HISTORIA JZYKA POLSKIEGO

TEKSTY
A. Borawski, A. Furdal, Wybr tekstw do historii jzyka polskiego, Warszawa 1980
T. Skubalanka, M. Wojtak, J. Bartmiski, Wybr tekstw nowopolskich z XVIII-XX wieku, cz. 1-3, Lublin 1978
W. Taszycki, Wybr tekstw staropolskich XVI-XVIII wieku, Warszawa 1969
W. Wydra, W. R. Rzepka, Chrestomatia staropolska. Teksty do r. 1543, Wrocaw 1984

OPRACOWANIA OGLNE
PODRCZNIKI PODSTAWOWE
Z. Klemensiewicz, Historia jzyka polskiego, cz. 1-3, Warszawa 1961-1972 (i wyd. nast.)
Irena Bajerowa, Zarys historii jzyka polskiego 1939-2000, Warszawa 2003.

INNE PODRCZNIKI (do wyboru)

A. Brckner, Dzieje jzyka polskiego, Warszawa 1925 (i wyd. nast.)
T. Lehr-Spawiski, Jzyk polski. Pochodzenie, powstanie, rozwj, Warszawa 1951 (i wyd. nast.)
B. Walczak, Zarys dziejw jzyka polskiego, Pozna 1995

INNE UJCIA CAOCIOWE (do wyboru)

S. Dubisz, Jzyk - historia - kultura (wykady, studia, analizy), Warszawa 2002
S. Jodowski, Losy polskiej ortografii, Warszawa 1979
Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, pod red. S. Dubisza i S.Gajdy, Warszawa 2001

OPRACOWANIA SZCZEGOWE
HISTORIA JZYKA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA
OPRACOWANIE OBOWIZKOWE
Z. Klemensiewicz, Zagadnienia i zaoenia historii jzyka polskiego, w: Skadnia, stylistyka, pedagogika
jzykowa, Warszawa 1982
OPRACOWANIA UZUPENIAJCE
I. Bajerowa, Strukturalna interpretacja historii jzyka, Jzyk Polski 1969, z. 2
A. Furdal, Przedmiot i zakres historii jzyka polskiego, w: Studia jzykoznawcze powicone prof. dr.
Stanisawowi Rospondowi, red. zesp, Wrocaw 1966

GENEZA POLSZCZYZNY ETNICZNEJ

OPRACOWANIE OBOWIZKOWE
L. Moszyski, Wstp do filologii sowiaskiej, Warszawa 1984 (cz. II, 103-119)

PERIODYZACJA DZIEJW JZYKA POLSKIEGO

OPRACOWANIE OBOWIZKOWE
S. Urbaczyk, Periodyzacja dziejw polskiego jzyka literackiego, w: Prace z dziejw jzyka polskiego,
Wrocaw 1979
S. Dubisz, Jzyk, historia, kultura (wykady, studia, analizy), Warszawa 2002, rozdz.2, s.25-44

KSZTATOWANIE SI POLSKIEGO JZYKA LITERACKIEGO

OPRACOWANIE OBOWIZKOWE
M. R. Mayenowa, Problemy i stanowiska w dyskusji o pochodzeniu polskiego jzyka literackiego, w: Studia
staropolskie, pod red. K. Budzyka, t. III, Wrocaw 1956
OPRACOWANIA UZUPENIAJCE
S. Dubisz, Jzyk - historia - kultura (wykady, studia, analizy), Warszawa 2002, rozdz. 9, s. 191-212
B. Dunaj, Wstp oraz rozdz. Zrnicowanie geograficzne i ksztatowanie si ponaddialektycznej normy, w: Jzyk
polski najstarszej doby pimiennej (XII-XIII w.), Krakw 1975
W. Kuraszkiewicz, Pochodzenie polskiego jzyka literackiego w wietle wynikw dialektologii historycznej,
Wrocaw 1953
W. Kuraszkiewicz, Pochodzenie polskiego jzyka literackiego, w: Studia staropolskie, pod red. K. Budzyka, t.
III, Wrocaw 1956

W. Kuraszkiewicz, Polski jzyk literacki. Studia nad histori i struktur, Warszawa 1986 (s. 51-128 - z czci
szczegowej fragmenty o samogoskach nosowych oraz cz oglna)
T. Lewaszkiewicz, O potrzebie nowego spojrzenia na genez polskiego jzyka literackiego (z uwzgldnieniem ta
oglnoeuropejskiego), w: Studia historycznojzykowe I, pod red. M. Kucay i Z. Kryskiej, Krakw 1994
K. Nitsch, Pochodzenie polskiego jzyka literackiego, Jzyk Polski 1913, z. 2; przedruk w: Wybr pism
polonistycznych, t. 1, Wrocaw 1954; Studia staropolskie, pod red. K. Budzyka, t. III, Wrocaw 1956
S. Rospond, redniowiecze, w: Koci w dziejach jzyka polskiego, Wrocaw 1985
J. Siatkowski, Rola jzyka czeskiego w rozwoju polszczyzny literackiej, Acta Universitatis Lodziensis. Folia
Linguistica 23, 1990
Z. Stieber, Uwagi o pochodzeniu polskiego jzyka literackiego, Jzyk Polski 1950, z. 4; przedruk w: wiat
jzykowy Sowian, Warszawa 1974
W. Taszycki, Geneza polskiego jzyka literackiego w wietle tekstw historycznojzykowych, Lingua
Poznanensis 3, 1951; przedruk w: Studia staropolskie, pod red. K. Budzyka, t. III, Wrocaw 1956; Rozprawy
i studia polonistyczne, red. nauk. M. Kara, t. 2, Wrocaw 1961
S. Urbaczyk, Oglne warunki powstania sowiaskich jzykw narodowych i literackich we wczesnym
redniowieczu (na przykadzie polskim), w: Prace z dziejw jzyka polskiego, Wrocaw 1979; Szkice z
dziejw jzyka polskiego, Warszawa 1963

RYWALIZACJA JZYKA POLSKIEGO Z ACIN

OPRACOWANIE OBOWIZKOWE
J. Safarewicz, Wpyw aciski na system gramatyczny polszczyzny, w: Symbolae polonicae in honorem Stanislai
Jodowski, Wrocaw 1972
OPRACOWANIA UZUPENIAJCE
T. Brajerski, Ze skadni tekstu makaronicznego, Studia z Filologii Polskiej i Sowiaskiej 5, 1965
M. Cybulski, Staropolskie przekady Psaterza, Rozprawy Komisji Jzykowej dzkiego Towarzystwa
Naukowego 41, 1996.
S. Dubisz, Jzyk - historia - kultura (wykady, studia, analizy), Warszawa 2002, rozdz. 10, s. 213-238
W. Kuraszkiewicz, Makaronizmy u Paska, w: Barok w polskiej kulturze, literaturze i jzyku, praca zbiorowa pod
red. M. Stpnia i S. Urbaczyka, Warszawa 1992
S. Skwarczyska, Estetyka makaronizmu (Prba postawienia zagadnienia), w: Prace ofiarowane prof.
Kazimierzowi Wycickiemu, Lww 1937
J. Zieniukowa, O jzyku gazety Poczta Krlewiecka (1718-1720). acina w tekcie polskim, w: Polszczyzna
regionalna Pomorza (Zbir studiw), t. 4, pod red. K. Handke, Warszawa 1991

ORTOGRAFIA POLSKA
OPRACOWANIE OBOWIZKOWE
T. Jodowski, Losy ortografii polskiej, Warszawa 1979
OPRACOWANIA UZUPENIAJCE
S. Furmanik, O interpunkcji w drukach staropolskich, Pamitnik Literacki 1955, z. 4
B. Kaczmarczyk, Teoria i praktyka ortograficzna ukasza Grnickiego, Rozprawy Komisji Jzykowej Wr.TN
XVII, 1991
M. Kucaa, Wstp, w: J. Parkosz, Traktat o ortografii polskiej, oprac. M. Kucaa, Warszawa 1985

NAJWANIEJSZE ZMIANY W SYSTEMIE GRAMATYCZNYM

OPRACOWANIA OBOWIZKOWE
I. Bajerowa, W sprawie zaniku samogosek pochylonych w jzyku polskim, Jzyk Polski 1958, z. 5
I. Bajerowa, Wstp (rozdz. Cel pracy oraz Opracowanie materiau - zaoenia metodyczne), cz. III: Unifikacja,
Zakoczenie (wnioski oglne), w: Ksztatowanie si systemu polskiego jzyka literackiego w XVIII w.,
Wrocaw 1964
I. Bajerowa, Zmiany fleksyjne jzyka polskiego we wspczesnym 30-leciu na tle zmian fleksyjnych jzyka
dawniejszego (XVIII, XIX w.), Biuletyn Polskiego Towarzystwa Jzykoznawczego 35, 1977
T. Skubalanka, Jzyk literacki w XIX wieku, w: Mickiewicz, Sowacki, Norwid. Studia nad jzykiem i stylem,
Lublin 1997
OPRACOWANIA UZUPENIAJCE
I. Bajerowa, Polski jzyk oglny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 1-2, Katowice 1986-1992 (t. 1: Wstp i
Zakoczenie, t. 2: Uwagi wstpne i Zakoczenie)
K. Nitsch, Z historii polskich rymw. Studium jzykowe, Warszawa 1912
Z. Stieber, Przyczynki do historii polskich rymw. Rymy sandomierskie XVI-XVII w., Jzyk Polski 1950, z. 3

J. Zieniukowa, Gwne procesy normalizacyjne we fleksji rzeczownikw od XVI do XIX w. (w wietle bada z
ostatniego 30-lecia), Jzyk Polski 1992, z. 2-3

ROZWJ SOWNICTWA POLSKIEGO

OPRACOWANIA OBOWIZKOWE
D. Buttler, Z historii bada nad ewolucj znaczeniow wyrazw, w: Rozwj semantyczny wyrazw polskich,
Warszawa 1978
W. Cyran, Mechanizm zapoyczania wyrazw w jzyku polskim, Rozprawy Komisji Jzykowej TN XX, 1974
Z. Oro, Polsko-czeskie zwizki jzykowe, Wrocaw 1980 (lub: Tysic lat polsko-czeskich zwizkw jzykowych,
Krakw 1993, rozdz. I i II)
H. Rybicka, Losy wyrazw obcych w jzyku polskim, Warszawa 1976
T. Lehr-Spawiski, Element prasowiaski w dzisiejszym sownictwie polskim, w: Studia historyczne ku czci
Stanisawa Kutrzeby, Krakw 1938, t. 2; przedruk w: Rozprawy i szkice z dziejw kultury Sowian, Warszawa
1954
B. Walczak, Wpyw jzyka francuskiego na system gramatyczny polszczyzny, Studia Polonistyczne III, 1976
B. Walczak, Galicyzmy w polszczynie na tle historii zwizkw polsko-francuskich, Rozprawy Komisji
Jzykowej TN XXXII, 1986
OPRACOWANIA UZUPENIAJCE
D. Biekowska, M. Cybulski, E. Umiska-Tyto, Sownik dwudziestowiecznej odzi (konteksty historyczne,
spoeczne, kulturowe), d 2007 (wybrane rozdziay)
D. Buttler, Zmiany sownikowe w polszczynie przeomu wieku XIX i XX, Poradnik Jzykowy 1972, z. 4-5
D. Buttler, Nowsze zapoyczenia rosyjskie w jzyku polskim, Zeszyty Naukowo-Dydaktyczne Filii UW w
Biaymstoku, z. 6. Humanistyka, t. 2, 1973
D. Buttler, XX-wieczna warstwa leksykalna zapoycze niemieckich w polszczynie, w: Od kodu do kodu,
Warszawa 1987
M. Cybulski, Bohemizmy leksykalne w XV-wiecznej czci Psaterza floriaskiego, Acta Universitatis
Lodziensis. Folia Linguistica 23, 1990
G. Habrajska, Dziedzictwo stu lat kontaktw kulturalnych polsko-niemieckich w sownictwie dzkim, w: Jzyk a
kultura, t. 7: Kontakty jzyka polskiego z innymi jzykami na tle kontaktw kulturowych, pod red. J.
Makiewicz i J. Siatkowskiego, Wrocaw 1992
L. A. Jankowiak, Prasowiaskie dziedzictwo leksykalne we wspczesnej polszczynie oglnej, Warszawa 1997
(wybrane fragmenty przez prowadzcego zajcia)
G. Rytter, Wschodniosowiaskie zapoyczenia leksykalne w polszczynie XVII w, d 1992
M. Szymczak, Uwagi wstpne, Zakoczenie oraz wybr hase, w: Nazwy stopni pokrewiestwa i powinowactwa
rodzinnego w historii i dialektach jzyka polskiego, Warszawa 1966
S. Urbaczyk, Sownictwo staropolskie a wysza kultura, w: Prace z dziejw jzyka polskiego, Wrocaw 1979
E. Maczak-Wohlfeld, Uwagi o wpywie jzyka angielskiego na polszczyzn koca XX wieku, Jzyk Polski
1993, z. 4-5
D. Zawadzka, Zapoyczenia woskie w jzyku polskim XVI w., Kultura i Spoeczestwo 1, 1976

DZIEJE TEORETYCZNEJ REFLEKSJI O JZYKU

OPRACOWANIE OBOWIZKOWE
haso: Jzykoznawstwo polonistyczne - historia, w: Encyklopedia jzyka polskiego, red. S. Urbaczyk i M.
Kucaa, wyd. trzecie poprawione i uzupenione, Wrocaw 1999
OPRACOWANIA UZUPENIAJCE
K. Nitsch, Ze wspomnie jzykoznawcy, Warszawa 1960 (wybrane fragmenty)
W. Taszycki, Wstp, w: Obrocy jzyka polskiego. Wiek XV-XVIII, Wrocaw 1953 (i wyd. nast.)
S. Urbaczyk, Polskie sowniki owieceniowe, w: Prace z dziejw jzyka polskiego, Wrocaw 1979
B. Walczak, W. R. Rzepka, ukasza Grnickiego teoria kultury jzyka, Studia Polonistyczne 1992, t. XVIII
/XIX

KULTUROWE CZYNNIKI WARUNKUJCE ROZWJ JZYKA POLSKIEGO

OPRACOWANIA UZUPENIAJCE
I. Bajerowa, Wpyw techniki na ewolucj jzyka polskiego, Krakw 1980 (wybrane zagadnienia)
M. Cybulski, Obyczaje jzykowe dawnych Polakw. Formuy werbalne w dobie redniopolskiej d 2003,
(Rozdzia Zakoczenie)
S. Urbaczyk, Komisja Edukacji Narodowej wobec jzyka polskiego, w: Prace z dziejw jzyka polskiego,
Wrocaw 1979

S. Urbaczyk, Sytuacja jzykowa w Polsce XVII w., w: Barok w polskiej kulturze, literaturze i jzyku, praca
zbiorowa pod red. M. Stpnia i S. Urbaczyka, Krakw 1992

KSZTATOWANIE SI POLSKIEGO SYSTEMU ONOMASTYCZNEGO

OPRACOWANIA OBOWIZKOWE
H. Grnowicz, Wstp do onomastyki, Gdask 1988 (lub: E. Jakus-Borkowa, Nazewnictwo polskie, Opole 1987;
lub: haso Nazwy wasne, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II: Wspczesny jzyk polski, red. J.
Bartmiski, Wrocaw 1993)
OPRACOWANIA UZUPENIAJCE
S. Gala, Sowotwrstwo nazwisk i przezwisk ludnoci byego powiatu piotrkowskiego, Studia Jzykoznawcze
IV, 1979
M. Kamiska, Onomastyka biblijna tekstw przekadowych jako problem badawczy, w: Onomastyka literacka,
red. M. Biolik, Olsztyn 1993
M. Malec, Imiona chrzecijaskie w redniowiecznej Polsce jako odbicie uniwersalistycznych cech wczesnej
kultury, w: V Oglnopolska konferencja onomastyczna, red. K. Zierhoffer, Pozna 1988
M. Malec, Onomastyczne sygnay obecnoci elementw europejskiej kultury literackiej w redniowieczu polskim,
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica 23, 1990
S. Rospond, Sownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocaw 1984
K. Rymut, Imi - nazwisko - przezwisko w historii jzyka polskiego, w: V Oglnopolska konferencja
onomastyczna, red. K. Zierhoffer, Pozna 1988
E. Umiska-Tyto, Imiona w Polsce uywane na tle tradycji kulturowych, Rozprawy Komisji Jzykowej TN
XLV, 2000