You are on page 1of 3

PF

4ea eb
sin

(9.27)

9.5. Wcicie kombinowane (ktowo liniowe)


Wcicie ktowo-liniowe (rys. 9.10), zwane take wciciem kombinowanym, polega
na wykonaniu w trjkcie ABP dwch niejednorodnych obserwacji: ktowej, ktr stanowi
kt zmierzony na stanowisku P oraz liniowej, wykonanej jako pomiar dugoci boku BP
= a. Kt pomierzony na punkcie wcinanym P jest elementem wyznaczajcym, typowym
dla opisanego dalej wcicia wstecz, za dugo a stanowi element wcicia liniowego.
Zadanie to z atwoci mona sprowadzi do typowego,
P
ktowego wcicia w przd po obliczeniu dugoci bazy

AB = c ze wsprzdnych, kta na podstawie


twierdzenia sinusw, a nastpnie kta jako
dopenienia ktw , do 180:
a
sin
sin
a
c

= 180 ( + )

redni bd pooenia punktu wyznaczonego


-cpowyszym wciciem okrela wzr:
B
A
Rys. 9.10. Wcicie ktowo-liniowe

(9.28)

mP 2ma2 a 2 m2

Analityczno-graficzna ocena dokadnoci dla


wcicia kombinowanego, zrealizowanego za pomoc
elementw wyznaczajcych wci: liniowego i wstecz,
polega na wykreleniu wstg waha obu elementw.

-c-

Rys. 9.10. Wcicie ktowo-liniowe

redni bd pooenia punktu


powyszym wciciem okrela wzr:

wyznaczonego
(9.28)

mP 2ma2 a 2 m2

Analityczno-graficzna ocena dokadnoci dla


wcicia kombinowanego, zrealizowanego za pomoc
elementw wyznaczajcych wci: liniowego i wstecz,
polega na wykreleniu wstg waha obu elementw.
Kt zawarty pomidzy celowymi do punktw
znanych A, B, pomierzony na punkcie wcinanym P, ze
rednim bdem m stanowi element wcicia wstecz.
Jego miejscem geometrycznym jest okrg opisany na
trjkcie ABP. W bliskim otoczeniu punktu P krtki
uk tego okrgu mona zastpi odcinkiem stycznej do
okrgu poprowadzonej przez punkt P. Wskutek
popenionego przy pomiarze kta bdu m po obu
stronach stycznej w odstpie e znajd si dwie
symetryczne proste rwnolege, ograniczajce obszar
moliwych pooe punktu P (rys. 9.11). Szeroko e
wstgi waha elementu wcicia wstecz wyraa si
wzorem:

-c-

Rys. 9.11. Wstga waha elementu


ktowego wcicia wstecz

ab
m
c

(9.29)

Zgodnie z rys. 9.11 konstrukcja kierunku wspomnianej stycznej, niezbdna do


wykrelenia wstgi waha, polega na odoeniu od prostej PB w punkcie P kta lub kta
od prostej PA. Zasada konstrukcji drugiej wstgi waha (dla elementu wcicia liniowego)
zostaa podana poprzednio.
Innym rodzajem wcicia kombinowanego jest wcicie
P
ktowe, zwane wciciem w bok, ktre wystpi wtedy, gdy

w trjkcie ABP (rys. 9.12) zostanie wykonany pomiar ktw


oraz . Pomierzone wielkoci s wprawdzie jednorodne, lecz
element jest obserwacj typow dla ktowego wcicia w przd,
za kt stanowi element wyznaczajcy wcicia wstecz. Po
obliczeniu kta jako dopenienia ktw: , do 180, rachunek

wcicia w bok przebiega tak samo jak dla typowego wcicia


B
A
w przd.
Rys. 9.12. Wcicie w
Przy jednakowej dokadnoci pomiaru obu ktw bd
bok
redni pooenia punktu P wyznaczonego wciciem w bok
wyraa si wzorem:
mP

c m
sin 2 sin 2
sin

(9.30)

Figur bdw metody analityczno-graficznej otrzymamy po obliczeniu i wykreleniu


podanymi wczeniej sposobami wstg waha dla elementw: wci: w przd dla kta
oraz wstecz dla kta .

You might also like