CZASY i TRYBY:

CZASY:
PRESENT czas teraniejszy. Gr. I czasowniki zakoczone na er (parter - mwi, inrier?
regarder - oglda, presenter - przedstawia, charter - piewa, trouver
uwaa e)
LES ADJECTIFS POSSESSIFS:
1. Jeden posiadacz, jedna rzecz posiadana
F. (r. eski)
Ma
Ta
Sa
M. (r. mski)
Mon
Ton
Son
2. Jeden posiadacz, wiele rzeczy posiadanych
F. i M. (eski i mski)
Mes
Tes
Ses
3. Wielu posiadaczy, jedna rzecz posiadana
F. i M.
Notre
Votre
Leur
4. Wielu posiadaczy, wiele rzeczy posiadanych
F. i M.
Nos
Vos
Leurs

TRYB ROZKAUJCY IMPERATIF

Przykad ouverez la fenetre (otwrzcie okno)
PRONOMS TONIQUES (zaimki mocne)
Je moi ze mn
Tu toi z tob
Il lui z nim
Elle elle z ni

nous nous z nami

vous vous z wami
ils eux z nimi
elles elles z nimi (eski)

KIEDY LUI A KIEDY LE I LA:

Jeli jest: Jecris a Marie Je lui ecris
Jeli jest: Jean invite Marie Jean linvite
CZASY PRZYSZE
1. FUTUR PROCHE czas przyszy bezporedni. Skada si z czasownika aller
odmienianego w czasie teraniejszym i bezokolicznika czasownika odmienianego. Do
wyraania czynnoci, ktre maj nastpi w bliskiej przyszoci.
Przykad: kupi (kupowa acheter)
Je vais acheter
Tu vas acheter
Il, elle va acheter

nous allons acheter

vous allez acheter
ils, elles vont acheter

(Futur Proche du passe aller w Limparfait)

2. FUTUR SIMPLE czas przyszy prosty. Do okrelania wydarze, ktre maj nastpi
w niekoniecznie sprecyzowanej przyszoci. Tworzony dodajc do tematu Futur Simple
kocwki:
- ai
- as
-a

- ons
- ez
- ont

(w I i II grupie czasownikw, kocwki Futur Simple dodaje si do okolicznika, przykad: je

parlerai, je finirai, ecrire ucina si e - erir, boire uci e boir ecrirai, boirai)
Czas ten jest rzadko uywany!
3. FUTUR ANTERIEUR czas przyszy uprzedni. Wystpuje w zdaniu podrzdnym
czasowym i wprowadzonym najczciej spjnikiem quand. Za pomoc tego czasu
wyraamy czynno przysz, ktra ma si dokona przed inn czynnoci przysz wyraon
w futur simple.
Quand tu auras ecoute la cassete plusieurs fois, tu verras que la chanson poetique nest pas
difficile a commprendre.
Futur anterieur jest czasem zoonym, skada si z futur simple czasownika posikowego i
participe passe czasownika odmienianego: jaurai ecoutetu auras ecoute.

CZASY PRZESZE
1. PASSE COMPOSE czas przeszy zoony, dokonany. Skada si z czasownika
posikowego etre lub avoir odmienianego w czasie teraniejszym i Participe Passe
(imiesw czasu przeszego) czasownika odmienianego.
PARTICIPE PASSE: (imiesw bierny)
- czasowniki zakoczone na -er: gr. I parler, chanter, trouver ucina si kocowe r, a nad
e stawia si kreseczk u gry (zobacz zeszyt)
- czasowniki II grupy, zakoczone na -ir finir, ouvrir ucina si r fini, ouvri
- czasowniki III grupy, zakoczone na re, dodajemy s, -u, -t przykad ecrire ecrit, faire
fait, apprendre appris
Czas ten dotyczy wszystkiego, co jest zamknite w czasie, zakoczone.
UWAGA!
W przypadku czasownikw odmieniajcych si z etre, czasownik uzgadnia si w liczbie i
rodzaju z podmiotem. W rodzaju eskim do participe passe dodaje si e, a w liczbie
mnogiej s.
UWAGA!
W przypadku czasownikw odmieniajcych si z avoir, nie nastpuje uzgodnienie imiesowu
przeszego z podmiotem.
Z etre odmieniaj si:
Aller
alle (i)
Arriver
arrive (przybywa)
Descendre descendu (schodzi)
Devenir devenu (stawa si)
Entrer
entre (wchodzi)
Monter
monte (wchodzi na co)
Mourir
mort (umiera)
Naitre
ne (rodzi si)
Partir
parti (wyjeda)
Rentrer
rentre (wraca)
Rester
reste (zostawa)
Revenir - revenu (wraca)
Sortir
sorti (wychodzi)
Tomber tombe (spada)
Venir
venu (przychodzi)
Pozostae czasowniki odmieniaj si z avoir.
Przykad je suis ne (urodziam si)
Vous etes sorti (wyszlicie)
Z avoir przykad: jai achete (kupiam)

jai attendu attendre - czeka

jai entendu entendre - sysze
jai conduit conduire - prowadzi
jai ecrit ecrir - pisa
jai compris comprendre - rozumie
jai connu conaitre - poznawa
jai fait faire - robi
jai repondu repondre - odpowiada
jai su savoir - wiedzie

ZGODNO PARTICIPE PASSE CZASOWNIKW ODMIENIANYCH Z AVOIR

1. Participe passe czasownikw odmienianych z etre zgadza si w liczbie i rodzaju z
podmiotem il est arrive, elle est arrivee
2. Participe passe czasownikw odmienianych z avoir jest nieodmienny il a travaille.
Elle a travaille
3. Trzecia opcja to participe passe czasownikw odmienianych z avoir zgadza si w
rodzaju i liczbie z dopenieniem bliszym, jeeli znajduje si ono przed
czasownikiem: jai pris mes valises. Je les ai prises.
UWAGA!
Jeeli zaimkiem dopenieniowym jest en wwczas zgodnoci tej nie ma elle a ecrit des
cartes postales. Elle en a ecrit.
KIEDY PASSE COMPOSE A KIEDY LIMPARFAIT?
Passe compose:
Czynnoci dokonane zakoczone. Czynnoci, fakty, zdarzenia, ktre oceniamy w kontekcie
jako czynnoci gwne, tzn majce wpyw na bieg akcji. Czynnoci te dokonuj si zwykle na
tle innych czynnoci lub stanw wyraonych w imparfait.
Limparfait:
Suy do wyraania stanw i czynnoci dokonujcych si w przeszoci, ktrych pocztku ani
koca nie moemy precyzyjnie okreli. Wyraa stany i czynnoci dokonujce si, stanowice
to, opis, okolicznoci dla czynnoci gwnych wyraonych w passe compose. Imparfait ze
wzgldu na charakter czynnoci, ktre wyraa, na og nie wystpuje sam. Wymaga on w
kontekcie towarzystwa innego czasu (moe by to take imparfait).
Przykad:
Je suis arrivee, le train etait vide, je suis entree, il ny avait personne, je me suis instalee, les
wagons etaient mal eclaires, jai ouvert la fenetre.

Uywany bardziej do wyraenia akcji, Limparfait bardziej pasywny.

2. LIMPARFAIT czas przeszy prosty, niedokonany, wyraa czynnoci niedokonane

lub powtarzajce si w przeszoci, uywany dla:
- opisu krajobrazu, charakterystyki osb
Il faisait beau, le soleil beillait, le ciel etait bleu et sans nauge (bya pikna pogoda, wiecio
soce, niebo byo niebieskie i bezchmurne.
- wyraenia czynnoci, ktra si powtarzaa i bya zwyczajem
Quand jetais jeune, je me levais toujours a 6 heures du matin (kiedy byem mody wstawaem
zawsze o 6 rano)
- czynnoci trwajce
Il marchait lantement (szed wolno)
- czynnoci jednoczesne
Pendant que le mari dormait , la femme regardait la tele (w czasie, gdy m spa, ona
ogldaa telewizj)
- w zwrotach grzecznociowych
Je voulais vous demander un service (chciaem poprosi pana o przysug)
- w zdaniach warunkowych (II typ zda warunkowych)
Si jetais riche, je ne travaillerais pas (gdybym by bogaty, nie pracowabym)
- wyraenia czynnoci, o ktrej nie wiemy kiedy si rozpocza i kiedy si zakoczya.
Tworzy si go dodajc do tematu czasu teraniejszego 1 os. liczby mnogiej kocwki:
- ais
- ais
- ait

- ions
- iez
- aient

Avoir:
Javais
Tu avais
Il, elle avait

nous avaions
vous aviez
ils, elles avaient

Etre
Jetais
Tu etais
Il, elle etait

nous etions
vous etiez
ils, elles etaient

3. PASSE RECENT czas przeszy bezporedni. Wyraa czynno, ktra zostaa

zakoczona niedawno (przed chwil). Skada si z czasownika venir odmienianego w czasie
teraniejszym, przyimka de i bezokolicznika czasownika odmienianego.
je viens de lire mon lecture
tu viens de lire ton lecture
il, elle vient de lire son lecture
nous venons de lire nous lecture
vous venez de lire vous lecture
ils, elles vennnent de lire leurs lecture
PASSE RECENT du PASSE (tworzenie - czasownik venir uyty w LIMPARFAIT przykad
je venais de lire mon lecture)

4. PLUS-QUE-PARFAIT czas zaprzeszy zoony. Skada si z czasownika

posikowego etre lub avoir odmienianego w LIMPARFAIT i Participe Passe czasownika.
Uywa si go dla wyraenia czynnoci przeszej dokonanej, uprzedniej w stosunku do innej
czynnoci przeszej.
Przykad: javais travaille, jetais sorti

5. PASSE SIMPLE czas przeszy prosty. Wyraa czynnoci przesze, cakowicie

zakoczone, jest to czas literacki, uywa si go tylko w jzyku pisanym.
Tworzenie:
Dodajemy do tematu kocwki:
- I gr. ai, as, a, ames, ates, erent (je demandai, tu demandas, il, elle demanda, nous
demandames, vous demandates, ils, elles, demanderent)
- II gr. is, is, it, imes, ites, irent ( je finis, tu finis, il, elle finit, nous finimes, vous finites, ils,
elles finirent)
- III gr. us, us, ut, umes, utes, urent ( etre i avoir)
Etre:
Je fus
Tu fus
Il, elle fut

nous fumes
vous futes
ils, elles furent

Avoir:
jeus
tu eus
il, elle eut

nous eumes
vous eutes
ils, elles eurent

TRYBY:
1. CONDITIONEL PRESENT tryb przypuszczajcy czasu teraniejszego.
Uywany dla wyraenia:
- proby, pragnienia czynnoci, ktra moe si wydarzy
- dla zagodzenia rozkazu i wtedy nazywamy ten tryb grzecznociowym CONDITIONEL
DE POLITESSE.
Tryb ten peni funkcj czasu przyszego w zdaniach warunkowych.
Tworzenie:
Dodajemy do tematu Futur Simple czasownika kocwki Limparfait

2. SUBJONACTIF PRESENT jest to tryb, ktry nie ma odpowiednika w j. polskim.

Uywamy go dla wyraenia wszystkiego, co jest niepewne. Subjonctif wystpuje przede
wszystkim w zdaniach podrzdnych, jego uycie okrelaj reguy gramatyczne. Suy do
wyraania myli przez pryzmat wasnych odczu, ycze, wtpliwoci, przekona itp
Wszystko, co subiektywne, nie pewne.
Tworzenie:
Dodajemy do tematu 3os. liczby mnogiej czasu teraniejszego kocwki:
-e
- ions
- es
- iez
-e
- ent
Caa odmiana poprzedzona jest que.
Przykad: que je parle, que tu parles, que il, elle parle, que nous parlions, que vous parliez,
que ils, elles parlent
Kocwki subjonactif s jednakowe dla wszystkich czasownikw. Kocwki pierwszej i
drugiej osoby liczby mnogiej odpowiadaj imparfait, a kocwki pozostaych osb s
kocwkami czasownikw pierwszej grupy w present.
Niektre czasowniki maj dwa rne tematy. Pierwsza i druga osoba liczby mnogiej jest
wtedy identyczna z imprafait.
Boire
Recevoir
Ecrire
Mourir
Prendre
Venir

que je boive, que nous buvions, quils boivent

que je recoive, que nous recevions, quils recoivent
que jecrive, que nous ecrivions, quils ecrivent
que je meure, que nous mourions, quils meurent
que je prenne, que nous prenions, quils prennent
que je vienne, que nous venions, quils viennent

Nieliczna grupa czasownikw tworzy subjonactif w sposb nieregularny:

Aller que jaille,
que nous allions, quils aillent
Faire que je fasse, que nous fassions, quils fassent
Pouvoir que je puisse, que nous puissions, quils puissent

Savoir que je sache, que nous sachions, quils sachent

Valoir que je vaille, que nous valions, quils vaillent
Vouloir que je veuille, que nous voulions, quils veuillent
Falloir quil faille
Avoir
Que jaie
Que tu aies
Quil ait
Que nous ayons
Que vous ayez
Quils aient

Etre
que je sois
que tu sois
quil soit
que nous soyons
que vous soyez
quils soient

Dla wyraenia yczenia, rozkazu, w trzeciej osobie liczby pojedynczej i mnogiej:

Quil vienne oby przyszed yczenie
Quils sortent niech wyjd rozkaz
- Subjonactif wystpuje w zdaniu podrzdnym gdy w zdaniu gwnym wystpuj czasowniki
wyraajce wol, yczenie, przypuszczenie, obaw, rozkaz:
W zdaniach podrzdnych dopenieniowych, jeli w zdaniu nadrzdnym wystpuje:
- orzeczenie wyraajce wol, uczucie, wtpliwoci itp
Vouloir
je voudrais que Catherine visite Paris
Desirer
je desire que tu fasses un beau voyage
Aimer
jamerais que nous visitions la province
Regretter
je regrette que tu partes
Souhaiter
je souhaite quelle fasse un bon voyage
Settoner
je metonne quil ne connaisse pas Le Marais
Preferer
je prefere quil vienne me prendre a la maison
Aimer mieux jaime mieux quelle ny aille pas seule.
Desirer
Craindre
Ordonner
- Po czasownikach: penser (uwaa, myle), croire (uwaa, myle), esperer ( mie
nadziej) w formie przeczcej i pytajcej.
Je ne pense pas quil soit daccord
Je ne crois pas que nous ayons beaucoup de temps
Je nespere pas quelle vienne ce soir.
- Po wyraeniach osobowych odzwierciedlajcych stan emocjonalny:
Etre content (by zadowolonym)
Etre haureux (by szczliwym)
Etre triste (by smutnym)
- Po wyraeniach nieosobowych:
Il faut que (trzeba)
Il semble (wydaje si)
Il possible que (moliwe)
Il est desirable (jest podany)
Il est necessaire que

Il faut que tu ailles a Paris

Il est possible, que nous visitons quelques villes de province.
UWAGA!
Po wyraeniach nieosobowych, ktre wyraaj pewno lub bardzo wysoki stopie
prawdopodobiestwa Subjonactif wystpuje tylko w formie pytajcej i przeczcej.
Il est certain jest pewne
Il est sur jest pewne
Il est probable jest prawdopodobne
Il me semble mnie si wydaje
- Po spjnikach:
Avant que zanim
Pour que aby
Quoique chocia
- Po najwyszym stopniu przymiotnika oraz po rwnowanikach najwyszego stopnia
przymiotnika
Le dernier ostatni
Le premier pierwszy
Lunique jedyny
3. CONDITIONEL PASSE tryb warunkowy czasu teraniejszego. Skada si z
czasownika posikowego etre lub avoir odmienianego w Conditionel Present i Participe
Passe czasownika odmienianego.
Przykad: jaurais quitte, je serais venu
Conditionel Passe w przeszoci warunek niemoliwy do spenienia.
Etre
Je serais
Tu serais
Il, elle serait

nous serions
vous seriez
ils, elles seraient

Avoir
jaurais
tu aurais
il, elle aurait

nous aurions
vous auriez
ils, elles auraient

LE PASSIF strona bierna

Stron biern tworz czasoeniki przechodnie (takie, ktre posiadaj dopenienie blisze).
Zamieniajc stron czynn na biern dopenienie blisze staje si podmiotem.
Czasownik etre w takim czasie w jakim jest czasownik w stronie czynnej.
Participe Passe czasownika odmienianego, przyimek par i podmiot ze strony czynnej.
Przykad:
Les touristes visitent Paris (present)
Paris est visite par les touristes.
Pierre invitera Lili au diner (futur simple)
Lili sera invitee au diner par pierre.
Monique a achete une belle robe (passe compose)
Une belle robe a ete achete par Monique.
W stronie biernej Participr Passe uzgadniamy z podmiotem.
Jeeli podmiot wyraony jest zaimkiem nieokrelonym (on) strona bierna jest niepena, tzn.
nie wiemy przez kogo czynno jest wykonywana,
przykad:
On achete beaucoup de fruits au marche.
Beaucoup de fruits sont achetes au marche.
Czasownik avoir w stronie biernej zastpujemy czasownikiem posseder,
Przykad:
Jai les livres.
Les livres sont possedes par moi.
LE COMPLEMENT DOBJECT DIRECT (dopenienie blisze)
Dopenienie blisze wyraone rzeczownikiem stoi po czasowniku i nie jest poprzedzone
adnym przyimkiem.
Pierre ecrit la lettre a son ami Paul.
Me - mnie
Te - ciebie
Le la - jego, j (mski, eski)

nous - nas
vous - was
les ich, je (mski, eski)

W formie rozkazujcej me i te staj si moi i toi.

Zaimki me, te, le, la podlegaj prawu elizji przed czasownikami zaczynajcymi si od
samogoski lub h niemego.
Pierre lecrit a son ami Paul

Dopenienie blisze wyraone zaimkiem stoi przed czasownikiem z wyjtkiem tryby

rozkazujcego formy twierdzcej.

LES PRONOMS COMPLEMENT DOBJECT INDIUD (zaimki dopenienia dalszego)

Dopenienie dalsze wyraone rzeczownikiem stoi po czasowniku i jest poprzedzone a.
Je donne les freurs a Jean.
Me - mi
Te - tobie
Lui jemu, jej

nous - nam
vous - wam
leur - im

UWAGA!
Zaimki dopenienia dalszego odnosz si tylko do osb!!!
Je lui donne les fleurs.
Zaimki funkcji dopenienia dalszego stawimy przed czasownikiem, z wyjtkiem trybu
rozkazujcego formy twierdzcej.
UWAGA!
Jeeli obydwa dopenienia wyraone s zaimkiem to bezporednio przy czasowniku stoi
dopenienie blisze.
Pierre me donne le livre.
UWAGA!
Jeeli obydwa dopenienia s w 3osobie (liczby pojedynczej lub mnogiej) to przy czasowniku
jest dopenienie dalsze.
Nous donnons le livre a Jean. (le livre le, Jean lui)
Nous le lui donnons.

DISCOUR INDIRECT (mowa zalena)

W mowie zalenej que znaczy e, si znaczy czy, de i bezokolicznik znaczy eby

Zdanie pytajce:
Dis-moi powiedz mi
Je vous demande pytam Was
Je veux savoir chc wiedzie
Zdanie wprowadzajce, ktre jest zdaniem gwnym.
Mowa niezalena

Mowa zalena

Est-ce que
Inwersja prosta i zoona

Si

Quest-ce que
Que

Ce que

Quest-ce qui

Ce qui

Qui, Qui est-ce

Qui

Combien de, ou, pourquoi

bez zmian

- w mowie zalenej nie ma inwersji

- przy zamianie zda twierdzcych i przeczcych wprowadzamy que (e) i uzgadniamy
wszystkie zaimki ze zdaniem gwnym
Pierre dit jirai au cinema (mowa niezalena)
Pierre dit quil ira au cinema (mowa zalena)
Zamieniajc zdanie rozkazujce wprowadzamy przyimek de i bezokolicznik czasownika
odmienianego.
Je vous dis ouvrez la fenetre! (mowa niezalena)
Je vous dis douvrer la fenetre. (mowa zalena)
Mowa zalena zgodno czasw.
Jeeli w zdaniu gwnym jest jeden z czasw przeszych, to w zdaniu podrzdnym
zamieniamy czasy zgodnie z regu zastpstwa czasw:
Present limparfait
Futur simple conditionel present
Futur proche futur proche du passe
Passe compose plus-que-parfait
Passe recent passe recent du passe