Instrukcja obsugi programu LTBeam

1.

Opis programu

LTBeam jest oprogramowaniem sucym do wyznaczania momentu krytycznego zwichrzenia zginanych elementw konstrukcyjnych. Jest rwnie bardzo przydatnym narzdziem przy wyznaczaniu
nonoci elementw zginanych. Program zosta opracowany przez CTICM (Centre Technique Industriel de la Construction Metallique - France) w ramach europejskiego projektu badawczego czciowo
nansowanego przez Europejsk Wsplnot Wgla i Stali (ECSC Project N 7210-PR183 : Lateral
torsional buckling of steel and composite beams - 1999-2002)
LTBeam oblicza sprysty moment krytyczny zwichrzenia Mcr i dostarcza wiele uytecznych informacji na temat postaci zwichrzonego elementu w przypadku zrnicowanych obcie i warunkw
podparcia.
Program mona zastosowa w przypadku jedno i wieloprzsowych belek zginanych wzgldem
silniejszej osi bezwadnoci dla bi i monosymetrycznych przekrojw poprzecznych. Uwzgldnia rwnie
wpyw zarwno punktowych jak i cigych poprzecznych ste punktowych (sztywnych i podatnych).
Tak jak obcienia, stenia poprzeczne mog by przyoone w dowolnej odlegoci powyej jak
i poniej rodka cinania przekroju poprzecznego.
LTBeam zosta zaprojektowany do radzenia sobie z belkami stalowymi. Moe by rwnie stosowany w przypadku innych materiaw pod warunkiem wprowadzenia odpowiednich danych materiaowych.
Minimalne wymagania sprztowe
LTBeam zosta opracowany dla rodowiska pracujcego w systemie Windows i zosta przetestowany
na platformach: Windows 9x, NT, 200 i XP.
W przypadku uytkownikw systemw Windows Vista i 7, autorzy programu zalecaj instalacj
programu poza katalogiem ProgramFiles.
14 MB wolnej przestrzeni dyskowej,
16 bitow palet kolorw,
czstotliwo taktowania procesora minimum 500 MHz.
Instalacja
W celu zainstalowania oprogramowania naley rozpakowa pobrane archiwum i uruchomi plik
setup.exe, po uprzednim odinstalowaniu wczeniejszych wersji programu.
Wersja jzykowa
Standardowym jzykiem oprogramowania jest angielski, ale mona rwnie zmieni ustawienia tak,
by komunikowa si z uytkownikiem w jzyku francuskim.

2.

Obsuga programu

LTBeam ma bardzo intuicyjn budow, a poszczeglne etapy deniowania elementu autorzy programu podzielili na 4 zakadki:
1. Beam/Section/Steel deniowanie podstawowych informacji na temat elementu,
2. Lateral Restraints deniowanie brzegowych i porednich warunkw podparcia,

3. Loading deniowanie obcie,

4. Critical Moment wyznaczenie momentu krytycznego.

2.1.

Deniowanie dugoci, przekroju i materiau elementu

W tej zakadce wprowadza si informacje zwizane z belk.

Beam naley wprowadzi rozpito belki wraz z podziaem na ilo elementw skoczonych. Dla
prostych przypadkw ilo elementw skoczonych nie wpywa znaczco na otrzymane rozwizanie, jednak dla przykadw bardziej zoonych zaleca si zagci ten podzia.
Steel okno suy do wprowadzenia wartoci moduu sprystoci podunej E i wspczynnika
Poissona lub moduu sprystoci poprzecznej G.
Section okno deniowania charakterystyk przekrojowych. Mona to zrobi na 3 sposoby:
wybierajc przekrj z katalogu,
wpisujc wymiary dla przekrojw bi- lub monosymetrycznych,
rcznie wpisujc charakterystyki przekroju.
UWAGA! Decydujc si na pierwsze dwie metody naley sprawdzi wartoci charakterystyk wyznaczonych przez program LTBeam z wartociami podawanymi w katalogach producentw lub z tymi
podanymi w tablicach do projektowania konstrukcji metalowych. Rnice mog si pojawi w znaczne
przypadku momentu bezwadnoci czystego skrcania It oraz wycinkowego momentu bezwadnoci Iw .

2.2.

Stenia poprzeczne

Okno podzielono na 3 charakterystyczne czci, ktre odpowiadaj warunkom podparcia belki

z lewej i prawej strony oraz warunkom porednim.
Left (Right) End pole suce do deniowania nastpujcych warunkw podparcia:
z /S wsprzdnej z miejsca zamocowania porzecznej wizi translacyjnej Rv i przeciwskrtnej wizi rotacyjnej R wzgldem osi rodkw cinania przekroju.
v oznacza zablokowanie (Fixed), zwolnienie (Free) lub spryste zamocowanie (Spring)
przemieszcze w kierunku z paszczyzny zginania.
oznacza zablokowanie (Fixed), zwolnienie (Free) lub spryste zamocowanie (Spring)
skrcenia belki wzgldem osi rodkw cinania.
v pochodna po przemieszczeniach z paszczyzny oznacza zablokowanie (Fixed), zwolnienie (Free) lub spryste zamocowanie (Spring) obrotu belki w paszczynie mniejszej
sztywnoci.
pochodna po kcie skrcenia, czyli ograniczenie deplanacji przekroju poprzez jej zablokowanie (Fixed), zwolnienie (Free) lub spryste zamocowanie (Spring).
Intermediate Lateral Restraints deniowanie ste porednich na dugoci belki. Okno programu umoliwia wprowadzenie dwch punktowych i/lub cigego stenia wzdu caego elementu.
oznaczenia jak w przypadku warunkw na kocach.
xf oznacza wzgldn wsprzdna przyoenia punktowego stenia na dugoci belki
(xf ).

W przypadku niejasnoci zawsze mona klikn w przycisk Help. Otworzy si dodatkowe okno,
w ktrym wszystkie oznaczenia zostay wyjanione w formie gracznej.

2.3.

Obcienia

Okno deniowania obcie zostao podzielone na obszary:

Supports at Ends in the Plane of Bending denicja warunkw podparcia w paszczynie zginania. Warunki te maj wpyw na rozkad si wewntrznych i podobny efekt mona uzyska
odpowiednio dobierajc obcienie zewntrzne. Dostpne s 4 rodzaje podparcia: przegubowoprzegubowe, sztywno-sztywne, sztywno-przegubowe i wspornik.
4

External End Moments deniowanie obcie zewntrznych w postaci skupionych momentw.

Otrzymuje si w ten sposb liniowy wykres momentw zginajcych. Moliwy poprzez denicj
konkretnych wartoci na kocach lub wyraajc stosunek obu wartoci poprzez wspczynnik .

Distributed Loads denicja oddziaywa w postaci rozoonego obcienia cigego. Symbole q1 ,

q2 oznaczaj warto pocztkow i kocow obcienia, ktre moe mie posta trapezu. Oznaczenia xf 1 , xf 2 stanowi odpowiednio wsprzdn pocztku i koca przyoonego obcienia
w stosunku do rozpitoci belki. Natomiast z/S to rzdna obcienia, przyjmujc za pocztek ukadu wsprzdn rodka cinania. Poniszy rysunek wyjania omwione oznaczenia oraz
informuje o konwencji przyjtego oznakowania.

Point Loads umoliwia wprowadzenie obcienia w postaci do trzech si skupionych. Oznaczenia

i konwencja znakw jak w poprzednim punkcie.

Point Moment deniowanie obcienia w postaci skupionego momentu. Oznaczenia i konwencja

znakowania zostaa wyjaniona poniej.
5

Sketch of Loading okno suce do wywietlania schematw zdeniowanej belki. Jest graczn
reprezentacj wprowadzonych danych.
Bending and Shear Diagrams okno, ktre wywietla wykresy si przekrojowych: momentw
zginajcych i si tncych.

2.4.

Moment krytyczny

Zakadka suca jedynie do wyznaczania wartoci momentu krytycznego dla uprzednio zdeniowanych warunkw brzegowych i obcienia.

Po klikniciu w Proceed w pozostaych oknach pojawi si interesujce dla nas informacje.

Critical Factor podaje warto wspczynnika krytycznego cr przy ktrym dochodzi do zbienoci. Podany jest rwnie numer iteracji, ktry by niezbdny do uzyskania zbienoci.
Critical Moment podaje warto momentu krytycznego przy zwichrzeniu sprystym Mmax,cr
dla zadanych wczeniej warunkw podparcia, obcienia, rozkadu momentw i ste bocznych.
6

Deformed Shape kreli wykresy przemieszcze wzgldem osi rodkw cinania belki z paszczyzny zginania v, kta skrcenia przekroju wzgldem osi rodkw cinania , kta obrotu belki v
z paszczyzny zginania oraz deplanacji przekroju . Ponadto klikajc na 3D View otrzymujemy
schemat gracznej interpretacji postaci zwichrzenia analizowanego elementu.

Bending and Shear Diagrams wykresy momentw zginajcych i si tncych w analizowanej

belce.

3.
3.1.

Zaawansowane funkcje programu

File Input Mode

Klikajc kolejno w Tools File Input Mode przechodzimy do okna programu, ktre pozwala
analizowa tekstowy plik wejciowy programu. W celu utworzenia naley klikn na File New.
Otworzy si okno, w ktrym trzeba bdzie zdeniowa ilo elementw skoczonych.

Nastpnie, jak poprzednio, pojawia si okno, gdzie przechodzc przez kolejne zakadki zdeniowa
mona poszczeglne wartoci zwizane z belk.
General informacje oglne zwizane z belk taki jak modu Younga, modu Kirchhoa, liczba si
skupionych i rozoonego obcienia cigego przyoonych poza rodkiem cinania.

Elements deniowanie wymiarw poszczeglnych elementw skoczonych (ES) i ich charakterystyk przekrojowych Iz , IT , I oraz sztywnoci cigych ste (poprzecznych i ze wzgldu na
obrt) kadego ES.

Lateral Restraints denicja punktowych ste. Dane przemieszczenie mona zablokowa wpisujc odpowiednio du sztywno lub podajc konkretn warto wprowadzi wi podatn.

Bending Moments deniowanie wartoci momentw zginajcych dla kadego ES w belce. W celu
wprowadzenia bardziej zoonego rozkadu momentw, naley wprowadzi odpowiednie wartoci
dla kadego ES.

Transverse Loads deniowanie informacji zwizanych z obcieniem poprzecznym przyoonym

do belki.
Poit Loads. . . w postaci tabelarycznej naley poda warto obcienia si skupion,
miejsce przyoenia siy na dugoci belki i wsprzdn przyoenia obcienia na wysokoci
belki wzgldem osi rodkw cinania.
Distributed Loads. . . deniowanie informacji zwizanych z obcieniem rozoonym.
Pola q1 i q2 oznaczaj odpowiednio warto pocztkow i kocow obcienia, a x1 i x2
wsprzdn pocztkow i kocow obcienia. Pole z informuje program o wsprzdnej
przyoenia obcienia.

UWAGA! Deniowane wartoci nie maj wpywu na wykresy si przekrojowych. Obecno obcienia cigego i punktowego naley rwnie uwzgldni w zakadce Bending Moments.
W celu otrzymania wartoci momentu krytycznego zdeniowanej belki naley wprowadzone informacje zapisa do pliku tekstowego. Zamkn okno edycji pliku, a nastpnie wczyta dany plik w oknie
Input File Mode. Wystarczy klikn w Proceed i odczyta warto mnonika krytycznego cr oraz
momentu krytycznego Mcr .
9

3.2.

Haunch Beams

Ciekawym dodatkiem do programu jest napisany w rodowisku Visual Basic arkusz kalkulacyjny,
ktry umoliwia wyznaczenie momentu krytycznego zwichrzenia belek dwuteowych o zbienym przekroju poprzecznym. Aby z tego skorzysta naley otworzy plik Haunch.xls znajdujcy si w katalogu,
w ktrym program zosta zainstalowany. Ograniczenia zastosowane w arkuszu kalkulacyjnym:
analizowa mona jedynie bisymetryczne przekroje dwuteowe,
twrcy arkusza przewidzieli moliwo zastosowania trzech ste rotacyjnych lub translacyjnych,
bardziej zoony rozkad momentw zginajcych sprowadza si do zdeniowania konkretnych
wartoci w odpowiedniej tabeli,
analiza belki w arkuszu sprowadza si do przygotowania wejciowego pliku tekstowego (input
le). Plik ten zawiera informacje, ktre naleao wprowadzi File Input Mode. Deniuje dla
kadego ES odpowiednie charakterystyki przekrojowe.

10

4.

Przykad

Sprawdzi nono trzyprzsowej belki wykonanej z dwuteownika IPE 270. Schemat belki i wykres
momentw zginajcych przedstawiaj ponisze rysunki. Ponadto kade przso w miejscu przyoenia
siy skupionej jest stabilizowane w kierunku bocznym. Zarwno obcienia jak i stenia znajduj si
na poziomie pasa grnego.

Moment krytyczny przy zwichrzeniu sprystym wyznaczony przy pomocy programu LTBeam
Mcr = 147,18 kNm wyznaczony dla przsa rodkowego.

11

Plastyczny wskanik wytrzymaoci przekroju Wpl,y = 484 103 mm3 ,

sprysty wskanik wytrzymaoci przekroju Wy = 429 103 mm3 ,
granica plastycznoci dla stali S235 fy = 235 N/mm2 .
Smuko wzgldna

Wy f y
429 103 235
LT =
=
= 0,828,
Mcr
147,18 106
stosunek h/b = 270/135 = 2 krzywa zwichrzenia a, zatem parametr imperfekcji LT = 0,21.
Nastpnie
[
]
]
(
)
[
2
= 0,5 1 + LT LT 0,2 + LT = 0,5 1 + 0,21 (0,828 0,2) + 0,8282 = 0,909,
wspczynnik zwichrzenia
1

LT =
LT

=
= 0,779
2
0,909 + 0,9092 0,8282
+ 2LT LT

1,0
1
2
LT

1
0,8282

= 1,46

Nonoci na zwichrzenie elementu

Mb,Rd = LT Wpl,y

fy
235
= 0,779 484 103
= 88,6 106 Nmm = 88,6 kNm.
M 1
1,0

Warunek nonoci elementu ze wzgldu na zwichrzenie

MEd
17,0
=
= 0,19.
Mb,Rd
88,6

12