoki za oknem, sprawdza bilety, zna cel podry, yczy miej
podry, spoywa posiek w wagonie restauracyjnym, informuje o poczeniach, zamyka
drzwi, informuje o godzinie przyjazdu, prowadzi pocig, hamuje, sprawdza legitymacje
uprawniajce do ulgi, pomaga inwalidzie przy wsiadaniu, okazuje bilety, uwaa na drog,
daje sygna do odjazdu pocigu, uwaa na sygnay wietlne, ledzi dokadnie tras przejazdu,
siedzi wygodnie i czyta czasopisma
Wydzia Matur CKE
23
30 grudnia 2003 r.

PODRUJCY
KONDUKTOR
MASZYNISTA
Przykad 3:
Nauczyciel poleca przyporzdkowanie zdaniom - osb, ktre je wypowiadaj. Naley wpisa
obok kadego z poniszych zda liter K (konduktor) lub P (podrny). Niektre zdania
pasuj do obu osb.
Kto to mwi?
O ktrej godzinie jestemy w .....................?
Czy to miejsce jest wolne?
Na ten pocig obowizuje rezerwacja miejsc.
Gdzie jest wagon restauracyjny?
Mam miejsce przy oknie.
Miej podry!
Nie mam miejscwki.
Tutaj nie wolno pali.
Podczas postoju nie wolno korzysta z toalety.
Prosz okaza legitymacj uprawniajc do zniki.
Pocig ma opnienie.
Nie zd si przesi.
Przykad 4:
Nauczyciel prosi o poczenie obu czci dialogu. Dwie odpowiedzi podane s dodatkowo
i nie pasuj do adnego pocztku.
1. Przepraszam, gdzie jest
przechowalnia bagau?
A. Tak, na 20 minut przed odjazdem

pocigu.
2. Z ktrego peronu odjeda

pocig do ..... ?
B. Tak, ale dopiero wieczorem.
3. Czy pocig z .... przyjedzie

zgodnie z rozkadem?
D. Co znajdowao si w tym bagau?
C. Nie, jest spniony o 20 minut.

E. Przykro mi, lecz wanie odjecha.
4. Poprosz bilet do .... .
F. W jedn stron czy powrotny?
5. Czy jest bezporednie

poczenie do .... ?
G. Obok kasy biletowej
3. Sytuacja-sceneria W tego typu wiczeniach nauczyciel przedstawia uczniom sytuacje scenerie, ilustrujc to zdjciem, obrazkiem, przedmiotem. Uczniowie podaj wszystkie
wyrazy, ktre kojarz si z t sytuacj.
Przykad 1:
Nauczyciel daje kadej grupie po 4 rne zdjcia dworca kolejowego. Kada grupa tworzy
list wyrazw tylko dla jednego z nich. Pozostae grupy maj za zadanie zgadn, o ktry
obrazek chodzi.
Wydzia Matur CKE
24
30 grudnia 2003 r.
Przykad 2:
Nauczyciel przedstawia uczniom sytuacj i prezentuje obrazek (ew. otwiera walizk) Twj
przyjaciel wybiera si w podr nad morze. Porad mu, co powinien wzi ze sob.
Uczniowie kocz zdanie zapisane na tablicy: Micha, myl, e powiniene wzi ze sob:
aparat fotograficzny, ....
4. Wyrazy/zwroty nie pasujce do pozostaych. W tego typu wiczeniach nauczyciel
podaje kilka wyrazw/konstrukcji, dobranych wedug odpowiedniego klucza. Wrd nich s
rwnie takie, ktre nie pasuj do pozostaych lub s niezgodne z podanym kluczem lub
kryterium. Zadaniem uczniw jest wskaza te okrelenia. Dla utrudnienia zadania mona
zada pytanie Dlaczego?
Przykad 1:
Nauczyciel podaje ponisz list wyrazw. Uczniowie wskazuj wyrazy nie pasujce do
obszaru tematycznego podrowanie kolej
Dworzec, odprawa, zaoga, peron, pas startowy, konduktor, rkaw, tor, fotel, miejscwka,
walizka, semafor, karta pokadowa, maszynista, pilot, hala przylotw, kierowca, silnik,
skrzydo, kabina, obsuga, pasy bezpieczestwa, korytarz powietrzny, ...
Przykad 2:
Uczniowie wskazuj wrd podanych poniej zwrotw te, ktre odpowiadaj na pytanie:
Czego nie mona robi podczas podry pocigiem?
-
spa w wagonie sypialnym,

spa w namiocie,
je w wagonie restauracyjnym,
piewa przy ognisku,
czyta gazety,
pracowa na komputerze,
rozmawia ze znajomymi,
uczestniczy w wykadzie,
gra w karty,
gra w pik,
opala si,
podziwia widoki.
Nazwy wicze wprowadzono zgodnie z podanymi w ksice Hanny Komorowskiej

Metodyka nauczania jzykw obcych, Warszawa 2002
Ludmia Stopiska
Marek Spawiski
Wydzia Matur CKE
25
30 grudnia 2003 r.
Rozdzia V
SCENARIUSZ SZKOLENIA NAUCZYCIELI JZYKA OBCEGO NOWOYTNEGO
Temat: Przeprowadzanie egzaminu ustnego z jzyka obcego nowoytnego
Cel: Przygotowanie nauczycieli do przeprowadzenie egzaminu ustnego z jzyka obcego
nowoytnego.
Po zakoczeniu szkolenia uczestnik:
zna struktur egzaminu ustnego na obu poziomach, punktacj i kryteria oceniania,
potrafi stworzy warunki sprzyjajce prawidowemu przebiegowi egzaminu ustnego,
potrafi prowadzi egzamin ustny, w tym formuowa pytania egzaminacyjne.
Czas: powinien by dostosowany do potrzeb uczestnikw szkolenia i moliwoci
organizacyjnych prowadzcego.
Metody:
- wykad
- konwersatorium
- dyskusja
- praca indywidualna
- praca w grupach
Materiay:
- rzutnik (ew. multimedialny), folie (ew. prezentacja multimedialna)
- ew. magnetowid i kaseta video
- przykadowe zadania egzaminacyjne
- materiay ikonograficzne do stymulusw (ilustracje, zdjcia, fragmenty tekstw itp.)
- kolorowe pisaki, klej, noyczki, tama klejca, papier duego formatu
- paski wynikowe
Przebieg:
1. Zapoznanie uczestnikw ze struktur egzaminu ustnego, punktacj i kryteriami
oceniania wykad.
Prowadzcy informuje jakie typy zada wystpuj na poziomie podstawowym i
rozszerzonym, jakie standardy sprawdzaj, jak punktowane s zadania i jakie kryteria s
stosowane.
2. Okrelenie zasad przeprowadzania egzaminu ustnego z jzyka obcego nowoytnego dyskusja (ew. z wykorzystaniem kasety video)
Prowadzcy kieruje dyskusj, zwracajc uwag uczestnikw na typowe bdy jakie
mog si pojawi w tej czci egzaminu z przykadami zego zachowania
egzaminujcych.
W dyskusji mona odwoa si do przykadw ogldanych na video lub wasnych
dowiadcze uczestnikw z prowadzenia egzaminw ustnych.
Wydzia Matur CKE
26
30 grudnia 2003 r.

Dyskusj naley zakoczy ustaleniem nastpujcych zasad dotyczcych prowadzenia
tej czci egzaminu:
egzamin powinien przebiega w miej, jednak formalnej atmosferze, a zdajcy

powinni by traktowani z szacunkiem bez wzgldu na ich umiejtnoci jzykowe,
naley skupi uwag na odpowiedzi zdajcego, nie robi notatek, nie komentowa
odpowiedzi, nie wymienia uwag z czonkami komisji, zachowa pen neutralno,
naley stworzy zdajcemu warunki do wykazania si umiejtnociami jzykowymi,
a zatem egzaminujcy powinien ograniczy swj udzia w egzaminie do
niezbdnego minimum oraz w rozmowie unika zadawania pyta wymagajcych
tylko potwierdzenia lub zaprzeczenia,
jeli zachowana jest komunikacja, nie naley poprawia bdw jzykowych
zdajcego lub prosi go o ich poprawieni, natomiast jeli komunikacja jest
zaburzona, naley poprosi zdajcego o sformuowanie danej myli w inny sposb,
w zadaniach z poziomu podstawowego naley operowa moliwie prostym
jzykiem, jednak bez zbdnego, nienaturalnego upraszczania, czy przesadnie
wolnego mwienia lub przesadnej artykulacji,
egzamin powinien w caoci by prowadzony w jzyku obcym,
nie naley przekracza czasu przeznaczonego na oba zadania.
3. Omwienie sposobu przeprowadzania egzaminu ustnego na poziomie podstawowym

konwersatorium, praca w grupach
A. ROZMOWY STEROWANE
- analiza struktury zadania
Prowadzcy zwraca uwag na rnice w zaoeniach poszczeglnych rozmw
(informowanie, relacjonowanie, negocjowanie), ukad zadania, wyznaczenie osoby
przejmujcej inicjatyw w prowadzeniu rozmowy.
- ustalenie zasad przeprowadzania rozmowy w zadaniu 1.
Uczestnicy szkolenia, po dokonaniu analizy przykadowych zada oraz obejrzeniu
materiau filmowego prezentujcego rne sposoby przeprowadzania egzaminu ustnego,
pod kierunkiem prowadzcego szkolenie okrelaj m.in. nastpujce zasady jakimi
powinien kierowa si egzaminujcy:
rozmow rozpoczyna osoba wskazana w zestawie,
wypowiedzi egzaminujcego musz by krtkie i sformuowane prostym
jzykiem,
egzaminujcy nie moe by osob dominujc w tej rozmowie,
jeeli zdajcy pominie jak informacj, egzaminujcy moe zada pytanie
naprowadzajce,
egzaminujcy nie powinien przedua rozmowy, jeeli zdajcy wypeni
zadanie,
w czci C nie jest istotne czy osignito porozumienie.
Prowadzcy zwraca uwag na konieczno uwiadomienia sobie przed rozpoczciem
rozmowy, jak rol odgrywa zdajcy, a jak egzaminujcy i jakie informacje ma
przekaza kady z nich poniewa czsto staje si to rdem wielu nieporozumie,
zwaszcza przy negocjacjach (cz C).
Wydzia Matur CKE
27
30 grudnia 2003 r.

- symulacja zadania egzaminacyjnego
Uczestnicy w parach odgrywaj wskazane sytuacje, aby zrozumie jakie trudnoci
wystpuj przy realizacji tego zadania w przypadku kadego z rozmwcw.
B. ROZMOWA NA PODSTAWIE ILUSTRACJI
Prowadzcy zwraca uwag na dwudzieln struktur polecenia do zadania, skadajcego
si z polecenia opisu i pyta do ilustracji.
- symulacja opisu ilustracji
Uczestnicy w grupach opisuj 3-4 ilustracje, uwzgldniajc ich centralny element,
elementy drugoplanowe, kompozycj, kolorystyk.
- zadawanie pyta do ilustracji
Uczestnicy w grupach formuuj pytania do jednej z opisanych ilustracji, uwzgldniajc
ich zgodno z kryteriami oceny, a nastpnie, po zespoowym przeanalizowaniu pyta do
wybranych przez poszczeglne grupy ilustracji, dokonuj wyboru pyta najbardziej
zgodnych z celem tej czci zadania.
4. Omwienie sposobu przeprowadzania egzaminu ustnego na poziomie rozszerzonymkonwersatorium, praca w grupach
A. ROZMOWA NA PODSTAWIE MATERIAU STYMULUJCEGO
Prowadzcy omawia zawarto i ukad materiau ikonograficznego oraz kryteria doboru
pyta.
Materia stymulujcy :
- zawiera co najmniej trzy elementy prezentujce co najmniej dwie kategorie
np. ilustracje, krtkie fragmenty tekstu, nagwki, tytuy, komiksy, diagramy,
wykresy, tabele,
- wszystkie elementy materiau s logicznie podporzdkowane gwnemu
problemowi, ukierunkowuj w pewien sposb analiz materiau i dostarczaj
zdajcemu argumentw w rozmowie
- daje zdajcym moliwo przedstawienia bogatego opisu, wykazania si
umiejtnoci wielostronnej interpretacji, formuowania opinii i jej uzasadniania,
- tekst obcojzyczny (tytu, nagwek, cytat, opis diagramu) peni podobn rol jak
pozostae elementy materiau, wprowadzajc dodatkowo element realioznawczy.
Pytania do materiau stymulujcego:
- kademu materiaowi stymulujcemu towarzyszy 4-5 pyta,
- kady zestaw zawiera pytania pozwalajce zdajcemu na zaprezentowanie
umiejtnoci opisywania, interpretowania i opiniowania,
- pytania odnosz si bezporednio do materiau stymulujcego (uzasadniaj jego
istnienie),
- pytania mog czasami zakada konieczno wykorzystania podstawowych
wiadomoci z zakresu realioznawstwa, lecz celem egzaminujcego nie jest
sprawdzenie wiadomoci z tej dziedziny,
Wydzia Matur CKE
28
30 grudnia 2003 r.

-
pytania s sformuowane, tak aby zdajcy musia na nie odpowiedzie co

najmniej jednym penym zdaniem, a wic nie s pytaniami wymagajcymi jedynie
potwierdzenia lub zaprzeczenia postawionych w nich tez.
przygotowanie przykadowego stymulusa oraz symulacja opisu materiau

stymulujcego
Pracujc w grupach, uczestnicy szkolenia przygotowuj, a nastpnie prezentuj opisy
rnych stymulusw. Prowadzcy zwraca uwag na rnice wystpujce midzy ilustracj
na poziomie podstawowym a stymulusem (rnorodno elementw ikonograficznych,
wskazanie tematw, ukierunkowujcych analiz stymulusa).
- zadawanie pyta do stymulusa
Uczestnicy szkolenia , pracujc w grupach, ukadaj pytania do opracowanego wczeniej
materiau stymulujcego, a nastpnie prezentuj poszczeglne stymulusy, wsplnie
analizuj je i przygotowuj wzory zwrotw jakie mog si pojawi w tych pytaniach.
Prowadzcy szkolenia, podsumowujc prac poszczeglnych grup, proponuje uoenie
listy wzorcowych zwrotw jakie mog wystpi pytaniach dotyczcych prezentacji,
interpretacji oraz wyraania opinii. Zwraca te uwag, e niektre pytania mog
sprawdza jednoczenie rne umiejtnoci.
Propozycje listy pyta
Prezentacja:
!
Z jakich elementw skada si ten materia?
!
Jak skomponowany jest ten dokument?
!
Co widzisz na zdjciach?
!
Jaki element w tym materiale przyciga uwag i dlaczego?
!
Co czy zaprezentowane zdjcia ?
!
W jaki sposb przedstawiono wizualnie problem............?
Interpretacja:
Jaka jest tematyka tego materiau ?
!
Jaki problem zaprezentowano w tym materiale?
!
Co wskazuje, e . ?
!
W jaki sposb te zdjcia si uzupeniaj ?
!
W jaki sposb poszczeglne elementy tego materiau podkrelaj aspekt. ?
!
Co kojarzy si bezporednio z. ?
!
Co znaczy (oznacza) . ?
!
Czy te zdjcia wydaj Ci si.. ?
!
Jakie rodzaje.(jakie emocje, jakie problemy) ukazuj ilustracje ?
!
Wyraanie opinii:
!
Jakie s , wedug Ciebie, cechy charakterystyczne. ?
!
Co, Twoim zdaniem, symbolizuje. ?
!
Jak sdzisz, do kogo zaadresowany jest ten materia (tekst w tym materiale) ?
!
Jakie odczucia (uczucia) wywouje w Tobie ten materia ?
!
Jak mylisz, dlaczego podkrelony jest aspekt........?
!
W jaki sposb podsumowaby przesanie tego materiau?
!
Co sdzisz o.. ?
!
Jakie, Twoim zdaniem, s dobre i ze strony.....?
Wydzia Matur CKE
29
30 grudnia 2003 r.

- symulacja zadania egzaminacyjnego
Dwoje uczestnikw szkolenia, wykorzystujc przykadowy stymulus, odgrywa wskazane
role, aby uwiadomi sobie trudnoci jakie mog pojawi si w czasie realizacji tego
zadania. Pozostali uczestnicy szkolenia obserwuj ich, a nastpnie omawiaj zachowanie
i bdy popenione przez kadego z rozmwcw.
Podsumowujc symulacj, prowadzcy zwraca uwag na:
moliwo powtrzenia lub przeformuowania pytania ,
konieczno zadania wszystkich pyta umieszczonych w zestawie, z wyjtkiem
tych, na ktre zdajcy odpowiedzia wczeniej,
zadawanie wycznie pyta znajdujcych si w zestawie,
stworzenie zdajcemu warunkw do wykazania si umiejtnoci opisywania,
interpretowania i opiniowania, a zatem nie
poprawianie jego bdw
jzykowych.
B. PREZENTACJA TEMATU I DYSKUSJA
Prowadzcy zwraca uwag, e zadanie skada si z dwch odrbnie ocenianych czci:
przedstawienia tematu przez zdajcego oraz dyskusji z egzaminujcym prowadzonej w
odniesieniu do poruszonych w prezentacji zagadnie. Omawia take budow tematw, aby
uatwi uczestnikom wykorzystanie tych informacji w procesie przygotowania uczniw do
egzaminu.
W omwieniu uwypukla:
potrzeb takiego formuowania tematu, eby umoliwia zdajcemu
wieloaspektow wypowied,
uwzgldnianie moliwoci przygotowania prezentacji bez korzystania z
dodatkowych rde w czasie egzaminu,
wymg jednoznacznego sformuowania tematu,
potrzeb moliwie czstego wprowadzania elementw realioznawczych,
odwoywanie si w tematach do dowiadcze lub/i zainteresowa
modziey.
- analiza przykadowych tematw do prezentacji
Uczestnicy szkolenia w grupach przygotowuj kilka przykadowych tematw, a nastpnie
analizuj je wsplnie, wskazujc aspekty, jakie zdajcy powinien uwzgldni w swojej
wypowiedzi.
Prowadzcy kieruje prac uczestnikw, wykorzystujc nastpujce propozycje pyta:
czy sformuowania tematw pomagaj przygotowa wieloaspektowy plan
wypowiedzi?
jaki jest zakres tematw?
czy tematy s sformuowane jednoznacznie?
jakie elementy realioznawcze pojawiaj si w tematach ?
do jakich dowiadcze lub/i zainteresowa modziey odwouj si
zaproponowane tematy?
- symulacja prezentacji przykadowego tematu
Uczestnicy wybieraj najlepiej sformuowany temat. Prowadzcy objania nastpnie w
jaki sposb powinna by skonstruowana prezentacja
Wydzia Matur CKE
30
30 grudnia 2003 r.

-
przedstawienie tematu i ewentualnie uzasadnienie wyboru - wstp,

oglne ujcie tematu i przedstawienie wybranych aspektw - rozwinicie,
podsumowanie i wasne opinie na temat przedstawionych zagadnie, wnioski
zakoczenie
i podkrela konieczno wielostronnej prezentacji tematu, zachowania spjnoci oraz
wewntrznej logiki wypowiedzi.
Kilku uczestnikw prezentuje ten sam temat, pozostali, po uwanym wysuchaniu,
oceniaj, ktra z prezentacji najlepiej speniaa kryteria, przedstawione przez
prowadzcego.
- symulacja dyskusji po prezentacji
Prowadzcy wyjania, e w dyskusji naley uwzgldnia zarwno tre jak i sposb
zaprezentowania tematu oraz wyraania opinii i waciwie dobranych argumentw.
Nastpnie przedstawia propozycje pyta, jakie egzaminujcy moe wykorzysta w dyskusji
po prezentacji w odniesieniu do jej poszczeglnych elementw:
-
tre prezentacji
W swojej prezentacji mwie/a o ... Czy mgby/ mogaby powiedzie
co wicej? Wyjani ...?
To, co powiedziae/a o ... jest bardzo interesujce. Czy mgby mogaby
to rozwin?
Nie zrozumiaem/am ... Czy moesz to powiedzie inaczej? W prostszy
sposb? Bardziej przystpnie? Co miae/a na myli mwic ... ?
konstrukcja prezentacji
Dlaczego zdecydowae/a si na wybr tego tematu prezentacji?
Dlaczego poruszye/a problem..............jako pierwszy?
Sprbuj podsumowa to, co powiedziae/a.
opiniowanie argumentowanie
Dlaczego twierdzisz, e ...?
Czy znane Ci s jakie inne opinie na ten temat?
Czy zgadzasz si z tez (stwierdzeniem, okreleniem....)?
Nie przekonuj mnie argumenty mwice o ... ? Ten argument jest mao
przekonywujcy. Czy moesz przytoczy inne argumenty?
Czy zgodziby/ zgodziaby si z ...? (egzaminujcy przytacza argument
przeciwny).
Uczestnicy po ponownym wysuchaniu jednej z prezentacji przygotowuj w grupach

pytania do dyskusji.
Nastpnie dwoje uczestnikw szkolenia prowadzi dyskusj, odgrywajc role
egzaminujcego i zdajcego. Pozostali, po wysuchaniu dyskusji, analizuj bdy kadego
z rozmwcw.
Wydzia Matur CKE
31
30 grudnia 2003 r.
5. Omwienie kryteriw oceniania egzaminu ustnego na poziomie podstawowymwykad, praca indywidualna, praca w grupie
Prowadzcy przedstawia uczestnikom szkolenia kryteria oceniania egzaminu ustnego na
poziomie podstawowym.
Rozmowy sterowane
Prowadzcy zwraca uwag na odrbne ocenianie treci zadania i umiejtnoci
jzykowych oraz fakt, e istot tego zadania jest skuteczne i moliwie kompletne
przekazanie komunikatu. Poprawno jzykowa jest spraw drugorzdn i ma znaczenie o
tyle o ile nie zaburza komunikacji jzykowej.
Rozmowa na podstawie ilustracji
Prowadzcy objania e:
opis jest kompletny jeeli zostay w nim uwzgldnione wszystkie gwne elementy
ilustracji,
opis jest logiczny, gdy zdajcy zachowuje porzdek opisu od ogu do szczegu
lub te wychodzc od charakterystycznego szczegu dochodzi do oglnego
wraenia,
zdajcy, dokonujc opisu, nie powinien wchodzi zbyt gboko w interpretacj
ilustracji, gdy nie to jest oceniane w tej czci zadania,
odpowiadajc na pytania egzaminujcego, zdajcy powinien cile trzyma si
treci pytania, ale jednoczenie stara si rozbudowa swoj wypowied, tak aby
bya wyczerpujca i aby mg si wykaza umiejtnociami jzykowymi.
Umiejtnoci jzykowe
Prowadzcy przypomina, e umiejtnoci jzykowe (przede wszystkim znajomo
sownictwa i struktur jzykowych) s oceniane cznie za oba zadania, a ocen naley
odnie do wymaga dla poziomu podstawowego co oznacza, e mona przyzna
maksymaln liczb punktw zdajcemu, ktry poprawnie posuguje si prostym jzykiem.
Ocenianie egzaminw ustnych na poziomie podstawowym.
Uczestnicy szkolenia ogldaj nagranie video kilku egzaminw ustnych na poziomie
podstawowym, a nastpnie samodzielnie oceniaj wypowiedzi uczniw, wpisujc
punktacj na paski wynikowe. Prowadzcy analizuje wyniki wsplnie z uczestnikami i
omawia ewentualne rozbienoci.
6.
Omwienie kryteriw oceniania egzaminu ustnego na poziomie rozszerzonym

wykad, praca indywidualna, praca w grupie
Prowadzcy przedstawia uczestnikom szkolenia kryteria oceniania egzaminu ustnego na
poziomie rozszerzonym.
Rozmowa na podstawie materiau stymulujcego
Prowadzcy objania, e w tym zadaniu oceniana jest nie tylko umiejtno
opisywania/prezentacji materiau stymulujcego, ale przede wszystkim interpretowania go
i wyraania opinii na zasygnalizowane w nim zagadnienia. Wskazwk dla zdajcego,
ktry nie zna pyta, jakie zada egzaminujcy, powinny by tematy wymienione w
poleceniu do zadania. Umiejtnoci jzykowe zdajcego, tak jak na poziomie
podstawowym, s oceniane po przeprowadzeniu caego egzaminu, cznie za oba zadania.
Wydzia Matur CKE
32
30 grudnia 2003 r.

Prowadzcy szkolenie przedstawia nastpnie kryteria oceny poszczeglnych elementw
tego zadania.
Prezentacja materiau stymulujcego
Zdajcy wykazuje si umiejtnoci prezentacji/opisu materiau stymulujcego jeli
potrafi, poprzez analiz/syntez poszczeglnych jego elementw, okreli jego gwn
myl/temat i przedstawi/opisa ten materia w odniesieniu do jego gwnej myli/tematu.
Zdajcy dokona penej prezentacji/opisu materiau, jeli uwzgldni wszystkie lub prawie
wszystkie istotne dla tematu elementy treci niezalenie od tego, czy opisa je
szczegowo, czy nie i okreli gwn myl/temat materiau.
Zdajcy dokona niekompletnej prezentacji/opisu materiau stymulujcego, jeli nie
uwzgldni wszystkich lub prawie wszystkich istotnych dla tematu elementw treci,
niezalenie od tego, czy opisa je szczegowo, czy nie i/lub nie okreli gwnej
myli/tematu tego materiau.
Zdajcy moe sam rozpocz/zakoczy swoj prezentacj/opis sformuowaniem
zagadnienia, rodzajem uoglnienia podsumowania lub odpowiedzie na pytanie
egzaminatora sprawdzajce t umiejtno.
Interpretowanie
Zdajcy wykazuje si umiejtnoci interpretowania materiau stymulujcego, jeli na
jego podstawie potrafi wnioskowa w sposb obiektywny, dostrzec zwizki logiczne
midzy jego elementami, okreli ich rol, okreli element najwaniejszy, wyjani tytu
i/lub skomentowa fakty przedstawione w danym materiale (np. dane statystyczne,
informacje z tekstu/w, wydarzenia przedstawione na rysunkach/ zdjciach).
Wyraanie opinii
Zdajcy wykazuje si umiejtnoci wyraania i uzasadniania swojej opinii, jeli potrafi
przekaza swoje pogldy, sdy i przekonania na temat zagadnie przedstawionych w
danym materiale stymulujcym i uzasadni je w sposb spjny i logiczny.
Prowadzcy szkolenie przypomina, e w tej czci egzaminu egzaminujcy zadaje tylko te
pytania, ktre s umieszczone w zestawie. Konieczno zadania dodatkowych pyta
wiadczy o niekompletnoci wypowiedzi.
Prezentacja tematu i dyskusja z egzaminujcym
Prowadzcy szkolenie wyjania, e zadanie skada si z dwch czci, odrbnie
ocenianych, a trzecim elementem s umiejtnoci jzykowe, oceniane wsplnie za oba
zadania na poziomie rozszerzonym.
Prezentacja tematu
W tej czci zadania oceniane s: tre, a w tym wielostronne ujcie tematu, spjno i
wewntrzna logika wypowiedzi oraz ukad prezentacji.
Udzia w dyskusji
Poprawne odpowiedzi zdajcego powinny by rozbudowane, logiczne, zawiera
wielostronnie uargumentowane opinie, a jeeli pytania egzaminujcego na to pozwalaj (a
powinny!) zdajcy powinien rwnie wykaza si umiejtnoci obrony swojej opinii.
Wydzia Matur CKE
33
30 grudnia 2003 r.

Umiejtnoci jzykowe (cznie za oba zadania)
Prowadzcy przypomina, e umiejtnoci jzykowe s oceniane cznie za oba zadania, a
ocen naley odnie do wymaga dla do wymaga dla poziomu rozszerzonego, czyli
mona przyzna maksymaln liczb punktw zdajcemu, ktry poprawnie posuguje si
jzykiem, stosujc rnorodne struktury gramatyczne, bogate sownictwo adekwatne do
tematu. Oceniane jest te posugiwanie si jzykiem charakterystycznym dla prezentacji,
np. stosowanie odpowiednich zwrotw frazeologicznych.
Ocenianie egzaminw ustnych na poziomie rozszerzonym.
Uczestnicy szkolenia ogldaj nagranie video kilku egzaminw ustnych na poziomie
rozszerzonym, a nastpnie samodzielnie oceniaj wypowiedzi uczniw, wpisujc punktacj
na paski wynikowe. Prowadzcy analizuje wyniki wsplnie z uczestnikami i omawia
ewentualne rozbienoci.
7. Ewaluacja szkolenia.
Boenna Jurkiewicz
Ludmia Stopiska
Wydzia Matur CKE
34
30 grudnia 2003 r.
Rozdzia V
PRZYKADOWE ZADANIA NA EGZAMIN PISEMNY
W nowej formule egzaminu maturalnego z jzykw obcych wprowadzono zadania
sprawdzajce jedn z najtrudniejszych do opanowania w procesie nauczania szkolnego
sprawno, a mianowicie sprawno tworzenia tekstw pisanych w jzyku obcym. Jest ona
sprawdzana zarwno na poziomie podstawowym jak i rozszerzonym, cho w nieco odmienny
sposb.
Na poziomie podstawowym mona przeprowadzi analogi z rozmowami
sterowanymi z egzaminu ustnego poniewa, podobnie jak w przypadku tej czci egzaminu
ustnego, du wag przywizuje si do umiejtnoci przekazania informacji, a zatem
wyranie zaakcentowany jest aspekt komunikacyjny wypowiedzi pisemnych, co znajduje
nawet swoje odzwierciedlenie w okreleniu ich jako krtkiej i duszej formy uytkowej.
Szczeglnie wyranie jest to widoczne w kryteriach oceniania krtkiej formy uytkowej kiedy
zdecydowan wikszo punktw (4) przyznaje si za skuteczne i kompletne przekazanie
komunikatu, a tylko jeden za poprawno jzykow. Rwnie w duszej formie uytkowej
istotn rol odgrywa aspekt komunikacyjny, poniewa jego prawidowa realizacja
premiowana jest uzyskaniem prawie poowy (4) punktw z dziesiciu moliwych do
zdobycia.
Na poziomie rozszerzonym umiejtno pisania tekstw rozumiana jest nieco inaczej.
W tym przypadku sprawdza si nie tylko przekazywanie okrelonych treci, ale swobodne
operowanie sownictwem i strukturami gramatycznymi, a take przestrzeganie zasad
rzdzcych dan form wypowiedzi (rozprawka, opowiadanie, opis, recenzja).
Poniej podajemy kilka przykadowych tematw, dostosowanych do wybranego przez
nas wczeniej (patrz: rozdzia II) zakresu leksykalnego dotyczcego podrowania.
POZIOM PODSTAWOWY
WYPOWIED PISEMNA - krtka forma uytkowa
1. (ogoszenie)
Jako przedstawiciel firmy turystycznej miae/a odebra na dworcu w Warszawie grup
modziey z .................. (nazwa kraju). Spnie/a si jednak. W informacji dworcowej
prosisz o ogoszenie przez goniki napisanej przez Ciebie wiadomoci, w ktrej
piszesz do kogo skierowane jest ogoszenie,
okrelasz miejsce, w ktrym czekasz na grup,
podajesz znak rozpoznawczy,
informujesz o dalszym planie wycieczki.
Przykadowa odpowied:
Uwaga uczestnicy wycieczki z.................(nazwa kraju). Przedstawiciel agencji
turystycznej............(nazwa) oczekuje na grup w hali gwnej dworca, obok kas
biletowych. Trzyma w rku kartk z nazw agencji. Odjazd autokarem do hotelu
planowany jest o godzinie........
Wydzia Matur CKE
35
30 grudnia 2003 r.
2. (ankieta)
W czasie wakacji za granic udao Ci si podj prac w biurze obsugi klientw na dworcu
kolejowym. Celem poprawy jakoci wiadczonych przez kolej usug przeprowadzasz ankiet
wrd podrnych.
Zapytaj o czstotliwo korzystania z usug kolei.
Zach do oceny rozkadu jazdy pocigw.
Popro o opini na temat pracy punktw usugowych na dworcu.
Zapytaj o sugestie dotyczce poszerzenia zakresu wiadczonych przez kolej usug.
Przykadowa odpowied:
Jak czsto korzystaj Pastwo z usug kolei?
Jak oceniaj Pastwo aktualny rozkad jazdy pocigw?
Jakie zastrzeenia macie Pastwo do pracy punktw usugowych na dworcu?
Jakie dodatkowe usugi chcieliby Pastwo zaproponowa?
WYPOWIED PISEMNA - duszy tekst uytkowy

1. (list formalny)
Podczas pobytu za granic podrowae/a pocigiem dalekobienym. Bye/a niemile
zaskoczony/a maym zakresem proponowanych usug oraz jakoci obsugi w tym pocigu.
W licie do dyrekcji kolei:
okrel tras Twojej podry i podaj informacje o miejscu w pocigu,
przedstaw warunki podry i napisz z jakich usug moge/a korzysta,
podaj z jakiego powodu bye/a niezadowolony/a, przytaczajc przykad zej obsugi,
przedstaw co najmniej 2 propozycje niezbdnych, Twoim zdaniem, zmian.
2. (list prywatny)
Po powrocie z zagranicznych wakacji, piszesz list do znajomych, ktrzy Ci gocili. W licie:
Podzikuj za gocin i odwiezienie na dworzec,
Opisz przygod jaka Ci spotkaa po wejciu do wagonu sypialnego i jej

konsekwencje,
Wspomnij o kolegach, ktrzy wsiedli po drodze i Twoim zaskoczeniu tym

spotkaniem,
Odrad podr pocigiem na tej trasie, uzasadniajc Twoj opini.
Wydzia Matur CKE
36
30 grudnia 2003 r.
POZIOM ROZSZERZONY
WYPOWIED PISEMNA
Zadanie
Wypowiedz si na jeden z poniszych tematw. Wypowied powinna zawiera od 200 do
250 sw i spenia wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.
Zaznacz temat, ktry wybrae(a) zakrelajc jego numer.
1. Starasz si o przyjcie na Wydzia Architektury zagranicznej uczelni. Jednym
z wymogw jest przedstawienie koncepcji dworca przyszoci. Opisz, jak Twoim
zdaniem, bdzie wyglda ten dworzec.
2. Napisz rozprawk na temat wad i zalet podrowania pocigiem.
3. Napisz opowiadanie zaczynajce si od sw: Wracaam/em do Polski z wakacji w ___
. Czekajc na dworcu na pocig usyszaam/em nagle komunikat: ....
4. Motyw podry kolej pojawia si w wielu filmach, sztukach teatralnych bd
ksikach. Napisz recenzj dziea, ktre zrobio na Tobie najwiksze wraenie, a obecny
by w nim ten wanie motyw.
Ludmia Stopiska
Wydzia Matur CKE
37
30 grudnia 2003 r.
Rozdzia VI
NIE TAKI DIABE STRASZNY,
czyli o przygotowaniu do czci pisemnej Nowej Matury
Nauka sprawnoci pisania ma z saw; nie lubi jej ani uczniowie, ani nauczyciele.
Metodycy czsto nawet nazywaj pisanie the neglected skill sprawnoci
zaniedbywan.
Na ten niechtny stosunek do nauki pisana skada si wiele przyczyn. Uczniowie,
wyroli na produktach kultury medialnej, chtniej operujcej obecnie obrazem ni
tekstem, czsto nie czuj ani potrzeby ani przydatnoci tworzenia zwartych
kompozycyjnie tekstw i skonni s uwaa to nieatwe przecie zadanie za zbyt czasoi pracochonne. Powszechna jeszcze w polskim szkolnictwie romantyczna tradycja
podejcia do pisania wypracowa utwierdza ich ponadto w przekonaniu, e dobrze
napisany tekst to efekt natchnienia, poetyckiej weny, bardziej ni wynik starannego
opanowania czytelnych regu pisarskiego rzemiosa. Nauczyciele, prcz narzeka na
godziny spdzone na sprawdzaniu prac uczniowskich, ktre kradn im czas, jaki chtniej
powiciliby rodzinie, rozrywce lub dodatkowej pracy, czsto nie mog zrozumie
dlaczego uczniowie, ktrzy niele radz sobie z innymi zadaniami jzykowymi, np.
potrafi waciwie odpowiedzie na wikszo pyta gramatycznych w tecie, i poprawnie
wicz sprawno mwienia nagle zawodz, gdy przychodzi im napisa choby krtki i,
wydawaoby si, prosty tekst w obcym jzyku.
Powody takiego stanu rzeczy s oczywiste. Po pierwsze, czsto nie uwiadamiamy
sobie, e zasady retoryki obowizujce w jzyku polskim s nieco odmienne od zasad
przestrzeganych w kulturach zachodnio-europejskich, szczeglnie francuskoi anglojzycznych. Tam wysoko ceniona jest zwizo i jasno przekazu; tu jzyk
czsto pokrtny, barokowy, peen ozdobnikw; spjno kompozycyjna tekstu jawi si
jako cecha drugorzdna. Nie bez powodu angielskie composition to po polsku
wypracowanie. Jzyk odzwierciedla tu znakomicie sposb podejcia do tworzenia tekstu.
Ponadto, rozpowszechniona praktyka szkolna, niestety wci utrwalana w pracach
pisemnych z jzyka ojczystego, premiuje prace due objtociowo. W mojej praktyce
nauczycielskiej czsto najtrudniej przekona studentw, e krtka wypowied pisemna,
z jasno okrelonym limitem sw, zda lub linijek moe by lepsza cho wcale nie
atwiejsza do napisania ni wielostronicowy essay, bo z koniecznoci narzuca autorowi
pewn dyscyplin, zmuszajc go do szukania najbardziej waciwych rodkw
do przekazania zamierzonych treci.
To wanie stanowi gwn trudno, a zarazem i gwny powd niepopularnoci
wiczenia sprawnoci pisania. W tekcie pisanym - jak w krzywym zwierciadle - odbijaj
si bowiem wszystkie niedostatki w opanowaniu jzyka, ktre umykaj ocenie w innych
sytuacjach komunikacyjnych, szczeglnie przy mwieniu, w czasie ktrego pomaga nam
gest, kontakt wzrokowy lub waciwa modulacja gosu. Napisany tekst musi broni si
sam, bez pomocy innych rodkw. Tym waniejsze jest zatem waciwe przygotowanie
ucznia do tworzenia tekstw nie tylko poprawnych gramatycznie, ale przede wszystkim
zgodnych z wymogami danego gatunku, odpowiadajcych w formie i stylu sytuacji,
w ktrej maj zaistnie, a take adresatowi, do ktrego maj dotrze.
Niniejszy szkic oparty jest na moim wieloletnim dowiadczeniu w pracy
w charakterze nauczyciela pisania dla potrzeb akademickich (Academic Writing),
w Instytucie Anglistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Nie jest to wic sensu stricte
dowiadczenie osoby przygotowujcej maturzystw do egzaminu dojrzaoci, lecz raczej
Wydzia Matur CKE
38
30 grudnia 2003 r.

nauczyciela postrzegajcego ostro wszystkie niedoskonaoci dotychczasowego szkolnego
ksztacenia w zakresie sprawnoci pisania w jzyku obcym. Na szczcie, na podstawie
wnikliwej oceny dostpnych materiaw i informacji w tym wzgldzie, jestem zdania,
e s realne szanse, aby formua wypowiedzi pisemnej obowizujca na Nowej Maturze
zapobiega utrwalaniu si przynajmniej niektrych z tych bdw.
Wielce rozsdny jest, przede wszystkim, wybr rodzajw tekstw, jakie maj
stworzy abiturienci na maturze. czy je jedna bardzo istotna cecha, ktr atwiej
mi zdefiniowa z angielska jako writing for a reason, tj. pisanie w celu osignicia
jakiego jasno sprecyzowanego celu, a nie jako sztuka dla sztuki. Zarwno tzw. krtkie
formy uytkowe z matury podstawowej notatka, ogoszenie, list jak i rodzaje tekstw
przeznaczone dla matury na poziomie rozszerzonym, to nie jakie wydumane rodzaje,
lecz takie, ktre prowadz do stworzenia tekstw realistycznych, przydatnych,
yciowych; tekstw, jakie uytkownik jzyka na danym poziomie powinien umie
napisa, by dobrze porusza si w danym obszarze jzykowym, by odnale swe miejsce
jeli nawet nie w wysokiej kulturze tego obszaru, to przynajmniej w jego kulturze dnia
codziennego. A zatem nie jest to pisanie wycznie dla potrzeb egzaminu, w celu
uzyskania stopnia z jzyka obcego na wiadectwie maturalnym, lecz nabywanie istotnej
sprawnoci jzykowej. Kady za z tych rodzajw tekstw rzdzi si okrelonymi
prawami i posiada czytelne, nietrudne do opanowania kryteria poprawnoci
kompozycyjnej.
Sobie a muzom czyli o adresacie tekstu
Pierwsz zasad, ktr musimy uzmysowi uczniom, jest fakt, e nie ma wypowiedzi
pisemnej bez adresata. Tak naprawd nigdy nie pisujemy sobie a muzom. Chwytamy
za piro (lub, obecnie, stukamy w klawiatur komputera lub telefonu komrkowego)
tylko wtedy, gdy mamy co do przekazania odbiorcy. I to od tego odbiorcy zaley,
jak zredagujemy nasz tekst. Ogoszenie typu To Whom It May Concern, adresowane
do nieznanego odbiorcy, przybierze inn form ni to zatytuowane Dear All, cho oba
mog dotyczy tego samego problemu.
Notatka o zmianie terminu spotkania,
pozostawiona przez sekretark na biurku szefa, nie bdzie miaa tytuu i bdzie zgoa
odmienna w formie od notatki dla domownikw o tym, e dzi wrcimy pniej.
Co wicej, piszc notatk przeznaczon dla srogiej mamy, nie tylko sprbujemy rozbroi
adresatk tytuujc j Kochana Mamusiu, ale te uyjemy innych argumentw
i sformuowa ni w notce o tej samej treci pozostawionej dla koleanki, z ktr
dzielimy mieszkanie. To samo dotyczy oczywicie pisania listw, szczeglnie tych
bardziej oficjalnych, a take bardziej zaawansowanych form wypowiedzi, jakie pojawi
si na maturze rozszerzonej.
Dlatego pierwszym zadaniem nauczyciela przygotowujcego do tego egzaminu
powinno by, moim zdaniem, nakonienie uczniw, by piszc zadanie maturalne,
niewane na ktrym poziomie, sprecyzowali w myli, do kogo kieruj swoj wypowied,
i jasno okrelili swoj relacj w stosunku do adresata (lub adresatw) swego tekstu.
Dopiero to pozwoli im dobra waciwe rodki wypowiedzi i okreli kompozycj
i format wypowiedzi. Nie ma bowiem nic bardziej bdnego ni tworzenie tekstw
dla nauczyciela lub, w wypadku matury, dla egzaminatora. Powstaj wtedy teksty
sztuczne, bezosobowe, puste.
Wydzia Matur CKE
39
30 grudnia 2003 r.

By albo nie by czyli o wyborze treci
Nastpnym wanym problemem, na ktry naley zwrci uwag uczniw, jest sprawa
wyboru dla ich wypowiedzi pisemnej odpowiednich treci i zamknicia tych treci
we waciwie skonstruowanej formie.
W odniesieniu do matury na poziomie
podstawowym sprawa jest o tyle prostsza, e tre, jak bdzie trzeba uwzgldni
w wypowiedzi pisemnej, jest tu bardzo cile okrelona w postaci podpunktw
umieszczonych w samym zadaniu maturalnym. W prostocie tej moe si jednak kry
puapka, na ktr naley zwrci uwag uczniom. Chodzi mianowicie to, aby w ich
tekcie zostay koniecznie uwzgldnione wszystkie informacje wymienione w poleceniu.
Nie wolno pomin adnej z nich, bo grozi za to utrata punktw przy ocenie pracy.
Wydaje si, e to oczywiste, nic trudnego, a jednak We wstpnym module naszego
kursu Academic Writing posugujemy si podobnym sposobem formuowania polece.
Pisane przez studentw teksty uytkowe (gwnie listy formalne oraz sprawozdania) maj
zawiera okrelone informacje podane w poleceniu, najczciej rwnie w formie
podpunktw. I oto nie dalej jak par tygodni temu, piszc fikcyjne sprawozdanie z pobytu
zagranic, moja grupa najwyraniej nie doczytaa do koca instrukcji, w ktrej zawarty
by wymg umieszczenia w tekcie krtkiego opisu jednego z odwiedzonych miejsc.
W przewaajcej iloci tekstw autorzy ograniczyli si do wymienienia miejsca, ktre
zrobio na nich szczeglne wraenie, pomijajc cz opisow zadania. Konsekwencje
tego byy opakane.
W zadaniach matury na poziomie rozszerzonym sprawa jest oczywicie trudniejsza,
bo wybr treci zawartych w wypowiedzi pisemnej nie jest tu ju sterowany,
lecz zaley cakowicie od piszcego. W tym wypadku moja rada dla uczniw
sprowadziaby si wic przede wszystkim do tego, by mimo presji czasowej (do ktrej
naley ich przyzwyczaja stopniowo, proszc np. o skrupulatne liczenie czasu,
jaki zabiera im w domu napisanie tekstu podobnego do maturalnego) nie rzucali si
gorczkowo od razu do pisania (co czsto obserwuj na egzaminach), lecz spdzili par
minut na sporzdzeniu choby najbardziej skrtowego planu swojej wypowiedzi.
Polecam tu szczeglnie coraz powszechniejsz praktyk wykonania prostej siatki
pojciowej (tzw. mind map). Badania dowodz, e 80% ludzi to wzrokowcy, a cecha
ta jest jeszcze silniejsza u modziey wyrastajcej, jak si rzeko, w kulturze obrazkowej.
Korzystajmy z tej ich waciwoci: siatka pojciowa atwiej poddaje si korekcie ni plan
w postaci notatek, a zwizki pomidzy poszczeglnymi grupami zagadnie s atwiejsze
do uchwycenia; atwiejsza jest te waciwa gradacja wanoci problemw. Wbrew
pozorom, doczona przez ucznia do pisemnej pracy domowej siatka pojciowa uatwia
te nauczycielowi ocen tej pracy, bo jej spjno kompozycyjn mona oceni
praktycznie jednym rzutem oka sprawdziam! Przyzwyczajajmy zatem uczniw
do sporzdzania takich siatek dla wszystkich bardziej zaawansowanych wypowiedzi
pisemnych. Czas na tym spdzony, nawet na egzaminie maturalnym, nie bdzie czasem
straconym, przeciwnie znakomicie przyspieszy i uatwi im dalsz prac nad tekstem,
dokonanie nastpnego wanego wyboru: wyboru odpowiedniego stylu i sposobu
kompozycji tekstu. O tych aspektach bdzie mowa poniej.
Cest le ton qui fait la chanson czyli o sztuce kompozycji tekstu
Waciwa kompozycja tekstu i dobr odpowiedniego stylu s tym dla wypowiedzi
pisemnej, czym ton melodia dla piosenki z tego francuskiego powiedzenia,
lub odpowiedni timbre i modulacja gosu dla wypowiedzi ustnej. To te wanie cechy
stanowi o tym, czy tekst zabrzmi dobrze, czy tylko w byle jaki sposb przekae
potrzebne informacje. Dlatego nigdy nie jest zbyt wczenie, by zwraca uwag uczniw
Wydzia Matur CKE
40
30 grudnia 2003 r.

na to, jak buduj swoje wypowiedzi: kiedy przedstawiaj gwn tez, ktr chc
udowodni (im wczeniej tym lepiej!) i jak to czyni, czy argumenty wprowadzone s
we waciwej kolejnoci (zwykle od najpowaniejszego do najsabszego) i czy argumenty
te nie s goosowne, lecz poparte odpowiednimi przykadami. Taka kompozycja tekstu
to kluczowa umiejtno, przydatna nie tylko jakby si zdawao przy pisaniu
rozprawki na maturze rozszerzonej. Wikszo form uytkowych, ktre stanowi zadania
na maturze na poziomie podstawowym, rzdzi si podobnymi prawami. Wystarczy
wspomnie list motywacyjny (letter of application), lub jakikolwiek inny list
o charakterze oficjalnym, by si przekona, jak wiele moe zalee od waciwej
kompozycji tekstu.
Nie sposb przy tym pomin odpowiednio dobranego stylu wypowiedzi. Modzie,
przyzwyczajona do luzackich obyczajw grupy rwieniczej, najczciej ma skonno
przenoszenia podobnie beztroskiego, potocznego stylu do swoich wypowiedzi
pisemnych. Tymczasem, jak wiadomo, notatka wymaga innego stylu ni list formalny,
a styl opowiadania powinien rni si od stylu rozprawki, itd.
Najczstszym jednak grzechem, spotykanym niestety w niezliczonych pracach
studenckich, jest bezwiedne mieszanie rnych stylw. Ma to miejsce, gdy np. w tekcie
w zaoeniu pisanym stylem formalnym nagle pojawia si sowo lub forma przynalena
do zupenie innego rejestru jzykowego. Czasem moe by to oczywicie wiadomy
zabieg techniczny, i wtedy dziaa to oywczo na tekst; najczciej jednak kryje si za tym
brak umiejtnoci rozrniania rejestrw jzykowych lub, niestety, zwyke lenistwo i brak
nawyku korzystania ze sownikw.
Umiejtno nadania waciwego stylu wypowiedzi pisemnej nie naley do atwych
do przekazania naszym uczniom. Ksztatuje si ona powoli, w miar poznawania przez
uczniw jak najwikszej iloci rozmaitych tekstw w danym jzyku, nie tylko tych
podrcznikowych. Std bierze si wielka uwaga, jak nauczajc sprawnoci pisania
przykadamy zawsze do rwnolegego rozwijania sprawnoci czytania, i to nie tylko
wycznie czytania dla potrzeb szkolno-egzaminacyjnych, ale do jak najczstszego
sigania przez uczniw rwnie i poza szko do tekstw w jzyku, ktrego si ucz.
To jest zadanie dla samego ucznia; naszym zadaniem jest jednak rozwijanie w uczniach
wiadomego ledzenia zabiegw formalnych, stosowanych w danym tekcie, uczulanie
uczniw na kompozycj i styl tego tekstu.
Przydatne moe si tu okaza korzystanie ze zwizkw frazeologicznych i typowych
dla danego jzyka wyrae (tzw. chunking), zjawisko opisywane przez Michaela Lewisa,
twrc lexical approach. Jak wiadomo, w nauczaniu sownictwa niezwykle wan rol
peni kontekst, w jakim dane sowo wystpuje. Dlatego dawno ju odeszlimy
od przedstawiania na lekcjach jedynie poszczeglnych lexemw, lecz interesuj nas take
kolokacje, w jakie dane lexemy si cz. Lewis idzie jeszcze krok dalej, utrzymujc,
e dla ucznia czsto jeszcze bardziej przydatne jest opanowanie caych zwizkw
frazelogicznych, nazywanych przez Lewisa chunks of the language.
Poznanie
odpowiednich zwrotw moe uczniowi bardziej pomc w znalezieniu waciwych
rodkw wyrazu dla danej sytuacji jzykowej. Dobrym przykadem moe tu by nauka
pisania listw formalnych, w ktrych obowizuj cile okrelone konwencje budowy
tekstu, i ktre tym samym w duym stopniu skadaj si wanie z takich typowych
wyrae.
Przy okazji warto take zwrci uczniom uwag na istotne rnice kulturowe,
np. nieco odmienne zasady obowizujce w stosowaniu zwrotw grzecznociowych.
Polscy uczniowie maj czasem skonno do niepotrzebnej unionoci w tym wzgldzie.
Na przykad, w jednej z ostatnio czytanych przeze mnie prac studenckich, autor wylewnie
dzikuje w swoim licie kolegom-Brytyjczykom za zaszczyt, jaki wyrzdzili
Uniwersytetowi Warszawskiemu przez przyjcie oferowanych (fikcyjnych!) rocznych
Wydzia Matur CKE
41
30 grudnia 2003 r.

stypendiw. Nic bardziej bdnego! To raczej studenci wielu brytyjskich uczelni byliby
serdecznie wdziczni UW za takie stypendia. Natomiast z okoo 30 osb piszcych
ten sam list tylko dwie w zakoczeniu wyraziy zadowolenie z oczekiwanego przyjazdu
grupy brytyjskich rwienikw i zaoferoway im pomoc w zaaklimatyzowaniu si
w Polsce. O tempora, o mores!
Trzeba, aby jzyk gitki czyli na co naley zwrci szczegln uwag
Bez opanowania podstawowych zasad gramatycznych i odpowiedniego zasobu
sownictwa trudno stworzy dobry tekst w jzyku obcym, zakadam jednake, e jest to
sprawa na tyle oczywista, e wykracza poza ramy niniejszego szkicu. Chciaabym jednak
w tym miejscu zwrci uwag na kilka podstawowych problemw z tego zakresu.
Przede wszystkim, cho moe zabrzmi to jak herezja, uwaam, e uczniom, szczeglnie
(acz nie tylko!) tym przygotowujcym si do matury na poziomie podstawowym,
powinno si wiadomie zawzi zakres zagadnie gramatycznych, ktre maj opanowa.
Dobr wskazwk w tym wzgldzie jest Informator maturalny, ktrego nowa edycja
ukazaa si w roku 2003. Znacznie lepiej jest bowiem, by uczniowie potrafili dobrze
posugiwa si podstawowymi czasami gramatycznymi, ni obcia nadmiernie ich
pami skomplikowanymi i rzadko uywanymi strukturami, ktrych na pewno nie bd
musieli stosowa na maturze, a ktre przecie (jeli zechc) bd mogli opanowa
w przyszoci. Pamitajmy, e matura, aczkolwiek niezwykle wana, bo znaczca kres
istotnego okresu w edukacji modego czowieka, stanowi przepustk do nastpnego
okresu, w ktrym mona jeszcze nauczy si niezmiernie duo; ponadto, jak wiadomo,
nauka jzyka obcego to zadanie na cae ycie!
Jednym za z najczstszych bdw, wystpujcych nagminnie w pracach studenckich,
jest wci mylenie zasad stosowania podstawowych czasw, np. Simple Past i Present
Perfect, co prowadzi do pojawiania si w ich tekstach zda typu I have just received your
letter a couple of days ago. To powinnimy stara si wyeliminowa w pierwszej
kolejnoci.
Drugim bardzo czstym bdem jest nie dotrzymanie w wyraeniu lub w zdaniu
zwizku zgody, np. wystpowanie formy this books zamiast these books, lub Such factors
seems (zamiast seem) to create further problems. Nie musz dodawa, e wszystkie
powysze przykady s autentyczne; pochodz z prac pisemnych studentw pierwszego
roku anglistyki warszawskiej (sic!).
Powszechne jest take niewaciwe uycie przyimkw, szczeglnie w zoeniach
z czasownikiem (arrive at czy arrive in?) oraz, oczywicie, przedimkw przy czym
w wypadku tych ostatnich gwn bolczk jest nie tyle niewaciwy wybr a lub the
(cho i to si zdarza), lecz raczej opuszczanie przedimka w miejscu, w ktrym
bezsprzecznie powinien on wystpi.
Osobn spraw jest zagadnienie tzw. bogactwa jzykowego, co jak wiadomo stanowi
bdzie jedno z kryteriw oceny wypowiedzi pisemnej. Powyej bya ju mowa o nauce
rozpoznawania i stosowania waciwych kolokacji i zwizkw frazeologicznych, owych
chunks. Dodaabym do tego take, w przypadku jzyka angielskiego, rozsdnie wybrane
phrasal verbs, potrzebne o dziwo! moim zdaniem szczeglnie na maturze stopnia
podstawowego, bowiem w krtkich tekstach uytkowych czsto bardziej waciwe jest
uycie np. get on with ni continue, drop in zamiast visit, itd. Nie mona rwnie
pozostawi na boku przymiotnikw i przyswkw, ktre dodaj blasku, szczeglnie
opisom i opowiadaniom. Przy okazji trzeba te oczywicie wspomnie o wyrazach
o pokrewnym lub przeciwstawnym znaczeniu; to take naley wiczy przed matur.
Przestrzegaabym natomiast przed wkuwaniem zbyt wielkiej iloci sw niepotrzebnych
jeszcze na tym etapie wiedzy jzykowej. Lepiej, aby maturzysta potrafi dobrze uzasadni
Wydzia Matur CKE
42
30 grudnia 2003 r.

swoj tez, np. o celowoci uprawiania sportw ekstremalnych, przytaczajc przykady
tylko z jednego lub dwu z tych sportw, ni zna ca sportow encyklopedi, a nie
potrafi dobrze skonstruowa swojej wypowiedzi pisemnej na ten temat.
Reasumujc, wydaje si, e nie taki diabe straszny, jak go maluj. Mimo
wszystkich obaw na temat Nowej Matury, wci jeszcze istniejcych w naszym
rodowisku, egzamin ten, przynajmniej w zakresie nauki jzyka obcego, jawi si jako
dobrze przemylany i do zdania, tj. odpowiadajcy poziomowi opanowania jzyka
i potrzebom polskich uczniw. Naley przy tym doda, e zmiany, ktre nastpiy
pomidzy projektem, jaki mia obowizywa w roku 2002, a obecnym ksztatem tego
egzaminu, m.in. dodanie na poziomie rozszerzonym zada polegajcych
na gramatycznym przeksztacaniu zda (transformations) oraz na tumaczeniu
fragmentw podanych zda (partial translation) poszy jak si wydaje w dobrym
kierunku, odpowiadajcym oczekiwaniom nauczycieli.
Ponadto jestem przekonana, e zarwno nauczyciele, jak przyszli maturzyci bd
wkrtce mieli do dyspozycji wiele materiaw, wspomagajcych ich wysiki w celu jak
najlepszego przygotowania si do tego wanego egzaminu. Z zakresu wiczenia
sprawnoci pisania mona ju poleci obecn na rynku od paru lat i niezmiernie popularn
pozycj pt. Successful Writing, wydan przez Express Publishing. W najbliszej
przyszoci bdzie mona sign rwnie do repetytoriw nowej generacji, ktre
na pewno pojawi si na rynku w roku biecym. Oczywicie mona take skorzysta
z repetytoriw wydanych w latach ubiegych, bdc wszake wiadomym zmian, jakie
zaszy przez te lata w ksztacie sprawdzianu sprawnoci pisania, modyfikacji pewnych
zada i dodaniu innych, jak choby te wspomniane powyej.
Nie bdzie zatem mona na pewno narzeka na brak stosownych pomocy. Problem
stanowi moe raczej ich nadmiar, wystpujcy ju na rynku podrcznikw do nauczania
jzykw obcych (szczeglnie jzyka angielskiego), co moe utrudni zainteresowanym
odpowiedni wybr. W zakresie sprawnoci stanowicej przedmiot obecnego szkicu
polecaabym szczeglnie repetytoria, ktre bd obszernie omawia odpowiednie strategie
tworzenia tekstu. Niektre z tych strategii staraam si naszkicowa w niniejszej pracy.
Poniewa za szkic ten zosta osnuty wok pewnych znanych cytatw i powiedze,
pozostaje zakoczy go mottem, ktre niech bdzie take moim najlepszym yczeniem
dla przyszych maturzystw oraz ich pedagogw:
Modoci, ty nad poziomy (Nowej Matury) wylatuj!
Maria Birkenmajer
Starszy wykadowca
Instytut Anglistyki UW
Wydzia Matur CKE
43
30 grudnia 2003 r.

Biuletyn - Języki Obce

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Biuletyn - Języki Obce

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BIULETYN MATURALNY

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

sprawdzanie umiejtnoci komunikacji

Rozdzia I zawiera standardy

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

dotychczas na maturze, czyli teksty

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

proste struktury leksykalno-gramatyczne

Wydzia Matur CKE

rnorodne struktury leksykalno-gramatyczne

Centralna Komisja Egzaminacyjna

dom miejsce zamieszkania, opis domu,

dom miejsce zamieszkania, opis domu,

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Obszar II - Odbir tekstu (recepcja)

rozumienia ze suchu tekstu prostego pod

1) rozumienia ze suchu tekstu bogatego pod

rozumienia tekstu czytanego, prostego pod

2) rozumienia tekstu czytanego, bogatego pod

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

oddzielania faktw od opinii,

Obszar III - Tworzenie tekstu (produkcja)

krtkiej wypowiedzi ustnej, uwzgldniajcej:

duszej, wieloaspektowej wypowiedzi ustnej,

krtkiej wypowiedzi pisemnej,

duszej, wieloaspektowej wypowiedzi

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

poprawne stosowanie rodkw leksykalnogramatycznych, adekwatnie do ich funkcji,

poprawne stosowanie rodkw leksykalnogramatycznych, adekwatnie do ich funkcji,

Obszar IV - Reagowanie jzykowe (interakcja)

pisania prostej wypowiedzi, w tym:

pisania wypowiedzi bogatej pod wzgldem

Obszar V - Przetwarzanie tekstu (mediacja)

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

mwienia, w tym relacjonowania, przetwarzania

pisania, w tym relacjonowania, przetwarzania

Wikszo zada egzaminacyjnych sprawdza wicej ni jedn umiejtno, podobnie

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

powiedz z jakiego poczenia chcecie skorzysta,

relacjonujesz okolicznoci zdarzenia,

powiedz dlaczego uwaasz, e masz prawo do ulgowego przejazdu,

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Pytania do ilustracji (zamieszczone wycznie w zestawie egzaminujcego):

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

poinformuj o Twoim zaniepokojeniu opnieniem,

Przedstaw argumenty przemawiajce za podr pocigiem.

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Pytania do ilustracji (zamieszczone wycznie w zestawie egzaminujcego):

Wydzia Matur CKE

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Pytania do materiau stymulujcego (zamieszczone wycznie w zestawie egzaminujcego):

Opisz przedstawiony materia.