You are on page 1of 241

Prawo handlowe

Egzamin 2010/2011 176 pyta


Opracowanie w oparciu o podrcznik pod red. prof.
Ciszewskiego + podrcznik prof. Kruczalaka + wykady dr
Trzciskiego

CZ I
ZAGADNIENIA OGLNE
pytania 1-13
(Pojcie, zakres, rda prawa handlowego)

1. Jak mona definiowa prawo handlowe w oparciu o jego


podstawowe cechy?
PRAWO HANDLOWE : zesp norm nalecych w zdecydowanej wikszoci do prawa prywatnego,
regulujcych USTRJ PRZEDSIBIORCW oraz STOSUNKI HANDLOWE istniejce midzy tymi
PRZEDSIBIORCAMI oraz midzy PRZEDSIBIORCAMI a INNYMI PODMIOTAMI, powstae na tle
prowadzenia przez przedsibiorc DZIAALNOCI GOSPODARCZEJ. Tzw. PRAWO CYWILNE
STOSUNKW GOSPODARCZYCH.
w systemie prawa zawiera si w prawie prywatnym [zasada JEDNOCI prawa cywilnego]
nie jest jego dziaem (jak np. prawo rzeczowe, zobowiza czy spadkowe), ale WYODRBNION
ze wzgldu na jego specyfik DYSCYPLIN BADAWCZ i DYDATKTYCZN
Jego wyrnienie opiera si na 2 zasadniczych kryteriach:
podmiotowym: odnosi si do DZIAALNOCI PRZEDSIBIORCY
przedmiotowym: reguluje STOSUNKI HANDLOWE, stosunki w OBROCIE GOSPODARCZYM
(przynajmniej jedna ze stron musi by przedsibiorc; pojcie stosunkw handlowych tyczy si
rwnie stosunkw finansowych czy administracyjnych, ale tylko w zakresie, w ktrym dotycz
dziaania tego przedsibiorcy)
podstawow metod regulacji UMOWA, czyli zgodne owiadczenie woli dwch lub wielu stron
przedmiotem ochrony gwnie pewno, bezpieczestwo, szybko i wolno OBROTU
GOSPODARCZEGO
DZIAY
cz oglna
prawo przedsibiorcw, w tym w szczeglnoci prawo spek handlowych
prawo czynnoci handlowych, gownie umw handlowych
prawo papierw wartociowych
prawo wasnoci intelektualnej, w tym przemysowej
KIDYBA: prawo handlowe to zesp norm regulujcych organizacj przedsibiorcw i dokonywanych midzy
nimi czynnoci handlowych (prawo handlowe sensu stricto), natomiast uzupenione przez wyspecjalizowane
dyscypliny (prawo wasnoci intelektualnej, prawo papierw wartociowych itp.) tworzy prawo handlowe sensu
largo.

2. Jakie jest miejsce prawa handlowego w polskim systemie


prawnym?
Patrz pyt. 1

3. Pojcie obrotu gospodarczego


OBRT GOSPODARCZY : wymiana dbr i usug odbywajca si z reguy za porednictwem
pienidza oraz towarzyszce tej wymianie i powstajce w jej procesie stosunki prawne midzy jej
podmiotami.
Od OBROTU POWSZECHNEGO odrnia si tym, e przynajmniej jednym z podmiotw jest
PRZEDSIBIORCA.
2

RODZAJE OBROTU GOSPODARCZEGO


A. OBRT DWUSTRONNIE GOSPODARCZY (PROFESJONALNY) : gdy obie strony stosunku prawnego
s przedsibiorcami prowadzcymi dziaalno gospodarcz.
[W obowizujcym prawie tylko nieliczne przypadki, w ktrych dla tego typu stosunkw istnieje szczeglna
regulacja; np.: 563 2 k.c. dot. rkojmi za wady fizyczne sprzedanej rzeczy.]

B. OBRT JEDNOSTRONNIE GOSPODARCZY (MIESZANY) : gdy tylko jedna ze stron stosunku


prawnego jest przedsibiorc.
Szczeglnym rodzajem obrotu mieszanego jest OBRT KOSUMENCKI, w ktrym obok przedsibiorcy
wystpuje KONSUMENT, tj. osoba fizyczna dokonujca czynnoci prawnej niezwizanej
bezporednio z prowadzon dziaalnoci gospodarcz lub zawodow.
(Ergo a. osoba fizyczna, ktra w ogle nie prowadzi dz.g. albo b. osoba fizyczna, ktra prowadzi dz.g., ale w
danej sytuacji nie wystpuje jako przedsibiorca. Definicja z k.c. wycza z grona konsumentw osoby prawne i
jednostki organizacyjne.)

Ponadto ze wzgldu na:


obszar dziaania mona wyrni obrt (A) krajowy i (B) zagraniczny
skal dziaania mona wyrni obrt (A) drobny i (B) masowy

OBRT GOSPODARCZY a OBRT HANDLOWY


Obecnie jeden pies, uywa si zamiennie, ale trzeba pamita, e semantycznie handlowy pojciem wszym,
ni gospodarczy. Jeli zatem uywamy handlowy jako synonimu, musimy pamita o jego szerszym
rozumieniu, obejmujcym wszelk dziaalno gospodarcz, a nie tylko czynnoci handlowe.
Obrt handlowy nawizuje do tradycyjnego sformuowania z czasw Kodeksu handlowego, a jednoczenie
nawizuje to terminologii midzynarodowego obrotu gospodarczego.

4. Czym charakteryzuje si midzynarodowe prawo handlowe i czy


mona je w jaki sposb czy z midzynarodowym prawem
prywatnym?
MIDZYNARODOWE PRAWO HANDLOWE to zesp norm regulujcych stosunki o charakterze
PRYWATNOPRAWNYM w MIDZYNARODOWEJ wsppracy gospodarczej i naukowo-technicznej,
np.: konwencje Prawo wekslowe i Prawo czekowe, zwyczaje midzynarodowe itp. (tylko to, co dot.
stosunkw cywilnoprawnych, handel zagraniczy).
(Midzynarodowe prawo gospodarcze to zesp norm regulujcych stosunki gospodarcze, ale
wyodrbniony z prawa midzynarodowego publicznego.)

PRAWO PRYWATNE MIDZYNARODOWE to nie s normy prawa midzynarodowego, ale


KRAJOWEGO; maj charakter KOLIZYJNO-PRAWNY i traktuj o tym, ktre prawo bdzie stosowane
w stosunkach midzynarodowych o charakterze prywatnym (np. wg prawa jakiego kraju bdzie
przeprowadzany rozwd, jeli Polka i Grek ohajtali si w Szwecji)

5. Jakie s podstawowe rda prawa handlowego?


rdami prawa handlowego s przede wszystkim:

A. KRAJOWE AKTY PRAWA STANOWIONEGO


B. AKTY PRAWA MIDZYNARODOWEGO
a ponadto POZAUSTAWOWE rda prawa takie jak

C. PRAWO UMOWNE

[patrz pyt. 6]

D. PRAWO ZWYCZAJOWE

[patrz pyt. 7]

E. ZWYCZAJE HANDLOWE

[patrz pyt. 8 i 9]

F. ORZECZNICTWO

AD A. AKTY PRAWA KRAJOWEGO


1. Konstytucja RP
2. Kodeks Cywilny
Reguluje podstawowe zagadnienia dot. podmiotw uczestniczcych w obrocie gospodarczym
(cz oglna k.c.), stanowi podstaw interpretacji czynnoci podejmowanych przez te
podmioty w obrocie (wasno i inne prawa rzeczowe + cz oglna zobowiza) oraz reguluje
ca rzesz kontraktw handlowych (cz szczegowa zobowiza).
3. Kodeks Spek Handlowych
Reguluje tworzenie, organizacj, funkcjonowanie, rozwizywanie, czenie, podzia i
przeksztacanie spek handlowych.
W sprawach nieuregulowanych stosuje si k.c.; jeli wymaga tego waciwo (natura) stosunku
prawnego k.c. stosuje si odpowiednio.
4. ustawy szczeglne dot. dziaalnoci gospodarczych, np.:
a. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej
b. o Krajowym Rejestrze Sdowym
c. Prawo upadociowe i naprawcze
d. Prawo spdzielcze
e. Prawo wasnoci przemysowej
f. Prawo bankowe
g. Prawo wekslowe
h. Prawo czekowe

AD B. AKTY PRAWA MIDZYNARODOWEGO


umowa midzynarodowa staje si czci krajowego porzdku prawnego, jeeli zostaa
ratyfikowana i odpowiednio ogoszona
powinna by zgodna z Konstytucj RP
4

w razie kolizji umowy midzynarodowej z ustaw:


o
o

pierwszestwo umowy, gdy ratyfikacja wymagaa zgody wyraonej w ustawie [art. 91 Konst.]
pierwszestwo ustawy, gdy ratyfikacja nie wymagaa takiej zgody [a contrario z art.91 Konst.]

jeeli wynika to z ratyfikowanej przez RP umowy konstytuujcej organizacj


midzynarodow prawo przez ni stanowione jest stosowane w RP bezporednio i w razie
kolizji ma pierwszestwo przed ustaw

przykadowe umowy, ktrych RP jest stron:


a. Konwencja Narodw Zjednoczonych o umowach midzynarodowej sprzeday towarw
(Konwencja wiedeska z 1980r.)
b. Konwencja europejska o midzynarodowym arbitrau handlowym (Genewa, 1961)

PRAWO HANDLOWE PO WEJCIU DO UE


Po wejciu do Unii Europejskiej Polsk obowizuj oglne zasady dot. prawa europejskiego, w
szczeglnoci:
1. tzw. PRAWO PIERWOTNE, wynikajce z aktw zaoycielskich UE; ma bezporedni moc
obowizujc wobec pastw czonkowskich Unii
2. tzw. PRAWO WTRNE, czyli wice akty prawne wydane lub przyjte na podstawie prawa
pierwotnego, tj.:
a. ROZPORZDZENIA Rady Europejskiej (zasig oglny, stosowane w caoci i bezporednio)
b. DYREKTYWY Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Komisji Europejskiej (wymagaj
implementacji przez kraje czonkowskie, wi co do rezultatu, pozostawiajc swobod w
zakresie formy i sposobw jego osignicia)
c. DECYZJE Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Komisji Europejskiej (charakter
wicy, ale tylko indywidualny wi ino adresatw; le na pograniczy prawa w
znaczeniu przedmiotowym i decyzji administracyjnej).

Gwnym rdem unijnego prawa handlowego dyrektywy.


AD F. ORZECZNICTWO
Prawotwrczy charakter orzecznictwa polega na tym, e praktyka sdowa ma du (zdecydowanie
wiksz ni w przypadku normalnych przepisw prawnych) swobod interpretacyjn w zakresie
terminw oglnych, nieostrych, odsyajcych np. do zasad wspycia spoecznego, wytyczajc w
ten sposb kierunek ich definiowania.
rdem prawa jest orzecznictwo Trybunau Sprawiedliwoci Unii Europejskiej. Sprecyzowane przez
niego zasady uzupeniaj luki w prawie, co pozwala na waciwe stosowanie unormowa o zbyt
duym stopniu oglnoci. Szczegln rol peni ORZECZENIA WSTPNE Trybunau, w ktrych
interpretuje on normy prawa UE, majc bezporedni wpyw na rozstrzyganie konkretnych spraw w
porzdku krajowym.

6. Co obejmuje tzw. prawo umowne?


PRAWO UMOWNE (tzw. lex contractus) obejmuje tzw. OGLNE WARUNKI UMW, czyli prawnie
wice warunki umw/ wzorce umowne, ktrych moc wynika albo z porozumienia stron, albo z
przepisw prawa (o charakterze bezwzgldnie lub wzgldnie obowizujcym).
Obecnie takie wzorce mog by wydawane przez kady podmiot prawa uczestniczcy w obrocie
cywilnoprawnym (kiedy zastrzeone tylko dla podmiotw ustawowo wymienionych), co wynika ze
swobody kreowania stosunkw umownych zagwarantowanej w k.c.
(Tworz je sobie gwnie due korporacje i przedstawiaj je kontrahentom tylko do klepnicia.)

W tej grupie doniose znaczenie prawne maj oglne warunki, wzory umw i regulaminy wydawane
na podstawie Kodeksu cywilnego lub przepisw szczeglnych, np. tzw. standardowe oglne warunki
ubezpiecze (w oparciu o u. o dziaalnoci ubezpieczeniowej.)
Staj si dla stron wice w momencie, gdy powoaj si na nie (warunki umwi, typowe klauzule
umowne) w umowie / zawr j wg konkretnego wzorca umownego.
Do prawa umownego cz doktryny zalicza rwnie tzw. umowne akty erekcyjne (dot. dziaania na
przyszo), w gronie ktrych znajduj si np. gwne akty zaoycielskie spek czy statuty.
W midzynarodowym obrocie gospodarczym takie oglne warunki, wzorce umowne czy typowe
klauzule umowne s ustalane albo spisywane przez organizacje gospodarcze, vide Incoterms spisane
przez Midzynarodow Izb Handlow (patrz pyt. 10-12).

7. Co to jest prawo zwyczajowe i w oparciu o jakie elementy naley


je definiowa?
PRAWO ZWYCZAJOWE to zesp NIEPISANYCH NORM, ktre powstaj wskutek (a) STOSOWANIA
TEGO SAMEGO SPOSOBU DZIAANIA w czasie na tyle dugim (longa consuetudo), aby (b) w
POWSZECHNYM PRZEKONANIU stay si WICE DLA WSZYSTKICH (opinio necesitatis).
wyksztacenie si normy prawa zwyczajowego nie nastpuje przez wol ustawodawcy. Jest to
norma UZNANIOWA
nie jest wymienione w konstytucyjnym katalogu rde, ale uznaje si je za samoistne rdo
prawa
szczeglne znaczenie i zastosowanie ma w midzynarodowym obrocie gospodarczym, gdzie jest
normy s utrwalone i notyfikowane w rnych warunkach umw, typowych klauzulach
umownych, przewodnikach zawierania umw itp.; np. INCOTERMS (patrz pyt. 10-12)
Naley je definiowa wanie w oparciu o wspomniane 2 elementy, ktre s niezbdne do
wyksztacenia si normy prawa zwyczajowego:
(A) obiektywny - LONGA CONSUETUDO: czyli pewna utrwalona, powtarzajca si w czasie
praktyka jakiego zachowania; nie musi mie charakteru absolutnie powszechnego, ale musi
by stosowana na jakim wikszym terytorium, a nie tylko lokalnie; do tego zasada tacitus
consensus milczcego porozumienia kto nie zgasza sprzeciwu, ten si zgadza
(B) subiektywny OPINIO NECESITATIS: czyli przekonanie uczestnikw tej praktyki, e
postpuj zgodnie z pewnym porzdkiem prawnym, e ta ich praktyka w istocie skutkuje
wytworzeniem si nowego prawa
6

8. Czy zwyczaj jest rdem prawa w znaczeniu przedmiotowym?


Sam zwyczaj NIE. Nie s formalnie rdami prawa, nie stanowi norm prawnych, ale s
odzwierciedleniem KANONW ZACHOWA uczestnikw obrotu (w przypadku prawa handlowego
bd to sposoby zaatwiania interesw przez przedsibiorcw). Szerzej patrz pyt.9.

9. Kiedy zwyczaj uzyskuje donioso prawn i jakie moe wwczas


peni funkcje?
Zwyczaj, sam w sobie nie majcy charakteru normatywnego, uzyskuje walor / donioso prawn
wtedy, gdy USTAWODAWCA bd STRONY UMOWY ODWOUJ SI do przyjtego zwyczaju,
ustalonego zwyczaju, zwyczaju miejscowego itp..
pomimo uzyskania tego waloru nie s rdem prawa trzeba znale PRZEPIS i na jego
podstawie rozwiza spraw

Jeli zwyczaj uzyska ten walor prawny, moe peni 2 ZASADNICZE FUNKCJE:
A. FUNKCJA WYJANIAJCA (gwna funkcja zwyczaju) : polega na ZASTPOWANIU lub
UZUPENIANIU OWIADCZE WOLI, w szczeglnoci owiadcze stron umw, ktre skadaj si na
tre tych umw;
np. art. 65 k.c. 1. Owiadczenie woli naley tak tumaczy, jak tego wymagaj ze wzgldu na
okolicznoci, w ktrych zoone zostao, zasady wspycia spoecznego oraz ustalone zwyczaje.
B. FUNKCJA NORMUJCA (mniejsze znaczenie) : ustalony zwyczaj ODDZIAYWUJE WPROST na
SKUTKI PRAWNE czynnoci prawnej.
np. art. 56 k.c. Czynno prawna wywouje nie tylko skutki w niej wyraone, lecz rwnie te, ktre
wynikaj z ustawy, z zasad wspycia spoecznego i z ustalonych zwyczajw.

Prawo stanowione moe odnosi si do zwyczajw w TROJAKI SPOSB:


1. dokonywa CZCIOWEJ KODYFIKACJI zwyczajw i ich ogaszania w AKCIE NORMATYWNYM
2. ODESA BEZPOREDNIO do zwyczaju za pomoc sformuowa o charakterze RODZAJOWYM
(nie prowadzi to jednak do wczenia zwyczaju w skad danego systemu prawnego; zwyczaj jest
regu pozasystemow i sd tak zawsze bdzie szuka przepisu odsyajcego do zwyczaju i na
jego podstawie wydawa rozstrzygnicie)
3. ODESA POREDNIO do zwyczaju za pomoc OKRELE, ktrych wypenienie treci
WYMAGA signicia m.in. do ZWYCZAJU (ustawodawca posuguje si sformuowaniami
niedookrelonymi, np. naleyta staranno w zalenoci od okolicznoci jeli w tej kwestii
wyksztaciy si zwyczaje, to je stosujemy)
do utrwalonych zwyczajw bardzo czsto siga si w obrocie midzynarodowym
s spisywane i kodyfikowane przez organizacje zawodowe przedsibiorcw (np. izby handlowe
czy gospodarcze) >> taki ZAREJESTROWANY i OGOSZONY ZWYCZAJ nazywany jest UZANSEM
sam fakt ich skodyfikowania nie sprawia, e nabieraj wikszej mocy wicej zbiory te
uatwiaj jedynie interpretacj treci stosunku prawnego wicego strony
7

ogromn rol w spisywaniu zwyczajw handlowych ma Midzynarodowa Izba Handlowa w


Paryu. Tworzy zbiory:
INCOTERMS (patrz pyt. 10-12)

COMBITERMS (uzupenienie INCOTERMSu, zbir 22 formu terminw handlowych dla dostaw


towarw w kontenerach)

JEDNOLITE ZWYCZAJE I PRAKTYKI DOT. AKREDYTYWY DOKUMENTOWEJ (posuguj si nimi


banki w transakcjach rozliczeniowych)

JEDNOLITE ZASADY DOT. INKASA (rwnie uywane przez banki na caym wiecie)
JEDNOLITE ZASADY DOT. GWARANCI BANKOWYCH (ustalaj tryby, warunki, zasady udzielania
gwarancji bankowych na zlecenie jednej ze stron)

JEDNOLITE ZASADY DOT. GWARANCJI PATNYCH NA DANIE (modyfikacja punktu powyej)


KLAUZULE SIY WYSZEJ i KLAUZULE REBUS SIC STANTIBUS
AMERYKASKIE ZNOWELIZOWANE DEFINICJE W HANDLU ZAGRANICZNYM (stosowane w
transakcjach handlowych z USA)

10. Co to s Midzynarodowe reguy wykadni terminw


handlowych?
MIDZYNARODOWE REGUY WYKADNI TERMINW HANDLOWYCH (International Commercial
Terms) - INCOTERMS : to zbir midzynarodowych regu, okrelajcych WARUNKI SPRZEDAY dla
stron kontraktw midzynarodowych, ktre zdecyduj si na powoanie regu w tych kontraktach.
Reguy te okrelaj konkretne obowizki i uprawnienia SPRZEDAJCEGO oraz KUPUJCEGO w
zakresie (a) SPOSOBU dokonania dostawy towarw do okrelonego (b) MIEJSCA i poniesienia
zwizanych z tym (c) KOSZTW oraz (d) RYZYKA przypadkowej utraty / uszkodzenia towaru w
takcie transportu. Dziel ich koszty i odpowiedzialno na caej trasie.
Zostay opublikowane przez Midzynarodow Izb Handlow w Paryu w 1936 roku i wielokrotnie je
nowelizowano. Obecnie obowizujc wersj (od 1 stycznia 2011) jest Incoterms 2010 (11 regu),
ktra zastpia Incoterms 2000 (13 regu).

11. Jakie s cechy INCOTERMS?


obowizuj przy obrocie DOBRAMI MATERIALNYMI
ich stosowanie jest FAKULTATYWNE i musi by dokadanie wskazane W KONTRAKCIE, wraz z
podaniem wersji i reguy (czyli na podstawie ktrej reguy strony si ukadaj)
strony transakcji mog wprowadzi do regu okrelone uzupenienia lub modyfikacje
odpowiadajce ich potrzebom
obowizuj tylko EKSPORTERA (SPRZEDAJCEGO) i IMPORTERA (KUPUJCEGO) z ich
stosowania wyczone s osoby trzecie: spedytorzy, firmy transportowe itd.
wszelkie POSTANOWIENIA UMOWNE maj PIERWSZESTWO PRZED INCOTERMS

12. Scharakteryzuj reguy INCOTERMS.


Wersja INCOTERMS 2010 skada si z 11 regu podzielonych na 4 grupy.
EXW

FCA
FAS
FOB

Grupa E

Grupa F

Grupa D

Grupa C

DAP
DAT
DDP

CFR
CIF
CPT
CIP

Zasad jest, e im dalsza grupa (poczwszy od E)


wiksze obowizki sprzedajcego, a mniejsze kupujcego.
Do jakich rodzajw TRANSPORTU odnosz si poszczeglne reguy?
EXW
FCA
CPT
CIP
DAP
DAT
DDP
FAS
FOB
CFR
CIF

do WSZYSTKICH RODZAJW TRANSPORTU

WYCZNIE do transportu WODNEGO


(drog MORSK lub WODN RDLDOW

1. GRUPA E (Departure)
Sprzedajcy udostpnia towar do dyspozycji kupujcego we wskazanym punkcie wydania.
Sprzedajcy nie jest zobowizany do zapewnienia odprawy celnej eksportowej, jak rwnie nie
ponosi kosztw ani ryzyka zaadunku towaru.

EXW

Ex Works (... named place) Od zakadu (... okrelone miejsce).


Dopuszczalna we wszystkich rodzajach transportu.
Termin ten przedstawia najmniejsz odpowiedzialno oraz zaangaowanie ze strony sprzedajcego. Dostawa
zostaje uznana za dokonan w momencie postawienia towarw do dyspozycji kupujcego w oznaczonym
miejscu, bez zobligowania do dalszych czynnoci ze strony sprzedajcego.

2. GRUPA F (Main Carriage Unpaid)


Zobowizuje sprzedajcego do dokonania odprawy celnej eksportowej. Sprzedajcy nie opaca
zasadniczych kosztw transportu ani ubezpieczenia.

FCA

Free Carrier (... named place) Franco przewonik (... okrelone miejsce).

Sprzedajcy ponosi koszty transportu, zaadunku oraz ubezpieczenia do momentu przekazania towarw
pierwszemu przewonikowi, wskazanemu przez kupujcego, w oznaczonym miejscu. Towar uwaa si za
dostarczony w momencie zaadunku przez przewonika, w tym momencie nastpuje przeniesienie ryzyka
uszkodzenia lub utraty towaru na kupujcego.

FAS

Free Alongside Ship (... named loading port) Franco wzdu burty statku (... okrelony port
zaadunku).
Odpowiedzialno za koszty transportu oraz ryzyko sprzedajcego kocz si w momencie dostarczenia
towarw do burty statku w oznaczonym porcie nadania, jednak bez zaadunku towarw na statek. Od tego
momentu wszelkie koszty oraz ryzyko zwizane z towarem zostaje przeniesione na kupujcego. Termin moe
by uywany wycznie w odniesieniu do transportu morskiego oraz wodnego rdldowego.

FOB

Free On Board (... named loading port) Franco statek (... okrelony port zaadunku).

Jak w przypadku FCA, jednak punktem przeniesienia kosztw i ryzyka za towar ze sprzedajcego na kupujcego
jest moment przekroczenia burty statku przez towar, sprzedajcy ponosi te koszty zaadunku. Termin moe
by uywany wycznie w odniesieniu do transportu morskiego oraz wodnego rdldowego.

3. GRUPA C (Main Carriage Paid)


Sprzedajcy zawiera umow przewozu i ponosi jego koszty. Sprzedajcy jest rwnie zobowizany
do dokonania odprawy celnej eksportowej. Ryzyko zostaje przeniesione na kupujcego w
momencie nadania towaru. Wszelkie dodatkowe, wynike po zaadunku, koszty zwizane z
transportem oraz innymi zdarzeniami obciaj kupujcego.

CFR

Cost and Freight (... named destination port) Koszt i fracht (... okrelony port przeznaczenia).

Sprzedajcy nie ponosi kosztw ubezpieczenia towarw (od momentu zaadunku na statek w porcie nadania),
ktre le po stronie kupujcego; dostawa zostaje uznana za zrealizowan w momencie zaadunku towaru na
statek przewonika wskazanego przez sprzedajcego.

CIF

Cost, Insurance and Freight (named destination port) Koszt, ubezpieczenie i fracht (... okrelony port
przeznaczenia).
W odrnieniu od CFR, sprzedajcy jest odpowiedzialny rwnie za zawarcie umowy i opacenie kosztu
ubezpieczenia towaru w na rzecz kupujcego. Warto zaznaczy, e Incoterms 2000 zobowizuj sprzedajcego
do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej jedynie w podstawowym zakresie. Zarwno CFR jak i CIF mog by
uywane wycznie w odniesieniu do transportu morskiego oraz wodnego rdldowego.

CPT

Carriage Paid To (... named destination port) Przewone opacone do (... okrelonego miejsca
przeznaczenia).
Odpowiednik CFR w transporcie innym, ni morskim i wodnym rdldowym (w tym multimodalnym).

CIP

Carriage and Insurance Paid to (... named destination port) Przewone i ubezpieczenie opacone do
(... okrelonego miejsca przeznaczenia).

Odpowiednik CIF w transporcie innym, ni morskim i wodnym rdldowym (w tym multimodalnym).


10

4. GRUPA D (Arrival)
Sprzedajcy jest zobowizany do dostarczenia towaru do okrelonego miejsca lub portu
przeznaczenia.

DAT

Delivered at Terminal (named terminal at port or place of destination) Dostarczone do terminalu

portu
Sprzedajcy ponosi wszystkie koszty dostawy do portu importera, z wyczeniem ce i opat importowych,
ponadto ponosi ca odpowiedzialno za towar do momentu wyadunku w porcie.

DAP

Delivered at Place (named place of destination) Dostarczone do miejsca przeznaczenia

Sprzedajcy ponosi wszystkie koszty dostawy do kocowego miejsca przeznaczenia, z wyczeniem ce i opat
importowych, ponadto ponosi ca odpowiedzialno za towar do momentu wyadunku przez kupujcego w
miejscu przeznaczenia.

DDP

Delivered Duty Paid (named place of destination) Dostarczono, co opacone

Sprzedajcy jest zobowizany dostarczy towar do kocowego miejsca przeznaczenia I ponie wszystkie koszty
z tym zwizane, cznie z cem I opatami importowymi.

Max. obowizkw sprzedajcego, min. kupujcego.

11

13. Jakie s najistotniejsze cechy czynnoci handlowych?


Nie rozumiem pytania Cechy to s kontraktw, a nie czynnoci w oglnoci.
CZYNNOCI HANDLOWE : (w kodeksie handlowym zdefiniowano, w obecnym stanie prawnym brak
definicji legalnej) s to czynnoci prawne PRZEDSIBIORCY dokonywane przez niego w zwizku z
PROWADZENIEM przez niego PRZEDSIBIORSTWA.
Trzy elementy konstrukcyjne:
1) PRZEDSIBIORCA jako podmiot prowadzcy przedsibiorstwo
2) PRZEDSIBIORSTWO, w tym kontekcie w znaczeniu funkcjonalnym, czyli jako prowadzenie
dziaalnoci gospodarczej
3) FUNKCJONALNY ZWIZEK midzy CZYNNOCI PRAWN a PROWADZENIEM
PRZEDSIBIORSTWA (nie bdzie traktowana jako czynno handlowa czynno prawna
podmiotu, nawet jeli jest przedsibiorc, jeli nie miaa ona zwizku z prowadzeniem przez
niego dziaalnoci gospodarczej)
Czynnoci handlowe mog mie charakter JEDNOSTRONNY (np. ustanowienie prokury) lub DWU i
WIELOSTRONNY (UMOWY HANDLOWE, KONTRAKTY HANDLOWE).

CECHY KONTRAKTW HANDLOWYCH


Umowy handlowe reguluj przewanie profesjonaln dziaalno gospodarcz, w zwizku z czym
wykazuj pewne CECHY SZCZEGLNE (bdce w duej mierze konsekwencj zasad oglnych prawa
handlowego):

A.
B.
C.
D.
E.
F.
G.
H.

SZEROKI ZAKRES zastosowania ZASADY SWOBODY UMW


TYPIZACJA i SZABLONOWO umw
szczeglne znaczenie zasad PEWNOCI i BEZPIECZESTWA OBROTU
PRZEWAGA umw DUGOTERMINOWYCH
ZOONO STOSUNKW UMOWNYCH
STOPNIOWE nawizywanie i konkretyzacja STOSUNKW UMOWNYCH
konieczno UWZGLDNIENIA ZMIAN w OKOLICZNOCIACH WARUNKUJCYCH umow
stosunki SZCZEGLNEGO ZAUFANIA powstajce midzy stronami umowy

12

CZ II
USTRJ PRAWNY
PRZEDSIBIORCW
pytania 14-24
(Dziaalno gospodarcza, przedsibiorcy, wpisy do
rejestrw)

13

14. W jakim akcie normatywnym zostao zdefiniowane pojcie


przedsibiorcy w stosunkach prywatnoprawnych, a w jakim dla
potrzeb prawa publicznego?
A. Podstawowa definicja przedsibiorcy na uytek PRAWA PRYWATNEGO >> Art. 431 kc:
Przedsibiorc jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadajca
osobowoci prawnej, ktrej ustawa przyznaje zdolno prawn, prowadzca we wasnym imieniu
dziaalno gospodarcz lub zawodow.
Kryterium PODMIOTOWE:
Zgodnie z nim przymiot przedsibiorcy moe przysugiwa KADEMU PODMIOTOWI STOSUNKW
CYWILNOPRAWNYCH:

osobom fizycznym : ustawodawca nie wprowadza rozgraniczenia w stosunku do osb fizycznych o


zrnicowanym stopniu zdolnoci do czynnoci prawnych (penej, ograniczonej, braku) >> naley
zatem uzna, e obok osb fizycznych posiadajcych pen z.d.cz.p., przedsibiorcami w rozumieniu kc
s rwnie osoby o ograniczonej z.d.cz.p. oraz pozbawione z.d.cz.p., przy czym dla prowadzenia przez
nie przedsibiorstwa powinien by ustanowiony odpowiednio kurator albo opiekun
osobom prawnym : o osobowoci prawnej decyduje kryterium formalne (czy przepisy naday
osobowo?); dziaaj przez swoje organy
niepenym osobom prawnym

Wobec powyszego kluczowym dla pojcia przedsibiorcy bdzie kryterium przedmiotowe.


Kryterium PRZEDMIOTOWE:
Warunkiem koniecznym uznania za przedsibiorc jest prowadzenie:

WE WASNYM IMIENIU
dziaalnoci GOSPODARCZEJ lub ZAWODOWEJ.

W kodeksie cywilnym nie ma definicji dziaalnoci gospodarczej >> konieczno odwoania si


do u.s.d.g.
status przedsibiorcy w rozumieniu kc nie wie si z dopenieniem adnych formalnoci (np.
wpisu do rejestru)

B. Podstawowa definicja przedsibiorcy na uytek PRAWA PUBLICZNEGO >> Art. 4 u.s.d.g.


Przedsibiorc jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadajca
osobowoci prawnej, ktrej ustawa przyznaje zdolno prawn, prowadzca we wasnym imieniu
dziaalno gospodarcz
a take
WSPLNICY spki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich dziaalnoci gospodarczej.

ta definicja dotyczy tylko osb fizycznych majcych pen zdolno do czynnoci prawnych
nadto cech konstytutywn prowadzenia dz. g. jest WPIS DO waciwego REJESTRU (rejestr
przedsibiorcw albo CEIDG) >> przedsibiorc jest jedynie osoba ujawniona w rejestrze

14

Inne ustawy definiujce pojcie przedsibiorcy

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentw [art. 4]


Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Ustawa o KRS [wymienia podmioty podlegajce wpisowi do rejestru przedsibiorcw, ergo uznawane
za przedsibiorcw]
2
Kodeks postpowania cywilnego [art. 479 ]
Prawo upadociowe i naprawcze
Ustawa o usugach turystycznych

Prawo UE nie posuguje si pojciem przedsibiorcy, ale PRZEDSIBIORSTWA (akcent na przedmiotowy


charakter dziaalnoci).
Definicj przedsibiorcy mona wyprowadzi z orzecznictwa TS: podmiot, ktry w sposb stay i cigy
prowadzi samodzieln dziaalno zarobkow nieskierowan na zaspokajanie codziennych potrzeb.

15. Jak brzmi ustawowa definicja dziaalnoci gospodarczej?


Pojcie pojawia si w systemie prawnym kilkakrotnie; najbardziej rozwinita treciowo definicja w u.s.d.g. Inne
definicje znajduj si w przepisach podatkowych (kojarz j z kad dziaalnoci zarobkow; celem
zmaksymalizowanie wpyww do budetu z podatkw ) oraz w przepisach o ochronie konkurencji (tu z kolei
chodzi o moliwo oceny kadej aktywnoci ekonomicznej pod ktem tego, czy przypadkiem nie zagraa
zasadom konkurencji). Mamy te definicj bez definicji w kodeksie cywilnym, ktry posuguje si tym
pojciem, ale w aden sposb jej nie okrela. Szereg innych aktw posugujc si pojciem dziaalnoci
gospodarczej odwouje si do definicji z u.s.d.g.

Art. 2 u.s.d.g.

Dziaalnoci gospodarcz jest ZAROBKOWA dziaalno (1) wytwrcza, (2) budowlana, (3)
handlowa, (4) usugowa oraz (5) poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze
z, a take dziaalno (6) zawodowa, wykonywana w sposb ZORGANIZOWANY i CIGY.
2 elementy tej definicji (szerzej patrz pyt. 16)
I)
PRZEDMIOTOWY (czyli jakie rodzaje dziaalnoci powinny by uznawane za gospodarcz)
II)
FUNKCJONALNY (cechy tej dziaalnoci: zarobkowo, zorganizowanie, cigo)
Przepisw ustawy nie stosuje si do: (dot. tylko rolnikw, inne podmioty ok)
1. dziaalnoci wytwrczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli
zwierzt,
2. ogrodnictwa,
3. warzywnictwa,
4. lenictwa i rybactwa rdldowego,
5. dziaalnoci agroturystycznej [wynajmowania przez rolnikw pokoi, sprzeday posikw
domowych i wiadczenia w gospodarstwach rolnych innych usug zwizanych z pobytem
turystw].

16. Jakie s cechy dziaalnoci gospodarczej?


A. charakter GOSPODARCZY [EKONOMICZNY] dziaalnoci
B. charakter ZAROBKOWY dziaalnoci
C. CIGO dziaalnoci
D. ZORGANIZOWANIE dziaalnoci
15

Ad A. GOSPODARCZY CHARAKTER DZIAALNOCI


Element przedmiotowy definicji wskazuje, jakiego RODZAJU dziaalno powinna by uznawana za
GOSPODARCZ. Nie jest to oczywicie podzia speniajcy wymg rozdzielnoci i nie stanowi on
kompletu rodzajw dziaalnoci gospodarczej.
Ustawa nie definiuje, jaka konkretnie dziaalno kryje si za tymi hasami, std konieczno
odwoania si do 2 rozporzdze:
ws. Polskiej Klasyfikacji Dziaalnoci (PKD)
Dzieli ca gospodark na odpowiednio oznaczone, przedmiotowo wydzielone czci. Wprowadzono j
do stosowania w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowoci oraz w urzdowych
rejestrach i systemach informatycznych administracji publicznej. Kady przedsibiorca powinien ten
podzia uwzgldni i zgodnie z nomenklatur i oznaczeniem alfanumerycznym przyjtymi w PKD
okreli przedmiot swojej dziaalnoci, skadajc wniosek o wpis do KRS / CEIDG.
PKD jest klasyfikacj 5-cio poziomow:
1. sekcja : symbol 1-literowy : podzia na 21 rodzajw
2. dzia : 2-cyfrowy kod numeryczny : podzia na 88 rodzajw
3. grupa : 3-cyfrowy kod numeryczny : podzia na 272 rodzaje
4. klasa : 4-cyfrowy kod numeryczny : podzia na 615 rodzajw
5. podklasa : 5-cioznakowy kod alfanumeryczny : podzia na 654 rodzaje

ws. Polskiej Klasyfikacji Wyrobw i Usug


Klasyfikacja produktw znajdujcych si w polskim obiegu gospodarczym; suy do okrelenia
przebiegu i opisw procesw gospodarczych. Stosowana rwnolegle z PKD.
Pod pojciem produktw rozumie si wyroby i usugi. Wyroby to surowce, pfabrykaty, wyroby
finalne oraz zespoy i czci - wszystko co znajduje si w obrocie. Usugi natomiast, to wszelkie
czynnoci wiadczone na rzecz jednostek gospodarczych i ludnoci, zarwno na potrzeby produkcji, jak
i konsumpcji (indywidualnej, zbiorowej i oglnospoecznej).
PKWiU opracowana zostaa gwnie dla potrzeb statystyki oraz ewidencji rdowej i stanowi
podstaw do:
opracowania nomenklatur pochodnych wyrobw i usug stanowicych wykazy grupowa wyrobw
wzgldnie usug wybranych z PKWiU i sucych celom sprawozdawczoci w zakresie produkcji, zbytu,
obrotu towarowego, zapasw, transportu itp.,
organizacji ewidencji rdowej podmiotw gospodarczych w postaci indeksw materiaowych,
towarowych itp. urzdze ewidencyjnych.
PKWiU jest integralnie zwizana z klasyfikacjami midzynarodowymi, jest z nimi zharmonizowana,
powizana pojciowo, zakresowo i kodowo. Struktura klasyfikacji oparta jest na Klasyfikacji
Dziaalnoci Unii Europejskiej (NACE), Klasyfikacji Produktw wg Dziaalnoci (CPA) i Licie Produktw
(PRODCOM).
PKWiU jest klasyfikacj 7-mio poziomow z dodatkowym poziomem porednim.

DZIAALNO ZAWODOWA
DZIAALNO ZAWODOWA to dziaalno prowadzona przez osoby fizyczne polegajca na
wykonywaniu tzw. wolnego zawodu (czasem nazywane zawodami zaufania publicznego).
Podmiotowi wykonujcemu taki zawd bdzie przyznany status przedsibiorcy, jeli wykonuje go we
wasnym imieniu i na wasny rachunek (nie bdzie traktowane jako wykonywanie dziaalnoci
gospodarczej wykonywanie zawodu w ramach stosunku pracy czy stosunku zlecenia).
16

Ad B. ZAROBKOWY CHARAKTER DZIAALNOCI

zarobkowy charakter dziaalnoci naley wiza z jej odpatnoci

celem dziaalnoci ma by uzyskanie ZAROBKU, zysku

chodzi o sam subiektywny zamiar uzyskania przychodu, bez wzgldu na to, czy podmiot
faktycznie osignie dodatni bilans
[w zwizku z tym, za A. Powaowskim, prowadzenie dziaalnoci gospodarczej powinien cechowa pewien
racjonalizm dziaania, tj. dziaanie zgodnie z powszechnie akceptowanymi reguami, dowiadczeniem,
umiejtnociami inaczej trudno spodziewa si zysku]

sensu largo przedsibiorcami mogcymi prowadzi dz. g. bdzie rwnie organizacja dziaajca
not for profit, ktra co prawda osiga zysk z prowadzonej dziaalnoci, ale przeznaczy go moe
jedynie na cele statutowe
podmioty non profit w ogle nie mog prowadzi dz. g. (ich majtek pochodzi moe wycznie
ze spadkw, darowizn itp.)

Ad C. CIGO DZIAALNOCI
zdecydowanie najsabsze kryterium definiujce
co do zasady ZAPRZECZENIE JEDNORAZOWOCI
(ale prawo dopuszcza np. zaoenie spki prawa handlowego dla wykonania jednej tylko
czynnoci stanowicej przedmiot dziaalnoci spki)
cigo nie jest tosama z OKRESEM JEDNOLITYM, pozbawionym przerw
dziaalnoci cig bdzie rwnie dziaalno sezonowa albo o charakterze ograniczonym
czasowo ze wzgldu na zamiar osignicia konkretnego celu

Ad D. ZORGANIZOWANY CHARAKTER DZIAALNOCI

po pierwsze zorganizowania wymaga ju samo rozpoczcie dziaalnoci: trzeba podj szereg


zorganizowanych czynnoci zmierzajcych do uzyskania statusu przedsibiorcy [spenienie
wymogw stawianych przez prawo dla utworzenia okrelonej formy organizacyjnoprawnej, w
tym rejestracyjnych, zdobycie wymaganych koncesji i zezwole)

prowadzenie dziaalnoci zwizane jest z koniecznoci stworzenia pewnej oprawy


umoliwiajcej jej sprawne wykonywanie: zorganizowanie biura, ksigowoci itd.

kolejnym przejawem zorganizowania jest kierownictwo niezbdne do prawidowego


funkcjonowania caego przedsibiorstwa

ponadto samo przedsibiorstwo w znaczeniu przedmiotowym (patrz pyt. 17) to zgodnie z


zorganizowany zesp skadnikw przeznaczonych do prowadzenia dziaalnoci

17

17. W jakich znaczeniach


przedsibiorstwo?

mona

rozpatrywa

pojcie

Przyjmuje si trojakie znaczenie terminu przedsibiorstwo. Moe by ujte w znaczeniu:

1. PODMIOTOWYM
Przedsibiorstwo jako PODMIOT STOSUNKW PRAWNYCH i GOSPODARCZYCH. Winno by
uywane wycznie do tych podmiotw, ktrym zostaa przyznana podmiotowo prawna lub do
osb fizycznych. Uoglniajc, w tym kontekcie jest tosame z pojciem przedsibiorcy.

2. PRZEDMIOTOWYM
Zgodnie z definicj art. 551 kc przedsibiorstwem jest zorganizowany ZESP SKADNIKW
MATERIALNYCH i NIEMATERIALNYCH przeznaczonych do prowadzenia dziaalnoci
gospodarczej, w tym w szczeglnoci:
a.

oznaczenie indywidualizujce przedsibiorstwo lub jego wyodrbnione czci (nazwa


przedsibiorstwa)
b. wasno nieruchomoci lub ruchomoci, w tym urzdze, materiaw, towarw i wyrobw oraz
inne prawa rzeczowe do nieruchomoci lub ruchomoci
c. prawa wynikajce z umw najmu i dzierawy nieruchomoci lub ruchomoci oraz prawa do
korzystania z nieruchomoci lub ruchomoci wynikajce z innych stosunkw prawnych
d. wierzytelnoci, prawa z papierw wartociowych i rodki pienine
e. koncesje, licencje i zezwolenia
f. patenty i inne prawa wasnoci przemysowej
g. majtkowe prawa autorskie i majtkowe prawa pokrewne
h. tajemnice przedsibiorstwa
i. ksigi i dokumenty zwizane z prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej
Pojcie przedsibiorstwa obejmuje tylko aktywa; nie wchodz w skad przedsibiorstwa jego dugi.

3. FUNKCJONALNYM
Prowadzenie przedsibiorstwa jako prowadzenie dziaalnoci gospodarczej w sposb
zorganizowany i cigy we wasnym imieniu.

18. Jak brzmi


przedmiotowym?

definicja

przedsibiorstwa

znaczeniu

Patrz pyt. 17

19. Czy tzw. Klientela moe by skadnikiem przedsibiorstwa?


TAK. Zakres pojcia przedsibiorstwo obejmuje nie tylko prawa podmiotowe, ale rwnie okrelone
uwarunkowania faktyczne. W szczeglnoci w skad tego pojcia moe wchodzi wiedza na temat rynku, na
ktrym funkcjonuje przedsibiorstwo, umiejtnoci produkcyjne, handlowe i organizacyjne, klientela, dobra
opinia u odbiorcw i dostawcw etc. Istnienie bazy klientw jako elementu stanowicego integraln cz
kadego przedsibiorstwa nie jest kwestionowane w doktrynie prawa.
Powstaje zasadnicze pytanie: jaki jest charakter prawny bazy klientw w porwnaniu z innymi skadnikami
przedsibiorstwa. Baza klientw, renoma i organizacja przedsibiorstwa oraz firma (nazwa) stanowi o
tosamoci przedsibiorstwa. W pimiennictwie prawniczym wskazuje si, e spord skadnikw
niematerialnych przedsibiorstwa, klientela i ustalona renoma przedsibiorstwa, czyli dobre imi firmy, maj
zasadnicze znaczenie, bowiem bez nich przedsibiorstwo nie mogoby funkcjonowa. W terminologii prawa
anglosaskiego skadniki te okrelane s pojciem goodwill.

18

20. Jakie s zasady zawieszenia dziaalnoci gospodarczej?


Zawieszenie wykonywania dziaalnoci gospodarczej uregulowane zostao dopiero w nowelizacji u.s.d.g. z 10
lipca 2008r. Niektre urzdy skarbowe uznaway wano owiadczenia przedsibiorcw o zawieszeniu
dziaalnoci, ale byo to nieuregulowany prawnie stan faktyczny.

[art. 14a ust. 1 u.s.d.g.]


Przedsibiorca NIEZATRUDNIAJCY PRACOWNIKW moe ZAWIESI wykonywanie dziaalnoci
gospodarczej na OKRES od 30 DNI do 24 MIESICY.
CELEM odcienie finansowe podmiotw, ktre przejciowo nie s w stanie osign
zamierzonego celu gospodarczego
WARUNKIEM KONIECZNYM jest NIEZATRUDNIANIE PRACOWNIKW
wszystkie istniejce STOSUNKI PRACY naley ROZWIZA
umowy cywilnoprawne mog pozosta w mocy, jeli zobowizani z tych umw nie bd w
okresie zawieszenia wykonywa wiadcze na rzecz przedsibiorcy ani otrzymywa
wynagrodze
zawieszenie (i wznowienie) nastpuje NA WNIOSEK
okres zawieszenia rozpoczyna si od dnia wskazanego we wniosku (nie wczeniej ni w
dniu zoenia wniosku) i trwa do dnia zoenia wniosku o WZNOWIENIE
wpisy maj charakter deklaratoryjny
oba wnioski s zwolnione z opat
wniosek o zawieszenie musi oprcz danych dot. dziaalnoci zawiera rwnie
owiadczenie o niezatrudnianiu pracownikw
w przypadku niezoenia wniosku o WZNOWIENIE w terminie 24 miesicy WPIS DO
CEIDG podlega WYKRELENIU Z URZDU
w okresie zawieszenia przedsibiorca NIE MOE:
WYKONYWA DZIAALNOCI GOSPODARCZEJ
OSIGA BIECYCH PRZYCHODW z pozarolniczej DZIAALNOCI GOSPODARCZEJ
w okresie zawieszenia przedsibiorca MOE:
wykonywa wszelkie czynnoci niezbdne do ZACHOWANIA/ ZABEZPIECZENIA RDA
DOCHODW (nie dot. pozyskiwania nowych rde przychodu; chodzi tylko o zabezpieczenie
istniejcych w dniu zawieszenia)
Nie moe dokonywa sprzeday, wiadczy usug, zawiera umw, ale moe przyjmowa wiadczenia
wynikajce z umw zawartych przed dniem zawieszenia.

ZBYWA wasne RODKI TRWAE i WYPOSAENIE (ustawodawca wyranie wycza moliwo


zbywania skadnikw niematerialnych i praw)

(moe, a w zasadzie musi) UCZESTNICZY w POSTPOWANIACH sdowych, podatkowych i


administracyjnych zwizanych z dziaalnoci wykonywan przed zawieszeniem

21. Jaka dziaalno wymaga uzyskania koncesji?


KONCESJA jest form REGLAMENTACJI dziaalnoci gospodarczej przez pastwo. Jest wydawana
wycznie na WNIOSEK podmiotu i stanowi publicznoprawne uprawnienie podmiotowe
przyznawane DECYZJ waciwego organu administracyjnego.
19

[art. 46 ust. 1 u.s.d.g.] Uzyskania koncesji wymaga:


1. poszukiwanie lub rozpoznawanie Z KOPALIN, wydobywanie kopalin ze z,
bezzbiornikowe MAGAZYNOWANIE SUBSTANCJI oraz skadowanie ODPADW w
grotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach grniczych
2.
wytwarzanie i obrt MATERIAAMI WYBUCHOWYMI, BRONI i AMUNICJ oraz
wyrobami i technologi o przeznaczeniu WOJSKOWYM lub POLICYJNYM
3. wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyanie, dystrybucja i obrt
PALIWAMI i ENERGI
4.

OCHRONA OSB i MIENIA

5. rozpowszechnianie PROGRAMW RADIOWYCH i TELEWIZYJNYCH (z wyczeniem


programw rozpowszechnianych wycznie w systemie teleinformatycznym, ktre
nie s rozprowadzane naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych)
6.

PRZEWOZY LOTNICZE

7. prowadzenie KASYNA GIER


Te rodzaje dziaalnoci stanowi katalog zamknity. Inne rodzaje mog by objte obligiem uzyskania koncesji
tylko:
gdy nie moe by wykonywana jako DZIAALNO REGULOWANA
za zmian u.s.d.g.
gdy ma szczeglne znaczenie dla bezpieczestwa pastwa lub obywateli albo wpywa na wany interes
spoeczny
ORGANY KONCESYJNE
Co do zasady organem koncesyjnym (tj. organem waciwym w przedmiocie udzielenia, odmowy udzielenia, zmiany,
cofnicia i ograniczenia zakresu koncesji) jest MINISTER waciwy ze wzgldu na PRZEDMIOT dziaalnoci
koncesjonowanej.
W praktyce jednak uprawnienia organu koncesyjnego posiadaj rwnie:
Minister rodowiska,
Minister Spraw Wewntrznych i Administracji,
Prezes Urzdu Regulacji Energetyki,
Przewodniczcy Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
Wojewoda,
Starosta powiatu.

PRZETARG KONCESYJNY

przeprowadza si, gdy organ koncesyjny przewiduje udzielnie OGRANICZONEJ LICZBY KONCESJI a po ogoszeniu w
Monitorze Polskim okazuje si, e jest wicej chtnych ni przewidzianych koncesji
organ koncesyjny dokonuje wyboru ofert w liczbie odpowiadajcej liczbie koncesji, kierujc si wysokoci
zadeklarowanych wpat
niezwocznie po rozstrzygniciu przetargu organ zawiadamia pisemnie uczestnikw przetargu o wyniku oraz zwraca
wadium tym, ktrych ofert nie wybrano (wybranym zalicza si na poczet opaty)

PROMESA KONCESYJNA

przyrzeczenie wydania koncesji


wana minimum 6 miesicy
wydaje si przedsibiorcy, ktry ma zamiar uzyska koncesj, ale nie spenia wszystkich warunkw
w okresie wanoci promesy nie mona odmwi udzielenia koncesji, chyba e przedsibiorca nie speni warunkw
przewidzianych w prawie lub nie dopeni warunkw zastrzeonych w promesie (albo ulegy zmianie dane z wniosku)

20

22. Jakie podmioty podlegaj wpisowi do KRS?


KRAJOWY REJESTR SDOWY skada si z 3 REJESTRW:
A. REJESTRU PRZEDSIBIORCW
B. REJESTRU STOWARZYSZE, innych ORGANIZACJI SPOECZNYCH i ZAWODOWYCH, FUNDACJI
oraz SAMODZIELNYCH PUBLICZNYCH ZAKADW OPIEKI ZDROWOTNEJ
C. REJESTRU DUNIKW NIEWYPACALNYCH

Wpisowi do REJESTRU PRZEDSIBIORCW podlegaj:


1.
2.
3.
4.

SPKI JAWNE
SPKI PARTNERSKIE
SPKI KOMANDYTOWE
SPKI KOMANDYTOWO-AKCYJNE

5. SPKI Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI


6. SPKI AKCYJNE
7.
8.
9.
10.

SPKI EUROPEJSKIE (SE)


SPDZIELNIE
SPDZIELNIE EUROPEJSKIE (SCE)
EUROPEJSKIE ZGRUPOWANIA INTERESW GOSPODARCZYCH (EZIG)

11. PRZEDSIBIORSTWA PASTWOWE


12. INSTYTUTY BADAWCZE
13. PRZEDSIBIORSTWA ZAGRANICZNE (tj. przedsibiorcy okreleni w przepisach o zasadach
prowadzenia na terytorium RP dziaalnoci gospodarczej w zakresie drobnej wytwrczoci przez
zagraniczne osoby prawne lub fizyczne)

14. TOWARZYSTWA UBEZPIECZE WZAJEMNYCH


15. TOWARZYSTWA REASEKURACJI WZAJEMNEJ
16. INNE OSOBY PRAWNE, jeeli wykonuj dziaalno gospodarcz i podlegaj obowizkowi
wpisu do rejestru
17. ODDZIAY PRZEDSIBIORCW ZAGRANICZNYCH dziaajcych na terytorium RP
18. GWNE ODDZIAY ZAGRANICZNYCH ZAKADW UBEZPIECZE
19. GWNE ODDZIAY ZAGRANICZNYCH ZAKADW REASEKURACJI
20. INSTYTUCJE GOSPODARKI BUDETOWEJ

23. Co oznacza jawno formalna i materialna rejestru?


JAWNO FORMALNA oznacza, e kady bez wzgldu na swj interes prawy ma prawo dostpu do
danych wpisanych do KRS i robi to za porednictwem centralnej informacji. Kady ma prawo
otrzyma powiadczone odpisy, wycigi i zawiadczenia o danych zawartych w Rejestrze.
JAWNO MATERIALNA wywodzi si z obowizku ogaszania wpisw w MSiG i polega na
domniemaniu powszechnej znajomoci danych wpisanych do tego rejestru, nie mona si
powoywa na nieznajomo danych. Domniemywa si, e dane wpisane do rejestru s prawdziwe.

21

DZIAY REJESTRU PRZEDSIBIORCW


DZIA I
dane o nazwie lub firmie podmiotu, oznaczenie formy prawnej prowadzonej dziaalnoci, siedzib i adres
oraz ewentualne oddziay danego przedsibiorcy

informacje na temat wczeniejszej rejestracji przedsibiorcy bd dane na temat sposobu powstania


podmiotu, jeli powsta w wyniku przeksztacenia, poczenia lub podziau

informacja o numerach NIP i REGON


informacja o umowie spki lub statucie, na podstawie ktrego dziaa przedsibiorca

DZIA II
informacje o sposobie reprezentacji podmiotu
dane osb wchodzcych w skad organu uprawnionego wraz ze sposobem reprezentacji lub wsplnikw
uprawnionych do reprezentacji spki osobowej
informacje o organie nadzoru, jeeli wystpuje oraz o jego skadzie osobowym
informacje o prokurze, osobach penicych t funkcj i rodzaju udzielonej prokury

DZIA III
przedmiot dziaalnoci przedsibiorcy wedug PKD
wzmianka o zoeniu rocznego sprawozdania finansowego, uchway o jego zatwierdzeniu, sprawozdania z
dziaalnoci jednostki oraz o zoeniu opinii biegego rewidenta z badania sprawozdania finansowego,
jeeli przedmiotowe sprawozdanie podlegao badaniu wraz ze wskazaniem okresu

DZIA IV
peni szczegln funkcj ostrzegawcz
zawarte s w nim informacje o powstaniu zalegoci podatkowych, celnych oraz z tytuu skadek za
ubezpieczenia spoeczne, a take o umorzeniu postpowania egzekucyjnego, prowadzonego przeciwko
dunikowi z uwagi na fakt, e z egzekucji nie uzyska si sumy wyszej od kosztw egzekucyjnych
informacje o zabezpieczeniu majtku dunika w postpowaniu upadociowym poprzez zawieszenie
prowadzonych przeciwko niemu egzekucji, o oddaleniu wniosku o ogoszenie upadoci z uwagi na fakt, e
majtek niewypacalnego dunika nie wystarcza na zaspokojenie kosztw postpowania

DZIA V

wzmianka o powoaniu i odwoaniu kuratora.

DZIA VI

informacje o otwarciu i zakoczeniu likwidacji, ustanowieniu zarzdu i zarzdu komisarycznego, dane


likwidatorw bd zarzdcw wraz ze sposobem reprezentacji
dane o poczeniu lub przeksztaceniu przedsibiorcy
informacja o ogoszeniu upadoci, wszczciu postpowania naprawczego wraz z danymi syndyka albo
zarzdcy przymusowego

22

24. Jak zostali zdefiniowani mikro-, mali i redni przedsibiorcy?


MIKROPRZEDSIBIORC

MAYM PRZEDSIBIORC

REDNIM PRZEDSIBIORC

jest przedsibiorca, ktry w CO NAJMNIEJ 1 z 2 OSTATNICH LAT OBROTOWYCH:


A. ZATRUDNIA REDNIOROCZNIE
MNIEJ NI 10 pracownikw

MNIEJ NI 50 pracownikw

MNIEJ NI 250 pracownikw

oraz B1. OSIGN ROCZNY OBRT NETTO


ze sprzeday towarw wyrobw i usug oraz operacji finansowych
nieprzekraczajcy
zotwkowej rwnowartoci

nieprzekraczajcy
zotwkowej rwnowartoci

nieprzekraczajcy
zotwkowej rwnowartoci

2.000.000 euro

10.000.000 euro

50.000.000 euro

albo B2. SUMY AKTYWW JEGO BILANSU sporzdzonego na koniec jednego z tych lat
nie przekroczyy
zotwkowej rwnowartoci

nie przekroczyy
zotwkowej rwnowartoci

nie przekroczyy
zotwkowej rwnowartoci

2.000.000 euro

10.000.000 euro

43.000.000 euro

23

CZ III
FIRMA
pytania 25-29

24

25. Czym charakteryzuje si pojcie firma?


FIRMA : oznaczenie indywidualizujce podmioty prawa, jakimi s PRZEDSIBIORCY.
FIRMA a NAZWA
NAZWA w ujciu prawnym ma 2 znaczenia:
(A) oznaczenie indywidualizujce PRZEDSIBIORTWO w znaczeniu przedmiotowym [przedmiot
prawa] (np. nazwa sklepu jako lokalu wraz z wyposaeniem i innymi skadnikami sucego do
prowadzenia dziaalnoci handlowej)
(B) oznaczenie indywidualizujce podmiot prawa : OSOB PRAWN lub tzw. NIEZUPEN
OSOB PRAWN (np. nazwa fundacji czy stowarzyszenia). Jeli osoba ta jest
PRZEDSIBIORC, jego FIRMA jest tosama z NAZW.

FIRMA a ZNAK TOWAROWY


ZNAKI TOWAROWE su do oznaczenia TOWARW lub USUG. W potocznej wiadomoci mylone z
firm (np. Orange = usuga telefonii komrkowej, firma przedsibiorcy to PTK Centertel Sp. z o.o.)

26. Z jakich elementw skada si firma?

POSTA FIRMY

Firm w rozumieniu obecnych przepisw prawa jest oznaczenie przedsibiorcy wyraone w postaci SOWNEJ,
a wic za pomoc LITER, CYFR, ZNAKW.
Podlega wpisowi co KRS / CEIDG, zatem NIE MOE by zarejestrowana w:
formie graficznej
innym alfabecie np. cyrylic (przepisy KRS okrelaj zestaw znakw, jakie mog by uyte)
firm OSOBY FIZYCZNEJ jest (obligatoryjnie) jej IMI I NAZWISKO plus wybrane okrelenia dodatkowe
firm OSOBY PRAWNEJ/ NIEZUPENEJ OSOBY PRAWNEJ jest jej NAZWA zawierajca okrelenie FORMY
PRAWNEJ w ktrej dziaa podmiot

KONSTRUKCJA FIRMY
FIRMA = RDZE (KORPUS) + DODATKI OBLIGATORYJNE + DODATKI FAKULTATYWNE
A. RDZE
element konieczny
w przypadku os. fizycznej imi i nazwisko
B. DODATKI OBLIGATORYJNE
forma prawna przedsibiorcy
C. DODATKI FAKULTATYWNE
mog si odnosi do samego przedsibiorcy (najstarszy, najlepszy)
mog dot. wsplnikw (np. obrazujc ich pokrewiestwo, kwalifikacje)
mog dot. przedmiotu dziaalnoci
mog by zupenie fantazyjne
25

RODZAJE FIRM

W doktrynie podzia na firmy:


(a) OSOBOWE
Skadaj si z imienia/imion i nazwiska/nazwisk. Najczciej firmy przedsibiorcw bdcych osobami
fizycznymi oraz firmy osobowych spek handlowych, czasem rwnie w firmie osoby prawnej (np.
Kowalski Mackiewicz spka jawna H. Cegielski Pozna S.A.)
(b) RZECZOWE
Okrelaj przedmiot dziaalnoci albo inne obiektywne cechy, np. obszar (np. Stocznia Gdynia S.A.,
Bank Ochrony rodowiska S.A.)
(c) FANTAZYJNE (SYMBOLICZNE)
Sowa zaczerpnite z jzyka potocznego, sztucznie utworzone lub skrtowce (np. MTM sp. z o.o.)
(d) MIESZANE (KOMBINOWANE)
cz w sobie elementy rzeczowe (rzadziej osobowe) z fantazyjnymi (np. Zakad Stolarki okiennej
STOLBUD S.A.)

R. Skubisz: podzia na firmy proste (tylko minimum elementw przewidzianych przez prawo) i zoone
(uzupenione o dodatki fakultatywne).

FUNKCJE FIRMY

Wyrnia si funkcje:

A.
B.
C.
D.
E.

ODRNIAJC (IDENTYFIKACYJN)
REKLAMOW
GWARANCYJN
MAJTKOW
INFORMACYJN

A. FUNKCJA ODRNIAJCA

umoliwia zidentyfikowanie przedsibiorcw i odrnienie ich od siebie i innych podmiotw prawa w


celu podjcia przez potencjalnych kontrahentw wiadomej decyzji co do ew. zawarcia umowy
wspierana przez zasady prawa firmowego: wycznoci, jawnoci, jednoci, cigoci i prawdziwoci firmy

B. FUNKCJA REKLAMOWA

posugujc si swoj firm (m.in. na nonikach reklamy) przedsibiorca promuje swoj dziaalno,
wpywajc na stopie rozpoznawalnoci przez inne podmioty
obecnie funkcja ta wypierana przez znaki towarowe

C. FUNKCJA GWARANCYJNA

gwarantowany przez firm przedsibiorcy pewien poziom wiadcze (towarw, usug, ich cech jak jako i
cena), ktrych odbiorcy oczekuj na podstawie poprzednich dowiadcze (wasnych lub zasyszanych) z
takim przedsibiorc

D. FUNKCJA MAJTKOWA

wypywa z funkcji gwarancyjnej


rozpoznawalno i og powszechnych skojarze zwizanych z firm danego przedsibiorcy przekada si
na liczb zawieranych przez niego umw i tym samym jego zyski

E. FUNKCJA INFORMACYJNA

firma informuje pozostae podmioty o podstawowych danych dot. posugujcego si ni przedsibiorcy


(osoby zwizane z dziaalnoci, forma prawna, dominujcy przedmiot dziaalnoci, stadium dziaalnoci
jak w organizacji, w likwidacji itp.)

26

27. Jakie s zasady prawa firmowego?


PRAWO FIRMOWE
nie jest pojciem normatywnym; ustawodawca nie nazywa tak adnego zespou norm
s to przepisy dotyczce OBIERANIA, REJESTRACJI, UYWANIA, ROZPORZDZANIA ORAZ OCHRONY
FIRMY
rozproszone w wielu aktach prawnych, m.in.:
2
10
o kodeks cywilny (w szczeglnoci art. 43 43 )
o kodeks spek handlowych
o u. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej
o u. o KRS
mona wyrni normy o charakterze:
o zasadniczym (zawarte w k.c. i wyrnione przez doktryn jako cz oglna prawa firmowego) i
o subsydiarnym (cz szczeglna zawarta w przepisach ustrojowych poszczeglnych
przedsibiorcw)

doktryna wyrnia 5 ZASAD prawa firmowego (niektre wyraone wprost przez ustawodawc):
(A)
(B)
(C)
(D)
(E)

zasada PRAWDZIWOCI firmy


zasada JEDNOCI firmy
zasada WYCZNOCI firmy
zasada CIGOCI firmy
zasada JAWNOCI firmy
+ wyrniania przez J. Szwaj

(F) zasada OGRANICZONEJ SWOBODY WYBORU firmy

28. Co oznaczaj zasady: prawdziwoci i wycznoci firmy?


A. ZASADA PRAWDZIWOCI FIRMY

art. 43 2 k.c.

firma NIE MOE WPROWADZA W BD, w szczeglnoci co do (1) OSOBY przedsibiorcy, (2)
PRZEDMIOTU jego DZIAALNOCI, (3) MIEJSCA jej prowadzenia czy te (4) RDE
ZAOPATRZENIA przedsibiorcy
celem ochrona innych podmiotw przed mylnym zidentyfikowaniem przedsibiorcy
(wzmocnienie funkcji odrniajcej firmy)
WPROWADZENIE W BD = takie ustalenie treci firmy, ktre NIE ODPOWIADA STANOWI
RZECZYWISTEMU i moe by powodem mylnego wyobraenia u osb trzecich co do osoby
przedsibiorcy, np. sugerowanie, e:
o
o
o

przedsibiorca jest innym podmiotem (upodobnienie rdzenia swojej firmy do firmy innego
przedsibiorcy, mylne oznaczenie formy prawnej)
przedsibiorca prowadzi inn dziaalno ni w rzeczywistoci
korzysta z innych rde zaopatrzenia ni w praktyce

Jak ocenia, czy wprowadza w bd, czy nie?


Miar odniesienia powinna by umiejtno rozpoznawania przez przecitnego uczestnika obrotu
dziaajcego z przecitnym rozeznaniem i ostronoci w zwykych warunkach dziaalnoci
gospodarczej >> kryterium sytuacje typowe, a nie specyficzne czy wyjtkowe.

27

B. ZASADA JEDNOCI FIRMY


nie zostaa wyraona wprost w adnym przepisie
wypywa z oglnie przyjtej reguy, e podmioty prawa cywilnego mog posugiwa si w
tym samym czasie TYLKO JEDNYM OZNACZENIEM IDENTYFIKUJCYM
art. 432 1 k.c. : PRZEDSIBIORCA dziaa pod FIRM (nie firmami)
jeden przedsibiorca nie moe wystpowa w obrocie pod rnymi oznaczeniami
przepisy dot. rejestracji przedsibiorcw uniemoliwiaj zarejestrowanie wicej ni jednej
firmy

C. ZASADA WYCZNOCI FIRMY


art. 433 1 k.c.
firma przedsibiorcy powinna ODRNIA SI DOSTATECZNIE od firm INNYCH
PRZEDSIBIORCW prowadzcych dziaalno NA TYM SAMYM RYNKU
podobnie jak zasada prawdziwoci wpiera funkcj odrniajc firmy
DOSTATECZNA ODRNIALNO to taka odmienno od firm innych przedsibiorcw, ktra
eliminuje z punktu widzenia przecitnego konsumenta niebezpieczestwo pomylenia firm
rnych przedsibiorcw
RNICA winna by dostrzegalna ju przy dooeniu zwykej, a nie szczeglnej, uwagi
o rnica w zapisie (Grupa Lotos S.A. i Grupa Lotus S.A. atwo pomyli)
o rnica w brzmieniu fonetycznym (nawet, jeli maj rny zapis)
o powinny si nawet rni w paszczynie wizualnej i znaczeniowej
o nie mog si rni tylko form prawn przy tosamoci rdzenia (np. Netia S.A. i
Netia Sp. z o.o.)
TEN SAM RYNEK powinien by rozpatrywany (zgodnie z terminologi rynku waciwego z
ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw) w kontekcie:
o terytorialnoci (dwch sprzedawcw warzyw moe posugiwa si podobnym
oznaczeniem, jeli prowadz dziaalno na skal lokaln w rnych miejscowociach)
o oferowanych towarw lub usug (cukiernik i przedsibiorca oferujcy usugi
medyczne mog posugiwa si podobnym oznaczeniem, chociaby prowadzili
dziaalno na tym samym obszarze, bo ich rynek towarw i usug jest odmienny)
WERYFIKACJA firmy pod ktem zgodnoci z t zasad dokonywana najczciej w momencie
ZGOSZENIA DO REJESTRU nowego przedsibiorcy / zmiany firmy dotychczasowego
przedsibiorcy
o zawsze indywidualnie, na podstawie okolicznoci danego przypadku
o kryterium czasu pniej zgoszona firma nie moe by zarejestrowana, jeli
wczeniej zarejestrowano tak sam/podobn firm prior tempore, potior iure
(pierwszy w czasie, lepszy w prawie)

28

D. ZASADA CIGOCI FIRMY

grupa przepisw prawa firmowego, ktre dopuszczaj KONTYNUOWANIE przez przedsibiorc


dziaalnoci pod DOTYCHCZASOW FIRM mimo wystpienia okolicznoci uzasadniajcych (w imi
zasady prawdziwoci) ZMIAN OZNACZENIA

ratio legis: renoma przedsibiorcy zwizana z jego firm przekada si na ja jego gospodarcze
powodzenie; rozpoznawalno ma nierzadko wymierny walor ekonomiczny i przedsibiorcy d do
utrzymania dotychczasowej firmy.

Ustawodawca dopuszcza obecnie 3 WYJTKI od zasady prawdziwoci na rzecz ZASADY


CIGOCI:
1) PRZEKSZTACENIA przedsibiorcw osb prawnych i spek osobowych
7
[art. 43 zd. drugie i trzecie k.c.]
Podmioty takie mog zachowa DOTYCHCZASOW FIRM z uwzgldnieniem ZMIANY FORMY
PRAWNEJ. Nie dotyczy to przeksztacenia spki cywilnej w inn spk.
2) ZACHOWANIE NAZWISKA WSPLNIKA, ktry UTRACI CZONKOSTWO w spce
8
[art. 43 1 k.c.]
Dot. przede wszystkim spek osobowych : mona zachowa nazwisko dotychczasowego
wsplnika, jeli wyrazi on na to pisemn zgod (w przypadku jego mierci maonek i dziecko).
5
Nie wyklucza te zastosowania w spkach kapitaowych : art. 43 3 k.c. dopuszcza uycie w
firmie osoby prawnej nazwiska/pseudonimu osoby fizycznej, jeeli suy to ukazaniu zwizkw tej
osoby z powstaniem / dziaalnoci przedsibiorcy.
3) KONTYNUOWANIE przez OSOB FIZYCZN dziaalnoci prowadzonej przez INN OSOB
FIZYCZN
8
[art. 43 2 k.c.]
Dziaalno musi by kontynuowana przez osob fizyczn bdc NASTPC PRAWNYM
dotychczasowego przedsibiorcy (nastpstwo poprzez spadkobranie, czynnoci prawne inter vivos
albo poprzez nabycie przedsibiorstwa upadego).
Jak w 1 wymagana pisemna zgoda osoby dotychczas prowadzcej dziaalno (maonka i
dziecka w przypadku mierci).

E. ZASADA JAWNOCI FIRMY


art. 432 2 k.c.
firma PODLEGA UJAWNIENIU WE WACIWYM REJESTRZE
o dla osb fizycznych CEIDG
o dla pozostaych rejestr przedsibiorcw KRS
ujawnieniu w rejestrze podlega take ZMIANA firmy
z zasad jawnoci wie si obowizek podawania przez przedsibiorcw swojej firmy W
KONTAKTACH Z OSOBAMI TRZECIMI, naoony przez przepisy o KRS
[art. 34 ust. 1 pkt 1 : podmioty wpisane do KRS obowizane s umieszcza w owiadczeniach
pisemnych, skierowanych, w zakresie swojej dziaalnoci, do oznaczonych osb i organw, oprcz
innych danych identyfikacyjnych, rwnie swoj firm lub nazw. Niewykonanie tego obowizku
zagroone kar do 5000 PLN. Zwolnienie dot. owiadcze kierowanych do osb pozostajcych z
przedsibiorc w stosunkach umownych.]

F. ZASADA OGRANICZONEJ SWOBODY WYBORU FIRMY


Dwa zaoenia:
przedsibiorcy generalnie korzystaj ze swobody w ustaleniu brzmienia swojej firmy
swoboda ta nie jest nieograniczona (przepisy k.c., przepisy k.s.h., przepisy innych ustaw
szczeglnych >> najwiksz swobod maj spki kapitaowe, mniejsz osoby fizyczne i spki
osobowe, najmniejsz podmioty oznaczone przez ustaw, np. Przedsibiorstwo Pastwowe Porty
Lotnicze)

29

29. Jaki jest zakres podmiotowy i przedmiotowy ochrony prawa do


firmy?
POJCIE I CHARAKTER PRAWA DO FIRMY
PRAWO DO FIRMY : PRAWO PODMIOTOWE przedsibiorcy umoliwiajce mu posugiwanie si
danym oznaczeniem Z WYCZENIEM INNYCH PODMIOTW.
ma charakter DOBRA OSOBISTEGO, ale jest jednoczenie wyposaone w AUTONOMICZNE RODKI
OCHRONY, odmienne od tych przewidzianych w art. 24 k.c.
PATRYMONIALIZACJA (KOMERCJALIZACJA) dbr osobistych : zjawisko polegajce na posiadaniu przez
pewne dobra osobiste WYMIARU EKONOMICZNEGO >> tak wanie jest z firm, ktra ma przeoenie
na zysk przedsibiorcy
[inny przykad to znane osoby fizyczne, u ktrych naruszenie prawa do prywatnoci czy wizerunku
moe przynie wymierne szkody]
Nie znaczy to jednak, e prawo do firmy ma charakter MAJTKOWY : firma jest
NIEZBYWALNA, a cech dbr majtkowych jest ich zbywalno wanie.
Wobec zjawiska komercjalizacji nie mona rwnie firmy zaliczy do dbr o charakterze
NIEMAJTKOWYM.
FIRMA jest DOBREM OSOBISTYM o DWOISTEJ NATURZE i nie mona jej jednoznacznie
zakwalifikowa ani jako dobro MAJTKOWE ani jako NIEMAJTKOWE.

OCHRONA PRAWA DO FIRMY


REGULACJA : art. 4310 k.c. (lex specialis w stosunku do art. 23, 24 i 43 k.c.)
PRZEDMIOTOWY zakres ochrony : PRAWO DO FIRMY
PODMIOTOWY zakres ochrony :
o podmiotem ochrony jest PRZEDSIBIORCA
o podmiotem naruszajcym moe by DOWOLNY PODMIOT PRAWA CYWILNEGO
(niekoniecznie prowadzcy dziaalno gospodarcz czy zawodow)
PRZESANKI ochrony:
1) ZAGROENIE / NARUSZENIE prawa do firmy
2) BEZPRAWNO ZACHOWANIA podmiotu naruszajcego (przesanka szersza ni
oparcie o zasad winy dot. take naruszenia niezawinionego, ale bezprawnego)
CIAR DOWODU >> PODMIOT NARUSZAJCY (to on, jako pozwany, musi wykaza, e
naruszenie przez niego prawa do firmy nie jest bezprawne)
KATALOG ROSZCZE poszkodowanego przedsibiorcy (podobny do katalogu z u. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji):
1) ZANIECHANIE BEZPRAWNEGO DZIAANIA naruszajcego prawo do firmy
Jako jedyne moe by dochodzone ju w momencie samego zagroenia naruszeniem
(reszta, gdy dojdzie do naruszenia). Istnieje jedynie w odniesieniu do teraniejszych/
prawdopodobnych przyszych dziaa naruszyciela, a nie dziaa ju zakoczonych.
30

2) USUNICIE SKUTKW DOKONANEGO NARUSZENIA


Konstrukcyjnie podobne do restitutio in integrum roszczenia o przywrcenie do
stanu poprzedniego.
3) ZOENIE OWIADCZENIA LUB OWIADCZE W ODPOWIEDNIEJ TRECI I FORMIE
Celem doprowadzenie do przyznania si naruszyciela faktu naruszenia prawa do
firmy. Sygna dla odbiorcw, e zaistniaa sytuacja niezgodna z prawem. Tre
owiadczenia/owiadcze, udostpniana najczciej w rodkach masowego przekazu,
by dotrze do jak najwikszej liczby odbiorcw, ustalana jest przez sd, ale powd
powinien poda proponowane brzmienie.
4) DANIE NAPRAWIENIA SZKODY MAJTKOWEJ NA ZASADACH OGLNYCH
Wyjtek od odpowiedzialnoci obiektywnej >> odesanie do przepisw k.c.
dotyczcych deliktw i odpowiedzialno na zasadzie winy.
Szkoda uszczerbek w dobrach prawnie chronionych, bdcy rnic midzy stanem
obecnym, a hipotetycznym stanem, ktry istniaby, gdyby nie doszo do naruszenia.
5) DANIE WYDANIA KORZYCI przez osob, ktra dopucia si naruszenia
Odesanie do przepisw o bezpodstawnym wzbogaceniu. Niezalene od winy
naruszyciela.

Poszkodowany przedsibiorca moe dochodzi WSZYSTKICH roszcze na raz, KILKU z


nich bd tylko JEDNEGO. NIE PODLEGA KUMULACJI 4) i 5) >> albo naprawienie
szkody na zasadzie winy, albo (gdy np. nie mona przypisa winy) odpowiedzialno
obiektywna i wydanie korzyci.

rodkiem

ochrony prawa do firmy nieprzewidzianym w k.c. jest ROSZCZENIE


PROCESOWE o USTALENIE PRAWA DO FIRMY (w oparciu o art. 189 k.p.c.).

PODMIOT

RDZE FIRMY

OSOBA FIZYCZNA

IMI I NAZWISKO
OZNACZENIE CO NAJMNIEJ 1
WSPLNIKA
(nazwiska gdy os. fiz., nazwy gdy
osoba prawna/ niezupena osoba
prawna/ firmy gdy przedsibiorca)
NAZWISKO CO NAJMNIEJ 1
PARTNERA
oraz
okrelenie WYKONYWANEGO
ZAWODU
OZNACZENIE CO NAJMNIEJ 1
KOMPLEMENTARIUSZA
(nie moe zawiera nazwiska
komandytariusza)
OZNACZENIE CO NAJMNIEJ 1
KOMPLEMENTARIUSZA
(nie moe zawiera oznaczenia
akcjonariusza)

SPKA JAWNA

SPKA PARTNERSKA

SPKA KOMANDYTOWA

SPKA KOMANDYTOWOAKCYJNA
SPKA Z OGRANICZON
ODPOWIEDZIALNOCI
SPKA AKCYJNA

DOWOLNY

31

DODATKI
OBLIGATORYJNE
-

SKRT

SPKA JAWNA

SP. J.

I PARTNER
lub
I PARTNERZY
lub
SPKA PARTNERSKA

SP. P.

SPKA KOMANDYTOWA

SP. K.

SPKA KOMANDYTOWOAKCYJNA

S.K.A.

SPKA Z OGRANICZON
ODPOWIEDZIALNOCI
SPKA AKCYJNA

SP. Z O.O.
S.A.

CZ IV
PROKURA
pytania 30-34

32

30. Jaki jest zakres umocowania prokurenta?


PROKURA jest SZCZEGLN POSTACI PENOMOCNICTWA, stworzon z myl o potrzebach
obrotu gospodarczego.

udzielana wycznie przez PRZEDSIBIORC


jasno i identycznie okrelony zakres umocowania bez moliwoci ograniczenia ze skutkiem dla osb
trzecich
atwa weryfikacja istnienia prokury i osoby prokurenta
wszystko to pozytywnie wpywa na sprawno i bezpieczestwo obrotu i jego podmiotw

PENOMOCNICTWO A PROKURA
PENOMOCNICTWO

PROKURA

udzieli moe KADY PODMIOT


posiadajcy PEN ZDOLNO DO CZYN. PR.

udzieli moe wycznie PRZEDSIBIORCA

ZAKRES UMOCOWANIA kadorazowo


determinowany przez TRE PENOMOCNICTWA

ZAKRES UMOCOWANIA ustalony przez USTAW i


zawsze taki sam

PENOMOCNIKIEM moe by
KADY PODMIOT PRAWA, nawet ograniczony w
zdolnoci do czyn. pr.

PROKURENTEM moe by
wycznie OSOBA FIZYCZNA
posiadajca PEN ZDOLNO DO CZYNNOCI
PRAWNYCH

penomocnik wykazuje umocowanie legitymujc si


penomocnictwem

prokurent wykazuje umocowanie legitymujc si


ODPISEM Z REJESTRU, do ktrego wpisany jest
przedsibiorca udzielajcy prokury

moliwe UDZIELENIE DALSZEGO


PENOMOCNICTWA, jeli dopuszczalne przez jego
tre bd stosunek podstawowy mocodawcapenomocnik

NIEDOPUSZCZALNE udzielenie DALSZEJ PROKURY


(chocia prokurent moe ustanowi penomocnika)

FORMA udzielenia DOWOLNA


(determinowana jedynie form wymagan dla
dokonania danej czynnoci prawnej)

FORMA PISEMNA
POD RYGOREM NIEWANOCI

ZAKRES UMOCOWANIA PROKURENTA


[art. 1091 1 k.c.] Prokura upowania do dokonywania CZYNNOCI SDOWYCH i
POZASDOWYCH zwizanych z PROWADZENIEM PRZEDSIBIORSTWA.
CZYNNOCI SDOWE to m.in. skadanie pism procesowych (pozww, wnioskw, apelacji,
zaale); zawieranie ugd; udzielanie penomocnictw procesowych; odbir kosztw
procesu.
W postpowaniach tych prokurent nie jest stron, ale przedstawicielem przedsibiorcy.
CZYNNOCI POZASDOWE to przede wszystkim czynnoci prawne, w tym najwaniejsze >>
zawieranie umw z innymi podmiotami, a take skadanie jednostronnych owiadcze woli
(wypowiedzenie i odstpienie od umowy) oraz wystpowanie w imieniu przedsibiorcy w
postpowaniu administracyjnym
33

OGRANICZENIA >> prokurent nie moe:


[art. 1093 k.c.]
ZBY PRZEDSIBIORSTWA
ODDA PRZEDSIBIORSTWA DO CZASOWEGO KORZYSTANIA
ZBY / OBCIY NIERUCHOMOCI nalecej do przedsibiorcy
Do powyszych czynnoci potrzebuje osobnego penomocnictwa w formie wymaganej dla dokonania
danej czynnoci.
Zakaz zbywania nieruchomoci nie dot. przedsibiorcw, ktrzy zajmuj si np. obrotem
nieruchomociami, co pozbawiaoby sensu ustanowienie prokurenta przez takiego przedsibiorc

Nie moe podejmowa czynnoci zmierzajcych do ZAKOCZENIA BYTU PRAWNEGO


przedsibiorcy (wniosek o ogoszenie upadoci czy powdztwo o rozwizanie spki), bo
prokura ograniczona do czynnoci zwizanych z prowadzeniem przedsibiorstwa.
Nie moe dokonywa czynnoci WEWNTRZNYCH, ORGANIZACYJNYCH przedsibiorcy
(decyzje odnonie strategii prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, zwoywania zgromadze
itp.), bo prokura umocowuje do CZYNNOCI ZEWNTRZNYCH, obejmujcych stosunki
przedsibiorca osoba trzecia.
ZAKAZ OGRANICZANIA ZAKRESU PROKURY ZE SKUTKIEM DLA OSB TRZECICH
[art. 1091 2 k.c.]

przedsibiorca moe zabroni prokurentowi dokonywania pewnych czynnoci, ale w przypadku


naruszenia tego zakazu bdzie on ponosi odpowiedzialno przed przedsibiorc, a nie bdzie to
miao wpywu na wano jego czynnoci wobec osb trzecich

ustawowo dopuszczalne wyjtki:


a) wymg osobnego penomocnictwa dla zbycia/oddania do
przedsibiorstwa i zbycia/obcienia nieruchomoci [art. 1093 k.c.]
b) prokura oddziaowa [art. 1095 k.c.]

korzystania

prokurent obowizany jest do ZAZNACZENIA przy skadaniu owiadcze woli, e DZIAA JAKO
PROKURENT [np. poprzez dopisek: prokurent, jako prokurent, per procura], chyba, e
fakt ten wynika z treci samego dokumentu

31. Kto moe by prokurentem i w jakiej formie udzielana jest


prokura?
KOMU mona udzieli prokury? Jedynie OSOBIE FIZYCZNEJ posiadajcej PEN ZDOLNO DO
CZYNNOCI PRAWNYCH.

pozostae ograniczenia wynikaj z przepisw szczeglnych, np. w spkach kapitaowych


prokurentem nie moe by czonek rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej; ponadto nie mona
udzieli prokury osobie, ktra ma szersze uprawnienia do reprezentowania przedsibiorcy ni
prokurent (np. czonek zarzdu spki kapitaowej czy wsplnik osobowej)

UDZIELENIE PROKURY stanowi JEDNOSTRONN CZYNNO PRAWN PRZEDSIBIORCY

i nastpuje w FORMIE PISEMNEJ.


tak udzielona prokura pozwala dokonywa czynnoci, ktre wymagaj szczeglnej formy,
np. aktu notarialnego [art. 1092 1 k.c. wycza stosowanie art. 99 1 k.c.]
34

prokura podlega WPISOWI DO REJESTRU


wpis ma charakter deklaratoryjny >> prokurent moe dziaa przed jej wpisaniem,
legitymujc si np. odpisem dokumentu udzielajcego prokury
po wpisie legitymuje si odpisem z rejestru
w rejestrze przedsibiorcw KRS wpis o prokurze umieszcza si w dziale II, z informacj
o imionach i nazwisku prokurenta, nrze PESEL oraz rodzaju prokury
KTO moe udzieli prokury? PRZEDSIBIORCA PODLEGAJCY OBOWIZKOWI WPISU DO
REJESTRU PRZEDSIBIORCW

nie ma wtpliwoci w przypadku osb prawnych / uomnych osb prawnych podlegajcych


wpisowi do rejestru przedsibiorcw KRS

problem przy osobach fizycznych podlegajcych wpisowi do CEIDG >> 2 stanowiska:


rejestr przedsibiorcw to rejestr przedsibiorcw KRS; gdyby ustawodawcy chodzio te o
2
CEIDG, uyby sformuowania waciwy rejestr, jak w art. 43 2k.c.
CEIDG te jest rejestrem przedsibiorcw sensu largo i moliwe jest w zwizku z tym
udzielenie prokury rwnie przez przedsibiorcw bdcych os. fizycznymi (plus zapis o
niewyganiciu prokury w przypadku mierci przedsibiorcy, a mier dot. moe wycznie
os. fizycznych)

PROJEKT NOWEGO K.C. stanowi, e prokury mog udzieli JEDYNIE PRZEDSIBIORCY


wpisani do REJESTRU PRZEDSIBIORCW KRS

podlega obowizkowi wpisu wpisany >> mona udzieli prokury jeszcze przed wpisem do
rejestru, ale dziaanie prokurenta wwczas utrudnione

32. Czy prokur mona przenie, a jeli nie, to co moe prokurent w


tym przedmiocie?
NIE. Prokurent moe udzieli odrbnego PENOMOCNICTWA do dokonania OKRELONYCH
CZYNNOCI.

33. Co oznacza prokura oddzielna i prokura czna?


PROKURA SAMOISTNA (ODDZIELNA) i CZNA
PROKURA SAMOISTNA : pozwala prokurentowi na samodzielne dziaania, niezalenie od innych
prokurentw ustanowionych przez przedsibiorc.
PROKURA CZNA : wymaga wspdziaania co najmniej 2 prokurentw. Liczba prokurentw
wymagana do skutecznego ZOENIA owiadczenia woli zaley od przedsibiorcy i okrelana jest w
rejestrze. Ich dziaanie nie musi by jednoczesne >> czynno skuteczna z chwil zoenia podpisu
przez ostatniego z nich. Do PRZYJCIA za owiadczenia woli od osb trzecich wystarczy jeden
prokurent.

MIESZANA REPREZENTACJA CZNA

Jest to sposb reprezentacji przedsibiorcy, w ktrym dla skutecznoci czynnoci wymaga si


WSPDZIAANIA PROKURENTA i INNEJ OSOBY REPREZENTUJCEJ PRZEDSIBIORC (np. wsplnika spki
osobowej albo czonka zarzdu spki kapitaowej.
Taki sposb reprezentacji przedsibiorcy musi by PRZEWIDZIANY w akcie zaoycielskim.

35

PROKURA ZWYKA (PENA) i ODDZIAOWA

PROKURA ZWYKA : standardowy zakres umocowania.


PROKURA ODDZIAOWA : tylko u tych przedsibiorcw, ktrzy posiadaj w swojej strukturze ODDZIAY.
Wwczas czynnoci sdowe i pozasdowe prokurenta dokonywane s jedynie w ramach tego oddziau, na
skal lokaln, bez wpywu na cao przedsibiorstwa (praktyka np. w bankach).

34. W jakich przypadkach wygasa prokura?


A. ODWOANIE PROKURY
z dowolnych powodw
nastpuje, tak jak udzielnie, w formie JEDNOSTRONNEJ CZYNNOCI PRAWNEJ
jeli przedsibiorca jednostk organizacyjn, o tym, kto moe odwoa prokur decyduje jego
akt zaoycielski albo przepisy ustawy
nie moe odwoa prokury inny prokurent
wymaga ZGOSZENIA DO REJESTRU

B. REZYGNACJA PROKURENTA
powinien zoy OWIADCZENIE O ZRZECZENIU SI prokury przedsibiorcy / osobie
uprawnionej do odbioru owiadcze woli w jego imieniu (np. wsplnikowi sp. osobowej,
czonkowi zarzdu sp. kapitaowej, innemu prokurentowi)

C. WYGANICIE Z PRZYCZYN PO STRONIE PRZEDSIBIORCY

WYKRELENIE przedsibiorcy Z REJESTRU


OGOSZENIE UPADOCI (nie wygasa z otwarciem postpowania naprawczego)
OTWARCIE LIKWIDACJI
PRZEKSZTACENIE przedsibiorcy

D. WYGANICIE Z PRZYCZYN PO STRONIE PROKURENTA


MIER PROKURENTA
UTRATA przez niego PENEJ ZDOLNOCI DO CZYNNOCI PRAWNYCH
UZYSKANIE SILNIEJSZEGO UPRAWENIENIA do reprezentowania przedsibiorcy (np.
uzyskanie mandatu czonka zarzdu)
w przypadku prokury cznej wyganicie prokury jednego z prokurentw uniemoliwia
dziaanie pozostaym do czasu ustanowienia nowego prokurenta w miejsce poprzedniego
wyganicie prokury (C. i D.) nastpuje ex lege i nie wymaga adnego owiadczenia woli, ale
wymaga zgoszenia do rejestru celem wykrelenia prokury

36

CZ V
ZAGADNIENIA OGLNE
PRAWA SPEK
pytania 35-38

37

35. Jakie spki naley zaliczy do spek osobowych i jakie s ich


oglne cechy?
Do OSOBOWYCH SPEK HANDLOWYCH naley zaliczy spki:

1.
2.
3.
4.

JAWN
PARTNERSK
KOMANDYTOW
KOMANDYTOWO AKCYJN

Do spek OSOBOWYCH zalicza si rwnie SPK CYWILN uregulowan w kc (nie jest spk
handlow!)

CECHY OGLNE OSOBOWYCH SPEK HANDLOWYCH


(1) SUBSTRAT istnienia i funkcjonowania spki >> OSOBOWY (WSPLNICY)
(wyjtkiem spka komandytowo-akcyjna, ktra posiada elementy kapitaowe)

(2) w sensie konstrukcyjnym wszystkie spki osobowe s UMOW


(Niemoliwe zawizanie jednoosobowej spki osobowej. Dodatkowo w niektrych spkach
musi by co najmniej 1 przedstawiciel danego rodzaju wsplnika: np. komandytariusz i
komplementariusz.)

(3) NIE POSIADAJ OSOBOWOCI PRAWNEJ


(4) POSIADAJ PODMIOTOWO PRAWN >> s odrbnymi podmiotami prawa.
Zgodnie z art. 8 1 ksh spki osobowe mog we wasnym imieniu:

NABYWA PRAWA, w tym wasno nieruchomoci i inne prawa rzeczowe


ZACIGA ZOBOWIZANIA

POZYWA I BY POZYWANE
S tzw. niepenymi osobami prawnymi (art. 331 kc)

(5) CEL dziaalnoci >> GOSPODARCZY (dot. wszystkich spek osobowych, rwnie cywilnej), w
przypadku osobowych spek handlowych powinien by te ZAROBKOWY

(6) charakter ODPOWIEDZIALNOCI WSPLNIKW ZA ZOBOWIZANIA SPKI:

OSOBISTA, caym swoim majtkiem


SOLIDARNA, z (1) pozostaymi wsplnikami i ze (2) spk
SUBSYDIARNA

Wyjtki:
akcjonariusz w komandytowo-akcyjnej (co do zasady nie ponosi odpowiedzialnoci)
komandytariusz w komandytowej (zasady odpowiedzialnoci takie same jak oglne, ale
w granicach sumy komandytowej)

(7) PROWADZENIE SPRAW i REPREZENTACJA >> co do zasady prawo i obowizek WSPLNIKW

w partnerskiej prowadzi sprawy moe zarzd


prawa tego nie maj: komandytariusz w komandytowej i akcjonariusz w komandytowoakcyjnej
38

36. Jakie spki naley zaliczy do spek kapitaowych i jakie s ich


oglne cechy?
Do SPEK KAPITAOWYCH naley zaliczy:

1. SPK Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI (SP. Z O.O.)


2. SPK AKCYJN (S.A.)

CECHY OGLNE SPEK KAPITAOWYCH


A. SUBSTRAT istnienia i funkcjonowania spki >> KAPITA
(Ale sp. z o.o. posiada te elementy osobowe)
B. obie te spki MOG by JEDNOOSOBOWE ju od momentu powstania
C. POSIADAJ OSOBOWO PRAWN (uzyskuj j z momentem WPISU DO REJESTRU)
Przed wpisem funkcjonuj jako spki w organizacji posiadajce zdolno prawn i sdow.
D. CEL dziaalnoci >> DOWOLNY PRAWNIE DOZWOLONY
E. charakter ODPOWIEDZIALNOCI WSPLNIKW ZA ZOBOWIZANIA SPKI:

CAKOWICIE WYCZONA
za zobowizania odpowiada SPKA caym swoim majtkiem
kapita zakadowy naley do majtku spki

F. PROWADZENIE SPRAW i REPREZENTACJA >> ORGANY!


Nie ma osobistego prowadzenia i reprezentacji przez wsplnikw.

37. W przypadku jakich spek mamy do czynienia ze spk w


organizacji?
W przypadku spek KAPITAOWYCH (Sp. z o.o. i S.A.).

38. Jaki jest status spki w organizacji?


SPK W ORGANIZACJI

jest spka kapitaowa od chwili jej ZAWIZANIA do momentu

jej WPISU DO REJESTRU.

ZAWIZANIE nastpuje z chwil ZAWARCIA UMOWY (SP. Z O.O.) albo PODPISANIA


STATUTU przez ZAOYCIELI i OBJCIA WSZYSTKICH AKCJI (S.A.)

z chwil WPISU DO REJESTRU spka w organizacji zmienia si ex lege we WACIW

SPK KAPITAOW >> spka kapitaowa uzyskuje OSOBOWO PRAWN i staje si


PODMIOTEM PRAW I OBOWIZKW spki w organizacji
39

NIE POSIADA OSOBOWOCI PRAWNEJ

posiada WASNY MAJTEK odrbny od majtku wsplnikw

REPREZENTACJA spki w organizacji:


ZASADA: powinien j reprezentowa ZARZD na zasadach dot. spki waciwej (zarzd
jest organem spki od momentu jego powoania, mimo, e spa nie ma jeszcze os. pr.)

POSIADA PODMIOTOWO PRAWN


zdolno prawna i sdowa (moe nabywa prawa, zaciga zobowizania, pozywa i by
pozywana)
zgodnie z u.s.d.g. MOE PROWADZI DZIAALNO GOSPODARCZ! (pod wasn firm z
dodatkiem w organizacji)

moe by reprezentowana przez PENOMOCNIKA powoanego JEDNOMYLN UCHWA

wsplnikw (art. 161 1 ksh) lub zaoycieli (art. 323 2 ksh)


S.A. w organizacji mog reprezentowa wszyscy zaoyciele dziaajcy cznie (ale tylko do
momentu powoania zarzdu)
w jednoosobowej spce w organizacji jedyny wsplnik NIE MA prawa reprezentacji (z wyjtkiem
zgoszenia do rejestru!)

ODPOWIEDZIALNO ZA ZOBOWIZANIA SPKI W ORGANIZACJI wobec OSB TRZECICH


Art. 13 1 ksh: za zobowizania spki w organizacji odpowiadaj SOLIDARNIE CAYM SWOIM
MAJTKIEM:

A. SPKA
B. OSOBY, ktre dziaay W JEJ IMIENIU
(czonkowie zarzdu, penomocnicy, zaoyciele S.A. >> tzw. PROMOTORZY)
Ich odpowiedzialno USTAJE z momentem ZATWIERDZENIA ich dziaa przez ZW.

C. WSPLNIK / AKCJONARIUSZ, ale TYLKO do wysokoci NIEWNIESIONEGO WKADU na


pokrycie OBJTYCH UDZIAW / AKCJI
Pene wniesienie wkadu skutkuje brakiem odpowiedzialnoci [chyba, e byli oni
jednoczenie promotorami].
Nie ma tu zasady SUBSYDIARNOCI! Wierzyciel, ktry uzyska tytu wykonawczy, moe
prowadzi egzekucje z majtku dowolnie wybranej osoby (A, B lub C)
z chwil zarejestrowania spki w organizacji, wszystkie jej zobowizania staj si
zobowizaniami spki docelowej, za ktre odpowiada ona sama jako osoba prawna

ODPOWIEDZIALNO wobec SPKI


w stosunkach wewntrznych ZARZD oraz OSOBY dziaajce w imieniu spki przed jej
zarejestrowaniem odpowiadaj organizacyjnie wobec spki za skutki ich dziaa

odpowiedzialno osb dziaajcych w imieniu spki ustaje z chwil zatwierdzenia czynnoci przez
WZ/ZW
odpowiedzialno czonkw zarzdu ustaje, wg rnych koncepcji, albo (a) z chwil uzyskania
absolutorium, albo (b) po podjciu specjalnej odrbnej uchway WZ/ZW zwalniajcej explicite
czonkw zarzdu z tej odpowiedzialnoci
ODPOWIEDZIALNO ODSZKODOWAWCZA : kto biorc udzia w tworzeniu spki wbrew przepisom
prawa wyrzdzi z winy swojej spce SZKOD, obowizany jest do jej naprawienia.

40

[Odpowiedzialno czonkw zarzdu/ organw kontroli/ likwidatora zawsze surowsza, poniewa


ciy na nich obowizek dooenia naleytej starannoci wynikajcej z zawodowego charakteru ich
dziaalnoci >> win tych osb zawsze domniemywa si, a odpowiedzialno ta nie ustaje].

ODPOWIEDZIALNO wobec WSPLNIKW / AKCJONARIUSZY


czonkowie zarzdu / osoby dziaajce w imieniu spki mog te ponosi odpowiedzialno wobec
wsplnikw/ akcjonariuszy
podmioty te mog domaga si naprawienia szkody na zasadach oglnych
nie zwalnia z niej uchwaa ZW/WZ
moe powsta w szczeglnoci w przypadku niedojcia spki do skutku

NIEDOJCIE spki DO SKUTKU


A. PRZYCZYNY
NIEZGOSZENIE DO REJESTRU w terminie 6 M-CY od zawizania
PRAWOMOCNE postanowienie sdu ODMAWIAJCE zarejestrowania
B. SKUTKI
spka obowizana NIEZWOCZNIE dokona ZWROTU wszystkich wniesionych
WKADW / pokry w peni WIERZYTELNOCI os. 3cich >> jeli nie jest w stanie >>
LIKWIDACJA
ROZWIZANIE spki nastpuje z dniem ZATWIERDZENIA przez WZ/ZW
SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

41

CZ VI
SPKA CYWILNA
pytania 39-46

42

39. Jak mona zdefiniowa spk cywiln i jaki jest jej cel?
Art. 860 1 kc: Przez umow spki WSPLNICY zobowizuj si dy do WSPLNEGO CELU

GOSPODARCZEGO poprzez dziaanie w sposb oznaczony, w szczeglnoci WNIESIENIE


WKADW.

S.C. jest UMOW, WIELOSTRONNYM STOSUNKIEM ZOBOWIZANIOWYM. [patrz te pyt. 41]

CEL s.c. moe by WYCZNIE GOSPODARCZY;


nie moe by inny ni gospodarczy (np. edukacyjny, kulturalny, charytatywny)
CEL GOSPODARCZY CEL ZAROBKOWY ! (cel zarobkowy to cel nastawiony na osignicie
zysku; cel gospodarczy to zaoenie osignicia pewnych korzyci materialnych, np. wsplna
budowa drogi, wsplne dziaanie, ktrego celem jest zmniejszenie ponoszonych kosztw)
nie jest rwnie tosamy z prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej przez S.C.;

Ponadto cel ma by celem WSPLNYM dla obu wsplnikw.

40. Jakie elementy przedmiotowo istotne powinna zawiera umowa


spki cywilnej i jakie s tego skutki?
Essentialia negotii umowy s.c.:
A. ZOBOWIZANIE si wsplnikw do DENIA do osignicia WSPLNEGO CELU
GOSPODARCZEGO
WSPLNOTA celu jest czynnikiem determinujcym moliwo UZNANIA stosunku
za s.c.

cel musi by GOSPODARCZY (patrz pyt. 39)


cel musi by dokadnie okrelony w umowie spki

B. OKRELENIE SPOSOBU WSPDZIAANIA, w szczeglnoci RODZAJU WKADW

podstawowym (nie jedynym) sposobem wspdziaania wniesienie wkadw


Czy moe istnie s.c. BEZWKADOWA? Spr w doktrynie Dr Trzciski uwaa, e
owszem

wspdziaanie wsplnikw NIE MUSI by JEDNAKOWE


nie ma moliwoci utworzenia spki, w ktrej aden ze wsplnikw nie zobowizuje
si do dziaania (np. wszyscy zobowizuj si tylko do okrelonych zaniecha)

wsplnikw ZAWSZE musi by CO NAJMNIEJ 2

nie mona sta si jedynym wsplnikiem wskutek objcia wszystkich udziaw (zreszt
udziaw sensu stricte nie ma)

1 wsplnik = automatyczne rozwizanie spki

wymg STWIERDZENIA PISMEM zawarcia umowy SC (ad probationem, czyli w zasadzie nie
mona wykluczy ustnej czy dorozumianej)

43

41. Czy spka cywilna jest przedsibiorc, a jeeli nie, to jaki jest jej
status/ charakter prawny?
!!!! SPKA CYWILNA NIE JEST PRZEDSIBIORC !!!!
NIE JEST te:

OSOB PRAWN
NIEPEN OSOB PRAWN, o ktrej mowa w art. 331 kc

Czym zatem jest? 3 grupy pogldw doktryny i judykatury:


1. SC jedynie STOSUNKIEM PRAWNYM o charakterze OBLIGACYJNYM >> nie ma odrbnego
BYTU PRAWNEGO, skutki umowy tylko inter partes, nie wobec osb trzecich
2.

SC czym wicej, ni tylko umow >> ORGANIZACJA WSPLNIKW, skutki wobec osb trzecich, ale
dalej nie ma osobowoci prawnej

3.

SC moe by uznana za OSOB PRAWN >> przepisy regulujce SC speniaj w sumie materialne
kryterium osobowoci prawnej >> ABSOLUTNIE ODPADA! >> w polskim prawie KRYTERIUM
FORMALNE, a adne przepisy nie nadaj SC os. pr. (adne przepisy nie przyznaj te zdolnoci
prawnej >> nie jest zatem rwnie uomn os. pr.)

Kodeksowa regulacja przemawia najbardziej za koncepcj 1. SC nie ma jakiejkolwiek


zdolnoci prawnej ani odrbnego charakteru w stosunku do wsplnikw.

!!! SPKA CYWILNA JEST


WIELOSTRONNYM STOSUNKIEM ZOBOWIZANIOWYM !!!
Umowa s.c. ma charakter:

ZOBOWIZUJACY

LOSOWY (wyniki nie daj si z gry przewidzie, lecz zawsze zale w jakim stopniu od
rozwoju wypadkw)

dyskusyjne, czy ma rwnie charakter umowy WZAJEMNEJ

KONSENSUALY (do jej zawarcia, a tym samym powstania s.c. nie jest wymagane dokonanie
jakiejkolwiek innej czynnoci poza samym osigniciem porozumienia)

Spka cywilna jest opart na osobistych zwizkach wsplnikw najprostsz form wsppracy
gospodarczej, waciw dla mniejszych przedsiwzi, ktre nie przybieraj postaci przedsibiorstwa
zarobkowego w wikszej postaci.

Spka cywilna NIE MOE mie wasnej NAZWY, pod ktr samodzielnie wystpowaaby w
obrocie prawnym.
OZNACZENIE SC w umowach/postpowaniu sdowym >> ZAWSZE:

imiona i nazwiska/ nazwy wsplnikw +


wzmianka o poczeniu WZEM SC (wsplnicy s.c. / s.c.)
44

42. Jaki charakter prawny ma majtek w spce cywilnej i jakie s


tego skutki?
Majtek spki to okrelenie nieprecyzyjne. De facto jest to MAJTEK WSPLNY WSPLNIKW.

Ma on charakter WSPWASNOCI (WSPLNOCI) CZNEJ.


Oparty na prawie tzw. niepodzielnej rki >> KADY ze wsplnikw jest wacicielem zarwno
CAEGO MAJTKU jak i poszczeglnych jego ELEMENTW tak, jak pozostali.

niesamoistny charakter

NIEDOPUSZCZALNO ROZPORZDZANIA przez wspwacicieli swoimi UDZIAAMI w tej


wasnoci (zarwno udziaem w caym majtku jak i jego poszczeglnych skadnikach)

odnosi si to take to ew. moliwoci przeniesienia CZONKOSTWA w spce >>


przeniesienie udziau na nabywc wymaga wprowadzenia w OSOBISTY STOSUNEK SPKI
>> ergo: ZMIANA UMOWY SPKI

ZAKAZ DANIA ZNIESIENIA WSPWASNOCI (PODZIAU MAJTKU) w czasie trwania s.c.

powizanie istnienia MAJTKU WSPLNEGO z istnieniem STOSUNKU PODSTAWOWEGO (w


postaci umowy SC)
O istnienie SC bez wspwasnoci cznej >> MOLIWE
O istnienie wspwasnoci cznej bez SC >> NIEMOLIWE
o USTANIE SC = koniec istnienia majtku o cechach wspwasnoci cznej EX LEGE >>
przeksztacenie we wspwasno w czciach uamkowych

BRAK OZNACZENIA UDZIAW wspwacicieli

ZAKAZ ZASPOKAJANIA si WIERZYCIELA WSPLNIKA z MAJTKU spki w czasie jej trwania

MAJTEK WSPLNY = MAJTEK PIERWOTNY + MAJTEK NABYTY


A. MAJTEK PIERWOTNY >> WKADY (patrz pyt. 44)
B. MAJTEK NABYTY >> prawa nabyte do majtku wsplnego W TOKU DZIAALNOCI
SPKI (wszystkie prawa majtkowe, a nie tylko zarobione rodki pienine)

UDZIA W ZYSKACH I STRATACH


domniemanie RWNEGO UDZIAU w Z i S (niezalenie od wkadu)
dyspozytywno: strony mog okreli inaczej w umowie
mona wyczy od udziau w STRATACH
nie mona wyczy od udziau w ZYSKACH
w razie wtpliwoci co do udziau w S >> taki sam jak w Z
kiedy mona DA PODZIAU I WYPATY ZYSKW?
A. po ROZWIZANIU spki
B. jeli spka > 1 rok, z kocem KADEGO ROKU OBRACHUNKOWEGO

45

43. Co oznacza prowadzenie spraw spki i reprezentowanie spki i


jakie zasady przewiduje tu ustawodawca w odniesieniu do spki
cywilnej?
w s.c. de facto odnosi si do zarzdu majtkiem >> nie ma podmiotowoci prawnej
wikszo przepisw kc ma charakter dyspozytywny >> kluczowe uregulowanie w umowie s.c.

PROWADZENIE SPRAW >> sfera WEWNTRZNA, relacje midzy wsplnikami

uprawnienie i obowizek KADEGO WSPLNIKA

co do zasady wymagana JEDNOMYLNO (mona ustali inaczej powierzy tylko


niektrym wsplnikom, a nawet osobom trzecim)

w razie braku odmiennej uchway KADY wsplnik uprawniony do SAMODZIELNEGO


prowadzenia spraw nieprzekraczajcych zakresu ZWYKYCH CZYNNOCI SPKI
(pojcie szersze od zwykego zarzdu majtkiem)

CZYNNO NAGA >> kady wsplnik (niezalenie od ustalonego sposobu prowadzenia)


moe dokona czynnoci nagej, jeli zaniechanie mogoby narazi na niepowetowane
straty
nie mona pozbawi tego uprawnienia!

REPREZENTACJA >> sfera ZEWNTRZNA, relacje z osobami trzecimi

w braku odmiennej umowy/uchway ZAKRES REPREZENTACJI


SPRAW

DOMNIEMANIE: uprawnienie do reprezentacji = ex lege umocowanie do dziaania jako


PRZEDSTAWICIEL
pozostaych
wsplnikw
>>
rodzaj
PRZEDSTAWICIELSTWA

ZAKRES PROWADZENIA

USTAWOWEGO
niezalenie moliwe udzielenie penomocnictwa na zasadach oglnych
(wsplnikowi lub osobie trzeciej)
wwczas przynajmniej 1 wsplnik musi by uprawniony do
reprezentacji

przepisy czne dla PS i R

inne ni ustawowe uksztatowanie zakresu nie wywiera skutkw prawnych wobec OSB
TRZECICH jeli o tym nie wiedziay

PS i R nie mog by przedmiotem wkadu


PS i R nie mog by wykonywane na podstawie umowy o prac !
NIE PRZYSUGUJE ZA NIE ODRBNE WYNAGRODZENIE!

46

44. Co moe by przedmiotem wkadu do spki cywilnej?


Przedmiotem wkadu mog by:

I.

WSZELKIE prawa MAJTKOWE o charakterze ZBYWALNYM, zarwno:

A.

BEWZGLDNE, np. PRAWO WASNOCI

NIERUCHOMOCI lub
RUCHOMOCI, w tym RODKW PIENINYCH

jak i

B.

WZGLDNE, np.:

NAJEM
DZIERAWA
SPDZIELCZE WASNOCIOWE PRAWO DO LOKALU
WIERZYTELNOCI
PATENTY
AKCJE
UDZIAY W SP. Z O.O.
PRZEDSIBIORTWO (w znaczeniu przedmiotowym)

art. 862 kc : rzeczy ruchome lub nieruchome mog by wniesione do majtku spki na
wasno lub jedynie do uywania

II.

WIADCZENIE PRACY lub USUG


Zobowizanie si do STAEGO lub SPORADYCZNEGO (a niekiedy nawet jednorazowego)
wykonywania czynnoci NA RZECZ SPKI, majcych przysporzy okrelonych korzyci albo
dokona okrelonych oszczdnoci.
NIE MOG one polega na PROWADZENIU SPRAW / REPREZENTACJI SPKI!!!! (To prawo i
obowizek kadego wsplnika.)

45. Jakie s zasady odpowiedzialnoci wsplnikw w spce


cywilnej?
A. ODPOWIEDZIALNO wsplnikw za zobowizania SPKI

SOLIDARNA wszystkich wsplnikw


wsplnicy odpowiadaj CAYM SWOIM MAJTKIEM OSOBISTYM, teraniejszym i przyszym
odpowiedzialno zarwno za zobowizania prywatnoprawne jak i publicznoprawne

IUS COGENS

>> nie mona WYCZY WOBEC OSB TRZECICH (ew. wyczenie umowne

ma skutki tylko inter partes)

obejmuje dugi zacignite przez jednego, kilku lub wszystkich wsplnikw >> jedynym
warunkiem ZWIZEK DUGU z DZIAALNOCI SPKI
47

B. ODPOWIEDZIALNO za zobowizania OSOBISTE WSPLNIKA

ZAKAZ ZASPOKAJANIA z majtku wsplnego s.c. w czasie jej trwania OSOBISTYCH WIERZYCIELI
WSPLNIKW

chodzi o wierzytelnoci niemajce zwizku z dziaalnoci s.c.


w zasadzie wszystkie dugi wsplnikw NIEBDCE DUGAMI SPKI
WYCZENIE CZCI MAJTKU WSPLNIKA (niekiedy cakiem sporej) SPOD EGZEKUCJI
niekorzystna sytuacja wierzyciela >> jak si broni?

moliwo WYPOWIEDZENIA UDZIAU dunego wsplnika przez wierzyciela


>> USTANIE WSPWASNOCI CZNEJ
>> EGZEKUCJA NA ZASADACH OGLNYCH
WARUNKI?
A. bezskuteczna egzekucja z majtku dunika przez
6 m-cy (obojtnie, przez jakiego wierzyciela)
B. 3-mczny termin wypowiedzenia (rwnie przy
umowie na czas oznaczony)

46. Jakie przyczyny powoduj lub mog powodowa rozwizanie


spki cywilnej?
Rozwizanie spki moe nastpi:

1.

z przyczyn PRZEWIDZIANYCH w samej UMOWIE SPKI


(np. z powodu nadejcia umwionego terminu istnienia spki albo osignicia zamierzonego
celu gospodarczego spki >> JEDNAK jeli mimo zaistnienia tych okolicznoci spka nadal trwa
za zgod wszystkich wsplnikw, to poczytuje si j za przeduon na czas NIEOZNACZONY)

2.

na mocy UCHWAY WSPLNIKW


(zawsze moe zosta podjta na oglnych zasadach podejmowania uchwa w spce lub na
zasadach szczeglnych przewidzianych w umowie spki dla jej rozwizania)

3.

w razie POZOSTANIA w spce TYLKO JEDNEGO WSPLNIKA


(wskutek USTPIENIA <patrz niej> WSZYSTKICH POZOSTAYCH WSPLNIKW)

4.

w razie TRWAEJ NIEMOLIWOCI OSIGNICIA umwionego CELU gospodarczego

5.

w razie ROZWIZANIA spki przez SD


(wskutek powdztwa wsplnika motywowanego istnieniem wanych powodw >> art. 874 1
kc >> przepis iuris cogentis; wyrok rozwizujcy spk ma charakter konstytutywny i wywouje
skutek ex nunc)

6.

na skutek ogoszenia UPADOCI WSPLNIKA


48

KONSEKWENCJ rozwizania spki jest zmiana charakteru prawnego jej MAJTKU >>
przeksztacenie WSPWASNOCI CZNEJ we WSPWASNO W CZCIACH

UAMKOWYCH .

kc NIE PRZEWIDUJE odrbnego i sformalizowanego POSTPOWANIA LIKWIDACYJNEGO

moe by ono przewidziane w umowie spki / uchwale wsplnikw


w braku takich postanowie umownych minimum zabezpieczenia praw wierzycieli
wyznacza kc art. 875 2 i 3:
najpierw SPATA DUGW spki
potem zwrot WKADW wsplnikom
dopiero na kocu podzia ewentualnej nadwyki majtku w takim stosunku, w jakim
uczestniczyli w zyskach

USTPIENIE WSPLNIKA

MIER

WYPOWIEDZENIE UDZIAU

jeeli UMOWA SC/ UCHWAA WSP.


(rwnie podjta po mierci wsplnika)
przewiduje
tak
moliwo
>>
KONTYNUOWANIE
SC
z
udziaem
SPADKOBIERCW
wwczas spadkobiercy wskazuj 1 osob,
ktra bdzie wykonywa ich prawa
jeli nie wska, pozostali wsplnicy mog
sami prowadzi spk

WYPOWIEDZENIE W FORMIE PISEMNEJ


AD PROBATIONEM

ZASADA OGLNA:
1. jeli SC zawarta na czas NIEOZNACZONY
>> 3miesiczne wypowiedzenie
2.

jeli SC zawarta na czas OZNACZONY >>


NIE MA MOLIWOCI WYPOWIEDZENIA

WYJTKI:
1. okrelenie W UMOWIE innego terminu
wypowiedzenia
/
moliwoci
wypowiedzenia SC zawartej na czas
oznaczony
2.

wypowiedzenie kadej umowy jest


moliwe bez zachowania terminu Z
WANYCH POWODW (nie mona
wyczy umownie takiej moliwoci)

!WYSTPIENIE WSPLNIKA USTANIE MAJTKU WSPLNEGO!


Wsplno dalej trwa pomidzy pozostaymi wsplnikami.
UPRAWNIENIA MAJTKOWE wystpujcego wsplnika / spadkobiercw NIEWSTPUJCYCH do spki
ograniczaj si do ROZLICZENIA FINANSOWEGO
A. zwrot W NATURZE >> tylko rzeczy wniesione do uywania
B. zwrot WARTOCI >> wszystkie wkady (za wyjtkiem wiadczenia usug i uywania rzeczy)
C. z pozostaego majtku >> SPATA odpowiadajca UDZIAOWI W ZYSKACH

49

CZ VII
SPKA JAWNA
pytania 47-54

50

47. Jaki brzmi pojcie spki jawnej i jaki jest jej przedmiotowy
status?
[art. 22 1 k.s.h.] SPK JAWN jest spka OSOBOWA, ktra prowadzi PRZEDSIBIORSTWO
pod WASN FIRM, a nie jest inn spk handlow.

najprostsza forma spki osobowej (i handlowej w ogle)

dopuszczalna we wszystkich dziedzinach dziaalnoci gospodarczej (jeli przepisy nie stanowi inaczej;
takie ograniczenia nieliczne)
najczciej wykorzystywana, gdy dziaalno ma by prowadzona przez niewielk liczb osb
(zwaszcza powizanych osobicie rodzina, znajomi), ktre nie dysponuj wikszym kapitaem, a
ryzyko zamierzonej dziaalnoci nie jest zbyt due

nadaje si jedynie do prowadzenia dziaalnoci GOSPODARCZEJ (przedsibiorstwo w


definicji uyte w znaczeniu funkcjonalnym)

dziaalno musi mie cel ZAROBKOWY, bo osignity ZYSK przeznacza si do podziau


midzy wsplnikw

POWSTANIE SPKI
A. przez ZAWIZANIE (sposb PIERWOTNY)
ZAWARCIE UMOWY spki midzy stronami, ktre z chwil zarejestrowania spki staj si
jej WSPLNIKAMI.

B. przez PRZEKSZTACENIE (sposb POCHODNY)


PRZEKSZTACENIE innej spki w spk jawn:
SPKI HANDLOWEJ (osobowej lub kapitaowej) >> w trybie art. 551 i nast. k.s.h.
SPKI CYWILNEJ (kiedy obligatoryjnie lub fakultatywnie, obecnie wycznie
fakultatywnie) >> w trybie art. 26 4 k.s.h.

SPKA JAWNA powstaje z chwil WPISU DO REJESTRU.


(wpis ma charakter konstytutywny)

osoby dziaajce w imieniu spki PO ZAWIAZNIU a PRZED ZAREJESTROWANIEM ponosz


za zobowizania wynikajce z tego dziaania ODPOWIEDZIALNO SOLIDARN

w przypadku przeksztacenia s.c. wsplnicy zobowizani przed zgoszeniem do rejestru dostosowa


umow spki do przepisw o sp. j. >> z chwil wpisu do rejestru wszystkie prawa i obowizki
stanowice majtek wsplny wsplnikw s.c. przysuguj spce jawnej

MAJTEK SPKI
MAJTEK SPKI = WSZELKIE MIENIE
(A) wniesione jako WKAD + (B) NABYTE PRZEZ SPK w czasie jej istnienia

majtek spki jawnej jest jej MAJTKIEM WASNYM, ODRBNYM od majtku WSPLNIKW
51

przedmiotem wkadu (niezalenie od tego, czy pieniny, czy aport czy wiadczenie usug)
zawsze bd PRAWA MAJTKOWE (w szczeglnoci wasno i inne prawa rzeczowe, prawa na
dobrach niematerialnych, wierzytelnoci oraz przedsibiorstwo jako cao)
w umowie wsplnicy jedynie zobowizuj si do wniesienia samo wniesienie moe nastpi pniej
(spce za przysuguje roszczenie o ich wniesienie)
PODWJNY SKUTEK umowy spki w przedmiocie PRZENIESIENIA WASNOCI >> umowa spki
zobowizujca do przeniesienia wasnoci rzeczy PRZENOSI WASNO NA SPK (chyba, e strony
postanowiy inaczej).
o jeli dot. nieruchomoci umowa w formie aktu notarialnego
o jeli dot. rzeczy oznaczonych co do tosamoci automatycznie przeniesienie wasnoci
o jeli dot. rzeczy przyszych / oznaczonych co do gatunku konieczne przeniesienie
posiadania

48. Jakie postanowienia skadaj si na obligatoryjn tre umowy


spki jawnej i w jakiej formie ta umowa powinna by zawarta?
[Art. 23 k.s.h.] Umowa spki powinna by zawarta NA PIMIE POD RYGOREM NIEWANOCI.
Powinna zawiera co najmniej:
1. FIRM i SIEDZIB spki

FIRMA: nazwisko (nazwa, firma) CO NAJMNIEJ 1 WSPLNIKA + oznaczenie spka jawna


(dopuszczalny skrt sp. j.)
SIEDZIBA = miejscowo okrelona W UMOWIE SPKI (de facto nie musi pokrywa si z
miejscem prowadzenia dziaalnoci/ prowadzenia spraw)

2. okrelenie WKADW wnoszonych przez kadego wsplnika i ich WARTO

mog by:
a. PIENINE
b. NIEPIENINE (APORTY) : przeniesienie / obcienie wasnoci rzeczy lub innych praw na
rzecz spki
c. polega na dokonaniu INNYCH WIADCZE na rzecz spki, w szczeglnoci na
WIADCZENIU USUG

niezalenie od rodzaju wkadu w umowie trzeba poda ich WARTO


w razie wtpliwoci uwaa si, e wkady wsplnikw S RWNE (przepis dyspozytywny,
umowa moe stanowi inaczej)

3. PRZEDMIOT DZIAALNOCI spki

zgodnie z art. 40 u. o KRS powinien by okrelony wg. Polskiej Klasyfikacji Dziaalnoci (PKD)

4. CZAS TRWANIA spki, jeli oznaczony

moe zawiera rwnie INNE POSTANOWIENIA fakultatywne


ich TRE lub CEL nie mog sprzeciwia si:
1) waciwoci (naturze) stosunku prawnego spki jawnej
2) ustawie
3) zasadom wspycia spoecznego
mog to by postanowienia odbiegajce od przepisw dyspozytywnych k.s.h. lub dotyczce kwestii w
oglne w k.s.h. nieuregulowanych

52

49. Jakie s zasady odpowiedzialnoci za zobowizania spki wobec


jej wierzycieli?
[Art. 22 2 k.s.h.] KADY WSPLNIK odpowiada za zobowizania spki BEZ OGRANICZENIA,
CAYM MAJTKIEM, SOLIDARNIE z POZOSTAYMI WSPLNIKAMI oraz ze SPK.
chodzi o odpowiedzialno zewntrzn, wobec wierzycieli spki (nie obejmuje zobowiza
wsplnicy spka)
odpowiedzialno za wszelkie zobowizania, zarwno cywilno- jak i publicznoprawne
ponosz j SAMA SPKA oraz jej WSPLNICY

odpowiedzialno NIEOGRANICZONA
spka i wsplnicy odpowiadaj CAYM SWOIM MAJTKIEM, teraniejszym i przyszym
wierzyciel moe zaspokoi si z DOWOLNIE WYBRANEGO SKADNIKA MAJTKOWEGO

SOLIDARNO odpowiedzialnoci oznacza moliwo dania przez wierzyciela CAOCI


lub CZCI WIADCZENIA od:
o spki i wszystkich wsplnikw cznie
o kilku wsplnikw i spki
o tylko od wsplnikw
o od samej spki
o od kadego wsplnika z osobna

umowa spki rozstrzyga, czy i w jakich czciach wsplnik, ktry speni wiadczenie, moe da
zwrotu od pozostaych

ma znaczenie na etapie POSTPOWANIA SDOWEGO okrela biern legitymacj do


wytoczenia powdztwa

SUBSYDIARNOS odpowiedzialnoci WSPLNIKA [art. 31 1 k.s.h.] oznacza, e wierzyciel


moe prowadzi EGZEKUCJ z majtku WSPLNIKA DOPIERO gdy EGZEKUCJA z majtku
SPKI okae si BEZSKUTECZNA

ma znaczenie na etapie POSTPOWANIA EGZEKUCYJNEGO


wierzyciel moe wnie powdztwo przeciw wsplnikowi z pominiciem spki, ale nie
bdzie mg prowadzi przeciw niemu egzekucji

KUMULATYWNE PRZYSTPIENIE DO DUGU (pomnoenie podmiotw po stronie dugu


wierzyciel ma bonusowego dunika) >> 2 PRZYPADKI przewidziane w k.s.h.:
1) [art. 32 k.s.h.] do istniejcej spki przystpuje NOWY WSPLNIK : odpowiedzialno
wsplnika rozciga si na zobowizania spki powstae przed dniem jego
przystpienia
2) [art. 33 k.s.h.] etap TWORZENIA spki, gdy przedsibiorca jednoosobowy (osoba
fizyczna prowadzca we wasnym imieniu dziaalno gospodarcz lub zawodow)
WNOSI do spki PRZEDSIBIORSTWO : odpowiedzialno spki rozciga si na
zobowizania powstae przy prowadzeniu tego przedsibiorstwa przed dniem
3) utworzenia spki do wartoci wniesionego przedsibiorstwa

53

50. Jakie s zasady prowadzenia spraw spki jawnej?

prowadzenie spraw odnosi si do sfery WEWNTRZNEJ


ma charakter uprawnie ORGANIZACYJNYCH
cile powizane ze stosunkiem uczestnictwa w spce
poczone z obowizkiem podejmowania CZYNNOCI FAKTYCZNYCH (czasem PRAWNYCH), ktre
maj na celu realizacj zamierzonego CELU SPKI

[Art. 39 1 k.s.h.] KADY wsplnik ma PRAWO i OBOWIZEK prowadzenia spraw spki.

pozostali wsplnicy nie mog mu zabroni, on nie moe si uchyli


UMOWA / PNIEJSZA UCHWAA WSPLNIKW MOE STANOWI INACZEJ
w szczeglnoci prowadzenie spraw moe by powierzone JEDNEMU lub KILKU
WSPLNIKOM >> wwczas POZOSTALI WYCZENI od prowadzenia spraw

[art. 38 k.s.h.] NIE MONA:


a. powierzy prowadzenia spraw spki OSOBOM TRZECIM Z WYCZENIEM
WSPLNIKW
b. umownie ograniczy prawa wsplnika do osobistego zasigania informacji o stanie
majtku i interesw spki
c. umownie ograniczy prawa wsplnika do osobistego przegldania ksig i
dokumentw spki

to jest jedyny przepis dot. prowadzenia spraw sp.j. o charakterze ius cogens (reszta dyspozytywna)

wsplnik MOE zosta POZBAWIONY prawa prowadzenia spraw spki na mocy


PRAWOMOCNEGO ORZECZENIA SDU Z WANYCH POWODW

za prowadzenie spraw spki wsplnik NIE OTRZYMUJE WYNAGRODZENIA (umowa moe


stanowi inaczej)

PROWADZENIE SPRAW SPKI

czynnoci ZWYKEGO ZARZDU

NIEWYMAGAJCE UPRZEDNIEJ
UCHWAY WSPLNIKW

czynnoci PRZEKRACZAJCE ZWYKY


ZARZD

WYMAGAJCE UPRZEDNIEJ UCHWAY


WSPLNIKW

KTO MOE PODJ?


KADY WSPLNIK
majcy prawo PS
SAMODZIELNIE

KADY WSPLNIK majcy prawo PS ,


po podjciu
JEDNOMYLNEJ UCHWAY przez
WSZYSTKICH WSPLNIKW
MAJCYCH PRAWO PS

KADY WSPLNIK
majcy prawo PS ,
po UZYSKANIU ZGODY
WSZYSTKICH
WSPLNIKW, rwnie
WYCZONYCH od PS

CZYNNO NAGA : czynno, ktrej zaniechanie mogoby WYRZDZI SPCE POWAN SZKOD.
Moe jej dokona KADY wsplnik majcy prawo PS, BEZ UPRZEDNIEJ UCHWAY WSPLNIKW.
54

51. Jakie s zasady reprezentacji spki jawnej i jakie miejsce


zajmuj tu postanowienia umowne?
[Art. 29 1 k.s.h.] KADY wsplnik ma PRAWO reprezentowa spk.
prawo to dotyczy wszystkich czynnoci SDOWYCH i POZASDOWYCH spki
oznacza kompetencj do SKADANIA oraz PRZYJMOWANIA OWIADCZE WOLI w
stosunkach ZEWNTRZNYCH spki ze SKUTKIEM DLA SPKI
obejmuje dokonywanie czynnoci prawnych zarwno z osobami trzecimi jak i wsplnikami

POSTANOWIENIA UMOWNE
NIE MONA OGRANICZY prawa reprezentowania spki ZE SKUTKIEM DLA OSB TRZECICH
ograniczenie PRZEDMIOTOWE moe powodowa co najwyej odpowiedzialno wobec
spki lub wsplnikw z tytuu nienaleytego wykonania zobowizania

DOPUSZCZALNE ograniczenie / wyczenie PODMIOTOWE >> umowa moe przewidywa:


o
o

POZBAWIENIE prawa reprezentowania spki


uprawnienie do reprezentowania tylko CZNIE z INNYMI WSPLNIKAMI albo
PROKURENTEM

POZBAWIENIE PRAWA REPREZENTACJI


w przeciwiestwie do postanowie umownych, nastpuje WBREW WOLI wsplnika
moe nastpi wycznie z WANYCH POWODW na mocy PRAWOMOCNEGO ORZECZENIA
SDU

52. Jakie s zasady udziau wsplnikw spki jawnej w zyskach i


stratach spki?
[art. 51 1 k.s.h.] KADY wsplnik ma prawo do RWNEGO UDZIAU W ZYSKACH a take
UCZESTNICZY W STRATACH w tym samym stosunku, bez wzgldu na RODZAJ i WARTO WKADU.
UMOWA moe okrela INNE ZASADY UDZIAU w zyskach i stratach
w razie wtpliwoci, okrelony w umowie UDZIA W ZYSKACH odnosi si rwnie do UDZIAU
W STRATACH, chyba, e sama umowa stanowi inaczej
MONA umownie ZWOLNI wsplnika od UDZIAU W STRATACH
NIE MONA umownie POZBAWI wsplnika UDZIAU W ZYSKACH
wsplnik moe da PODZIAU i WYPATY zysku Z KOCEM KADEGO ROKU OBROTOWEGO
jeli spka PONIOSA STRAT:
wsplnik mimo to moe da corocznie wypacenia 5% odsetek od swojego udziau
kapitaowego
jeli wskutek straty uszczuplenie udziau kapitaowego, w pierwszej kolejnoci zysk przeznacza
si na jego uzupenienie

55

!!! UDZIA W ZYSKACH UDZIA KAPITAOWY !!!

udzia kapitaowy odpowiada wartoci rzeczywicie wniesionego wkadu, a udzia w


zyskach, co do zasady, NIEZALENY od wkadu

wsplnik nie jest uprawniony ani zobowizany do podwyszenia umwionego


wkadu, tj. podwyszenia swojego udziau kapitaowego

zmniejszenie udziau kapitaowego wymaga zgody pozostaych wsplnikw

53. Jakie s bezwzgldne i wzgldne przyczyny rozwizania spki


jawnej?
[art. 58 k.s.h.] Przyczynami rozwizania spki s:

1.
2.
3.
4.
5.
6.

JEDNOMYLNA UCHWAA WSPLNIKW


OGOSZENIE UPADOCI SPKI
PRAWOMOCNE ORZECZENIE SDU
PRZYCZYNY PRZEWIDZIANE W UMOWIE SPKI
MIER / OGOSZENIE UPADOCI WSPLNIKA
WYPOWIEDZENIE UMOWY SPKI PRZEZ
WSPLNIKA / JEGO WIERZYCIELA

PRZYCZYNY
BEZWZGLDNE
PRZYCZYNY
WZGLDNE

Ad 3. KADY wsplnik moe Z WANYCH POWODW da ROZWIZANIA SPKI PRZEZ SD


jeli ten powd zachodzi po stronie JEDNEGO ze wsplnikw, sd moe na wniosek
pozostaych wsplnikw orzec o WYCZENIU WSPLNIKA ze spki (przepis ius cogens)

Ad 4. Jeli mimo istnienia przyczyn rozwizania PRZEWIDZIANYCH W UMOWIE SPKI spka dalej
prowadzi swoj dziaalno ZA ZGOD WSZYSTKICH WSPLNIKW, uwaa si j za

PRZEDUON NA CZAS NIEOZNACZONY

Ad 5 i 6. Mimo MIERCI / OGOSZENIA UPADOCI wsplnika oraz mimo WYPOWIEDZENIA


umowy spki przez WSPLNIKA / JEGO WIERZYCIELA SPKA TRWA NADAL MIDZY
POZOSTAYMI WSPLNIKAMI, jeeli:
a. UMOWA SPKI tak stanowi
b. POZOSTALI WSPLNICY tak postanowi (Uzgodnienie musi by dokonanie niezwocznie <w
przypadku mierci i upadoci> lub przed upywem terminu wypowiedzenia. Inaczej
spadkobierca / syndyk / wsplnik lub wierzyciel, ktrzy wypowiedzieli umow, mog da
przeprowadzenia likwidacji.)

jeeli umowa spki stanowi, e prawa zmarego wsplnika su wszystkim spadkobiercom


wsplnie, do wykonywania tych praw powinni wybra jedn osob

jeeli spka ma 2 wsplnikw, a po stronie jednego zajd przyczyny rozwizania, sd moe przyzna
drugiemu prawo do przejcia majtku z obowizkiem rozliczenia si z wystpujcym wsplnikiem

56

WYSTPIENIE WSPLNIKA
WYSTPIENIE WSPLNIKA jest zdarzeniem prawnym powodujcym UTRAT przez niego
CZONKOSTWA W SPCE, przy czym spka moe ISTNIE NADAL.
Przyczyny ustpienia wsplnika:

1.
2.
3.
4.

WYPOWIEDZENIE UMOWY przez WSPLNIKA / JEGO WIERZYCIELA ( przyczyna fakultatywna)


MIER WSPLNIKA
OGOSZENIE UPADOCI WSPLNIKA
WYCZENIE WSPLNIKA PRZEZ SD

AD 1. WYPOWIEDZENIE UMOWY
przez
samego WSPLNIKA

przez
jego WIERZYCIELA

jeli w cigu OSTATNICH 6 MIESICY


przeprowadzono BEZSKUTECZNIE EGZEKUCJ z
ruchomoci wsplnika, a wierzyciel ma TYTU
EGZEKUCYJNY, na podstawie ktrego uzyska
roszczenie suce wsplnikowi w razie jego
wystpienia / rozwizania spki

umowa zawarta na CZAS NIEOZNACZONY : na 6


MIESICY przed kocem ROKU OBROTOWEGO

zarwno zawarta na CZAS OZNACZONY i


NIEOZNACZONY, z ZACHOWANIEM 6-MIESICZNEGO
TERMINU WYPOWIEDZENIA (jeli umowa przewiduje
krtszy, wierzyciel moe z niego skorzysta)

umowa zawarta na CZAS OZNACZONY: nie mona


wypowiedzie (chyba, e sama umowa stanowi
inaczej)

AD 2. MIER WSPLNIKA
mier = wystpienie, bo zasad w sp. osobowych jest, e w miejsce zmarego nie wstpuj
jego spadkobiercy

umowa moe stanowi inaczej : wwczas prawa wsplnika przechodz na jego spadkobiercw
(umowa moe te zastrzega, e tylko niektrzy spadkobiercy, np. ustawowi albo testamentowi
wchodz w te prawa)
to nie jest dziedziczenie (dziedziczeniu za to podlega wkad wsplnika na zasadach z k.c. i umowa
tutaj nie moe ingerowa)
jeli umowa stanowi, e prawa wsplnika su wszystkim spadkobiercom, bez szczeglnych
uregulowa, winni oni wskaza 1 osob do wykonywania tych praw (inaczej wszelkie owiadczenia
zoone ktremukolwiek z nich wi pozostaych spadkobiercw)

AD 4. WYCZENIE WSPLNIKA PRZEZ SD


tylko z WANYCH POWODW
to nie jest efekt dania pozostaych wsplnikw >> nastpuje w przypadku, gdy 1 wsplnik
da rozwizania spki przez sd z wanych powodw jeli te wane powody wystpuj
tylko po jego stronie, wwczas na wniosek pozostaych SD GO WYCZA

ROZLICZENIE WYSTPUJCEGO WSPLNIKA : warto jego udziau kapitaowego oznacza si


na dzie bilansowy (przy 1. - ostatni dzie roku obrotowego, w ktrym min termin wypowiedzenia,
przy 2. i 3. dzie mierci / dzie ogoszenia upadoci, przy 4. dzie wniesienia pozwu o rozwizanie).
o udzia powinien by wypacony w pienidzu
o rzeczy wniesione do uywania - zwrot w naturze
o jeli udzia przy rozliczeniu ma warto ujemn wsplnik/spadkobierca wyrwnuj
57

54. Co jest istot postpowania likwidacyjnego spki jawnej i czy w


kadym przypadku musi mie miejsce?
CELEM POSTPOWANIA LIKWIDACYJNEGO jest UPYNNIENIE MAJTKU SPKI i w

konsekwencji SPACENIE DUGW oraz PODZIA EWENTUALNEJ NADWYKI MIDZY


WSPLNIKW.
LIKWIDACJA NIE JEST OBLIGATORYJNA! Przeprowadza si w przypadku ZAISTNIENIA
ZDARZE bdcych przyczyn ROZWIZANIA SPKI, CHYBA E WSPLNICY UZGODNILI
INNY SPOSB ZAKOCZENIA DZIAALNOCI
uzgodnienie to moe nastpi (A) w samej UMOWIE spki albo (B) w ODRBNYM
POROZUMIENIU zawartym ju po zaistnieniu przyczyn rozwizania
[jeli przyczyn rozwizania wypowiedzenie umowy przez wierzyciela wsplnika albo
ogoszenie upadoci wsplnika, (B) wymaga ZGODY wierzyciela / syndyka]

inny sposb w szczeglnoci moe polega na PRZEJCIU PRZEDSIBIORSTWA


spki przez jednego / kilku wsplnikw lub jego ZBYCIU OSOBIE TRZECIEJ

postpowanie likwidacyjne suy SAMYM WSPLNIKOM, a nie wierzycielom, bo


mog dochodzi swoich roszcze take po rozwizaniu spki od dowolnie
wybranych wsplnikw
LIKWIDATORAMI z mocy prawa s WSZYSCY WSPLNICY, ale:

WSPLNICY mog powoa TYLKO NIEKTRYCH spord siebie albo OSOBY TRZECIE
(wymagana w tej kwestii jednomylno, chyba, e umowa spki stanowi inaczej)
to samo moe zrobi SD REJESTROWY z WANYCH POWODW na WNIOSEK
wsplnika / innej osoby majcej interes prawny
w miejsce wsplnika UPADEGO wchodzi SYNDYK

ODWOANIE likwidatora moe nastpi wycznie w drodze JEDNOMYLNEJ


UCHWAY WSPLNIKW

odwoa moe te SD REJESTROWY (identyczne przesanki jak przy powoaniu)


likwidatora powoanego przez sd moe odwoa tylko sd

ZGOSZENIE DO SDU REJESTROWEGO:

KADY LIKWIDATOR ma PRAWO i OBOWIZEK dokonania zgoszenia


zgoszeniu podlegaj:
a. OTWARCIE likwidacji
b. nazwiska i imiona LIKWIDATORW + ich adresy
c. SPOSB REPREZENTOWANIA SPKI przez likwidatorw
d. wszelkie zmiany w powyszych

do zgoszenia docza si WZORY PODPISW likwidatorw (zoone wobec sdu


albo notarialnie powiadczone)
58

SPOSB PROWADZENIA postpowania likwidacyjnego

Likwidatorzy powinni:

1.
2.
3.
4.

ZAKOCZY BIECE INTERESY SPKI,


CIGN jej WIERZYTELNOCI,
WYPENI jej ZOBOWIZANIA,
UPYNNI jej MAJTEK.

NOWE INTERESY mog by podejmowane tylko w wypadku, gdy jest to NIEZBDNE


do UKOCZENIA SPRAW W TOKU

likwidatorzy maj prawo PROWADZENIA SPRAW i REPREZENTOWANIA spki, ale wycznie


w takim zakresie, jaki jest KONIECZNY do wykonania 1-5

OGRANICZENIE ich kompetencji NIE MA SKUTKU wobec OSB TRZECICH

likwidatorzy sporzdzaj BILANS na dzie ROZPOCZCIA i ZAKOCZENIA likwidacji


(chyba, e likwidacja > 1 rok, wwczas bilans na koniec kadego roku obrotowego)

!!!!! otwarcie likwidacji = WYGANICIE PROKURY !!!!!

PODZIA MAJTKU SPKI

1.
2.
3.

SPATA ZOBOWIZA
pozostawienie kwot na pokrycie zobowiza NIEWYMAGALNYCH lub SPORNYCH
+
to, co zostanie:
PODZIA midzy WSPLNIKW stosownie do postanowie UMOWY SPKI
Jeli brak takich postanowie, to:
3A. spata UDZIAW wsplnikw (rzeczy wniesione do uywania zwraca si w naturze)

3B. podzia ewentualnej NADWYKI w takim stosunku, w jakim UCZESTNICZYLI W ZYSKU

Jeli majtek spki NIE WYSTARCZA na spat DUGW i UDZIAW:


NIEDOBR dzieli si midzy wsplnikw w takim stosunku, w jakim UCZESTNICZYLI W STRATACH
jeli jeden wsplnik niewypacalny, jego cz niedoboru dzieli si midzy pozostaych w takim
samym stosunku

ROZWIZANIE SPKI
nastpuje z dniem WYKRELENIA SPKI Z REJESTRU
jeli LIKWIDACJA, likwidatorzy zgaszaj ZAKOCZENIE i skadaj wniosek O WYKRELENIE
jeli rozwizanie BEZ LIKWIDACJI wniosek skadaj WSPLNICY
jeli OGOSZENIE UPADOCI, rozwizanie po ukoczeniu postpowania upadociowego
(wniosek skada SYNDYK) (n/d sytuacji, gdy ukad, uchylenie albo umorzenie post.)

obowizek PRZECHOWANIA (wsplnik / os. trzecia) KSIG i DOKUMENTW spki przez MIN. 5 LAT
59

CZ VIII
SPKA PARTNERSKA
pytania 55 - 59

60

55. Jakie s oglne cechy spki partnerskiej?

najmodszy typ spki handlowej


wolne zawody: dziaalno samodzielna, nawet, jeli wykonywana w ramach spki
zwikszone ryzyko ekonomiczne
wolny zawd nie moe by wykonywany w ramach spek kapitaowych
podstawowa zaleta: zredukowanie ryzyka zwizanego z wykonywaniem wolnego zawodu w spce, bo
partner nie ponosi odpowiedzialnoci za bdy w sztuce popenione przez pozostaych partnerw

[art. 86 1 k.s.h.] SPKA PARTNERSKA jest SPK OSOBOW UTWORZON przez


WSPLNIKW (PARTNERW) w celu WYKONYWANIA WOLNEGO ZAWODU w spce
prowadzcej przedsibiorstwo pod wasn firm.

MOE by zawizana w celu wykonywania WICEJ NI 1 ZAWODU (chyba, e ustawa


stanowi inaczej)

w sprawach nieuregulowanych stosuje si do niej odpowiednio przepisy dot. SP. J.

PARTNERAMI mog by wycznie OSOBY FIZYCZNE uprawnione do wykonywania

WOLNYCH ZAWODW
(wykonywanie wolnego zawodu moe by uzalenione od spenienia dodatkowych wymaga
przewidzianych w odrbnej ustawie)

KATALOG WOLNYCH ZAWODW, ktre mona wykonywa w spce partnerskiej [art. 88 ksh]
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.

adwokat
aptekarz
architekt
inynier budownictwa
biegy rewident
broker ubezpieczeniowy
doradca podatkowy
makler papierw wartociowych
dorada inwestycyjny
ksigowy

k.
l.
m.
n.
o.
p.
q.
r.
s.
t.

lekarz
lekarz dentysta
lekarz weterynarii
notariusz
pielgniarka
poona
radca prawny
rzecznik patentowy
rzeczoznawca majtkowy
tumacz przysigy

przyjmuje si, e powyszy katalog ma charakter zamknity (ew. poszerzenie >> zmiana
k.s.h. albo przepisw innej ustawy odwoujcej si do k.s.h)

POWSTANIE : z chwil WPISU DO REJESTRU


FIRMA :

a.
b.

NAZWISKO CO NAJMNIEJ 1 PARTNERA +


dodatkowe OZNACZENIE:

c.

i partner (gdy nazwisko 1 partnera nie zostao ujte w firmie)


i partnerzy (gdy nazwisko > 1 partnera nie zostao ujte w firmie)
spka partnerska, sp.p. (gdy nazwiska wszystkich partnerw ujte)

(tych oznacze nie moe uywa w obrocie aden inny podmiot poza sp.p.)
okrelenie WOLNEGO ZAWODU wykonywanego w spce
61

56. Jakie postanowienia powinna zawiera umowa


partnerskiej i w jakiej formie powinna by zawarta?

spki

[art. 92 k.s.h.] Umowa spki powinna by zawarta NA PIMIE POD RYGOREM NIEWANOCI.
Powinna zawiera:

1. okrelenie WOLNEGO ZAWODU wykonywanego w spce


(W razie wykonywania > 1 wolnego zawodu, naley wskaza wszystkie)

2. PRZEDMIOT DZIAALNOCI spki


3. nazwiska i imiona PARTNERW, ktrzy PONOSZ NIEOGRANICZON ODPOWIEDZIALNO
za ZOBOWIZANIA SPKI
(jest moliwo takiego odstpstwa od generalnej zasady nieponoszenia odpowiedzialnoci za bdy
w sztuce pozostaych partnerw)

4. w przypadku, gdy spk REPREZENTUJ jedynie NIEKTRZY PARTNERZY ich imiona i


nazwiska

5. FIRM i SIEDZIB spki


6. CZAS TRWANIA spki, jeeli OZNACZONY
7. okrelenie WKADW wnoszonych przez kadego partnera i ich WARTO
ZGOSZENIE DO SDU REJESTROWEGO powinno zawiera:
1) firm, siedzib, adres spki, nazwiska i imiona partnerw oraz ich adresy albo adresy do dorcze,
2) okrelenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerw w ramach spki,
3) przedmiot dziaalnoci spki,
4) nazwiska i imiona partnerw, ktrzy s uprawnieni do reprezentowania spki; nie dotyczy to
przypadku, gdy umowa spki nie przewiduje ogranicze prawa reprezentacji przez partnerw,
5) nazwiska i imiona prokurentw lub osb powoanych w skad zarzdu,
6) nazwiska i imiona partnerw, ktrzy ponosz nieograniczon odpowiedzialno za zobowizania spki

Do zgoszenia naley doczy dokumenty potwierdzajce uprawnienia kadego partnera do


wykonywania wolnego zawodu.

57. Jakie s zasady odpowiedzialnoci za zobowizania spki


partnerskiej?
ZASADA
PARTNER NIE PONOSI ODPOWIEDZIALNOCI za ZOBOWIZANIA SPKI:
A. powstae w zwizku z WYKONYWANIEM WOLNEGO ZAWODU w spce przez
POZOSTAYCH PARTNERW
B. bdce nastpstwem DZIAA / ZANIECHA OSB ZATRUDNIONYCH przez spk
(umowa o prac / inny stosunek prawny), ktre PODLEGAY KIEROWNICTWU INNEGO
PARTNERA przy wiadczeniu usug zwizanych z przedmiotem dziaalnoci spki
a contrario
PARTNER PONOSI NIEOGRANICZON ODPOWIEDZIALNO za ZOBOWIZANIA SPKI:
A. powstae w zwizku z WYKONYWANIEM WOLNEGO ZAWODU przez NIEGO SAMEGO
B. bdce nastpstwem dziaa/zaniecha osb PODLEGAJCYCH JEGO KIEROWNICTWU
C. NIEZWIZANE
bezporednio
z
WYKONYWANIEM
WOLNEGO
ZAWODU
(utrzymanie/remont lokalu, reklama, opaty za media)
62

WYJTEK
UMOWA SPKI moe przewidywa, e JEDEN albo WIKSZA liczba partnerw godz si na
ponoszenie odpowiedzialnoci tak, jak WSPLNIK SPKI JAWNEJ (nieograniczona, solidarna,
subsydiarna)

naley przyj, e taka modyfikacja niedopuszczalna w stosunku do wszystkich partnerw


godzioby to w istot sp. p.

58. Jakie s zasady prowadzenia spraw i reprezentacji spki


partnerskiej?
A. REPREZENTACJA
Zasady reprezentacji sp. p. pozwalaj na wybr JEDNEGO z 2 MODELI:
MODEL

MODEL

SPKI JAWNEJ

SPKI Z O.O.

(z pewnymi modyfikacjami)
KADY PARTNER ma prawo reprezentowania
spki SAMODZIELNIE
(chyba, e umowa stanowi inaczej)
POZBAWIENIE prawa reprezentowania:
tylko z WANYCH POWODW
UCHWA : wikszo 3/4 przy quorum 2/3
umowa moe przewidywa surowsze
wymogi uchway
skuteczne z chwil wpisu do rejestru

powierza si ZARZDOWI powoanemu


UCHWA PARTNERW
(z grona partnerw albo spoza)
do takiego zarzdu stosuje si
odpowiednio przepisy dot. zarzdu w sp. z
o.o., m.in.:
obowizkw i skadu zarzdu
mandatu czonka
odwoania czonka
praw czonkw
odpowiedzialnoci cywilnoprawnej
czonkw

B. PROWADZENIE SPRAW
BRAK REGULACJI w k.s.h. Model prowadzenia spraw jest IMPLIKACJ WYBORU MODELU
REPREZENTACJI SPKI.
jeli model SPKI JAWNEJ, zastosowanie znajd art. 37-47, czyli w skrcie:

kady partner ma prawo i obowizek prowadzenia spraw


na mocy umowy spki mona powierzy tylko jednemu lub kilku (wwczas reszta wyczona)
nie mona powierzy wycznie osobom trzecim, z pominiciem partnerw
prokura >> ustanowienie: wszyscy partnerzy majcy prawo PS, odwoanie: kady partner
majcy prawo PS
pozbawienie tylko na mocy prawomocnego orzeczenia sdu z wanych powodw

jeli model SPKI Z O.O., zastosowanie znajd art. 201-211 k.s.h. i 293-300 k.s.h. (jak przy
reprezentacji zarzd)

SPKA PARTNERSKA jest JEDYN SPK OSOBOW, w ktrej moe istnie ZARZD.
63

59. Jakie przyczyny powoduj lub mog powodowa rozwizanie


spki partnerskiej i czy postpowanie likwidacyjne jest w kadym
przypadku obligatoryjne?
[art. 98 1 k.s.h.] Rozwizanie spki partnerskiej powoduj:

1.
2.
3.
4.

przyczyny przewidziane w UMOWIE SPKI


JEDNOMYLNA UCHWAA wszystkich partnerw
OGOSZENIE UPADOCI spki
UTRATA przez WSZYSTKICH partnerw PRAWA do WYKONYWANIA WOLNEGO
ZAWODU

5. PRAWOMOCNE ORZECZENIE SDU


w przypadku gdy w spce POZOSTAJE TYLKO 1 PARTNER / TYLKO 1 PARTNER ma PRAWO

DO WYKONYWANIA WOLNEGO ZAWODU, wwczas spka ULEGA ROZWIZANIU


najpniej z UPYWEM 365 DNI od dnia, w ktrym nastpio ktre z tych zdarze
tzw. QUASI-WYCZENIE PARTNERA : jeli partner UTRACI PRAWO DO WYKONYWANIA
ZAWODU, powinien WYSTPI ZE SPKI max w cigu 1 ROKU od utraty uprawnie

forma: PISEMNE OWIADCZENIE skierowane do reprezentujcych spk


(partnerw lub zarzdu, zalenie od modelu)

po BEZSKUTECZNYM UPYWIE rocznego terminu, uwaa si, e partner WYSTPI


ze spki w OSTATNIM DNIU tego terminu

jest to charakterystyczny tylko dla tej spki sposb wystpienia wsplnika, oprcz niego
pozostae sposoby waciwe dla sp. jawnej (patrz: wystpienie wsplnika spki jawnej)

LIKWIDACJA spki partnerskiej NIE ZOSTAA UREGULOWANA w k.s.h., w zwizku z tym,


w oparciu o art. 89 k.s.h. zasady takie same jak w SPCE JAWNEJ [tzn. e przeprowadza
si wtedy, gdy wsplnicy nie uzgodnili INNEGO SPOSOBU ZAKOCZENIA DZIAALNOCI]

64

CZ IX
SPKA KOMANDYTOWA
pytania 60-65

65

60. Jak zostaa zdefiniowana spka komandytowa i jakie s jej


cechy?

moliwo poczenia gospodarczego dwch grup osb: dysponujcych czasem i umiejtnociami +


dysponujcych kapitaem, ktry chc ulokowa
zagodzenie ciarw podatkowych dla inwestorw (mniejsze obcienia ni w sp. kapitaowych)
obecnie popularna dla przedsiwzi prawniczych

[art. 102 k.s.h.] SPK KOMANDYTOW jest SPKA OSOBOWA, majca na celu prowadzenie
przedsibiorstwa pod wasn firm, w ktrej wobec wierzycieli za zobowizania spki CO

NAJMNIEJ 1 WSPLNIK ODPOWIADA BEZ OGRANICZENIA (KOMPLEMENTARIUSZ), a


ODPOWIEDZIALNO CO NAJMNIEJ 1 (KOMANDYTARIUSZA) jest OGRANICZONA.
w sprawach nieuregulowanych stosuje si odpowiednio przepis dot. sp. jawnej

UMOWA SPKI
forma !! AKTU NOTARIALNEGO !!
zawiera powinna:
1. FIRM i SIEDZI spki
2. PRZEDMIOT DZIAALNOCI spki
3. CZAS TRWANIA spki, jeeli OZNACZONY
4. oznaczenie WKADW wnoszonych przez KADEGO wsplnika i ich WARTO
5. SUM KOMANDYTOW

ZGOSZENIE do rejestru powinno zawiera:


1) firm, siedzib i adres spki,
2) przedmiot dziaalnoci spki,
3) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz odrbnie nazwiska i imiona albo firmy
(nazwy) komandytariuszy, a take okolicznoci dotyczce ograniczenia zdolnoci wsplnika do czynnoci
prawnych, jeeli takie istniej,
4) nazwiska i imiona osb uprawnionych do reprezentowania spki i sposb reprezentacji; w przypadku
gdy komplementariusze powierzyli tylko niektrym spord siebie prowadzenie spraw spki
zaznaczenie tej okolicznoci,
5) sum komandytow.

FIRMA
powinna zawiera:
nazwisko (nazw / firm) JEDNEGO lub KILKU KOMPLEMENTARIUSZY
dodatkowe oznaczenie SPKA KOMANDYTOWA lub SP.K.
NIE MOE zawiera nazwiska KOMANDYTARIUSZA >> w przeciwnym razie odpowiada on
wobec osb trzecich jak komplementariusz!

taka sytuacja moe zaistnie dopiero w momencie zmiany pozycji prawnej z komandytariusza
na komplementariusza > gdyby miaa miejsce w momencie utworzenia spki, sd rejestrowy
musi odmwi rejestracji!

jeeli umowa spki dopuszcza przyjcie NOWEGO KOMPLEMENTARIUSZA,


o do spki moe przystpi OSOBA TRZECIA
o status ten moe naby DOTYCHCZASOWY KOMANDYTARIUSZ
ZA ZGOD WSZYSTKICH DOTYCHCZASOWYCH WSPLNIKW.

POWSTAJE z chwil WPISU DO REJESTRU


(osoby dziaajce w jej imieniu po zawizaniu a przed rejestracj, odpowiadaj solidarnie)
66

61. Jakie s zasady odpowiedzialnoci komandytariusza za


zobowizania spki?
KOMANDYTARIUSZ odpowiada za zobowizania spki TYLKO DO WYSOKOCI SUMY
KOMANDYTOWEJ
SUMA KOMANDYTOWA : oznaczona kwotowo (w pienidzu) GRANICA ODPOWIEDZIALNOCI
komandytariusza.
ABSTRAKCYJNA wielko ujta w umowie spki; to nie jest adna realna warto
jeli kilku komandytariuszy, mona okreli dla nich rne sumy komandytowe

w trakcie trwania spki mona sum komandytow PODWYSZY lub OBNIY


skuteczne dopiero z chwil wpisania do rejestru
obnienie nie ma skutku wobec wierzycieli, ktrych wierzytelnoci powstay przed chwil wpisania
obnienia do rejestru

KOMANDYTARIUSZ jest WOLNY OD ODPOWIEDZIALNOCI W GRANICACH WARTOCI


WNIESIONEGO WKADU

wkad moe by wniesiony w wartoci niszej od sumy komandytowej


(chyba, e umowa stanowi inaczej)

postanowienie wsplnikw ZWALNIAJCE komandytariusza z obowizku WNIESIENIA


WKADU JEST NIEWANE !

jeli zwrot wkadu w caoci lub czci, odpowiedzialno przywrcona w wysokoci rwnej
dokonanemu zwrotowi
jeli doszo do uszczuplenia majtku spki przez strat, za zwrot w stosunku do wierzycieli uwaa
si kad wypat dokonan na rzecz komandytariusza przed uzupenieniem wkadu do pierwotnej
wartoci okrelonej w umowie spki

ROZSZERZENIE ODPOWIEDZIALNOCI KOMANDYTARIUSZA >> 2 PRZYPADKI


(podobnie jak w jawnej)
1. PRZYSTPIENIE do spki w charakterze KOMANDYTARIUSZA : odpowiada rwnie za zobowizania
spki ISTNIEJCE W CHWILI WPISANIA GO DO REJESTRU
2. ZAWARCIE umowy spki komandytowej z PRZEDSIBIORC WNOSZCYM DO SPKI
PRZEDSIBIORSTWO : odpowiada za zobowizania POWSTAE PRZY PROWADZENIU tego
przedsibiorstwa, a ISTNIEJCE w chwili wpisu spki do REJESTRU

! ODPOWIEDZIALNO KOMPLEMENTARIUSZA jak wsplnika spki jawnej !


62. Czy komandytariusz moe wnie skad do spki komandytowej
polegajcy na wiadczeniu usug?
[art. 107 2 k.s.h.] Zobowizanie do WYKONANIA PRACY / WIADCZENIA USUG na rzecz
spki oraz WYNAGRODZENIE ZA USUGI WIADCZONE PRZY POWSTANIU SPKI NIE MOG
stanowi WKADU komandytariusza do spki, CHYBA E warto INNYCH JEGO WKADW
NIE JEST NISZA OD SUMY KOMANDYTOWEJ

obwarowanie to dotyczy wycznie KOMANDYTARIUSZA (komplementariusz ma pozycj jak


wsplnik sp. jawnej, moe wic wnie dowolny wkad, m.in. wiadczenie pracy i usug)
67

INNE OBOSTRZENIA dot. wkadu komandytariusza:


o jeli komandytariusz wnosi aport, umowa spki musi dokadnie okrela jego
przedmiot, warto i osob wnoszc
o jeli KOMPLEMENTARIUSZEM jest SPKA KAPITAOWA (Z O.O. lub S.A.), a
KOMANDYTARIUSZEM jest WSPLNIK TEJ SPKI, to jego wkadu nie mog
stanowi udziay lub akcje jakie posiada w tej spce

UDZIA KOMANDYTARIUSZA W ZYSKACH I STRATACH

KOMANDYTARIUSZ uczestniczy w ZYSKACH proporcjonalnie do jego WKADU RZECZYWICIE


WNIESIONEGO do spki, chyba e umowa stanowi inaczej

zysk przypadajcy mu za dany rok obrotowy w pierwszej kolejnoci przeznacza si na uzupenienie jego
wkadu DO WARTOCI UMWIONEJ (ergo pokrywa si rnic midzy rzeczywicie wniesionym a
umwionym)

w razie wtpliwoci komandytariusz uczestniczy w STRATACH tylko DO WARTOCI UMWIONEGO


WKADU

63. Czy komandytariusz ma prawo prowadzenia spraw i


reprezentacji spki?
A. REPREZENTACJA SPKI
co do zasady spk komandytow reprezentuj KOMPLEMENTARIUSZE, ktrych w umowie
spki / prawomocnym orzeczeniem sdu nie pozbawiono tego prawa
KOMANDYTARIUSZ moe reprezentowa spk WYCZNIE jako PENOMOCNIK
jeli dokona czynnoci prawnej:

nie ujawniajc swojego penomocnictwa


reprezentujc spk bez umocowania

przekroczy zakres umocowania


ODPOWIADA wobec osb trzecich za SKUTKI tej czynnoci BEZ OGRANICZENIA

w stosunku do komandytariusza nieposiadajcego prawa do reprezentowania nie stosuje si ogranicze


zwizanych z zakazem dziaalnoci konkurencyjnej (chyba, e umowa stanowi inaczej)

B. PROWADZENIE SPRAW SPKI


KOMANDYTARIUSZ NIE MA PRAWA ani OBOWIZKU prowadzenia spraw spki, chyba e
umowa stanowi inaczej
w sprawach przekraczajcych zakres ZWYKYCH CZYNNOCI wymagana jest ZGODA
komandytariusza, chyba e umowa stanowi inaczej
w przypadku ZBYCIA OGU PRAW I OBOWIZKW komandytariusza, prawo prowadzenia spraw spki
nie przechodzi na nabywc

w stosunku do komandytariusza nieposiadajcego prawa do prowadzenia spraw spki nie stosuje si


ogranicze zwizanych z zakazem dziaalnoci konkurencyjnej (chyba, e umowa stanowi inaczej)

68

64. Jakie s szczeglne prawa komandytariusza w zakresie kontroli


dziaalnoci spki?
[art. 120 k.s.h.] Komandytariusz ma prawo:

da odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy


przeglda ksigi i dokumenty celem sprawdzenia rzetelnoci tego sprawozdania.

na wniosek komandytariusza sd rejestrowy moe z wanych powodw ZARZDZI W


KADYM CZASIE:

udostpnienie komandytariuszowi sprawozdania finansowego


zoenie mu innych wyjanie
dopuszczenie go do przejrzenia ksig i dokumentw

UMOWA SPKI NIE MOE OGRANICZY/WYCZY tych uprawnie

65. Jakie przyczyny mog powodowa rozwizanie


komandytowej, a jaka nie powoduje rozwizania?

spki

K.s.h. NIE REGULUJE kwestii ROZWIZANIA SPKI KOMANDYTOWEJ ergo odesanie w


oparciu o art. 103 k.s.h. do przepisw dot. rozwizania spki jawnej:
Przyczynami rozwizania spki s:

1.
2.
3.
4.
5.
6.

JEDNOMYLNA UCHWAA WSPLNIKW


OGOSZENIE UPADOCI SPKI
PRAWOMOCNE ORZECZENIE SDU
PRZYCZYNY PRZEWIDZIANE W UMOWIE SPKI
MIER / OGOSZENIE UPADOCI KOMPLEMENTARIUSZA*
WYPOWIEDZENIE UMOWY SPKI PRZEZ
WSPLNIKA / JEGO WIERZYCIELA

PRZYCZYNY
BEZWZGLDNE
PRZYCZYNY
WZGLDNE

* Funkcjonuj identycznie jak w spce jawnej, poza 5. (dot. tylko komplementariusza, a nie
wszystkich wsplnikw >> patrz niej)

!!! MIER KOMANDYTARIUSZA NIE STANOWI przyczyny ROZWIZANIA SPKI !!!

spadkobiercy winni wskaza jedn osob do wykonywania ich praw (do tego czasu
czynnoci dokonane przez pozostaych wsplnikw wi wszystkich spadkobiercw)

PODZIA UDZIAU midzy spadkobiercw skuteczny wobec spki jedynie za zgod


pozostaych wsplnikw

oczywicie eby spka moga istnie musi by MIN. 1 KOMPLEMENTARIUSZ i MIN. 1


KOMANDYTARIUSZ

POSTPOWANIE LIKWIDACYJNE jak w SPCE JAWNEJ

69

CZ X
SPKA KOMANDYTOWOAKCYJNA
pytania 66-74

70

66. Jakie jest pojcie spki komandytowo-akcyjnej i jakie s jej


oglne cechy?
[art. 125 k.s.h.] SPKA KOMANDYTOWO-AKCYJNA to SPKA OSOBOWA, majca na celu
prowadzenie przedsibiorstwa pod wasn firm, w ktrej wobec wierzycieli za zobowizania

spki
CO
NAJMNIEJ
1
WSPLNIK
ODPOWIADA
BEZ
(KOMPLEMENTARIUSZ), a CO NAJMNIEJ 1 jest AKCJONARIUSZEM.

OGRANICZENIA

cech wyrniajc KOMPLEMENTARIUSZY charakter ODPOWIEDZIALNOCI za zobowizania spki


cech wyrniajc AKCJONARIUSZY jedynie OBJCIE (NABYCIE) AKCJI

CHARAKTER PRAWNY
okrelana jest jako spka o MIESZANYM, KAPITAOWO-OSOBOWYM charakterze prawnym
hybryda konstrukcji prawnych typowych dla:
osobowej SPKI JAWNEJ
kapitaowej SPKI AKCYJNEJ
normatywnym wyrazem art. 126 k.s.h. odesanie do przepisw waciwych dla obu tych spek>
W zakresie nieuregulowanym, stosuje si:
w zakresie STOSUNKU PRAWNEGO KOMPLEMENTARIUSZY (zarwno midzy sob,
wobec akcjonariuszy jak i wobec osb trzecich, a take do WKADW tyche wsplnikw,
z wyczeniem wkadw na kapita zakadowy) >> przepisy dot. SPKI JAWNEJ
w POZOSTAYCH sprawach >> przepisy dot. SPKI AKCYJNEJ (w szczeglnoci przepisy
dot. kapitau zakadowego, wkadw akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego
zgromadzenia)
tak jak wszystkie spki osobowe NIE POSIADA OSOBOWOCI PRAWNEJ, ale ma ZDOLNO
PRAWN (moe we wasnym imieniu nabywa prawa, w tym wasno nieruchomoci i inne
prawa rzeczowe, zaciga zobowizania, pozywa i by pozywana)

POWSTANIE
W odrnieniu od pozostaych spek osobowych oraz spki z o.o., gdzie zawizanie spki = jedna czynno
prawna (podpisanie umowy spki), SPKA KOMANDYTOWO-AKCYJNA powstaje w wyniku

DOKONANIA SZEREGU CZYNNOCI ZAOYCIELSKICH (podobnie jak w spce akcyjnej):

1.

PODPISANIE STATUTU
(Szerzej patrz pyt. 68)

2.
3.

sporzdzenie przez komplementariuszy sprawozdania zaoycielskiego

4.

WYBR RADY NADZORCZEJ (jeli ustawa lub statut przewiduj powoanie)

poddanie sprawozdania badaniu biegych rewidentw


2 i 3 tylko w okolicznociach przewidzianych przez art. 311 i 312 k.s.h. >> odesanie do akcyjnej

Obowizkowe, gdy liczba akcjonariuszy > 25 osb.

71

5.

ZOENIE przez AKCJONARIUSZY OWIADCZENIA (m.in. o OBJCIU AKCJI) w formie AKTU


NOTARIALNEGO

6.

WNIESIENIE WKADW NA POKRYCIE OBJTYCH AKCJI


Jak w spce akcyjnej >> zasad obowizek wniesienia wkadw na pokrycie caego kapitau
zakadowego, ale wkady nie musz by wniesione w caoci w caoci w nastpujcych sytuacjach:
akcje obejmowane za wkady niepienine powinny by pokryte w caoci nie pniej ni
przed upywem roku od zarejestrowania spki
akcje obejmowane za wkady pienine powinny by opacone przed zarejestrowaniem
spki co najmniej w 1/4 ich wartoci nominalnej
jeli akcje obejmowane wycznie za niepienine albo za pienine i niepienine, kapita
powinien by pokryty przed zarejestrowaniem spki co najmniej w 1/4 ustawowej
wysokoci

7.

WPIS spki DO REJESTRU

ZAWIZANIE spki nastpuje z chwil OBJCIA WSZYSTKICH AKCJI


POWSTANIE spki nastpuje z chwil WPISU DO REJESTRU

FIRMA
powinna zawiera:
nazwisko (nazw / firm) JEDNEGO lub KILKU KOMPLEMENTARIUSZY
dodatkowe oznaczenie SPKA KOMANDYTOWO-AKCYJNA lub S.K.A.
NIE MOE zawiera nazwiska (nazwy / firmy) AKCJONARIUSZA >> w przeciwnym razie
odpowiada on wobec osb trzecich jak komplementariusz!

jeeli STATUT dopuszcza przyjcie NOWEGO KOMPLEMENTARIUSZA,


o do spki moe przystpi OSOBA TRZECIA
o status ten moe naby DOTYCHCZASOWY AKCJONARIUSZ
ZA ZGOD WSZYSTKICH DOTYCHCZASOWYCH KOMPLEMENTARIUSZY.
OWIADCZENIE nowego komplementariusza + oznaczenie wartoci wkadw + ZGODA NA
BRZMIENIE STATUTU >> forma AKTU NOTARIALNEGO

67. Jakie s elementy osobowe i kapitaowe spki komandytowoakcyjnej?


A. ELEMENTY OSOBOWE
Zwizane gwnie ze statusem KOMPLEMENTARIUSZY:

wsplnicy strategiczni, ktrych pozycja zbliona jest do wsplnikw spki jawnej


odpowiadaj za zobowizania spki CAYM SWOIM MAJTKIEM, SOLIDARNIE z pozostaymi
wsplnikami i spk
maj PRAWO i OBOWIZEK
o REPREZENTOWANIA spki oraz

o PROWADZENIA SPRAW (z wyjtkiem spraw przekazanych walnemu/radzie nadzorczej)


72

moliwe WYCZENIE komplementariusza ze spki


UCHWAY komplementariuszy zapadaj BEZ POWIZANIA Z wnoszonym KAPITAEM
WKADY komplementariusza mog polega rwnie na wiadczeniu PRACY lub USUG

B. ELEMENTY KAPITAOWE
wystpowanie ORGANW
!!! istnienie KAPITAU ZAKADOWEGO !!!

USTAWOWE MINIMUM
KAPITAU ZAKADOWEGO

50.000 PLN

AKCJONARIUSZE NIE PONOSZ odpowiedzialnoci za zobowizania spki


zobowizani w zasadzie jedynie do WNIESIENIA WKADU na pokrycie objtych akcji
UPRAWNIENIA takie jak w S.A. : ograniczaj si w zasadzie do podejmowania uchwa w
sprawach okrelonych w ustawie / statucie
UCZESTNICTWO w spce zwizane nie z osob akcjonariusza, ale z posiadaniem AKCJI (status
prawny w spce uzaleniony od wielkoci pakietu akcji, czyli ich liczby i wartoci)
wystpowanie akcji, w tym akcji na okaziciela moe w zasadzie owocowa anonimowoci
akcjonariuszy
WKADY wnoszone na KAPITA ZAKADOWY podlegaj wikszym RYGOROM (zwaszcza w
zakresie zdolnoci aportowej wkadw)

68. Jakie postanowienia powinien zawiera statut spki


komandytowo-akcyjnej i w jakiej formie powinien by sporzdzony?
[art. 131 k.s.h.] STATUT spki komandytowo-akcyjnej powinien by zawarty w formie
AKTU NOTARIALNEGO.
Powinien zawiera:

1. FIRM i SIEDZIB spki


2. PRZEDMIOT DZIAALNOCI spki
3. CZAS TRWANIA spki, jeli OZNACZONY
4. oznaczenie WKADW wnoszonych przez kadego KOMPLEMENTARIUSZA i ich WARTO
5. WYSOKO KAPITAU ZAKADOWEGO, sposb jego zebrania, WARTO NOMINALN
AKCJI i ich LICZB, ze wskazaniem, czy IMIENNE czy NA OKAZICIELA

6. jeli rne rodzaje akcji, LICZB AKCJI POSZCZEGLNYCH RODZAJW oraz zwizane z nimi
UPRAWNIENIA

7. nazwiska i imiona (nazwy, firmy) KOMPLEMENTARIUSZY (+ ich siedziby i adresy)


8. ORGANIZACJ WALNEGO ZGROMADZENIA i RADY NADZORCZEJ (jeli ustawa / statut
przewiduj jej powoanie)

OSOBY PODPISUJCE STATUT = ZAOYCIELE SPKI


(powinni go podpisa co najmniej WSZYSCY KOMPLEMENTARIUSZE)

STATUT + OWIADCZENIA WSPLNIKW (sporzdzone w formie aktu notarialnego) =

AKT ZAOYCIELSKI SPKI


73

ZGOSZENIE do rejestru powinno zawiera:


1) firm, siedzib i adres spki,
2) przedmiot dziaalnoci spki,
3) wysoko kapitau zakadowego, liczb i warto nominaln akcji,
4) liczb akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeeli statut je przewiduje,
5) wzmiank, jaka cz kapitau zakadowego zostaa wpacona przed zarejestrowaniem,
6) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz okolicznoci dotyczce ograniczenia ich
zdolnoci do czynnoci prawnych, jeeli takie istniej,
7) nazwiska i imiona osb uprawnionych do reprezentowania spki i sposb reprezentacji; w przypadku
gdy komplementariusze powierzyli tylko niektrym spord siebie prowadzenie spraw spki zaznaczenie
tej okolicznoci,
8) jeeli przy zawizaniu spki akcjonariusze wnosz wkady niepienine - zaznaczenie tej okolicznoci,
9) czas trwania spki, jeeli jest oznaczony.

69. Jaki jest status komplementariusza w spce komandytowoakcyjnej?


Pozycja zbliona do komandytariusza w komandytowej i wsplnika w jawnej. Rnice wynikaj z obecnoci
organw.

WYCZNA kompetencja do REPREZENTOWANIA SPKI


PRAWO i OBOWIZEK PROWADZENIA SPRAW SPKI w zakresie, ktry nie zosta przekazany
do KOMPETENCJI WALNEGO ZGROMADZENIA albo RADY NADZORCZEJ
ich ZGODY, POD RYGOREM NIEWANOCI, wymagaj UCHWAY WALNEGO ZGROMADZENIA
w najwaniejszych dla spki sprawach [art. 146 k.s.h.]
A. ZGODY WSZYSTKICH KOMPLEMENTARIUSZY wymagaj:
1) powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spki jednemu albo kilku
komplementariuszom,
2) podziau zysku za rok obrotowy w czci przypadajcej akcjonariuszom,
3) zbycia i wydzierawienia przedsibiorstwa spki lub jego zorganizowanej czci oraz
ustanowienia na nim prawa uytkowania,
4) zbycia nieruchomoci spki,
5) podwyszenia i obnienia kapitau zakadowego,
6) emisji obligacji,
7) poczenia i przeksztacenia spki,
8) zmiany statutu,
9) rozwizania spki,
10) innych czynnoci przewidzianych w dziale niniejszym lub w statucie.
B. ZGODY WIKSZOCI KOMPLEMENTARIUSZY wymagaj:
1) podziau zysku za rok obrotowy w czci przypadajcej komplementariuszom,
2) sposobu pokrycia straty za ubiegy rok obrotowy,
3) innych czynnoci przewidzianych w statucie.

NIEOGRANICZONA, SOLIDARNA i SUBSYDIARNA (na etapie egzekucji) ODPOWIEDZIALNO ZA


ZOBOWIZANIA SPKI [identycznie jak wsplnicy w jawnej]

w przypadku przyjcia do spki NOWEGO KOMPLEMENTARIUSZA, odpowiada on rwnie za


zobowizania ISTNIEJCE w chwili WPISANIA GO DO REJESTRU

DODATKOWE OBOWIZKI zwizane z istnieniem organw:


zobowizania wobec RADY NADZORCZEJ: udzielanie im wyjanie, przedstawianie
sprawozda, umoliwienie wgldu w dokumenty spki
sporzdzanie corocznego sprawozdania z dziaalnoci i sprawozdania finansowego za
rok obrotowy, ktre podlegaj kontroli rady nadzorczej i zatwierdzeniu przez walne
74

70. Jaki jest status akcjonariusza w spce komandytowo-akcyjnej?


Status, podobnie jak w S.A., raczej pasywny.

akcjonariusze odgrywaj rol inwestorw


zasadniczy charakter ma wnoszony przez nich kapita

NIE ODPOWIADAJ za ZOBOWIZANIA SPKI [art. 135 k.s.h.]

ZOBOWIZANI jedynie do wiadcze okrelonych w statucie

UPRAWNIENIA UCHWAODAWCZE wykonuj w sposb sformalizowany jako uczestnicy


WALNEGO ZGROMADZENIA

NIE MAJ prawa PROWADZENIA SPRAW ani (co do zasady) REPREZENTACJI spki

nie maj uprawnie osobistej kontroli jak komplementariusze: nie maj prawa osobistego zasigania o
stanie majtku i interesw spki, wgldu do ksig i dokumentw, nie mog da udostpnienia im
sprawozdania finansowego

podstawowym i czsto jedynym obowizkiem WNIESIENIE WKADW na kapita zakadowy


czasem zobowizuj si rwnie w statucie do dokonywania na rzecz spki POWTARZAJCYCH SI
WIADCZE NIEPIENINYCH

KOMPLEMENTARIUSZ

moe WNIE WKAD na KAPITA ZAKADOWY staje si wwczas


KOMPLEMENTARIUSZEM i AKCJONARIUSZEM jednoczenie.
(nie zwalnia go to z nieograniczonej odpowiedzialnoci za zobowizania spki)

jeli

STATUT dopuszcza przyjcie NOWEGO KOMPLEMENTARIUSZA,


AKCJONARIUSZ moe sta si KOMPLEMENTARIUSZEM

KOMPLEMENTARIUSZ

dotychczasowy

UCZESTNICZ W ZYSKU spki


PROPORCJONALNIE do wniesionych przez nich WKADW, chyba e statut stanowi inaczej.
oraz

AKCJONARIUSZ

71. Jaka jest rola walnego zgromadzenia w spce komandytowoakcyjnej?


OBLIGATORYJNY organ spki komandytowo-akcyjnej
UCZESTNIKAMI walnego s WSZYSCY AKCJONARIUSZE
oprcz tego PRAWO uczestnictwa (a gdy wymagana ich zgoda na podjcie uchway)
OBOWIZEK maj KOMPLEMENTARIUSZE
organ ten nie wymaga powoania ani odwoania : KONSTYTUUJE SI z chwil OBJCIA
WSZYSTKICH AKCJI
walne zgromadzenie moe by ZWYCZAJNE albo NADZWYCZAJNE
75

odesanie do przepisw o SPCE AKCYJNEJ w zakresie:


sposobw i terminu zwoywania
zasad i miejsca podejmowania uchwa
warunkw wanoci i skutecznoci uchwa
odmiennie w stosunku do S.A. uregulowany KATALOG SPRAW wymagajcych UCHWAY WZ.
Zgodnie z art. 146 k.s.h. s to m.in.:
rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozda: z dziaalnoci spki i finansowego
udzielenie absolutorium komplementariuszom prowadzcym sprawy spki
udzielnie absolutorium czonkom rady nadzorczej
wybr biegego rewidenta (chyba, e statut przyznaje tu kompetencje radzie)
ROZWIZANIE SPKI
podzia zysku za rok obrotowy
sposb pokrycia strat za ubiegy rok obrotowy
poczenie i przeksztacenie spki
zmiany statutu
AKCJONARIUSZ NIE-KOMPLEMENTARIUSZ : 1 AKCJA = 1 GOS, chyba e statut stanowi inaczej
AKCJONARIUSZ KOMPLEMENTARIUSZ: ZAWSZE 1 AKCJA = 1 GOS

nie moe wykonywa prawa gosu z akcji, gdy gosowanie nad powoaniem / odwoaniem RADY
NADZORCZEJ, nie moe rwnie by przy podejmowaniu tych uchwa penomocnikiem
zakaz ten nie dotyczy komplementariuszy pozbawionych prawa prowadzenia spraw/reprezentacji

72. Jaka jest rola rady nadzorczej w spce komandytowo-akcyjnej?


organ KONTROLNO NADZORCZY
sprawuje STAY NADZR nad DZIAALNOCI SPKI we wszystkich dziedzinach jej
dziaalnoci [art. 143 1 k.s.h]
niekiedy, na zasadzie wyjtku, uprawnienia z zakresu PROWADZENIA SPRAW i REPREZENTACJI
(np. wytoczenie w imieniu spki powdztwa przeciwko komplementariuszom zarzdzajcym)

peni rol przeciwwagi dla szerokich kompetencji komplementariuszy, przy jednoczesnym wyczeniu
akcjonariuszy od bezporedniego ledzenia na bieco spraw spki

powoanie OBLIGATORYJNE, gdy LICZBA AKCJONARIUSZY > 25


(zawsze mona rwnie ustanowi ten organ w statucie)
POWOYWANA i ODWOYWANA przez WALNE ZGROMADZENIE

CZONKOWIE RADY NADZORCZEJ


czonkami NIE MOG by:

KOMPLEMENTARIUSZ zarzdzajcy spk (majcy prawo prowadzenia spraw lub reprezen.)


jego PRACOWNIK
czonkami MOG by:
AKCJONARIUSZE
KOMPLEMENTARIUSZE niezarzdzajcy
OSOBY TRZECIE
76

73. Kto prowadzi sprawy spki komandytowo-akcyjnej i kto j


reprezentuje?
PROWADZENIE SPRAW : KOMPLEMENTARIUSZE (z wyczeniem spraw przekazanych do
kompetencji WALNEGO ZGROMADZENIA albo RADY NADZORCZEJ)

zasad jest, e WSZYSCY, ale statut moe stanowi, e tylko JEDEN lub KILKU
zmiana statutu pozbawiajca tego prawa / przyznajca prawo komplementariuszowi dotychczas go
pozbawionemu wymaga zgody WSZYSTKICH POZOSTAYCH KOMPLEMENTARIUSZY

REPREZENTACJA : KOMPLEMENTARIUSZE

kady komplementariusz, ktrego nie pozbawiono tego prawa w statucie / na mocy

prawomocnego orzeczenia sdu


pniejsze pozbawienie = zmiana statutu spki; wymaga zgody wszystkich pozostaych
komplementariuszy w formie uchway, a jeli sprzeciw zainteresowanego, to tylko z wanych
powodw na mocy orzeczenia sdowego

!!! AKCJONARIUSZ moe reprezentowa spk WYCZNIE jako PENOMOCNIK !!!


Jeli dokona czynnoci prawnej:

nie ujawniajc swojego penomocnictwa


reprezentujc spk bez umocowania

przekroczy zakres umocowania


ODPOWIADA wobec osb trzecich za SKUTKI tej czynnoci BEZ OGRANICZENIA
Postanowienia dot. reprezentacji spki maj charakter bezwzgldnie obowizujcy. Odmienne
postanowienia statutowe nie wywouj skutku wobec osb trzecich.

74. Jakie przyczyny powoduj lub mog powodowa rozwizanie


spki komandytowo-akcyjnej i czy postpowanie likwidacyjne jest
obligatoryjne?
[art. 148 1 k.s.h.] Rozwizanie spki powoduj:

1.
2.
3.
4.

przyczyny PRZEWIDZIANE W STATUCIE

5.

inne przyczyny przewidziane prawem

OGOSZENIE UPADOCI AKCJONARIUSZA NIE STANOWI przyczyny rozwizania spki

UCHWAA WALNEGO ZGROMADZENIA o rozwizaniu spki (wymaga zgody komplementariuszy)


OGOSZENIE UPADOCI SPKI
MIER / OGOSZENIE UPADOCI / WYSTPIENIE JEDYNEGO KOMPLEMENTARIUSZA,
chyba e statut stanowi inaczej

WYPOWIEDZENIE umowy spki i WYSTPIENIE moliwe w przypadku KOMPLEMENTARIUSZA, jeli


statut tak stanowi (wwczas zasady jak w spce jawnej)
WYPOWIEDZENIE umowy spki w przypadki AKCJONARIUSZA NIEMOLIWE

POSTPOWANIE LIKWIDACYJNE jest OBLIGATORYJNE i odbywa si za zasadach jak w S.A.


LIWIDATORAMI s KOMPLEMENTARIUSZE ZARZDZAJCY, chyba e STATUT / UCHWAA
WALNEGO stanowi inaczej
77

CZ XI
SPKA Z O.O.
pytania 75-100

78

75. Jakie jest pojcie spki z o.o. i jakie s jej oglne cechy?
Nie ma ustawowej definicji.

SP. Z O.O. jest HANDLOW SPK KAPITAOW, majc od chwili ZAWIZANIA


ZDOLNO PRAWN, a od chwili ZAREJESTROWANIA OSOBOWO PRAWN.
jest ZRZESZENIEM KAPITAU, a nie OSB
ODPOWIEDZIALNO za zobowizania

ponosi SPKA! [BEZ OGRANICZENIA, CAYM SWOIM MAJTKIEM teraniejszym i przyszym]

posiada KAPITA ZAKADOWY (MINIMUM 5.000 PLN), ktry dzieli si na UDZIAY

DZIAA poprzez swoje ORGANY, a nie WSPLNIKW

moe by UTWORZONA przez 1 lub WICEJ OSB (patrz te pyt. 77)

WSPLNIKIEM moe by KADA OSOBA FIZYCZNA, OSOBA PRAWA i NIEPENA OSOBA


PRAWNA

niezalenie od celu utworzenia spki, jest ZAWSZE PRZEDSIBIORC w rozumieniu kc

BRAK OSOBISTEJ ODPOWIEDZIALNOCI WSPLNIKW

CEL utworzenia: KADY PRAWNIE DOPUSZCZALNY, chyba, e ustawa stanowi inaczej


(nie musi by gospodarczy, ale musi by WSPLNY dla wszystkich wsplnikw)

PODSUMOWANIE: Sp. z o.o. jest dziaajc w KADYM celu PRAWNIE DOPUSZCZALNYM, tworzon
przez 1 lub WICEJ PODMIOTW, PRYWATNOPRAWN JEDNOSTK ORGANIZACYJN o strukturze
KORPORACYJNEJ, posiadajc OSOBOWO PRAWN (zdolno prawn w stadium organizacji),
dziaajc poprzez swoje ORGANY oraz majc KAPITA ZAKADOWY podzielony na UDZIAY i
ponoszc ODPOWIEDZIALNO za swoje zobowizania BEZ OGRANICZE wycznie WASNYM
MAJTKIEM.

76. Cechy charakterystyczne spki w organizacji?


Patrz pyt. 38

77. Jakie s ustawowe ograniczenia w tworzeniu sp. z o.o. i w jakich


celach nie moe ona zosta zawizana?
A.

Sp. z o.o. NIE MOE zosta utworzona WYCZNIE przez INN JEDNOOSOBOW

SP. Z O.O. (ani jednoosobow spk prawa obcego majc cechy sp. z o.o. w rozumieniu ksh)
[art. 151 2 ksh]
79

B.

NIE MOE zosta utworzona w celu SPRZECZNYM Z PRAWEM

C.

USTAWY SZCZEGLNE wyczaj moliwo prowadzenia okrelonych w nich RODZAJW


DZIAALNOCI w formie Sp. z o.o., np.:

DZIAALNO UBEZPIECZENIOWA
PROFESJONALNA DZIAALNO SPORTOWA
DZIAALNO BANKOWA

GIEDA PAPIERW WARTOCIOWYCH


(mog by prowadzone tylko w formie S.A.)

78. Jakie czynnoci s konieczne do powstania sp. z o.o. jako osoby


prawnej i ktre z nich mona pomin w kolejnoci wymienionej w
ksh?
[Art. 163 ksh] Do powstania sp. z o.o. wymaga si:

A. ZAWARCIA

UMOWY SPKI (albo sporzdzenia AKTU ZAOYCIELSKIEGO przez


JEDYNEGO ZAOYCIELA)

B. WNIESIENIA

przez wsplnikw
ZAKADOWEGO

WKADW na pokrycie CAEGO KAPITAU

(w razie objcia udziau za cen WYSZ od wartoci nominalnej take wniesienia NADWYKI)

C. POWOANIA ZARZDU
D. USTANOWIENIA RADY

NADZORCZEJ / KOMISJI REWIZYJNEJ (jeeli wymaga tego


ustawa lub umowa spki)

E.

WPISU DO REJESTRU

Organy

mog by powoane albo (I) w AKCIE ZAOYCIELSKIM, albo (II) w PNIEJSZEJ


UCHWALE, ale podjtej przed REJESTRACJ

POMIN mona punkt D (jeli przepis prawa albo postanowienia aktu zaoycielskiego nie
wymagaj ustanowienia RN albo KRew)

Ad A
Umowa/ akt zaoycielski spki powinny by sporzdzone w formie AKTU NOTARIALNEGO
(forma zastrzeona ad solemnitatem).
TRE UMOWY SPKI:
CZ FAKULTATYWNA

CZ OBLIGATORYJNA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

FIRMA i SIEDZIBA spki


PRZEDMIOT DZIAALNOCI
wysoko KAPITAU ZAKADOWEGO
czy wsplnik moe mie > 1 UDZIA
LICZBA i WARTO NOMINALNA udziaw
objtych przez POSZCZEGLNYCH WSPLNIKW
CZAS TRWANIA spki (jeli oznaczony)
inne postanowienia wynikajce z ksh / innych
ustaw

1.
2.

3.

80

postanowienia, ktrych prawo nie reguluje w


ogle
postanowienia, ktre prawo reguluje, ale
ZEZWALA NA ODMIENNE UREGULOWANIE przez
wsplnikw
postanowienia tak uregulowane w przepisach, e
wywieraj OKRELONE SKUTKI PRAWNE, jeli
wsplnicy WYRANIE JE PRZEWIDZIELI w akcie
zaoycielskim (np. UMORZENIE UDZIAU)

!!! ACHTUNG, ACHTUNG, NOWELIZACJA (od 1.01.2012r.) !!!


Od tego dnia umowa spki z o.o. bdzie moga by zawarta rwnie przy wykorzystaniu

WZORCA UMOWY SP. Z O.O.


udostpnianego w systemie teleinformatycznym.

rozwizania te znacznie uatwiaj i przyspieszaj procedur rejestracji


umoliwiaj uniknicie posugiwania si konstrukcj spki w organizacji (i tym samym uniknicie stanu
niepewnoci zwizanego z ryzykiem odmowy rejestracji przez sd)

ZAWARCIE takiej umowy wymaga:


A. WYPENIENIA FORMULARZA UMOWY znajdujcego si w systemie teleinformat.
B. opatrzenia umowy PODPISEM ELEKTRONICZNYM

ingerencja w tre wzorca umowy jest NIEDOPUSZCZALNA


mona jedynie wybra warianty uregulowania / uzupenienia treci o ile wyranie
dopuszczone w formularzu
wzorzec umowy okreli w drodze rozporzdzenia MINISTER SPRAWIEDLIWOCI
[Minister Sprawiedliwoci w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw informatyzacji okreli, w
drodze rozporzdzenia, tryb zakadania konta w systemie teleinformatycznym, sposb korzystania z
systemu teleinformatycznego i podejmowania w nim czynnoci zwizanych z zawizaniem spki z
ograniczon odpowiedzialnoci przy wykorzystaniu wzorca umowy oraz wymagania dotyczce podpisu
elektronicznego osb zawierajcych umow takiej spki oraz osb podpisujcych list wsplnikw i
owiadczenie o wniesieniu wkadw na pokrycie kapitau zakadowego (dane umoliwiajce
weryfikowanie tosamoci), majc na wzgldzie uatwienie zakadania spek, potrzeb zapewnienia
sprawnoci postpowania oraz ochrony bezpieczestwa i pewnoci obrotu gospodarczego, a take
zabezpieczenia danych zgromadzonych w systemie, w tym danych osobowych.]

WNIOSEK o WPIS DO REJESTRU spki utworzonej przy wykorzystaniu wzorca SD


ROZPOZNAJE w terminie 1 DNIA od jego WPYNICIA [art. 20a ust. 2 ustawy o KRS wchodzi
1.01.2012r.]

Z CHWIL REJESTRACJI do spki z o.o. utworzonej w ten sposb ZASTOSOWANIE MAJ


WSZYSTKIE PRZEPISY dot. SP. Z O.O. (niezalenie od trybu, w jakim rejestrowana)

Ad E

WPIS ma charakter
a. OBLIGATORYJNY
b. KONSTYTUTYWNY (spka z o.o. w organizacji zmienia si w spk z o.o. i nabywa
OSOBOWO PRAWN)

zgoszenia dokonuje ZARZD (wniosek o wpis do rejestru PODPISUJ WSZYSCY CZONKOWIE)


TERMIN na zgoszenie -> 6 MIESICY od dnia SPORZDZENIA AKTU ZAOYCIELSKIEGO

TRE ZGOSZENIA:
1.
2.
3.
4.

firma, siedziba i adres spki


przedmiot dziaalnoci spki
wysoko kapitau zakadowego
okrelenie, czy wsplnik moe mie > 1 udzia

81

5.
6.
7.
8.
9.

nazwiska, imiona i adresy czonkw zarzdu oraz sposb reprezentowania spki


nazwiska i imiona czonkw RN/KREW (jeli ustawa/umowa spki wymaga ich ustanowienia)
jeli wsplnicy wnosz aporty zaznaczenie tej okolicznoci
czas trwania spki (jeli oznaczony)
jeli umowa wskazuje pismo przeznaczone do ogosze spki oznaczenie tego pisma

+
10. imi i nazwisko/firm (nazw) i siedzib WSPLNIKA i wzmiank, e jest JEDYNYM WSPLNIKIEM
w przypadku:
A. spki JEDNOOSOBOWEJ
B. nabycia przez 1 WSPLNIKA WSZYSTKICH UDZIAW po zarejestrowaniu spki

79. Czym jest kapita zakadowy w sp. z o.o. i jaka jest jego funkcja?
KAPITA ZAKADOWY to LICZBOWO OZNACZONA, OKRELONA W UMOWIE KWOTA
PIENINA stanowica SUM UDZIAW WSPLNIKW i tzw. MAJTEK PIERWOTNY
SPKI.

kwota, ktr wsplnicy zobowizuj si wnie do spki w formie wkadw


PODSTAWA ZABEZPIECZENIA PRAW WIERZYCIELI i RKOJMIA SPATY KREDYTW

>> NIE

MOE BY DOWOLNIE ZMIENIANY

cyfrowo

oznaczona SUMA CZYSTEGO MAJTKU SPKI, ktry w interesie wierzycieli


powinien by UTRZYMANY W CAOCI i NIEROZDZIELANY pomidzy wsplnikw

KAPITA ZAKADOWY MIENIE ani MAJTEK SPKI !


FUNKCJE KAPITAU ZAKADOWEGO:

USTAWOWE MINIMUM KZ

(1) GOSPODARCZA (EKONOMICZNA)


(2) PRAWNA

5.000 PLN

FUNKCJA GOSPODARCZA
Wyrazem funkcji gospodarczej s 3 ZASADY dot. KZ:
1. OZNACZENIA
2. CAKOWITEJ WPATY
3. STAOCI
1. OZNACZENIA

2. CAKOWITEJ WPATY

wysoko KZ musi by CILE OZNACZONA w


akcie zaoycielskim w KWOCIE PIENINEJ
opiewajcej na WALUT POLSK

CAY KZ powinien by OBJTY i


WPACONY przez wsplnikw PRZED
ZAREJESTROWANIEM SPKI w formie
PIENINEJ lub NIEPIENINEJ (APORT)

USTAWOWE MINIMUM: 5.000 PLN


wysoko KZ podlega UJAWNIENIU w

OWIADCZENIE czonkw zarzdu o


wniesieniu caoci wkadw skada si
zgaszajc spk do rejestru

rejestrze przedsibiorcw

BRAK oznaczenia moe spowodowa


ROZWIZANIE spki POSTANOWIENIEM
SDU
82

3. STAOCI

KZ umieszcza si w bilansie spki po stronie pasyww


w czasie trwania spki NIE WOLNO ZWRACA wsplnikom WNIESIONYCH WKADW w
caoci ani w czci (wyjtki to obnienie KZ i umorzenie udziau kosztem KZ)

wsplnicy nie mog otrzymywa z jakiegokolwiek tytuu WYPAT z majtku spki


potrzebnego do penego pokrycia KZ

NIE WOLNO ze rodkw wpaconych na pokrycie KZ wypaca WYNAGRODZENIA za usugi


wiadczone przy POWSTANIU SPKI ani ZALICZA tego wynagrodzenia na poczet UDZIAU
WSPLNIKA

NIE WOLNO WYPACA ODSETEK od wniesionych wkadw / przysugujcych wsplnikowi


udziaw

FUNKCJA PRAWNA

KZ jest PODSTAW UCZESTNICTWA W SPCE!


Bycie wsplnikiem wie si nierozerwalnie z posiadaniem UDZIAU W KZ.

80. Jak mona zdefiniowa pojcie wkadu na kapita zakadowy


spki z o.o. i co moe by jego przedmiotem?
WKAD NA KZ to DOBRA MAJTKOWE (pienine i niepienine) WNOSZONE przez
wsplnika DO SPKI celem POKRYCIA WARTOCI jego UDZIAW.

PRZEDMIOTEM wkadu MOG BY:

A. DOBRA PIENINE (gotwka albo przelew)


B. DOBRA NIEPIENINE (APORT)

APORT stanowi mog WSZYSTKIE PRZEDMIOTY MAJTKOWE NIEBDCE PIENIDZEM,


zarwno RZECZY jak i PRAWA, jeli tylko wykazuj ZDOLNO APORTOW

Dobro majtkowe posiada ZDOLNO APORTOW gdy:


(1) jest ZBYWALNE
(2) wykazuje tzw. ZDOLNO BILANSOW, czyli pozwala dokona jego WYCENY i
umieci w bilansie po stronie AKTYWW
(3) mona je USTANOWI
83

Wobec powyszego za APORT uzna moemy m.in.


(I)

PRAWA RZECZOWE
WASNO rzeczy ruchomych i nieruchomoci
UYTKOWANIE WIECZYSTE
UDZIA WE WSPLNOCI (w czciach uamkowych i cznej)

(II)

PRAWA OBLIGACYJNE
WIERZYTELNOCI WSPLNIKA (!!! wierzytelno wsplnika z tytuu POYCZKI
udzielonej SPCE uwaa si za wkad w przypadku OGOSZENIA UPADOCI
w terminie 2 LAT od zawarcia umowy poyczki)
PRAWA UDZIAOWE
OBLIGACJE

(III)

PRAWA NA DOBRACH NIEMATERIALNYCH


PATENTY
PRAWA AUTORSKIE
PROJEKTY RACJONALIZATORSKIE
KNOW-HOW
ZNAKI TOWAROWE

(IV)

PRZEDSIBIORSTWO (w znaczeniu przedmiotowym) JAKO CAO

NIE MOG stanowi APORTU:

CZCI SKADOWE RZECZY


PRAWA NIEZBYWALNE
PRACA wiadczona przy TWORZENIU SPKI
ZOBOWIZANIA do dokonania W PRZYSZOCI na rzecz spki WIADCZENIA PIENINEGO
WEKSLE wystawione przez WSPLNIKW na rzecz SPKI
WIADCZENIE PRACY i USUG NA RZECZ SPKI
Jeeli wsplnik wnosi aport, UMOWA SPKI powinna SZCZEGOWO OKRELA:
(1) PRZEDMIOT WKADU, (2) OSOB WSPLNIKA wnoszcego aport oraz (3) LICZB i WARTO
NOMINALN objtych w zamian UDZIAW

W przypadku spki zawartej z wykorzystaniem WZORCA UMOWY na pokrycie kapitau


zakadowego WNOSI SI WYCZNIE WKADY PIENINE!

84

81. Co oznacza system germaski i system romaski obejmowania


udziau w sp. z o.o.?
SYSTEM GERMASKI : wsplnik moe mie TYLKO 1 UDZIA
SYSTEM ROMASKI : wsplnik moe mie WICEJ NI 1 UDZIA (wwczas wszystkie udziay
musz by RWNE i NIEPODZIELNE)
[Patrz te pyt. 82]

82. W jakich znaczeniach mona rozpatrywa pojcie udziau w


kapitale zakadowym sp. z o.o.?
Termin udzia uywany w ksh moe mie DWOJAKIE znaczenie:

I.
II.

udzia jako CZSTKA (UAMEK) KAPITAU ZAKADOWEGO


udzia jako OG PRAW i OBOWIZKW WSPLNIKA

UAMEK KAPITAU ZAKADOWEGO

wyraa STOSUNEK
CZNA SUMA WARTOCI NOMINALNEJ WSZYSTKICH UDZIAW = KAPITA ZAKADOWY
udziay NIE MUSZ mie RWNEJ wartoci nominalnej [art. 152 ksh]
ALE
jeeli AKT ZAOYCIELSKI przewiduje, e wsplnik MOE MIE WICEJ NI 1 UDZIA (system
romaski, patrz pyt. 81) to WSZYSTKIE udziay MUSZ by RWNE i NIEPODZIELNE

MINIMALNA WARTO NOMINALNA UDZIAU : 50 PLN


udziay NIE MOG by obejmowane PONIEJ ich WARTOCI NOMINALNEJ
udziay MOG by obejmowane POWYEJ ich WARTOCI NOMINALNEJ

>> powstaje
wwczas NADWYKA (tzw. AGIO), ktr przelewa si do KAPITAU ZAPASOWEGO

udziay MOG by DZIELONE (nie moe jednak powsta udzia niszy ni 50 PLN)
NOMINALNA WARTO UDZIAU NIE MUSI:
by rwna RZECZYWISTEJ WARTOCI
odzwierciedla STOSUNKU, w jakim wsplnik UCZESTNICZY W ZYSKU/ KWOCIE
LIKWIDACYJNEJ

OG PRAW i OBOWIZKW WSPLNIKA


UDZIA = PRAWO PODMIOTOWE wsplnika, czyli og uprawnie i obowizkw o charakterze
NIEMAJTKOWYM (PRAWA KORPORACYJNE) oraz MAJTKOWYM. Prawa i obowizki mona
rwnie podzieli na indywidualne i kolektywne.
Szerzej patrz pyt. 86
85

!UDZIA NIE JEST PAPIEREM WARTOCIOWYM!


[art. 174 6 ksh]: na udziay / prawa do zysku w

spce NIE MOG by


WYSTAWIANE DOKUMENTY NA OKAZICIELA / IMIENNE / NA ZLECENIE
NARUSZENIE tego zakazu obwarowane jest SANKCJ KARN [art. 589 ksh] : CZONEK
ZARZDU / LIKWIDATOR, ktry DOPUCI do wydania takich dokumentw podlega KARZE
GRZYWNY / OGRANICZENIA WOLNOCI / POZBAWIENIA WOLNOCI DO 6 M-CY

83. Jakie rodzaje udziaw mona wyrni w przypadku sp. z o.o.?


(I) Udziay o RWNEJ i NIERWNEJ WARTOCI NOMINALNEJ (patrz pyt. 81 i 82)
(II) Udziay ZWYKE i UPRZYWILEJOWANE
(III) Udziay GOTWKOWE i APORTOWE (w zal. od tego, za jaki rodzaj wkadu zostay objte)
(IV) Udziay ZWIZANE z OBOWIZKIEM DO POWTARZAJCYCH SI WIADCZE
NIEPIENINYCH
Ad II
UDZIAY ZWYKE : nie ma z nich adnych szczeglnych uprawnie

UDZIAY UPRZYWILEJOWANE to udziay o SZCZEGLNYCH UPRAWNIENIACH


okrelonych w UMOWIE SPKI [art. 174 2 ksh]

umowa spki moe UZALENI przyznanie tych uprawnie od:


(A) spenienia DODATKOWYCH WIADCZE na rzecz spki,
(B) UPYWU TERMINU lub
(C) ziszczenia si WARUNKU

uprzywilejowanie MOE DOTYCZY W SZCZEGLNOCI:


(A) PRAWA GOSU

moe dotyczy tylko udziaw o RWNEJ WARTOCI NOMINALNEJ


NIE MOE przyznawa WICEJ NI 3 GOSY na 1 UDZIA

(B) PRAWA DO DYWIDENDY

NIE MOE PRZEKRACZA MAX WYSOKOCI dywidendy uprzywilejowanej


okrelonej w art. 196 ksh [patrz poniej]

Mona przyzna uprawnionemu dywidend, ktra przewysza NIE WICEJ NI O POOW


dywidend przysugujc UDZIAOM NIEUPRZYWILEJOWANYM (czyli max 150% zwykej)

Udziay uprzywilejowane NIE KORZYSTAJ z PIERWSZESTWA ZASPOKOJENIA, chyba e


umowa spki stanowi inaczej

[Art. 197 ksh] Jeli umowa przewiduje prawo do dywidendy uprzywilejowanej


NIEWYPACONEJ W LATACH POPRZEDNICH, umowa powinna okrela najwysz liczb lat,
za ktre moe by wypacone (MAX 5 LAT!)

(C) sposobu UCZESTNICTWA W PODZIALE KWOTY LIKWIDACYJNEJ


86

84. Czy udzia w sp. z o.o. jest zbywalny i jakie zasady w tym
zakresie przewiduje ustawodawca?
Co do zasady wsplnicy MOG SWOBODNIE dokonywa ZBYCIA UDZIAU.

ZBYCIE

UDZIAU (czci udziau, uamkowej czci udziau a take zastawienie udziau)


powinno by dokonane w FORMIE PISEMNEJ z PODPISAMI NOTARIALNIE

POWIADCZONYMI

jeli wsplnik moe mie TYLKO 1 UDZIA, umowa spki moe dopuci zbycie CZCI UDZIAU
(nie moe powsta niszy ni 50 PLN)

zbycie moe by na mocy POSTANOWIE UMOWY SPKI:


(A) UZALENIONE od ZGODY SPKI (ograniczenie SUBIEKTYWNE)
zgody udziela ZARZD w formie PISEMNEJ
jeli zgody ODMWIONO, na zbycie moe zezwoli SD REJESTROWY, jeeli istniej WANE
POWODY
wwczas SPKA ma prawo w TERMINIE WYZNACZONYM przez sd PRZEDSTAWI INNEGO
NABYWC [w razie braku porozumienia co do ceny nabycia i terminu jej zapaty, warunki te
ustala sd]
jeli wyznaczona przez spk osoba NIE UICI CENY W WYZNACZONYM TERMINIE, wwczas
wsplnik moe SWOBODNIE ROZPORZDZA swoim udziaem

zbycie bez wystpienia o uzyskanie zgody powoduje BEZSKUTECZNO czynnoci.


Dopiero gdy spka NIE WYRAZI ZGODY >> NIEWANO ZBYCIA.
Zbycie udziau, z ktrym zwizany jest OBOWIZEK DO POWTARZAJCYCH SI
WIADCZE NIEPIENINYCH moe nastpi JEDYNIE ZA ZGOD SPKI, chyba
e umowa stanowi inaczej [art. 176 3]

(B) w INNY SPOSB OGRANICZONE (ograniczenie OBIEKTYWNE)


np. UPYW CZASU, ziszczenie si WARUNKU itp.
zbycie wbrew temu ograniczeniu powoduje NIEWANO ZBYCIA

NABYWANIE UDZIAW
NABYCIE od ZBYWCY

nabywca i zbywca odpowiadaj SOLIDARNIE za NIESPENIONE WIADCZENIA nalene SPCE z


tego udziau / jego czci/ uamkowej czci (przedawnienie roszcze: 3 lata)

DZIEDZICZENIE

udziay podlegaj dziedziczeniu, ale umowa spki moe OGRANICZY / WYCZY WSTPIENIE
spadkobiercw do spki >> wwczas musz by okrelone warunki spaty takich spadkobiercw
jeli zmary mia > 1 udzia, umowa moe wyczy / ograniczy PODZIA udziaw midzy
spadkobiercw
WSPUPRAWNIENI z udziau wykonuj prawa przez przedstawiciela (jeli nie wskazali, to skuteczne
owiadczenie zoone wobec ktregokolwiek); za wiadczenia zw. z udziaem odpowiadaj solidarnie
o PRZEJCIU udziau (czci/uamkowej czci) na inn osob, ustanowieniu ZASTAWU lub
UYTKOWANIA zainteresowani ZAWIADAMIAJ SPK + przedstawiaj DOWD na powysze
(dopiero z t chwil SKUTECZNE wobec spki)

87

OGRANICZENIE MOLIWOCI NABYWANIA UDZIAW PRZEZ SPK


[art. 200 k.s.h.]
Spka NIE MOE OBEJMOWA / NABYWA / PRZYJMOWA W ZASTAW WASNYCH UDZIAW
zakaz dotyczy rwnie obejmowania/nabywania/przyjmowania w zastaw PRZEZ SPK lub
SPDZIELNI ZALEN
WYJTKI od zakazu:
A. nabycie w DRODZE EGZEKUCJI na ZASPOKOJENIE ROSZCZE SPKI, ktrych nie mona zaspokoi
z INNEGO MAJTKU WSPLNIKA
Jeli nie zostan zbyte w cigu roku, obowizkowe ich umorzenie.
B. nabycie w CELU UMORZENIA udziaw
C. nabycie / objcie udziaw w innych przypadkach przewidzianych w ustawie

U. WASNE naley umieci w bilansie w OSOBNEJ POZYCJI KAPITAU WASNEGO w wartoci UJEMNEJ.
wszystkie powysze postanowienia te stosuje si ODPOWIEDNIO do czci / uamkowej czci udziau

85. Jakie mog by subiektywne i obiektywne ograniczenia w zbyciu


udziau w sp. z o.o.?
Patrz pyt. 84

86. Jakie s prawa korporacyjne i majtkowe wsplnika sp. z o.o.?


W wietle oglnej zasady wsplnicy maj RWNE PRAWA i OBOWIZKI w spce. Zasada ta jednak nie ma
charakteru absolutnego. Sam kodeks przewiduje istnienie udziaw uprzywilejowanych, mona rwnie
przyznawa wsplnikom szczeglne uprawnienia. Ich status moe by zrnicowany, ale zawsze granice
zrnicowania wyznacza art. 20 ksh, ktry nakazuje traktowa wsplnikw jednakowo w takich samych
okolicznociach.
[art. 159 k.s.h] Jeeli WSPLNIKOWI maj by PRZYZNANE SZCZEGLNE KORZYCI / NAOONE INNE
OBOWIZKI WOBEC SPKI (poza WNIESIENIEM WKADW na POKRYCIE UDZIAU) naley to POD RYGOREM
BEZSKUTECZNOCI WOBEC SPKI dokadnie okreli W UMOWIE.

A. PRAWA KORPORACYJNE
1)
2)
3)
4)

prawo do UCZESTNICTWA i GOSU na ZGROMADZENIU WSPLNIKW


prawo ZASKARANIA UCHWA ZW (patrz pyt. 98)
prawo KONTROLI (patrz pyt. 94)
prawo DANIA WYZNACZENIA przez sd BIEGYCH REWIDENTW

B. PRAWA MAJTKOWE
1)
2)
3)
4)
5)

prawo do DYWIDENDY
prawo do UDZIAU w PODZIALE MAJTKU LIKWIDOWANEJ SPKI
prawo PIERWSZESTWA OBJCIA UDZIAW w PODWYSZONYM KZ
prawo do WYNAGRODZENIA za dostarczone spce WIADCZENIA NIEPIENINE
prawo do otrzymania ZWROTU WPAT NA UDZIA w razie:
OBNIENIA KZ
UMORZENIA UDZIAU kosztem KZ
NABYCIA przez SPK WASNYCH UDZIAW
PRZEKSZTACENIA W SPK AKCYJN
88

PRAWO DO DYWIDENDY
[Art. 191 ksh] Wsplnik ma prawo do UDZIAU W ZYSKU wynikajcym z ROCZNEGO
SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO i PRZEZNACZONYM DO PODZIAU UCHWA ZW.
Umowa moe przewidywa inny sposb podziau.

ZALICZKA

NA POCZET DYWIDENDY: tylko wtedy, gdy zatwierdzone sprawozdanie


finansowe za POPRZEDNI rok obrotowy WYKAZUJE ZYSK.
Moe wynosi MAKSYMALNIE POOW: (A) osignitego ZYSKU + (B) KAPITAY REZERWOWE (C)
NIEPOKRYTE STRATY i (D) UDZIAY WASNE

PODZIA zysku nastpuje w STOSUNKU DO UDZIAW, chyba e umowa stanowi inaczej


KWOTA przeznaczona do PODZIAU NIE MOE PRZEKRACZA:
ZYSKU ZA OSTATNI ROK OBROTOWY
powikszonego o
NIEPODZIELONE ZYSKI Z LAT UBIEGYCH

+
KWOTY przeniesione z utworzonych z zysku KAPITAW:
ZAPASOWEGO i REZERWOWYCH
(ktre mog by przeznaczone do podziau)

NIEPOKRYTE STRATY
UDZIAY WASNE
KWOTY, ktre zgodnie z ustaw lub umow spki powinny by
przeznaczone z zysku za ostatni rok obrotowy na KAPITAY:
ZAPASOWY lub REZERWOWE

UPRAWNIONYMI do dywidendy za dany rok obrotowy s wsplnicy, ktrym PRZYSUGIWAY


UDZIAY w dniu PODJCIA UCHWAY o podziale zysku
o umowa spki moe upowani ZW do okrelenia DNIA DYWIDENDY, wg ktrego
ustala si list uprawnionych wsplnikw (nie moe by wyznaczony pniej ni w
cigu 2 miesicy od podjcia uchway)

WYPATA dywidendy nastpuje w DNIU OKRELONYM W UCHWALE WZ (jeeli uchwaa nie


okrela, dzie wypaty okrela ZARZD)

UPRZYWILEJOWANIE co do dywidendy >> patrz pyt. 83


89

87. Jakie tryby podwyszenia kapitau zakadowego sp. z o.o.


dopuszcza ustawodawca i jakie przyjmuje tu regulacje?

2 TRYBY PODWYSZENIA KZ

na mocy

przez

DOTYCHCZASOWYCH
POSTANOWIE

ZMIAN
UMOWY SPKI

UMOWY SPKI

Art. 257 1 ksh: jeeli podwyszenie KZ nastpuje


NIE NA MOCY dotychczasowych postanowie umowy spki PRZEWIDUJCYCH
(1) MAX WYSOKO podwyszenia i
(2) TERMIN podwyszenia
to moe ono nastpi JEDYNIE poprzez ZMIAN UMOWY SPKI

2 SPOSOBY PODWYSZENIA KZ

PODWYSZENIE

USTANOWIENIE

WARTOCI NOMINALNEJ

NOWYCH UDZIAW

ISTNIEJCYCH UDZIAW

2 RDA PODWYSZENIA KZ

ZE

POPRZEZ

RODKW WASNYCH

WNIESIENIE WKADW

SPKI

90

PODWYSZENIE KZ nastpuje na mocy UCHWAY WSPLNIKW


podjtej zgodnie z DOTYCHCZASOWYMI postanowieniami UMOWY
przewidujcymi MAX. WYSOKO podwyszenia i TERMIN podwyszenia
lub
o ZMIANIE UMOWY SPKI

SPKI

jeli umowa spki / uchwaa wsplnikw nie stanowi inaczej, DOTYCHCZASOWI wsplnicy
maj prawo PIERWSZESTWA do objcia NOWYCH UDZIAW
obejmuj je W STOSUNKU do swoich DOTYCHCZASOWYCH udziaw
prawo to naley WYKONA w terminie 1 MIESICA od dnia WEZWANIA przez ZARZD

OWIADCZENIA DOTYCHCZASOWYCH WSPLNIKW


o objciu NOWEGO udziau / udziaw
o objciu PODWYSZENIA WARTOCI ISTNIEJCEGO udziau/udziaw
wymagaj formy AKTU NOTARIALNEGO.
Wymg ten NIE DOTYCZY:
UDZIAW WASNYCH spki
podwyszenia NA PODSTAWIE DOTYCHCZASOWYCH POSTANOWIE UM. SP.
Wwczas wystarczy forma PISEMNA pod rygorem niewanoci.

OWIADCZENIA NOWYCH WSPLNIKW:


ZAWSZE wymagaj formy AKTU NOTARIALNEGO
i powinny zawiera:
PRZYSTPIENIE DO SPKI
OBJCIE udziau / udziaw o OZNACZONEJ WARTOCI NOMINALNEJ
Jeeli podwyszenie KZ nastpuje ZE RODKW WASNYCH spki , wwczas NOWE
UDZIAY przysuguj wsplnikom W STOSUNKU do ich DOTYCHCZASOWYCH UDZIAW i
NIE WYMAGAJ OBJCIA [art. 260 2 ksh]

ZGOSZENIE podwyszenia DO SDU


dokonuje go ZARZD
do zgoszenia docza:
A. UCHWA o podwyszeniu
B. OWIADCZENIA O OBJCIU udziaw w podwyszonym KZ
C. OWIADCZENIE WSZYSTKICH CZONKW ZARZDU, e WKADY na podwyszony
KZ zostay W CAOCI wniesione
B. i C. NIE S KONIECZNE, jeeli podwyszenie nastpio ZE RODKW SPKI

PODWYSZENIE nastpuje Z CHWIL WPISANIA DO REJESTRU


niezalenie od podstawy prawnej i sposobu podwyszenia wpis ma charakter
KONSTYTUTYWNY [dotyczy to stosunkw ZEWNTRZNYCH]
w stosunkach wewntrznych podwyszenie skuteczne z chwil PODJCIA UCHWAY
91

88. Jakie zasady obnienia kapitau zakadowego sp. z o.o.


przewiduje ustawodawca?
OBNIENIE KZ moe nastpi POPRZEZ :
A. ZMNIEJSZENIE
WARTOCI NOMINALNEJ
dotychczasowych udziaw

B. UMORZENIE
UDZIAW

C. A i B
JEDNOCZENIE

AD B. UMORZENIE UDZIAU
UMORZENIE UDZIAU polega na UNICESTWIENIU PRAWA UDZIAOWEGO
WSPLNIKA.
moe by umorzony jedynie PO WPISIE spki do REJESTRU
moe by umorzony tylko gdy UMOWA SPKI tak stanowi

RODZAJE UMORZE:
1. DOBROWOLNE : nastpuje ZA ZGOD WSPLNIKA w drodze NABYCIA PRZEZ SPK
2. PRZYMUSOWE : BEZ ZGODY WSPLNIKA, dopuszczalne tylko gdy umowa spki
okrela jego PRZESANKI i TRYB

3. WACIWE : nastpuje w drodze OBNIENIA KAPITAU ZAKADOWEGO (patrz niej),


stanowi ZMIAN UMOWY SPKI
4. NIEWACIWE (Z CZYSTEGO ZYSKU) : nie stanowi ZMIANY UMOWY SPKI ergo
UCHWAA WSPLNIKW nie musi by w formie AKTU NOTARIALNEGO

Umorzenie wymaga

UCHWAY WSPLNIKW , ktra okrela powinna w

szczeglnoci:
A. PODSTAW PRAWN umorzenia
B. WYSOKO WYNAGRODZENIA przysugujcego wsplnikowi za umorzony udzia

za zgod wsplnika moe nastpi bez wynagrodzenia


jeli umorzenie przymusowe, wynagrodzenie min. = warto przypadajcych na udzia
aktyww netto (wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy)
pomniejszonych o kwot przeznaczon do podziau midzy wsplnikw

C. gdy umorzenie przymusowe > UZASADNIENIE

5. SZCZEGLNY RODZAJ UMORZENIA : umowa spki moe stanowi, e udzia ulega


umorzeniu w razie ZISZCZENIA SI OKRELONEGO ZDARZENIA BEZ UCHWAY
ZGROMADZENIA WSPLNIKW.
Wwczas ZARZD podejmuje niezwocznie UCHWA o OBNIENIU KZ (chyba, e
umorzenie z czystego zysku) >> patrz niej

92

OBNIENIE KZ nastpuje NA MOCY UCHWAY


ZGROMADZENIA WSPLNIKW
[art. 263 ksh]

ZARZDU
[art. 199 4 i 5]

ZASADA

tylko w przypadku UMORZENIA w razie


ZISZCZENIA SI OKRELONEGO ZDARZENIA

wymaga wikszoci 2/3 gosw


[art. 246 1 ksh]

wymaga bezwzgldnej wikszoci


[art. 208 5 ksh]

Uchwaa ta powinna OKRELA:


WYSOKO, o jak KZ ma by obniony
SPOSB OBNIENIA

naley zachowa USTAWOWE


MINIMUM KZ i udziau

tzw. POSTPOWANIE KONWOKACYJNE


uchwalenie obnienia kapitau ZARZD NIEZWOCZNIE OGASZA
w ogoszeniu WZYWA WIERZYCIELI SPKI do wniesienia SPRZECIWU w terminie 3 M-CY,
jeli nie zgadzaj si na obnienie KZ
wierzyciele, ktrzy zgosili sprzeciw, powinni by przez spk zaspokojeni lub
zabezpieczeni (tych, ktrzy nie zgosili uwaa si za zgadzajcych si na obnienie)
NIE MA OBOWIZKU przeprowadzenia tego postpowania, jeli:
NIE ZWRACA si wsplnikom WPAT dokonanych na KZ
a
jednoczenie z obnieniem KZ nastpuje jego PODWYSZENIE CO NAJMNIEJ PIERWOTNEJ
WYSOKOCI
Taka sytuacja ma miejsce np. gdy wskutek UMORZENIA niektrych udziaw dochodzi do
ZWIKSZENIA WARTOCI POZOSTAYCH UDZIAW i wskutek tego wysokoci KZ.
Dochodzi do niej rwnie gdy KZ ustalono w umowie spki na wysokoci ustawowego minimum
>> wtedy umorzenie udziaw (przy zaoeniu, e nie nastpuje z czystego zysku) powoduje zejcie
poniej tej granicy koniecznie wwczas podwyszenie KZ do ustawowej wysokoci.

ZGOSZENIE obnienia do SDU REJESTROWEGO


dokonuje ZARZD
WPIS obnienia do rejestru ma
do zgoszenia docza:
charakter KONSTYTUTYWNY
A. UCHWA o obnieniu KZ
B. dowody NALEYTEGO WEZWANIA WIERZYCIELI
C. OWIADCZENIE WSZYSTKICH CZONKW ZARZDU stwierdzajce, e wierzyciele,
ktrzy zgosili sprzeciw zostali zaspokojeni/zabezpieczeni
w przypadku obnienia KZ BEZ OBOWIZKU ZWROTU DOPAT dokonanych na KZ NIE S
WYMAGANE B i C
w przypadku umorzenia udziau przez zarzd w razie ziszczenia si okrelonego zdarzenia
ZAMIAST A docza si OWIADCZENIE WSZYSTKICH CZONKW ZARZDU o SPENIENIU
WSZYSTKICH WARUNKW obnienia KZ przewidzianych w ustawie/umowie/uchwale
[forma AKTU NOTARIALNEGO]
93

89. Jaki moe by skad zarzdu sp. z o.o. i komu moe przysugiwa
uprawnienie do jego powoania?
SKAD ZARZDU
moe si skada z JEDNEJ lub KILKU osb
mog by do niego powoane osoby SPORD WSPLNIKW lub SPOZA ich GRONA
CZONKIEM zarzdu moe by wycznie OSOBA FIZYCZNA majca PEN ZDOLNO

DO CZYNNOCI PRAWNYCH, z wyczeniem osb SKAZANYCH PRAWOMOCNYM WYROKIEM


za przestpstwa:
o

okrelone w rozdziaach XXXIII-XXXVII kodeksu karnego


Przestpstwa przeciwko ochronie informacji; Przestpstwa przeciwko wiarygodnoci
dokumentw; Przestpstwa przeciwko mieniu; Przestpstwa przeciwko obrotowi
gospodarczemu; Przestpstwa przeciwko obrotowi pienidzmi i papierami wartociowymi
okrelone w art. 587, 590 i 591 kodeksu spek handlowych

POWOANIE ZARZDU
CZONEK zarzdu jest POWOYWANY i ODWOYWANY w drodze UCHWAY WSPLNIKW
(chyba, e umowa spki przewiduje inny sposb, np. przez rad nadzorcz, poszczeglnych
wsplnikw, osoby trzecie)
niezalenie od powyszego, KADY czonek zarzdu moe W KADYM CZASIE zosta

ODWOANY UCHWA WSPLNIKW (umowa moe zawiera inne postanowienia, np.


ograniczy prawo odwoania czonka zarzdu do wanych powodw)
powoanie zarzdu (tj. sformowanie go w okrelonym skadzie osobowym) jest warunkiem
utworzenia sp. z o.o.
PIERWSZY zarzd moe by powoany (A) przy SPORZDZENIU UMOWY spki albo (B) w
PNIEJSZYM terminie, ale decyzja ta powinna by podjta przed zarejestrowaniem spki
powoanie moe nastpi w samej umowie albo w odrbnym dokumencie
(w praktyce najczciej akt powoania nastpuje przy podpisywaniu umowy i ujmowany z ni w jednym
akcie notarialnym, ale jako osobny dokument, eby kada zmiana zarzdu nie pocigaa za sob zmiany
umowy spki)

Powoanie do skadu zarzdu skutkuje powstaniem STOSUNKU ORGANIZACYJNEGO midzy


dan osob a spk, zwizanego z powierzeniem jej funkcji ORGANU SPKI. Z tego stosunku
wynika odpowiedzialno organizacyjnoprawna, ktrej przejawem jest moliwo odwoania z
funkcji.
Niezalenie od tego midzy powyszymi podmiotami moe powsta rwnie drugi stosunek,
ktrego rdem jest umowa (o prac, albo cywilno-prawna, np. kontrakt menaderski). Ma on
charakter wtrny wobec stosunku organizacyjnoprawnego.

94

90. Jakie zasady prowadzenia spraw sp. z o.o. przewiduje


ustawodawca?
[art. 204 1 k.s.h.] Prawo czonka zarzdu do prowadzenia spraw spki i jej reprezentowania dotyczy
wszystkich czynnoci sdowych i pozasdowych spki.
[art. 207 k.s.h.] W zakresie korzystania z przyznanych kompetencji wobec spki czonkowie zarzdu podlegaj
ograniczeniom ustanowionym w k.s.h., umowie spki a take (gdy umowa nie stanowi inaczej) w uchwaach
wsplnikw.
PROWADZENIE SPRAW SPKI dotyczy SFERY WEWNTRZNEJ i obejmuje wszelkie dziaania zwizane z
dziaalnoci spki, odnoszce si zarwno do sfery sdowej jak i pozasdowej, np.: podejmowanie decyzji o
inwestycjach czy zawarciu umw z kontrahentami czy wystpowanie na drog sdow przeciw nierzetelnym
kontrahentom.

PODMIOTY UPRAWNIONE
prowadzenie spraw NIE NALEY do WYCZNEJ kompetencji ZARZDU
jest przedmiotem USTAWOWEGO PODZIAU KOMPETENCJI midzy

(A) ZARZD i
(B) ZGROMADZENIE WSPLNIKW,
a na mocy UMOWY moe by rwnie przyznane
(C) RADZIE NADZORCZEJ czy KOMISJI REWIZYJNEJ
niemniej k.s.h. statuuje ZASAD DOMNIEMANIA KOMPETENCJI ZARZDU w zakresie
prowadzenia spraw (ergo tam, gdzie kwestie niezastrzeone dla innych organw kompetencja
zarzdu)

SPOSB prowadzenia spraw przez ZARZD


jeli zarzd JEDNOOSOBOWY osoba ta SAMODZIELNIE wykonuje uprawnienia
jeli zarzd WIELOOSOBOWY (a umowa nie stanowi inaczej) - KADY CZONEK ma PRAWO i
OBOWIZEK prowadzenia spraw spki, z zastrzeeniem nastpujcych zasad:
(A) sprawy NIEPRZEKRACZAJCE zakresu ZWYKYCH CZYNNOCI spki
Moe je prowadzi kady czonek SAMODZIELNIE, bez uprzedniej uchway zarzdu. Jeli
jednak przed zaatwieniem sprawy SPRZECIWI si temu choby 1 czonek >> wymagana
UCHWAA ZARZDU.
(B) sprawy PRZEKRACZAJCE zakres ZWYKYCH CZYNNOCI spki
Wymagana uprzednia UCHWAA ZARZDU.
PODEJMOWANIE UCHWA
moliwe, gdy wszyscy czonkowie zostali prawidowo zawiadomieni o posiedzeniu zarzdu
mog si odbywa w dowolnym miejscu

zapadaj BEZWZGLDN WIKSZOCI GOSW


WYJTEK : PROKURA (do ustanowienia wymagana JEDNOMYLNO, odwoa
moe KADY samodzielnie)
umowa moe przewidywa, e w wypadku rwnej liczby decyduje GOS PREZESA
zasady pracy zarzdu konkretyzuj czsto regulaminy zarzdu
95

91. Jak mog si ksztatowa kompetencje zarzdu sp. z o.o. w


zakresie jej reprezentacji?
REPREZENTOWANIE SPKI dotyczy sfery stosunkw ZEWNTRZNYCH spki i polega na
DOKONYWANIU CZYNNOCI PRAWNYCH na zewntrz w imieniu spki. Dotyczy to zarwno
czynnoci materialnoprawnych jak i proceduralnoprawnych.

PODMIOTY UPRAWNIONE
REPREZENTACJA SPKI jest zasadniczo WYCZN KOMPETENCJ ZARZDU
NIE MONA prawa reprezentowania spki OGRANICZY ze skutkiem prawnym WOBEC

OSB TRZECICH (wszelkie przewidziane w umowie ograniczenia maj znaczenie jedynie w stosunku
wewntrznym)
Chodzi oczywicie o ograniczenie przedmiotowe, czyli ograniczenie zakresu reprezentacji. Ograniczenia
podmiotowe wynikaj z wybranego modelu reprezentacji spki patrz niej.

tym bardziej nie mona czonka zarzdu POZBAWI prawa reprezentowania spki

WYJTKI od wycznej kompetencji zarzdu


a. w UMOWACH midzy SPK a CZONKIEM ZARZDU oraz w SPORACH midzy nim i
spk uprawnienie do reprezentowania spki ma (1) RADA NADZORCZA albo (2)
powoany uchwa ZW PENOMOCNIK

Umowa zawarta z naruszeniem tego przepisu jest bezwzgldnie niewana.

Nie dotyczy to sytuacji, gdy wszystkie udziay spki nale do jedynego wsplnika albo
jedynego wsplnika i spki oraz ten wsplnik jedynym czonkiem zarzdu >> wwczas
czynnoci wsplnik vs spka wymagaj kadorazowo formy aktu notarialnego.

b. jeeli SPKA nie wytoczy powdztwa o NAPRAWIENIE SZKODY w terminie 1 ROKU od


ujawnienia czynu, ktry wyrzdzi jej szkod, moe to zrobi KADY WSPLNIK
c. w sporze dotyczcym uchylenia / stwierdzenia niewanoci uchway ZW zarzd traci
legitymacj do reprezentowania pozwanej spki, jeli na mocy uchway wsplnikw
ustanowiono w tym celu PENOMOCNIKA

SPOSB REPREZENTACJI
jeli zarzd JEDNOOSBOWY osoba ta SAMODZIELNIE wykonuje uprawnienia
jeli zarzd WIELOOSOBOWY, zasady okrela UMOWA SPKI, a w braku takich postanowie:

w sferze reprezentacji CZYNNEJ (tj. skadanie owiadcze woli) zasad reprezentacja CZNA:
do skadania owiadcze woli w imieniu spki wymagane WSPDZIAANIE (1) dwch
czonkw zarzdu albo (2) czonka zarzdu z prokurentem.

w sferze reprezentacji BIERNEJ (tj. przyjmowanie owiadcze woli):


owiadczenia mog by dokonywane wobec 1 czonka zarzdu albo prokurenta.

nie wycza to ustanowienia prokury jednoosobowej lub cznej i nie ogranicza praw prokurentw
wynikajcych z przepisw o prokurze

czynno prawna dokonana z naruszeniem zasad wykonywania prawa reprezentowania spki


powinna zosta uznana za nieby

96

k.s.h. przewiduje sytuacje, w ktrych zarzd na dokonanie czynnoci prawnej obowizany jest
uzyska stosown ZGOD odpowiedniego organu. 3 TYPY SYTUACJI:

(1) USTAWA wymaga uchway wsplnikw (w przypadku S.A. walnego) lub rady nadzorczej
Zgoda moe by wyraona przed dokonaniem czynnoci albo po, ale max 2 miesice.
Czynno dokonana bez wymaganej zgody jest NIEWANA.
Przykady:
zbycie i wydzierawienie przedsibiorstwa albo jego zorganizowanej czci oraz
ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego [art. 228 pkt 3 k.s.h]
nabycie i zbycie nieruchomoci, uytkowania wieczystego lub udziau w nieruchomoci,
jeeli umowa spki nie stanowi inaczej [art. 228 pkt 4 k.s.h]
zawarcie midzy spk dominujc a spk zalen umowy przewidujcej zarzdzanie
spk zalen lub przekazywanie zysku przez tak spk [art. 228 pkt 6 k.s.h.]

(2) UMOWA SPKI wymaga uchway wsplnikw lub rady nadzorczej


Czynno dokonana bez wymaganej zgody jest WANA, ale moe by PODSTAW
ODPOWIEDZIALNOCI wobec spki z tytuu naruszenia umowy.

(3) odrbna kategoria: czynnoci polegajce na rozporzdzeniu prawem / zacigniciu


zobowizania do wiadczenia o WARTOCI DWUKROTNIE PRZEWYSZAJCEJ wysoko
KAPITAU ZAKADOWEGO
Do ich dokonania, jeeli umowa spki nie stanowi inaczej, wymagana jest UCHWAA
WSPLNIKW. Brak takiej zgody nie skutkuje jednak niewanoci czynnoci.

INNE USTAWOWE OGRANICZENIA WOBEC CZONKW ZARZDU


w przypadku SPRZECZNOCI INTERESW SPKI z interesami:
CZONKA ZARZDU
jego WSPMAONKA
KREWNYCH i POWINOWATYCH do II stopnia oraz
osb, z ktrymi jest POWIZANY OSOBICIE,
czonek zarzdu powinien POWSTRZYMA si od udziau w ROZSTRZYGANIU takich spraw i
moe zada zaznaczenia tego w protokole
ZAKAZ KONKURENCJI
Czonek zarzdu NIE MOE BEZ ZGODY SPKI (zakaz ten nie ma wic charakteru absolutnego):
zajmowa si INTERESAMI KONKURENCYJNYMI ani te
uczestniczy w SPCE KONKURENCYJNEJ jako wsplnik spki cywilnej, spki osobowej
albo czonek zarzdu spki kapitaowej
uczestniczy w innej KONKURENCYNEJ OSOBIE PRAWNEJ jako czonek organu
zakaz obejmuje rwnie udzia w konkurencyjnej spce kapitaowej w przypadku posiadania przez
czonka zarzdu co najmniej 10% udziaw / akcji tej spki albo prawa do powoywania co najmniej
1 czonka zarzdu

Wymaganej ZGODY udziela ORGAN UPRAWNIONY DO POWOANIA ZARZDU, chyba e


umowa stanowi inaczej.

97

92. Jakie s rnice midzy kadencj a mandatem czonka zarzdu


sp. z o.o.?
KADENCJA : CZAS, na jaki osoba zostaa powoana do PENIENIA FUNKCJI W ZARZDZIE.
MANDAT : UPRAWNIENIE do SPRAWOWANIA funkcji PIASTUNA ORGANU SPKI.
Zawsze gdy danej osobie przysuguje mandat, moe by ona uwaana za czonka zarzdu i
dokonywa za spk wszystkich czynnoci, do ktrych czonek jest uprawniony.
Mandat WYGASA :
a. co do zasady:
z dniem ODBYCIA ZGROMADZENIA WSPLNIKW zatwierdzajcego SPRAWOZDANIE
FINANSOWE za PIERWSZY PENY ROK OBROTOWY penienia funkcji czonka zarzdu
[art. 202 1 k.s.h.]
b. w przypadku powoania czonka zarzdu na okres duszy ni rok:
z dniem ODBYCIA ZGROMADZENIA WSPLNIKW zatwierdzajcego SPRAWOZDANIE
FINANSOWE za OSTATNI PENY ROK OBROTOWY penienia funkcji czonka zarzdu
(chyba e umowa spki stanowi inaczej) [art. 202 2 k.s.h.]
c. w przypadku wsplnej kadencji zarzdu i powoania czonka zarzdu przed upywem
danej kadencji zarzdu:
RWNOCZENIE z wyganiciem mandatw POZOSTAYCH CZONKW ZARZDU
(chyba e umowa spki stanowi inaczej) [art. 202 3 k.s.h.]
d. wskutek MIERCI czonka zarzdu
e. wskutek REZYGNACJI czonka zarzdu
(stosuje si odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmujcego zlecenie)

f.

wskutek ODWOANIA ze skadu zarzdu

ZAKOCZENIE KADENCJI
WYGANICIE MANDATU

WYGANICIE MANDATU
ZAKOCZENIE KADENCJI

(chocia kadencja i mandat mog si ze sob pokrywa, to przewanie tak nie jest)
KADENCJA dusza ni sprawowanie mandatu np. w wypadku:
mierci czonka zarzdu
rezygnacji czonka zarzdu
odwoania czonka zarzdu
(Kadencja trwa nadal, ale osoba nie ma ju uprawnie.)
SPRAWOWANIE MANDATU dusze ni okres kadencji np. w wypadku:
art. 202 1 k.s.h.
art. 202 2 k.s.h.
(Bez wzgldu na okres kadencji, na ktry powoano czonka, jego mandat trwa a do
zatwierdzenia sprawozdania finansowego przez zgromadzenie wsplnikw, a to moe odby si
po zakoczeniu kadencji).

98

93. W jakich sytuacjach czonkowie zarzdu sp. z o.o. mog ponosi


osobist odpowiedzialno wobec wierzycieli spki?
K.s.h. przewiduje 2 SYTUACJE , w ktrych czonkowie zarzdu mog ponosi osobist
odpowiedzialno za zobowizania spki:

(1) NIEPRAWIDOWOCI PRZY REJESTROWANIU spki / podwyszenia kapitau


zakadowego [art. 291 k.s.h.]
Jeeli czonkowie zarzdu UMYLNIE lub przez NIEDBALSTWO podali FASZYWE DANE:

w owiadczeniu, e WKADY na pokrycie kapitau zakadowego zostay przez wszystkich W CAOCI


WNIESIONE lub

w owiadczeniu, e WKADY na PODWYSZONY kapita zakadowy zostay W CAOCI WNIESIONE

odpowiadaj wobec wierzycieli spki SOLIDARNIE ZE SPK przez 3 LATA od dnia


zarejestrowania spki / podwyszenia KZ.

(2) ZANIEDBANIE w zwizku ze zgoszeniem wniosku o UPADO SPKI [art. 299 k.s.h.]
Czonkowie zarzdu odpowiadaj SOLIDARNIE za zobowizania spki, jeeli EGZEKCUJA
PRZECIWKO SPCE OKAZAA SI BEZSKUTECZNA.

ZWOLNI z tej odpowiedzialnoci mog si przez wykazanie, e:


we WACIWYM CZASIE zoono wniosek o OGOSZENIE UPADOCI / wszczto postpowanie
UKADOWE

niezgoszenie wniosku / niewszczcie postpowania nastpio BEZ ICH WINY


POMIMO niezgoszenia wniosku / niewszczcia postpowania WIERZYCIEL NIE PONIS SZKODY

94. Na czym polega indywidualne prawo kontroli przysugujce


wsplnikowi w sp. z o.o. i w jakich sytuacjach moe by ono
ograniczone lub wyczone?
[art. 212 k.s.h.] PRAWO KONTROLI suy KADEMU WSPLNIKOWI.
W tym celu wsplnik / wsplnik razem z upowanion przez siebie osob moe W KADYM CZASIE:
przeglda ksigi i dokumenty spki
sporzdza bilans dla swego uytku
da wyjanie od zarzdu.
prawo to moe by WYCZONE albo ORGANICZONE w przypadku ustanowienia RADY
NADZORCZEJ lub KOMISJI REWIZYJNEJ >> musi by WYRANIE okrelone W UMOWIE
ZARZD moe ODMWI wyjanie / udostpnienia wgldu w dokumenty i ksigi jeeli
zachodzi UZASADNIONA OBAWA, e wsplnik wykorzysta je w celach SPRZECZNYCH Z
INTERESEM SPKI i tym samym wyrzdzi spce ZNACZN SZKOD.

jeli mu odmwiono, moe da rozstrzygnicia sprawy UCHWA WSPLNIKW (maj na jej


podjcie 1 miesic)
jeli uchwaa wsplnikw odmowna albo niepodjta w terminie, wsplnik ma 7 dni na zoenie
do SDU REJESTROWEGO wniosku o ZOBOWIZANIE ZARZDU do udzielenia wyjanie /
udostpnienia papierologii do wgldu

99

95. Jaki moe by skad rady nadzorczej sp. z o.o. o jakie jej
przysuguj kompetencje?
W zwizku z faktem, e (odmiennie ni w S.A.) kontrol nad dziaalnoci spki sprawuj sami wsplnicy,
organ nadzorczy w sp. z o.o. ma (co do zasady) charakter fakultatywny.

[art. 213 1 k.s.h.] Umowa spki moe ustanowi (A) RAD NADZORCZ, (B) KOMISJ REWIZYJN
albo OBA TE ORGANY.
powoanie RN/KREW(tj. sformowanie ich w okrelonym skadzie osobowym) jest, jeli wymaga tego
ustawa albo umowa spki, warunkiem utworzenia sp. z o.o.
PIERWSZA RN/KREW moe by powoana (A) przy SPORZDZENIU UMOWY spki albo (B) w
PNIEJSZYM terminie, ale decyzja ta powinna by podjta przed zarejestrowaniem spki
powoanie moe nastpi w samej umowie albo w odrbnym dokumencie
(w praktyce najczciej akt powoania nastpuje przy podpisywaniu umowy i ujmowany z ni w jednym
akcie notarialnym, ale jako osobny dokument, eby kada zmiana RN/KREW nie pocigaa za sob zmiany
umowy spki)

ustanowienie co do zasady fakultatywne

OBLIGATORYJNE (albo RN albo KREW) gdy


KAPITA ZAKADOWY > 500.000 PLN
oraz
LICZBA WSPLNIKW > 25

A. RADA NADZORCZA
SKAD : MINIMUM 3 CZONKW
powoywani i odwoywani UCHWA WSPLNIKW (chyba e umowa stanowi inaczej)
KADENCJA : 1 ROK (chyba e umowa stanowi inaczej).
Mog by te odwoani W KADYM CZASIE na mocy UCHWAY WSPLNIKW.

MANDAT czonka RN wygasa na takich samych zasadach jak mandat czonka zarzdu.

CZONKIEM RN moe by wycznie OSOBA FIZYCZNA majca PEN ZDOLNO DO

CZYNNOCI PRAWNYCH, z wyczeniem osb SKAZANYCH PRAWOMOCNYM WYROKIEM za


przestpstwa:

okrelone w rozdziaach XXXIII-XXXVII kodeksu karnego


Przestpstwa przeciwko ochronie informacji; Przestpstwa przeciwko wiarygodnoci dokumentw;
Przestpstwa przeciwko mieniu; Przestpstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu; Przestpstwa
przeciwko obrotowi pienidzmi i papierami wartociowymi
okrelone w art. 587, 590 i 591 kodeksu spek handlowych

CZONKAMI RN NIE MOG BY:

czonkowie zarzdu (rwnie spki / spdzielni zalenej)


prokurent
ten zakaz kumulacji funkcji
likwidator (rwnie spki / spdzielni zalenej)
nadzorczych
i administracyjnych jest
kierownik oddziau / zakadu
BEZWZGLDNIE OBOWIZUJCY i
gwny ksigowy zatrudniony w spce
radca prawny zatrudniony w spce
nie mona go uchyli umow stron
adwokat zatrudniony w spce
inne osoby podlegajce bezporednio czonkowi zarzdu / likwidatorowi
100

KOMPETENCJE RADY NADZORCZEJ

Podstawow funkcj rady nadzorczej jest SPRAWOWANIE STAEGO NADZORU NAD


DZIAALNOCI SPKI we wszystkich jej dziedzinach , w szczeglnoci naley do niej:
a. ocena SPRAWOZDANIA zarzdu z DZIAALNOCI SPKI oraz SPRAWOZDANIA
FINANSOWEGO za ubiegy rok obrotowy w zakresie ich zgodnoci zarwno z ksigami
i dokumentami jak i ze stanem faktycznym
b. ocena WNIOSKW ZARZDU dotyczcych PODZIAU ZYSKU albo POKRYCIA STRATY
c. skadanie ZGROMADZENIU WSPLNIKW corocznego pisemnego SPRAWOZDANIA z
wynikw tej oceny

W tym celu RN jest uprawniona do:

badania wszystkich dokumentw spki


dania od zarzdu i pracownikw sprawozda i wyjanie
dokonywania rewizji stanu majtku spki

umowa spki moe rozszerzy uprawnienia RN, w szczeglnoci uzaleni dokonywanie


pewnych kategorii czynnoci prawnych przez zarzd od zgody RN albo upowani j do
zawieszania z wanych powodw czonkw zarzdu

Rada nadzorcza NIE MA PRAWA wydawa ZARZDOWI WICYCH POLECE


dotyczcych prowadzenia spraw spki.
[art. 219 2 k.s.h. Przepis bezwzgldnie obowizujcy]

SPOSB SPRAWOWANIA OBOWIZKW

jeli dziaaj kolegialnie, wwczas podejmuj UCHWAY


podejmowanie uchwa NA POSIEDZENIU
o
o

wane, jeli obecna min. poowa czonkw (umowa moe zastrzega surowsze kworum), a
wszyscy czonkowie zostali zaproszeni
mona gosowa osobicie, albo przekazujc swj gos na pimie za porednictwem innego
czonka
(za porednictwem nie mona gosowa w sprawach wprowadzonych do porzdku obrad
dopiero na posiedzeniu oraz wyborw przewodniczcego i wiceprzewodniczcego RN,
powoania czonka zarzdu oraz odwoania / zawieszania w obowizkach wymienionych
osb)
z przebiegu posiedzenia sporzdza si protok

podejmowanie uchwa POZA POSIEDZENIEM


o
o

w formie gosowania pisemnego (tzw. kurenda)


w formie gosowania przy wykorzystaniu rodkw porozumiewania si na odlego

o
o

dopuszczalne jedynie gdy umowa spki tak stanowi


uchwaa wana gdy wszyscy czonkowie powiadomieni o treci projektu uchway

zgromadzenie wsplnikw moe uchwali regulamin rady nadzorczej i sprecyzowa tym samym
zasady dziaania tego organu

brak regulacji dot. miejsca odbywania si posiedze ergo dowolne miejsce, tepoza granicami RP

k.s.h. nie reguluje kwestii wymaganej wikszoci gosw dla podejmowania uchwa >>
powinno by uregulowane w umowie albo regulaminie RN (w braku uregulowa naley przyj,
zgodnie z wykadni systemow, e bezwzgldna wikszo)

101

B. KOMISJA REWIZYJNA
wszystkie zasady dot. powoania, skadu, funkcjonowania itp. identycznie jak w przypadku RN
RNI je CHARAKTER KOMPETENCJI.
Do obowizkw KREW naley:
a.

ocena SPRAWOZDANIA zarzdu z DZIAALNOCI SPKI oraz SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO


za ubiegy rok obrotowy w zakresie ich zgodnoci zarwno z ksigami i dokumentami jak i ze
stanem faktycznym
b. ocena WNIOSKW ZARZDU dotyczcych PODZIAU ZYSKU albo POKRYCIA STRATY
c. skadanie ZGROMADZENIU WSPLNIKW corocznego pisemnego SPRAWOZDANIA z wynikw
tej oceny
w trybie i zakresie okrelonym dla wykonywania tych obowizkw przez rad nadzorcz.

W odrnieniu od RN funkcje KREW maj CHARAKTER DORANY, ograniczony do CILE


OKRELONYCH OBOWIZKW.

W spce niemajcej rady nadzorczej UMOWA SPKI moe ROZSZERZY OBOWIZKI KREW,
w tym take powierzy jej STAY NADZR nad dziaalnoci spki.

BIEGLI REWIDENCI
Poza kontrol sprawowan przez wsplnikw i organy nadzoru spka moe dodatkowo podlega kontroli
ZEWNTRZNEJ sprawowanej przez BIEGYCH REWIDENTW.
[art. 223 k.s.h.] Sd rejestrowy na danie wsplnika/wsplnikw reprezentujcych co najmniej 1/10
kapitau zakadowego moe (po wezwaniu zarzdu do zoenia owiadczenia) wyznaczy PODMIOT
UPRAWNIONY DO BADANIA SPRAWOZDA FINANSOWYCH w celu zbadania RACHUNKOWOCI oraz
DZIAALNOCI spki.
Czonkowie organw s zobowizani:
udziela biegemu danych wyjanie
zezwoli mu na przegldanie ksig i dokumentw spki
zezwoli na badanie stanu kasy
zezwoli na dokonanie inwentaryzacji skadnikw aktyww i pasyww spki
udziela mu w tym celu niezbdnej pomocy
Z przeprowadzonej kontroli biegy skadana sdowi rejestrowemu SPRAWOZDANIE, a ten przesya jego
odpis:
dajcemu zbadania wsplnikowi
zarzdowi
RN / KREW
Sprawozdanie winno by w caoci odczytane na najbliszym zgromadzeniu wsplnikw.

96. Jakie mog by rodzaje zgromadze wsplnikw sp. z o.o. i


komu przysuguj kompetencje do ich zwoania?
ZGROMADZENIE WSPLNIKW jest zasadniczym organem, w ramach ktrego wsplnicy mog
wyraa swoj wol, a jego gwnym zadaniem jest PODEJMOWANIE UCHWA w sprawach
przewidzianych w k.s.h lub umowie spki.

Zgromadzenie wsplnikw moe by (A) ZWYCZAJNE lub (B) NADZWYCZAJNE.

102

(A) ZWYCZAJNE zgromadzenie wsplnikw


powinno odby si W TERMINIE 6 MIESICY po upywie kadego ROKU OBROTOWEGO
PRZEDMIOTEM powinno by:
rozpatrzenie i zatwierdzenie SPRAWOZDANIA zarzdu z DZIAALNOCI SPKI
rozpatrzenie i zatwierdzenie SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO za ubiegy rok obrotowy
powzicie uchway o PODZIALE ZYSKU albo POKRYCIU STRATY (jeli sprawy te nie zostay
wyczone spod kompetencji ZW)

udzielnie CZONKOM ORGANW spki ABSOLUTORIUM z wykonania przez nich obowizkw


kto moe ZWOA ?

1. ZARZD (zasada)
2. RADA NADZORCZA / KOMISJA REWIZYJNA, jeeli ZARZD NIE ZWOA W TERMINIE
(okrelonym w k.s.h. albo umowie spki)

(B) NADZWYCZAJNE zgromadzenie wsplnikw


w przypadkach przewidzianych w ustawie lub umowie spki, a take gdy ORGANY / OSOBY
UPRAWNIONE do jego ZWOANIA uznaj to za WSKAZANE
kto moe ZWOA?

1. ZARZD (zasada)
2. RADA NADZORCZA / KOMISJA REWIZYJNA, jeeli uzna to za wskazane, a zarzd nie zwoa
w terminie 2 TYGODNI od dorczenia mu takiego dania (umowa spki moe przyzna
takie prawo rwnie innym osobom)

DA ZWOANIA mog WSPLNICY reprezentujcy MIN. 1/10 KAPITAU ZAKADOWEGO

umowa spki moe przyzna to uprawnienie rwnie wsplnikom reprezentujcym mniejszy


odsetek

danie naley przedstawi zarzdowi min. na 1 MIESIC przed proponowanym terminem


zgromadzenia

jeli zarzd NIE ZWOA zgromadzenia w terminie 2 TYGODNI od przedstawienia mu dania,


do ZWOANIA zgromadzenia (po wezwaniu zarzdu do zoenia owiadczenia) SD
REJESTROWY moe upowani wystpujcych z daniem WSPLNIKW

PROCEDURA ZWOYWANIA
ZW zwouje si za pomoc:

LISTU POLECONEGO
PRZESYKI nadanej POCZT KURIERSK
POCZTY ELEKTRONICZNEJ, jeli wczeniej wsplnik wyrazi na to pisemn zgod, podajc
adres, na ktry zawiadomienie ma by wysane

zawiadomienia musz by WYSANE min. 2 TYGODNIE przed terminem zgromadzenia


103

TRE zaproszenia:

DZIE, GODZINA i MIEJSCE zgromadzenia


SZCZEGOWY PORZDEK OBRAD (zasadniczo ma charakter wicy)
w przypadku planowanej zmiany umowy spki w zawiadomieniu naley rwnie wskaza
istotne elementy treci proponowanych zmian
jeli zwoywane przez wsplnikw na podstawie upowanienia sdu, naley w zawiadomieniu
powoa si na to upowanienie

ZW

moe odby si nawet BEZ FORMALNEGO ZWOANIA, jeeli (A) CAY KAPITA
ZAKADOWY jest REPREZENTOWANY i (B) NIKT Z OBECNYCH NIE ZGOSI SPRZECIWU co do
odbycia si zgromadzenia / co do wniesienia poszczeglnych spraw do porzdku obrad

!!!!! W SPCE JEDNOOSOBOWEJ wszystkie uprawnienia przysugujce ZW


wykonuje JEDYNY WSPLNIK. !!!!

97. Jakie s zasady podejmowania uchwa na zgromadzeniu


wsplnikw sp. z o.o.?
Przykadowy katalog spraw wymagajcych uchway ZW [art. 228 k.s.h.]:
1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarzdu z dziaalnoci spki, sprawozdania finansowego za ubiegy rok
obrotowy oraz udzielenie absolutorium czonkom organw spki z wykonania przez nich obowizkw,
2) postanowienie dotyczce roszcze o naprawienie szkody wyrzdzonej przy zawizaniu spki lub sprawowaniu zarzdu
albo nadzoru,
3) zbycie i wydzierawienie przedsibiorstwa lub jego zorganizowanej czci oraz ustanowienie na nich ograniczonego
prawa rzeczowego,
4) nabycie i zbycie nieruchomoci, uytkowania wieczystego lub udziau w nieruchomoci, jeeli umowa spki nie stanowi
inaczej,
5) zwrot dopat,
6) zawarcie umowy, o ktrej mowa w art. 7 k.s.h.

co do zasady podejmowa uchway mona WYCZNIE w sprawach OBJTYCH

PORZDKIEM OBRAD, udostpnionym wsplnikom w zawiadomieniu

nie dotyczy to sytuacji, gdy (a) CAY KAPITA ZAKADOWY jest REPREZENTOWANY
i (b) nikt z obecnych NIE ZGOSI SPRZECIWU co do podjcia uchway

ponadto zawsze (mimo nieumieszczenia w porzdku obrad) mog by podejmowane


uchway w sprawach (a) zwoania nadzwyczajnego ZW oraz (b) wnioskw o charakterze
porzdkowych

wpyw na porzdek obrad maj te sami wsplnicy: ci, ktrzy reprezentuj min. 1/10
kapitau zakadowego (umowa moe uprawni mniejszy odsetek) mog da
umieszczenia okrelonych spraw w porzdku obrad najbliszego ZW

NIE MA wymaganego KWORUM >> ZW jest WANE bez wzgldu na liczb reprezentowanych
udziaw (chyba, e umowa stanowi inaczej)
SIA GOSU wsplnikw:
1. dla udziaw o RWNEJ wartoci nominalnej : 1 UDZIA = 1 GOS, chyba, e umowa
stanowi inaczej (mog by udziay uprzywilejowane, ale max 1 udzia = 3 gosy)
2. dla udziaw o NIERWNEJ wartoci nominalnej : 10 PLN = 1 GOS, chyba, e umowa
stanowi inaczej
104

UCZESTNICTWO w zgromadzeniu:
OSOBICIE
przez PENOMOCNIKA (jeeli ustawa/ umowa spki nie zawiera ogranicze)
Penomocnictwo powinno by udzielone na pimie pod rygorem niewanoci i doczone
do ksigi protokow.
Penomocnikiem NIE MOE by: (A) CZONEK ZARZDU ani (B) PRACOWNIK SPKI

Wsplnik nie moe (ani osobicie, ani przez penomocnika, ani jako penomocnik) gosowa
przy powziciu uchwa dot. JEGO ODPOWIEDZIALNOCI WOBEC SPKI z jakiegokolwiek
tytuu (w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia go ze zobowizania wobec spki oraz
sporu midzy nim a spk)
zasad JAWNO gosowania
TAJNE gosowanie zarzdza si:
przy wyborach / wnioskach nad odwoaniem / pocigniciem do odpowiedzialnoci
czonkw organw spki i likwidatorw
w sprawach osobowych
na danie chociaby 1 ze wsplnikw obecnych lub reprezentowanych

uchway zapadaj BEWZGLDN WIKSZOCI GOSW (tj. wicej ni poowa gosw


oddanych). Umowa spki albo ustawa mog zastrzec odmienny wymg.
odstpstwa od bezwzgldnej wikszoci w k.s.h. (umowa moe zastrzec surowsze progi)

1) ZMIANA UMOWY SPKI


2) ROZWIZANIE SPKI
3) ZBYCIE PRZEDSIBIORSTWA / jego zorganizowanej czci
4) ISTOTNA ZMIANA PRZEDMIOTU DZIAALNOCI spki

wikszo 2/3
wikszo 3/4

w przypadku, gdy bilans wykae STRAT przewyszajc SUM kapitaw: zapasowego i


rezerwowych oraz POOW kapitau zakadowego (w tej sytuacji zarzd niezwocznie
zwouje zgromadzenie celem powzicia uchway co do dalszego istnienia spki), do
powzicia uchway O ROZWIZANIU SPKI wystarczy BEZWZGLDNA WIKSZO.
KADA uchwaa dot. zmiany umowy spki, ktra ZWIKSZA WIADCZENIA / USZCZUPLA
PRAWA (udziaowe bd przyznane osobicie) wsplnikw, wymaga ZGODY WSZYSTKICH
WSPLNIKW, ktrych dotyczy

GOSOWANIE BEZ ODBYCIA ZGROMADZENIA GOSOWANIE PISEMNE


Gosowanie pisemne jest drugim, obok gosowania na zgromadzeniu, sposobem podejmowania
uchwa przez wsplnikw.
MOLIWE w 2 PRZYPADKACH, gdy WSZYSCY WSPLNICY wyra NA PIMIE ZGOD:
A. na POSTANOWIENIE, ktre ma by powzite
[JEDNOMYLNO warunkiem zapadnicia uchway]
albo
105

B. na GOSOWANIE PISEMNE
[JEDNOMYLNO warunkiem dopuszczalnoci gosowania pisemnego, sama uchwaa
zapada WIKSZOCI gosw wymagan dla danego rodzaju uchway]
OGRANICZENIA moliwoci gosowania pisemnego w k.s.h.:
1. niekiedy wyranie przewiduje WYMG ZWOANIA ZW [art. 233 1 k.s.h.]
2. czasem WPROST WYCZA moliwo gosowania pisemnego [art. 231 4 k.s.h]
3. czasem wymaga ZAPROTOKOOWANIA PRZEZ NOTARIUSZA uchwa dla ich wanoci i tym
samym wymusza odbycie ZW.

98. Komu przysuguje prawo zaskarania uchwa wsplnikw sp. z


o.o. i jakie s tu zasady szczeglne?
Zaskarenie uchway wsplnikw moe przyj 2 POSTACI POWDZTWA PRZECIWKO SPCE:

A. o UCHYLENIE uchway
B. o STWIERDZENIE NIEWANOCI uchway
UCHYLENIE

STWIERDZENIE NIEWANOCI

UCHWAA
1) SPRZECZNA z UMOW SPKI

PRZESANKI

albo DOBRYMI OBYCZAJAMI


oraz

UCHWAA
SPRZECZNA Z USTAW

2) GODZI W INTERESY SPKI albo MA


NA CELU POKRZYWDZENIE WSPLNIKA

1. ZARZD
2. RADA NADZORCZA
3. KOMISJA REWIZYJNA
LEGITYMACJA
do wytoczenia
powdztwa

TERMIN do
wytoczenia
powdztwa

oraz KADY CZONEK organw 1-3, z wyczeniem czonkw odwoanych


4. WSPLNIK:
a. ktry gosowa przeciw i da zaprotokoowania sprzeciwu
b. bezzasadnie niedopuszczony do udziau w ZW
c. ktry by nieobecny na ZW, gdy wadliwie zwoano ZW albo podjto uchwa
nieobjt porzdkiem obrad
d. ktry w przypadku gosowania pisemnego zosta pominity, nie zgodzi si na
pisemne albo gosowa przeciw i w terminie 2 tygodni od powzicia
wiadomoci o uchwale da zaprotokoowania sprzeciwu

1 MIESIC

6 MIESICY

od otrzymania wiadomoci o uchwale

od otrzymania wiadomoci o uchwale

ale

ale

MAX 6 MIESICY

MAX 3 LATA

od jej powzicia

od jej powzicia

PRAWOMOCNY WYROK uchylajcy uchwa / stwierdzajcy jej niewano MA MOC


OBOWIZUJC w stosunkach SPKA WSPLNICY i SPKA ORGANY SPKI.

jeli wano czynnoci prawnej spki zalena od uchway wsplnikw, uchylenie takiej uchway
nie ma skutku wobec osb trzecich dziaajcych w dobrej wierze
106

99. Jakie mog by przyczyny rozwizania sp. z o.o. okrelone w


stosownych przepisach ksh?
Rozwizanie sp. z o.o. oznacza USTANIE JEJ BYTU PRAWNEGO. Nastpuje z chwil WYKRELENIA Z
REJESTRU po przeprowadzeniu LIKWIDACJI.
Zgodnie z art. 270 ksh rozwizanie POWODUJ:

1. przyczyny PRZEWIDZIANE W UMOWIE SPKI


2. UCHWAA WSPLNIKW o ROZWIZANIU spki albo o PRZENIESIENIU SIEDZIBY ZA GRANIC
(stwierdzona PROTOKOEM sporzdzonym przez NOTARIUSZA)

3. OGOSZENIE UPADOCI SPKI


4. INNE PRZYCZYNY PRZEWIDZIANE PRAWEM
A te inne przyczyny to:

[art. 21 k.s.h.]
Rozwizanie spki wpisanej do rejestru przez SD REJESTROWY:
5. NIEZAWARCIE UMOWY SPKI
6. SPRZECZNO Z PRAWEM zawartego w umowie PRZEDMIOTU DZIAALNOCI spki
7. BRAK w umowie postanowie dotyczcych FIRMY / PRZEDMIOTU DZIAALNOCI / KAPITAU
ZAKADOWEGO / WKADW
8. BRAK ZDOLNOCI DO CZYNNOCI PRAWNYCH WSZYSTKICH osb ZAWIERAJCYCH UMOW
SPKI w chwili dokonania tej czynnoci

fakultatywne (sd moe orzec), gdy braki usuwalne (wyznacza termin do ich usunicia, a jeli nie
usun we wskazanym terminie, po wezwaniu zarzdu do zoenia owiadczenia moe rozwiza)
obligatoryjne (sd orzeka), gdy braki nieusuwalne

NIE MONA rozwiza spki z tych powodw, jeeli od jej wpisu do rejestru UPYNO 5 LAT
(charakter SANUJCY wpisu)
[art. 169 k.s.h.]

9. jeeli zawizanie spki NIE ZOSTAO ZGOSZONE do sdu rejestrowego w terminie 6 miesicy od
zawarcia umowy albo POSTANOWIENIE sdu ODMAWIAJCE rejestracji stao si PRAWOMOCNE,
UMOWA SPKI ULEGA ROZWIZANIU

[art. 271 k.s.h.]

10.

SD moe WYROKIEM orzec o rozwizaniu spki:


A. na danie wsplnika / czonka organu, gdy OSIGNICIE CELU spki stao si NIEMOLIWE
albo zaszy inne wane przyczyny wywoane STOSUNKIEM SPKI
B. na danie oznaczonego w odrbnej ustawie ORGANU PASTWOWEGO, gdy dziaalno spki
naruszajca prawo ZAGRAA INTERESOWI PUBLICZNEMU

100. Jaka jest procedura likwidacji sp. z o.o.?


tiruriru
[art. 29 ust. 2 ustawy o KRS]

11.

Kurator moe wystpi do sdu rejestrowego o rozwizanie osoby prawnej oraz ustanowienie
likwidatora z powodu braku jej wadz lub z innej wanej przyczyny, jeli czynnoci, o ktrych mowa w ust.
1, nie doprowadz do rozwizania osoby prawnej i wszczcia likwidacji.

107

100. Jaka jest procedura likwidacji sp. z o.o.?


Celem postpowania likwidacyjnego jest przede wszystkim zaspokojenie lub zabezpieczenie
interesw wierzycieli, ktrzy mog poszukiwa zaspokojenia swych roszcze wycznie z majtku
spki, a nie dodatkowo wsplnikw. W zwizku z powyszym

POSTPOWANIE LIKWIDACYJNE w przypadku sp. z o.o. jest OBLIGATORYJNE.


rozpoczyna si z chwil OTWARCIA LIKWIDACJI
(otwarcie nastpuje z dniem (a) uprawomocnienia si orzeczenia o rozwizaniu spki przez sd, (b)
powzicia przez wsplnikw uchway o rozwizaniu spki lub (c) zaistnienia innej przyczyny jej
rozwizania)

koczy si z chwil WYKRELENIA SPKI Z REJESTRU


w trakcie postpowania likwidacyjnego spka zachowuje OSOBOWO PRAWN
podlega dotychczasowym regulacjom, z pewnymi zmianami wynikajcymi z przepisw o
likwidacji / celu likwidacji; w szczeglnoci:
nie mona, nawet czciowo wypaca zyskw ani dokonywa podziau majtku spki
przed spaceniem wszystkich zobowiza
dopaty mog by uchwalane tylko za zgod wszystkich wsplnikw
likwidacj prowadzi si POD FIRM SPKI z dodatkowym oznaczeniem W LIKWIDACJI
OTWARCIE LIKWIDACJI = WYGANICIE PROKURY
nie mona jej take ustanowi w okresie likwidacji

LIKWIDATORZY

LIKWIDATORAMI s CZONKOWIE ZARZDU,


chyba e umowa spki / uchwaa wsplnikw stanowi inaczej
gdy o rozwizaniu orzeka SD, moe on jednoczenie USTANOWI LIKWIDATORW

ODWOA likwidatorw mona UCHWA WSPLNIKW


(chyba e umowa spki stanowi inaczej)

likwidatorw ustanowionych przez sd ODWOA moe tylko SD

do likwidatorw stosuje si przepisy dot. czonkw zarzdu, z zastrzeeniem rygorw


wynikajcych z istoty i celu likwidacji

w granicach czynnoci likwidacyjnych likwidatorzy maj prawo PROWADZENIA SPRAW i


REPREZENTOWANIA spki

OGRANICZENIA tych kompetencji nie maj skutku prawnego wobec OSB TRZECICH

w stosunkach WEWNTRZNYCH likwidatorzy zobowizani stosowa si do UCHWA


WSPLNIKW

likwidatorzy ustanowieni przez SD obowizani s stosowa si do JEDNOMYLNYCH UCHWA


podjtych przez WSPLNIKW oraz OSOBY, ktre SPOWODOWAY ich USTANOWIENIE

108

PRZEBIEG POSTPOWANIA OBOWIZKI LIKWIDATORW


likwidatorzy

ZGASZAJ DO SDU REJESTROWEGO fakt OTWARCIA LIKWIDACJI wraz z

nazwiskami i imionami likwidatorw oraz ich adresami, a take sposobem reprezentowania spki przez
likwidatorw (nawet, gdyby nie nastpia adna zmiana w dotychczasowym sposobie reprezentacji),
doczajc podpisy likwidatorw (zoone wobec sdu lub powiadczone notarialnie)

w razie uchylenia likwidacji rwnie maj obowizek zgosi to do sdu

likwidatorzy sporzdzaj BILANS OTWARCIA LIKWIDACJI, ktry powinien by przedstawiony


do zatwierdzenia ZGROMADZENIU WSPLNIKW
po upywie kadego roku obrotowego obowizani s przedstawi ZW sprawozdanie ze
swojej dziaalnoci + sprawozdanie finansowe

tzw. POSTPOWANIE KONWOKACYJNE

: likwidatorzy OGASZAJ o rozwizaniu spki i

otwarciu likwidacji oraz WZYWAJ WIERZYCIELI do zgoszenia ich wierzytelnoci W TERMINIE

3 MIESICY
Sumy potrzebne do zaspokojenia / zabezpieczenia roszcze ZNANYCH SPCE WIERZYCIELI:
ktrzy si nie zgosili
ktrych wierzytelnoci nie s wymagalne
ktrych wierzytelnoci s sporne
naley zoy do DEPOZYTU SDOWEGO.

LIKWIDATORZY POWINNI: (czyli na czym de facto polega postpowanie likwidacyjne)


1.
2.
3.
4.

ZAKOCZY BIECE INTERESY spki


CIGN WIERZYTELNOCI
WYPENI ZOBOWIZANIA
UPYNNI MAJTEK SPKI

NOWE INTERESY mog wszczyna tylko gdy POTRZEBNE do UKOCZENIA spraw


W TOKU.

NIERUCHOMOCI mog by zbywane:


w drodze publicznej licytacji
z wolnej rki - tylko na mocy uchway wsplnikw i po cenie nie niszej, ni przez wsplnikw
uchwalona

PODZIA MAJTKU

pozostaego po zaspokojeniu / zabezpieczeniu wierzycieli MIDZY

WSPLNIKW
NIE MOE nastpi PRZED UPYWEM 6 MIESICY od daty OGOSZENIA o otwarciu
likwidacji i WEZWANIU WIERZYCIELI

dzieli si go midzy wsplnikw W STOSUNKU DO ICH UDZIAW (chyba, e umowa


okrela inne zasady podziau)

wierzyciele (a) NIEZNANI SPCE, ktrzy (b) NIE ZGOSILI swoich roszcze W TERMINIE,
mog da zaspokojenia z majtku spki jeszcze NIEPODZIELONEGO

wsplnicy, ktrzy po upywie ustawowego terminu otrzymali w dobrej wierze przypadajc na nich
cz majtku, NIE S ZOBOWIZANI DO JEJ ZWROTU celem pokrycia roszcze takiego wierzyciela

109

na

DZIE POPRZEDZAJCY PODZIA MAJTKU likwidatorzy sporzdzaj sprawozdanie


finansowe zwane SPRAWOZDANIEM LIKWIDACYJNYM

powinno by zatwierdzone przez ZW, chyba e nie odbyo si z braku kworum

Po ZAKOCZENIU likwidacji LIKWIDATORZY powinni:


A. OGOSI SPRAWOZDANIE LIKWIDACYJNE W SIEDZIBIE SPKI
B. ZOY to sprawozdanie SDOWI REJESTROWEMU
z jednoczesnym
C. WNIOSKIEM o WYKRELENIE SPKI Z REJESTRU
D. zawiadomi o rozwizaniu spki waciwy URZD SKARBOWY, przekazujc odpis
sprawozdania likwidacyjnego

110

CZ XII
SPKA AKCYJNA
pytania 101-118

UWAGI OGLNE dot. S.A.


modelowa forma spki kapitaowej
elementy osobowe nie odgrywaj znaczcej roli, o zakresie praw i obowizkw decyduje wielko
wniesionego kapitau
zaangaowanie znacznego kapitau >> pozwala prowadzi dziaalno w duych rozmiarach
rozdrobnienie kapitau >> pozwala gromadzi majtek od szerokiego krgu podmiotw >> rozdrobnienie
akcjonariatu
akcjonariat anonimowy (nie ujawnia si go w rejestrze)
osoba prawna; dziaa na podstawie statutu i przez swoje organy
rozdzielnie wasnoci wniesionego kapitau od zarzdzania nim

111

101. Jakie zasady przewiduje ksh w przedmiocie zawizania spki


akcyjnej?
Utworzenie S.A. podobnie jak z o.o. przebiega etapami:

1.
2.
3.
4.

ZAWIZANIE spki
WNIESIENIE WKADW
USTANOWIENIE ZARZDU i RADY NADZORCZEJ
WPIS spki do REJESTRU

ZAWIZANIE
A. sporzdzenia AKTU ZAWIZANIA S.A.

S.A. moe utworzy JEDNA albo WICEJ OSB


NIE MOE by zawizana WYCZNIE przez JEDNOOSOBOW SP. Z O.O. (ale moliwe
istnienie jednoosobowej S.A., w ktrej jedynym akcjonariuszem jest Sp. z o.o. wskutek
wtrnego zgromadzenia przez ni wszystkich akcji)

B. sporzdzenie i podpisanie STATUTU

osoby podpisujce status s ZAOYCIELAMI


ZAOYCIEL AKCJONARIUSZ!
inaczej ni w z o.o. uzyskanie statusu wsplnika nastpuje POZA STATUTEM (patrz pkt C)
TRE STATUTU:
a. firma i siedziba spki
b. przedmiot dziaalnoci
c. czas trwania, jeli oznaczony
d. wysoko kapitau zakadowego
e. kwot wpacon przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitau zakadowego
f. warto nominaln akcji i ich liczb + wskazanie czy imienne czy na okaziciela
g. jeli maj by wprowadzone akcje rnych rodzajw : liczba akcji poszczeglnych rodzajw +
zwizane z nimi uprawnienia
h. nazwiska i imiona/ firmy (nazwy) zaoycieli
i. liczb czonkw zarzdu/ RN (albo co najmniej ich minimaln / maksymaln liczb)
j. podmiot uprawniony do ustalenia skadu zarzdu / RN
k. pismo do ogosze (jeeli spka zamierza ogasza rwnie poza MSiG)
+ (pod rygorem bezskutecznoci wobec spki) postanowienia dotyczce:
l. liczby i rodzajw tytuw uczestnictwa w zysku / podziale majtku + zwizanych z nimi praw
m. wszelkich zwizanych z akcjami obowizkw wiadczenia na rzecz spki (poza obowizkiem
wpacenia nalenoci za akcje)
n. warunkw i sposobu umorzenia akcji
o. ogranicze zbywalnoci akcji
p. uprawnie osobistych przyznanych akcjonariuszom
q. co najmniej przyblionej wielkoci wszystkich kosztw poniesionych/obciajcych spk w
zwizku z jej utworzeniem

C. OBJCIE AKCJI

nastpuje na podstawie odrbnych OWIADCZE WOLI


samo podpisanie statutu nie oznacza obowizku objcia akcji, ale:
112

art. 313 1 ksh : przynajmniej 1 zaoyciel powinien zoy owiadczenie o objciu


akcji (tzw. ZAOENIE CZNE)
jeli kapita zakadowy pokrywaj wycznie zaoyciele, jest to tzw. ZAWIZANIE
JEDNOCZESNE

Z CHWIL OBJCIA WSZYSTKICH AKCJI nastpuje ZAWIZANIE SPKI


chwila zawizania jest jednoczenie pocztkiem istnienia S.A. W ORGANIZACJI
jeli statut przewiduje kapita widekowy albo okrela jego min./max. wysoko, to zawizanie
spki nastpuje z chwil objcia liczby akcji, ktrych warto nominalna = minimalnej ustawowej
wysokoci kapitau zakadowego (100.000 PLN)
takie okrelenie kapitau ma charakter tymczasowy zarzd precyzuje ostatecznie wysoko
kapitau przed wpisem do rejestru (w formie owiadczenia aktu notarialnego)
chodzi o uatwienie zawizania spki >> na etapie spki krg akcjonariuszy nie jest do koca znany i
trudno precyzyjnie okreli wysoko KZ

(A) AKT ZAWIZANIA S.A. + (B) STATUT + (C) AKTY OSB TRZECICH wskazanych przez
zaoycieli o WYRAENIU ZGODY na >> ZAWIZANIE SPKI >> BRZMIENIE STATUTU i
OBJCIE AKCJI = tzw. UMOWA ZAOYCIELSKA Wszystkie te dokumenty musz by sporzdzone
w formie AKTU NOTARIALNEGO .

WNIESIENIE WKADW

objcie akcji = ZOBOWIZANIE akcjonariusza do WNIESIENIA WKADW

akcje nie mog by obejmowane PONIEJ wartoci nominalnej

NIE MA obowizku wniesienia CAOCI wkadw PRZED REJESTRACJ, ale:

przedmiot wkadu pozostaje do wycznej dyspozycji zarzdu

mog by obejmowane POWYEJ wartoci nominalnej >> uzyskana w ten sposb nadwyka
(tzw. AGIO) powinna by uiszczona w caoci PRZED REJESTRACJ

akcje obejmowane za wkady NIEPIENINE musz zosta pokryte przed upywem 1 roku
od dnia rejestracji
akcje obejmowane za wkady PIENINE powinny by opacone PRZED REJESTRACJ
spki CO NAJMNIEJ w ich WARTOCI NOMINALNEJ
jednoczenie ustawowy wymg osignicia minimum pokrycia kapitau zakadowego >>
jeli akcje obejmowane za wkady niepienine albo pienine i niepienine >> kapita
zakadowy powinien by pokryty PRZED REJESTRACJ w CO NAJMNIEJ jego
MINIMALNEJ WARTOCI USTAWOWEJ (czyli 25.000 PLN)

szczeglna KONTROLA wnoszenia wkadw do spki (przeprowadzana przez biegych rewidentw)


jeli przewidziane aporty albo spka nabywa mienie lub dokonuje zapaty za usugi wiadczone
przy jej powstaniu, zaoyciele sporzdzaj pisemne sprawozdanie (przedstawia m.in. przedmiot
aportu + liczb i rodzaj wydanych w zamian akcji, zastosowan metod wyceny wkadw)
jeli przedmiotem nabycia przedsibiorstwo, do sprawozdania zaoycieli zacza si sprawozdanie
finansowe dot. tego przedsibiorstwa za okres ostatnich 2 lat obrotowych

113

USTANOWIENIE PIERWSZYCH WADZ

formalnym wymogiem REJESTRACJI S.A. jest zoenie dokumentw stwierdzajcych WYBR


pierwszego ZARZDU i RADY NADZORCZEJ z wyszczeglnieniem ich SKADU OSOBOWEGO

pierwszy wybr organw nastpuje w AKCIE NOTARIALNYM zawierajcym zgod na zawizanie


spki / brzmienie statutu / objcie akcji
nazwisk i imion osb powoanych do pierwszych organw NIE UMIESZCZA si w STATUCIE

podstawow rol odgrywa ZARZD :


ZGASZA zawizanie spki do SDU
WNIOSEK O WPIS podpisuj wszyscy czonkowie zarzdu
skada on rwnie do sdu OWIADCZENIE, e wymagane statutem wpaty na akcje oraz
wkady niepienine zostay dokonane ZGODNIE Z PRAWEM
wymogiem rejestracji rwnie zoenie powiadczonych notarialnie albo wobec sdu
PODPISW czonkw zarzdu
zarzd dziaa ZA SPK W ORGANIZACJI

WPIS DO REJESTRU PRZEDSIBIORCW

wpis dokonywany na wniosek ZARZDU zoony do SDU waciwego ze wzgldu na SIEDZIB


SPKI

wpis >> uzyskanie OSOBOWOCI PRAWNEJ


S.A. w organizacji przechodzi w POSTA WACIW spki

102. W jakich znaczeniach mona rozpatrywa akcj?


Akcj mona rozpatrywa w 3 ZNACZENIACH:

1. jako UAMEK KAPITAU ZAKADOWEGO


2. jako OG PRAW I OBOWIZKW AKCJONARIUSZA
3. jako PAPIER WARTOCIOWY ucieleniajcy PRAWA przysugujce akcjonariuszowi
UAMEK KAPITAU ZAKADOWEGO

kapita zakadowy dzieli si na AKCJE o RWNEJ WARTOCI NOMINALNEJ

ustawowe minimum KZ : 100.000 PLN


ustawowa minimalna warto akcji: 1 GROSZ

nie ma moliwoci zrnicowania wartoci nominalnej akcji (inaczej ni przy udziaach w


sp. z o.o.)

akcje s NIEPODZIELNE
mog by wydawane w odcinkach zbiorowych

114

OG PRAW i OBOWIZKW AKCJONARIUSZA

akcjonariusz z tytuu uczestnictwa w spce ma okrelone uprawnienia i obowizki, ktrych


zakres jest PROPORCJONALNY do OBJTEJ CZCI kapitau zakadowego

PAPIER WARTOCIOWY

PRAWA Z AKCJI nie powstaj z chwil WYDANIA dokumentu, ale z chwil


ZAREJESTROWANIA SPKI

akcjonariusz nabywa ROSZCZENIE O WYDANIE DOKUMENTU AKCJI w terminie 1 MIESICA od


dnia REJESTRACJI [zarzd zobowizany wyda dokument w przecigu 1 tygodnia od zgoszenia
roszczenia]

TRE dokumentu akcji [art. 328 ksh] (powinien by sporzdzony NA PIMIE)


a.
b.
c.
d.

firma, siedziba i adres spki


oznaczenie sdu rejestrowego i numer pod ktrym spka jest wpisana do rejestru
dat zarejestrowania spki i wystawienia akcji
WARTO NOMINALN, SERI I NUMER, RODZAJ danej akcji i UPRAWNIENIA
SZCZEGLNE z akcji
e. wysoko dokonanej wpaty w przypadku akcji imiennych
f. ograniczenia co do rozporzdzania akcj
g. postanowienia statutu o zwizanych z akcj obowizkach wobec spki
+
h. PIECZ SPKI i PODPIS ZARZDU

w SPKACH PUBLICZNYCH akcje maj posta ZDEMATERIALIZOWAN >> wystpuj w


formie ZAPISU ELEKTRONICZNEGO na RACHUNKU PAPIERW WARTOCIOWYCH
akcjonariusz posiadajcy tak akcj ma prawo do IMIENNEGO WIADECTWA
DEPOZYTOWEGO oraz do IMIENNEGO ZAWIADCZENIA o prawie UCZESTNICTWA w
walnym zgromadzeniu spki publicznej

RODZAJE AKCJI
1.

GOTWKOWE i APORTOWE
a. GOTWKOWE : akcje pokrywane wkadami pieninymi
b. APORTOWE : akcje pokrywane wkadami niepieninymi

2.

IMIENNE i NA OKAZICIELA
a. IMIENNE : wskazuj w swojej treci jako podmiot uprawniony konkretn osob akcjonariusza.
Zbycie wymaga odrbnej umowy i wydania dokumentu akcji. Mog by wydawane przed pen
wpat. Akcjami imiennymi s (I) akcje aportowe oraz (II) akcje uprzywilejowane [z wyjtkiem
niemych].
b. NA OKAZICIELA : podmiotem uprawnionym do inkorporowanych w nich praw jest kadorazowy
posiadacz. Zbycie nastpuje przez przeniesienie posiadania. Nie mog by wydawane przed pen
wpat. Przy czciowej wpacie wydaje si imienne wiadectwa tymczasowe.
W spce mog istnie jednoczenie akcje imienne i na okaziciela. Mona zamienia jedne na drugie
pod warunkiem, e nie wyklucza tego przepis prawa ani postanowienie statutu.

3.

ZWYKE i UPRZYWILEJOWANE
a. ZWYKE : nie inkorporuj w sobie adnych szczeglnych uprawnie. Realizacja zasady
rwnouprawnienia akcjonariuszy. Na 1 akcj zwyk przypada 1 gos na WZ, proporcjonalnie
dzielona dywidenda i podzia kwoty likwidacyjnej.
b. UPRZYWILEJOWANE : inkorporuj w sobie szczeglne uprawnienia. Patrz pyt. 103.

4.

WASNE i GRATISOWE

115

103. Jakie wymogi przewiduje ksh w przedmiocie uprzywilejowania


akcji i jaki moe by zakres takiego uprzywilejowania?
Ksh przewiduje moliwo wydawania akcji inkorporujcych szczeglne uprawnienia, czyli AKCJI
UPRZYWILEJOWANYCH.

uprawnienia te powinny by OKRELONE W STATUCIE, a ich przyznanie moe zalee od:

1. spenienia DODATKOWYCH WIADCZE na rzecz spki


2. UPYWU TERMINU
3. ziszczenia si WARUNKU
!!!!! uprawnienia te mog ucielenia WYCZNIE AKCJE IMIENNE !!!!!
WYJTEK: AKCJA NIEMA (patrz pyt. 104)

WYKONYWANIE uprawnie z akcji uprzywilejowanych moliwe dopiero po ZAKOCZENIU


ROKU OBROTOWEGO, w ktrym akcjonariusz wnis W PENI swj WKAD

PRZYKADOWE FORMY UPRZYWILEJOWANIA wskazane przez ksh:

1. uprzywilejowanie co do PRAWA GOSU (max 2 GOSY na akcj)


2. uprzywilejowanie co do DYWIDENDY (moe przewysza max o POOW
dywidend z nieuprzywilejowanych)
3. uprzywilejowanie co do PODZIAU KWOTY LIKWIDACYJNEJ
Ponadto mog by uprzywilejowane w zakresie:
4. PRAWA POWOYWANIA ORGANW spki
5. PRAWA POBORU
6. PIERWSZESTWA PRZY ICH UMARZANIU

Tzw. ZOTA AKCJA : pojcie zotej akcji niejednoznaczne, odnosi si bowiem do wszelkich form
uprzywilejowania, ktre daj jej posiadaczowi KONTROL STRATEGICZNYCH DECYZJI w spce.
Uprzywilejowanie o cechach zotej akcji dotyczy najczciej PODMIOTU WADZY PUBLICZNEJ i jest
rozwizaniem kontrowersyjnym zarwno na gruncie prawa polskiego jak i prawa UE (orzecznictwo TS UE).

UPRZYWILEJOWANIE AKCJI a OSOBISTE UPRAWNIENIA akcjonariuszy


1. OSOBISTE UPRAWNIENIA przyznaje si INDYWIDUALNEMU AKCJONARIUSZOWI
2. musz by ZASTRZEONE W STATUCIE
3. rwnie mog by UZALENIONE od spenienia dodatkowych wiadcze / upywu terminu /
ziszczenia si warunku
4. mog dotyczy przywilejw akcyjnych albo innych, np. powoywania organw spki
5. ograniczenia dot. zakresu i wykonywania uprawnie takie same jak przy akcjach
uprzywilejowanych
6. uprawnienia osobiste WYGASAJ najpniej z dniem, w ktrym uprawniony przesta by
akcjonariuszem

116

104. Jakie uprawnienia naley czy z akcj niem?


AKCJA NIEMA : akcja uprzywilejowana CO DO DYWIDENDY, POZBAWIONA PRAWA GOSU.
NIE OBOWIZUJE OGRANICZENIE DYWIDENDOWE
(dywidenda moe by wysza ni przy normalnej uprzywilejowanej > jest ograniczenie
dotyczce zaliczki na poczet dywidendy, ale nie samej dywidendy; moe korzysta z
pierwszestwa zaspokojenia)

wyjtkowo NIE MUSZ by IMIENNE

105. Co to s akcje wasne i akcje gratisowe w spce akcyjnej?


AKCJE WASNE : akcje WYEMITOWANE PRZEZ SPK
Co do zasady spka NIE MOE NABYWA /OBEJMOWA akcji wasnych. Zakaz ten nie dotyczy:
nabycia w drodze egzekucji na zaspokojenie roszcze spki, ktrych nie mona
zaspokoi z innego majtku wsplnika,
nabycia w celu umorzenia udziaw
nabycia albo objcie udziaw w innych przypadkach przewidzianych w ustawie

AKCJE GRATISOWE : akcje wydawane akcjonariuszom BEZPATNIE, w przypadku gdy nastpio


PODWYSZENIE KAPITAU ZAKADOWEGO ze SRODKW SPKI (tzw. KAPITALIZACJA
REZERW). Nie wymagaj one OBJCIA. Akcje te przysuguj akcjonariuszom w stosunku do ich
udziaw w dotychczasowym kapitale zakadowym. Odmienne postanowienia statutu lub
uchway s niewane. Mona je nazywa wasnymi.

106. Czym charakteryzuj si wiadectwa tymczasowe, wiadectwa


zaoycielskie i wiadectwa uytkowe w spce akcyjnej?
Wszystkie te dokumenty INKORPORUJ PRAWA UDZIAOWE akcjonariusza.
1. WIADECTWA TYMCZASOWE (imienne) : inkorporuj te same prawa, co akcja, ale w
przeciwiestwie do akcji s dokumentami TYMCZASOWYMI. Jako e dokumenty AKCJI NA
OKAZICIELA NIE MOG by wydawane PRZED PEN WPAT, wydaje si wwczas IMIENNE
WIADECTWO TYMCZASOWE, na ktrym uwidacznia si KADORAZOW WPAT, w celu
udokumentowania wpaty czciowej akcjonariusza. S ONE PAPIERAMI WARTOCIOWYMI.
2. WIADECTWA ZAOYCIELSKIE (imienne) : wydawane osobom, ktre WIADCZYY USUGI
PRZY POWSTANIU SPKI. Otrzymuj je ZAOYCIELE, niezalenie od tego, czy s
akcjonariuszami. Uprawnienia z nich nie s zwizane ani z akcjami, ani z czonkostwem w spce.
Wydaje si je max na 10 lat od rejestracji spki. Przyznaj ode jedynie PRAWO UCZESTNICTWA
W PODZIALE ZYSKU spki w granicach ustalonych przez statut, po uprzednim odliczeniu na
rzecz akcjonariuszy minimalnej dywidendy. NIE S PAPIERAMI WARTOCIOWYMI, S ZNAKAMI
LEGITYMACYJNYMI.

117

3. WIADECTWA UYTKOWE (imienne i na okaziciela : dokumenty wydawane W ZAMIAN ZA


AKCJE UMORZONE. Nie maj okrelonej WARTOCI NOMINALNEJ. Uczestnicz na rwni z
akcjami w DYWIDENDZIE i NADWYCE MAJTKU SPKI pozostaej po pokryciu WARTOCI
NOMINALNEJ akcji (chyba, e statut stanowi inaczej). Poza tym uprawnionemu nie przysuguj
adne inne prawa udziaowe, nie ponosi te odpowiedzialnoci za zobowizania zwizane z
umorzon akcj.

107. Jakie mog by rda ogranicze w zbywaniu akcji i jakie s tu


zasady szczegowe?
NABYCIE statusu akcjonariusza nastpuje w sposb (A) PIERWOTNY [objcie akcji na etapie
tworzenia spki albo przy podwyszeniu dotychczasowego kapitau] lub (B) POCHODNY [nabycie
akcji ju istniejcych od poprzedniego akcjonariusza].
UTRATA statusu akcjonariusza nastpuje wskutek: (A) ZBYCIA AKCJI, (B) PRZYMUSOWEGO
WYKUPU AKCJI i (C) UMORZENIA AKCJI.
AKCJE s ZBYWALNE. Zby mona zarwno akcje IMIENNE (nastpuje przez pisemne owiadczenie
na samym dokumencie akcji albo w osobnym dokumencie poczone z przeniesieniem posiadania)
jak i NA OKAZICIELA (nastpuje poprzez zwyke wydanie dokumentu >> obowizuj w tym zakresie
oglne zasady dot. przenoszenia praw z papierw wartociowych na okaziciela [art. 92112 kc]).

OGRANICZENIA w zbyciu akcji mog mie 3 RDA:

1. USTAWOWE >> dot. 2 rodzajw akcji (oba IMIENNE):


a. AKCJI APORTOWYCH : moliwo zbycia akcji jest WYCZONA do chwili ZATWIERDZENIA
przez najblisze WZ sprawozdania finansowego za ROK OBROTOWY, w ktrym nastpio
POKRYCIE tych akcji. Do tego momentu akcje powinny pozosta IMIENNE.
b. AKCJI IMIENNYCH zwizanych z POWTARZAJCYM SI OBOWIZKIEM WIADCZE
NIEPIENINYCH : wymg UZYSKANIA ZGODY SPKI

2. STATUTOWE >> dot. AKCJI IMIENNYCH

ograniczenie polega na UZYSKANIU ZGODY SPKI na przeniesienie akcji (w braku


odmiennych postanowie w statucie zgody udziela zarzd)

brak zgody >> bezskuteczno zawieszona

jeli spka odmawia, powinna WSKAZA INNEGO NABYWC (termin wskazania,


cen/sposb jej okrelenia i termin zapaty wyznacza statut)

termin wskazania nie moe by duszy ni 2 M-CE od zgoszenia zamiaru zbycia

w braku takowych postanowie w statucie AKCJA IMIENNA moe by zbyta BEZ


OGRANICZENIA
118

3. UMOWNE >> dot. zarwno IMIENNYCH jak i NA OKAZICIELA

akcje, ktrych zbywalno ograniczone jest umownie = AKCJE WINKULOWANE

w stosunku do akcji NA OKAZICIELA, celem zabezpieczenia przed zbyciem wbrew


umownemu ograniczeniu mona zawrze umow o zdeponowanie akcji (tzw.
ZASYNDYKOWANIE AKCJI)

ograniczenie moe by ustanowione na OKRES MAX. 5 LAT

dopuszczalne rwnie umowy ustanawiajce prawo pierwokupu lub inne prawo


pierwszestwa nabycia >> ograniczenie na okres MAX 10 LAT

umowa zawierana jest MIDZY AKCJONARIUSZAMI albo midzy AKCJONARIUSZEM a


OSOB TRZECI (NIE SPK!) [zbycie wbrew umowie rodzi odpowiedzialno
odszkodowawcz akcjonariusza >> ograniczenie umowne skuteczne tylko inter partes]

Zarwno STATUTOWE jak i UMOWNE ograniczenie zbywalnoci akcji ma na celu


KONTROL SKADU OSOBOWEGO SPKI.

108. Na czym polega przymusowy wykup akcji?

konstrukcja majca na celu ujednolicenie struktury akcjonariatu spki [art. 418 k.s.h]
zastosowanie, gdy akcjonariusze wikszociowi zgromadzili prawie cao akcji, a drobny akcjonariat, nie
majc adnego realnego wpywu na spk naduywa swoich praw (np. do zaskarania uchwa)

polega na USUNICIU DROBNEGO AKCJONARIATU


(tzw. squeeze out) przez
AKCJONARIUSZY WIKSZOCIOWYCH za pomoc nastpujcej procedury: [art. 418 k.s.h]

1.

w tym trybie mona dokona jedynie wykupu akcji AKCJONARIUSZY, ktrzy


REPREZENTUJ NIE WICEJ NI 5% KAPITAU ZAKADOWEGO

2.

mog go dokona jedynie AKCJONARIUSZE WIKSZOCIOWI, czyli:


MAX 5 AKCJONARIUSZY
posiadajcych CZNIE CO NAJMNIEJ 95% KAPITAU ZAKADOWEGO
KADY z nich posiada musi CO NAJMNIEJ 5 % KAPITAU ZAKADOWEGO

3. UCHWAA o wykupie

wymaga KWALIFIKOWANEJ WIKSZOCI 95% GOSW

ODDANYCH
statut moe przewidywa surowsze warunki
uchwaa powinna okrela: (A) akcje podlegajce wykupowi, (B) akcjonariuszy, ktrzy
zobowizuj si wykupi akcje oraz (C) akcje przypadajce kademu nabywcy
akcjonariusze, ktrzy mieli wykupi akcje i gosowali za uchwa odpowiadaj
solidarnie wobec spki za spacenie caej sumy wykupu

przepisw o przymusowym wykupie NIE STOSUJE SI DO SPEK PUBLICZNYCH!

119

PRZYMUSOWY ODKUP

konstrukcja odwrotna do przymusowego wykupu, rwnie przewidziana w ksh [art. 4181 k.s.h]

przewidziana w sytuacji, gdy akcjonariusz mniejszociowy wobec utraty realnego wpywu na


spk, nie bdzie ju duej zainteresowany uczestnictwem w niej

polega na prawie DANIA przez AKCJONARIUSZY MNIEJSZOCIOWYCH (reprezentujcych


MAX 5 % KAPITAU ZAKADOWEGO) umieszczenia w PORZDKU OBRAD NAJBLISZEGO WZ
sprawy podjcia UCHWAY O PRZYMUSOWYM ODKUPIE przez AKCJONARIUSZY
WIKSZOCIOWYCH (patrz wyej)

przepisw o przymusowym odkupie NIE STOSUJE SI DO:


(A) SPEK PUBLICZNYCH
(B) SPEK W LIKWIDACJI
(C) SPEK W UPADOCI,
chyba e uchwaa o przymusowym odkupie zostaa podjta co najmniej na 3 M-CE przed
OGOSZENIEM likwidacji / upadoci

109. Na czym polega umorzenie akcji?


UMORZENIE AKCJI polega na jej PRAWNYM UNICESTWIENIU , co skutkuje WYGANICIEM
zwizanych z ni PRAW i OBOWIZKW

moe suy np. dostosowaniu kapitau do straty bilansowej, amortyzacji aportw, wykluczenia
akcjonariusza lub niedopuszczenia nowych osb na miejsce wystpujcego akcjonariusza

akcje MOG by umorzone GDY STATUT TAK STANOWI !

umorzenie wymaga ODPOWIEDNIEJ UCHWAY , ktra powinna okrela w szczeglnoci:

1. PODSTAW PRAWN umorzenia


2. WYSOKO WYNAGRODZENIA przysugujcego akcjonariuszowi
UZASADNIENIE umorzenia akcji BEZ WYNAGRODZENIA
3. SPOSB OBNIENIA KAPITAU ZAKADOWEGO

lub

statut moe przewidywa, e w zamian za umorzone akcje spka wydaje WIADECTWA


UYTKOWE (patrz pyt. 106)

SPOSOBY UMORZENIA przewidziane w ksh


1. UMORZENIE DOBROWOLNE
2. UMORZENIE PRZYMUSOWE
3. UMORZENIE AUTOMATYCZNE
4. UMORZENIE USTAWOWE AKCJI WASNYCH

120

1. umorzenie DOBROWOLNE

akcja umarzana ZA ZGOD akcjonariusza


moe nastpi rwnie BEZ WYNAGRODZENIA,
nie moe by jednak dokonane czciej ni 1
RAZ w ROKU OBROTOWYM

3. umorzenie AUTOMATYCZNE

jest PRZYMUSOWE
nastpuje z chwil OKRELONEGO W STATUCIE
ZDARZENIA
NIE MA KONIECZNOCI podejmowania
UCHWAY WZ w przedmiocie UMORZENIA, ale
ZARZD niezwocznie podejmuje UCHWA o
OBNIENIU KAPITAU ZAKADOWEGO

2. umorzenie PRZYMUSOWE

akcja umarzana BEZ ZGODY akcjonariusza


przesanki i tryb okrela STATUT
nastpuje ZAWSZE ZA WYNAGRODZENIEM,
ktre nie moe by nisze ni warto
przypadajcych na akcj aktyww netto,
pomniejszonych o kwot przeznaczon do
podziau midzy akcjonariuszy

4. umorzenie USTAWOWE AKCJI WASNYCH

ma miejsce w sytuacji, gdy doszo do NABYCIA


przez spk AKCJI WASNYCH w trybie art. 362
ksh
ZARZD dokonuje niezwocznego UMORZENIA
BEZ ZWOYWANIA WALNEGO ZGROMADZENIA
podejmuje te UCHWA
KAPITAU ZAKDOWEGO

OBNIENIU

110. Jakie s podstawowe prawa majtkowe akcjonariusza w spce


akcyjnej?
1. Prawo do DYWIDENDY
podstawowe prawo majtkowe akcjonariusza
prawo do DYWIDENDY : prawo do UDZIAU W ZYSKU ROCZNYM
PRZEZNACZONYM DO PODZIAU

prawo to wykonuje si po spenieniu okrelonych PRZESANEK


A. spka musi osign w ROKU BILANSOWYM ZYSK wykazany w rocznym
sprawozdaniu finansowym poddanym do badania przez biegego rewidenta
B. konieczne rwnie podjcie UCHWAY przez WZ o PODZIALE ZYSKU midzy
akcjonariuszy

UPRAWNIONYMI

do dywidendy za dany rok obrotowy s akcjonariusze, ktrzy


POSIADALI AKCJE w dniu PODJCIA UCHWAY o podziale zysku

roszczenie o wypat zyskuj w chwili podjcia uchway

statut moe upowani WZ do okrelenia DNIA DYWIDENDY, wg ktrego ustala si


list uprawnionych akcjonariuszy (nie moe by wyznaczony pniej ni w cigu 2
miesicy od podjcia uchway)
121

PODZIA ZYSKU >> W STOSUNKU DO LICZBY posiadanych AKCJI


jeli akcje nie s pokryte w caoci >> w stosunku do DOKONANYCH WPAT
STATUT moe przewidywa inny sposb podziau
KWOTA przeznaczona do PODZIAU NIE MOE PRZEKRACZA:
ZYSKU ZA OSTATNI ROK OBROTOWY
powikszonego o
NIEPODZIELONE ZYSKI Z LAT UBIEGYCH

+
KWOTY przeniesione z utworzonych z zysku KAPITAW:
ZAPASOWEGO i REZERWOWYCH
(ktre mog by przeznaczone na wypat dywidendy)

NIEPOKRYTE STRATY
AKCJE WASNE
KWOTY, ktre zgodnie z ustaw lub statutem powinny by
przeznaczone z zysku za ostatni rok obrotowy na KAPITAY:
ZAPASOWY lub REZERWOWE

WYPATA dywidendy nastpuje w DNIU OKRELONYM W UCHWALE WZ (jeeli uchwaa


nie okrela, dzie wypaty okrela RADA NADZORCZA)

ZALICZKA na poczet dywidendy moe by wypacona, jeeli:


zezwala na to STATUT
spka ma na to wystarczajce RODKI
ZGOD wyrazi RN

moe stanowi MAX POOW ZYSKU osignitego od KOCA POPRZEDNIEGO ROKU


OBROTOWEGO

2. Prawo POBORU NOWYCH AKCJI


PRAWO POBORU : PIERWSZESTWO dotychczasowego akcjonariusza OBJCIA
NOWYCH AKCJI w stosunku do liczby posiadanych akcji

dotyczy AKCJI NOWYCH , emitowanych w zwizku z PODWYSZENIEM KZ przy


zastosowaniu SUBSKRYPCJI ZAMKNITEJ

122

akcje te powinny by oferowane w drodze OGOSZENIA dokonywanego przez ZARZD

nie jest konieczne, jeli wszystkie akcje s IMIENNE >> wwczas LIST POLECONY

ZAPIS NA AKCJE
sporzdza si w formie PISEMNEJ, na FORMULARZU przygotowanym przez spk
w co najmniej 2 EGZEMPLARZACH (jeden dla spki, drugi dla subskrybenta)
pod rygorem niewanoci powinien zawiera oznaczenie liczby i rodzajw
subskrybowanych akcji i wysoko dokonanej wpaty (+ zgod na brzmienie statutu,
jeli subskrybent nie jest akcjonariuszem)

prawo poboru NIE JEST prawem BEWZGLDNYM : w interesie spki WZ moe


POZBAWI akcjonariuszy prawa poboru W CAOCI lub W CZCI

uchwaa wikszoci kwalifikowan 4/5 gosw

tych zasad nie stosuje si, gdy akcje maj by objte przez SUBEMITENTA

musi by zapowiedziane w porzdku obrad


ZARZD przedstawia WZ (1) pisemn opini uzasadniajc powody pozbawienia
prawa poboru oraz (2) proponowan cen emisyjn akcji bd sposb jej ustalenia

3. Prawo do uczestnictwa w PODZIALE KWOTY LIKWIDACYJNEJ


4. Prawo do WYNAGRODZENIA za POWTARZAJCE SI WIADCZENIA NIEPIENINE
nalene rwnie wtedy, gdy BILANS NIE WYKAZUJE ZYSKU
5. Prawo do ROZPORZDZANIA AKCJ

111. Jakie s podstawowe prawa korporacyjne/organizacyjne


akcjonariusza w spce akcyjnej?
Podstawowym uprawnieniem akcjonariusza jest PRAWO DO UDZIAU W DZIAALNOCI SPKI.
Uprawnienie to realizuje si na WALNYM ZGROMADZENIU i przejawia si poprzez:

1. Prawo do UDZIAU W WZ

w przypadku AKCJI IMIENNYCH : jeli akcjonariusze zostali wpisani do KSIGI AKCYJNEJ co


najmniej na TYDZIE przed WZ

w przypadku AKCJI NA OKAZICIELA : jeli DOKUMENTY AKCJI zostay ZOONE W SPCE


co najmniej na TYDZIE przed WZ i nie zostan odebrane przed jego ukoczeniem

akcjonariusze mog wykonywa to prawo OSOBICIE lub przez PENOMOCNIKA

I ZWIZANE Z NIM
123

2. Prawo GOSU

statut moe OGRANICZY PRAWO GOSU akcjonariuszom DYSPONUJCYM > 1/5

OGU GOSW w spce

ograniczenie to moe dotyczy tylko wykonywania prawa gosu z akcji PRZEKRACZAJCYCH


LIMIT GOSW okrelony w STATUCIE

akcjonariusze mog wykonywa to prawo OSOBICIE lub przez PENOMOCNIKA

3. Prawo ZASKARANIA UCHWA


W drodze wytoczonego przeciwko spce powdztwa akcjonariusz moe doprowadzi do:

A. UCHYLENIA UCHWAY
Gdy uchwaa WZ:

jest SPRZECZNA ze STATUTEM lub DOBRYMI OBYCZAJAMI i


GODZI W INTERES SPKI lub
ma na celu POKRZYWDZENIE AKCJONARIUSZA

Powdztwo o uchylenie naley wnie w terminie 1 MIESICA od OTRZYMANIA

WIADOMOCI O UCHWALE (ale MAX 6 MIESICY OD POWZICIA).

B. STWIERDZENIA NIEWANOCI UCHWAY


Gdy uchwaa WZ jest SPRZECZNA Z USTAW.
Powdztwo o stwierdzenie niewanoci naley wnie w terminie 6 MIESICY od

OTRZYMANIA WIADOMOCI O UCHWALE (ale MAX 2 LATA OD POWZICIA).

PRAWOMOCNY WYROK przy A i B ma MOC OBOWIZUJC w stosunkach:

midzy spk a wszystkimi akcjonariuszami;


midzy spk a czonkami organw spki.

LEGITYMOWANYMI do wniesienia powdztwa s:


A. ZARZD i RADA NADZORCZA + poszczeglni CZONKOWIE tych organw
B. AKCJONARIUSZ, ktry GOSOWA PRZECIWKO UCHWALE, a po jej powziciu zada
ZAPROTOKOOWANIA SPRZECIWU (wymg gosowania nie dot. akcji niemej)
C. AKCJONARIUSZ BEZZASADNIE NIEDOPUSZCZONY do UDZIAU w WZ
D. AKCJONARIUSZ NIEOBECNY na WZ, jedynie gdy:
a. WZ WADLIWIE ZWOANE
b. uchwaa podjta w SPRAWIE NIEOBJTEJ PORZDKIEM OBRAD

124

4. Prawo do INFORMACJI

podczas OBRAD WZ na danie akcjonariusza ZARZD OBOWIZANY jest udzieli mu


INFORMACJI dot. SPKI, jeeli jest to uzasadnione dla OCENY SPRAWY OBJTEJ
PORZDKIEM OBRAD

NIE JEST prawem BEZWZGLDNYM:


ZARZD powinien ODMWI informacji, gdyby mogo to wyrzdzi SZKOD spce
/ spce z ni powizanej (w szczeglnoci przez ujawnienie tajemnic technicznych,
handlowych, organizacyjnych przedsibiorstwa)
CZONEK ZARZDU moe ODMWI informacji, jeeli mogoby to narazi go na
poniesienie ODPOWIEDZIALNOCI karnej/ cywilnej/ administracyjnej

jeli przemawiaj za tym wane powody, zarzd moe udzieli akcjonariuszowi informacji
rwnie POZA WZ

podlega szczeglnej ochronie; akcjonariusz moe ZOY WNIOSEK DO SDU


REJESTROWEGO o:
zobowizanie ZARZDU do udzielenia informacji, jeli odmwiono mu udzielenie tej
informacji NA WZ i zgosi sprzeciw do protokou
zobowizanie SPKI do ogoszenia informacji udzielonych innemu akcjonariuszowi
POZA WZ

5. Prawo do ZWOANIA NADZWYCZAJNEGO WZ

przysuguje w okrelonych okolicznociach AKCJONARIUSZOM MNIEJSZOCIOWYM

6. Prawo do UMIESZCZANIA okrelonych spraw w PORZDKU OBRAD

przysuguje w okrelonych okolicznociach AKCJONARIUSZOM MNIEJSZOCIOWYM

OBOWIZKI AKCJONARIUSZY
obowizek WNIESIENIA WKADU : podstawowy obowizek, poza nim akcjonariusz waciwie nie ma
adnych innych. Patrz te pyt. 101

obowizek POWTARZAJCYCH SI WIADCZE NIEPIENINYCH


o charakter wyjtkowy
o najczciej dostawa okrelonych towarw lub wiadczenie pewnych usug
o powinien by dokadnie okrelony w statucie
o realizowany odpatnie
o obowizek powizany z akcjami imiennymi

125

112. Jaki moe by skad i kompetencje zarzdu w spce akcyjnej?


SKAD ZARZDU
moe si skada z JEDNEJ lub KILKU osb
mog by do niego powoane osoby SPORD AKCJONARIUSZY lub SPOZA ich GRONA
CZONKIEM zarzdu moe by wycznie OSOBA FIZYCZNA majca PEN ZDOLNO

DO CZYNNOCI PRAWNYCH, z wyczeniem osb SKAZANYCH PRAWOMOCNYM WYROKIEM


za przestpstwa:
o

okrelone w rozdziaach XXXIII-XXXVII kodeksu karnego


Przestpstwa przeciwko ochronie informacji; Przestpstwa przeciwko wiarygodnoci
dokumentw; Przestpstwa przeciwko mieniu; Przestpstwa przeciwko obrotowi
gospodarczemu; Przestpstwa przeciwko obrotowi pienidzmi i papierami wartociowymi
okrelone w art. 587, 590 i 591 kodeksu spek handlowych

KADENCJA czonka zarzdu trwa moe MAX. 5 LAT


moliwe reelekcje, kada rwnie max na 5 lat
w celu zachowania cigoci zarzdzania spk statut moe przewidywa CZCIOWE
ODNAWIANIE ZARZDU (co jaki czas kilku czonkw ustpuje)
MANDAT wygasa:
najpniej z dniem odbycia walnego zatwierdzajcego sprawozdanie finansowe za
ostatni rok obrotowy penienia funkcji czonka zarzdu
jeli kadencja wsplna, mandat czonka powoanego przed upywem kadencji wygasa
razem z wyganiciem mandatu pozostaych czonkw
wskutek mierci
wskutek rezygnacji
wskutek odwoania
CZONEK zarzdu jest POWOYWANY i ODWOYWANY przez RAD NADZORCZ (chyba,
statut stanowi inaczej)
niezalenie od powyszego, KADY czonek zarzdu moe W KADYM CZASIE zosta

ODWOANY / ZAWIESZONY w czynnociach przez WALNE ZGROMADZENIE (umowa


ograniczy prawo odwoania czonka zarzdu do wanych powodw)
Powoanie do skadu zarzdu skutkuje powstaniem STOSUNKU ORGANIZACYJNEGO midzy dan osob a
spk, zwizanego z powierzeniem jej funkcji ORGANU SPKI. Z tego stosunku wynika
odpowiedzialno organizacyjnoprawna, ktrej przejawem jest moliwo odwoania z funkcji.
Niezalenie od tego midzy powyszymi podmiotami moe powsta rwnie drugi stosunek,
OBLIGACYJNY, ktrego rdem jest umowa (o prac, albo cywilno-prawna, np. kontrakt menaderski).
Ma on charakter wtrny wobec stosunku organizacyjnoprawnego, a jego celem jest PRZEDE WSZYSTKIM
ustalenie WYNAGRODZENIA za penienie funkcji czonka organu.
Jeeli statut nie stanowi inaczej, WYNAGRODZENIE czonkw zarzdu ustala RADA NADZORCZA.

ZARZD jest ORGANEM WYKONAWCZYM, a do jego KOMPETENCJI naley


PROWADZENIE SPRAW spki i jej REPREZENTACJA
126

PROWADZENIE SPRAW
k.s.h.

statuuje ZASAD DOMNIEMANIA KOMPETENCJI ZARZDU w zakresie


prowadzenia spraw

ZARZD wykonuje swoje kompetencje w zakresie niezastrzeonym dla WALNEGO


ZGROMADZENIA
WALNE i RADA NADZORCZA NIE MOG wydawa zarzdowi WICYCH POLECE
dotyczcych prowadzenia spraw spki

SPOSB prowadzenia spraw przez ZARZD


jeli zarzd JEDNOOSOBOWY osoba ta SAMODZIELNIE wykonuje uprawnienia
jeli zarzd WIELOOSOBOWY (a statut nie stanowi inaczej) WSZYSCY CZONKOWIE maj
PRAWO i OBOWIZEK WSPLNEGO prowadzenia spraw spki, dziaaj kolegialnie podejmujc
uchway
PODEJMOWANIE UCHWA
moliwe, gdy wszyscy czonkowie zostali prawidowo zawiadomieni o posiedzeniu zarzdu
mog si odbywa w dowolnym miejscu

zapadaj BEZWZGLDN WIKSZOCI GOSW


WYJTEK : PROKURA (do ustanowienia wymagana JEDNOMYLNO, odwoa
moe KADY samodzielnie)
statut moe przewidywa, e w wypadku rwnej liczby decyduje GOS PREZESA
zasady pracy zarzdu konkretyzuj czsto regulaminy zarzdu

REPREZENTACJA SPKI
REPREZENTACJA SPKI jest zasadniczo WYCZN KOMPETENCJ ZARZDU
NIE MONA prawa reprezentowania spki OGRANICZY ze skutkiem prawnym WOBEC

OSB TRZECICH (wszelkie przewidziane w umowie ograniczenia maj znaczenie jedynie w stosunku
wewntrznym)
Chodzi oczywicie o ograniczenie przedmiotowe, czyli ograniczenie zakresu reprezentacji. Ograniczenia
podmiotowe wynikaj z wybranego modelu reprezentacji spki patrz niej.

tym bardziej nie mona czonka zarzdu POZBAWI prawa reprezentowania spki

WYJTKI od wycznej kompetencji zarzdu


a. w UMOWACH midzy SPK a CZONKIEM ZARZDU oraz w SPORACH midzy nim i
spk uprawnienie do reprezentowania spki ma (1) RADA NADZORCZA albo (2)
powoany uchwa WALNEGO PENOMOCNIK

Umowa zawarta z naruszeniem tego przepisu jest bezwzgldnie niewana.

Nie dotyczy to sytuacji, gdy wszystkie udziay spki nale do jedynego akcjonariusza oraz
ten akcjonariusz jedynym czonkiem zarzdu >> wwczas czynnoci akcjonariusz vs spka
wymagaj kadorazowo formy aktu notarialnego.

127

SPOSB REPREZENTACJI
jeli zarzd JEDNOOSBOWY osoba ta SAMODZIELNIE wykonuje uprawnienia
jeli zarzd WIELOOSOBOWY, zasady okrela STATUT, a w braku takich postanowie:

w sferze reprezentacji CZYNNEJ (tj. skadanie owiadcze woli) zasad reprezentacja CZNA:
do skadania owiadcze woli w imieniu spki wymagane WSPDZIAANIE (1) dwch
czonkw zarzdu albo (2) czonka zarzdu z prokurentem.

w sferze reprezentacji BIERNEJ (tj. przyjmowanie owiadcze woli):


owiadczenia mog by dokonywane wobec 1 czonka zarzdu albo prokurenta.

nie wycza to ustanowienia prokury jednoosobowej lub cznej i nie ogranicza praw prokurentw
wynikajcych z przepisw o prokurze

czynno prawna dokonana z naruszeniem zasad wykonywania prawa reprezentowania spki


powinna zosta uznana za nieby

INNE USTAWOWE OGRANICZENIA WOBEC CZONKW ZARZDU


w przypadku SPRZECZNOCI INTERESW SPKI z interesami:
CZONKA ZARZDU
jego WSPMAONKA
KREWNYCH i POWINOWATYCH do II stopnia oraz
osb, z ktrymi jest POWIZANY OSOBICIE,
czonek zarzdu powinien POWSTRZYMA si od udziau w ROZSTRZYGANIU takich spraw i moe
zada zaznaczenia tego w protokole

ZAKAZ KONKURENCJI
Czonek zarzdu NIE MOE BEZ ZGODY SPKI (zakaz ten nie ma wic charakteru absolutnego):
zajmowa si INTERESAMI KONKURENCYJNYMI ani te
uczestniczy w SPCE KONKURENCYJNEJ jako wsplnik spki cywilnej, spki osobowej albo
czonek zarzdu spki kapitaowej
uczestniczy w innej KONKURENCYNEJ OSOBIE PRAWNEJ jako czonek organu
zakaz obejmuje rwnie udzia w konkurencyjnej spce kapitaowej w przypadku posiadania przez czonka
zarzdu co najmniej 10% udziaw / akcji tej spki albo prawa do powoywania co najmniej 1 czonka zarzdu

Wymaganej ZGODY udziela ORGAN UPRAWNIONY DO POWOANIA ZARZDU, chyba e umowa stanowi
inaczej.

113. Jaki moe by skad i kompetencje rady nadzorczej w spce


akcyjnej?
W zwizku z faktem, e (odmiennie ni w sp. z o.o.) akcjonariusze nie maj prawa indywidualnej
kontroli jedynym organem sprawujcym nadzr jest RN, a jej powoanie jest OBLIGATORYJNE.
SKAD : MINIMUM 3 CZONKW (w spkach publicznych MINIMUM 5)
KADENCJA : MAX 5 LAT (uregulowania dot. kadencji i mandatu jak przy zarzdzie)

128

CZONKIEM RN moe by wycznie OSOBA FIZYCZNA majca PEN ZDOLNO DO

CZYNNOCI PRAWNYCH, z wyczeniem osb SKAZANYCH PRAWOMOCNYM WYROKIEM za


przestpstwa:

okrelone w rozdziaach XXXIII-XXXVII kodeksu karnego


Przestpstwa przeciwko ochronie informacji; Przestpstwa przeciwko wiarygodnoci dokumentw;
Przestpstwa przeciwko mieniu; Przestpstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu; Przestpstwa
przeciwko obrotowi pienidzmi i papierami wartociowymi
okrelone w art. 587, 590 i 591 kodeksu spek handlowych

CZONKAMI RN NIE MOG BY:

czonkowie zarzdu (rwnie spki / spdzielni zalenej)


prokurent
ten zakaz kumulacji funkcji
likwidator (rwnie spki / spdzielni zalenej)
nadzorczych i administracyjnych jest
kierownik oddziau / zakadu
BEZWZGLDNIE OBOWIZUJCY i
gwny ksigowy zatrudniony w spce
radca prawny zatrudniony w spce
nie mona go uchyli umow stron
adwokat zatrudniony w spce
inne osoby podlegajce bezporednio czonkowi zarzdu / likwidatorowi

powoywani i odwoywani przez WALNE ZGROMADZENIE (chyba e statut stanowi inaczej)


wybr RN moe by dokonany w drodze gosowania ODDZIELNYMI GRUPAMI
na wniosek AKCJONARIUSZY MNIEJSZOCIOWYCH reprezentujcych MIN 1/5 KZ

dopuszczalny nawet statut przewiduje inny sposb wyboru


cel: ochrona mniejszociowych, bo zwiksza ich wpyw na obsad stanowisk
PRZEBIEG:
LICZBA AKCJI POTRZEBNYCH DO

UTWORZENIA 1 GRUPY

1 GRUPA wybiera przez gosowanie 1 CZONKA


czonkowie 1 grupy nie bior udziau w wyborze pozostaych czonkw rady
stanowiska nieobsadzone w gosowaniu grupami obsadza si w gosowaniu oglnym, w
ktrym bior udzia wszystkie akcje, z ktrych nie oddano gosu w gosowaniu oddzielnym

1 AKCJA = 1 GOS (bez przywilejw i bez ogranicze, z wyjtkiem akcji niemych, zawsze
pozbawionych prawa gosu)

Pojawiaj si tu rne kwasy interpretacyjne : zgodnie z literaln wykadni nie mona stworzy grupy,
ktra wybraaby wicej ni jednego czonka rady; w praktyce zdarza si jednak, e statut dopuszcza tak
sytuacj i np. przy 5 stanowiskach w radzie pozwala stworzy grup reprezentujc 40% KZ i obsadzajc
2 stanowiska. Niby niezgodne z k.s.h., ale doktryna czasem dopuszcza. Rozwizaniem nowela k.s.h. z
2008r., ktra stanowi, e z kadej akcji mona gosowa odmiennie. Ergo akcjonariusz czci swoich
akcji gosuje w 1 grupie, a czci w 2giej i moe w ten sposb mie wpyw na obsadzenie wikszej iloci
stanowisk.

KOMPETENCJE RADY NADZORCZEJ

Podstawow funkcj rady nadzorczej jest SPRAWOWANIE STAEGO NADZORU NAD


DZIAALNOCI SPKI we wszystkich jej dziedzinach, w szczeglnoci naley do niej:
a. ocena SPRAWOZDANIA zarzdu z DZIAALNOCI SPKI oraz SPRAWOZDANIA
FINANSOWEGO za ubiegy rok obrotowy w zakresie ich zgodnoci zarwno z ksigami
i dokumentami jak i ze stanem faktycznym
b. ocena WNIOSKW ZARZDU dotyczcych PODZIAU ZYSKU albo POKRYCIA STRATY
c. skadanie WALNEMU corocznego pisemnego SPRAWOZDANIA z wynikw tej oceny
129

W tym celu RN jest uprawniona do:

badania wszystkich dokumentw spki


dania od zarzdu i pracownikw sprawozda i wyjanie
dokonywania rewizji stanu majtku spki

RN moe rwnie
zawiesza, z wanych powodw, poszczeglnych lub wszystkich czonkw zarzdu w ich
czynnociach
delegowa swoich czonkw, max na 3 M-CE, do czasowego wykonywania czynnoci
czonkw zarzdu, ktrzy zostali odwoani, zrezygnowali albo nie mog sprawowa
swoich czynnoci z inszych powodw
zwoywa zwyczajne i nadzwyczajne walne (patrz pyt. 114)
reprezentowa spk w sporach i umowach midzy czonkiem zarzdu a spk

umowa spki moe rozszerzy uprawnienia RN, w szczeglnoci uzaleni dokonywanie


pewnych kategorii czynnoci prawnych przez zarzd od zgody RN

Rada nadzorcza NIE MA PRAWA wydawa ZARZDOWI WICYCH POLECE


dotyczcych prowadzenia spraw spki.
[art. 219 2 k.s.h. Przepis bezwzgldnie obowizujcy]

SPOSB SPRAWOWANIA OBOWIZKW

dziaaj kolegialnie, podejmujc UCHWAY


mog delegowa swych czonkw do samodzielnego penienia okrelonych czynnoci
nadzorczych
jeli wybrani oddzielnymi grupami, kada grupa ma prawo delegowa swojego czonka do
staego indywidualnego wykonywania czynnoci nadzorczych
zwouje si j w miar potrzeb, ale nie rzadziej ni 3 razy w roku obrotowym
zarzd albo czonek RN
podejmowanie uchwa NA POSIEDZENIU
o
o

wane, jeli obecna min. poowa czonkw (umowa moe zastrzega surowsze kworum), a
wszyscy czonkowie zostali zaproszeni
mona gosowa osobicie, albo przekazujc swj gos na pimie za porednictwem innego
czonka
(za porednictwem nie mona gosowa w sprawach wprowadzonych do porzdku obrad
dopiero na posiedzeniu oraz wyborw przewodniczcego i wiceprzewodniczcego RN,
powoania czonka zarzdu oraz odwoania / zawieszania w obowizkach wymienionych
osb)
z przebiegu posiedzenia sporzdza si protok

podejmowanie uchwa POZA POSIEDZENIEM


o
o

w formie gosowania pisemnego (tzw. kurenda)


w formie gosowania przy wykorzystaniu rodkw porozumiewania si na odlego

o
o

dopuszczalne jedynie gdy statut tak stanowi


uchwaa wana gdy wszyscy czonkowie powiadomieni o treci projektu uchway

uchway zapadaj BEZWZGLDN WIKSZOCI gosw, chyba e statut stanowi inaczej


130

114. Jakie s kompetencje walnego zgromadzenia w spce


akcyjnej?
WALNE ZGROMADZENIE AKCJONARIUSZY powstaje z mocy prawa. Jest sfer wacicielsk,
skupiajc osoby, ktre wniosy kapita zakadowy. Nie istnieje obowizek ujawniania jego skadu w
KRS.
Moe by (A) ZWYCZAJNE (powinno si odby w cigu 6 MIESICY po zakoczeniu roku
obrotowego) oraz (B) NADZWYCZAJNE.

KOMPETENCJE WALNEGO
Rozproszone s w caej regulacji k.s.h., dodatkowo mog wynika z postanowie statutu.
Przykadowy katalog:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

podejmowanie decyzji o ZMIANIE STATUTU


powoywanie i odwoywanie czonkw RN
odwoywanie i zawieszanie czonkw zarzdu
decyzja w przedmiocie ABSOLUTORIUM dla czonkw organw spki
rozpatrywanie i zatwierdzanie SPRAWOZDANIA ZARZDU Z DZIAALNOCI SPKI
rozpatrywanie i zatwierdzanie SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ZA ROK OBROTOWY
podejmowanie decyzji o PRZEZNACZENIU ZYSKU
podejmowanie decyzji o POKRYCIU STRATY

co do zasady uchway zapadaj BEWZGLDN WIKSZOCI gosw


KWALIFIKOWANEJ WIKSZOCI GOSW wymagaj m.in. uchway w sprawach:
a.
b.
c.
d.

emisji obligacji zamiennych


emisji obligacji z prawem pierwszestwa objcia akcji
ZMIANA STATUTU
UMORZENIE AKCJI
(chyba, e na walnym reprezentowana 1/2 KZ wwczas wystarczy zwyka
wikszo)

e. OBNIZENIE kapitau zakadowego


f. zbycia przedsibiorstwa albo jego zorganizowanej czci
g. ROZWIZANIA SPKI

3/4

(chyba, e strata bilansowa jak w art. 397 wwczas wystarczy bezwzgldna


wikszo)

h. finansowania przez spk nabycia lub objcia emitowanych przez ni


akcji
(chyba, e na walnym reprezentowana 1/2 KZ wwczas ino bezwzgldna
wikszo)

2/3

i. ISTOTNA ZMIANA przedmiotu dziaalnoci spki


j. zmiany statutu, zwikszajca wiadczenia akcjonariuszy lub uszczuplajca
prawa przyznane osobicie poszczeglnym akcjonariuszom

131

zgoda
WSZYSTKICH
AKCJONARIUSZY,
ktrych dotyczy

akcjonariusze mog uczestniczy w WZ i wykonywa prawo gosu (A) OSOBICIE lub (B) przez
PENOMOCNIKW

1 AKCJA = 1 GOS (chyba, e uprzywilejowane albo nieme)


statut moe OGRANICZY prawo gosu akcjonariuszy dysponujcych > 1/10 OGU GOSW w spce
akcjonariusz moe gosowa ! NIEJEDNOLICIE ! (odmiennie z kadej akcji)
co do zasady w sprawach nieobjtych porzdkiem obrad NIE MONA PODJ UCHWAY
wyjtkiem sytuacja, gdy CAY KAPITA REPREZENTOWANY, a nikt z obecnych NIE ZGOSI SPRZECIWU co
do podjcia uchway
na tej samej zasadzie mona odby walne mimo braku formalnego zwoania (cay kapita + brak
sprzeciwu co do odbycia)

PRAWO ZWOYWANIA
co do zasady ZARZD (prawo i obowizek zwoywania zwyczajnego i nadzwyczajnego)
RADA NADZORCZA
(a.) ZWYCZAJNE, gdy zarzd nie zwoa w terminie (okrelonym w k.s.h. lub statucie)
(b.) NADZWYCZAJNE, gdy uzna to za wskazane

AKCJONARIUSZE WIKSZOCIOWI, reprezentujcy MIN. 1/2 KZ albo MIN. 1/2 GOSW W SPCE
A. ZWYCZAJNE, gdy zarzd nie zwoa w terminie (okrelonym w k.s.h. lub statucie)
B. NADZWYCZAJNE, gdy uzna to za wskazane

AKCJONARIUSZE MNIEJSZOCIOWI, reprezentujcy MIN 5% KZ

dot. wycznie walnego NADZWYCZAJNEGO


statut moe przyznawa to uprawnienie take mniejszej liczbie ni 5%
prawo to realizowane jest POREDNIO:
o akcjonariusz zgasza zarzdowi (na pimie lub drog elektroniczn) DANIE zwoania
walnego / umieszczenia okrelonych spraw w porzdku obrad
o jeli w terminie 2 tygodni od przedstawienia dania zarzd nie zwoa, sd rejestrowy
UPOWANIA AKCJONARIUSZY DO ZWOANIA NWZ

INNE PODMIOTY, jeli zostay upowanione przez statut


PROCEDURA ZWOYWANIA
przez OGOSZENIE co najmniej 3 tygodnie przed terminem walnego (w treci: data, godzina, miejsce,
szczegowy porzdek obrad)

jeli wszystkie akcje IMIENNE, wwczas mona zwoa za pomoc LISTW POLECONYCH / PRZESYEK
KURIERSKICH / POCZT ELEKTRONICZ (e-mailem, jeli akcjonariusz wyrazi uprzednio pisemn zgod i
wskaza adres) co najmniej 2 tygodnie przed terminem walnego
szczeglne zasady w stosunku do spek publicznych

PRAWO UDZIAU
akcjonariusze uprawnieni z akcji IMIENNYCH jeli zostali wpisani do KSIGI AKCYJNEJ co najmniej
na 1 TYDZIE przed odbyciem walnego
akcjonariusze uprawnieni z akcji NA OKAZICIELA jeli DOKUMENTY AKCJI (ew. zawiadczenie wydane
na dowd zoenia akcji u notariusza lub w banku) zostay ZOONE W SPCE co najmniej na 1 TYDZIE
przed odbyciem walnego oraz nie zostan odebrane przed jego ukoczeniem

LISTA AKCJONARIUSZY UPRAWNIONYCH do uczestnictwa w walnym powinna zosta podpisana przez


zarzd i by wyoona w lokalu zarzdu przez 3 dni przed walnym

statut moe dopuszcza udzia w walnym przy wykorzystaniu rodkw komunikacji elektronicznej
132

WZRUSZALNO UCHWA
Zaskarenie uchway WZ moe przyj 2 POSTACI

UCHYLENIE

STWIERDZENIE NIEWANOCI

UCHWAA
1) SPRZECZNA ze STATUTEM albo

DOBRYMI OBYCZAJAMI
oraz

PRZESANKI

UCHWAA
SPRZECZNA Z USTAW

2) GODZI W INTERESY SPKI albo MA


NA CELU POKRZYWDZENIE
AKCJONARIUSZA

TERMIN do
wytoczenia
powdztwa

1 MIESIC

6 MIESICY

od otrzymania wiadomoci o uchwale


ale

od otrzymania wiadomoci o uchwale


ale

MAX 6 MIESICY

MAX 2 LATA

od jej powzicia

od jej powzicia

1. ZARZD
2. RADA NADZORCZA
LEGITYMACJA
do wytoczenia
powdztwa

oraz KADY CZONEK organw 1 i 2,


3. AKCJONARIUSZ:
a.

ktry gosowa przeciw i da zaprotokoowania sprzeciwu (wymg


gosowania nie dotyczy akcji niemej)
b. bezzasadnie niedopuszczony do udziau w WZ
c. ktry by nieobecny na WZ, gdy wadliwie zwoano WZ albo podjto uchwa
nieobjt porzdkiem obrad

PRAWOMOCNY WYROK uchylajcy uchwa / stwierdzajcy jej niewano MA MOC


OBOWIZUJC w stosunkach SPKA AKCJONARIUSZE i SPKA ORGANY SPKI.

PODWYSZENIE KAPITAU ZAKADOWEGO UWAGI OGLNE


Co do zasady podwyszenie kapitau zakadowego stanowi ZMIAN STATUTU spki. Skoro zmiana
statutu, to konieczna UCHWAA WALNEGO (z wyjtkiem sytuacji, gdy dokonuje go zarzd patrz
niej). Uchwaa ta podejmowana jest kwalifikowan wikszoci gosw, a zawiera powinna:
a.
b.
c.
d.
e.
f.

sum, o jak KZ ma by podwyszony


oznaczenie, czy akcje nowej emisji maj by imienne czy na okaziciela
cen emisyjn akcji albo upowanienie zarzdu do jej oznaczenia
dat, od ktrej nowe akcje maj uczestniczy w dywidendzie
terminy otwarcia i zamknicia subskrypcji
przedmiot aportw i ich wycen

TRYBY PODWYSZENIA KZ
3.
1.

2.

ZWYKE
patrz niej

4.

ZE RODKW SPKI

W GRANICACH
KAPITAU
DOCELOWEGO

WARUNKOWE

patrz niej

patrz pyt. 115

patrz pyt. 116

133

AD 1. ZWYKE PODWYSZENIE KAPITAU ZAKADOWEGO


Wymaga ZMIANY STATUTU w zakresie (a) kwoty kapitau i (b) wartoci nominalnej i iloci akcji
>> UCHWAA WALNEGO ZGROMADZENIA WIKSZOCI 3/4 GOSW
Moe nastpi na 2 SPOSOBY:

A. ZWIKSZENIE WARTOCI NOMINALNEJ dotychczasowych akcji


Liczba akcjonariatu nie ulega zmianie.

B. EMISJA NOWYCH AKCJI


Spka tworzy nowe akcje kolejnych serii, ktre wymagaj OBJCIA. Objcie nastpuje w
drodze SUBSKRYPCJI:

I.

PRYWATNEJ

spka skada ofert


wycznie

OZNACZONEMU
ADRESATOWI

przyjcie oferty nastpuje


NA PIMIE pod rygorem
niewanoci

poczona z wyczeniem /
ograniczeniem PRAWA
POBORU

II. ZAKMNITEJ

spka skada ofert


wycznie AKCJONARIUSZOM
majcym PRAWO POBORU

zoenie oferty nastpuje w


drodze ogoszenia

jeli w I TERMINIE NIE


DOJDZIE do wykonania
PRAWA POBORU

III. OTWARTEJ

spka skada ofert w


drodze OGOSZENIA
skierowanego do OSB,

ktrym NIE SUY


PRAWO POBORU

przeprowadzenie moliwe
rwnie wtedy, gdy
prywatna lub zamknita
nie doszy do skutku

zarzd ogasza II TERMIN dla


WSZYSTKICH
DOTYCHCZASOWYCH
AKCJONARIUSZY

w ramach 1 PODWYSZENIA moliwe czne zastosowanie POSZCZEGOLNYCH typw


subskrypcji

procedur koczy WPIS DO REJESTRU majcy charakter KONSYTUTYWN

AD 2. PODWYSZENIE KAPITAU ZE RODKW SPKI (tzw. KAPITALIZACJA REZERW)


przy tym podwyszeniu spka nie pozyskuje rodkw z zewntrz, w drodze subskrypcji, ale z:
(a.) KAPITAW REZERWOWYCH utworzonych z zysku (jeli moe by przeznaczony na ten cel)
(b.) KAPITAU ZAPASOWEGO (tzw. KAPITALIZACJA REZERW)

KAPITA ZAPASOWY : tworzony obligatoryjne na POKRYCIE STRATY, przelewa si do niego:

co najmniej 8% ZYSKU za dany rok obrotowy, dopki kapita zapasowy nie osignie co najmniej
1/3 KAPITAU ZAKADOWEGO
NADWYKI (osignite przy emisji akcji powyej ich wartoci nominalnej, a pozostae po
pokryciu kosztw emisji akcji)
DOPATY uiszczane przez akcjonariuszy za przyznanie ich akcjom szczeglnych uprawnie, o ile
dopaty te nie bd uyte na wyrwnanie nadzwyczajnych odpisw lub strat

134

KAPITAY REZERWOWE: moe je przewidywa statut; tworzone s na pokrycie


SZCZEGLNYCH STRAT LUB WYDATKW
przeznaczeniu tych kapitaw decyduje WZ, ale czci kapitau ZAPASOWEGO w wysokoci jednej
trzeciej kapitau zakadowego mona uy jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu
finansowym

moe nastpi na 2 SPOSOBY :

A. ZWIKSZENIE WARTOCI NOMINALNEJ dotychczasowych akcji


(Dokumenty akcji powinny zosta zaktualizowane / wymienione, a zarzd powinien wezwa
akcjonariuszy do ich zoenia w terminie max 1 M-CA od dnia zarejestrowania podwyszenia KZ.)

B. WYDANIE AKCJI GRATISOWYCH

! NIE WYMAGAJ OBJCIA!


przysuguj PROPORCJONALNIE do UDZIAU W KZ
115. Jakie s zasady podwyszenia kapitau zakadowego w spce
akcyjnej w granicach kapitau docelowego?
AD 3. PODWYSZENIE W GRANICACH KAPITAU DOCELOWEGO
uproszczenie i przyspieszenie procedury zmiany statutu
KAPITA

DOCELOWY : grna granica WARTOCI


WYEMITOWANE przy zastosowaniu tego trybu

wysoko

kapitau
ZAKADOWEGO

docelowego

NIE

MOE

AKCJI,

PRZEKRACZA

ktre
3/4

mog

by

KAPITAU

dokonuje go ZARZD (uchwaa zarzdu w formie AKTU NOTARIALNEGO zastpuje tu uchwa


walnego) na podstawie UPOWANIENIA STATUTOWEGO

upowanienie JEDNORAZOWE na MAX 3 LATA

mona przyzna ponownie na kolejne 3letnie okresy, zawsze w drodze zmiany statutu
upowanienie moe by
(1) zawarte w statucie W CHWILI JEGO TWORZENIA albo
(2) wprowadzone w efekcie PNIEJSZEJ ZMIANY statutu (uchwaa WZ wikszoci 3/4
gosw przy quorum 1/2 )

w ramach tego upowanienia mona dokona JEDNEGO lub KILKU podwysze

moe nastpi na 2 SPOSOBY:


A. PODWYSZENIE WARTOCI NOMINALNEJ dotychczasowych akcji
B. EMISJA NOWYCH AKCJI
! NIE MA MOLIWOCI PRZEPROWADZENIA TEGO PODWYSZENIA ZE RODKW SPKI !
ponadto w trym trybie podwyszenia:

wydawanie akcji za APORTY dopuszczalne wycznie jeli upowanienie tak przewiduje


NIE MA moliwoci wydania AKCJI UPRZYWILEJOWANYCH
NIE MA moliwoci przyznania akcjonariuszom UPRAWNIE OSOBISTYCH
135

moliwo WYCZENIA PRAWA POBORU


moliwa emisja WARRANTW SUBSKRYPCYJNYCH
(WARRANTY SUBSKRYPCYJNE : PAPIERY WARTOCIOWE IMIENNE lub NA OKAZICIELA
uprawniajce ich posiadacza do ZAPISU lub OBJCIA AKCJI Z WYCZENIEM PRAWA POBORU.)

musi by przewidziana w upowanieniu


TERMIN WYKONANIA prawa ucielenionego w warrancie nie moe upyn pniej
ni okres upowanienia
k.s.h. przewiduje formalne wymogi co do treci UCHWAY WZ dot. EMISJI:
o osoby uprawnione do objcia warrantw
o cena emisyjna, ew. sposb jej ustalenia, jeli emitowane s odpatnie
o LICZBA AKCJI PRZYSZYCH EMISJI przypadajcych na 1 WARRANT
o termin wykonania prawa z warrantu

116. Jakie s zasady warunkowego podwyszenia kapitau


zakadowego?
AD 4. WARUNKOWE PODWYSZENIE KAPITAU ZAKADOWEGO
WZ przy uchwalaniu podwyszenia moe ZASTRZEC, e OSOBY, ktrym przyznano PRAWO DO
OBJCIA wykonaj je na WARUNKACH OKRELONYCH W UCHWALE .
CELEM przyznanie praw do objcia akcji OKRELONYM PODMIOTOM:
1. uprawnionym z OBLIGACJI ZAMIENNYCH
2. uprawnionym z OBLIGACJI Z PRAWEM PIERWSZESTWA
3. uprawnionym z WARRANTW SUBSKRYPCYJNYCH
4. PRACOWNIKOM SPKI
ktrym przyznaje si akcje w zamian za WKADY NIEPIENINE
CZONKOM ZARZDU
w postaci WIERZYTELNOCI, jakie przysuguj im z tytuu
NABYTYCH UPRAWNIE do udziau w ZYSKU SPKI
CZONKOM RN

PRZEBIEG PODWYSZENIA (odmienny ni pozostaych)


1. UCHWAA WALNEGO w przedmiocie podwyszenia (okrela w tym momencie jedynie
MAKSYMALNY PRG PODWYSZENIA)
2. ZGOSZENIE przez ZARZD do REJESTRU
3. OGOSZENIE przez ZARZD o podwyszeniu W TERMINIE 6 TYGODNI od WPISU
4. OBJCIE AKCJI przez OSOBY UPRAWNIONE OKRELONE W UCHWALE w drodze
PISEMNEGO OWIADCZENIA na formularzu udostpnionym przez spk
5. WYDANIE DOKUMENTW = NABYCIE PRAW = PODWYSZENIE KZ o sum rwn
wartoci nominalnej objtych akcji
6. w terminie 30 DNI po upywie KADEGO ROKU KALENDARZOWEGO
ZARZD zgasza do SDU
WYKAZ OBJTYCH AKCJI celem UAKTUALNIENIA WPISU KAPITAU ZAKADOWEGO (do
zgoszenia doczaj wykaz osb, ktre wykonay prawo objcia)
WPIS (w odrnieniu od pozostaych trybw) ma charakter DEKLARATYWNY .

136

117. Jakie s zasady obnienia kapitau zakadowego w spce


akcyjnej?
obnienie KZ moe nastpi na 4 SPOSOBY:
1. poprzez ZMNIEJSZENIE WARTOCI NOMINALNEJ AKCJI
2. poprzez POCZENIE AKCJI
3. poprzez UMORZENIE CZCI AKCJI
4. przy PODZIALE SPKI przez WYDZIELENIE

do dokonania obnienia konieczna ZMIANA STATUTU >> UCHWAA WZ :


podejmowana WIKSZOCI 3/4 GOSW
sama uchwaa oraz ogoszenie o zwoaniu walnego powinny okrela:
cel obnienia
kwot, o jak ma by obniony
sposb obnienia
DOLN GRANIC obnienia jest USTAWOWE MINIMUM KZ i AKCJI

UCHWA WZ ZASTPUJE UCHWAA ZARZDU

zaprotokoowana przez notariusza, gdy:

A. AUTOMATYCZNE UMORZENIE AKCJI


B. UMORZENIE AKCJI WASNYCH NABYTYCH PRZEZ SPK

tzw. POSTPOWANIE KONWOKACYJNE


(jest obligatoryjne, bo obnienie KZ moe zagraa interesom wierzycieli)
I. niezwoczne OGOSZENIE w MSiG uchwalenia obnienia
II. WEZWANIE WIERZYCIELI do zgoszenia roszcze w terminie 3 MIESICY
III. w tym terminie spka:
ZASPOKAJA ROSZCZENIA WYMAGALNE
ZABEZPIECZA ROSZCZENIA NIEWYMAGALNE (depozyt sdowy) powstae przed
ogoszeniem obnienia, jeeli zada tego wierzyciel oraz uprawdopodobni on, e obnienie
KZ zagraa zaspokojeniu tych roszcze i nie zostay one zabezpieczone

POSTPOWANIA KONWOKACYJNEGO NIE STOSUJE SI:


gdy pomimo obnienia nie zwraca si akcjonariuszom dokonanych przez nich wkadw ani
wypat za umorzone akcje ani te nie zostaj zwolnieni z wniesienia wkadw na KZ
a
rwnoczenie z obnieniem nastpuje podwyszenie KZ co najmniej do pierwotnej wysokoci
w drodze emisji, ktrej akcje s w caoci opacone

obnienie ma na celu wyrwnanie poniesionych strat lub przeniesienie okrelonych kwot do


kapitau rezerwowego

obnienie nastpuje w wyniku automatycznego umorzenia akcji wasnych przez zarzd

OBNIENIE

ZGASZA SI DO REJESTRU (TERMIN: 6 M-CY), a wpis ma charakter


KONSTYTUTYWNY.

137

118. Jakie mog by przyczyny rozwizania spki akcyjnej i jakie s


zasady jej likwidacji?
ROZWIZANIE = ZAKOCZENIE DZIAALNOCI spki
PRZYCZYNY ROZWIZANIA [art. 459 k.s.h.]:
1. przyczyny przewidziane w STATUCIE
2. UCHWAA WALNEGO (a) o ROZWIZANIU SPKI albo (B) o PRZENIESIENIU SIEDZIBY ZA
GRANIC
3. OGOSZENIE UPADOCI spki
4. inne przyczyny przewidziane prawem

ZAISTNIENIE PRZYCZYNY ROZWIZANIA = OTWARCIE LIKWIDACJI (obligatoryjna)

prowadzi si pod FIRM SPKI z dodatkowym oznaczeniem W LIKWIDACJI

LIKWIDATORAMI s czonkowie ZARZDU (chyba e statut / uchwaa walnego stanowi inaczej)


kady likwidator ma prawo i obowizek dokonania ZGOSZENIA DO SDU REJESTROWEGO

fakt otwarcia likwidacji


nazwiska i imiona likwidatorw
sposb reprezentacji (nawet, jeli nie nastpiy zmiany w dotychczasowym)
wszelkie zmiany powyszych

likwidatorzy sporzdzaj BILANS OTWARCIA likwidacji


przedstawiaj go do zatwierdzenia WALNEMU
po upywie kadego roku obrotowego skadaj walnemu sprawozdanie z dziaalnoci i
finansowe

likwidatorzy OGASZAJ DWUKROTNIE o OTWARCIU likwidacji


WZYWAJ WIERZYCIELI do ZGOSZENIA WIERZYTELNOCI w terminie 6 M-CY (od II
ogoszenia)

likwidatorzy przeprowadzaj CZYNNOCI LIKWIDACYJNE:


A. ZAKOCZY BIECE INTERESY spki
B. CIGN WIERZYTELNOCI
C. WYPENI ZOBOWIZANIA
D. UPYNNI MAJTEK SPKI

NOWE

INTERESY mog by podejmowane jedynie gdy jest to potrzebne dla


UKOCZENIA SPRAW W TOKU

po ZATWIERDZENIU przez walne SPRAWOZDANIA LIKWIDACYJNEGO i ZAKOCZENIU

LIKWIDACJI likwidatorzy:

OGASZAJ w SIEDZIBIE spki SPRAWOZDANIE


SKADAJ sprawozdanie do SDU REJESTROWEGO
ze sprawozdaniem skadaj WNIOSEK O WYKRELENIE SPKI Z REJESTRU

WYKRELENIE Z REJESTRU = ROZWIZANIE SPKI (spka traci swj byt prawny)


138

CZ XIII
TRANSFORMACJE SPEK
pytania 119-123

139

119. Na czym polega czenie si spek i jakie mog by rodzaje


pocze?
[Regulacja: art.. 491 527 ksh]

CZENIE jest PRZEKSZTACENIEM PODMIOTOWYM, ktrego wynikiem jest ROZWIZANIE


CO NAJMNIEJ JEDNEJ ZE SPEK, czemu towarzyszy PRZEJCIE MAJTKU TEJ SPKI na
SPK PRZEJMUJC albo NOWO ZAWIZAN.

CZENIE > PRZENIESIENIE CAEGO MAJTKU z jednej spki na rzecz innej spki
DOCHODZI do WYKRELENIA Z REJESTRU czcych si spek, ale NIE DOCHODZI do ich
LIKWIDACJI!

DNIEM POCZENIA jest dzie WPISANIA DO REJESTRU spki PRZEJMUJCEJ lub NOWO
ZAWIZANEJ

Z DNIEM POCZENIA wsplnicy SPKI PRZEJMOWANEJ / SPEK CZCYCH SI PRZEZ


ZAWIZANIE staj si wsplnikami SPKI PRZEJMUJCEJ / NOWO ZAWIZANEJ

ZDOLNO CZENIOWA
SPKI KAPITAOWE ze SPKAMI KAPITAOWYMI
SPKI KAPITAOWE ze SPKAMI OSOBOWYMI [spka OSOBOWA NIE MOE by spk
PRZEJMUJC ani NOWO ZAWIZAN >> ergo moe powsta tylko spka KAPITAOWA]
SPKI OSOBOWE ze SPKAMI OSOBOWYMI [moliwe tylko utworzenie NOWEJ SPKI
KAPITAOWEJ]
SPKI KAPITAOWE oraz SPKA KOMANDYTOWO-AKCYJNA mog czy si ze SPK
ZAGRANICZ [KOMANDYTOWO-AKCYJNA NIE MOE by spk PRZEJMUJC ani NOWO
ZAWIZAN]
(dyrektywa WE w sprawie transgranicznego czenia si spek kapitaowych)

NIE MOG SI CZY:

SPKI CYWILNE (ani midzy sob, ani z handlowymi)


SPKI W LIKWIDACJI, ktre ROZPOCZY ju PODZIA MAJTKU
SPKI W UPADOCI

140

RODZAJE POCZE
Wskazane w ksh RODZAJE POCZE tworz KATALOG ZAMKNITY.

1. INKORPORACJA

(czenie przez PRZEJCIE)

przewanie wybierane, gdy cz si spki o rnym potencjalne ekonomicznym i silniejsza


przejmuje sabsz

MAJTEK SPKI PRZEJMOWANEJ PRZECHODZI NA SPK PRZEJMUJC w zamian za


udziay / akcje spki przejmowanej, ktre s wydawane przez spk przejmujc wsplnikom
spki przejmowanej

w wyniku przejcia SPKA PRZEJMUJCA NIE TRACI PODMIOTOWOCI PRAWNEJ i zwykle


PODWYSZA swj KAPITA ZAKADOWY
[moliwe jednak przejcie bez podwyszenia, gdy spka przejmujca posiada akcje/udziay
spki przejmowanej]

2. FUZJA

(czenie przez ZAWIZANIE NOWEJ SPKI)

przewanie wybierane, gdy pozycja ekonomiczna spek jest zbliona

MAJTEK WSZYSTKICH CZCYCH SI SPEK PRZECHODZI NA SPK NOWO


ZAWIZAN w zamian za udziay / akcje tej spki, ktre przypadaj wsplnikom wszystkich
czcych si spek

w wyniku fuzji WSZYSTKIE CZCE SI SPKI TRAC PODMIOTOWO PRAWN


nie dochodzi do podwyszenia KZ, ale TWORZONY JEST NOWY KAPITA ZAKADOWY

obu przypadkach moe pojawi si RNICA midzy WARTOCI UDZIAW / AKCJI w


starych i nowych spkach

konieczna moe okaza si DOPATA W GOTWCE, albo ze strony wsplnikw, albo spki
warto dopat NIE MOE PRZEKROCZY 10% WARTOCI BILANSOWEJ (przy przejciu) lub
10% WARTOCI NOMINALNEJ (przy fuzji) PRZYZNAWANYCH UDZIAW / AKCJI

PRZEBIEG CZENIA
1.

2.
3.
4.

CZYNNOCI PRZYGOTOWAWCZE
uzgodnienie PLANU POCZENIA i zacznikw (na pimie midzy czcymi si spkami)
ZGOSZENIE planu do sdu
OGOSZENIE planu
poddanie BADANIU przez BIEGEGO
ZAWIADOMIENIE WSPLNIKW o zamiarze poczenia;
przegldanie dokumentw zwizanych z czeniem przez wsplnikw)
UCHWAY O CZENIU (musi podj kada z czcych si spek, wikszo 3/4 przy quorum 1/2)
REJESTRACJA
OGOSZENIE

141

120. Jakie s skutki poczenia spek?


(A) SUKCESJA UNIWERSALNA PRAW I OBOWIZKW spki przejmowanej / spek
czcych si
na spk przejmujc / nowo zawizana PRZECHODZ WSZYSTKIE prawa i obowizki,
zarwno o charakterze PRYWATNOPRAWNYM jak i PUBLICZNOPRAWNYM
przejcie NIE WYMAGA ZGODY WIERZYCIELI
ZEZWOLENIA, KONCESJE i ULGI >> przechodz, chyba e:
o ustawa lub decyzja o udzieleniu powyszych stanowi inaczej
o zezwolenie/koncesja zostay udzielone spce bdcej instytucj finansow i organ,
ktry je wyda, zoy sprzeciw w cigu 1 m-ca od ogoszenia planu poczenia

(B) SUKCESJA CZONKOSTWA


z dniem poczenia WSPLNICY spki przejmowanej / spek czcych si STAJ SI
WSPLNIKAMI SPKI PRZEJMUJCEJ / NOWO ZAWIZANEJ
nie jest konieczne podejmowanie przez nich ADNYCH DODATKOWYCH CZYNNOCI, ktre
prowadziyby do uzyskania statusu wsplnika / akcjonariusza

(C) WSTPIENIE W STOSUNEK PRACY


spka przejmujca/ nowo zawizana ex lege WSTPUJE W STOSUNEK PRACY po STRONIE
PRACODAWCY [art. 231 kp]

(D) OBOWIZEK OSOBNEGO ZARZDU MAJTKAMI SPEK


majtek kadej z poczonych spek powinien by zarzdzany OSOBNO
odrbny zarzd powinien znale odbicie w prowadzeniu odrbnych rachunkw
bankowych czy przy wystawianiu faktur
celem ochrona wierzycieli >> taki sposb zarzdu majtkiem OBOWIZUJE DO CZASU, gdy
zostan ZASPOKOJENI / ZABEZPIECZENI WIERZYCIELE, ktrzy zadali na pimie wypaty
przed upywem 6 M-CY od ogoszenia o poczniu
CZONKOWIE ORGANW spki przejmujcej/nowo zawizanej ponosz SOLIDARN
ODPOWIEDZIALNO za prowadzenie oddzielnego zarzdu

czonkowie zarzdu / RN / KRew oraz likwidatorzy CZCYCH SI SPEK s ponosz SOLIDARN


ODPOWIEDZIALNO wobec WSPLNIKW tych spek za SZKODY wyrzdzone
dziaania/zaniechania sprzeczne z prawem/postanowieniami umowy albo statutu

moliwa EKSKULPACJA
roszczenia przedawniaj si z upywem 3 LAT od ogoszenia o poczeniu
142

poprzez

121. Jakie s zasady i rodzaje podziau spek?


PODZIA SPKI : ROZDBROBNIENIE MAJTKU SPKI w tym sensie, e MAJTEK SPKI
DZIELONEJ jest PRZEKAZYWANY do DWCH ALBO WICEJ SPEK JU ISTNIEJCYCH albo
NOWO UTWORZONYCH.

jeli spka dzielona ulega rozwizaniu, to nastpuje to BEZ przeprowadzenia POSTPOWANIA


LIKWIDACYJNEGO

dochodzi jedynie do CZCIOWEJ SUKCESJI praw i obowizkw spki dzielonej (wstpienie


jedynie we fragment jej obowizkw)

MONA DZIELI

JEDYNIE SPKI KAPITAOWE (na DWIE lub WICEJ SPEK KAPITAOWYCH)

NIE MONA DZIELI

SPKI AKCYJNEJ, jeli jej KAPITA ZAKADOWY NIE ZOSTA pokryty W CAOCI
SPEK W LIKWIDACJI, jeli ROZPOCZY ju PODZIA MAJTKU
SPEK W UPADOCI

! SPKA DZIELONA
PRZESTAJE ISTNIE !

1. przez ROZBIR

1A. przez
PRZEJCIE

! SPKA DZIELONA
NADAL DZIAA !

RODZAJE PODZIAW

2. przez WYDZIELENIE

1B. przez
ZAWIZANIE
NOWYCH
SPEK

1C. przez PRZEJCIE


i ZAWIZANIE
NOWYCH SPEK

1A. PODZIA PRZEZ PRZEJCIE

PRZENIESIENIE CAEGO MAJTKU SPKI DZIELONEJ NA INNE, ISTNIEJCE JU SPKI


w spkach przejmujcych dochodzi zwykle do PODWYSZENIA KZ
wsplnicy spki dzielonej otrzymuj udziay / akcje spki przejmujcej
MAJTEK NIE MOE zosta przeniesiony NA RZECZ 1 TYLKO SPKI (MIN. 2)
143

1B. PODZIA PRZEZ ZAWIZANIE NOWYCH SPEK

PRZENIESIENIE CAEGO MAJTKU SPKI DZIELONEJ NA NOWO ZAWIZANE SPKI


wsplnicy spki dzielonej otrzymuj udziau/ akcje spek nowo zawizanych
NIE MOE zosta ZAWIZANIA TYLKO 1 NOWA SPKA (MIN. 2)
majtek spki dzielonej ! NIE STANOWI APORTU ! do nowo zawizanych spek

1C. PODZIA PRZEZ PRZEJCIE I ZAWIZANIE NOWYCH SPEK


PRZENIESIENIE CAEGO MAJTKU SPKI DZIELONEJ na SPK ISTNIEJC i na SPK
NOWO ZAWIZAN

spek istniejcych i nowo zawizanych MOE BY WICEJ, ale NIE MONA przenie
caego majtku WYCZNIE na spki istniejce albo WYCZNIE na spki nowo zawizane

2. PODZIA PRZEZ WYDZIELENIE


PRZENIESIENIE WYDZIELONEJ CZCI MAJTKU SPKI DZIELONEJ na SPK ISTNIEJC
lub NOWO ZAWIZAN

spka dzielona NADAL DZIAA , a jej majtek ulega ZMNIEJSZENIU


NIE MONA przenie CAOCI MAJTKU na spk wydzielon
KZ spki dzielonej ulega OBNIENIU (chyba, e kapitay zapasowy i rezerwowe pozwalaj
na wydzielenie bez obnienia)
KZ spki wydzielonej w wyniku przeniesienia majtku:
ulega PODWYSZENIU, jeli spka ju istniejca
TWORZY SI, jeli spka nowo zawizana

wsplnicy OKRELENI W PLANIE PODZIAU otrzymuj udziay / akcje spki, na ktr


przeszed wydzielony majtek

do WYDZIELENIA dochodzi w dniu:


WPISANIA PODWYSZENIA KZ DO REJESTRU, jeli spka ju istniejca
WPISANIA SPKI DO REJESTRU, jeli spka nowo zawizana

moe pojawi si RNICA midzy WARTOCI UDZIAW / AKCJI w starych i nowych spkach
konieczna moe okaza si DOPATA W GOTWCE, albo ze strony wsplnikw, albo spki
warto dopat NIE MOE PRZEKROCZY 10% WARTOCI BILANSOWEJ (przy spkach istniejcych) lub
10% WARTOCI NOMINALNEJ (przy spkach nowo zawizanych) PRZYZNAWANYCH UDZIAW / AKCJI
PRZEBIEG CZENIA
1.

2.
3.
4.

CZYNNOCI PRZYGOTOWAWCZE
uzgodnienie PLANU PODZIAU i zacznikw (midzy spk dzielon a przejmujc albo przez
dzielon )
ZGOSZENIE planu do sdu, OGOSZENIE planu i poddanie BADANIU przez BIEGEGO
ZAWIADOMIENIE WSPLNIKW o zamiarze podziau i przegldanie dokumentw zwizanych z
podziaem przez wsplnikw)
UCHWAY O PODZIALE (spka dzielona + ew. kada z przejmujcych, wikszo 3/4 przy quorum 1/2)
REJESTRACJA
OGOSZENIE

144

122. Jakie s skutki podziau spek?


(A)

CZCIOWA SUKCESJA PRAW i OBOWIZKW spki dzielonej, ale tylko tych


WSKAZANYCH W PLANIE PODZIAU
koncesje / ulgi / zezwolenia przechodz, jeli pozostaj w zwizku z przenoszonymi
skadnikami majtku (reszta zasad jak przy czeniu)

(B)

SUKCESJA CZONKOSTWA
z dniem podziau / wydzielenia wsplnicy spki dzielonej staj si wsplnikami
spki okrelonej w planie podziau
tzw. ZASADA RWNOWANOCI : osoby, ktrym w spce dzielonej przysugiway
SZCZEGLNE UPRAWNIENIA, powinny mie prawa CO NAJMNIEJ RWNOWANE z
tymi, ktre przysugiway im dotychczas

(C)

WSTPIENIE W STOSUNKI PRACOWNICZE


z dniem podziau/wydzielenia PRACOWNICY spki
pracownikami spki przejmujcej / nowo zawizanej

dzielonej

staj

si

za ZOBOWIZANIA, ktre zostay w planie podziau PRZYPISANE SPCE PRZEJMUJCEJ /


NOWO ZAWIZANEJ POZOSTAE SPKI, na jakie przeniesiono majtek spki dzielonej
ODPOWIADAJ SOLIDARNIE [trwa przez 3 LATA od ogoszenia o podziale; OGRANICZONA jest
do wartoci aktyww netto przyznanych tym spkom]

czonkowie zarzdu / RN / KRew oraz likwidatorzy SPEK UCZESTNICZCYCH W PODZIALE ponosz


SOLIDARN ODPOWIEDZIALNO wobec WSPLNIKW tych spek za SZKODY wyrzdzone poprzez
dziaania/zaniechania sprzeczne z prawem/postanowieniami umowy albo statutu

odpowiedzialno ponosi take BIEGY


moliwa EKSKULPACJA
123. Jakie mog by rodzaje przeksztace spek?
PRZEKSZTACENIE SPKI : ZMIANA JEJ STRUKTURY, charakteryzujca si ZMIAN JEJ
FORMY ORGANIZACYJNEJ oraz istnieniem OKRELONEJ PROCEDURY rzdzcej t zmian.

konsekwencj jest MODYFIKACJA TYPU SPKI, ktra istnieje jako TEN SAM, ale NIE TAKI SAM
PODMIOT (zmieniona struktura wewntrzna)

przeksztacenie sensu largo : kada zmiana strukturalna spek; kategoria zbiorcza, w ktrej
mieszcz si rwnie czenie i podzia

przeksztacenie sensu stricto : w tym znaczeniu funkcjonuje w ksh; dotyczy jedynie zmiany
JAKOCIOWEJ, nie ilociowej >> nie dochodzi do powstania nowego podmiotu / likwidacji
istniejcego [co jest z kolei cech charakterystyczn czenia i podziau]; w procesie
restrukturyzacyjnym uczestniczy TYLKO JEDNA SPKA

DZIE PRZEKSZTACENIA: dzie WPISU DO REJESTRU spki PRZEKSZTACONEJ


145

RODZAJE PRZEKSZTACE

przeksztacenie SPKI OSOBOWEJ w SPK KAPITAOW


przeksztacenie SPKI KAPITAOWEJ w SPK OSOBOW
przeksztacenie SPKI OSOBOWEJ w SPK OSOBOW
przeksztacenie SPKI KAPITAOWEJ w SPK KAPITAOW

DOBROWOLNE przeksztacenie SPKI CYWILNEJ w SPK JAWN


(kiedy rwnie obligatoryjne po przekroczeniu okrelonego obrotu, teraz tylko dobrowolne)
przeksztacenie SPKI CYWILNEJ w INN ni jawna SPK HANDLOW
przeksztacenie PRZEDSIBIORCY - OSOBY FIZYCZNEJ w SPK KAPITAOW

(od 1 lipca 2011r.)


NIE MONA PRZEKSZTACI

SPEK W LIKWIDACJI, jeli ROZPOCZY ju PODZIA MAJTKU


SPEK W UPADOCI

PRZEBIEG PRZEKSZTACE
1. PLAN PRZEKSZTACENIA (powinien by zbadany przez biegego)
2. UCHWAA O PRZEKSZTACENIU
3. POWOANIE CZONKW ORGANU SPKI PRZEKSZTACONEJ
4. ZAWARCIE UMOWY SPKI / PODPISANIE STATUTU SPKI PRZEKSZTACONEJ
5. WPIS DO REJESTRU SPKI PRZEKSZTACONEJ (DZIE PRZEKSZTACENIA!) i WYKRELENIE
PRZEKSZTACANEJ

SKUTKI PRZEKSZTACE

ZASADA

KONTYNUACJI : z dniem przeksztacenia SPCE PRZEKSZTACONEJ przysuguj

WSZYSTKIE PRAWA i OBOWIZKI SPKI PRZEKSZTACANEJ


prawa i obowizki zarwno wobec OSB TRZECICH jak i WSPLNIKW
NIE DOCHODZI do ZMIANY PRACODAWCY
wystpuje rwnie w sferze PRAWA PROCESOWEGO >> wszystkie spory sdowe i arbitraowe

spki przeksztacanej staj si sporami spki przeksztaconej; to samo ze skutecznoci orzecze


sdowych
art. 553 2: dot. rwnie koncesji, ulg, zezwole

nastpuje ZMIANA FIRMY spki


zawsze musi nastpi modyfikacja DODATKU, ktry wskazuje na FORM PRAWN
niekiedy moe rwnie doj do zmiany CAEJ FIRMY >> wwczas obowizek podawania w
nawiasie obok nowej firmy dawnej firmy z dodatkiem dawniej przez CO NAJMNIEJ 1 ROK od
dnia przeksztacenia

MODYFIKACJA ODPOWIEDZIALNOCI WSPLNIKW ZA ZOBOWIZANIA SPKI


w rnych typach spek prawa i obowizki wsplnikw ksztatowane odmiennie
zasada, e w przypadku przeksztacenia spki kapitaowej w kapitaow prawa i obowizki

wsplnika spki przeksztacanej, ktre nie s zgodne z przepisami ustawy o spce


przeksztaconej WYGASAJ Z MOCY PRAWA [art. 579 1 ksh]
wyganicie praw powizane z roszczeniem wsplnika o zapat stosownego WYNAGRODZENIA
[art. 579 2 ksh]
wsplnik zobowizany dotychczasowo do powtarzajcych si wiadcze niepieninych moe si z
tego obowizku ZWOLNI za zapat stosownego WYNAGRODZENIA [art. 579 3 ksh]

146

CZ XIV
SPDZIELNIE
pytania 124-132

147

124. Jak zostao zdefiniowane pojcie spdzielni i jakie cechy


spdzielni mona wyrni?
SPDZIELNIA jest DOBROWOLNYM ZRZESZENIEM NIEOGRANICZONEJ LICZBY OSB, o

ZMIENNYM SKADZIE OSOBOWYM i ZMIENNYM FUNDUSZU UDZIAOWYM, ktre W


INTERESIE SWOICH CZONKW PROWADZI WSPLN DZIAALNO GOSPODARCZ, przy czym
MOE ono prowadzi rwnie DZIAALNO SPOECZN i OWIATOWO-KULTURALN na rzecz
swoich czonkw i ich rodowiska. [art. 1 ustawy Prawo spdzielcze]

CECHY:
A. DOBROWOLNO
spdzielnia moe by DOBROWOLNIE UTWORZONA przez jej zaoycieli i DOBROWOLNIE
ROZWIZANA przez jej czonkw
ma wyranie cywilistyczny charakter; autonomia zaoycieli i czonkw oraz zasada
swobody umw

B. ZRZESZENIOWY CHARAKTER
spdzielnia jest ZRZESZENIEM, czyli KORPORACJ OSB, ktre cz swoje dziaania dla
osignicia wsplnego celu
cel nie musi by wyszczeglniony, ale wynika on jasno z dziaalnoci, ktr spdzielnia
prowadzi, a wyszczeglnienie tej dziaalnoci jest obligatoryjne
czenie si powinno by WIADOME i DUGOTRWAE (nie jednorazowo!)
oparta zarwno na substracie OSOBOWYM jak i MAJTKOWYM

C. ZMIENNY SKAD OSOBOWY


czy si z jedn z podstawowych zasad ruchu spdzielczego (patrz niej) > zasad
OTWARTYCH DRZWI
spdzielnia nie moe stawia barier osobom chccym do niej przystpi, jeeli tylko
speniaj wymagania okrelone w ustawie i opartym na niej statucie
moe jednak uzaleni przyjcie w poczet czonkw od posiadania pewnych kwalifikacji
regua moe by te ograniczona ze wzgldw ekonomicznych (przesanka obiektywna)
regua ta nie ma charakteru cywilistycznego; nie wynika z niej roszczenie o przyjcie w
poczet czonkw (chyba, e co innego wynika z ustawy, statutu, umowy midzy spdzielni
a zainteresowanym)

D. ZMIENNY FUNDUSZ UDZIAOWY


nie ma kapitau zakadowego
UDZIAY S IMIENNE (ale nie s papierami wartociowymi) i NIEZBYWALNE (niemoliwy
obrt nimi)
osoba ubiegajca si o przyjcie musi ZADEKLAROWA swj udzia/udziay i je WPACI

E. PROWADZENIE WSPLNEJ DZIAALNOCI GOSPODARCZEJ w interesie czonkw


MUSI prowadzi dz.g. (to jest jej celem i istniej nawet sankcje w razie nieprowadzenia)
nie oznacza, e musi mie cel zarobkowy (np. spdzielnie mieszkaniowe)
wsplnota celu

F. FAKULTATYWNE prowadzenie DZIAALNOCI SPOECZNEJ i OWIATOWO KULTURALNEJ


148

ZASADY ROCZDELSKIE : zasady dotyczce funkcjonowania ZRZESZE TYPU SPDZIELCZEGO,


odrniajcych je od innych instytucjonalnych form prowadzenia dziaalnoci gospodarczej.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)

zasada DOBROWOLNOCI
zasada SAMORZDNOCI
zasada WSPLNOTY CZONKOWSKIEJ
zasada DEMOKRATYCZNEGO KIEROWNICTWA (jeden czonek jeden gos)
zasada OTWARTYCH DRZWI
zasada ZMIENNEGO SKADU OSOBOWEGO
zasada ZMIENNEGO FUNDUSZU UDZIAOWEGO
zasada NIEPODZIELNOCI FUNDUSZU ZASOBOWEGO
zasada PODNOSZENIA POZIOMU KULTURALNEGO CZONKW
zasada WSPPRACY MIDZY ORGANIZACJAMI SPDZIELCZYMI

125. Jakie s etapy zaoenia spdzielni?


Do powstanie spdzielni konieczne jest:

A. SPORZDZENIE STATUTU
B. WYBR ORGANW
C. WPIS DO REJESTRU
AD A. STATUT
Statut spdzielni powinien okrela:

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

oznaczenie NAZWY z dodatkiem SPDZIELNIA lub SPDZIELCZY


PRZEDMIOT DZIAALNOCI spdzielni
CZAS TRWANIA, o ile zaoona na czas okrelony
WYSOKO WPISOWEGO
WYSOKO i LICZB UDZIAW, ktre czonek obowizany jest ZADEKLAROWA
TERMINY wnoszenia i zwrotu udziaw oraz SKUTKI NIEWNIESIENIA W TERMINIE
PRAWA i OBOWIZKI czonkw
zasady i tryb PRZYJMOWANIA CZONKW, WYPOWIADANIA czonkostwa, WYKRELENIA i
WYKLUCZENIA czonkw
9. zasady zwoywania ZGROMADZE, obradowania i podejmowania uchwa
10. zasady i tryb wyboru oraz odwoania CZONKW ORGANW spdzielni
11. zasady PODZIAU NADWYKI BILANSOWEJ (dochodu oglnego) oraz POKRYWANIA STRAT
12. postanowienia, ktrych wprowadzenia wymaga ustawa

statut UCHWALAJ ZAOYCIELE (osoby zamierzajce zaoy spdzielni), potwierdzajc jego


przyjcie przez zoenie pod nim swoich podpisw
MINIMALNA LICZBA ZAOYCIELI:
co do zasady: 10 jeli osoby fizyczne i 3 jeli osoby prawne
w spdzielniach produkcji rolnej: 5 jeli osoby fizyczne
w spdzielniach socjalnych: 5 jeli osoby fizyczne i 2 jeli osoby prawne
w spdzielniach mieszkaniowych: co najmniej 10 osb fizycznych i prawnych
to ustawowe minimum jest jednoczenie warunkiem TRWANIA SPDZIELNI
jeli liczba czonkw spadnie poniej ustawowego minimum i w cigu 1 roku nie zwikszy liczby
czonkw do wymaganej prawem/ statutem, wwczas spdzielnia przechodzi w stan
LIKWIDACJI

[Trzcina] Charakter prawny statutu spdzielni to wewntrzne prawo spdzielni, tzw. prawo umowne,
lex contractus

149

AD B. WYBR ORGANW
wybr organw naley, w zalenoci od postanowie statutu, do kompetencji:

WALNEGO ZGROMADZENIA lub


KOMISJI ORGANIZACYJNEJ w skadzie co najmniej 3 CZONKW

AD C. WPIS DO REJESTRU
spdzielnia podlega obowizkowi wpisu do KRS (art. 7 prawa spdzielczego) i jest wpisywana
do REJESTRU PRZEDSIBIORCW KRS (art. 36 pkt 8 ustawy o KRS)
z chwil WPISU do rejestru nabywa OSOBOWO PRAWN
za czynnoci dokonane w interesie spdzielni PRZED REJESTRACJ osoby DZIAAJCE ZA SPDZIELNI
odpowiadaj do chwili zarejestrowania wobec osb trzecich SOLIDARNIE

po zarejestrowaniu za te czynnoci odpowiada spdzielnia

126. W jakich sytuacjach moe nastpi nabycie czonkostwa


spdzielni?
Czonkiem spdzielni moe by:
OSOBA FIZYCZNA o PENEJ ZDOLNOCI do czynnoci prawnych, jeeli odpowiada wymogom
okrelonym w statucie, chyba e ustawa stanowi inaczej; wyjtki:
spdzielnie mieszkaniowe, ktrych czonkiem moe by osoba fizyczna z ograniczon
z.d.cz.p. albo jej nieposiadajca
spdzielnie socjalne, ktrych czonkami mog by osoby fizyczne o ograniczonej z.d.cz.p.
statut spdzielni moe dopuszcza czonkostwo osb z ograniczon z.d.cz.p. lub jej
nieposiadajcych
osoby takie nie mog by CZONKIEM ORGANW spdzielni a w WALNYM bior udzia
przez przedstawicieli
OSOBA PRAWNA, o ile statut nie stanowi inaczej [art. 15 4 pr. spdz.]

Czonkostwo w spdzielni mona NABY:


A. Z MOCY PRAWA (EX LEGE)
ZAOYCIELE, ktrzy nabywaj czonkostwo z CHWIL REJESTRACJI spdzielni
w wyniku CZENIA si spdzielni
w wyniku PODZIAU spdzielni
B. wskutek PRZYJCIA w poczet czonkw
warunkiem przyjcia jest zoenie DEKLARACJI przez zainteresowanego
deklaracja musi by zoone w formie pisemnej pod rygorem niewanoci
powinna zawiera dane osobowe i adresowe aplikujcego, a
ZADEKLAROWANYCH UDZIAW oraz dane dot. WKADW

take

LICZB

czonkostwo powstaje z chwil podjcia UCHWAY O PRZYJCIU


ORGAN waciwy do przyjcia jest wskazany w statucie: albo ZARZD, albo RADA
NADZORCZA albo WALNE ZGROMADZENIE (ZEBRANIE PRZEDSTAWICIELI). NIE MOE
podj uchway o przyjciu w poczet czonkw zarzd jednoosobowy albo Zebranie Grupy
Czonkowskiej
uchwaa powinna by podjta w cigu 1 MIESICA od zoenia deklaracji
przyjcie powinno by stwierdzone na deklaracji (2 czonkw zarzdu albo inne upowanione
osoby)

zawiadomienie o ODMOWIE PRZYJCIA powinno zawiera uzasadnienie, a jeli organem


waciwym ws. przyjcia jest inny ni walne organ, osoba ma prawo wniesienia
ODWOANIA (ca procedur powinien regulowa statut)
150

127. W jakich sytuacjach moe nastpi ustanie czonkostwa


spdzielni?
USTANIE CZONKOSTWA powoduj:

1. MIERC / USTANIE CZONKA


2. WYSTPIENIE ZA WYPOWIEDZENIEM
jedyne moliwoci rozwizania stosunku czonkostwa
3. WYKLUCZENIE CZONKA
przez spdzielni
4. WYKRELENIE CZONKA
AD 1. MIER
OSOB FIZYCZN skrela si z rejestru czonkw ze SKUTKIEM od dnia, w ktrym nastpia
MIER
(jeeli zmary zostawi >1 spadkobierc, powinni ustanowi wsplnego penomocnika/ wskaza zarzdc,
ktry wykona przechodzce na nich prawa majtkowe zmarego)

OSOB PRAWN skrela si z rejestru czonkw ze SKUTKIEM od dnia jej USTANIA


AD 2. WYSTPIENIE
czonek spdzielni moe z niej WYSTPI ZA WYPOWIEDZENIEM
musi by dokonane w formie pisemnej pod rygorem niewanoci
termin i okres okrela statut
za DAT WYSTPIENIA uznaje si NASTPNY DZIE po upywie OKRESU wypowiedzenia
AD 3. WYKLUCZENIE
moe nastpi w wypadku, gdy z WINY UMYLNEJ lub RACEGO NIEDBALSTWA CZONKA
jego dalszego pozostawania w spdzielni NIE DA SI POGODZI z postanowieniami statutu albo
dobrymi obyczajami
PRZYCZYNY wykluczenia okrela STATUT
AD 4. WYKRELENIE
moe nastpi w odniesieniu do CZONKA, ktry NIE WYKONUJE OBOWIZKW
STATUTOWYCH z przyczyn przez siebie NIEZAWINIONYCH
PRZYCZYNY wykrelenia okrel STATUT

wykluczenia / wykrelania mog DOKONA (stosownie do postanowie statutu) albo RADA NADZORCZA
albo WALNE ZGROMADZENIE
organ, ktry podj uchwa zawiadamia o tym czonka na pimie wraz z uzasadnieniem
organ ma obowizek wysucha wyjanie zainteresowanego
od uchway RN przysuguje odwoanie do WZ albo skarga do sdu
do wniesienia odwoania i jego rozpatrzenia stosuje si przepisy statutu o postpowaniu
wewntrzspdzielczym
WYKLUCZENIE / WYKRELENIE staje si SKUTECZNE z chwil:
bezskutecznego upywu terminu do zaskarenia do sdu uchway RN, chyba, e przed jego upywem
czonek wnis odwoanie do WZ
bezskutecznego upywu terminu do wniesienia do WZ odwoania od uchway RN, jeli termin ten jest
duszy od terminu na zaskarenie do sdu
bezskutecznego upywu terminu do zaskarenia do sdu uchway WZ
prawomocnego oddalenia przez sd powdztwa o uchylenie uchway RN / WZ

151

128. Jakie s podstawowe prawa czonka spdzielni i co oznaczaj


prawa pierwotne i prawa pochodne?
Prawa i obowizki czonkw wynikaj z ustawy oraz statutu spdzielni. Mog mie charakter majtkowy bd
organizacyjny. Prawa i obowizki dla wszystkich czonkw s rwne (co naley traktowa w kategoriach
rwnoci ich przyznawania: na jednakowych zasadach, przy zastosowaniu jednakowych kryteriw.)

PRAWA CZONKA o charakterze MAJTKOWYM


Do podstawowych uprawnie majtkowych czonka spdzielni nale:
prawo do korzystania ze WIADCZE SPDZELNI w zakresie jej STATUTOWEJ DZIAALNOCI
prawo do UDZIAU w NADWYCE BILANSOWEJ

PRAWA CZONKA o charakterze ORGANIZACYJNYM

prawo UCZESTNICZENIA w WALNYM ZGROMADZENIU lub ZEBRANIU GRUPY CZONKOWSKIEJ


bierne i czynne PRAWO WYBORCZE do ORGANW spdzielni
prawo otrzymywania odpisu statutu i regulaminw
prawo zaznajamiania si z uchwaami organw, protokoami obrad, protokoami lustracji,
rocznymi sprawozdaniami finansowymi oraz umowami zawieranymi z osobami trzecimi
prawo dania rozpatrzenia przez waciwe organy wnioskw dot. dziaalnoci spdzielni

czonek moe mie rwnie INNE PRAWA okrelone w ustawie/statucie

PRAWA PIERWOTNE A PRAWA POCHODNE


PRAWA PIERWOTNE to prawa wynikajce WPROST ze STOSUNKU CZONKOSTWA (to wanie do
nich odnosi si zasada rwnoci praw z art. 18 1 pr. sp.)
PRAWA POCHODNE to prawa skadajce si na tre INNYCH ni stosunek czonkostwa
STOSUNKW PRAWNYCH (te prawa w przeciwiestwie do pierwotnych s zrnicowane dla
poszczeglnych czonkw); np.:
spdzielczy stosunek PRACY
spdzielczy stosunek PRAWA DO LOKALU

129. Jakie s podstawowe obowizki czonka spdzielni?


OBOWIZKI CZONKA o charakterze MAJTKOWYM
obowizek wniesienia WPISOWEGO
okrelona przez statut
JEDNORAZOWA opata z tytuu PRZYJCIA W POCZET CZONKW spdzielni
wchodzi do FUNDUSZU ZASOBOWEGO
obowizek wniesienia ZADEKLAROWANYCH UDZIAW
wchodz do FUNDUSZU UDZIAOWEGO
stosownie do postanowie statutu mog by wnoszone JEDNORAZOWO albo W
OKRELONYCH TERMINACH
mog by pienine albo aportowe (ale i tak musz by przeliczone na kwot pienin)
152

udziay maj charakter imienny (ale nie s papierem wartociowym!)


s niezbywalne
nie podlegaj dziedziczeniu (dziedziczone mog by tylko roszczenia o zwrot praw
majtkowych zmarego czonka)

czonek nie moe przed ustaniem czonkostwa da zwrotu wpat dokonanych na udziay
obowizkowe (nie dot. wpat przekraczajcych ilo udziaw wymaganych do zadeklarowania przez
statut obowizujcy w chwili dania zwrotu)

obowizek UCZESTNICTWA w STRATACH spdzielni


czonek uczestniczy w stratach spdzielni do wysokoci zadeklarowanych udziaw (sfera
stosunkw wewntrznych na zewntrz w aden sposb nie odpowiada swoim majtkiem
wobec wierzycieli spki za jej zobowizania)
uczestniczy we wszystkich stratach, nawet wynikajcych ze zobowiza zacignitych przez
jego przyjciem do spdzielni

OBOWIZKI wynikajce ze STATUTU i ZALENE OD RODZAJU SPDZIELNI


obowizek DEKLAROWANIA WIKSZEJ ILOCI UDZIAW

mona przyj takie samo rozwizanie dla osb fizycznych i prawnych, a moe uregulowa odrbnie
dla kadej kategorii

jeli czonek nie zadeklaruje w myl statutu wikszej iloci udziaw, mona ten obowizek wymusi
albo w drodze postpowania wewntrzspdzielczego albo postpowania sdowego

obowizek wniesienia WKADW


wchodz do FUNDUSZU WKADW
z mocy ustawy obowizek wniesienie wkadw istnieje w:

spdzielniach mieszkaniowych (wkady mieszkaniowe)

spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych (wkady pienine)

rolniczych spdzielniach produkcyjnych i innych spdzielniach zajmujcych si


produkcj roln oraz w spdzielniach kek rolniczych (wkady gruntowe i pienine)

w pozostaych przypadkach obowizek wniesienia wkadw statutowy


statut moe przewidywa wnoszenie do spdzielni wkadw na wasno albo do
korzystania na podstawie innego stosunku prawnego
statut powinien w tym przypadku okrela:

charakter i zakres prawa przysugujcego spdzielni do wkadw


wysoko wkadw
rodzaj, jeli s niepienine
terminy ich wnoszenia i zwrotu

obowizek WIADCZENIA PRACY

OBOWIZKI CZONKA o charakterze ORGANIZACYJNYM


obowizek przestrzegania PRZEPISW PRAWA, POSTANOWIE STATUTU i opartych na nich
REGULAMINW
obowizek DBANIA O DOBRO SPDZIELNI
obowizek UCZESTNICZENIA w realizacji jej ZADA STATUTOWYCH
153

FUNDUSZE
SPDZIELNI

FUNDUSZ
UDZIAOWY
Powstaje z wpat
UDZIAW czonkowskich.
W razie likwidacji
spdzielni, bd ustania
czonkostwa, podlega on
zwrotowi byemu czonkowi,
chyba e zosta
przeznaczony na pokrycie
strat spdzielni.

FUNDUSZ
ZASOBOWY

Powstaje z :
WPISOWEGO,
czci NADWYKI
BILANSOWEJ
i z innych rde.

Jest niepodzielny i
bezzwrotny

FUNDUSZ
WKADW
istnieje tylko w niektrych
spdzielniach, ktre
wymagaj wniesienia
WKADU.
Podlega zwrotowi i w
odrnieniu od poprzednich
funduszy, nie uczestniczy w
pokryciu straty.

STRATY BILANSOWE pokrywa si ze rde w NASTPUJCEJ KOLEJNOCI:


1. FUNDUSZ ZASOBOWY
2. FUNDUSZ UDZIAOWY
3. INNE FUNDUSZE WASNE spdzielni w kolejnoci przewidzianej przez STATUT

130. Jakie s podstawowe organy spdzielni?


ORGANAMI SPDZIELNI S:
1.
2.
3.
4.

WALNE ZGROMADZENIE
RADA NADZORCZA
ZARZD
w spdzielniach, w ktrych WALNE zastpione ZEBRANIEM PRZEDSTAWICIELI
ZEBRANIA GRUP CZONKOWSKICH

wybory do tych organw odbywaj si w gosowaniu tajnym spord nieograniczonej liczby kandydatw
statut moe przewidywa powoanie rwnie innych organw (musi wwczas okreli zakres kompetencji
i sposb powoania i odwoania)
adne organy spdzielni nie mog przejmowa kompetencji innego organu
w odniesieniu do czonkw RN i zarzdu ZAKAZY jak w stosunku do ich czonkw w spek kapitaowych:
zakaz konkurencji, zakaz gosowania ws. ich dotyczcych i zakaz czenia stanowisk i funkcji

154

WALNE ZGROMADZENIE SPDZIELNI


najwyszy organ spdzielni
wyczne UPRAWNIENIA UCHWAODAWCZE w sprawach zastrzeonych do jego waciwoci ustawowo
lub statutowo

moe by ZWYCZAJNE (zwoywane corocznie w cigu 6 miesicy po upywie roku obrachunkowego) i


NADZWYCZAJNE (zwoywane w miar potrzeby albo gdy ustawa tak stanowi)

ZWOYWANIE

ZWYCZAJNE zwouje ZARZD


NADZWYCZAJNE zwouje ZARZD na danie
(a) RADY NADZORCZEJ albo
(b) CO NAJMNIEJ 1/10 CZONKW (MIN. TRZECH), chyba e statut zastrzega wicej

jeli zwoywane na danie, to musi si odby w cigu 6 tygodni od zgoszenia dania


jeli to nie nastpi, wwczas walne moe zwoa:
(a) RADA NADZORCZA
(b) ZWIZEK REWIZYJNY, w ktrym spdzielnia jest zrzeszona
(c) KRAJOWA RADA SPDZIELCZA na koszt spdzielni

UDZIA I GOSOWANIE

czonek spdzielni moe uczestniczy w walnym OSOBICIE lub przez PENOMOCNIKA, chyba e
ustawa lub statut stanowi inaczej
OSOBY PRAWNE bior udzia przez penomocnika
penomocnictwo powinno by udzielona na pimie ad solemnitatem i doczone do protokou z
walnego
penomocnikiem nie moe by CZONEK ZARZDU spdzielni (nie dot. spdzielni liczcych max 10
czonkw, chyba e statut stanowi inaczej)

czonek ma prawo korzystania na wasny koszt z pomocy prawnej / pomocy eksperta

KADY CZONEK ma 1 GOS bez wzgldu na liczb posiadanych udziaw


wyjtkiem spdzielnie zrzeszajce wycznie OSOBY PRAWNE tam mona ustali inne zasady

PODEJMOWANIE UCHWA

walne moe podejmowa uchway wycznie w sprawach OBJTYCH PORZDKIEM OBRAD


podanym do wiadomoci czonkw w terminach i w sposb okrelony w statucie
uchway podejmowane s ZWYK WIKSZOCI gosw przy QUORUM 1/2, chyba e ustawa lub
statut stanowi inaczej

CHARAKTER PRAWNY UCHWA

uchway walnego obowizuj WSZYSTKICH CZONKW oraz WSZYSTKIE ORGANY spdzielni

uchwaa SPRZECZNA z USTAWA jest NIEWANA


uchwaa sprzeczna ze STATUTEM / DOBRYMI OBYCZAJAMI lub GODZCA W INTERESY SPDZIELNI
/ MAJCA NA CELU POKRZYWDZENIE CZONKA moe by ZASKARONA DO SDU (powdztwo o
uchylenie moe wytoczy kady czonek albo zarzd)

typologia uchwa wg Trzciskiego:


uchway skierowane do organw / wszystkich czonkw, ktre zawieraj zalecenia o charakterze oglnym
[nie s owiadczeniami woli, analogia do zalece subowych]
uchway zawierajce zalecenia dla organw (w pierwszej kolejnoci dla zarzdu) w okrelonych sprawach
uznanych przez walne za wane [nie s owiadczeniami woli, analogia do zalece subowych]
uchway ktrych podjcie jest konieczne dla dokonania przez zarzd okrelonej czynnoci prawnej
[czynno dokonana bez takiej uchway powoduje odpowiedzialno wobec spdzielni]
uchway rozwijajce/konkretyzujce przewidziane w statucie prawa i obowizki [mog zapada tylko na
podstawie wyranej delegacji ustawowej i statutowej; s owiadczeniami woli]
uchway wywoujce wprost zmiany w stosunkach prawnych [s czynnociami prawnymi sensu stricto; np.
uchwaa o przyjciu w poczet czonkw]

statut moe stanowi, e jeli liczba czonkw PRZEKROCZY okrelony w nim prg, WALNE
zostaje ZASTPIONE przez ZEBRANIE PRZEDSTAWICIELI (wwczas musi szczegowo okrela
funkcjonowanie)
155

RADA NADZORCZA
rada nadzorcza SPRAWUJE KONTROL i NADZR nad dziaalnoci spdzielni
ZAKRES DZIAANIA:
a)
b)

c)
d)
e)
f)
g)
h)

i)

uchwalanie planw gospodarczych i programw dziaalnoci spoecznej i kulturalnej


nadzr i kontrola dziaalnoci spdzielni poprzez: badanie okresowych sprawozda oraz sprawozda
finansowych, dokonywanie okresowych ocen wykonania przez spdzielni jej zada gospodarczych (ze
szczeglnym uwzgldnieniem przestrzegania przez spdzielni praw czonkw), przeprowadzanie kontroli nad
sposobem zaatwiania wnioskw przez zarzd
podejmowanie uchwa w sprawie nabycia/obcienia nieruchomoci oraz nabycia zakadu / innej jednostki
organizacyjnej
podejmowanie uchwa w sprawie przystpowania/wystpowania z organizacji spoecznych
zatwierdzanie struktury organizacyjnej spdzielni
rozpatrywanie skarg na dziaalno zarzdu
skadanie walnemu sprawozda zawierajcych w szczeglnoci wyniki kontroli i ocen sprawozda
finansowych
podejmowanie uchwa w sprawach czynnoci prawnych dokonywanych midzy spdzielni a czonkiem
zarzdu albo przez spdzielni w interesie czonka zarzdu oraz reprezentowanie spdzielni przy tych
czynnociach (do reprezentowanie styknie 2 czonkw)
inne uprawnienia zastrzeone przez statut

jeeli statut przekae sprawy z zakresu a) c) i e) do wycznej kompetencji walnego, wwczas moe
przyj dla Rady nazw KOMISJI REWIZYJNEJ
w celu wykonywania swoich zada rada moe:
da wszelkich SPRAWOZDA i WYJANIE od zarzdu, czonkw i pracownikw spdzielni
przeglda ksigi i dokumenty
sprawdza bezporednio STAN MAJTKU spdzielni

SKAD : MIN 3 CZONKW (kadencj okrela statut)

wybierani WYCZNIE spord CZONKW


wyjtek: jeli czonkiem jest OSOBA PRAWNA, do rady moe by wybrana osoba NIEBDCA
czonkiem, wskazana przez osob prawn

WYBORU dokonuje (stosownie do postanowie statutu) WALNE, ZEBRANIE PRZEDSTAWICIELI lub


ZEBRANIE GRUP CZONKOWSKICH
organ ktry dokona wyboru moe rwnie ODWOA czonka przed upywem kadencji

NIE POWOUJE SI RADY NADZORCZEJ, chyba e statut stanowi inaczej (kompetencje przejmuje walne):

w spdzielniach .
w spdzielniach produkcji rolnej, jeli liczba czonkw max 10

ZARZD
jest ORGANEM WYKONAWCZYM
do jego kompetencji naley:
(a) KIEROWANIE DZIAALNOCI SPDZIELNI i
(b) REPREZENTOWANIE JEJ NA ZEWNTRZ (patrz pyt. 131)

SKAD i LICZB CZONKW okrela STATUT (mog do niego wchodzi osoby spoza czonkw spdzielni)
POWOYWANY stosownie do postanowie statutu przez RAD lub WALNE
statut moe przewidywa ZARZD JEDNOOSOBOWY (PREZES), ale taki zarzd nie moe dokonywa
CZYNNOCI PRAWNYCH w sprawach wynikajcych ZE STOSUNKU CZONKOSTWA (np. nie moe przyj
w poczet czonkw); takie czynnoci dokonywane s wwczas przez RAD NADZORCZ

ZEBRANIA GRUP CZONKOWSKICH


tylko tam, gdzie zamiast walnego funkcjonuje ZEBRANIE PRZEDSTAWICIELI
STATUT okrela ZASADY PODZIAU czonkw na GRUPY czonkowskie oraz ZASADY DZIAANIA tych
zebra

156

KOMPETENCJE:
a.
b.
c.
d.
e.
f.

wybieranie i odwoywanie przedstawicieli na zebranie przedstawicieli


wybieranie i odwoywanie czonkw rady, jeli statut tak stanowi
rozpatrywanie spraw bdcych przedmiotem najbliszego zebrania i zgaszanie swoich wnioskw
rozpatrywanie okresowych sprawozda zarzdu i rady
wyraanie opinii i zgaszanie wnioskw do waciwych organw w sprawach spdzielni i wsplnych
sprawach czonkw grupy
inne zadania i uprawnienia okrelone przez statut

131. Jakie s zasady reprezentacji spdzielni?


co do zasady (z zastrzeeniem ustawowych wyjtkw ergo penomocnicy czy wyjtkowe kompetencje
rady w tym zakresie) wyczn kompetencj do reprezentowania spdzielni posiada ZARZD

ZASADY w zakresie REPREZENTACJI CZYNNEJ


obowizuje zasada obligatoryjnej REPREZENTACJI CZNEJ, tj. skada owiadczenia woli w
imieniu spdzielni mog:
2 CZONKOWIE ZARZDU lub
1 CZONEK ZARZDU i PENOMOCNIK
WYJTKIEM w zakresie obowizku reprezentacji cznej jest ZARZD JEDNOOSOBOWY; tu
skada owiadczenia mog skutecznie:
PREZES ZARZDU lub
2 PENOMOCNIKW
ponadto ZARZD moe UDZIELI PENOMOCNICTWA (pr. sp. nie reguluje formy penomocnictwa,
wic odesanie do k.c.)

JEDNEMU ze swoich CZONKW lub


OSOBIE TRZECIEJ
do dokonywania czynnoci prawnych zwizanych z KIEROWANIEM BIEC DZIAALNOCI
GOSPODARCZ spdzielni lub jej wyodrbnionej organizacyjnie i gospodarczo JEDNOSTKI
tudzie do dokonywania CZYNNOCI OKRELONEGO RODZAJU lub CZYNNOCI SZCZEGLNYCH
(Statut moe uzalenia udzielenie takiego penomocnictwa od uprzedniej zgody rady.)

poza tymi przypadkami (zarzd jednoosobowy lub penomocnictwo)


JEDNOOSOBOWE DZIAANIA CZONKA ZARZDU NIE S DZIAANIEM ORGANU
SPDZIELNI!
spdzielnia moe rwnie USTANOWI PROKURENTA

ZASADY w zakresie REPREZENTACJI BIERNEJ


Skutek prawny wobec spdzielni wywouj OWIADCZENIA ZOONE:

wobec JEDNEGO Z CZONKW ZARZDU


wobec JEDNEGO Z PENOMOCNIKW
w lokalu spdzielni
157

132. Jakie mog by przyczyny likwidacji spdzielni i na czym


polega postpowanie likwidacyjne?

jeli spdzielnia nie rozpocza dziaalnoci w cigu 1 roku od zarejestrowania i nie posiada majtku, moe ulec
wykreleniu bez postpowania likwidacyjnego na wniosek zwizku rewizyjnego
otwarcie likwidacji = wyganicie penomocnictw

PRZYCZYNY LIKWIDACJI

na podstawie
STOSOWNYCH UCHWA

Z MOCY PRAWA

UPYW CZASU,
na ktry w myl
statutu
spdzielni
utworzono

ZMNIEJSZENIE SI
LICZBY CZONKW
poniej progu
wskazanego w statucie
lub ustawie,
a spdzielnia nie
zwikszy do wymaganej
liczby w terminie 1 roku

UCHWAY
WALNEGO

UCHWAA
ZWIZKU
REWIZYJNEGO

Postawienie w stan likwidacji wskutek UCHWA WALNYCH ZGROMADZE


LIKWIDACJA DOBROWOLNA
zgodne uchway podjte na DWCH KOLEJNYCH WALNYCH w odstpie co najmniej 2 TYGODNI
wikszoci kwalifikowan 3/4 gosw
spdzielnia postawiona w stan likwidacji w tym trybie moe PRZED UPYWEM 1 ROKU od
podjcia II UCHWAY PRZYWRCI swoj dziaalno
uchwa w sprawie przywrcenia podejmuje WALNE wikszoci 3/4 gosw

Postawienie w stan likwidacji wskutek UCHWAY ZWIZKU REWIZYJNEGO


uchwa o postawieniu w stan likwidacji moe podj ZWIZEK REWIZYJNY
spdzielnia jest ZRZESZONA

w ktrym

PODSTAWY:
(a) dziaalno spdzielni wykazuje race i uporczywe NARUSZENIA PRAWA / STATUTU
(b) spdzielnia zostaa ZAREJESTROWANA z NARUSZENIEM PRAWA
(c) spdzielnia CO NAJMNIEJ od 1 ROKU NIE PROWADZI DZIAALNOCI GOSPODARCZEJ
spdzielnia moe w terminie 6 TYGODNI od dorczenia uchway ZASKRAY j do SDU
w razie niezaskarenia w terminie / uprawomocnienia si orzeczenia oddalajcego powdztwo
albo umarzajcego spraw, ZWIZEK REWIZYJNY zgasza do KRS WNIOSEK O OTWARCIE
LIKWIDACJI i wyznacza LIKWIDATORA
158

POSTPOWANIE LIKWIDACYJNE
Postpowanie likwidacyjne jest sposobem ZAKOCZENIA BYTU PRAWNEGO spdzielni.
(Spdzielnia moe rwnie ogosi upado w razie jej niewypacalnoci i wwczas zakoczy swj byt prawny
zgodnie z procedur postpowania upadociowego albo ulec procesom przeksztaceniowym: (dot. spdzielni
pracy) w spk handlow w oparciu o przepisy 203e-203x prawa spdzielczego albo (dot. wszystkich
spdzielni) przez czenie si lub podzia spdzielni.)

LIKWIDATORAMI mog by CZONKOWIE OSTATNIEGO ZARZDU albo osoby WYBRANE przez


WALNE ZGROMADZENIE
nie moe by likwidatorem CZONEK SPDZIELNI
likwidatorem moe by rwnie OSOBA PRAWNA
z likwidatorem zawiera si UMOW o WYKONANIE CZYNNOCI LIKWIDACYJNYCH; zawiera j:
RADA NADZORCZA albo
ZWIZEK REWIZYJNY dziaajc w imieniu spdzielni, jeli to on wyznacza likwidatora albo
jeli zwoanie rady napotyka powane trudnoci
ODWOA likwidatora moe w kadej chwili organ, ktry go wyznaczy, a z wanych przyczyn
rwnie zwizek rewizyjny (jeli odwoaj, musz rwnie wyznaczy nowego likwidatora)
OBOWIZKI LIWIDATORA:
a. zgoszenie do KRS wniosku o wpisanie OTWARCIA LIKWIDACJI i zawiadomienie o tym
zwizku rewizyjnego oraz Krajowej Rady Spdzielczej
b. powiadomienie o otwarciu likwidacji banki finansujce spdzielni oraz organy finansowe
c. zamieszczenie zawiadomienia o otwarciu likwidacji w Monitorze Spdzielczym i
WEZWANIE WIERZYCIELI do zgoszenia wierzytelnoci w terminie 3 MIESICY od dnia
ogoszenia
d. sporzdzenie SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO na dzie otwarcia likwidacji oraz LISTY
ZOBOWIAZA spdzielni
e. sporzdzenie PLANU FINANSOWEGO likwidacji oraz PLANU ZASPOKOJENIA ZOBOWIZA
f. po zakoczeniu likwidacji przedstawienie do zatwierdzenia walnemu SPRAWOZDANIA
FINANSOWEGO na dzie zakoczenia likwidacji (jeli zwoanie walnego napotyka powane
trudnoci, zatwierdza je zwizek rewizyjny)
g. po zatwierdzeniu likwidator ZGASZA do KRS wniosek o WYKRELENIE SPDZIELNI i
przekazuje ksigi i dokumenty do przechowania
KOLEJNO ZASPOKAJANIA NALENOCI w postpowaniu likwidacyjnym
I.
KOSZTY prowadzenia likwidacji
II.
nalenoci ze STOSUNKU PRACY oraz nalenoci, ktrym przepisy przyznaj tak sam
ochron, a take ODSZKODOWANIA z tytuu uszkodzenia ciaa, wywoania rozstroju
zdrowia, pozbawienia ycia, w tym rwnie odszkodowania z tytuu wypadkw przy pracy
czy chorb zawodowych
III.
PODATKI i inne nalenoci, do ktrych stosuje si przepisy o zobowizaniach
podatkowych oraz NALENOCI z tytuu KREDYTW BANKOWYCH
IV.
inne nalenoci
nalenoci NIEWYMAGALNE lub SPORNE naley zoy do DEPOZYTU SDOWEGO
z tego, co zostanie po rozdzieleniu powyszych i po zoeniu do depozytu dokonuje si
STOSUNKOWEJ WYPATY UDZIAW
(nie mona tej wypaty dokona przed upywem 6 miesicy od wezwania wierzycieli, bo nawet jeli si nie
wyrobi ze zgoszeniem wierzytelnoci w terminie 3 miesicy, mog dochodzi zaspokojenia z
nierozdzielonego jeszcze majtku spdzielni)PO

POZOSTAY MAJTEK zostaje przeznaczony na cele okrelone w uchwale OSTATNIEGO


WALNEGO
159

CZ XV
PONADNARODOWE
STRUKTURY ORGANIZACYJNE
pytania 133-137

160

133. Jakie s organy Europejskiego Zgrupowania Interesw


Gospodarczych?
EUROPEJSKIE ZGRUPOWANIE INTERESW GOSPODARCZYCH (EZIG) jest INSTRUMENTEM
PRAWNYM UE majcym umoliwi EFEKTYWN WSPPRAC TRANSGRANICZ osb fizycznych,
spek i innych jednostek organizacyjnych.
do UTWORZENIA niezbdne podpisanie (A) UMOWY O UTWORZENIU oraz (B)DOKONANIE REJESTRACJI
EZIG podlega rejestracji w pastwie, w ktrym ma SIEDZIB
SIEDZIBA EZIG okrelona w umowie musi si znajdowa w UNII
uregulowane (a) rozporzdzeniem Rady (EWG) w sprawie europejskiego zgrupowania interesw gospodarczych
w zakresie nieuregulowanym w rozporzdzeniu rejestracj i niektre zasady organizacji reguluje wydana w celu
zapewnienia skutecznego stosowania tego aktu reguluje (b) ustawa o europejskim zgrupowaniu interesw
gospodarczych i spce europejskiej

na jej mocy w sprawach NIEUREGULOWANYCH w rozporzdzeniu i ustawie stosuje si odpowiednio


przepisy o SPCE JAWNEJ

EZIG otrzymuje status osobowej spki handlowej i NIE POSIADA OSOBOWOCI PRAWNEJ, ale ma
PODMIOTOWO PRAWN

uzyskuje j z chwil WPISU DO REJESTRU (wpis ma charakter konstytutywny)


CELEM EZIG jest uatwianie lub rozwj dziaalnoci gospodarczej jego czonkw oraz poprawa lub
intensyfikacja wynikw tej dziaalnoci; celem grupowanie nie jest osiganie zyskw dla siebie

DZIAALNO ugrupowania odnosi si do dziaalnoci gospodarczej czonkw i nie moe mie bardziej
znaczcego charakteru ni pomocniczy dla tej dziaalnoci

wszelkie mienie wniesione jak wkad/ nabyte przez EZIG stanowi majtek EZIG, a nie jego czonkw
CZONKOWIE ponosz NIEOGRANICZON SOLIDARN ODPOWIEDZIALNO za cice na EZIG dugi i
inne zobowizania wszelkiego rodzaju

ORGANY EZIG
odmiennie ni w przypadku spki jawnej, EZIG dziaa przez swoje ORGANY
[art. 16 ust. 1 rozp.] ORGANAMI EZIG s:

A. CZONKOWIE DZIAAJCY WSPLNIE


B. ZARZDZAJCY
umowa o utworzeniu zgrupowania moe przewidywa INNE ORGANY

A. CZONKOWIE DZIAAJCY WSPLNIE


najwyszy organ EZIG
mog podejmowa WSZELKIE DECYZJE zmierzajce do OSIGNICIA CELW ugrupowania
decyzje zapadaj w formie UCHWA
PODEJMOWANIE UCHWA
JEDEN CZONEK = JEDEN GOS (umowa o utworzeniu moe przyznawa >1, pod
warunkiem, e aden z czonkw nie bdzie mia wikszoci gosw)
z inicjatywy samego zarzdzajcego lub na wniosek czonka zarzdzajcy musz zapewni
czonkom konsultacje w celu umoliwienia im podjcia stosownej decyzji
warunki dotyczce kworum i wymaganych wikszoci okrela umowa o utworzeniu (jeli
nie stanowi inaczej, podejmowane s JEDNOMYLNIE)
161

ponadto rozporzdzenie przewiduje kategorie uchwa, ktre niezalenie od postanowie


umowy MUSZ by podejmowane JEDNOMYLNIE:

zmiana celw zgrupowania


zmiana liczby przyznawanej kademu czonkowi liczby gosw
zmiana warunkw podejmowania decyzji
przeduenie okresu istnienie zgrupowania ponad termin ustalony w umowie
zmiana udziau czonka w finansowaniu zgrupowania
zmiana wszelkich innych obowizkw czonka, chyba e umowa stanowi inaczej
dokonanie jakiejkolwiek innej zmiany w umowie, chyba e sama umowa stanowi inaczej
transgraniczne przeniesienie siedziby EZIG
okrelenie warunkw powoywania i odwoywania zarzdzajcych oraz ich uprawnienia
przyjcie w poczet nowych czonkw

B. ZARZDZAJCY
organ wykonawczy zgrupowania
ZARZDZAJ zgrupowaniem i REPREZENTUJ je
na gruncie polskiego prawa status zarzdzajcych odpowiada STATUSOWI CZONKW
ZARZDU SPKI Z O.O., zarwno w zakresie PRAW i OBOWIZKW jak i
ODPOWIEDZIALNOCI CYWILNOPRAWNEJ
POWOANIE
w umowie o utworzeniu albo na mocy decyzji czonkw
(dot. rwnie usunicia ze stanowiska i okrelenia ich uprawnie)
mona powoa KILKU lub JEDNEGO zarzdzajcego
zarzdzajcym moe by KADA OSOBA FIZYCZNA
(z wyczeniem osb, ktre z mocy prawa / orzeczenia / decyzji nie mog nalee do administracyjnego lub
zarzdzajcego organu spki, nie mog zarzdza przedsibiorstwem lub nie mog dziaa jako zarzdzajcy
EZIG)

rozporzdzenie pozostawia w gestii pastw czonkowskich kwesti osb prawnych polski


ustawodawca w wykonaniu tej delegacji DOPUSZCZA powoanie OSOBY PRAWNEJ w
charakterze zarzdzajcego
PROWADZENIE SPRAW
co do zasady naley do kompetencji ZARZDZAJCYCH, ale
NIE OBOWIZUJE DOMNIEMANIE WACIWOCI w tym zakresie (inaczej ni przy czonkach
zarzdu sp. z o.o.) >> rozporzdzenie stanowi, e CZONKOWIE zgrupowania mog podejmowa
WSZELKIE DECYZJE zmierzajce do OSIGNIECIA CELW zgrupowania, ergo mog SAMODZIELNIE,
w drodze uchwa decydowa o wszystkich sprawach z zakresu prowadzenia spraw

REPREZENTACJA
tutaj ZARZDZAJCY posiadaj WYCZN KOMPETENCJ
zasad reprezentacja samodzielna >> czynnoci KADEGO z zarzdzajcych WIA
zgrupowanie w zakresie kontaktw z osobami trzecimi, jeeli zarzdzajcy dziaa w imieniu
ugrupowania (nawet, jeeli czynnoci nie wchodziy w zakres celw ugrupowania)
wobec osb trzecich NIE MONA powoywa si na ADNE OGRANICZENIA uprawnie
zarzdzajcych wynikajce z umowy o utworzeniu / decyzji czonkw, nawet, jeli zostay
opublikowane
umowa o utworzeniu MOE przewidywa wymg REPREZENTACJI CZNEJ >> wtedy
mona powoywa si na wymg wspdziaania zarzdzajcych do skutecznoci ich
czynnoci, ale tylko jeli klauzula ta zostaa opublikowana
162

KONTROLA DZIAALNOCI EZIG


KONTROL co do zasady sprawuj SAMI CZONKOWIE
kady z czonkw jest uprawniony do uzyskania od zarzdzajcych informacji dot. dziaalnoci
zgrupowania oraz do kontroli ksig i dokumentw [analogiczne uprawnienia oczywicie maj
czonkowie dziaajcy wsplnie jako organ]
umowa o utworzeniu MOE przewidywa powoanie w tym celu SPECJALNEGO ORGANU, np.
RADY CZONKW, wraz z okreleniem jego uprawnie, ktry dziaaby na wzr rady nadzorczej
w spkach kapitaowych

134. W jakich sytuacjach dochodzi do nabycia lub utraty


czonkostwa
w
Europejskim
Zgrupowaniu
Interesw
Gospodarczych?
NABYCIE CZONKOSTWA
Moe nastpi w sposb:
A. PIERWOTNY : dot. ZAOYCIELI, ktrzy staj si czonkami automatycznie z chwil REJESTRACJI
B. POCHODNY, poprzez PRZYJCIE poczet czonkw
decyzja o przyjciu musi by podjta jednomylnie

kady nowy czonek odpowiada take za dugi i inne zobowizania zgrupowanie powstae przed jego
przyjciem (mona zastrzec odmiennie w klauzuli zawartej w umowie o utworzeniu / w dokumencie
przyjcia; mona si na ni powoywa rwnie wobec osb trzecich, jeli zostaa opublikowana)

CZONKAMI EZIG mog by jedynie:


1.

(A) SPKI lub (B) PRZEDSIBIORSTWA w rozumieniu art. 58 TWE oraz (C) INNE JEDNOSTKI
ORGANIZACYJNE PRAWA PUBLICZNEGO lub PRYWATNEGO, ktre zostay utworzone zgodnie z prawem
pastwa czonkowskiego
posiadajce (a) ZAREJESTROWAN lub STATUTOW SIEDZIB i (b) ZARZD w UNII
(jeli na mocy prawa pastwa czonkowskiego podmiot nie musi mie zarejestrowanej albo statutowej siedziby,
wystarczy eby mia zarzd w Unii)

2.

OSOBY FIZYCZNE (a) wykonujce JAKKOLWIEK dziaalno PRZEMYSOW,


RZEMIELNICZ lub ROLNICZ albo (b) WIADCZCE USUGI zawodowe lub inne w UNII

HANDLOW,

EZIG musi si skada CO NAJMNIEJ z 2 CZONKW nalecych do ktrej z tych kategorii,


prowadzcych swoj dziaalno W RNYCH PASTWACH CZONKOWSKICH

albo 2 jednostki organizacyjne posiadajce zarzdy w rnych pastwach


albo jedn. organizacyjna posiadajca zarzd w innym pastwie ni prowadzi gwn dziaalno osoba fizyczna
albo 2 osoby fizyczne prowadzce gwn dziaalno w rnych pastwach

UTRATA CZONKOSTWA
Moe nastpi w wyniku:
A. WYSTPIENIA
B. WYKLUCZENIA
C. ZBYCIA UDZIAU
D. MIERCI
E. NIESPENIANIA WARUNKW
F. UPADOCI
163

A. WYSTPIENIE CZONKA
Czonek moe wystpi ze zgrupowania:
zgodnie z warunkami ustanowionymi w umowie o utworzeniu, a w braku takich regulacji
za jednomyln zgod pozostaych czonkw
ponadto kady czonek moe wystpi ze zgrupowania ze susznych i stosownych przyczyn
ustanie czonkostwa nastpuje te wskutek wypowiedzenia udziau przez wierzyciela czonka
B. WYKLUCZENIE CZONKA
kady czonek moe zosta wykluczony z powodw wymienionych w umowie o utworzeniu
ponadto moe wykluczy czonka na mocy orzeczenia sdowego (na wsplny wniosek
wszystkich pozostaych czonkw) jeeli powanie zaniedba swoje obowizki lub powoduje /
grozi spowodowaniem powanego zakcenia w funkcjonowaniu zgrupowania
C. ZBYCIE UDZIAU
kady czonek moe scedowa swj udzia/cz udziau na innego czonka / osob trzeci pod
warunkiem jednomylnej zgody innych czonkw
D. MIER CZONKA
ograniczona moliwo uzyskania czonkostwa przez spadkobiercw
rozporzdzenie stanowi, e nie mona sta si czonkiem w miejsce zmarego czonka osoby
fizycznej, chyba e na warunkach okrelonych w umowie o utworzeniu, a w braku takich
warunkw przy jednomylnej zgodzie pozostaych czonkw
E. NIESPENIANIE WARUNKW
czonkostwo ustaje, gdy czonek przestaje spenia warunki ustanowione w art. 4 ust. 1
rozporzdzenia, tj. oglne warunki dot. moliwoci zostania czonkiem EZIG (odpowiednia
podmiotowo prawna + terytorium Unii)
F. UPADO CZONKA
rozporzdzenie umoliwia pastwu czonkowskiemu ustanowienie - dla celw likwidacji/ rozwizania i w
przypadkach niewypacalnoci - przepisw, na podstawie ktrych czonek przestaje nalee do
zgrupowania w wyniku wystpienia tych okolicznoci

polski ustawodawca korzysta z tej moliwoci i stanowi, e czonkostwo w zgrupowaniu ustaje


rwnie z chwil ogoszenia upadoci czonka

ROZWIZANIE I LIKWIDACJA ZGRUPOWANIA


A. ROZWIZANIE na podstawie DECYZJI CZONKW
obligatoryjne:
a. wyganicie terminu okrelonego w umowie o utworzeniu
b. zaistnienie jakiejkolwiek innej przyczyny przewidzianej w umowie
c. osignicie celu zgrupowania
d. brak moliwoci dalszej realizacji celu
(jeli mimo wystpienia tych przyczyn nie podjto decyzji o rozwizaniu, kady czonek moe si zwrci
do sdu o nakaz rozwizania)
e. gdy nie s ju speniane warunki z art. 4 ust. 2 rozporzdzenia (min. 2 czonkw z rnych pastw)

fakultatywnie: w kadym czasie jednomyln decyzj czonkw


164

B. ROZWIZANIE na podstawie ORZECZENIA SDOWEGO


obligatoryjnie orzeka na wniosek kadej zainteresowanej osoby/ waciwego organu gdy naruszone
zostay:
a. art. 3 (oglne warunki dzia. zgrupowania),
b. art. 12 (przepisy dot. siedziby zgrupowania) albo
c. art. 31 ust. 3 (mniej ni 2 czonkw z rnych pastw)
chyba e sprawy zgrupowania mog zosta i zostan uporzdkowane przed wydaniem przez sd
merytorycznego orzeczenia

fakultatywnie orzeka na wniosek czonka ze susznych i stosownych przyczyn


ponadto pastwo czonkowskie moe postanowi, e sd na wniosek waciwego organu majcego siedzib w tym
pastwie moe nakaza rozwizanie zgrupowania, gdy dziaa ono z naruszeniem interesw tego pastwa
(o ile prawo pastwa czonkowskiego przewiduje tak moliwo w odniesieniu do zarejestrowanych w nim spek /
innych podlegajcych mu jednostek organizacyjnych)

LIKWIDACJA
rozwizanie pociga za sob likwidacj
postpowanie likwidacyjne podlega PRAWU KRAJOWEMU
LIKWIDATORAMI s ZARZDZAJCY, chyba e odmienne postanowienie w umowie lub uchwale
czonkw (musi by jednomylna, chyba e umowa stanowi inaczej)

135. Na czym polega system monistyczny i dualistyczny spki


europejskiej?
SPKA EUROPEJSKA (societas europea, skrt SE) jest paneuropejsk form przedsibiorstwa uregulowan
w (a) rozporzdzeniu Rady (WE) z 2001r. w sprawie statutu spki europejskiej oraz, w zakresie
nieuregulowanym w tym rozporzdzeniu, (b) w ustawie z 4 marca 2005r. o europejskim zgrupowaniu
interesw gospodarczych i spce europejskiej.

SE ma form SPKI AKCYJNEJ [art. 1 ust. 1 rozp.]


z zastrzeeniem przepisw rozporzdzenia SE traktuje si w kadym pastwie czonkowskim TAK JAK
S.A. utworzon zgodnie z przepisami pastwa, w ktrym ma ona swoj siedzib

posiada OSOBOWO PRAWN, ktr uzyskuje z dniem REJESTRACJI we waciwym rejestrze


pastwa czonkowskiego, w ktrym ma swoj STATUTOW SIEDZIB (a siedziba SE musi znajdowa si w
tym samym pastwie czonkowskim, co SIEDZIBA ZARZDU)

min. KAPITA AKCYJNY : 120.000 EURO


pastwo czonkowskie moe zastosowa wyszy prg, jeli jego przepisy przewiduj taki dla spek
prowadzcych okrelony rodzaj dziaalnoci
aden akcjonariusz nie odpowiada za sum wysz, ni subskrybowana

SYSTEM MONISTYCZNY i DUALISTYCZNY dotycz wybranego modelu ZARZDZANIA i


NADZORU w spce europejskiej. W systemie dualistycznym nastpuje rozdzia funkcji
zarzdzajcych i nadzorczych, w systemie monistycznym za wystpuje jeden organ penicy te
funkcje. Wynika to z rnych tradycji pastw czonkowskich w zakresie regulacji funkcjonowania organw S.A.

WADZE SPKI EUROPEJSKIEJ


SYSTEM DUALISTYCZNY

SYSTEM MONISTYCZNY

1. WALNE ZGROMADZENIE

1. WALNE ZGROMADZENIE

2. ORGAN ZARZDZAJCY

2. ORGAN ADMINISTRUJCY
penicy zarwno funkcje
zarzdcze jak i nadzorcze

3. ORGAN NADZORU
165

WALNE ZGROMADZENIE
niezalenie od przyjtego modelu walne jest najwyszym organem SE
decyduje w sprawach, w ktrych:

wyczn waciwo walnemu SE przyznaje rozporzdzenie i prawo pastwa czonkowskiego


siedziby SE albo zgodny z nimi statut SE
waciwo walnemu SPKI AKCYJNEJ przyznaje prawo pastwa czonkowskiego siedziby SE

z zastrzeeniem zasad ustanowionych w rozporzdzeniu, do ORGANIZACJI, PRZEBIEGU i PROCEDURY


GOSOWANIA stosuje si obowizujce w pastwie siedziby SE przepisy dot. S.A.

ZWOUJE SI co najmniej 1 raz w roku, w cigu 6 MIESICY po upywie kadego roku


gospodarczego
(chyba e przepisy pastwa siedziby przewiduj czstsze zwoywania dla spek prowadzcych dany rodzaj
dziaalnoci)

PIERWSZE walne moe odby si w terminie 18 MIESICY PO POWSTANIU SE


ponadto walne moe by zwoane w dowolnym terminie przez organ zarzdzajcy, nadzorczy,
administrujcy lub inny organ (rwnie waciwy na gruncie prawa czonkowskiego)

rwnie akcjonariusz/akcjonariusze reprezentujcy co najmniej 10% kapitau zakadowego mog


wystpi z wnioskiem o zwoanie albo o umieszczenie w porzdku obrad okrelonych spraw (statut albo
ustawodawstwo krajowe moe przyznawa to uprawnienie akcjonariuszom reprezentujcym mniej ni
10% KZ)

UCHWAY s podejmowane WIKSZOCI WANIE ODDANYCH GOSW (chyba e przepisy


rozporzdzenia/ przepisy pastwa czonkowskiego wymagaj wikszoci kwalifikowanej)
NIE LICZ si gosy, ktrych posiadacze nie brali udziau w gosowaniu, wstrzymali si od gosu lub
zwrcili pust/uszkodzon kart do gosowania

jeli istnieje WIELE RODZAJW AKCJI, kada uchwaa wymaga dodatkowo ODDZIELNEGO GOSOWANIA
dla kadego rodzaju akcji, ktrych szczeglne prawa mog zosta naruszone przez t uchwa

ZMIANA STATUTU wymaga WIKSZOCI 2/3 GOSW ODDANYCH


pastwo czonkowskie moe mie surowszy wymg
moe rwnie ustali, e wystarczy zwyka wikszo, jeli reprezentowana jest min. 1/2 KZ

SYSTEM DUALISTYCZNY
ORGAN ZARZDZAJCY
odpowiedzialny za PROWADZENIE SPRAW SE
jego czonkowie powoywani i odwoywani przez ORGAN NADZORCZY
pastwa czonkowskie mog przewidzie ustanowienie w statucie powoywania/odwoywania przez walne

PL ustawodawca korzysta i stanowi, e WALNE w kadym czasie moe ODWOA CZONKA


ZARZDU/ ZAWIESI go w czynnociach (prawo bezwzgldne)
ponadto umoliwia twrcom statutu SE przyznanie wycznej kompetencji do powoywania i
odwoywania walnemu
ADNA OSOBA NIE MOE by JEDNOCZENIE czonkiem ORGANU ZARZDZAJCEGO i
NADZORCZEGO tej samej SE
organ nadzorczy moe przesun jednego ze swoich czonkw do wykonywania obowizkw jako czonek organu
zarzdzajcego w przypadku wolnego miejsca pracy; wwczas jego funkcje jako czonka organu nadzorczego s
zawieszone
pastwo czonkowskie moe przewidzie ograniczenie czasowe: nasz ustawodawca korzysta i stanowi, e w
przypadku zastpienia czonka zarzdu niemogcego wykonywa swoich funkcji przez czonka rady nadzorczej moe
to trwa max 3 miesice

LICZB CZONKW / zasady jej ustalania okrela STATUT SE


pastwa czonkowskie mog ustali prg minimalny i maksymalny

166

ORGAN NADZORU
SPRAWUJE NADZR nad PROWADZENIEM SPRAW SE przez organ zarzdzajcy
nie jest uprawniony do samodzielnego prowadzenia spraw
CZONKOWIE POWOYWANI przez WALNE
czonkowie PIERWSZEGO organu mog by powoani przez statut
LICZB CZONKW / zasady jej ustalania okrela STATUT SE
pastwa czonkowskie mog ustali prg minimalny i maksymalny; nasz ustawodawca korzysta i
stanowi, e RADA NADZORCZA skada si z MIN. 3 CZONKW (dla spek publicznych z 5)
UPRAWNIENIA

minimum raz na trzy miesice organ zarzdzajcy przekazuje organowi nadzorczemu informacje o
prowadzeniu spraw SE i przewidywanym rozwoju dziaalnoci
oprcz tego organ zarzdzajcy obowizany jest niezwocznie informowa o wszelkich sprawach,
ktre mog mie wpyw na funkcjonowanie SE
organ nadzorczy moe da od organu zarzdzajcego wszelkiego rodzaju informacji, jakie mog
by dla niego niezbdne do sprawowania nadzoru
ustawa o EZIG i SE stanowi, e kady czonek rady nadzorczej moe da od czonkw zarzdu i
pracownikw SE przedstawienia RN na jej najbliszym posiedzeniu dokumentw, sprawozda lub
wyjanie (nie stanowi to indywidualnego prawa do informacji, bo te kwity musz by
przedstawione caej RN)

kady czonek organu nadzorczego moe bada wszelkie informacje, jakie zostay
przekazane organowi
organ nadzorczy moe ponadto zleci podjcie wszelkich form dochodze niezbdnych do
wykonywania jego obowizkw
W naszej ustawie o EZIG i SE brak szczegowej regulacji tego modelu, poniewa przepisy k.s.h. dot. SPKI
AKCYJNEJ s oparte wanie na MODELU DUALISTYCZNYM i to te przepisy s stosowane w gwnej mierze do
SE.

SYSTEM MONISTYCZNY
Z uwagi na brak regulacji takiego modelu w k.s.h., konieczne byo szczegowe uregulowanie go w ustawie o
EZIG i SE.

W systemie monistycznym SE zarzdzana jest przez jednolity organ zarzdzajco-nadzorczy


okrelany:
na gruncie rozporzdzenia jak ORGAN ADMINISTRUJCY
w naszej ustawie o EZIG i SE jako RADA ADMINISTRUJCA

RADA ADMINISTRUJCA
PROWADZI SPRAWY SE i REPREZENTUJE SE oraz
sprawuje STAY NADZR nad jej DZIAALNOCI
zasada domniemania kompetencji rady: do jej kompetencji nale wszystkie sprawy
niezastrzeone przez ustawy / statut dla walnego zgromadzenia
jeli przepisy nie stanowi inaczej, do rady i jej czonkw stosuj si odpowiednio przepisy o zarzdzie i
radzie nadzorczej S.A. oraz ich czonkach (w razie wtpliwoci, czy o zarzdzie czy o RN, stosuje si o
zarzdzie)

w praktyce ograniczone zastosowanie de facto wyczone ze stosowania wszystkie przepisy k.s.h. w tym zakresie
oprcz tych dot. wyboru rady w drodze gosowania oddzielnymi grupami oraz gosowania pisemnego i zasad
wynagradzania czonkw rady

167

rada wykonuje swoje kompetencje KOLEGIALNIE, chyba e statut stanowi inaczej


w celu ich wykonywania jest uprawniona do:
badania wszystkich dokumentw SE
dania od dyrektorw wykonawczych oraz pracownikw SE sprawozda lub wyjanie
dokonywa rewizji majtku SE
dania przedstawienia na najbliszym posiedzeniu rady dokumentw, sprawozda lub wyjanie >>
prawo kadego czonka rady

LICZB czonkw i zasady jej okrelania ustanawia si w STATUCIE SE


pastwa czonkowskie mog ustali minimaln i maksymaln liczb czonkw

polski ustawodawca stanowi, e rada administrujca skada si z MIN. 3 CZONKW (w


spkach publicznych z min. 5)
czonkowie rady POWOYWANI s przez WALNE (bez uszczerbku dla przepisw krajowych, ktre
mog przyznawa prawo powoywania take akcjonariuszom mniejszociowym lub innym podmiotom)

czonkowie pierwszego organu mog by powoani prze statut


ODWOUJE ich WALNE bez wzgldu na to, kto ich powoa
organizacj i sposb wykonywania czynnoci przez rad okrela jej regulamin, uchwalany przez
walne (chyba e statut stanowi inaczej)
WALNE ZGROMADZENIE NIE MOE wydawa radzie WICYCH POLECE dot. PROWADZENIA
SPRAW SE
w UMOWIE / SPORZE midzy SE a CZONKIEM RADY spk reprezentuje PENOMOCNIK
powoany uchwa walnego (wyjtek od zasady powierzajcej reprezentacj SE radzie)
czonkw rady obowizuje ZAKAZ KONKURENCJI
POSIEDZENIA
zbiera si w terminach ustanowionych w statucie, minimum raz na 3 MIESICE celem
omwienia postpw i przewidywanego rozwoju dziaalnoci SE

kady z czonkw ma prawo zapoznania si ze wszelkimi informacjami przekazanymi organowi


czonek rady albo dyrektor wykonawczy moe da zwoania posiedzenia podajc proponowany
porzdek obrad
przewodniczcy rady zwouje posiedzenie w terminie 2 tygodni od otrzymania dania (jeli nie, to
wnioskujcy ma prawo zwoa je samodzielnie)

PODEJMOWANIE UCHWA
moliwe, gdy wszyscy czonkowie zostali prawidowo zawiadomieniu o posiedzeniu

podejmowanie uchwa w drodze oddania gosu na pimie za porednictwem innego czonka rady
albo gosowanie pisemne/ przy wykorzystaniu rodkw bezporedniego porozumiewania si na
odlego bez odbycia zgromadzenia nie moe dotyczy uchwa w sprawie wyborw
przewodniczcego i wiceprzewodniczcego rady oraz powoania i odwoania dyrektora
wykonawczego

do WYCZNYCH KOMPETENCJI RADY ADMINISTRUJCEJ nale:


a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.

j.

powoywanie i odwoywanie dyrektorw wykonawczych


ustalanie wynagrodzenia dyrektorw wykonawczych
ustalanie rocznych i wieloletnich planw biznesowych
wyraanie zgody na wypat akcjonariuszom zaliczki na poczet dywidendy przewidywanej na koniec
roku obrotowego
przyjcie sprawozda z dziaalnoci SE oraz finansowego za dany rok obrotowy, w celu przedstawienia
ich zwyczajnemu walnemu do rozpatrzenia i zatwierdzenia
oznaczenia ceny emisyjnej nowych akcji (w przypadku upowanienia, o ktrym mowa w art. 432 1
pkt 4 k.s.h.]
dokonywanie czynnoci zastrzeonych dla zarzdu i rady nadzorczej w art. 433 5 oraz art. 444-447
k.s.h.
dokonywanie czynnoci okrelonych w art. 436 3 i 4 k.s.h.
zawieranie przez SE bdc SPK ZALEN umowy kredytu / poyczki / porczenia / innej
podobnej z osob bdc czonkiem zarzdu, rady administrujcej, dyrektorem wykonawczym,
prokurentem albo likwidatorem SPKI DOMINUJCEJ
inne sprawy zastrzeone na jej wyczno w statucie

168

POZOSTAE swoje kompetencje rada moe PRZEKAZA:


A. KOMITETOWI (KOMITETOM)
B. DYREKTOROWI WYKONAWCZEMU (DYREKTOROM WYKONAWCZYM)

KOMITETY
Rada moe (z zastrzeeniem wycznych kompetencji) przekaza okrelone kompetencje
KOMITETOWI albo KOMITETOM skadajcym si CO NAJMNIEJ z 2 JEJ CZONKW.
przedmiotem przekazania mog by kompetencje WYKRACZAJCE poza zakres PROWADZENIA
SPRAW SE, w szczeglnoci kompetencje z zakresu NADZORU i KONTROLI
w odrnieniu od delegacji kompetencji na rzecz dyrektorw wykonawczych ich przekazanie
komitetom USZCZUPLA odpowiednio KOMPETENCJE RADY
w komitecie SPRAWUJCYM NADZR nad dziaalnoci SE nie moe uczestniczy czonek rady
bdcy DYREKTOREM WYKONAWCZYM
komitety okrela statut SE lub regulamin rady administrujcej
nie dotyczy to komitetw, w skad ktrych wchodz DYREKTORZY WYKONAWCZY NIEBDCY
CZONKAMI RADY do ich zada naley wycznie przygotowywanie lub wykonywanie UCHWA RADY

DYREKTORZY WYKONAWCZY
powouje ich RADA ADMINISTRUJCA
ich liczb i kompetencje okrela uchwaa rady albo statut
moe by JEDEN lub KILKU
jeli kilku, jednemu z nich mona przyzna status DYREKTORA GENERALNEGO (okrelone uprawnienia w
zakresie kierowania pracami dyrektorw wykonawczych); dyrektor generalny nie moe by
PRZEWODNICZCYM RADY ADMINISTRUJCEJ

dyrektorami mog by CZONKOWIE RADY albo osoby SPOZA ICH GRONA


RADA powinna jednak zawsze skada si CO NAJMNIEJ W POOWIE z osb NIEBDCYCH
DYREKTORAMI
mog by odwoani w kadym czasie przez rad
odwoanie z rady administrujcej czonka, ktry jest jednoczenie dyrektorem wykonawczym
jest rwnoznaczne z odwoaniem go z funkcji dyrektora wykonawczego
organizacj i sposb wykonywania obowizkw okrela regulamin uchwalany przez rad
rada administrujca moe wydawa dyrektorom wice polecenie dot. prowadzenia spraw
walne nie moe wydawa dyrektorom wicych polece dot. prowadzenia spraw

DYREKTORZY NIE POSIADAJ WASNYCH KOMPETENCJI jako takich >> powierza im je rada
zgodnie z art. 30 ustawy o EZIG i SE RADA ADMINISTRUJCA moe POWIERZY im PROWADZENIE

SPRAW SE (DELEGACJA KOMPETENCJI) [z wyjtkiem zastrzeonych wycznie dla rady]

nastpuje na mocy uchway rady (w kadym czasie moe by rwnie cofnita w tej formie)
taka delegacja (w odrnieniu od przekazania komitetom) NIE USZCZUPLA kompetencji samej RADY
moe dotyczy tylko PROWADZENIA SPRAW, a nie nadzoru czy kontroli

DYREKTORZY NIEBDCY CZONKAMI RADY maj prawo REPREZENTOWANIA SE obejmujce


wszystkie czynnoci sdowe i pozasdowe spki zwizane z zakresem spraw POWIERZONYCH
IM DO PROWADZENIA (dyrektorzy uprawnieni do reprezentowania podlegaj wpisowi do KRS)
w braku postanowie statutu dot. zasad reprezentacji do skadania owiadcze w imieniu SE wymagane
jest WSPDZIAANIE: DWCH DYREKTORW albo DYREKTORA cznie z PROKURENTEM

oczywicie w przypadku DYREKTORW BDCYCH CZONKAMI RADY ADMINISTRUJCEJ ich


kompetencje s takie jak CZONKW RADY
dyrektorw obowizuje zakaz dziaalnoci konkurencyjnej podobnie jak czonkw zarzdu w S.A.
169

UTWORZENIE SPKI EUROPEJSKIEJ


Moe zosta zawizana w obrbie terytorium Unii w formie EUROPEJSKIEJ SPKI AKCYJNEJ.
Rozporzdzenie zawiera zamknity katalog sposobw zaoenia SE:
1.

FUZJA SPEK AKCYJNYCH


utworzonych zgodnie z prawem pastwa czonkowskiego,
posiadajcych statutowe siedziby i siedziby zarzdu na terytorium Unii,
pod warunkiem, e
przynajmniej 2 z nich podlegaj prawu rnych pastw czonkowskich

2.

UTWORZENIE HOLDINGOWEJ SE (GRUPY KAPITAOWEJ SE) przez SPKI AKCYJNE / SPKI Z O.O.
utworzone zgodnie z prawem pastwa czonkowskiego,
posiadajce statutowe siedziby i siedziby zarzdu na terytorium Unii,
pod warunkiem, e
przynajmniej 2 z nich podlegaj prawu rnych pastw czonkowskich
lub
przynajmniej 2 z nich posiadaj od co najmniej 2 lat:
a. spk zalen podleg prawu innego pastwa czonkowskiego
b. oddzia usytuowany w innym pastwie czonkowskim

3.

UTWORZENIE ZALENEJ SE (WSPLNEJ CRKI) przez spki w rozumieniu TFUE oraz inne osoby prawne
prawa publicznego lub prywatnego,
utworzone zgodnie z prawem pastwa czonkowskiego,
posiadajce statutowe siedziby i siedziby zarzdu na terytorium Unii,
przez SUBKSRYPCJ ICH AKCJI,
pod warunkiem, e
przynajmniej 2 z nich podlegaj prawu rnych pastw czonkowskich
lub
przynajmniej 2 z nich posiadaj od co najmniej 2 lat:
a. spk zalen podleg prawu innego pastwa czonkowskiego
b. oddzia usytuowany w innym pastwie czonkowskim

4.

PRZEKSZTACENIE SPKI AKCYJNEJ


utworzonej zgodnie z prawem pastwa czonkowskiego,
posiadajcej statutow siedzib i siedzib zarzdu na terytorium Unii,
jeeli
od co najmniej 2 lat posiada ona spk zalen podleg prawu innego pastwa czonkowskiego

w utworzeniu SE w ramach sposobw 1, 2 i 3 moe rwnie uczestniczy INNA SE (wwczas naley j


traktowa jako S.A. podlegajc prawu pastwa czonkowskiego, w ktrym ma swoj statutow siedzib)
pastwo czonkowskie moe postanowi, e w tworzeniu SE moe uczestniczy spka, ktrej siedziba zarzdu
znajduje si poza Uni,
pod warunkiem e spka ta:
jest utworzona zgodnie z prawem pastwa czonkowskiego,
ma swoj statutow siedzib w pastwie czonkowskim,
ma rzeczywisty i cigy zwizek z gospodark pastwa czonkowskiego
[zwizek istnieje w szczeglnoci, jeli spka ma oddzia w pastwie czonkowskim i prowadzi tam dziaalno]
Ustawodawca polski korzysta z tego upowanienia.

ROZWIZANIE I LIKWIDACJA
W odniesieniu do rozwizania, likwidacji a take niewypacalnoci, wstrzymania patnoci i innych podobnych
procedur, SE podlega PRZEPISOM majcym w tych sytuacjach zastosowanie do SPEK AKCYJNYCH.

PRZEKSZTACENIE SE
SE moe zosta PRZEKSZTACONA w SPK AKCYJN podlegajc prawu czonkowskiemu siedziby SE.

170

136. Jak moe by tworzona spdzielnia europejska?


SPDZIELNIA EUROPEJSKA (societas cooperativa europaea, skrt SCE) jest paneuropejsk form
korporacyjn uregulowan w (a) rozporzdzeniu Rady (WE) z 2003r. w sprawie statutu spdzielni europejskiej
oraz, w zakresie nieuregulowanym w tym rozporzdzeniu, (b) w ustawie z 22 lipca 2006r. o spdzielni
europejskiej.

CELEM jest przede wszystkim zaspokajanie potrzeb jej czonkw i / lub wspieranie ich dziaalnoci
gospodarczej / spoecznej, w szczeglnoci poprzez zawieranie z nimi porozumie o dostaw towarw /
wiadczenie usug albo wykonywanie pracy w ramach czynnoci dokonywanych / zlecanych przez SCE
celem moe by rwnie wspieranie w okrelony wyej sposb ich udziau w dziaalnoci gospodarczej w
jednej lub kilku SCE lub spdzielniach krajowych
moe prowadzi dziaalno przez PODMIOTY ZALENE
osoby trzecie (niebdce czonkami) nie mog czerpa korzyci z dziaalnoci SCE albo w tej dziaalnoci
uczestniczy, chyba e statut stanowi inaczej
z zastrzeeniem przepisw rozporzdzenia SCE traktuje si w kadym pastwie czonkowskim TAK JAK
SPDZIELNI utworzon zgodnie z przepisami pastwa, w ktrym ma ona swoj siedzib

posiada OSOBOWO PRAWN, ktr uzyskuje z dniem REJESTRACJI we waciwym rejestrze


pastwa czonkowskiego, w ktrym ma swoj STATUTOW SIEDZIB
min. KAPITA ZAKADOWY (dzielony na udziay) : 300.000 EURO
aden czonek spdzielni nie odpowiada za sum wysz, ni subskrybowana (chyba e w statucie
postanowiono inaczej)
jeeli czonkowie ponosz ograniczon odpowiedzialno, SCE powinna zawiera dodatkowe oznaczenie
z ograniczon odpowiedzialnoci
LICZBA CZONKW i WYSOKO KAPITAU mog si ZMIENIA
statut SCE moe przewidywa emisj papierw wartociowych innych ni udziay oraz obligacji, ktrych posiadaczom
nie przysuguje prawo gosu

subskrypcji mog dokona osoby niebdce czonkami, ale nabycie w tej drodze nie powoduje uzyskania czonkostwa

UTWORZENIE SPDZIELNI EUROPEJSKIEJ


SCE moe zosta utworzona:
1. przez co najmniej 5 OSB FIZYCZNYCH,
zamieszkaych w co najmniej 2 rnych pastwach czonkowskich
2. przez cznie co najmniej 5 OSB FIZYCZNYCH i SPEK w rozumieniu TFUE, wzgldnie innych
osb prawnych prawa publicznego lub prywatnego, utworzonych na podstawie przepisw
prawa pastwa czonkowskiego, ktre
maj miejsce zamieszkania w co najmniej 2 rnych pastwach czonkowskich
podlegaj prawu co najmniej 2 rnych pastw czonkowskich
3. przez SPKI w rozumieniu TFUE, wzgldnie inne osoby prawne prawa publicznego lub
prywatnego, utworzone na podstawie przepisw prawa pastwa czonkowskiego, ktre
podlegaj prawu co najmniej 2 rnych pastw czonkowskich
4. przez POCZENIE si SPDZIELNI utworzonych na podstawie prawa pastwa czonkowskiego,
posiadajcych siedziby statutowe i gwny zarzd na terenie Unii
pod warunkiem, e co najmniej 2 z nich podlegaj prawu rnych pastw czonkowskich
5. przez PRZEKSZTACENIE si SPDZIELNI utworzonej na podst. prawa pastwa czonkowskiego,
posiadajcej siedzib statutow i gwny zarzd na terenie Unii
jeeli od co najmniej 2 lat posiada ona podmiot zaleny lub zakad podlegajce prawu
innego pastwa czonkowskiego
171

pastwo czonkowskie (polski ustawodawca korzysta ) moe postanowi, e w tworzeniu SCE moe
uczestniczy osoba prawna, ktrej gwny zarzd znajduje si poza Uni, pod warunkiem e osoba ta:
jest utworzona zgodnie z prawem pastwa czonkowskiego,
ma swoj statutow siedzib w pastwie czonkowskim,
jest w sposb trway i rzeczywisty powizana z gospodark jednego z pastw czonkowskich

Spdzielnia moe zosta utworzona w formie SCE wycznie na TERYTORIUM UNII


SIEDZIBA STATUTOWA musi si znajdowa w tym samym pastwie czonkowskim, w ktrym
znajduje si GWNY ZARZD
z zastrzeeniem przepisw rozporzdzenia powstanie SCE jest uregulowane przez prawo
stosowane do spdzielni w pastwie czonkowskim, w ktrym SCE ma statutow siedzib
ZAWSZE do powstania SCE konieczne jest opracowanie przez zaoycieli STATUTU (AKTU
ZAOYCIELSKIEGO)
statut sporzdzany jest w formie PISEMNEJ i jest podpisywany przez CZONKW ZAOYCIELI
powinien zawiera co najmniej tre okrelon w art. 5 ust. 4 rozp.
SCE podlega WPISOWI DO REJESTRU w pastwie, w ktrym ma statutow siedzib, zgodnie z
przepisami waciwymi dla S.A.

137. W jakich sytuacjach dochodzi do nabycia lub utraty


czonkostwa spdzielni europejskiej?
NABYCIE CZONKOSTWA
Czonkostwo w SCE mona naby w sposb:
A. PIERWOTNY : w ramach TWORZENIA SCE
B. NASTPCZY : poprzez PRZYJCIE poczet czonkw zarejestrowanej SCE
wymaga ZGODY (w zalenoci od przyjtego modelu) ORGANU ZARZDZAJCEGO albo
ORGANU ADMINISTRUJCEGO
osoby, ktrym odmwiono przyjcia mog si ODWOA do WALNEGO
statut moe przewidywa (w granicach w jakich zezwala na to prawo pastwa
czonkowskiego), e mona dopuci jako CZONKW INWESTORW (osoby niebdce
uytkownikami) podmioty, ktre nie zamierzaj ani wytwarza ani korzysta z towarw, ani
wiadczy ani korzysta z usug SCE
zgody na przyjcie takiego czonka-inwestora udziela walne albo inny organ upowaniony do
tego na podstawie statutu albo uchway walnego
czonkami mog by OSOBY FIZYCZNE i OSOBY PRAWNE, chyba e statut stanowi inaczej
osoby prawne uwaa si za uytkownikw, bo reprezentuj swoich wasnych czonkw (pod
warunkiem, e ci czonkowie osoby fizyczne s w istocie uytkownikami)

statut moe uzalenia uzyskanie czonkostwa od innych warunkw (w szczeglnoci


pokrycia minimalnego udziau w kapitale lub spenienia warunkw zwizanych z
przedmiotem dziaalnoci)

172

UTRATA CZONKOSTWA
[art. 15 ust. 1 rozp.] Utrata czonkostwa nastpuje:
A. na skutek WYPOWIEDZENIA
B. na skutek WYKLUCZENIA
nastpuje z powodu dopuszczenia si przez czonka POWANEGO NARUSZENIA jego
OBOWIZKW albo DZIAANIA NA SZKOD SCE
decyzja podejmowana jest przez organ zarzdzajcy albo organ administrujcy po
uprzednim wysuchaniu czonka
czonkowi przysuguje prawo ODWOANIA do walnego
C. na skutek PRZENIESIENIA WSZYSTKICH UDZIAW na innego czonka / osob trzeci
moliwe, jeeli statut na to zezwala
podmiot na ktry si przenosi, uzyskuje w ten sposb czonkostwo
D. na skutek LIKWIDACJI (w przypadku czonka niebdcego osob fizyczn)
E. na skutek OGOSZENIA UPADOCI
F. z chwil MIERCI
G. w kadym innym przypadku przewidzianym przez STATUT albo PRAWO PASTWA
CZONKOWSKIEGO, w ktrym SCE posiada swoj siedzib statutow

za wyjtkiem C, utrata czonkostwa pociga za sob powstanie ROSZCZENIA czonka o


WYPAT jego UDZIAU (pomniejszonego proporcjonalnie o wszelkie straty w subskrybowanym
kapitale)

ROZWIZANIE I LIKWIDACJA
W odniesieniu do rozwizania, likwidacji a take niewypacalnoci, wstrzymania patnoci i innych podobnych
procedur, SCE podlega PRZEPISOM majcym w tych sytuacjach zastosowanie do SPDZIELNI utworzonej
zgodnie z prawem pastwa czonkowskiego, w ktrym mieci.

PRZEKSZTACENIE SCE
SCE moe zosta PRZEKSZTACONA w SPDZIELNI podlegajc prawu czonkowskiemu siedziby SCE.
(Uchwaa o przeksztaceniu nie moe zosta podjta przed upywem 2 lat od rejestracji albo przed
zatwierdzeniem sprawozda finansowych za 2 pierwsze lata obrotowe.)

173

CZ XVI
PRAWO UPADOCIOWE I
NAPRAWCZE
pytania 138-140

174

UWAGI OGLNE O PRAWIE UPADOCIOWYM I NAPRAWCZYM


Regulacja: ustawa z 28 lutego 2003r. Prawo upadociowe i naprawcze
Reguluje:
A. JEDNO postpowanie UPADOCIOWE (dotyczy dochodzenia roszcze
NIEWYPACALNYCH przedsibiorcw) ktre moe przybra 2 POSTACI:
1. postpowanie upadociowe Z MOLIWOCI ZAWARCIA UKADU
2. postpowanie upadociowe OBEJMUJCE LIKWIDACJ MAJTKU DUNIKA
B. POSTPOWANIE
NAPRAWCZE,
NIEWYPACALNOCI

dotyczce

przedsibiorcw

od

ZAGROONYCH

ZASAD OGLN postpowania upadociowego jest prowadzenie go w taki sposb, aby ROSZCZENIA
WIERZYCIELI mogy zosta zaspokojone W JAK NAWYSZYM STOPNIU, a jeli RACJONALNE WZGLDY na to
pozwol, aby DOTYCHCZASOWE PRZEDSIBIORSTWO dunika zostao ZACHOWANE.

ZAKRES PRZEDMIOTOWY USTAWY


1.

OGLNE POSTPOWANIE UPADOCIOWE (w tym tzw. postpowanie oddueniowe i


midzynarodowe postpowanie upadociowe) obejmujce

WSPLNE DOCHODZENIE ROSZCZE wierzycieli od NIEWYPACALNYCH DUNIKW


bdcych przedsibiorcami oraz
SKUTKI OGOSZENIA UPADOCI co do:
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.

osoby upadego
majtku upadego
zobowiza upadego
spadkw nabytych przez upadego
stosunkw majtkowych maeskich upadego
zlecenia rozrachunku w systemach patnoci i systemach rozrachunku papierw
wartociowych
postpowania sdowego i administracyjnego

2. ODRBNE POSTPOWANIA UPADOCIOWE:


C.
D.
E.
F.
G.

postpowanie wszczte po MIERCI NIEWYPACALNEGO DUNIKA


wobec BANKW
wobec ZAKADW UBEZPIECZE i ZAKADW REASEKURACJI
wobec EMITENTW OBLIGACJI
wobec OSB FIZYCZNYCH NIEPROWADZCYCH DZ. G. (tzw. UPADO KONSUMENCKA)

3. POSTPOWANIE w przedmiocie POZBAWIENIA PRAWA PROWADZENIA DZ. G.


4. POSTPOWANIE NAPRAWCZE wobec przedsibiorcw ZAGROONYCH NIEWYPACALNOCI
(Szczeglne postpowanie oparte na zasadzie szybkoci dziaania, o charakterze interwencyjnym, ktre
jest prowadzone przez SAMEGO PRZEDSIBIORC i ma na celu NAPRAW JEGO KONDYCJI tak, aby
przywrci mu dugookresowo zdolno do konkurowania na rynku. Dot. przedsibiorcw, ktrzy jeszcze
na bieco reguluj swoje zobowizania, ale z uwagi na trudn sytuacj ekonomiczn mog w niedugim
czasie sta si niewypacalni.)

175

138. Jakie s podstawy ogoszenia upadoci?


PODSTAW ogoszenia upadoci jest NIEWYPACALNO DUNIKA.
Dunik jest niewypacalny, jeeli:
A. NIE WYKONUJE swoich WYMAGALNYCH ZOBOWIZA PIENINYCH
B. jest osob prawn / tzw. uomn osob prawn a jego ZOBOWIZANIA przekrocz
warto jego MAJTKU (nawet, jeli jeszcze na bieco wykonuje zobowizania)

ZDOLNO UPADOCIOWA
Zdolno upadociowa (tj. zdolno danego podmiotu do postawienia w stan upadoci na mocy orzeczenia
sdowego) jest warunkiem ogoszenia upadoci. W oparciu o przepisy p.u.n. posiadaj j:

1. PRZEDSIBIORCY (wszyscy, zarwno os. fizyczne, os. prawne i uomne os. prawne)
ogosi upado mona rwnie w razie MIERCI PRZEDSIBIORCY, jeeli WNIOSEK o
ogoszenie upadoci zostanie zoony w terminie 1 ROKU od dnia mierci

prawo zoenia takiego wniosku przysuguje: wierzycielowi, spadkobiercy a take


maonkowi/ kademu z dzieci / kademu z rodzicw, nawet jeli nie dziedzicz

2. podmioty NIEBDCE PRZEDSIBIORCAMI na mocy szczeglnej regulacji ustawy, a s to:


spki z o.o. i spki akcyjne nie prowadzce dziaalnoci gospodarczej
wsplnicy osobowych spek handlowych, ponoszcych odpowiedzialno za
zobowizania spki bez ograniczenia caym swoim majtkiem
oddziay bankw zagranicznych w rozumieniu przepisw ustawy prawo bankowe
3. OSOBY FIZYCZNE, ktrych upado jest niezwizana z prowadzeniem dziaalnoci
gospodarczej (tzw. UPADO KONSUMENCKA)

NIE MONA OGOSI UPADOCI: [art. 6 p.u.n.]


1. SKARBU PASTWA
2. JEDNOSTEK SAMORZDU TERYTORIALNEGO
3. PUBLICZNYCH SAMODZIELNYCH ZAKADW OPIEKI ZDROWOTNEJ
4. INSTYTUCJI I OSB PRAWNYCH UTWORZONYCH:

g. W DRODZE USTAWY (chyba, e ustawa ta stanowi inaczej)


h. W WYKONANIU OBOWIZKU NAOONEGO USTAW
5. OSB FIZYCZNYCH PROWADZCYCH GOSPODARSTWO ROLNE
6. UCZELNI

POSTPOWANIE w przedmiocie OGOSZENIA UPADOCI


WACIWO SDU : sprawy o ogoszenie upadoci rozpoznaje SD UPADOCIOWY (sd rejonowy
gospodarczy) w skadzie 3 sdziw zawodowych, waciwy miejscowo dla zakadu gwnego
przedsibiorstwa dunika (jeli dunik nie ma przedsibiorstwa w RP, to dla jego miejsca zamieszkania /
siedziby, a w braku waciwym jest sd, w ktrego obszarze znajduje si majtek dunika.

176

WNIOSEK O OGOSZENIE UPADOCI na gruncie ustawy mog zoy:


1. DUNIK
2. KADY Z JEGO WIERZYCIELI
a ponadto
3. w stosunku do OSOBOWYCH SPEK HANDLOWYCH KADY WSPLNIK, ktry odpowiada za
zobowizania spki BEZ OGRANICZENIA

4. w stosunku do OSB PRAWNYCH i UOMNYCH OSB PRAWNYCH kady kto ma prawo ich
REPREZENTOWANIA sam lub cznie z innymi osobami

5. w stosunku do PRZEDSIBIORSTWA PASTWOWEGO take ORGAN ZAOYCIELSKI


6. w stosunku do JEDNOOSOBOWEJ SPKI SKARBU PASTWA take MINISTER W. DS. SP
7. w stosunku do OSB PRAWNYCH i OSOBOWYCH SPEK HANDLOWYCH bdcych w stanie
LIKWIDACJI kady z LIKWIDATORW

8. w stosunku do OSOBY PRAWNEJ wpisanej do KRS KURATOR


9. w stosunku do dunika, ktremu udzielono POMOCY PUBLICZNEJ > 100.000 ojro ORGAN
UDZIELAJCY POMOCY

DUNIK obowizany jest zoy wniosek w terminie MAX 2 TYGODNI od dnia, w ktrym
wystpia podstawa do ogoszenia upadoci
jeli dunikiem jest OSOBA PRAWNA / UOMNA OSOBA PRAWNA, obowizek ten ciy na kadym, kto
jest uprawniony do jej REPREZENTOWANIA (jeli nie zo w terminie, ponosz odpowiedzialno za
wynik z tego tytuu szkod)

jeli wniosek skada DUNIK, okrela dodatkowo, czy wnosi o upado ukadow czy
likwidacyjn; jeli o t pierwsz, to docza PROPOZYCJE UKADOWE wraz z propozycjami
FINANSOWANIA wykonania ukadu (+ rachunek przepyww pieninych za ostatnie 12 m-cy,
jeli by obowizany do prowadzenia odpowiedniej dokumentacji)
WSTPNE ZGROMADZENIE WIERZYCIELI

zwouje sd
nie zwouje si go, jeli z okolicznoci wynika, e przeprowadzenie pocigaoby nadmierne koszty
albo gdy suma spornych wierzytelnoci > 15% sumy oglnej

Moe podj uchway co do:


sposobu prowadzenia postpowania upadociowego (czy ukadowe czy z likwidacj)
wyboru rady wierzycieli (moe te zaopiniowa wybr syndyka, nadzorcy sdowego, zarzdcy)
ZAWARCIA UKADU, co jest moliwe gdy uczestniczy w nim co najmniej 1/2 wierzycieli majcych
cznie 3/4 oglnej sumy wierzytelnoci stwierdzonych tytuami egzekucyjnymi / bezspornych/
uprawdopodobnionych (wtedy sd oprcz postanowienia w przedmiocie upadoci musi wyda
postanowienie o zatwierdzeniu ukadu)
uwzgldniajc wniosek SD wydaje

POSTANOWIENIE O OGOSZENIU UPADOCI, ktre

jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania. Dzie wydania = DZIE UPADOCI
ZAALENIE przysuguje w wypadku postanowienia o ogoszeniu upadoci wycznie upademu, a w
wypadku postanowienia oddalajcego wniosek wycznie wnioskodawcy
sd II instancji nie moe orzec o ogoszeniu upadoci (jeli uchyla postanowienie o ogoszeniu, przekazuje
spraw do ponownego rozpoznania)

ODDALENIE wniosku o ogoszenie upadoci moe nastpi:

fakultatywnie (sd moe oddali)


f. jeeli opnienie w wykonaniu zobowiza nie przekracza trzech miesicy, a suma
niewykonanych zobowiza nie przekracza 10% wartoci bilansowej przedsibiorstwa dunika
(chyba e niewykonywanie ma charakter trway albo oddalenie wniosku moe spowodowa
pokrzywdzenie wierzycieli)
g. majtek dunika jest obciony hipotek, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem
skarbowym lub hipotek morsk w takim stopniu, e pozostay jego majtek nie wystarcza na
zaspokojenie kosztw postpowania
obligatoryjnie (sd oddali) jeeli majtek niewypacalnego dunika nie wystarcza na zaspokojenie
kosztw postpowania

177

139. Jakie s skutki ogoszenia upadoci co do majtku i


zobowiza upadego?
A. SKUTKI co do MAJTKU upadego
Z dniem OGOSZENIA upadoci MAJTEK upadego staje si MAS UPADOCI, ktra
suy ZASPOKOJENIU WIERZYCIELI upadego.
SKAD masy USTALA (a) SYNDYK, (b) NADZORCA SDOWY albo (c) ZARZDCA na podstawie
wpisw w ksigach upadego oraz dokumentw bezspornych
jeli upado z moliwoci zawarcia ukadu wwczas skad moe ustali UPADY pod
nadzorem NADZORCY SDOWEGO
ustalenie nastpuje poprzez sporzdzenie spisu inwentarza (wraz z tym dokonuje si oszacowania
majtku wchodzcego w skad masy upadoci)

w skad masy upadoci WCHODZI MAJTEK (a) nalecy do upadego w dniu ogoszenia
upadoci oraz (b) nabyty w toku postpowania upadociowego
jeeli UPADO LIKWIDACYJNA, UPADY TRACI PRAWO ZARZDU oraz MOLIWO
KORZYSTANIA i ROZPORZDZANIA MIENIEM wchodzcym w skad masy
jeli UPADO UKADOWA, ZARZD sprawuje UPADY pod nadzorem NADZORCY
SDOWEGO, chyba e upady nie daje rkojmi naleytego sprawowania zarzdu >> wwczas
sd ustanawia ZARZDC
upady moe dokonywa czynnoci zwykego zarzdu; w sprawach przekraczajcych konieczna
zgoda nadzorcy sdowego albo rady wierzycieli

B. SKUTKI co do ZOBOWIZA upadego


NIEWANE s postanowienia umowy ZASTRZEGAJCE na wypadek OGOSZENIA UPADOCI
ZMIAN lub ROZWIZANIE stosunku prawnego, ktrego stron jest upady
POSTANOWIENIE umowy, ktrej stron jest upady, UNIEMOLIWIAJCE lub UTRUDNIAJCE
osignicie CELU postpowania upadociowego jest BEZSKUTECZNE w stosunku do MASY
UPADOCI
umowa PRZENIESIENIA WASNOCI RZECZY / WIERZYTELNOCI / INNEGO PRAWA zawarta w
celu ZABEZPIECZENIA WIERZYTELNOCI jest SKUTECZNA wobec MASY UPADOCI jeeli zostaa
zawarta w formie PISEMNEJ Z DAT PEWN
Ponadto ustawodawca rnicuje regulacje dot. skutkw co do zobowiza upadego w zalenoci od
postaci postpowania upadociowego:
UPADO z MOLIWOCI ZAWARCIA UKADU

upady / zarzdca NIE MOG SPENIA WIADCZE z WIERZYTELNOCI, ktre z mocy prawa s
OBJTE UKADEM
(od dnia ogoszenia upadoci a do dnia uprawomocnienia si postanowienia o zatwierdzeniu ukadu / o
umorzeniu postpowania)

178

NIEDOPUSZCZALNE jest POTRCANIE wzajemnych wierzytelnoci midzy UPADYM i


WIERZYCIELEM, jeli:
(a) WIERZYCIEL sta si DUNIKIEM UPADEGO PO OGOSZENIU UPADOCI lub
(b) bdc DUNKIEM UPADEGO sta si PO OGOSZENIU UPADOCI jego WIERZYCIELEM
wskutek nabycia wierzytelnoci w drodze przelewu bd indosu wierzytelnoci powstaej
przed ogoszeniem upadoci
(w czasie trwania postpowania a do jego umorzenia / zakoczenia / zmiany upadoci ukadowej na
likwidacyjn)

WYNAJMUJCY lub WYDZIERAWIAJCY bez zgody rady wierzycieli NIE MOE WYPOWIEDZIE
umowy najmu / dzierawy LOKALU lub NIERUCHOMOCI w ktrych prowadzone jest
PRZEDSIBIORSTWO upadego
Przepis ten stosuje si odpowiednio do umw leasingu, ubezpiecze majtkowych, umw rachunku
bankowego, umw porcze i gwarancji bankowych, akredytyw oraz licencji udzielonych upademu.
(w czasie trwania postpowania a do jego umorzenia / zawarcia ukadu / zmiany upadoci ukadowej na
likwidacyjn)
ukad moe ustanowi zakaz wypowiedzenia tych umw do czasu wykonania ukadu

UPADO obejmujca LIKWIDACJ MAJTKU

ZOBOWIZANIA PIENINE upadego, ktrych TERMIN PATNOCI wiadczenia jeszcze NIE


NASTPI staj si WYMAGALNE z dniem OGOSZENIA UPADOCI

ZOBOWIZANIA majtkowe NIEPIENINE z dniem OGOSZENIA UPADOCI zmieniaj si w


PIENINE i z tym dniem staj si PATNE, chociaby termin ich wykonania jeszcze nie nastpi

POTRCENIE WIERZYTELNOCI midzy UPADYM a WIERZYCIELEM DOPUSZCZALNE, gdy OBIE


ju istniay w dniu OGOSZENIA UPADOCI, nawet jeli jedna z nich jeszcze niewymagalna

w przypadku ZOBOWIZA Z UMOWY WZAJEMNEJ, ktre w dniu ogoszenia upadoci NIE


ZOSTAY WYKONANE w caoci lub w czci, SYNDYK moe:
WYKONA zobowizanie upadego i ZADA spenienia wiadczenia od drugiej strony
ODSTPI OD UMOWY

druga strona zobowizana do wczeniejszego spenienia wiadczenia moe si wstrzyma do czasu


spenienia / zabezpieczenia wiadczenia przez syndyka, chyba e wiedziaa / powinna wiedzie o
istnieniu podstaw do ogoszenia upadoci ju w momencie zawierania umowy z upadym

C. SKUTKI co do OSOBY upadego

po ogoszeniu upadoci przedsibiorca wystpuje w obrocie pod DOTYCHCZASOW FIRM z


dodatkowym oznaczeniem W UPADOCI LIKWIDACYJNEJ lub W UPADOCI UKADOWEJ

jeli UPADO LIKWIDACYJNA

upady obowizany wskaza i wyda SYNDYKOWI cay swj MAJTEK (plus wszystkie dokumenty
dot. jego dziaalnoci, majtku i rozlicze)
upady obowizany udziela SDZIEMU-KOMISARZOWI i SYNDYKOWI wszelkich potrzebnych
WYJANIE
sdzia-komisarz moe wyda ZAKAZ OPUSZCZANIA KRAJU bez zezwolenia w stosunku do osb
fizycznych oraz czonkw organw osb prawnych
jeli upady UKRYWA SI / UKRYWA MAJTEK mona wobec niego zastosowa RODKI PRZYMUSU
przewidziane w kpc dla egzekucji wiadcze niepieninych

jeli UPADO UKADOWA

upady obowizany udziela SDZIEMU-KOMISARZOWI i NADZORCY SDOWEMU wszelkich


potrzebnych WYJANIE
obowizany rwnie umoliwi NADZORCY SDOWEMU ZAPOZNANIE SI z PRZEDSIBIORSTWEM
jeli upady POZBAWIONY PRAWA ZARZDU, mona odpow. stosowa przepisy jak przy up. likwid.

179

140. Jakie s podstawowe zasady zwizane z likwidacj masy


upadociowej?
LIKWIDACJ MASY UPADOCI przeprowadza si w przypadku prowadzenia postpowania
upadociowego OBEJMUJCEGO LIKWIDACJ MAJTKU UPADEGO
albo wskutek OGOSZENIA UPADOCI LIKWIDACYJNEJ
albo wskutek ZMIANY sposobu prowadzenia postpowania z UKADOWEGO na LIKWIDACYJNE
SYNDYK przystpuje do:
SPISU INWENTARZA
OSZACOWANIA MASY UPADOCI
SPORZDZENIA PLANU LIKWIDACYJNEGO

LIKWIDACJ MASY UPADOCI przeprowadza SYNDYK


(po sporzdzeniu spisu inwentarza i sprawozdania finansowego na dzie przed ogoszeniem upadoci alb
po zoeniu pisemnego sprawozdania oglnego)

przeprowadza si j POPRZEZ:
G. SPRZEDA PRZEDSIBIORSTWA UPADEGO w caoci lub jego zorganizowanej czci
H. SPRZEDA NIERUCHOMOCI
I. SPRZEDA RUCHOMOCI
J. CIGNICIE WIERZYTELNOCI od dunikw upadego
K. WYKONANIE INNYCH PRAW MAJTKOWYCH upadego wchodzcych w skad masy
upadoci albo ZBYCIE tych praw
Ad A.

mona dalej prowadzi przedsibiorstwo upadego, jeeli moliwe jest zawarcie ukadu z
wierzycielami (zawsze mona zmieni w toku postpowania upado likwidacyjn na ukadow i
odwrotnie) lub moliwa jest sprzeda przedsibiorstwa upadego w caoci lub jego zorganizowanej
czci

jeli syndyk dalej prowadzi, to powinien podj wszelkie dziaania zapewniajce zachowanie
przedsibiorstwa w co najmniej niepogorszonym stanie

PRZEDSIBIORSTWO UPADEGO powinno by SPRZEDANE JAKO CAO, chyba e nie jest


to moliwe

nabywca nabywa je w stanie wolnym od obcie i nie odpowiada za zobowizania upadego


SPRZEDA MIENIA nastpuje w drodze (1) PRZETARGU lub (2) AUKCJI, do ktrych stosuje si
odpowiednio przepisy k.c., z tym e:

a. ich WARUNKI musi zatwierdzi SDZIA-KOMISARZ


b. naley o nich zawiadomi przez OBWIESZCZENIE co najmniej na 2 TYGODNIE przed (jeli
c.
d.
e.

przedsibiorstwo spki publicznej 6 tygodni)


przeprowadza si je na posiedzeniu JAWNYM
przeprowadza je SYNDYK pod nadzorem SDZIEGO-KOMISARZA
WYBORU OFERENTA dokonuje SYNDYK (wybr podlega zatwierdzeniu SDZIEGO-KOMISARZA)
postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia oferenta moe wyda na posiedzeniu niejawnym
moe odroczy zatwierdzenie o tydzie wwczas postanowienie podlega obwieszczeniu

jeli przetarg/aukcja NIE DOSZY DO SKUTKU albo SDZIA-KOMISARZ NIE ZATWIERDZI


WYBORU OFERENTA, wwczas:
wydaje postanowienie o wyznaczeniu nowego przetargu/aukcji lub
ZEZWALA na sprzeda Z WOLNEJ RKI, okrelajc przy tym minimaln cen i warunki
sprzeday (zgod tak moe wyrazi rwnie rada wierzycieli)
180

PODZIA FUNDUSZU MASY UPADOCI


[art. 335 p.u.n.] FUNDUSZE MASY UPADOCI obejmuj:
3.
4.
5.
6.

SUMY uzyskane z LIKWIDACJI MASY UPADOCI


DOCHD uzyskany PROWADZENIA / WYDZIERAWIENIA PRZEDSIBIORSTWA UPADEGO
ODSETKI od tych sum ZDEPONOWANE W BANKU
KWOTY pozostae po ZASPOKOJENIU wierzycieli, ktrych WIERZYTELNOCI BYY
ZABEZPIECZONE
hipotek
zastawem
zastawem rejestrowym
zastawem skarbowym
hipotek morsk
na zlikwidowanych w toku likwidacji masy upadoci RZECZACH, WIERZYTELNOCIACH i
PRAWACH
(czyli najpierw likwidacja tych obcionych rzeczy/wierzytelnoci/praw, potem zaspokojenie tych, ktrych
prawa byy tymi obcieniami zabezpieczone, a dopiero to, co zostanie wchodzi w fundusz masy
upadoci)

PODZIAU funduszw masy dokonuje si JEDNORAZOWO albo KILKAKROTNIE

KATEGORIE WIERZYTELNOCI I NALENOCI


podlegajce zaspokojeniu z funduszw masy upadoci
KATEGORIA I

koszty postpowania upadociowego


przypadajce za czas po ogoszeniu upadoci:
nalenoci alimentacyjne
renty za wywoanie choroby, niezdolnoci do pracy, kalectwa lub mierci
renty z tytuu zamiany uprawnie objtych treci prawa doywocia na doywotni rent
nalenoci z tytuu bezpodstawnego wzbogacenia masy upadoci
nalenoci z zawartych przez upadego przed ogoszeniem upadoci umw, ktrych wykonania zada
syndyk
nalenoci powstae z czynnoci syndyka albo zarzdcy
nalenoci powstae z czynnoci upadego dokonanych po ogoszeniu upadoci, niewymagajcych zgody
nadzorcy sdowego albo dokonanych za jego zgod

KATEGORIA II

przypadajce za czas przed ogoszeniem upadoci:


nalenoci ze stosunku pracy
nalenoci rolnikw z tytuu umw o dostarczenie produktw z wasnego gospodarstwa rolnego
nalenoci alimentacyjne
renty za wywoanie choroby, niezdolnoci do pracy, kalectwa lub mierci
renty z tytuu zamiany uprawnie objtych treci prawa doywocia na doywotni rent
przypadajce za 2 ostatnie lata przed ogoszeniem upadoci nalenoci z tytuu skadek na ubezpieczenia
spoeczne (wraz z odsetkami i kosztami egzekucji)

181

KATEGORIA III

podatki i inne daniny publiczne


pozostae nalenoci z tytuu skadek na ubezpieczenia spoeczne (wraz z odsetkami i kosztami egzekucji)

KATEGORIA IV

inne nalenoci, jeli nie podlegaj zaspokojeniu w kategorii V, wraz z odsetkami za ostatni rok przed dat
ogoszenia upadoci, z odszkodowaniem umownym, kosztami procesu i egzekucji

KATEGORIA V

odsetki, ktre nie nale do wyszych kategorii w kolejnoci, w jakiej podlega zaspokojeniu kapita
sdowe i administracyjne kary grzywny
nalenoci z tytuu darowizn i spadkw

KOLEJNO ZASPOKAJANIA
A) Nalenoci KATEGORII I zaspokaja si ju na etapie wpywu stosownych sum do masy upadoci
Jeli w ten sposb nie zostan zaspokojone, zaspokaja si je w drodze podziau funduszw masy
upadoci.
B) jeeli suma uzyskana w wyniku podziau funduszw nie wystarcza do zaspokojenia wszystkich kategorii,
to najpierw zaspokaja si kategorie wysze i dopiero gdy zostan zaspokojone w caoci, mona zaj si
kategori nisz (dopki nie spaci si wszystkich z II, nie spaca si III itd.)
C) jeli suma nie wystarcza do zaspokojenia caej kategorii, to nalenoci w ramach tej kategorii zaspokaja
si stosunkowo do wysokoci kadej z nich

182

CZ XVII
KONTRAKTY
pytania 141-177

183

141. Jak mona kwalifikowa umowy handlowe?


UMOWA HANDLOWA : dwu- lub wielostronna czynno handlowa, tj. czynno prawna
przedsibiorcy dokonywana w zwizku z prowadzeniem przez niego przedsibiorstwa w znaczeniu
funkcjonalnym (czyli de facto prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej)
W Polsce pojcie umowa i kontrakt uywane zamiennie, w midzynarodowym obrocie pojcie kontraktu
nabiera szczeglnego znacznie: kontrakt midzynarodowy jako umowa zawierana bezporednio midzy
przedsibiorcami (reim prawa prywatnego) przeciwstawiany umowom midzynarodowym, zawieranym przez
pastwa i organizacje midzynarodowe (reim prawa publicznego).
Cechy szczeglne umw handlowych:
1. szeroki zakres zastosowania zasady swobody umw;
2. typizacja i szablonowo umw;
3. szczeglne znaczenie zasad pewnoci i bezpieczestwa obrotu;
4. przewaga umw dugoterminowych;
5. zoono stosunkw umownych;
6. stopniowe nawizywanie i konkretyzacja stosunkw umownych
7. konieczno uwzgldnienia zmian w okolicznociach warunkujcych umow;
8. stosunki szczeglnego zaufania powstajce pomidzy stronami umowy.

TYPOLOGIA I KLASYFIKACJA UMW HANDLOWYCH:


I. UMOWY NORMATYWNE i NIENORMATYWNE
UMOWY NORMATYWNE: rodzaj umw typowych (tj. posiadajcych swj model, do ktrego stosuje
si okrelone dyspozycje), ktrych wzory (modele) okrelone s w przepisach prawnych; umowy
stypizowane w odpowiednich aktach normatywnych.
W kodeksie cywilnym umowami handlowymi s:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.

sprzeda na raty
(art. 583 588)
umowa leasingu
(art. 7091 70918)
umowa agencyjna
(art. 758 7649)
umowa komisu
(art. 765 773)
umowa przewozu
(art. 774 793)
umowa spedycji
(art. 794 804)
umowa ubezpieczenia (art. 805 834)
umowa skadu
(art. 853 8599)
umowa dostawy
(art. 605 612)
umowa kontraktacji
(art. 613 626)
umowa rachunku bankowego (art. 725 733)

Poza kc do umw handlowych nale np.:


1. umowa kredytu (Prawo bankowe)
2. umowa licencyjna (Prawo autorskie i prawa pokrewne oraz Prawo wasnoci przemysowej)
UMOWY NIENORMATYWNE : rodzaj umw typowych, dla ktrych istnieje nienormatywny wzorzec,
np.:
1. franchising
2. factoring
3. forfaiting
4. timesharing (od kwietnia 2012r. ustawa o timeshare ju normuje t umow)
184

II. PODZIA UMW W NAUCE PRAWA CYWILNEGO


1.
2.
3.
4.
5.
6.

konsensualne i realne,
zobowizujce, rozporzdzajce i upowaniajce,
jednostronnie i dwustronnie zobowizujce,
odpatne i nieodpatne oraz wzajemne,
kauzalne i abstrakcyjne,
swobodnie negocjowane oraz adhezyjne, itd.

III. PODZIA UMW W ZALENOCI OD RODZAJU WIADCZENIA


PRZENOSZCE WASNO rzeczy i praw

sprzeda,
dostawa

REGULUJCE UYWANIE rzeczy i praw

leasing,
licencyjna,
know-how,
franchisingu

umowy INWESTYCYJNE

o roboty budowlane,
deweloperska,
o prace projektowe,
o zastpstwo inwestycyjne,
o nadzr inwestorki,
o roboty geologiczne, geodezyjne i kartograficzne

umowy regulujce PRZEWZ rzeczy i osb

przewozu,
spedycji,
skadu

5.

umowy o POREDNICTWO HANDLOWE

agencyjna,
komisu,
dystrybucyjna,
dealerska

6.

umowy MENADERSKIE

zarzdzanie funduszami i przedsibiorstwami

7.

umowy zwizane z OBROTEM PAPIERAMI WARTOCIOWYMI

1.

2.

3.

4.

8.

umowy FINANSOWE

kredytu,
rachunku bankowego,
faktoringu,
forfaitingu

9.

umowy ZABEZPIECZAJCE

ubezpieczenia
inne zabezpieczajce

IV. PODZIA UMW W ZALENOCI OD SPENIANEJ w obrocie gospodarczym FUNKCJI


1.
2.
3.
4.

umowy o charakterze organizacyjnym (umowy spki, holdingowe, koncernowe)


umowy kooperacyjne w przemyle i handlu
umowy o porednictwo handlowe, regulujce udzia przedsibiorcw w obrocie z udziaem porednikw
umowy odnoszce si do rnych form korzystania z przedsibiorstwa (zbycie, udostpnienie itp.)

185

142. Co oznacza swoboda kontraktowania w ujciu szerszym i


wszym?
A. UJCIE WSZE
W wszym ujciu zasada swobody umw zostaa zdefiniowana w art. 3531 kc:
Strony zawierajce umow mog uoy stosunek prawny wedug swego uznania, byleby

jego tre lub cel nie sprzeciwiay si waciwoci (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom
wspycia spoecznego.
B. UJCIE SZERSZE
W szerszym ujciu zasada swobody umw czy si na tle przepisw kc z 4rema cechami:
1. swoboda ZAWARCIA / NIEZAWARCIA umowy;
2. swoboda WYBORU KONTRAHENTA;
3. swoboda KSZTATOWANIA TRECI umowy;
Strony mog zawrze umow:
a. nazwan, ksztatujc jej tre w oparciu o typowe elementy uregulowane
prawem
b. nazwan, wprowadzajc jednak do jej treci pewne odmiennoci (uzupenienie
unormowa ustawowych rnymi klauzulami, wprowadzenie postanowie
regulujcych dan materi odmiennie ni ustawa)
c. mieszan, bdc poczeniem regulacji kilku umw nazwanych
d. nienazwan, ktrej tre ksztatuj cakowicie wg wasnego uznania
4. swoboda WYBORU FORMY umowy [z uwzgldnieniem kc co do form szczeglnych].

Szeroki zakres stosowania zasady swobody umw dotyczy szczeglnie umw dwustronnie
handlowych, tj. zawieranych midzy profesjonalistami >> nie wymagaj one w zasadzie
interwencji prawa dla ochrony ich interesw, std autonomiczne ksztatowanie wynikajcych z
nich stosunkw gospodarczych. Wyjtki to zagroenia monopolistyczne.

Zasada w peni znajduje rwnie odzwierciedlenie w regulacjach midzynarodowych: Konwencja


wiedeska z 1980r. stanowi, e kontrahenci umw sprzeday midzynarodowej mog wyczy
zastosowanie przepisw Konwencji do zawarcia tego kontraktu, a zgodnie z postanowieniami Zasad
Midzynarodowych Kontraktw Handlowych UNIDROIT 2004 strony maj pen swobod zawarcia
umowy zarwno co do treci, jak i jej formy.

143. Jakie s granice swobody umw przewidziane w kc?


Zasada swobody umw nie ma charakteru absolutnego. Ograniczona jest zarwno co do (A) TRECI
(tre: wynikajce z umowy istotne uprawnienia i obowizki stron dotyczce samego wiadczenia, a take
sposobu jego wykonania) jak i co do (B) CELU (cel: szeroko rozumiana korzy, jak strony lub jedna z nich
pragn osign w wyniku umawianego zobowizania. W razie wtpliwoci chodzi o cel typowy, czyli na og
uzyskiwany w przypadku spenienia okrelonego wiadczenia.)

186

GRANICE

swobody umw zgodnie z art. 3531 kc: tre lub cel umowy NIE MOG BY

SPRZECZNE Z:
1. NATUR (WACIWOCI) STOSUNKU PRAWNEGO
2. USTAW
3. ZASADAMI WSPYCIA SPOECZNEGO
Granic swobody umw moe by rwnie:

4. NIEMONO WIADCZENIA
5. WYZYSK
Ad. 1
Natur stosunku prawnego mona rozumie dwojako:

jako
dyrektyw
przestrzegania
pewnych
zasadniczych
ZNAMION
zobowizaniowego (np. w umowie zlecenia jest to staranne dziaanie)

jako dyrektyw przestrzegania pewnych specyficznych, normatywnie sprecyzowanych


CZCI SKADOWYCH poszczeglnych TYPW nazwanych stosunkw zobowizaniowych,
ktrych nieuwzgldnienie lub modyfikacja prowadziyby do wypaczenia ustawowego wzorca
(np. w umowie spki cywilnej wsplnicy ponosz odpowiedzialno solidarn inny zapis
byby naruszeniem)

stosunku

Granica ta oznacza obowizek respektowania podstawowych cech stosunku zobowizaniowego.


Ad. 2
Chodzi o sprzeczno z przepisami iuris cogentis (bezwzgldnie obowizujcymi).
Samo pojcie ustawa naley interpretowa cile >> jednie normy rzdu ustawowego lub wydane
na podstawie delegacji ustawowej. Nie dotyczy do wytycznych, uchwa itp.
Ad. 3
Zasady wspycia spoecznego to klauzula generalna pozwalajca sdom rozstrzyga w oparciu o
te zasady. Zgodnie z art. 58 kc umowa sprzeczna z ZWS jest niewana. ZWS nie mog podwaa
aktw prawnych i obowizkw z nich wynikajcych.
Chodzi tu o szczeglne znaczenie przestrzegania zasad uczciwego obrotu, rzetelnego postpowania,
waciwie rozumianej lojalnoci, rwnoci stron. (Np. niewane bd postanowienia przyznajce tylko
jednej ze stron prawo zmiany treci stosunku prawnego; podobnie bdzie z racym naruszeniem zasady
ekwiwalentnoci wiadcze, szczeglnie w przypadku zastrzeenia odsetek w nadmiernej wysokoci.)

Ad. 4
Zgodnie z art. 387 1 kc umowa o wiadczenie niemoliwe jest niewana.
Niemoliwo wiadczenia musi (A) istnie w chwili zawarcia umowy i (B) mie charakter
obiektywny (tj. niemoliwo dla kadej osoby, a nie indywidualnego dunika).
Ad. 5
Art. 388 1 kc stanowi, e jeli jedna ze stron wyzyskujc przymusowe pooenie / niedostwo /
niedowiadczenie drugiej strony przyjmuje/zastrzega wiadczenie, ktre przewysza w racym
stopniu jego wasne wiadczenie, druga strona moe da wyrwnania wiadcze/uniewanienia
umowy.
187

144. Jakie przesanki musz by spenione, aby sprzeda mona byo


zakwalifikowa
w
myl
konwencji
wiedeskiej
jako
midzynarodow?
Sprzeda midzynarodowa uregulowana jest w Konwencji Narodw Zjednoczonych o umowach
midzynarodowej sprzeday towarw (Wiede, 1980r.). Integralna cz prawa polskiego z pierwszestwem
przed prawem krajowym.

Konwencja znajduje zastosowanie tylko do takich umw, ktre cznie speniaj nastpujce warunki:

1. s w jej rozumieniu umowami SPRZEDAY (kady rodzaj: specyfikacyjna, z prawem


pierwokupu lub odkupu, na prb, wysykowa, uliczna, kwalifikuje si te umowa DOSTAWY)
Nie podlegaj postanowieniom Konwencji inne umowy mogce prowadzi do obrotu towarowego, jak
np. umowa zamiany czy darowizny.

2. ich przedmiotem jest TOWAR (tj. rzecz ruchoma, ma by rozumiany szeroko)


3. maj MIDZYNARODOWY CHARAKTER
4. nie zostay WYCZONE za zakresu unormowania konwencji
O MIDZYNARODOWYM CHARAKTERZE umowy decyduje jedynie kryterium podmiotowe >>
strony umowy musz mie SIEDZIBY HANDLOWE W RNYCH PASTWACH:
jeli strona POSIADA WICEJ NI 1 siedzib handlow, za siedzib handlow uwaa si t,
ktra ma najcilejszy zwizek z umow i jej wykonaniem ze wzgldu na okolicznoci znane
stronom lub rozwaane przez nie w jakimkolwiek czasie przed/w chwili zawarcia umowy
jeeli strona NIE POSIADA siedziby handlowej, przyjmuje si miejsce jej staego
zamieszkania
Fakt posiadania przez strony swoich siedzib handlowych w rnych pastwach nie bdzie
uwzgldniany, jeeli nie wynika on z umowy lub z jakichkolwiek stosunkw handlowych midzy
stronami lub te z informacji ujawnionej przez strony w jakimkolwiek czasie przed zawarciem lub w
chwili zawarcia umowy.
Nie ma definicji siedziby ale uznaje si j za miejsce prowadzenia staej dziaalnoci gospodarczej.
Nie musi by to gwne miejsce, moe by oddzia lub filia.
Konwencj stosuje si do umw sprzeday towarw midzy stronami majcymi siedziby handlowe w
rnych pastwach:
(a) jeeli pastwa te s Umawiajcymi si Pastwami lub
(b) jeeli normy midzynarodowego prawa prywatnego wskazuj na ustawodawstwo
Umawiajcego si Pastwa, jako prawo waciwe.
Konwencja reguluje jedynie ZAWARCIE umowy sprzeday oraz PRAWA i OBOWIAZKI sprzedajcego
i kupujcego. NIE REGULUJE:
A. wanoci umowy ani adnego z jej postanowie lub jakichkolwiek zwyczajw;
B. skutkw, jakie moe mie umowa w odniesieniu do wasnoci sprzedanych towarw;
C. odpowiedzialnoci sprzedajcego za mier lub utrat zdrowia jakiejkolwiek osoby,
spowodowan przez towary.
Sama FORMA umowy nie podlega adnym wymaganiom, w szczeglnoci nie wymaga
potwierdzenia jej na pimie. Tryb zawarcia umowy ograniczono do modelu oferty i jej akceptacji, ale
de facto nie mona wykluczy np. trybu negocjacyjnego.
188

145. Co nie moe by przedmiotem sprzeday midzynarodowej w


myl konwencji wiedeskiej?
Przedmiotem sprzeday NIE MOG by:
1. NIERUCHOMOCI
2. rzeczy do UYTKU OSOBISTEGO, RODZINNEGO lub do UYTKU W GOSPODARSTWIE
DOMOWYM (jeli sprzedajcy, przed zawarciem umowy lub w chwili jej zawarcia, nie wiedzia i nie
powinien by wiedzie, e towary zostay zakupione do uytku w jakimkolwiek z tych celw)

3.
4.
5.
6.
7.

UDZIAY, AKCJE, TYTUY INWESTYCYJNE, PAPIERY WARTOCIOWE lub PIENIDZE


WIERZYTELNOCI albo PRAWA WASNOCI INTELEKTUALNEJ
PRZEDSIBIORSTWO lub jego WYODRBNIONA CZ
OKRTY, STATKI, PODUSZKOWCE, STATKI POWIETRZNE
ENERGIA ELEKTRYCZNA (ale gaz, wgiel czy ropa naftowa ju ok)

Ponadto spod regulacji konwencji WYCZONE S:


A. sprzeda NA LICYTACJI (AUKCYJNA)
B. sprzeda w drodze EGZEKUCJI lub w inny sposb przez ORGANY WYMIARU SPRAWIEDLIWOCI
C. UMOWA DOSTAWY, jeeli:

przewaajca cz zobowiza strony dostarczajcej towary polega na zapewnieniu siy roboczej lub
wiadczeniu innych usug
strona zamawiajca towary przewidziane do wytworzenia lub wyprodukowania nie przyjmie na siebie
obowizku dostawy zasadniczej czci materiaw niezbdnych do ich wykonania lub wyprodukowania

146. Jakie s podstawowe prawa i obowizki sprzedajcego i


kupujcego w myl konwencji wiedeskiej?
A. PODSTAWOWE OBOWIZKI SPRZEDAJCEGO

DOSTARCZENIE TOWARU kupujcemu


wydanie kupujcemu WSZELKICH DOKUMENTW dot. towaru
PRZENIESIENIE na kupujcego WASNOCI TOWARU (zgodnie z postanowi. umowy i Konwencji)
sprzedajcy musi dostarczy towar wg iloci, jakoci i w asortymencie przewidzianym w umowie

TOWAR jest ZGODNY Z UMOW jeeli:

nadaje si do uytku w takich celach, w jakich zwykle su towary tego rodzaju


nadaje si do specjalnych celw, podanych wyranie/dorozumianie przez kupujcego w chwili
zawarcia umowy (chyba e z okolicznoci wynika, e kupujcy nie polega / nierozsdnym byoby
polega na kompetencji i ocenie sprzedajcego)
zosta umieszczony / opakowany w sposb zwyczajowo przyjty dla tego rodzaju towarw (a w
braku takiego zwyczaju w sposb pozwalajcy na odpowiednie jego utrzymanie i zabezpieczenie)

sprzedajcy jest odpowiedzialny za WSZELKIE BRAKI ZGODNOCI TOWARU z umow/Konwencj:

istniejce w chwili przejcia ryzyka na kupujcego, nawet jeli ujawniy si pniej


ktre nastpiy ju po przejciu ryzyka na kupujcego, jeeli wynikay z naruszenia ktregokolwiek z
obowizkw sprzedajcego

B. PODSTAWOWE OBOWIZKI KUPUJCEGO


ZAPATA CENY za towar
ODEBRANIE towaru od sprzedajcego zgodnie z umow i postanowieniami Konwencji
ZBADANIE TOWARU i ZAWIADOMIENIE sprzedajcego o kadym braku zgodnoci (w rozsdnym
terminie, ale max 2 lata od wydania mu towaru, chyba, e inny okres gwarancyjny zastrzeony w umowie)

Oczywicie PRAWA kadej ze stron s ODBICIEM OBOWIZKW drugiej strony.


189

147. Jak brzmi kodeksowe pojcie leasingu i co moe by jego


przedmiotem?
Regulacja: art. 7091 70918 kc
Przez UMOW LEASINGU FINANSUJCY zobowizuje si w zakresie dziaalnoci swojego
przedsibiorstwa NABY RZECZ od OKRELONEGO ZBYWCY na warunkach okrelonych w tej
umowie i ODDA t rzecz KORZYSTAJCEMU do UYWANIA / UYWANIA I POBIERANIA

KORZYSTAJCY zobowizuje si ZAPACI


FINANSUJCEMU w UZGODNIONYCH RATACH WYNAGRODZENIE PIENINE, rwne co najmniej
POYTKW

przez

CZAS

OZNACZONY,

CENIE lub WYNAGRODZENIU z tytuu NABYCIA RZECZY PRZEZ FINANSUJCEGO.

PRZEDMIOTEM leasingu MOE BY TYLKO RZECZ (ruchomo / nieruchomo), NIGDY PRAWA!


(moe by take zbir rzeczy, np. linia produkcyjna, technologiczna; moe by nawet cae
przedsibiorstwo, chocia jest to kontrowersyjna koncepcja).
NIE MOG by przedmiotem leasingu:
papiery wartociowe
udziay w sp. z o.o.
usugi

Umowa leasingu powinna by zawarta W FORMIE PISEMNEJ AD SOLEMNITATEM


przedmiot leasingu NIE PRZECHODZI na WASNO korzystajcego [chocia mona zastrzec w
umowie przeniesienie wasnoci po zakoczeniu umowy leasingu]
OPATA stanowi podzielone w czasie WIADCZENIE JEDNORAZOWE (nie jest to wiadczenie
okresowe ani rata w rozumieniu przepisw o sprzeday ratalnej)

CHARAKTER PRAWNY UMOWY LEASINGU:


nazwana
o korzystanie z rzeczy
konsensualna
odpatna
wzajemna
dwustronnie zobowizujca
terminowa
handlowa (leasingodawca musi by przedsibiorc)

UTRATA PRZEDMIOTU LEASINGU


jeeli po wydaniu przedmiotu leasingu korzystajcemu przedmiot zosta UTRACONY wskutek
okolicznoci, za ktre finansujcy nie ponosi odpowiedzialnoci, umowa leasingu WYGASA .
korzystajcy powinien niezwocznie zawiadomi finansujcego o utracie przedmiotu
finansujcy moe da od korzystajcego natychmiastowego zapacenia wszystkich
niezapaconych rat (pomniejszonych o korzyci, jakie finansujcy uzyska wskutek zapaty rat
przed umwionym terminem oraz z tytuu ubezpieczenia rzeczy), a take naprawienia szkody

190

148. Jaki rodzaj leasingu uregulowa polski ustawodawca i jakie inne


rodzaje mona wyrni?
W kodeksie cywilnym uregulowany zosta LEASING POREDNI, FINANSOWY.

LEASING BEZPOREDNI: ma miejsce wwczas, gdy LEASINGODAWC (FINANSUJCYM) jest


jednoczenie PRODUCENT okrelonego dobra inwestycyjnego lub konsumpcyjnego. Leasing
bezporedni czsto bywa alternatyw dla sprzeday.

LEASING POREDNI : ekonomicznie jest transakcj trjstronn; LEASINGODAWCA


(FINANSUJCY) NABYWA NA WASNY RACHUNEK okrelone dobro konsumpcyjne lub
inwestycyjne, by nastpnie na podstawie umowy leasingowej PRZEKAZA je LEASINGOBIORCY
(KORZYSTAJCEMU) do UYWANIA na CZAS OZNACZONY.
Z reguy leasingobiorca sam dokonuje u producenta specyfikacji dobra, ktre chce naby na
podstawie umowy leasingowej i dopiero wwczas leasingodawca dokonuje zakupu tego dobra.

LEASING FINANSOWY (KAPITAOWY, WACIWY)

: umowa dugo/rednioterminowa,
zawierana na czas odpowiadajcy OKRESOWI AMORTYZACJI (gospodarczej uytecznoci)
DOBRA; OPATY (STAWKA LEASINGOWA) skalkulowane s w ten sposb, aby ich suma pokrya
KOSZTY WYTWORZENIA oraz ZYSK LEASINGODAWCY. Gdy jest prawidowo wykonywana, w
zasadzie nie moe zosta wypowiedziana. Przewanie dochodzi do amortyzacji przedmiotu
leasingu u jednego leasingobiorcy, ktremu po jej zakoczeniu zwykle przysuguje OPCJA
ZAKUPU (chocia nie jest to konieczna cecha tej umowy). Z reguy ma charakter leasingu
POREDNIEGO.

LEASING OPERACYJNY (BIECY, EKSPLOATACYJNY) : umowa krtkoterminowa, zawierana


na okres do 3 lat; leasingobiorcy zwykle przysuguje PRAWO ODSTPIENIA od umowy z
zachowaniem terminu wypowiedzenia; przedmiot leasingu amortyzuje si u kolejnych
leasingobiorcw; jest LEASINGIEM PENYM (patrz niej) i zwykle BEZPOREDNIM

LEASING CZYSTY (NEAT LEASING) : KOSZTY konserwacji, napraw, remontu, ubezpieczenia oraz
opodatkowania PRZEDMIOTU leasingu ponosi LEASINGOBIORCA
LEASING PENY (FULL LEASING): ww. koszty ponosi LEASINGODAWCA (tzw. leasing z pen
obsug)
REVOLVING LEASING (odmiana penego) : leasingodawca Z GRY zobowizuje si WYMIENI
STARSZE typy URZDZE na NOWE (znajduje to wyraz w kalkulacji STAWKI LEASINGOWEJ)

LEASING ZWROTNY (wyksztacony w USA jako SALES AND LEASE BACK) : leasingodawca kupuje
dobro inwestycyjne od przyszego leasingobiorcy, a nastpnie oddaje mu je do uywania i
ewentualnie pobierania poytkw

LEASING MOKRY: szczeglna posta operacyjnego; finansujcy zobowizuje si do wiadczenia


usug dodatkowych (np. w przypadku leasingu samolotu zobowizuje si do zapewnienia
zaopatrzenia w paliwo)
191

149. W jakich przypadkach mona wypowiedzie umow leasingu?


FINANSUJCY ma prawo wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku:

naruszenia

przez korzystajcego postanowie kc dot. obowizku utrzymywania rzeczy w


naleytym stanie

naruszenia

przez korzystajcego postanowie kc dot. obowizku uywania i pobierania


poytkw rzeczy w naleyty sposb

naruszenia przez korzystajcego postanowie kc dot. nieczynienia zmian w rzeczy


oddanie przedmiotu leasingu do uywanie osobie trzeciej bez zgody finansujcego
zwoki w zapacie raty leasingowej (co najmniej 1)
KORZYSTAJCY de facto NIE MA MOLIWOCI wczeniejszego rozwizania umowy leasingu, nawet,
gdy finansujcy nie wykonuje swoich obowizkw i w istniejcym stosunku prawnym rodzi to
negatywne konsekwencje prawne czy ekonomiczne dla korzystajcego.
USTANIE UMOWY
A.
B.
C.
D.

z UPYWEM CZASU
ROZWIZANIE ZA POROZUMIENIEM STRON
WYGANICIE wskutek UTRATY PRZEDMIOTU LEASINGU przez korzystajcego
WYGANICIE wskutek ODSTPIENIA FINANSUJCEGO od umowy ze ZBYWC w razie wady przedmiotu
leasingu (odstpienie nastpuje NA DANIE KORZYSTAJCEGO)

150. Jakie s prawa i obowizki stron umowy agencyjnej?


Przez umow agencyjn AGENT (przyjmujcy zlecenie) zobowizuje si, w zakresie dziaalnoci

swojego przedsibiorstwa, do STAEGO POREDNICZENIA ZA WYNAGRODZENIEM przy


ZAWIERANIU UMW z klientami na rzecz DAJCEGO ZLECENIE PRZEDSIBIORCY albo do
ZAWIERANIA UMW w imieniu DAJCEGO ZLECENIE PRZEDSIBIORCY.
Dwie opcje:
agent zobowizuje si do dokonywania pewnych CZYNNOCI FAKTYCZNYCH, ktre prowadzi bd do
zawierania przez osoby trzecie umw z dajcym zlecenie (np. zachta ze strony agenta, przedstawianie
oferty, promocja towarw i usug dajcego zlecenie)
agent zobowizuje si do dokonywania pewnych CZYNNOCI PRAWNYCH, konkretnie ZAWIERANIA
UMW przez agenta jako PENOMOCNIKA, ktre poprzedzone jest czsto wieloma wspomnianymi
wyej czynnociami faktycznymi

STRONY UMOWY:
1.

PRZYJMUJCY ZLECENIE zwany AGENTEM : dokonuje czynnoci W ZAKRESIE DZIAALNOCI

SWOJEGO PRZEDSIBIORSTWA >> musi by PRZEDSIBIORC


2. DAJCY ZLECENIE >> rwnie musi by PRZEDSIBIORC

zatem jest to umowa DWUSTRONNIE HANDLOWA.


Szczeglna posta umowy zlecenia, z niej si wywodzi, ale w odrnieniu od zlecenia dokonywanie
czynnoci ma charakter stay i cigy
umowa KONSENSUALNA, WZAJEMNA I ODPATNA, o porednictwo handlowe i o wiadczenie usug

art. 7649 kc: do umowy zawartej midzy agentem-profesjonalist, a dajcym zlecenie niebdcym przedsibiorc
stosuje si odpowiednio przepisy o umowie agencyjnej, ale z wyczeniem kilku przepisw o charakterze handlowym

192

1A. PRAWA AGENTA


prawo do WYNAGRODZENIA (przede wszystkim PROWIZJI)

podstawowym systemem wynagradzania system PROWIZYJNY >> prowizja to


wynagrodzenie uzalenione od liczby/wartoci zawartych umw
wysoko powinna by okrelona w umowie; inaczej agentowi przysuguje prowizja albo
(a) w wysokoci zwyczajowo przyjtej w stosunkach danego rodzaju w miejscu dziaalnoci
prowadzonej przez agenta albo (b) w odpowiedniej wysokoci, uwzgldniajc wszystkie
okolicznoci bezporednio zwizane z wykonaniem zleconych mu czynnoci

agent NABYWA prawo do prowizji w trakcie trwania umowy agencyjnej, jeeli (a) do zawarcia umw
doszo w wyniku jego dziaalnoci lub (b) zostay one zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta
poprzednio dla umw tego samego rodzaju albo (c) w przypadku agenta wycznego, gdy umowa
zostaa zawarta z podmiotem nalecym do grupy wycznych klientw danego agenta / podmiotem
z obszaru, na ktrym agent ma wyczno dziaania

agent TRACI prawo do prowizji (a gdy ju pobra, to zobowizany do zwrotu) gdy oczywiste jest, e
umowa z klientem nie zostaa wykonana wskutek okolicznoci, za ktre dajcy zlecenie nie ponosi
odpowiedzialnoci (np. z winy klienta / siy wyszej)

Innym sposobem wynagrodzenie ryczatowe, zdecydowanie mniej korzystane dla agenta, chocia
zapewniajce dochody na staym poziomie. KC reguluje tylko prowizj, wic kady inny sposb
wynagrodzenia musi by dokadnie okrelony w umowie.

prawo do PROWIZJI DEL CREDERE


sposb dodatkowego wynagrodzenia, ktre agent otrzymuje za przejcie na siebie
odpowiedzialnoci za wykonanie zobowizania przez klienta (najczciej za spenienie
przez niego wiadczenia)
prowizja naley si za samo przyjcie ryzyka

prawo do WIADCZENIA WYRWNACZEGO


wiadczenie otrzymywane przez agenta po rozwizaniu umowy agencyjnej w przypadku,
gdy dajcy zlecenie dalej korzysta z efektw dziaa agenta

roszczenie o zapat wiadczenia wyrwnawczego przysuguje, gdy spenione zostan cznie 4


ponisze przesanki:
1. umowa agencyjna musi zosta rozwizana
2. agent w czasie trwania umowy pozyska nowych klientw lub doprowadzi do istotnego
wzrostu obrotw z dotychczasowymi klientami
3. dajcy zlecenie take po rozwizaniu umowy czerpie korzyci z umw z tymi klientami
4. po analizie wszystkich okolicznoci sprawy za przyznaniem agentowi wiadczenia przemawiaj
wzgldy susznoci

agent nie moe da wiadczenia wyrwnawczego mimo spenienia pozytywnych przesanek, gdy:
dajcy zlecenie wypowiedzia umow z powodu okolicznoci, za ktre agent ponosi
odpowiedzialno i usprawiedliwiaj one wypowiedzenie bez zachowania terminu
agent wypowiedzia umow (chyba, e byo to z winy dajcego zlecenie, albo
usprawiedliwione wiekiem/ chorob / uomnoci agenta)
gdy agent dokona przeniesienia praw i obowizkw z umowy na inn osob za zgod
dajcego zlecenie

193

Gdy z treci udzielonego agentowi penomocnictwa nie wynika jasno zakres jego umocowania,
poczytuje si, e agent ma prawo do:
PRZYJMOWANIA za dajcego zlecenie ZAPATY ZA WIADCZENIE, ktre agent spenia za
dajcego
ODBIERANIA ZAWIADOMIENIA O WADACH
ODBIERANIA OWIADCZE dot. WYKONANIA UMOWY, jeeli zawar ja w imieniu dajcego
zlecenie
Jeli agent nie ma umocowania do zawierania umw albo przekroczy jego zakres, umowa zawarta przez
agenta jest co do zasady wana i wie klienta i dajcego zlecenie. Niewana tylko wtedy, gdy dajcy
zlecenie niezwocznie po otrzymaniu info o zawarciu takiej umowy zoy klientowi owiadczenie, e nie
potwierdza zawarcia umowy. Nie ma to zastosowania do jednostronnych owiadcze woli skadanych
przez agenta bez umocowania / z przekroczeniem umocowania >> one s bezwzgldnie niewane.

1B. OBOWIZKI AGENTA


ZACHOWANIE LOJALNOCI wzgldem drugiej strony [w zwizku z wejciem w posiadanie wielu
cennych handlowych informacji nt. drugiej strony; strony umowy zobowizuj do
niewykorzystywania ich wycznie w interesie wasnym/ osb trzecich]
PRZEKAZYWANIE INFORMACJI majcych dla dajcego zlecenie ISTOTNE ZNACZENIE (gwnie
info dot. zawieranych umw, klientw, otrzymanych ofert itd.)
PRZESTRZEGANIE uzasadnionych w danych okolicznociach WSKAZWEK DAJCEGO ZLECENIE
(co do zasady agent i dajcy zlecenie s podmiotami niezalenymi, ale w tym wypadku dajcy
zlecenie ma prawo sugerowa agentowi np. sposb zawierania umw, prezentacji oferty, form
reklamy, a agent ma obowizek sugestie te uwzgldni)
PODEJMOWANIE CZYNNOCI potrzebnych do OCHRONY PRAW DAJCEGO ZLECENIE, jeeli
mieszcz si one w zakresie spraw prowadzonych przez agenta (gwnie ochrona praw
wynikajcych z zawartych za porednictwem agenta umw; agent powinien np. powiadamia
dajcego zlecenia o wadach sprzedawanych towarw, wnoszonych reklamacjach, sporzdza
protokoy szkody, wykonywa prawo zatrzymania itd.)
jeeli agent si zobowie, musi on rwnie POWSTRZYMA SI od dziaalnoci
KONKURENCYJNEJ (take w okresie 2 lat po rozwizaniu)

2A. PRAWA DAJCEGO ZLECENIE


de facto ODPOWIADAJ OBOWIZKOM AGENTA >> DAJCY ZLECENIE ma prawo DANIA ICH
WYKONANIA

2B. OBOWIZKI DAJCEGO ZLECENIE


przede wszystkim ZAPATA WYNAGRODZENIA na rzecz agenta
(Jeli system prowizyjny, dajcy zlecenie musi zoy agentowi owiadczenie zawierajce dane o
nalenej mu prowizji nie pniej ni w ostatnim dniu miesica nastpujcego po kwartale, w
ktrym agent naby prawo do prowizji)
w niektrych przypadkach obowizek ZAPATY WIADCZENIA WYRWNAWCZEGO
194

obowizek ZACHOWANIA LOJALNOCI wobec agenta


obowizek UDOSTPNIENIA na danie agenta KSIG RACHUNKOWYCH / INNYCH
DOKUMENTW z ktrych wynika podstawa do obliczenia prowizji nalenej agentowi
obowizek DOSTARCZENIA agentowi DOKUMENTW i INFORMACJI potrzebnych do
prawidowego WYKONANIA UMOWY (m.in. informowanie agenta o cenach, rodzajach
oferowanych produktw, dostarczenie drukw kart gwarancyjnych towarw, instrukcji obsugi
sprzedawanych urzdze)
DOKONYWANIE ZAWIADOMIE AGENTA w 3 przypadkach:
1. zawiadomienie o przyjciu lub odrzuceniu propozycji zawarcia umowy
2. zawiadomienie o niewykonaniu umowy, przy zawarciu ktrej agent poredniczy / ktr
zawar
3. zawiadomienie o tym, e liczba / warto umw, ktre dajcy zlecenie przewiduje,
bdzie znacznie nisza ni ta, ktrej agent mgby si normalnie spodziewa
ZWROT WYDATKW poniesionych przez agenta w zwizku z wykonaniem zlecenia, jeli byy one
uzasadnione, a ich wysoko przekracza zwyk w danych stosunkach miar
(Chodzi o wydatki obiektywnie niezbdne do wykonania danego zlecenia, a ponadto nadzwyczaj
wysokie w porwnaniu z innymi kosztami; do tego zlecenie musi zosta wykonane, a nie tylko
wykonywane)

151. Na czym polega istota komisu i jakie s prawa i obowizki stron


umowy?
Istota umowy komisu polega na tym, e OSOBA PRZYJMUJCA ZLECENIE (KOMISANT) zobowizuje
si ZA WYNAGRODZENIEM w zakresie dziaalnoci swojego przedsibiorstwa do KUPNA lub
SPRZEDAY RZECZY RUCHOMYCH W IMIENIU WASNYM, ale NA RACHUNEK OSOBY DAJCEJ
ZLECENIE (KOMITENTA).
wynagrodzenie ma najczciej charakter PROWIZYJNY
dziaanie W IMIENIU WASNYM : komisant jest podmiotem praw i obowizkw umowy
zawartej z osob trzeci
dziaanie NA RACHUNEK komitenta : komisant zobowizany przenie na niego prawa uzyskane
wskutek zawartej umowy, a komitent zwolni komisanta ze zobowiza zacignitych przez
niego (gospodarcze skutki zawartych umw dotykaj wic przede wszystkim komitenta)
PRZEDMIOTEM komisu moe by jedynie zawieranie umw SPRZEDAY (jako sprzedajcy lub
kupujcy)
PRZEDMIOTEM WIADCZENIA mog by wycznie RZECZY RUCHOME
umowa handlowa (przynajmniej komisant musi by przedsibiorc; co do komitenta nie ma
takiego wymogu)
umowa odpatna, wzajemna, konsensualna
naley do grupy umw o porednictwo handlowe oraz o wiadczenie usug
specyficzny rodzaj umowy zlecenia

195

1A. PRAWA KOMISANTA


odbicie OBOWIZKW KOMITENTA

1B. OBOWIZKI KOMISANTA


wykonanie zleconych czynnoci NALEYT STARANNOCI
UWZGLDNIENIE wskazwek (instrukcji) otrzymanych od komitenta
przy umowie KOMISU SPRZEDAY komisant zobowizany jest do (A) WYSZUKANIA OSOBY,
ktra zechce kupi nalec do komitenta rzecz oraz (B) ZAWARCIA z ni UMOWY
(Umowa moe wyznacza komisantowi szczeglne warunki, np. okrela rodzaj podmiotw czy
obszar, z ktrego pochodz; powinna ponadto zawiera okrelenie minimalnej ceny, za jak
komisant moe rzecz sprzeda; komisant wybiera sposb szukania i ponosi koszty tych
poszukiwa.)
komisant zobowizany rwnie do PRZECHOWYWANIA i ZABEZPIECZENIA RZECZY powierzonej
mu przez komitenta
jeli rzecz naraona na zepsucie, obowizany jest SPRZEDA z zachowaniem NALEYTEJ
STARANNOCI, jeli wymaga tego INTERES KOMITENTA (moe si wwczas nie stosowa do
ceny minimalnej albo wskazwek komitenta odnonie krgu podmiotw)
po zawarciu umowy komisant zobowizany WYDA komitentowi WSZYSTKO, co uzyska dla
niego przy wykonaniu zlecenia (w szczeglnoci przela wszystkie wierzytelnoci)
przy umowie KOMISU ZAKUPU komisant zobowizany WYSZUKA OSOB / OSOBY MOGCE i
CHCCE sprzeda rzecz/rzeczy, ktrych potrzebuje komitent i ZAWRZE UMOW
(Umowa powinna okrela maksymaln cen, za jak komisant moe dokona zakupu, a jego
dziaania powinny dy do uzyskania jak najniszej ceny zakupu. Jeli kupi za wysz, komitent
moe zoy owiadczenie o nieuznaniu takiej czynnoci za dokonan na jego rachunek >> rzecz
zostaje u komisanta, ktry nie otrzymuje zapaty.)
po dokonaniu zakupu komisant powinien PRZENIE na komitenta PRAWO WASNOCI
nabytej rzeczy oraz WYDA mu j
komisant zobowizany take WYDA komitentowi UZYSKANE KORZYCI, jeeli zawar umow
sprzeday (jako sprzedajcy lub kupujcy) na WARUNKACH KORZYSTNIEJSZYCH od warunkw
przewidzianych umow komisu

2A. PRAWA KOMITENTA


odbicie OBOWIZKW KOMISANTA
2B. OBOWIZKI KOMITENTA
WSPDZIAANIE z komisantem w celu umoliwienia mu WYKONANIA ZLECENIA
PRZEKAZANIE MU RZECZY (przy komisie sprzeday) lub PIENIDZY (przy komisie zakupu)
ODBIR KORZYCI uzyskanych w wykonaniu umowy przez komisanta (jeli nie odbierze,
pozostaje w zwoce jako wierzyciel)
ZAPATA WYNAGRODZENIA (najczciej prowizja, czasem ryczat)
ZWOLNIENIE komisanta Z OBOWIZKW, jakie ten drugi zacign, wykonujc zlecenie
ZWROT NADZWYCZAJNYCH WYDATKW poniesionych przez komisanta (suy tu ustawowe
prawo zastawu)
196

152. Na czym polega factoring i co moe by jego przedmiotem?


Factoring jest jedn z TECHNIK FINANSOWANIA dziaalnoci handlowej z wykorzystaniem
WIERZYTELNOCI.
Przez umow factoringu DOSTAWCA (FAKTORANT) zobowizuje si

(A) do PRZENIESIENIA okrelonych w umowie WIERZYTELNOCI, jakie przysuguj mu z


tytuu umw SPRZEDAY / DOSTAWY / WIADCZENIA USUG
oraz
(B) do ZAPATY PROWIZJI na rzecz faktora,

FAKTOR za zobowizuje si do
(A) UISZCZENIA WYNAGRODZENIA za nabywane wierzytelnoci
oraz do

(B) WIADCZENIA oznaczonych USUG DODATKOWYCH


oraz (niekiedy) do

(C) PRZEJCIA RYZYKA WYPACALNOCI dunikw dostawcy.


w sensie EKONOMICZNYM factoring stanowi transakcj obejmujc 3 PODMIOTY:
1. FAKTORA [podmiot prowadzcy dziaalno faktoringow; najczciej wyspecjalizowana
spka faktoringowa, a przede wszystkim banki; w wietle regulacji niektrych pastw
dziaalno
faktoringowa zastrzeona jest na rzecz bankw i instytucji finansowych
(kredytowych) podlegajcych nadzorowi bankowemu; w wietle polskiego ustawodawstwa nie
ma takiego ograniczenia]

2. DOSTAWC DBR i USUG [podmiot prowadzcy dziaalno gospodarcz w zakresie


sprzeday/dostawy dbr i usug]

3. DUNIKA [podmiot nabywajcy dobra i usugi od dostawcy]


w sensie JURYDYCZNYM umowa factoringu wie tylko 2 PODMIOTY >> kreuje STOSUNEK
ZOBOWIZANIOWY JEDYNIE POMIDZY
1. FAKTOREM a
2. DOSTAWC

FAKTOR

UMOWA PIERWOTNA

DOSTAWCA

DUNIK
PRZED przelewem wierzytelnoci
DUNIK dunikiem DOSTAWCY

umowa nienazwana, DWUSTRONNIE HANDLOWA, obligacyjna, wzajemna, konsensualna,


kauzalna, odpatna
197

PRZEDMIOT FAKTORINGU

podstawowym przedmiotem faktoringu jest NABYWANIE przez faktora WIERZYTELNOCI ,


ktre przysuguj dostawcom od nabywcw towarw i usug
PRZENIESIENIE wierzytelnoci nastpuje w drodze rnych instrumentw prawnych, w
zalenoci od regulacji krajowej
w ramach faktoringu dochodzi do przeniesienia CAEGO KOMPLEKSU wierzytelnoci
przysugujcych dostawcy (zarwno istniejcych jak i przyszych) >> CESJA GLOBALNA
zastrzeenie rodzaju przenoszonych wierzytelnoci: przedmiotem faktoringu mog by
TYLKO WIERZYTELNOCI wynikajce z UMW: DOSTAWY, SPRZEDAY albo o
WIADCZENIE USUG
z reguy s to wierzytelnoci o charakterze DWUSTRONNIE HANDLOWYM [na t cech
wskazuje Konwencja ottawska (patrz pyt. 154), ktra zastrzega, e przedmiotem
faktoringu nie mog by wierzytelnoci z powyszych umw, jeli ich przedmiotem s
towary i usugi przeznaczone do uytku OSOBISTEGO lub RODZINNEGO]

obok przelewu wierzytelnoci faktoring obejmuje rwnie wiele CZYNNOCI DODATKOWYCH,


jakie faktor wykonuje na rzecz dostawcy; na og:
udzielanie dostawcy zaliczek i kredytw
przejmowanie ryzyka del credere
prowadzenie ksig handlowych i rachunkw dostawcw oraz sporzdzanie bilansw
inkaso nalenoci
Ponadto faktor podejmuje si czsto:

kontrol stanu wypacalnoci nabywcw towarw


zbierania danych majcych gospodarcze znaczenie dla dostawcy
prowadzenia dziaalnoci reklamowej
doradztwa prawnego
opracowywania projektw rozwoju przedsibiorstwa oraz strategii zdobywania rynkw
skadowania/ sortowania/ubezpieczenia towarw/ dokonywanie formalnoci celnych

Nie istnieje numerus clausus czynnoci dodatkowych.


Majc na uwadze powysze, mona wskaza podstawowe GOSPODARCZO-PRAWNE FUNKCJE

faktoringu:
1. FUNKCJA FINANSOWANIA
Faktoring umoliwia sprawne finansowanie dostawcy poprzez dyskonto wierzytelnoci
nabywanych przez faktora. Dostawca pozyskuje rodki niezalenie od tego, kiedy wierzytelno
wobec nabywcy stanie si wymagalna.
2. FUNKCJA USUGOWA
Faktoring umoliwia fachowe wykonanie wielu czynnoci o charakterze usugowym [patrz
powysze czynnoci dodatkowe]. Znaczne odcienie dostawcy; faktoring spenia tu niejako
funkcj szczeglnej metody outsourcingu.
3. FUNKCJA DEL CREDERE

Faktoring umoliwia zwolnienie dostawcy od ryzyka niewypacalnoci nabywcy


towarw. Faktor przejmuje ryzyko, co wie si ze skuteczn zapat dla dostawcy.
198

153. Jakie rodzaje factoringu mona wyrni?


FORMY ZE WZGLDU NA PRZEJCIE PRZEZ FAKTORA ODPOWIEDZIALNOCI DEL CREDERE
Najbardziej doniosy z praktycznego i jurydycznego punktu widzenia podzia. Stanowi zazwyczaj punkt wyjcia
przy dokonywaniu klasyfikacji jurydycznej instytucji faktoringu w poszczeglnych porzdkach krajowych.

A. FAKTORING WACIWY

FAKTOR

przyjmuje na siebie RYZYKO WYPACALNOCI DUNIKA (tzw. RYZYKO DEL


CREDERE albo ODPOWIEDZIALNO DEL CREDERE)

DOSTAWCA odpowiada jedynie za ISTNIENIE WIERZYTELNOCI


wraz

z przejciem odpowiedzialnoci przez faktora dochodzi do DEFINITYWNEGO


PRZENIESIENIA danej WIERZYTELNOCI z dostawcy na faktora

wierzytelno ostatecznie wychodzi z majtku dostawcy i przechodzi do majtku faktora


wobec tego, mimo stwierdzonej pniej niecigalnoci wierzytelnoci faktor NIE MOE w
drodze REGRESU da od dostawcy ZWROTU kwoty, na ktr opiewa wierzytelno

B. FAKTORING NIEWACIWY

FAKTOR NIE PRZYJMUJE na siebie RYZYKA DEL CREDERE (spenia jedynie funkcje finansow i
usugow)

DOSTAWCA

odpowiada nie tylko za ISTNIENIE WIERZYTELNOCI, ale rwnie ZA


WYPACALNO NABYWCY

WIERZYTELNO NIE PRZECHODZI ostatecznie z majtku dostawcy do majtku faktora


w razie wystpienia niewypacalnoci nabywcy wierzytelno ta niejako WRACA

do

DOSTAWCY z obowizkiem ZWROTU UISZCZONYCH przez faktora SUM


W praktyce obie postaci mieszaj si niejednokrotnie w ramach jednej umowy; jedna grupa
wierzytelnoci odpowiada modelowi faktoringu waciwego, druga niewaciwego (tzw.

FAKTORING MIESZANY )

FORMY ZE WZGLDU NA ROZMIAR FINANSOWANIA PRZEZ FAKTORA


A. FAKTORING DYSKONTOWY
faktor OD RAZU wypaca na rzecz dostawcy KWOT PIENIN, na ktr opiewa CAA
PRZELANA przez dostawc WIERZYTELNO
po odliczeniu prowizji jest to ok 90%, z reguy nie mniej ni 80% sumy wierzytelnoci
gwn zalet fakt, e dostawca natychmiast otrzymuje potrzebne mu pienidze i moe je
wykorzysta na prowadzenie dziaalnoci
warto wierzytelnoci zazwyczaj okrelana na dzie przedstawienia faktorowi rachunkw, a
nie dzie wymagalnoci
199

B. FAKTORING ZALICZKOWY
w chwili zawarcia umowy faktor wypaca JEDYNIE OKRELON ZALICZK
kwota siga zwykle 75-80% sumy wierzytelnoci
warto wierzytelnoci zazwyczaj okrelana wedug dnia jej wymagalnoci albo dnia otrzymania
zapaty od dunika
C. FAKTORING WYMAGALNOCIOWY
w chwili zawarcia umowy faktor NIE WYPACA ani EKWIWALENTU nabywanej wierzytelnoci,
ani ZALICZKI
ZAPATA EKWIWALENTU (pomniejszonego o nalen faktorowi prowizj) nastpuje

Z CHWIL NADEJCIA TERMINU jej WYMAGALNOCI albo


z upywem OKRELONEGO CZASU po tym terminie albo
dopiero po ZAINKASOWANIU przez faktora SUMY WIERZYTELNOCI od dunika

FORMY ZE WZGLDU NA POWIADOMIENIE DUNIKA O ZAWARCIU UMOWY FAKTORINGU


A. FAKTORING OTWARTY (NOTYFIKOWANY)
transakcja, o ktrej dojciu do skutku POWIADOMIONY ZOSTAJE DUNIK
powiadomienia dokonuje albo dostawca, albo faktor, albo oba te podmiotu
dokonujc zawiadomienia, wzywa si dunika, aby speni wiadczenie nie na rzecz dostawcy,
ale bezporednio do rk faktora
B. FAKTORING POTWARTY (PUKRYTY)
dunik nie zostaje powiadomiony o zawarciu umowy
uzyskuje informacj o dokonanym przelewie wierzytelnoci dopiero w chwili OTRZYMANIA od
faktora WEZWANIA DO ZAPATY
faktor umieszcza odpowiedni wzmiank o zawartej umowie faktoringu na RACHUNKACH
kierowanych do dunika
C. FAKTORING TAJNY (CICHY, UKRYTY)
na jego tle w ogle nie dochodzi do powiadomienia dunika o przelewie wierzytelnoci

FORMY ZE WZGLDU NA UDZIA PODMIOTW TRZECICH


METAFAKTORING : kryterium wyrnienia jest ROZOENIE RYZYKA DEL CREDERE midzy
2 PODMIOTY:
1. BANK DOSTAWCY (HAUSBANK)
2. INSTYTUCJ FAKTORINGOW
FAKTORING POWIERNICZY : polega na tym, i BANK DOSTAWCY zleca INSTYTUCJI
FAKTORINGOWEJ wykonanie na rzecz dostawcy OKRELONYCH CZYNNOCI bdcych zwykle
przedmiotem faktoringu. Faktor dziaa na rzecz banku, nie dostawcy (z ktrym nie cz go
adne stosunki prawne); jedynie powierniczo zarzdza wierzytelnociami przelanymi na bank.
200

FORMY ZE WZGLDU NA CHARAKTER WIERZYTELNOCI


faktoring obejmujcy HONORARIA OSB WYKONUJCYCH WOLNE ZAWODY
faktoring obejmujcy WIERZYTELNOCI LEASINGOWE
faktoring obejmujcy wierzytelnoci ISTNIEJCE NA KOCU OKRELONEGO OKRESU
[tzw. ULTIMOFAKTORING] : faktor nabywa wszystkie wierzytelnoci okrelonego dostawcy
(prowadzcego dziaalno w wikszych rozmiarach; zwykle przedsibiorca dostarczajcy
energi elektryczn) ISTNIEJCE NA KONIEC DANEGO ROKU. Transakcja taka dochodzi do
skutku tylko raz w roku, moe mie charakter jednorazowy, a mona j powtarza wielokrotnie
w toku kolejnych lat.

INNE FORMY FAKTORINGU


INHOUSE-FACTORING (tzw. FAKTORING ZMODYFIKOWANY) : faktor osobicie nie wykonuje
funkcji USUGOWEJ; przejmuje funkcje FINANSOWANIA i DELCREDERE, usugi pozostaj w
gestii dostawcy (prowadzenie ksig, inkaso wierzytelnoci, usugi dodatkowe).
Transakcja zazwyczaj przebiega w ten sposb, e najpierw faktor przejmuje na siebie cay
kompleks wiadcze, po czym przenosi z powrotem na dostawc funkcj usugow, ktr ten
wykonuje na rzecz oraz pod nadzorem i kontrol faktora.

154. Na czym polega factoring midzynarodowy i jakie mog by


jego rodzaje?
Faktoring midzynarodowy to faktoring, ktrego PRZEDMIOTEM s WIERZYTELNOCI
MIDZYNARODOWE. O midzynarodowym charakterze faktoringu wiadczy wic midzynarodowy
charakter UMOWY PIERWOTNEJ, co ma miejsce, gdy SIEDZIBY HANDLOWE dostawcy i dunika
znajduj si w RNYCH PASTWACH.
Teoretycznie faktoringiem midzynarodowym bdzie oczywicie rwnie sytuacja, w ktrej ktrykolwiek z 3
powizanych podmiotw bdzie mia w stosunku do pozostaych siedzib w innym pastwie, a wic take
wtedy, gdy faktor bdzie podmiotem zagranicznym w stosunku do dostawcy czy dunika. Trudno jednak
wyobrazi sobie w praktyce sytuacj, w ktrej dostawca i dunik pochodz z tego samego pastwa, a dostawca
zawiera umow faktoringu z faktorem spoza kraju.

UMOWA FAKTORINGU W ROZUMIENIU KONWENCJI OTTAWSKIEJ


Konwencja UNIDROIT o faktoringu midzynarodowym (28 czerwca 1988r., Ottawa) zawiera
jednolite normy materialne i ma na celu uatwienia stosowania faktoringu w obrocie
midzynarodowym poprzez wyczenie niepewnoci prawnej bdcej rezultatem funkcjonowania
wielu rnych systemw prawnych.
UMOWA FAKTORINGU (art. 1 ust. 2 konwencji) to umowa zawarta pomidzy DOSTAWC a
FAKTOREM, zgodnie z ktr dostawca MOE lub JEST ZOBOWIZANY do PRZELANIA NA FAKTORA
WIERZYTELNOCI wynikajcych z zawartych przez dostawc z jego klientami umw SPRZEDAY
TOWARW lub O WIADCZENIE USUG o charakterze DWUSTRONNIE HANDLOWYM.
201

FAKTOR zobowizany jest


funkcji:
1.
2.
3.
4.

do wiadczenia CO NAJMNIEJ DWCH spord czterech kolejnych

FINANSOWANIA DOSTAWCY
KSIGOWANIA PRZELANYCH WIERZYTELNOCI
INKASOWANIA PRZELANYCH WIERZYTELNOCI
PRZEJCIA RYZYKA DEL CREDERE

umowa taka MUSI zawiera OBOWIZEK POWIADOMIENIA DUNIKA (przez dostawc, faktora
albo obu)
czym innym rzeczywiste zawiadomienie dunika : konwencja nie bdzie miaa
zastosowania, nawet jeli dunik zosta faktycznie powiadomiony, jeli umowa nie
przewidywaa tego obowizku
PRZEDMIOT FAKTORINGU
mog by wierzytelnoci pienine o rnych terminach wymagalnoci
moe by zarwno pojedyncza wierzytelno, jak i cay kompleks
wierzytelnoci te musz wynika z umw sprzeday / wiadczenia usug o charakterze
dwustronnie handlowym
wyczeniu podlegaj umowy pierwotne zawierane przez dunikw wycznie w celach
osobistych, rodzinnych bd do uytku w gospodarstwie domowym
pojcie PRZELEWU
bardzo szeroki zakres
oznacza uzyskanie przez faktora jakichkolwiek praw na wierzytelnoci
zarwno cesja (w prawie polskim i niemieckim) jak i subrogacja (w prawie francuskim) czy
te ustanowienie zastawu na wierzytelnoci
na gruncie konwencji ottawskiej w ramach faktoringu W OGLE NIE MUSI DOJ DO
PRZELEWU WIERZYTELNOCI! Dostawca decyduje, czy i jakie wierzytelnoci oferuje
faktorowi
OBOWIZKI FAKTORA
jak wskazano wyej, co najmniej 2 z 4 funkcji
przejcie tych funkcji nie musi nastpi W PENYM ZAKRESIE
konwencyjnej definicji faktoringu celowo nadano SZEROKI ZAKRES, aby obj ni wszelkie
moliwe formy faktoringu
waciwy i niewaciwy
dyskontowy, zaliczkowy, wymagalnociowy
ulitmofaktoring, metafaktoring, faktoring obejmujcy wierzytelnoci leasingowe i honoraria
wolnych zawodw, faktoring zmodyfikowany

nie bdzie faktoringiem midzynarodowym na gruncie tej konwencji faktoring tajny ani
pasywny, ktrego przedmiotem s tylko dugi, a nie wierzytelnoci

poza rnymi rodzajami faktoringu, konwencja obejmuje swoim zastosowaniem rwnie


inne instytucje, np.:
forfaiting
umow o ustanowienie zastawu na wierzytelnoci, o ktrej trzeba poinformowa
dunika
inkaso wierzytelnoci
202

RODZAJE FAKTORINGU MIDZYNARODOWEGO


A. SYSTEM DWCH FAKTORW
EKSPORTER (DOSTAWCA) zawiera umow z FAKTOREM EKSPORTOWYM (majcym
siedzib w tym samym kraju, co eksporter)
na podstawie tej umowy eksporter zbywa swoje wierzytelnoci wynikajce z
MIDZYNARODOWYCH UMW SPRZEDAY wobec dunikw ZE WSZYSTKICH albo z
NIEKTRYCH PASTW
FAKTOR EKSPORTOWY przejmuje FUNKCJE:
(1) FINANSOWANIA,
(2) DEL CREDERE oraz
(3) USUGOW
nastpnie FAKTOR EKSPORTOWY zawiera POROZUMIENIE z FAKTOREM IMPORTOWYM,
majcym siedzib w tym samym kraju, co IMPORTER (DUNIK) (tzw. INTERFACTOR

AGREEMENT , zwane czasem rwnie umow REFAKTORINGU )


na mocy tego porozumienia FAKTOR IMPORTOWY przejmuje FUNKCJE: (1) DEL CREDERE oraz
(2) USUGOW (wiele czynnoci usugowych, przewanie inkaso)
przewanie faktorzy wsppracuj ze sob w ramach jednej sieci faktoringowej
OSTATECZNIE wobec IMPORTERA wystpuj WYCZNIE FAKTOR IMPORTOWY

Na tle systemu dwch faktorw dochodz do skutku w istocie DWIE UMOWY FAKTORINGU!

B. SYSTEM Z UDZIAEM WYCZNIE FAKTORA EKSPORTOWEGO


EKSPORTER (DOSTAWCA) zawiera umow z FAKTOREM EKSPORTOWYM
FAKTOR EKSPORTOWY przejmuje przede wszystkim FUNKCJE:
(1) FINANSOWANIA oraz
(2) USUGOW
NIE ANGAUJE w ogle FAKTORA IMPORTOWEGO

C. SYSTEM Z UDZIAEM WYCZNIE FAKTORA IMPORTOWEGO


EKSPORTER (DOSTAWCA) zawiera umow z FAKTOREM IMPORTOWYM
FAKTOR IMPORTOWY przejmuje FUNKCJE:
(1) DEL CREDERE oraz
(2) USUGOW
Finansowanie eksportera przez faktora importowego naley do sytuacji zupenie wyjtkowych.
najmniej rozpowszechniony model

203

D. BACK-TO-BACK-FACTORING
szczeglnego rodzaju KOMBINACJA faktoringu KRAJOWEGO z MIDZYNARODOWYM W
SYSTEMIE DWCH FAKTORW
znajduje zastosowanie, gdy eksporterzy tworz za granic SPKI-CRKI, ktre wystpuj jako
ostateczni sprzedawcy towarw (z reguy sabe finansowo, trudno znale faktora, ktry
udzieliby finansowania na podstawie wierzytelnoci przysugujcych eksporterowi wobec spkicrki)
SPKA-CRKA zawiera umow faktoringu z rodzimym FAKTOREM KRAJOWYM
umowa obejmuje wierzytelnoci przysugujce spce-crce wobec DUNIKW (ostatecznych
nabywcw towarw)
faktor finansuje spk-crk tylko czciowo albo wcale (faktoring wymagalnociowy)
w pozostaym zakresie UDZIELA GWARANCJI finansowych FAKTOROWI majcemu siedzib w
pastwie EKSPORTERA
ten drugi faktor zawiera umow faktoringu z EKSPORTEREM
umowa obejmuje wierzytelnoci przysugujce EKSPORTEROWI wobec SPKI-CRKI
na tej podstawie i w zakresie otrzymanych od pierwszego faktora gwarancji FINANSUJE
EKSPORTERA

155. Jak mona zdefiniowa franchising i jaki jest charakter prawny


umowy?
Brak definicji ustawowej; sformuowana przez doktryn.

FRANCHISING to umowa, przez ktr


STOSUJCY FRANCHISING (FRANCHISINGODAWCA, DAWCA) zobowizuje si do:
(A) UDOSTPNIENIA BIORCY przez CZAS OZNACZONY lub NIEOZNACZONY KORZYSTANIA z jego
oznaczenia firmowego, goda, emblematu, symboli,
patentw, wynalazkw, znakw towarowych, wzorw uytkowych i zdobniczych,
know-how, koncepcji i techniki prowadzenia dziaalnoci gospodarczej z zachowaniem
stosowanego przez niego wewntrznego i zewntrznego wyposaenia obiektu
oraz
(B) udzielenia mu NIEZBDNEJ POMOCY w tym zakresie,
za KORZYSTAJCY Z FRANCHSINGU (FRANCHISINGOBIORCA, BIORCA) zobowizuje si do:
(A) PROWADZENIA wskazanej mu DZIAALNOCI GOSPODARCZEJ z WYKORZYSTANIEM
udostpnionych mu praw wasnoci przemysowej i intelektualnej, dowiadczenia oraz tajemnic
zawodowych,
a take
(B) do ZAPATY WYNAGRODZENIA umownego.

204

CHARAKTER PRAWNY

umowa NIENAZWANA (funkcjonuje w polskim systemie prawnym w oparciu o art. 3531k.c.)


umowa DWUSTRONNIE HANDLOWA (oba podmioty musz by przedsibiorcami)
umowa DWUSTRONNIE ZOBOWIZUJCA
umowa WZAJEMNA
umowa ODPATNA (przysporzenie nastpuje po obu stronach)
umowa KONSENSUALNA (dochodzi do skutku przez samo porozumienie stron)
umowa KAUZALNA
czynno PRZYSPARZAJCA (zwikszenie aktyww biorcy)
NIE JEST czynnoci ROZPORZDZAJC (nie nastpuje definitywne przeniesienie praw z
majtku dawcy do majtku biorcy)

jest zaliczana do umw o korzystanie z praw


w sensie ekonomicznym franchising jest transferem sukcesu gospodarczego
jest zobowizaniem o charakterze trwaym, w ktrym du rol odgrywa wzajemne zaufanie stron
podobna do umw z krgu wasnoci intelektualnej ma charakter wieloprzedmiotowej licencji

ZAWARCIE I FORMA UMOWY

najstosowniejszym trybem zawarcia umowy powinny by rokowania (moliwo dosy precyzyjnego


okrelenia warunkw)
moe by rwnie zawarta przez ofert i jej przyjcie albo
w drodze przetargu czy umowy adhezyjnej przy przystpowaniu do ju istniejcych sieci
swoboda kontraktowania pozwala na wybr dowolnej formy umowy, ale z uwagi na skal zagadnie
koniecznych do uregulowania regu powinna by forma pisemna

TRE UMOWY
Determinowana jest w gwnej mierze rodzajem franchisingu, ale na pewno wymaga szczegowego okrelenia
(A) zakresu praw wasnoci intelektualnej i przemysowej jakie maj by udostpnione biorcy oraz
(B) wzajemnych praw i obowizkw stron, a take (C) czas, na ktry zostaje zawarta

PODSTAWOWE PRAWA BIORCY

prawo do korzystania z firmy, emblematw i symboli dawcy


prawo do korzystania z patentw, wynalazkw, know-how, znakw towarowych, wzorw
uytkowych i zdobniczych itp.
prawo dostpu do dowiadczenia zawodowego, tajemnic handlowych i produkcyjnych dawcy
prawo stosowania identycznych receptur
prawo tworzenia dalszych jednostek (przy f. wielokrotnym)
prawo szkolenia personelu w przedsibiorstwie macierzystym dawcy
prawo budowania wasnej sieci (subfranchising)
wyczno prowadzenia dziaalnoci o danym charakterze na okrelonym terytorium

PODSTAWOWE OBOWIZKI BIORCY

naleyte korzystanie z udostpnionych mu praw wasnoci intelektualnej i przemysowej


zakaz prowadzenia dziaalnoci konkurencyjnej
zachowanie takiego samego: wystroju lokali, jakoci wiadczonych usug itp.
UISZCZANIE OPAT zwizanych z franchisingiem:
a. OPATA WSTPNA (jednorazowa lub w ratach za udostpnienie)
b. OPATY BIECE (ustalane w zalenoci od obrotu lub zysku)
c. ew. OPATY DODATKOWE (np. przy f. wielokrotnym lub subfranchisingu)

prawa i obowizki DAWCY s korelatem praw i obowizkw biorcy


205

156. Jakie rodzaje franchisingu mona wyrni?


RODZAJE ze wzgldu na SPOSB POWSTANIA i ORGANIZACJI SYSTEMU
A. FRANCHISING BEZPOREDNI : dawca SAM TWORZY SIE >> osobicie zawiera wszystkie
umowy z biorcami oraz wykonuje wszystkie zwizane z nimi wiadczenia
B. FRANCHSISING POREDNI : przedsibiorca zamierzajcy wprowadzi na dany rynek swoje
produkty / usugi NIE TWORZY SAM SIECI, ale zawiera UMOW Z BIORC POREDNIM, ktry
przyjmuje na siebie obowizek nie tylko sprzeday wyrobw lub usug, ale dodatkowo
ROZSZERZENIA SIECI na innych biorcw. Taka umowa zawiera dodatkowe postanowienia dot.
zasad tworzenia sieci i jej indywidualnych uczestnikw jako biorcw bezporednich.
A. FRANCHISING WIELOKROTNY : na podstawie dodatkowej klauzuli umownej BIORCA moe
tworzy DALSZE JEDNOSTKI w liczbie okrelonej w tej klauzuli (ten sam biorca prowadzi kilka
jednostek na danym terytorium, nie staje si dawc)
MODEL: D -> B B B - B
B. SUBFRANCHISING : na podstawie dodatkowej klauzuli umownej BIORCA moe ZAWIERA w
przyszoci UMOWY SUBFRANCHISINGU z INNYMI PODMIOTAMI (biorca wystpuje tutaj w roli
ORGANIZATORA SIECI, dziaajcego jako samodzielny podmiot we wasnym imieniu, staje si
dawc)
MODEL: D -> B = D -> B

RODZAJE ze wzgldu na PRZEDMIOT DZIAALNOCI


A. FRANCHISING PRZEMYSOWY : dawca udostpnia biorcy wasne technologie produkcji,
tajemnice zawodowe i dowiadczenie techniczne w celu wytworzenia w przedsibiorstwie
biorcy okrelonych wyrobw o IDENTYCZNEJ JAKOCI i TAKICH SAMYCH CECHACH
ZEWNTRZNYCH, ktre oznaczane s znakiem towarowym i firmowym dawcy.
Umowa taka moe dodatkowo przewidywa obowizek biorcy do zaopatrywania si w surowce
lub pprodukty we wskazanym przez dawc przedsibiorstwie.
B. FRANCHISING HANDLOWY : dawca dostarcza okrelone towary, ktre biorca jest obowizany
sprzeda w ramach wasnego przedsibiorstwa.
C. FRANCHISING DYSTRYBUCYJNY : od handlowego rni si tym, e poza samym upowanieniem
do sprzeday towarw, dawca dzieli si rwnie kompleksem swoich dowiadcze i uprawnie.
D. FRANCHISING USUGOWY : w sensie jurydycznym identyczny z przemysowym i handlowym; w
jego ramach biorca wiadczy USUGI o ANALOGICZNYM STANDARDZIE z wykorzystaniem
oznacze biorcy (hotelarstwo, gastronomia itp.)
E. FRANCHISING MIESZANY : mieszane elementy powyszych; np. biorca jednoczenie produkuje i
rozprowadza produkty, albo rozprowadza i jednoczenie wiadczy usugi z zakresu ich napraw

INNE RODZAJE FRANCHISINGU


FRANCHISING WYDZIELONY : tak jak zwyky, tylko e biorca prowadzi objt umow dziaalno
jedynie w WYDZIELONEJ CZCI wasnego przedsibiorstwa
FRANCHISING INDYWIDUALNY : dawca zawiera umow tylko z JEDNYM biorc
206

157. Na czym polega timesharing?


dotychczas na poziomie krajowym umowa o timesharingu bya umow nienazwan
umow o tym charakterze regulowaa ustawa z dnia 13 lipca 2000 r. o ochronie nabywcw prawa
korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w kadym roku
ustawa ta regulowaa ochron nabywcy (nabywc rozumiano tak, jak konsumenta w kc) jako strony
umowy zawartej na co najmniej trzy lata, na mocy ktrej uzyskuje on od przedsibiorcy prawo
korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w kadym roku oraz
zobowizuje si do zapaty przedsibiorcy ryczatowego wynagrodzenia

obecnie umow timeshare reguluje ustawa z dnia 16 wrzenia 2011r. o timeshare (wejcie w
ycie: 27 kwietnia 2012r.)
[stanowi implementacj dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/122/WE z dnia 14 stycznia
2009 r. w sprawie ochrony konsumentw w odniesieniu do niektrych aspektw umw timeshare, umw
o dugoterminowe produkty wakacyjne, umw odsprzeday oraz wymiany]

przez UMOW TIMESHARE rozumie si umow ZAWART NA OKRES DUSZY NI ROK na


podstawie ktrej KONSUMENT ODPATNIE nabywa prawo do KORZYSTANIA, w OKRESACH
WSKAZANYCH W UMOWIE, z co najmniej JEDNEGO MIEJSCA ZAKWATEROWANIA
wczeniej min 3 lata, teraz wystarczy dusza ni 1 rok
nie musi by corocznie
jako miejsce zakwaterowania ustawa definiuje MIEJSCE NOCLEGOWE, w szczeglnoci
budynek, mieszkanie, pokj lub inne pomieszczenie mieszkalne, w tym znajdujce si na
statkach pasaerskich, innych jednostkach pywajcych, w przyczepach samochodowych,
domkach turystycznych lub innych obiektach staych
wczeniej tylko nieruchomoci, teraz poszerzono o rne rodzaje zakwaterowania
OBOWIZEK INFORMACYJNY PRZEDSIBIORCY
przed zawarciem umowy przedsibiorca ma obowizek przekaza konsumentowi
SZCZEGOWE INFORMACJE dot. umowy
ZAKRES tych informacji okrelony jest na STANDARDOWYCH FORMULARZACH
INFORMACYJNYCH (ich wzory stanowi zaczniki do ustawy)

informacje te maj by przekazane konsumentowi w odpowiednim czasie, umoliwiajcym mu


zapoznanie si z nimi przed zawarciem umowy
przekazuje si je konsumentowi nieodpatnie, w sposb jasny i zrozumiay, na pimie lub innym
trwaym noniku informacji
powinny by sporzdzone w wybranym przez konsumenta JZYKU URZDOWYM PASTWA
CZONKOWSKIEGO UE (nie mog by sporzdzone w jzyku niebdcym urzdowym UE)
stanowi rwnie integraln cz (A) OFERTY zawarcia umowy oraz (B) samej UMOWY

ZAWARCIE UMOWY
forma PISEMNA (chyba e przepisy odrbne przewiduj inn form szczegln)
w wybranym przez konsumenta JZYKU URZDOWYM PASTWA CZONKOWSKIEGO UE
(nie mog by sporzdzone w jzyku niebdcym urzdowym UE)
powinna okrela:
a. imi, nazwisko i adres konsumenta
b. imi i nazwisko lub nazw (firm) przedsibiorcy oraz jego dane adresowe
c. PRAWO I TERMIN ODSTPIENIA PRZEZ KONSUMENTA OD UMOWY (plus
przedsibiorca zacza standardowy formularz odstpienia od umowy)
Konsument ma prawo odstpienia bez podania przyczyny w terminie 14 DNI od zawarcia/
dorczenia mu dokumentu umowy. Termin wydua si, gdy nie przekazano mu formularza
odstpienia (o 1 rok) albo wszystkich informacji wymaganych przez ustaw (o 3 miesice).
d. ZAKAZ DANIA LUB PRZYJMOWANIA OD KONSUMENTA WIADCZE, o ktrych
mowa w art. 34 ustawy (w szczeglnoci zaliczki, gwarancje bankowe / ubezpieczeniowe,
blokady rachunku bankowego, pisemne owiadczenia o uznaniu dugu)

e. miejsce i dat zawarcia umowy


207

Ustawa o timeshare wprowadza te przepisy dotyczce nowych rodzajw usug nie uregulowanych dotychczas
w polskim i europejskim prawie, ktre obejm:
a. umowy o dugoterminowy produkt wakacyjny konsument wykupuje, na duej ni rok, prawo do
otrzymywania pakietu zniek na usugi zwizane gwnie z zakwaterowaniem lub podr np. w hotelach
lub na bilety lotnicze
b. umowy porednictwa w odsprzeday timeshare lub dugoterminowego produktu wakacyjnego
konsument paci przedsibiorcy za pomoc w sprzeday lub kupnie tych produktw
c. umowy o uczestnictwo w systemie wymiany konsument odpatnie wnosi do prowadzonego przez
przedsibiorc systemu wymiany swoje prawo timeshare. Z tego prawa bd mogli korzysta inni
czonkowie systemu wymiany, a w zamian za to konsument uzyskuje moliwo korzystania take z
pozostaych wniesionych do systemu praw timeshare lub innych usug, takich jak wizyty w spa czy pole
golfowe

158. Jakie cechy


developerskiej?

charakterystyczne

dla

dziaalnoci

DEWELOPER zajmuje si KOMPLEKSOW REALIZACJ PROJEKTW BUDOWLANYCH ze RODKW


PRZYSZYCH WACICIELI.
Dotychczas umowa deweloperska funkcjonowaa w polskim porzdku prawnym jako umowa
nienazwana, w oparciu o zasad swobody umw.
Obecnie umowa deweloperska zostaa szczegowo uregulowana w ustawie z dnia 16 wrzenia 2011r.
(wejcie w ycie 29 kwietnia 2012r.) o ochronie praw nabywcy lokalu lub domu jednorodzinnego

UMOWA DEWELOPERSKA to umowa, na podstawie ktrej


(A) DEWELOPER zobowizuje si do:

ustanowienia ODRBNEJ WASNOCI LOKALU MIESZKALNEGO i PRZENIESIENIA WASNOCI


tego lokalu na nabywc lub
PRZENIESIENIA na nabywc WASNOCI NIERUCHOMOCI zabudowanej DOMEM
JEDNORODZINNYM lub
PRZENIESIENIA na nabywc UYTKOWANIA WIECZYSTEGO NIERUCHOMOCI GRUNTOWEJ oraz
WASNOCI DOMU JEDNORODZINNEGO na niej posadowionego , stanowicego ODRBN
NIERUCHOMOC

po zakoczeniu PRZEDSIWZICIA DEWELOPERSKIEGO,


a
(B) NABYWCA zobowizuje si do SPENIENIA WIADCZENIA PIENINEGO na rzecz
dewelopera na poczet CENY NABYCIA wskazanych wyej PRAW

UMOWA DEWELOPERSKA zawierana jest w formie AKTU NOTARIALNEGO


DEWELOPER : przedsibiorca, ktry w ramach prowadzonej dziaalnoci gospodarczej zobowizuje si na
podstawie umowy deweloperskiej do powyszych
NABYWCA : osoba fizyczna, ktra na podstawie umowy deweloperskiej uprawniona jest do uzyskania
powyszych praw

PRZEDSIWZICIE DEWELOPERSKIE : proces, w wyniku ktrego na nabywc zostan


przeniesione wskazane wyej prawa, obejmujcy:
a. BUDOW (w rozumieniu ustawy Prawo budowlane) oraz
b. czynnoci faktyczne i prawne niezbdne do ROZPOCZCIA BUDOWY oraz ODDANIA
OBIEKTU budowlanego do uytkowania, w szczeglnoci:

nabycie praw do nieruchomoci, na ktrej realizowana ma by budowa

przygotowanie projektu budowlanego lub nabycie praw do projektu budowlanego


nabycie materiaw budowlanych
uzyskanie wymaganych zezwole administracyjnych wymaganych odrbnymi przepisami
208

DEWELOPER obowizany jest ZAPEWNI NABYWCOM co najmniej JEDEN z nastpujcych


RODKW OCHRONY:
1. ZAMKNITY MIESZKANIOWY RACHUNEK POWIERNICZY
2. OTWARTY MIESZKANIOWY RACHUNEK POWIERNICZY z GWARANCJ UBEZPIECZENIOW
3. OTWARTY MIESZKANIOWY RACHUNEK POWIERNICZY z GWARANCJ BANKOW
4. OTWARTY MIESZKANIOWY RACHUNEK POWIERNICZY
OTWARTY mieszkaniowy rachunek powierniczy : nalecy do dewelopera rachunek powierniczy, sucy
gromadzeniu rodkw pieninych wpacanych przez nabywc na cele okrelone w umowie deweloperskiej, z
ktrego WYPATA ZDEPONOWANYCH RODKW nastpuje ZGODNIE Z HAMONOGRAMEM przedsiwzicia
deweloperskiego okrelonego w tej umowie
ZAMKNITY mieszkaniowy rachunek powierniczy : nalecy do dewelopera rachunek powierniczy, sucy
gromadzeniu rodkw pieninych wpacanych przez nabywc na cele okrelone w umowie deweloperskiej, z
ktrego WYPATA ZDEPONOWANYCH RODKW nastpuje JEDNORAZOWO, PO PRZENIESIENIU na
NABYWC prawa

RODKI zebrane na rachunkach powierniczych tworz w razie upadoci dewelopera ODRBN


MAS UPADOCI, z ktrej syndyk nie bdzie mg pokry dugw dewelopera (do tej pory byli ostatni
w kolejce, po Skarbie Pastwa i wykonawcach; obecnie mog przej pienidze zebrane na rachunku
powierniczym i na wasn rk dokoczy z nich inwestycj)

DEWELOPER ROZPOCZYNAJCY SPRZEDA (tj. podajcy do publicznej wiadomoci informacj na temat


rozpoczcia procesu oferowania lokali mieszkalnych / domw jednorodzinnych w ramach okrelonego
przedsiwzicia deweloperskiego) obowizany jest sporzdzi PROSPEKT INFORMACYJNY dot.

danego przedsiwzicia

wzr prospektu stanowi zacznik do ustawy


na danie osoby zainteresowanej zawarciem umowy deweloper obowizany jest dorczy
prospekt wraz z zacznikami
w zakresie okrelonym w prospekcie deweloper obowizany przekaza nabywcy informacje dot.
swojej sytuacji prawno-finansowej oraz przedsiwzicia deweloperskiego (w tym konkretnego
lokalu/domu)
prospekt wraz z zacznikami stanowi integraln cz umowy deweloperskiej
TRE UMOWY DEWELOPERSKIEJ
1) okrelenie stron, miejsca i daty podpisania umowy deweloperskiej;
2) cen nabycia prawa, o ktrym mowa w art. 1;
3) informacj o nieruchomoci, na ktrej przeprowadzone ma by przedsiwzicie deweloperskie obejmujc informacj o powierzchni
dziaki, stanie prawnym nieruchomoci, w szczeglnoci oznaczenie waciciela lub uytkownika wieczystego, istniejcych na niej
obcieniach hipotecznych i suebnociach;
4) okrelenie pooenia oraz istotnych cech domu jednorodzinnego, bdcego przedmiotem umowy deweloperskiej, lub budynku, w
ktrym ma znajdowa si lokal mieszkalny bdcy przedmiotem tej umowy;
5) okrelenie usytuowania lokalu mieszkalnego w budynku;
6) okrelenie powierzchni i ukadu pomieszcze oraz zakresu i standardu prac wykoczeniowych, do ktrych wykonania zobowizuje
si deweloper;
7) termin przeniesienia na nabywc prawa, o ktrym mowa w art. 1;
8) wysoko i terminy lub warunki speniania wiadcze pieninych przez nabywc na rzecz dewelopera;
9) informacje dotyczce:
a) mieszkaniowego rachunku powierniczego, a w szczeglnoci numer rachunku, zasady dysponowania rodkami pieninymi
zgromadzonymi na rachunku oraz informacj o kosztach prowadzenia rachunku,
b) gwarancji bankowej, a w szczeglnoci nazw banku, gwarantowan kwot oraz termin obowizywania gwarancji albo
c) gwarancji ubezpieczeniowej, a w szczeglnoci nazw ubezpieczyciela, gwarantowan kwot oraz termin obowizywania gwarancji;
10) numer pozwolenia na budow oraz oznaczenie organu, ktry je wyda oraz informacj czy jest ostateczne lub czy jest zaskarone;
11) termin rozpoczcia i zakoczenia prac budowlanych danego przedsiwzicia deweloperskiego;
12) okrelenie warunkw odstpienia od umowy deweloperskiej, o ktrych mowa w art. 29, a take warunkw zwrotu rodkw
pieninych wpaconych przez nabywc w razie skorzystania z tego prawa;
13) okrelenie wysokoci odsetek i kar umownych dla stron umowy deweloperskiej;
14) wskazanie sposobu pomiaru powierzchni lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego;
15) owiadczenie nabywcy o odbiorze prospektu informacyjnego wraz z zacznikami i zapoznaniu si przez nabywc z ich treci, w
tym poinformowaniu nabywcy przez dewelopera o moliwoci zapoznania si z dokumentami, o ktrych mowa w art. 21;
16) termin i sposb zawiadomienia nabywcy o odbiorze lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego;
17) informacj o zgodzie banku na bezobcieniowe wyodrbnienie lokalu mieszkalnego i przeniesienie jego wasnoci po wpacie
penej ceny przez nabywc, jeeli takie obcienie istnieje;
18) zobowizanie dewelopera do wybudowania budynku, wyodrbnienia lokalu mieszkalnego i przeniesienia prawa wasnoci tego
lokalu oraz praw niezbdnych do korzystania z lokalu na nabywc, albo przeniesienia na nabywc wa snoci nieruchomoci wraz z
domem jednorodzinnym lub uytkowania wieczystego nieruchomoci gruntowej i wasnoci domu jednorodzinnego stanowicego
odrbn nieruchomo lub przeniesienia uamkowej czci wasnoci nieruchomoci wraz z prawem do wycznego korzystania z czci
nieruchomoci sucej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych.

209

159. Na czym polega forfaiting i jakie jego podstawowe rodzaje


mona wyrni?
Forfaiting, podobnie jak factoring, jest jedn z TECHNIK FINANSOWANIA dziaalnoci handlowej
polegajc na WYKUPIE NALENOCI TERMINOWYCH; szczeglna forma sprzeday wierzytelnoci.
Podobne s te cele spoeczno-gospodarcze : chodzi o uzyskanie odpowiedniego kapitau w szybkim
czasie.
FACTORING a FORFAITING - RNICE
FACTORING

FORFAITING

finansowanie zarwno
dostawcw na rynek krajowy
jak i eksporterw

metoda finansowania HANDLU


ZAGRANICZNEGO; dotyczy w swojej istocie
wycznie nalenoci eksportowych

RDO
POWSTANIA
skupowanych
WIERZYTELNOCI

wierzytelnoci handlowe:
wynikajce z umw sprzeday
/ dostawy towarw oraz
wiadczenia usug

zarwno wierzytelnoci HANDLOWE, jak i


inkorporowane w WEKSLACH (niezalenie
od ich rde i tytuw prawnych) oraz
objte AKREDYTYWAMI i wynikajce z
umw LEASINGOWYCH, a take tzw.
wierzytelnoci ksigowe

TERMIN
WYMAGALNOCI
skupowanych
WIERZYTELNOCI

wierzytelnoci
krtkoterminowe

FINANSOWANE
TRANSAKCJE

210

160. Jakie jest pojcie i charakter prawny umowy kredytu?


Regulacja: (a) ustawa z 31 stycznia 1989r. Prawo bankowe oraz (b) [w odniesieniu do kredytu
konsumenckiego] ustawa z 20 lipca 2001r. o kredycie konsumenckim.

Przez UMOW KREDYTU


BANK zobowizuje si ODDA DO DYSPOZYCJI kredytobiorcy NA CZAS OZNACZONY w umowie
KWOT RODKW PIENINYCH z przeznaczeniem na USTALONY CEL,
a
KREDYTOBIORCA zobowizuje si do (a) KORZYSTANIA z niej na WARUNKACH OKRELONYCH W
UMOWIE, (b) ZWROTU kwoty wykorzystanego kredytu wraz z ODSETKAMI w OZNACZONYCH
TERMINACH SPATY oraz (c) ZAPATY PROWIZJI od udzielonego kredytu.

przedmiotem zawsze okrelona kwota rodkw pieninych


moe by gotwka jak i pienidz bezgotwkowy
bank oddaje j do dyspozycji kredytobiorcy na ustalony w umowie cel
sposb wykorzystania kredytu okrelaj szczegowo regulaminy bankowe stanowice integraln cz
umowy

wiadczeniem wzajemnym kredytobiorcy jest zapata odsetek od kredytu faktycznie wykorzystanego i


prowizji od kredytu przyznanego
umowa moe stanowi, e bankowi przysuguje rwnie prowizja od kredytu postawionego do dyspozycji
kredytobiorcy i przez niego niewykorzystanego
zasady oprocentowania okrela umowa; jeli oprocentowanie zmienne, naley okreli warunki zmiany
stopy procentowej (przy zmianie naley powiadomi kredytobiorc, porczyciela i inne osoby bdce
dunikami banku z tytuu zabezpieczenia kredytu)
bank uzalenia przyznanie kredytu od ZDOLNOCI KREDYTOWEJ
rozumie si przez to zdolno do spaty zacignitego kredytu wraz z odsetkami w terminach
okrelonych w umowie
kredytobiorca obowizany przedoy na danie banku wszelkie dokumenty i informacje
niezbdne do dokonania oceny tej zdolnoci
brak zdolnoci nie wyklucza udzielenia kredytu wwczas dodatkowe zabezpieczenia
kredytobiorca obowizany umoliwi podejmowanie przez bank czynnoci zwizanych z ocen
sytuacji finansowej i gospodarczej oraz kontrol wykorzystania i spaty kredytu

ZWROT wykorzystanego kredytu OBCIA KREDYTORBIORC

nastpuje w terminach ustalonych w umowie


jeli kredytobiorca si spnia, bank zawiadamia osoby bdce jego dunikami z tytuu
zabezpieczenia kredytu
jeli umowa nie stanowi inaczej, termin spaty jest terminem zastrzeonym dla obu stron (jeli
umowa na duej ni rok, kredytobiorca moe wypowiedzie za 3miesicznym terminem)

CHARAKTER PRAWNY

umowa nazwana
umowa konsensualna
umowa odpatna
umowa dwustronnie zobowizujca
umowa wzajemna
moe by dwustronnie handlowa albo (w przypadku kredytu konsumenckiego) jednostronnie
handlowa

udzielanie kredytw stanowi CZYNNO BANKOW sensu stricto i moe by dokonywane


wycznie przez BANKI
211

FORMA I TRE UMOWY

forma pisemna dla celw dowodowych


powinna okrela w szczeglnoci:

strony umowy
kwot i walut kredytu
cel, na ktry kredyt zosta udzielony
zasady i termin spaty
wysoko oprocentowania kredytu i warunki jego
zmiany
sposb zabezpieczenia spaty kredytu

zakres uprawnie banku zwizanych z kontrol


wykorzystania i spaty kredytu
terminy i sposb postawienia do dyspozycji
kredytobiorcy rodkw pieninych
wysoko prowizji, jeli jest przewidywana
warunki dokonywania zmian i rozwizania umowy

RODZAJE UMW KREDYTOWYCH

umowy kredytu krtko-, rednio- i dugoterminowego


umowy kredytu jednorazowego i odnawialnego
umowy kredytu celowego (inwestycyjne, mieszkaniowe) i do swobodnego wykorzystania
umowy kredytu konsorcyjnego (banki tworz umownie konsorcjum bankowe, ustalaj warunki udzielenia
kredytu i jego zabezpieczenia, wyznaczaj bank umocowany do zawarcia umowy kredytu; ponosz ryzyko
zwizane z udzielonym kredytem proporcjonalnie do wniesionych przez siebie rodkw finansowych)

161. Jakie jest pojcie i charakter prawny umowy rachunku


bankowego?
Regulacja: Kodeks cywilny [art. 725 733] oraz Prawo bankowe [art. 49 62] (przepisy o charakterze lex
specialis w stosunku do k.c.)

Przez UMOW RACHUNKU BANKOWEGO


BANK zobowizuje si wzgldem POSIADACZA RACHUNKU, NA CZAS OZNACZONY lub
NIEOZNACZONY, do (a) PRZECHOWYWANIA jego RODKW
PRZEPROWADZANIA na jego zlecenie ROZLICZE PIENINYCH

PIENINYCH

oraz

(b)

przechowanie przechowanie w rozumieniu art. 385 k.c., ale oznacza przyjmowanie i ewidencjonowanie
sum przekazanych przez posiadacza rachunku
zlecenie zlecenie z k.c.; jest rwnoznaczne z poleceniem dokonania okrelonego rozliczenia
posiadacz co do zasady swobodnie dysponuje rodkami zgromadzonymi na rachunku; w umowie mog
by zawarte postanowienia ograniczajce t swobod
bank jest uprawniony do czasowego obracania wolnymi rodkami pieninymi, ale z obowizkiem ich
zwrotu na kade danie posiadacza

CHARAKTER PRAWNY
umowa konsensualna
umowa dwustronnie zobowizujca
czynno handlowa, zawsze jednostronnie, a czasem dwustronnie
nie ma charakteru umowy wzajemnej
nie ma charakteru umowy odpatnej
(chocia w praktyce banki z reguy oprocentowuj przechowywane rodki pienine, a posiadacze
rachunku uiszczaj odpowiednie prowizje, np. za otwarcie rachunku czy dokonanie rozliczenia)

CZYNNO BANKOWA sensu stricto


212

FORMA I TRE UMOWY

forma pisemna dla celw dowodowych


powinna okrela w szczeglnoci:

strony umowy
rodzaj otwieranego rachunku
walut rachunku
czas trwania umowy
jeli zastrzeono oprocentowanie zgromadzonych rodkw, to jego wysoko i przesanki dopuszczalnoci jego
zmiany
terminy wypaty / postawienia do dyspozycji / kapitalizacji nalenych odsetek
wysoko prowizji i opat za czynnoci zwizane z wykonywaniem umowy (oraz przesanki i tryb ich zmiany przez
bank)
formy i zakres rozlicze pieninych dokonywanych na polecenie posiadacza rachunku oraz terminy ich realizacji
przesanki i tryb dokonywania zmian umowy
przesanki i tryb rozwizania umowy
zakres odpowiedzialnoci banku za terminowe i prawidowe przeprowadzanie rozlicze pieninych
wysoko odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku

ROZWIZANIE
zawarta na czas nieoznaczony moe zosta rozwizana za wypowiedzeniem w kadym czasie, z tym e
bank moe j wypowiedzie tylko z wanych powodw
moe nastpi za porozumieniem stron
moe wygasn na skutek nadejcie terminu ustalonego w umowie albo innych zdarze, z ktrymi
ustawa wie wyganicie
samo wyczerpanie rodkw pieninych nie stanowi przyczyny rozwizania, ale jeli umowa nie
stanowi inaczej, to ulega rozwizaniu gdy w cigu 2 lat nie dokonano na rachunku adnych obrotw
poza naliczaniem odsetek, a stan rodkw nie przekracza kwoty minimalnej okrelonej w umowie

RODZAJE RACHUNKW BANKOWYCH


A. Rachunki prowadzone dla OSB PRAWNYCH, UOMNYCH OSB PRAWNYCH i OSB FIZYCZNYCH
prowadzcych DZIAALNO ZAROBKOW NA WASNY RACHUNEK, w tym dla osb BDCYCH
PRZEDSIBIORCAMI
RACHUNKI ROZLICZENIOWE
obowizek ich posiadania nakada na przedsibiorcw ustawa o swobodzie dziaalnoci
gospodarczej, zobowizujc ich do dokonywania / przyjmowania za porednictwem takiego
rachunku okrelonych rodzajw patnoci
rozliczeniowy rachunek biecy jest podstawowym rachunkiem umoliwiajcym
przeprowadzanie wszelkich rozlicze zwizanych z dziaalnoci gospodarcz czy zawodow
rozliczeniowy rachunek pomocniczy suy jedynie do gromadzenia rodkw na okrelony cel /
gromadzenia rodkw pochodzcych z okrelonych transakcji i do przeprowadzania okrelonego
rodzaju rozlicze
RACHUNKI LOKAT TERMINOWYCH
celem umoliwienie gromadzenia rodkw pieninych na rachunku na okrelony czas z
wyczeniem moliwoci dysponowania nimi przez posiadacza rachunku
B. Rachunki prowadzone dla OSB FIZYCZNYCH (nie mog ich wykorzystywa do przeprowadzania rozlicze
w ramach prowadzonej dziaalnoci; tylko pienidze na ycie) , SZKOLNYCH KAS OSZCZDNOCIOWYCH
oraz PRACOWNICZYCH KAS ZAPOMOGOWO-POYCZKOWYCH
RACHUNKI OSZCZDNOCIOWE
gromadzenie rodkw pieninych z wykluczeniem moliwoci dokonywania rozlicze
pieninych, lecz z obowizkiem zwrotu na kae danie
RACHUNKI OSZCZDNOCIOWO ROZLICZENIOWE
gromadzenie rodkw pieninych z moliwoci dokonywania rozlicze pieninych oraz z
obowizkiem zwrotu na kae danie
RACHUNKI TERMINOWYCH LOKAT OSZCZDNOCIOWYCH
celem umoliwienie gromadzenia rodkw pieninych na rachunku na okrelony czas z
wyczeniem moliwoci dysponowania nimi przez posiadacza rachunku

213

C.

RACHUNKI POWIERNICZE : su gromadzeniu wycznie rodkw pieninych powierzonych


posiadaczowi na podstawie odrbnej umowy (tzw. umowy powierniczej) przez osob trzeci. Stronami
umowy rachunku powierniczego s bank i posiadacz rachunku (powiernik); midzy bankiem a osob
trzeci nie istnieje aden stosunek prawny; umowa rachunku okrela warunki, jakie powinny by
spenione, aby rodki pienine osb trzecich wpacone na rachunek mogy by wypacone powiernikowi
albo aby mona byo zrealizowa dyspozycje powiernika

D. RACHUNKI WSPLNE : rachunki prowadzone dla kilku osb fizycznych albo kilku JST (dla JST moe by
prowadzony wycznie w zwizku ze wsplnym wykonywaniem zada publicznych, w tym dla realizacji
przedsiwzi wspfinansowanych przez UE)

162. Na czym polega istota akredytywy?


rda prawa: Prawo bankowe [art. 85 87], zastosowanie znajduj te przepisy k.c., w szczeglnoci dot.
przekazu; ponadto jako rdo tzw. prawa umownego odgrywajcego du rol w stosunkach
midzynarodowych Jednolite Reguy i Zwyczaje dot. akredytywy dokumentowej.

AKREDYTYWA stanowi form ZAPATY za porednictwem BANKU, peni rwnie

funkcj kredytow i zabezpieczajc (gwarancyjn)


w swoim charakterze prawnym jest WYSPECJALIZOWANYM stosunkiem PRZEKAZU, z tym e
ZOBOWIZANIE BANKU akredytujcego ma charakter UMOWNY
RODZAJE AKREDYTYW
Prawo bankowe wyranie wymienia 3 RODZAJE akredytyw:

A. AKREDYTYWA DOKUMENTOWA
B. AKREDYTYWA ZABEZPIECZAJCA
C. AKREDYTYWA PIENINA
AKREDYTYWA DOKUMENTOWA
[art. 85 ust. 1 Pr. bank.] Bank, dziaajc na zlecenie klienta, ale we wasnym imieniu (bank otwierajcy
akredytyw) moe zobowiza si pisemnie wobec osoby trzeciej (beneficjenta), e dokona zapaty
beneficjentowi ustalonej kwoty pieninej po spenieniu przez beneficjenta wszystkich warunkw
okrelonych w akredytywie
[art. 85 ust. 2 Pr. bank.] Akredytywa musi w szczeglnoci zawiera:
nazw i adres zleceniodawcy
nazw i adres beneficjenta
kwot i walut akredytywy
termin wanoci akredytywy
opis dokumentw, po ktrych przedstawieniu beneficjent jest uprawniony do dania wypaty

jest ZOBOWIZANIEM BANKU do ZAPATY ustalonej KWOTY PIENINEJ na rzecz


BENEFICJETNA po spenieniu przez niego wszystkich WARUNKW okrelonych w akredytywie
zobowizanie staje si WYMAGALNE z chwil PRZEDSTAWIENIA przez beneficjenta
DOKUMENTW zgodnie z warunkami akredytywy (jeeli strony nie postanowi inaczej)

doktryna i orzecznictwo opowiadaj si za umownym charakterem zobowizania banku


do zawarcia umowy akredytywy dokumentowej dochodzi poprzez zoenie oferty (w praktyce
zawiadomienie o otwarciu akredytywy) i jej przyjcie (w praktyce zazwyczaj danie zapaty sumy
akredytywy) [moliwe rwnie uznanie otwarcia za przyjcie oferty, ktr skada bankowi
beneficjent za porednictwem zleceniodawcy]

w takim ujciu akredytywa dokumentowa podobna do GWARANCJI BANKOWEJ


rni si form (pisemna bez rygoru niewanoci) i okreleniem koniecznej treci
ma odmienn funkcj: gwarancja instrumentem zabezpieczenia, akredytywa form zapaty
214

ODMIANY AKREDYTYWY DOKUMENTOWEJ


kryterium formy wiadczenia banku udzielajcego akredytywy
a. gotwkowe (bank akredytujcy zobowizuje si do zapaty sumy gotwkowej)
b. dyskontowe (bank akredytujcy zobowizuje si do dyskonta weksla cignionego przez
beneficjenta na zleceniodawc)
c. akceptacyjne (bank akredytujcy zobowizuje si do akceptu weksli cignionych przez
beneficjenta na bank wystawiajcy)
d. gwarancyjne (bank akredytujcy zobowizuje si do gwarantowania zapaty weksli cignionych
na zleceniodawc)
kryterium moliwoci odwoania
a. odwoalne
b. nieodwoalne
kryterium roli drugiego banku (tzw. banku poredniczcego)
a. potwierdzone (bank poredniczcy odpowiada wraz z bankiem akredytujcym za spenienie
wiadczenia z niej wynikajcego)
b. niepotwierdzone (bank poredniczcy wystpuje jako:
bank awizujcy >> zawiadamia beneficjenta o otwarciu akredytywy >> akredytywa
awizowana; lub
bank negocjujcy >> dokonuje sprawdzenia dokumentw i zapaty na rachunek banku
akredytujcego >> akredytywa negocjowana)
kryterium realizacji roszcze banku poredniczcego
a. akredytywy patne z gry (bank poredniczcy z gry otrzymuje sum potrzebn do realizacji
akredytywy)
b. akredytywy patne z dou (bank poredniczcy otrzymuje t sum dopiero po zrealizowaniu
akredytywy)
c. akredytywy rembursowe (zapata na rzecz banku poredniczcego realizowana jest przez bank
trzeci tzw. bank rembursujcy)
kryterium przenaszalnoci na inne osoby
a. przenone
b. nieprzenone

akredytywy zaliczkowe (beneficjentowi wypaca si zaliczk na poczet akredytywy; z klauzul zielon


jeli zwrot zaliczki zabezpieczony, a czerwon, jeli niezabezpieczony)
akredytywy odnawialne (rewolwingowe) (suma akredytywy patna jest czciami, bez koniecznoci
udzielania odrbnych akredytyw)
akredytywy wizane (back to back) (otwarcie akredytywy przy wykorzystaniu jako zabezpieczenia ju
istniejcej akredytywy)

AKREDYTYWA ZABEZPIECZAJCA (tzw. STANDBY)


peni przede wszystkim funkcj ZABEZPIECZENIA
w zasadzie naley j uzna za GWARANCJ BANKOW, z tym e stosuje si do niej odpowiednio
przepisy o akredytywie dokumentowej
w tym przypadku BANK zobowizuje si do ZAPATY okrelonej SUMY PIENINEJ w razie
NIEWYKONANIA OKRELONEGO ZOBOWIZANIA (a nie, jak w przypadku dokumentowej, w
razie wykonania)

215

AKREDYTYWA PIENINA
marginalne znaczenie, w tej chwili wyparta przez czeki podrne i karty kredytowe i patnicze
[art. 86 ust. 1 Pr. bank.] Bank, dziaajc na zlecenie klienta, ale we wasnym imieniu (bank otwierajcy)
moe zobowiza si pisemnie wobec innego banku (bank uprawniony), e dokona zwrotu kwot
wypaconych beneficjentowi lub skupi weksle trasowane cignione przez beneficjenta na wskazany
bank
[art. 86 ust. 2 Pr. bank.] Akredytywa pienina musi w szczeglnoci zawiera:
nazw i adres osoby upowanionej do dokonywania wypat (beneficjenta)
kwot i walut akredytywy
termin wanoci akredytywy

jest ZOBOWIZANIEM BANKU (BANKU OTWIERAJCEGO) zacignitym na zlecenie klienta


(beneficjenta lub innej osoby) JEDYNIE wobec INNEGO BANKU (BANKU UPRAWNIONEGO) do
DOKONANIA ZWROTU kwot WYPACONYCH BENEFICJENTOWI lub SKUPU WEKSLI cignionych
przez BENEFICJENTA na BANK UPRAWNIONY
zobowizanie staje si WYMAGALNE z chwil WYPATY DOKONANEJ BENEFICJENTOWI
zgodnie z warunkami akredytywy, pod warunkiem przedstawienia przez beneficjenta
dowodu tosamoci (jeli akredytywa zastrzega te inne warunki, to wymagalne po
spenieniu wszystkich warunkw cznie)
zobowizanie banku otwierajcego wobec banku uprawnionego ma charakter umowny
do zawarcia umowy dochodzi poprzez zoenie oferty (owiadczenie banku otwierajcego o
udzieleniu akredytywy; bezporednio lub za porednictwem beneficjenta) oraz jej przyjcie
(zazwyczaj w sposb dorozumiany, przez wypacenie przez bank uprawniony okrelonej sumy na
rzecz beneficjenta)
z samej akredytywy nie wynika zobowizanie banku uprawnionego do zapaty na rzecz
beneficjenta (w praktyce bank uprawniony zobowizuje si wobec otwierajcego do zapaty okrelonej sumy
na rzecz beneficjenta, co de facto wyczerpuje sens tej akredytywy); owiadczenie banku otwierajcego o
udzieleniu akredytywy powinno obejmowa dodatkowe upowanienie do wypaty okrelonej sumy przez bank
uprawniony

bank uprawniony nie jest zwizany adnym stosunkiem prawnym z beneficjentem


RODZAJE AKREDYTYWY PIENINEJ

adresowana : bank otwierajcy udziela upowanienia do dokonania wypaty jednemu konkretnemu


bankowi bdcemu jego korespondentem
okrna : bank otwierajcy udziela upowanienia do dokonania wypaty kilku lub wszystkim bankom
bdcym jego korespondentami

163. Jaka jest definicja i charakter prawny umowy przewozu?


Charakterystyczne dla tej umowy zrnicowanie reimu prawnego. Regulacja:
Kodeks cywilny (zawiera definicj przewozu, ale nie reguluje wyczerpujco wszystkich kwestii i
stosowane jest subsydiarnie)
Prawo przewozowe (reguluje przewz osb i rzeczy odpatnie przez uprawnionych przewonikw; nie
ma zastosowania do przewozu morskiego, lotniczego i konnego, ma zastosowanie do szynowego,
autobusowego, samochodowego, rzecznego)
Kodeks morski, Prawo lotnicze, Prawo pocztowe

Przez UMOW PRZEWOZU PRZEWONIK zobowizuje si w zakresie dziaalnoci swojego


przedsibiorstwa do PRZEWIEZIENIA za WYNAGRODZENIEM OSB lub RZECZY [art. 774 k.c.]

jeli przewz wykonywany nieodpatnie przez przewonika, to nie jest to umowa przewozu, ale
przepisy Prawa przewozowego stosuje si odpowiednio

jeli przewz wykonywany nieodpatnie przez osob niebdc przewonikiem, to do umowy


stosuje si odpowiednio przepisy o umowie zlecenia

jeli przewz wykonywany odpatnie przez osob niebdc przewonikiem, to do umowy stosuje
si odpowiednio przepisy o umowie o dzieo

216

CHARAKTER PRAWNY UMOWY PRZEWOZU


umowa o wiadczenie usug (podstawowy kontrakt w dziaalnoci transportowej)
umowa dwustronnie zobowizujca
umowa w zasadzie konsensualna
(realny charakter ma jedynie umowa przewozu przesyki bagaowej i przesyki pocztowej)
umowa rezultatu (chodzi o skuteczne przemieszczenie z punktu A do B)
umowa wzajemna
umowa odpatna
czynno zawsze jednostronnie handlowa (przewonik musi by profesjonalnym
przedsibiorc), niekiedy rwnie dwustronnie handlowa

czasem czynnoci przewozowe wykonuje INNY PODMIOT ni przewonik umowny >> tzw.
PRZEWONIK FAKTYCZNY
(stosunek prawny powstaje jedynie midzy przewonikami przewonika faktycznego i
nadawcy nie czy adna umowa; przewonik umowny odpowiada za czynnoci
przewonika faktycznego jak za wasne)
czasem przewz wykonywany przez KILKU PRZEWONIKW na podstawie jednej umowy i
jednego dokumentu przewozowego; ich odpowiedzialno jest solidarna;
jeli w ramach jednej gazi transportu >> tzw. PRZEWZ SUKCESYWNY
jeli w ramach rnych gazi >> tzw. PRZEWZ MULTIMODALNY, KOMBINOWANY

STRONY UMOWY PRZEWOZU


A. PRZEWONIK (profesjonalny przedsibiorca zawierajcy umow w ramach prowadzonej
transportowej dziaalnoci gospodarczej)
B. WYSYAJCY/ NADAWCA/ FRACHTUJCY (przy morskim) w przewozie towarowym lub
PODRNY/ PASAER w przewozie osb
TRE UMOWY PRZEWOZU
Przedmiotowo istotne elementy (essentialia negotii)
1) oznaczenie TRASY przewozu
wskazanie punktu pocztkowego i kocowego
obowizuje domniemanie, e przewz powinien by dokonany tras najkrtsz, ale
mona okreli w treci umowy dokadn tras
drog przewozu przesyki ustala przewonik, ale w miar moliwoci powinien
uwzgldni dania nadawcy
2) oznaczenie WYNAGRODZENIA PRZEWONIKA
przewone przy towarowym
fracht przy morskim
opata za przewz / naleno za przejazd przy osobowym
oblicza si wg drogi najkrtszej
jeli nadawca zada przewozu drog dusz albo zasza taka konieczno ze wzgldu
na waciwoci przesyki, wwczas oblicza si wg drogi rzeczywistej
3) oznaczenie PRZEDMIOTU przewozu
moe nim by osoba lub rzecz
w towarowym stosuje si pojcia: przesyka, adunek, towar
elementy podmiotowo istotne (accidentalia negotii), ktre mog znale si w treci umowy to
np. okrelenie dokadnej drogi przewozu, czynnoci adunkowe, opakowanie itd.
217

164. Jaki charakter ma list przewozowy i jakie peni funkcje?


LIST PRZEWOZOWY jest DOKUMENTEM PRZEWOZOWYM, imiennym, konkretyzujcym warunki
umowy, dostpnym dla wszystkich podmiotw uczestniczcych w przewozie.
stanowi DOWD ZAWARCIA UMOWY, ale nie stanowi przesanki wanoci jej zawarcia
NIE JEST PAPIEREM WARTOCIOWYM (jest nim za to konosament stanowicy szczeglny
dokument przewozu w transporcie morskim)
moe mie rwnie form przekazu elektronicznego / wydruku komputerowego
na gruncie k.c. ma charakter FAKULTATYWNY (na danie przewonika wysyajcy
powinien wystawi list)
na gruncie ustaw szczeglnych zarwno FAKULTATYWNY jak i OBLIGATORYJNY
(obligatoryjny np. dla przewozu przesyek bagaowych)
wystawia go WYSYAJCY (mog go te wystawi OBIE STRONY)
wysyajcy odpowiada za skutki niedokadnego lub nieprawdziwego owiadczenia
moe on da od przewonika wydania mu odpisu listu albo innego powiadczenia
przyjcia przesyki

FUNKCJE LISTU PRZEWOZOWEGO


A. DOWODOWA : stanowi dowd zawarcia umowy, potwierdza jej tre i wykonanie
B. LEGITYMACYJNA : pozwala na dysponowanie przesyk w trakcie przewozu, legitymuje do
wystpienia do przewonika o zmian umowy ju w trakcie jej wykonywania oraz do
wystpienia z ew. roszczeniami w postpowaniu spornym czy reklamacyjnym
C. INFORMACYJNA : informuje o podstawowych postanowieniach umowy, czyli danych istotnych
dla prawidowego wykonania przewozu
D. INSTRUKCYJNA : zawiera wskazwki dot. wykonania umowy oraz postpowania z przesyk
E. [Trzciski] KONSTYTUTYWNA : wystawienie i przyjcie listu przez przewonika stanowi
konstytutywn przesank zawarcia umowy przewozu (np. w przypadku przesyek pocztowych)

BUDOWA LISTU PRZEWOZOWEGO

1.
2.
3.
4.

ORYGINA LISTU : przeznaczony dla odbiorcy przesyki


CEDUA : przeznaczona dla stacji przeznaczenia
GRZBIET : przeznaczony dla stacji nadania
WTRNIK : przeznaczony dla nadawcy przesyki

TRE LISTU PRZEWOZOWEGO


a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.

nazwa, adres i podpis nadawcy


okrelenie placwki przewonika zawierajcego umow
miejsce przeznaczenia przesyki
nazwa i adres odbiorcy
okrelenie rzeczy, masy, liczby sztuk przesyki
sposb opakowania i oznaczenia
inne wskazania i owiadczenia wymagane/dopuszczone dla danej umowy; sposb rozlicze

218

165. Jakie s prawa i obowizki stron umowy przewozu?


Zakres obowizkw i uprawnie rny dla poszczeglnych gazi transportu.
PRAWA I OBOWIZKI PRZEWONIKA
A. PODSTAWOWE OBOWIZKI PRZEWONIKA
NALEYTE WYKONANIE WIADCZENIA PRZEWOZOWEGO : przewiezienie osoby / przesyki
do okrelonego miejsca, przy zastosowaniu odpowiedniego rodka transportu i w
odpowiednich warunkach

przy przewozie osb podstawowe znaczenia ma obowizek zapewnienia podrnemu


odpowiadajcych rodzajowi transportu warunkw bezpieczestwa i higieny oraz takich wygd,
jakie ze wzgldu na rodzaj transportu uwaa si za niezbdne
przy przewozie towarowym przewiezienie przesyki powinno nastpi we waciwym terminie i
w takim stanie, aby odbiorca mg j otrzyma nienaruszon

[w transporcie towarowym] WYKONYWANIE POLECE NADAWCY albo ODBIORCY w


zakresie ZMIANY umowy przewozu
AWIZACJA, czyli obowizek niezwocznego zawiadomienia odbiorcy o nadejciu przesyki
NADZR nad przesyk od przyjcia do wydania
B. PODSTAWOWE PRAWA PRZEWONIKA
otrzymanie PRZEWONEGO
USTALENIE DROGI przewozu (z uwzgldnieniem, w miar moliwoci, da nadawcy)
SPRAWDZENIE PRZESYKI pod ktem zgodnoci z owiadczeniem nadawcy zawartym w
licie przewozowym oraz pod katem zachowania przepisw dot. rzeczy dopuszczonych do
przewozu na warunkach szczeglnych
ODMOWA PRZYJCIA przesyki do przewozu, jeeli jest ona w wadliwym stanie lub
niedostatecznie opakowana
ustawowe PRAWO ZASTAWU dla zabezpieczenia roszcze z umowy przewozu

PRAWA I OBOWIZKI WYSYAJCEGO (PODRNEGO)


A. PODSTAWOWE OBOWIZKI WYSYAJCEGO (PODRNEGO)
ZAPATA PRZEWONEGO (opaty za przejazd)
PRZESTRZEGANIE przez podrnego PRZEPISW PORZDKOWYCH obowizujcych w
okrelonej gazi transportu
ODDANIE PRZESYKI przewonikowi w ODPOWIEDNIM STANIE (umoliwiajcym jej
prawidowy przewz i wydanie bez ubytku i uszkodzenia)
wydanie przewonikowi WSZELKICH DOKUMENTW potrzebnych ze wzgldu na przepisy
celne, podatkowe i administracyjne
DOKONANIE ZAADUNKU, chyba e umowa stanowi inaczej
B. PODSTAWOWE PRAWA WYSYAJCEGO (PODRNEGO)
domaganie si od przewonika NALEYTEGO WYKONANIA PRZEWOZU zgodnie z treci
zawartej umowy
w transporcie osobowym zabranie przez podrnego do rodka transportu rzeczy oraz
moliwo oddania ich do przewozu jako przesyk bagaow
ZMIANA przez podrnego umowy albo ODSTPIENIE od niej (przed rozpoczciem
podry albo w trakcie w miejscu zatrzymania; przysuguje mu zwrot nalenoci stosowny
do niewykorzystanego wiadczenia, z potrceniem tzw. odstpnego)
219

danie wydania ODPISU LISTU PRZEWOZOWEGO


powiadczajcego przyjcie do przewozu

albo

innego

dokumentu

ODSTPIENIE od umowy przez wysyajcego jeeli rozpoczcie / dokonanie przewozu


doznaje czasowej przeszkody wskutek okolicznoci dotyczcych przewonika
danie przez nadawc wprowadzenia ZMIAN do umowy z jednoczesnym daniem
zwrotu przesyki w miejscu nadania / wydania przesyki w innym miejscu / wydania
przesyki innej osobie ni odbiorca
zamieszczenie przez nadawc w licie przewozowym WSKAZWEK co do POSTPOWANIA
Z PRZESYK na wypadek przeszkody w przewozie lub jej wydaniu powodujcych
niemono wykonania umowy zgodnie z warunkami listu przewozowego

ODPOWIEDZIALNO ZA NIEWYKONANIE lub NIENALEYTE WYKONANIE umowy

przewonik odpowiada na zasadzie ryzyka


reguy odpowiedzialnoci zale od przedmiotu umowy

w transporcie osb
odpowiedzialno za bezpieczestwo, ycie i zdrowie podrnego
odpowiedzialno za szkod jak podrny ponis wskutek przedwczesnego odjazdu /
opnionego przyjazdu / odwoania regularnie kursujcego rodka transportu

w transporcie towarowym
odpowiedzialno za szkody powstae od przyjcia przesyki a do wydania; szkoda
determinujca powstanie odpowiedzialnoci moe wynika z utraty przesyki (jeli nie nadesza w
cigu 30 dni od upywu terminu przewozu, uznaje si za utracon), ubytku w przesyce (brak
ilociowy) oraz zniszczenia lub uszkodzenia przesyki
odpowiedzialno za nieterminowe wykonanie przewozu

przewonik nie ponosi odpowiedzialnoci, jeeli powysze wyniky z przyczyn wystpujcych po


stronie nadawcy lub odbiorcy niewywoanych win przewonika, z waciwoci towaru lub
wskutek siy wyszej

nadawca rwnie moe odpowiada za szkod, ktra w tym wypadku moe wynika z :
podania przez niego wskaza i owiadcze niezgodnych z rzeczywistoci, niecisych,
niedostatecznych, wpisanych w niewaciwym miejscu
z braku / niekompletnoci / nieprawidowoci dokumentw wymaganych w przepisach
szczeglnych
wadliwego stanu przesyki
braku / niewaciwoci opakowania
nienaleytego wykonania czynnoci adunkowych

nadawca przesyki w transporcie drogowym odpowiada za wszelkie koszty, jakie mgby ponie
przewonik z powodu niecisoci / niedostatecznoci powyszych danych

odszkodowanie nie moe przewysza zwykej wartoci przesyki, chyba e szkoda wynika z winy
umylnej / racego niedbalstwa przewonika

dochodzenie roszcze na drodze sdowej przysuguje


uprawnionemu po bezskutecznym wyczerpaniu drogi reklamacji
przewonikowi po bezskutecznym wezwaniu do zapaty
bezskuteczno = nieuregulowanie nalenoci w terminie 3 miesicy od dorczenia reklamacji /
wezwania do zapaty

przedawnienie roszcze : 1 rok od wykonania przewozu/dostarczenia przesyki (w przypadku


niewykonania od dnia, w ktrym mia by wykonany/w ktrym przesyka miaa by dostarczona)

220

166. Jakie umowy mona wiza z umow przewozu?


Z umow przewozu mona wiza inne umowy powizane z szeroko rozumian DZIAALNOCI
TRANSPORTOW, tj.
A. UMOW SPEDYCJI oraz
B. UMOW SKADU

221

CZ XVIII
PRAWO PAPIERW
WARTOCIOWYCH
pytania 167-175

222

167. Jaka jest istota papieru wartociowego i wedug jakich


kryteriw mona dokona podziau papierw wartociowych?
PAPIER WARTOCIOWY : DOKUMENT, ktry INKORPORUJE okrelone w jego treci PRAWO

PODMIOTOWE (najczciej WIERZYTELNO)

prawo to immanentnie zwizane z POSIADANIEM tego dokumentu


posiadanie niezbdn przesank PRZYPISANIA tego prawa i jego DOCHODZENIA
dokument prawo zawsze stwierdza, jest jego nosicielem
inkorporuje prawa podmiotowe ZBYWALNE
papiery

wartociowe zwykle uniemoliwiaj kontrol nad obrotem prawami, std DALEKO


POSUNITY FORMALIZM wymagany dla ich wanoci >> NUMERUS CLAUSUS papierw
wartociowych

rdem

prawa dla danego papieru jest zawsze okrelona USTAWA SZCZEGLNA, ktra A.
dopuszcza jego wystawienie i B. wskazuje jego cechy (np. prawo wekslowe, prawo czekowe, ksh)

RODZAJE PAPIERW WARTOCIOWYCH


I. Kryterium: PRZEDMIOT UPRAWNIE
(podzia ze wzgldu na funkcje prawne)

II. Kryterium: REGULACJA PRAWNA OBROTU


(podzia ze wzgldu na obrt)

A. papiery opiewajce na
WIERZYTELNOCI PIENINE

A. papiery IMIENNE
Legitymuj osob imiennie wskazan w treci dokumentu
( PRZENIESIENIE PRAWA: CESJA + wydanie dokumentu )

(weksle, czeki, obligacje, losy loteryjne, morskie polisy


ubezpieczeniowe, bony pienine itp.)

B. papiery zawierajce uprawnienia do


ROZPORZDZANIA TOWAREM,
ktry znajduje si pod piecz wystawcy dokumentu

B. papiery NA ZLECENIE
Legitymuj osob imiennie wymienion lub przez ni oznaczon
albo dalszych nabywcw
( PRZENIESIENIE PRAWA: INDOS + wrczenie papieru )

(konosamenty, dowody skadowe domw skadowych,


warranty itp.)

C. papiery NA OKAZICIELA
C. papiery inkorporujce
PRAWA UDZIAOWE

Nie wskazuj uprawnionego jest nim kada osoba, ktra


dokument posiada
( PRZENIESIENIE PRAWA: wydanie dokumentu )

(akcje w spce akcyjnej)

W wietle naszego prawa NIE S papierem wartociowym dokumenty wystawione na UDZIAY


lub PRAWA do zysku w SP. Z O.O. ani te KSIECZKI OSZCZDNOCIOWE.
W przypadku papierw na zlecenie i na okaziciela losy inkorporowanego w nich prawa id za
losami tych papierw. W przypadku papierw imiennych losy papieru id za losami prawa.

223

POZOSTAE PODZIAY
kryterium NONIKA
forma tradycyjna (dokument)
forma zdematerializowana : zastpienie fizycznej postaci dokumentu zapisem
elektronicznym na rachunku papierw wartociowych

kryterium MOMENTU POWSTANIA PRAWA


papiery konstytutywne : powstanie prawa rwnoznaczne z wydaniem samego
dokumentu (np. weksel)
papiery deklaratoryjne : ucieleniaj prawa powstae wczeniej (np. akcja)

PRZEKAZ
1

[REGULACJA: art. 921 921 Kodeksu cywilnego]

PRZEKAZ STANOWI PODSTAW RNYCH, WYSPECJALIZOWANYCH FORM PRAWNYCH W


DZIEDZINIE PAPIERW WARTOCIOWYCH

opiera

si na zaoeniu, e jest to JEDNOSTRONNA i ABSTRAKCYJNA czynno prawna


zawierajca PODWJNE UPOWANIENIE

PRZEKAZUJCY (A) upowania PRZEKAZANEGO (B) do wykonania we wasnym imieniu, ale na


rachunek przekazujcego, okrelonego WIADCZENIA, a rwnoczenie upowania ODBIORC
PRZEKAZU (C) do odbioru tego wiadczenia rwnie we wasnym imieniu

odbiorca moe dochodzi wiadczenia dopiero wtedy, gdy przekazany wyrazi zgod ( AKCEPT )
na wykonanie przekazu na rzecz odbiorcy >> wwczas powstaje midzy B a C BEZPOREDNI
stosunek zobowizaniowy

przekaz jako czynno

abstrakcyjna nie wymaga dla swej skutecznoci causa gospodarczej, w


praktyce jednak ona zawsze istnieje i wynika ze stosunku prawnego czcego A z B zwanego
stosunkiem POKRYCIA oraz A z C zwanego stosunkiem WALUTY

KONSTRUKCJA PRZEKAZU:
A (przekazujcy)

upowanienie do wiadczenia

upowanienie do odbioru
stosunek pokrycia

stosunek waluty

przyjcie przekazu (AKCEPT)


B (przekazany)

C (odbiorca przekazu)

224

168. Na czym polega istota weksla trasowanego i jakie elementy


ustawowe powinien on zawiera?
WEKSEL: jest cile sformalizowanym papierem wartociowym
inkorporujcym wierzytelno PIENIN. [Regulacja: Prawo wekslowe].

NA

ZLECENIE,

WEKSEL TRASOWANY (CIGNIONY, TRATA) : jest BEZWARUNKOWYM POLECENIEM


ZAPATY SUMY WEKSLOWEJ na rzecz okrelonej osoby (REMITENTA), skierowanym przez
WYSTAWC weksla do innej osoby (TRASATA).

jest cile sformalizowanym rodzajem PRZEKAZU PIENINEGO


opiera si na konstrukcji PRZEKAZU z art. 9211 kc (patrz pyt. 167)
A. PRZEKAZUJCY = WYSTAWCA
B. PRZEKAZANY = TRASAT
C. ODBIORCA PRZEKAZU = REMITENT

TRASAT jest ZOBOWIZANY WEKSLOWO DOPIERO od chwili PISEMNEGO PRZYJCIA weksla


(AKCEPTU) >> od tego momentu TRASAT = AKCEPTANT

REKWIZYTY WEKSLOWE
Przepisane Prawem wekslowym ELEMENTY, ktre weksel MUSI zawiera pod rygorem
NIEWANOCI [art. 1 Prawa wekslowego]
1. NAZWA WEKSEL w samej treci dokumentu, w jzyku, w ktrym go wystawiono
2. POLECENIE BEZWARUNKOWE zapacenia OZNACZONEJ SUMY PIENINEJ (wraz z walut)

suma powinna by podana cyframi i sownie ( w razie wtpliwoci liczy si sownie);


TYLKO kwota pienina!;
weksel moe by wystawiony tylko na 1 sum;
niedopuszczalne rozoenie sumy na raty;

3. NAZWISKO osoby, ktra ma zapaci (TRASATA)

nie traci na wanoci weksel, ktrego trasatem jest osoba nieistniejca (tzw. WEKSEL PIWNICZNY)
jeli weksel jest trasowany na wicej osb, ich odpowiedzialno jest solidarna
musi by wskazany na pierwszej stronie weksla
trasatem moe by sam WYSTAWCA >> tzw. weksel trasowany wasny, cigniony przez jeden
oddzia firmy na drugi;

4. oznaczenie TERMINU PATNOCI

termin musi by jeden dla caej sumy wekslowej (jeli kilka terminw, weksel niewany)

5. oznaczenie MIEJSCA PATNOCI

w braku oznaczenia za miejsce patnoci (i miejsce zamieszkania trasata) uznaje si miejsce


wymienione obok nazwiska trasata;
musi by na tyle jasne, eby na jego podstawie mona byo okreli miejscowo
miejscowo musi faktycznie istnie
jeli wskazano kilka miejsc >> weksel niewany

225

6. NAZWISKO osoby, na ktrej RZECZ/ZLECENIE zapata ma by dokonana (REMITENTA)

brak oznaczenia remitenta czyni weksel niewanym;


prawo dopuszcza wskazanie kilku remitentw;
wystawca moe by remitentem (tzw. weksel na zlecenie wasne);

! REMITENT NIE MOE BY TRASATEM!

7. oznaczenie DATY i MIEJSCA WYSTAWIENIA weksla

w braku oznaczenia miejsca, weksel uwaa si za wystawiony w miejscu podanym obok nazwiska
wystawcy

Data wystawienia ma podstawowe znaczenie dla:


oceny zdolnoci wekslowej osoby podpisujcej weksel;
ustalenia, jakie prawo jest waciwe dla weksla w wypadku zmiany prawa;
okrelenia rocznego terminu do przedstawienia do przyjcia weksla patnego w pewien czas
po okazaniu;
okrelenia terminu patnoci w pewien czas po dacie.

8. PODPIS WYSTAWCY

musi by wasnorczny;
nie moe by mechanicznie odtworzony;
musi go cechowa trwao uniemoliwiajca jego usunicie;
weksel moe by wystawiony przez kilka osb >> do wanoci weksla wystarczy jeden podpis.

169. Na czym polega istota weksla wasnego i jakie elementy


ustawowe powinien zawiera?
WEKSEL WASNY (SOLA, PROSTY) : jest BEZWARUNKOWYM PRZYRZECZENIEM ZAPATY
SUMY WEKSLOWEJ na rzecz okrelonej osoby (REMITENTA) przez WYSTAWC weksla.

jest cile sformalizowanym SKRYPTEM DUNYM


stosuje si do niego wszystkie postanowienia o wekslu trasowanym, z wyjtkiem tych, ktre
byoby sprzeczne z istot tego weksla

miejsce

akceptanta w wekslu wasnym zastpuj WYSTAWCA, ktry jest tu gwnym


dunikiem

REKWIZYTY WEKSLOWE
[art. 101 Prawa wekslowego]

1. NAZWA WEKSEL w samym tekcie dokumentu, w jzyku, w ktrym go wystawiono


2. PRZYRZECZENIE BEZWARUNKOWE zapacenia OZNACZONEJ SUMY PIENINEJ
3. oznaczenie TERMINU PATNOCI
4. oznaczenie MIEJSCA PATNOCI
5. NAZWISKO osoby, na ktrej RZECZ/ZLECENIE zapata ma by dokonana (REMITENTA)
6. oznaczenie DATY i MIEJSCA WYSTAWIENIA weksla
7. PODPIS WYSTAWCY weksla
226

170. Jak mona podzieli klauzule wekslowe?


KLAUZULE WEKSLOWE to dodatkowe zastrzeenia, w duej czci wyksztacone w praktyce obrotu
gospodarczego, umieszczane na wekslu przez wystawc lub innych dunikw wekslowych, ktre nie
nale do ustawowych elementw weksla, ale mog mie znaczenie dla:
A. stosunkw POZAWEKSLOWYCH (tzw. KLAUZULE KUPIECKIE)
(np. klauzula pokrycia, klauzula waluty, klauzula zawiadomienia)

B. samego ZOBOWIZANIA WEKSLOWEGO; mona je podzieli, w zalenoci od ich znaczenia


normatywnego, na 3 GRUPY:
1) klauzule SKUTECZNIE WPYWAJCE na tre ZOBOWIZANIA WEKSLOWEGO
(np. o domicylowaniu weksla, zastrzeenie odsetek, zwalniajca wystawc od odpowiedzialnoci za
przyjcie weksla, o zwolnieniu indosanta od odpowiedzialnoci wobec dalszych wierzycieli)

2) klauzule UZNAWANE za NIENAPISANE


(np. klauzula odsetkowa bez okrelenia stopy procentowej odsetek, klauzula zwalniajca od
odpowiedzialnoci za zapat weksla)

3) klauzule skutkujce NIEWANOCI WEKSLA


(np. zastrzeenie warunku lub oznaczenie czasu patnoci z naruszeniem art. 33 pr. weksl.)

171. Jakie czynnoci wekslowe mona wyrni?


Do podstawowych czynnoci wekslowych, szczegowo uregulowanych w prawie wekslowym, naley
zaliczy:

(1)
(2)
(3)
(4)

WYSTAWIENIE WEKSLA
PRZYJCIE (AKCEPT)
PORCZENIE (AWAL)
INDOS (YRO)

(5) ZAPAT WEKSLA


(6) REGRES
(7) PROTEST
(8) WYRCZENIE

1. WYSTAWIENIE WEKSLA
weksel musi zosta wystawiony w formie PISEMNEGO DOKUMENTU
nie ma przewidzianych adnych szczeglnych wymogw technicznych
nie musi by na urzdowym blankiecie, moe by sporzdzony rcznie lub mechanicznie
MUSI posiada wszystkie przewidziane prawem REKWIZYTY WEKSLOWE

przykadowy weksel trasowany

przykadowy weksel wasny

227

2. PRZYJCIE (AKCEPT)
przyjcie weksla jest OWIADCZENIEM WOLI TRASATA, e ZOBOWIAZUJE SI ZAPACI go w
OZNACZONYM TERMINIE patnoci
weksel jest WANY nawet bez akceptu (akcept nie jest rekwizytem wekslowym), ale dopiero
AKCEPT powoduje, e TRASAT staje si AKCEPTANTEM, czyli GWNYM DUNIKIEM
WEKSLOWYM

akcept wymaga FORMY PISEMNEJ


moe by wyraone sowem przyjty lub innym rwnoznacznym, podpisuje je trasat
sam podpis trasata na przedniej stronie weksla = przyjcie
jeli weksel patny w pewien czas po okazaniu / gdy ma by przedstawiony do przyjcia w terminie
oznaczonym >> przyjcie powinno by datowane

powinno by BEZWARUNKOWE
moe by ew. ograniczone do CZCI SUMY WEKSLOWEJ
kade inne odstpienie od treci weksla uznaje si za odmow przyjcia
PRZEDSTAWIENIE DO PRZYJCIA

posiadacz moe trasatowi przedstawi weksel do przyjcia a do terminu patnoci

przedstawienia naley dokona w lokalu przedsibiorstwa / miejscu zamieszania trasata


trasat moe da ponownego przedstawienia weksla do przyjcia dzie po pierwszym
przedstawieniu

wystawca moe OGRANICZY przedstawienie:

moe zastrzec, e przedstawienie nie moe nastpi PRZED DNIEM OZNACZONYM


moe ZABRONI przedstawienia do przyjcia, z wyjtkiem:
o weksli patnych u osoby trzeciej
o weksli patnych w innej miejscowoci ni zamieszkanie trasata
o weksli patnych w pewien czas po okazaniu

3. PORCZENIE (AWAL)
jest ZABEZPIECZENIEM zapaty weksla, DODATKOWYM ZOBOWIZANIEM WEKSLOWYM
moe by zoone na KADYM wekslu
PORCZYCIELEM WEKSLOWYM (AWALIST) moe by:
osoba trzecia, nieuczestniczca dotychczas w stosunku wekslowym
osoba ju zobowizana wekslowo (z wyjtkiem AKCEPTANTA jako gwnego dunika)
FORMA PORCZENIA:

umieszcza si na samym wekslu albo karcie dodatkowej (tzw. przeduku)


wyraz porczam albo inny rwnoznaczny (gwarantuj, per awal)
powinno wskazywa ZA KOGO zostao udzielone (AWALATA) (w braku wskazania za awalata
uznaje si wystawc)
podpisuje awalista (sam podpis na przedniej stronie uznaje si za porczenie, o ile nie jest to podpis
wystawcy lub trasata)

awal jest BEZWARUNKOWY


SKUTEK >> AWALISTA staje si DUNIKIEM WEKSLOWYM i ponosi odpowiedzialno tak
samo, jak AWALAT

zobowizanie porczyciela jest wane, nawet, jeli zobowizanie awalata niewane z jakiejkolwiek
przyczyny, z wyjtkiem wady formalnej
AWALISTA, ktry ZAPACI WEKSEL nabywa prawa wynikajce z weksla przeciw:
AWALATOWI oraz
osobom odpowiadajcych wobec awalata

228

4. INDOS (YRO)
Po co? Bo weksel moe by przedmiotem obrotu jeszcze przed terminem zapaty. Remitent moe go
przenie np. na bank i dokona jego dyskonta przed terminem patnoci.

INDOS jest SZCZEGLNYM SPOSOBEM PRZENIESIENIA PRAW Z WEKSLA


nie wyklucza innych form nabycia weksla (przelew, dziedziczenie, zapis itp.);
nabycie weksla w drodze indosu ma charakter pierwotny;

przenosi wszystkie prawa z weksla;


przenosi tylko prawa z weksla (nie przenosi tzw. pokrycia i ustanowionych dla niego zabezpiecze)

przez INDOS mona przenie KADY WEKSEL, chociaby nie by wystawiony na zlecenie
wyjtkiem tzw. REKLA WEKSEL (weksel na ktrym wystawca zastrzeg nie na zlecenie albo
sformuowaniem rwnoznacznym); taki weksel moe by przeniesiony tylko w formie i ze
skutkami ZWYKEGO PRZELEWU
FORMA
powinien by napisany NA WEKSLU / na PRZEDUKU
powinien by PODPISANY przez INDOSANTA (osob przenoszc weksel)
brak szczeglnej formy, najczciej wyraany zwrotem ustpuj na zlecenie; musi z niego
wyranie wynika, e prawa z weksla maj by przeniesione na inn osob
nie musi wskazywa INDOSATARIUSZA (osoby, na ktr przenoszone s prawa); moe by
na okaziciela albo in blanco (sam podpis indosanta)
na okaziciela i in blanco rwnoznaczne w skutkach
powinien by BEZWARUNKOWY (ew. warunki uwaa si za nienapisane)
indos czciowy jest niewany
indosant odpowiada za przyjcie i zapat weksla (chyba, ze zastrzeg inaczej bez
obliga)
warunkiem istnienia LEGITYMACJI FORMALNEJ z weksla jest istnienie NIEPRZERWANEGO
CIGU INDOSW
pierwszy indos MUSI pochodzi od REMITENTA

szereg jest wtedy nieprzerwany, gdy INDOSATARIUSZ opiera swoje prawa na


POPRZEDNIM INDOSIE (choby ostatni by in blanco)
przekrelone indosy uwaa si za nieistniejce
RODZAJE INDOSW ze wzgldu na form
imienne : wprost wskazuj osob, na ktr przenoszone s prawa
na okaziciela : zamiast oznaczenia indosatariusza zwrot na zlecenie
in blanco : sam podpis indosant; rwnoznaczny w skutkach z indosem na okaziciela; w
stosunku do takiego weksla jego posiadacz moe:
6. wypeni indos nazwiskiem wasnym lub innej osoby
7. indosowa dalej
8. przenie na inn osob bez wypeniania ani bez indosowania
RODZAJE INDOSW ze wzgldu na skutek indosu
wasnociowe : przenosz prawa z weksla
penomocnicze : nie przenosz praw z weksla, tylko samo uprawnienie do wykonywania
w imieniu innej osoby praw wekslowych [charakterystycznym zwrotem dla takiego
indosu s waluta do odebrania, do inkasa, per procura]
zastawnicze : skutkuj ustanowieniem zastawu na wierzytelnoci wekslowej
[sformuowanie waluta na zabezpieczenie, waluta w zastaw]; weksel pozostaje
wasnoci indosanta, mimo e znajduje si w posiadaniu indosatariusza
229

5. ZAPATA WEKSLA
polega na wrczeniu przed DUNIKA wekslowego SUMY WEKSLOWEJ (wraz z ew. innymi
nalenociami ubocznymi wskazanymi w ustawie: odsetkami, kosztami protestu itp.)
POSIADACZOWI WEKSLA
TERMIN PATNOCI : tylko 4 moliwoci (zastrzeenie innego terminu = niewano weksla)
2. ZA OKAZANIEM
3. W PEWIEN CZAS PO OKAZANIU (termin zapaty od dnia przedstawienia)
4. W PEWIEN CZAS PO DACIE (tzw. weksle okresowe, np. po 4 tygodniach od daty na wekslu)
5. W OZNACZONYM DNIU
MIEJSCE PATNOCI
w miejscu zamieszkania / siedzibie osoby trzeciej (tzw. weksel domicylowany)
w miejscowoci zamieszkania / siedziby trasata
w innej miejscowoci
weksel naley przedstawi do zapaty w cigu 1szego dnia WYMAGALNOCI lub 2 nastpnych dni
powszednich;
posiadacz nie ma obowizku przyjcia zapaty przed terminem (ryzyko obcia paccego)
posiadacz nie moe odmwi przyjcia zapaty czciowej

osob majc zapaci jest TRASAT


z chwil zapaty WYGASAJ wszystkie wierzytelnoci wobec INDOSANTW i WYSTAWCY
po zapaceniu weksla trasat/ wystawca weksla wasnego MOE DA WYDANIA WEKSLA Z
POKWITOWANIEM (lub, w przypadku zapaty czci sumy, z osobnym pokwitowaniem, co winno by
zaznaczone na wekslu)
pokwitowania moe da te KADY dunik wekslowy, ktry weksel ZAPACI

6. REGRES
prawo POSIADACZA WEKSLA do dochodzenia od ZWROTNIE ZOBOWIZANEGO (tj. indosanta,
wystawcy czy kadego innego dunika wekslowego bdcego poprzednikiem posiadacza
weksla) tzw. SUMY REGRESOWEJ, na ktr skadaj si:

nieprzyjta lub niezapacona SUMA WEKSLOWA (wraz z odsetkami, jeli zastrzeono)


ODSETKI w wysokoci 6%, a dla weksli wystawionych i patnych w PL ustawowe
KOSZTY protestu, notyfikacji i inne
PROWIZJA KOMISOWA (w braku odmiennej umowy wynoszca 1/6 sumy wekslowej).

MATERIALNYMI PRZESANKAMI zwrotnego poszukiwania s:

cakowita lub czciowa ODMOWA ZAPATY przez TRASATA w terminie patnoci


cakowita lub czciowa ODMOWA DOKONANIA AKCEPTU (nawet przed terminem patnoci)
moliwy rwnie, gdy wskutek ogoszenia upadoci zmniejsza si wiarygodno gwnego dunika
wekslowego

FORMALN PRZESANK zwrotnego poszukiwania jest dokonanie PROTESTU


dunik, wobec ktrego przeprowadzono poszukiwanie zwrotne, moe da wydania: weksla, protestu i
pokwitowanego rachunku jako dokumentu potwierdzajcego protest

Odpowiedzialno dunikw wekslowych jest SOLIDARNA


uprawniony do zwrotnego poszukiwania moe te doj swoich uprawnie przez wystawienie na 1 ze
zobowizanych tzw. WEKSLA ZWROTNEGO, patnego za okazaniem i w miejscu zamieszkania dunika

230

7. PROTEST
URZDOWY AKT stwierdzajcy ODMOW PRZYJCIA weksla lub jego ZAPACENIA, bd te
zajcie niektrych innych okolicznoci faktycznych bd prawnych, z ktrymi ustawa wie
prawo zwrotnego poszukiwania;
zbdny w przypadkach przewidzianych w ustawie:

zwolnienie od protestu przez wystawc, indosanta lub porczyciela [art. 46];


zdarzenie siy wyszej [art. 54];
ogoszenie upadoci lub post. ukadowego w stosunku do trasata/wystawcy weksla [art. 44]

protest sporzdza:
NOTARIUSZ
w wypadku odmowy zapaty protest moe sporzdzi rwnie URZD POCZTOWY
TERMINY dokonania protestu:
z powodu NIEPRZYJCIA weksla: w terminie, w ktry ma nastpi przedstawienie weksla do
przyjcia;

z powodu NIEZAPACENIA weksla:

patnego w (1) oznaczonym dniu, w (2) pewien czas po dacie lub (3) pewien czas po okazaniu :
w jednym z 2 dni powszednich po dniu patnoci;
patnego (4) za okazaniem : a do upywu terminu, w ktrym mona przedstawi weksel do
zapaty;

protest sporzdza si na odwrotnej stronie (grzbiecie) WEKSLA lub PRZEDUNIKA;


!PROTEST JEST FORMALN PRZESANK ZWROTNEGO POSZUKIWANIA!
instytucja NOTYFIKACJI:

co innego, ni protest
nie jest przesank zwrotnego poszukiwania

POSIADACZ weksla powinien ZAWIADOMI o nieprzyjciu lub niepaceniu weksla swojego


indosanta i wystawc weksla [4 dni od protestu];
INDOSANT zawiadamia swojego poprzednika i tak kolejno a do wystawcy [2 dni od
powiadomienia];

SKUTKI NIEWYPENIENIA tego obowizku >> odpowiedzialno za SZKOD spowodowan


niedbalstwem DO WYSOKOCI SUMY WEKSLOWEJ.

8. WYRCZENIE
polega na ZASTPIENIU TRASATA, gdy ten odmwi przyjcia lub zapaty, albo jego wypacalno stanie
si niepewna, tak e uzasadniaaby poszukiwanie zwrotne

celem jest zapobieenie poszukiwaniu zwrotnemu i zwizanym z nim konsekwencjom


kady dunik wekslowy, przeciw ktremu moe by przeprowadzone poszukiwanie zwrotne (wystawca,
indosant i porczyciel NIE AKCEPTANT) moe WSKAZA OSOB, ktra przyjmie/zapaci weksel w
potrzebie

WYRCZYCIEL (HONORANT, INTWERWENIENT):

moe nim by (1) kada osoba trzecia, (2) trasat lub (3) osoba zobowizana z weksla, z wyjtkiem
akceptanta!
oznacza si go na wekslu za pomoc specjalnego zastrzeenia;
przyjcie przez wyrczenie podpisuje na wekslu wyrczyciel.

SKUTKIEM zapaty przez wyrczenie jest nabycie przez wyrczyciela praw wynikajcych z weksla przeciw:

wyrczonemu oraz
osobom odpowiadajcym z weksla wobec wyrczonego.

WYRCZYCIEL NIE MOE WEKSLA DALEJ INDOSOWA!


jeli POSIADACZ weksla ODMWI zapaty przez WYRCZYCIELA, TRACI PRAWO ZWROTNEGO
POSZUKIWANIA przeciw tym, ktrzy byliby zwolnieni przez wyrczenie.

231

WEKSEL IN BLANCO

Weksel in blanco to weksel NIEZUPENY W CHWILI WYSTAWIENIA


nie zosta wypeniony cakowicie lub nie zawiera wszystkich elementw wymaganych
przez prawo wekslowe
znale si musi na nim podpis ktregokolwiek z dunikw wekslowych: wystawcy,
akceptanta lub porczyciela
niezupeno musi by zamierzona (inaczej weksel niewany)
moe by przedmiotem obrotu jeszcze przed uzupenieniem
moe by przeniesiony tylko w formie przelewu (cesji) [chocia ubranej w form indosu]

zobowizanie

z weksla in blanco wie si z koniecznoci zawarcia DODATKOWEJ UMOWY


pomidzy WYSTAWC a REMITENTEM, w formie POROZUMIENIA WEKSLOWEGO lub
DEKLARACJI WEKSLOWEJ
wskazuje, w jaki sposb ma zosta uzupeniony weksel
przepisy nie przewiduj dla porozumienia adnej szczeglnej formy
zarwno wystawca jak i posiadacz weksla ponosz ryzyko, e remitent uzupeni weksel
niezgodnie z umow i puci go w obieg
zabezpieczenie dobrej wiary osoby trzeciej >> dunik nie moe zasania si zarzutem,
e weksel wypeniono niezgodnie z porozumieniem, chyba, e POSIADACZ:
naby weksel w zej wierze
przy nabyciu dopuci si racego niedbalstwa

! Z chwil UZUPENIENIA weksla in blanco ZGODNIE Z ZAWARTYM POROZUMIENIEM


staje si on WEKSLEM ZWYKYM !

ZOBOWIZANIE WEKSLOWE
istot zobowizania wekslowego jego cisy FORMALIZM (wekslem moe by tylko dokument
posiadajcy elementy cile okrelone przez prawo, a zobowizanie powstanie dopiero wtedy,
gdy spenione zostan wszystkie wymogi okrelone przez ustaw)
jest zobowizaniem PISEMNYM, a dokument jest jedynym sposobem wykazania legitymacji
podmiotu uprawnionego
jest BEZWARUNKOWE (jakiekolwiek zastrzeenie warunkw powoduje niewano weksla)
ma charakter ABSTRAKCYJNY jest oderwane od przyczyn lecych u jego podstaw (uatwia to
obiegowo weksla i czyni go odpowiednim instrumentem obrotu gospodarczego)
PODPISY zoone na wekslu s SAMODZIELNE (nie uchybia wanoci innych podpisw, jeli
ktry z nich jest faszywy albo zosta zoony przez osob niezdoln do zacigania zobowiza
wekslowych, nieistniejc itp.) ergo KADY PODPIS tworzy NIEZALENE ZOBOWIZANIE
WEKSLOWE
odpowiedzialno dunikw wekslowych ma charakter SOLIDARNY, ale kady ponosi
odpowiedzialno w granicach swojego indywidualnego zobowizania
232

ODPOWIEDZIALNO WEKSLOWA
podmiotem, ktry ma ZAPACI jest trasat >> samo wystawienie weksla go nie zobowizuje, dopiero w
momencie przyjcia weksla staje si AKCEPTANTEM, gwnym dunikiem wekslowym

WYSTAWCA

odpowiada za PRZYJCIE weksla (z tej odpowiedzialnoci moe si zwolni)


odpowiada za ZAPAT weksla (z tej odpowiedzialnoci nie moe si zwolni)

jeli trasat odmawia PRZYJCIA, wystawca zobowizany regresowo wobec posiadacza


jeli akceptant odmawia ZAPATY, wystawca rwnie zwrotnie zobowizany
jeli wystawca zapaci, jest uprawniony regresowo wobec akceptanta

INDOSANT

odpowiada za PRZYJCIE i ZAPAT weksla wobec NASTPNYCH INDOSATARIUSZY (indos peni w


tym sensie rwnie funkcj gwarancyjn)

moe zastrzec przeciwnie (bez obliga)


moe ZABRONI DALSZEGO INDOSOWANIA

WYSTAWCA, AKCEPTANT i PORCZYCIEL odpowiadaj SOLIDARNIE wobec POSIADACZA weksla


! w przypadku WEKSLA WASNEGO jego WYSTAWCA odpowiada jak AKCEPTANT trasowanego !

DUNICY I WIERZYCIELE WEKSLOWI


W stosunku wekslowym DUNIKAMI mog by:
WYSTAWCA (TRASANT)
TRASAT, ktry przez przyjcie weksla staje si AKCEPTANTEM gwnym dunikiem
PORCZYCIEL (AWALISTA)
INDOSANT (YRANT)
REGRESAT (osoba, ktra odpowiada za sum wekslow w drodze regresu)
paccy w miejsce trasata/akceptanta BEZ UMOCOWANIA/ Z JEGO PRZEKROCZENIEM
W stosunku wekslowym WIERZYCIELAMI mog by:
REMITENT
INDOSATARIUSZ (YRATARIUSZ), czyli osoba, ktra w drodze indosu nabya weksel
WYRCZYCIEL, tj. osoba, ktra w drodze interwencji wyrczya duznika i staje si jego wierzycielem
REGREDIENT (osoba, ktra w drodze regresu da sumy wekslowej)

FUNKCJE WEKSLA
(A) funkcja KREDYTOWA
Moliwo dokonywania transakcji bez potrzeby natychmiastowej zapaty nalenoci gotwk
(przedmiotem moe by poyczka pienina, kupno na kredyt, wykonanie dziea, prolongata zaduenia).
(B) funkcja PATNICZA
Zamiast zapaty zobowizania dunik moe pokry dug wekslem.
(C) funkcja OBIEGOWA
Moliwo przenoszenia praw wekslowych w drodze indosu na inn osob.
Funkcja ta umoliwia dyskonto weksli przez banki (banki skupuj weksle i dyskontuj je, czyli wypacaj ich
rwnowarto po potrceniu odsetek).
(D) funkcja GWARANCYJNA
Weksle mog stanowi zabezpieczenie spaty kredytu.
Wekslem moe by zabezpieczone roszczenie, ktre ma powsta w przyszoci i nie da si jeszcze okreli
w chwili wystawienia weksla (suy temu zwaszcza weksel in blanco).
Weksle kaucyjne (depozytowe) : z gry wypeniane na okrelon sum celem zabezpieczenia
okrelonego roszczenia

233

172. Jakie s podobiestwa i rnice midzy wekslem a czekiem?


CZEK jest cile sformalizowanym papierem wartociowym, opartym na kodeksowej konstrukcji przekazu,
inkorporujcym wierzytelno PIENIN >> rodzajem PRZEKAZU PIENINEGO
Regulacja: Prawo czekowe

jest pisemnym, wystawionym w okrelonej przez prawo formie POLECENIEM ZAPATY skierowanym do
TRASATA (BANKU) do dokonania zapaty sumy pieninej z rachunku WYSTAWCY czeku na rzecz
ODBIORCY PRZEKAZU (uprawnionego z czeku)

jest dokumentem obiegowym speniajcym bardzo istotn funkcj PATNICZ (nie kredytow >> za
krtki okres przedstawienia do zapaty)

PRZENIESIENIE PRAW z czekw:

wystawione na okaziciela : przez wrczenie


wystawione na zlecenie : przez indos
imienne : w formie i ze skutkami cesji

! TRASATEM moe by tylko BANK !

zakada si, e wystawca czeku moe na mocy umowy z bankiem dysponowa za pomoc czekw
okrelonymi sumami pieninymi (albo kasa z jego konta, albo z udzielonego mu przez bank kredytu)
jeli wystawiono czek BEZ POKRYCIA, wystawca ponosi sankcje odszkodowawcze i karne

! GWNYM i koniecznym DUNIKIEM czekowym jest ZAWSZE WYSTAWCA !

bank (trasat) NIGDY nie jest dunikiem odpowiada ino wobec wystawcy, jeli nie zapaci
nalenej sumy czekowej wbrew zawartej z nim umowie
wystawca ponosi wraz z innymi dunikami czekowymi (indosantami, porczycielami) SOLIDARN
odpowiedzialno wobec legitymowanego

CZEK a WEKSEL - PORWNANIE


A. PODOBIESTWA

sformalizowane papiery wartociowe oparte na konstrukcji przekazu


kreuj abstrakcyjne zobowizanie pienine wystawcy i innych osb podpisanych
mog by wystawione in blanco
podobna regulacja czynnoci typu indos, awal, przedstawienie, zapata

B. RNICE
CZEK

WEKSEL

TRASAT

TYLKO BANK

osoba fizyczna/prawna/uomna osoba


prawna

PRZYJCIE

NIE PODLEGA przyjciu


(wzmiank o przyjciu uwaa si za nienapisan)

podlega przyjciu przez trasata

WYSTAWIENIE

moe by wystawiony NA OKAZICIELA

PATNO

Patny WYCZNIE ZA OKAZANIEM


(bez moliwoci umieszczenia odmiennej
wzmianki)
MOE by ODWOANY

ODWOANIE
wystawiony w tym samym kraju : 10 dni
TERMIN
wystawiony w innym kraju (w tej samej czci wiata) : 20
PRZEDSTAWIEN
dni
IA DO ZAPATY wystawiony w innym kraju (w innej czci wiata) : 70 dni
STWIERDZENIE
ODMOWY
ZAPATY

PROTEST albo OWIADCZENIE TRASATA


(BANKU)
(winno by zoone na czeku, datowane i
wymienia dzie przedstawienia do zapaty)

musi wskazywa osob, na rzecz ktrej


zapata ma by dokonana
patny (1) za okazaniem, (2) w pewien
czas po okazaniu, (3) w pewien czas po
dacie lub (4) w dniu oznaczonym
nie podlega odwoaniu

tylko protest, jeli na wekslu nie


umieszczono odrbnego zastrzeenia

RODZAJE CZEKW
1.

CZEKI GOTWKOWE (KASOWE)


Podstawowa forma czeku. Uprawnia odbiorc czeku do podjcia gotwki u trasata.

2.

CZEKI ZAKRELONE
Mog by zapacone tylko do rk okrelonej osoby >> (A) banku (bankiera) lub (B) staego klienta
trasata.
Zakrelenia dokonuje si poprzez umieszczenie dwch rwnolegych linii przebiegajcych od lewej
dolnej do prawej grnej czci czeku.

3.

CZEKI ROZRACHUNKOWE
Czeki, ktrych wystawca / posiadacz zabraniaj zapaty w gotwce poprzez umieszczenie
zastrzeenia przela na rachunek lub innego rwnoznacznego.
Realizacja czeku nastpuje w formie dokonywanego przez trasata rozrachunku ksigowego
majcego skutki zapaty.

INNE RODZAJE CZEKW (nieuregulowane w prawie czekowym)

CZEK PRZEKAZOWY
Nie jest czekiem w rozumieniu prawa czekowego.
Jest to dokument, ktry upowania bank do PRZEKAZANIA OKRELONEJ SUMY PIENINEJ na
rachunek innej osoby w tym samym banku lub PRZESANIA tej sumy WSKAZANEJ OSOBIE.

CZEK PODRNICZY (travellers cheque)


z reguy charakter czekw imiennych
suma czekowa wydrukowana, a nie wpisana rcznie
praktyczny rodek patniczy dla wyjedajcych za granic w celach handlowych lub turystycznych

173. Jakie podmioty mog by emitentami obligacji w myl ustawy


o obligacjach?
OBLIGACJA : papier wartociowy EMITOWANY W SERII (czyli reprezentujcy prawa majtkowe
podzielone na okrelon liczb rwnych jednostek), w ktrym EMITENT stwierdza, e jest
DUNIKIEM WACICIELA OBLIGACJI (OBLIGATARIUSZA) i zobowizuje si wobec niego do
spenienia okrelonego wiadczenia pieninego lub niepieninego.

naley do kategorii wierzycielskich (dunych) papierw wartociowych

moe mie posta zdematerializowan, jeli emitent tak postanowi


wwczas prawa z obligacji powstaj z chwil dokonania zapisu w ewidencji (prowadzonej przez Krajowy
Depozyt Papierw Wartociowych, firm inwestycyjn albo bank) i przysuguj osobie w niej wskazanej
jako posiadacz

peni przede wszystkim funkcj lokacyjno-poyczkow


dla posiadacza stanowi inwestycj ze stabilnym, z gry okrelonym dochodem
dla emitenta s sposobem pozyskania rodkw na finansowanie inwestycji

EMISJA OBLIGACJI
EMISJA : proces majcy na celu SKUTECZNE WYKREOWANIE obligacji.
moe nastpi w formie publicznego proponowania nabycia lub w inny sposb
emitent moe okreli PRG EMISJI, tj. minimaln liczb obligacji, ktrych subskrybowanie jest
wymagane dla dojcia emisji do skutku (jeli w terminie wyznaczonym do zapisywania si nie
zostan zasubskrybowane w takiej iloci, emisja nie dochodzi do skutku)
235

Przepisy u. o obligacjach ograniczaj moliwo emisji obligacji do nastpujcych podmiotw:

1. podmioty PROWADZCE DZIAALNO GOSPODARCZ, ktre POSIADAJ OSOBOWO


PRAWN, a take SPKI KOMANDYTOWO-AKCYJNE

2. JEDNOSTKI SAMORZDU TERYTORIALNEGO, ZWIZKI tych jednostek oraz MIASTO


STOECZNE WARSZAWA

3. INNE podmioty posiadajce osobowo prawn, upowanione do emisji na podstawie


INNYCH USTAW

4. INSTYTUCJE FINANSOWE, ktrych czonkiem jest RP lub NBP lub przynajmniej jedno z
pastw nalecych do Organizacji Wsppracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) lub bank
centralny takiego pastwa
lub INSTYTUCJE, z ktrymi RP zawara UMOWY regulujce DZIAALNO takich instytucji
na terenie RP i zawierajce stosowne postanowienia dot. EMISJI obligacji

TRE DOKUMENTU OBLIGACJI


Obligacja powinna zawiera w szczeglnoci:
1. powoanie podstawy prawnej emisji
2. nazw (firm) i siedzib emitenta
3. nazw obligacji i cel jej wyemitowania, jeli jest okrelony
4. warto nominaln i nr kolejny obligacji
5. opis wiadcze emitenta ze wskazaniem w szczeglnoci ich wysokoci lub sposobu ich ustalenia,
terminw, sposobw i miejsc ich spenienia
6. oznaczenie obligatariusza przy obligacji imiennej (mog by te na okaziciela)
7. ewentualny zakaz/ograniczenie zbywania obligacji imiennej
8. dat, od ktrej nalicza si oprocentowanie, wysoko oprocentowania, terminy jego wypaty i miejsce
patnoci jeeli warunki emisji przewiduj oprocentowanie oraz warunki wykupu
9. zakres i form zabezpieczenia albo informacj o jego braku
10. miejsce i dat wystawienia obligacji
11. podpisy osb uprawnionych do zacigania zobowiza w imieniu emitenta (mog by odtwarzane
mechanicznie)

RODZAJE OBLIGACJI

obligacje inkorporujce wierzytelno pienin


obliguj emitenta do zapaty nalenoci gwnej bd nalenoci ubocznych (odsetek) albo do zapaty
rnicy midzy cen emisyjn a nominaln
wrd nich tzw. obligacje partycypacyjne, ktre przyznaj obligatariuszowi prawo do udziay w zysku
emitenta

obligacje inkorporujce wierzytelno niepienin


wrd nich tzw. obligacje zamienne uprawniajce obligatariusza do objcia w zamian za nie akcji spki
emitenta; moliwo ich emisji zaley od postanowie statutu spki; podstaw emisji stanowi uchwaa
walnego; nie mog by emitowane poniej wartoci nominalnej ani wydawane przed pen wpat

obligacje z prawem pierwszestwa : emitowane przez spki; oprcz innych wiadcze uprawniaj do
subskrybowania akcji przed akcjonariuszami

obligacje przychodowe : mog przyznawa obligatariuszowi prawo do zaspokojenia swoich roszcze z


pierwszestwem przed innymi wierzycielami emitenta, z caoci lub czci: przychodw, majtku
przedsiwzi sfinansowanych ze rodkw pozyskanych przy emisji albo przychodw innych przedsiwzi
okrelonych przez emitenta

[sposb okrelenia obligatariusza] : imienne i na okaziciela


[emitent] : skarbowe (pastwo), komunalne (samorzd) oraz emitowane przez przedsibiorcw
[oprocentowanie] : o staym lub zmiennym oprocentowaniu
[termin wykupu] : krtkoterminowe, rednioterminowe i dugoterminowe

236

174. Czym s warranty subskrypcyjne?


WS s ODRBNYM TYPEM PW, ale zwizane bezporednio z emisj akcji.
Wykorzystywane przy PODWYSZENIU KAPITAU ZAKADOWEGO:
A. w ramach KAPITAU DOCELOWEGO

B. WARUNKOWYM

inkorporuj wierzytelno NIEPIENIN (w zalenoci od rodzaju podwyszenia):


prawo do DOKONANIA ZAPISU na akcje nowej emisji

prawo do OBJCIA akcji nowej emisji

Przy obu rodzajach podwyszenia emisja warrantw wymaga


uprzedniego wyczenia akcjonariuszom PRAWA POBORU AKCJI
(upodabnia to warrant do obligacji z prawem pierwszestwa)
mog przybiera posta pw imiennych, na okaziciela i zdematerializowan

Insze papiery wartociowe zwizane z akcjami:


IMIENNE WIADECTWA TYMCZASOWE

papiery wartociowe inkorporujce prawa udziaowe w spce akcyjnej


inkorporuj te same prawa co akcja

Czym si rni od akcji?


s ZAWSZE IMIENNE
maj charakter TYMCZASOWY

wydawane w celu potwierdzenia CZCIOWEJ WPATY na akcje NA OKAZICIELA


akcje na okaziciela s wydawane dopiero po cakowitym ich opaceniu
kadorazowa wpata powinna by uwidoczniona na dokumentach wiadectw tymczasowych
do treci wiadectw stosuje si odpowiednio przepisy dot. akcji

PRAWA DO AKCJI (PDA)

Po co wprowadzone?
[art. 16 ksh] rozporzdzenie dokonane PRZED ZAREJESTROWANIEM SPKI/PODWYSZENIA
KAPITAU ZAKADOWEGO jest NIEWANE
inwestor do momentu rejestracji nie ma moliwoci zbycia przyszych praw udziaowych w S.A.

ROZWIZANIE: PRAWO DO AKCJI (PDA)


szczeglny papier wartociowy
moe by przedmiotem rozporzdzenia jeszcze przed rejestracj

ucielenia ekspektatyw praw akcyjnych (uprawnienie do otrzymania niemajcych formy


dokumentu akcji nowej emisji spki publicznej)

cech charakterystyczn CZASOWO uprawnie (powstaje z chwil dokonania przydziau akcji,


wygasa z chwil zarejestrowania akcji w depozycie pw/ z dniem uprawomocnienia si orzeczenia
odmawiajcego wpisu podwyszenia KZ)

237

175. Jakie jest pojcie i istota dowodu skadowego?


DOWD SKADOWY jest papierem wartociowym TOWAROWYM.
zasadnicza funkcja sprowadza si do UATWIENIA OBROTU rzeczami zoonymi na skad
obrt realizuje si bez koniecznoci wydawania rzeczy za pomoc OBIEGU DOWODEM SKADOWYM
moe peni funkcj GWARANCYJN, jeeli na towarze ustanowiony zastaw
EMITENTEM dowodu skadowego jest PRZEDSIBIORCA uprawniony do prowadzenia
PRZEDSIBIORSTWA SKADOWEGO
dowd skadowy jest wydawany przez dom skadowy SKADAJCEMU na jego danie
odczony od ksigi skadowej dowd skadowy MA 2 CZCI (poczone, ale dajce si oddzieli):

A. REWERS (skadowy dowd posiadania) : ucielenia prawo do rozporzdzania okrelonym


towarem
B. WARRANT (skadowy dowd zastawniczy) : inkorporuje wierzytelno pienin
powizan z zastawem ustanawianym na towarze
obie te czci powinny WZAJEMNIE si na siebie POWOYWA i zawiera:

okrelenie firmy (nazwy) domu skadowego, REGON/PESEL


dat zoenia na skad, dat wystawienia, podpisy osb uprawnionych do reprezentacji domu
numer dowodu skadowego zgodny z nr biecym ksigi skadowej
oznaczenie skadajcego i jego adres
oznaczenie iloci, jakoci, kraju pochodzenia, cech szczeglnych rzeczy zoonych na skad
wzmiank o tym, czy rzeczy zoone na skad zostay ubezpieczone, na jak kwot, na jaki czas i u
jakiego ubezpieczyciela
oznaczenie terminu odbioru ze skadu, jeeli termin zosta okrelony w umowie
wzmiank o tym, czy i w jakiej wysokoci z rzeczami zoonymi na skad s zwizane ca, podatki lub
inne opaty oraz zabezpieczenie prawem zastawu roszczenia domu skadowego, z podaniem
wysokoci biecego skadowego i nalenoci ubocznych ze wskazaniem odpowiednich pozycji taryfy
oznaczenie banku domicylowego, czyli banku wskazanego w dowodzie skadowym jako waciwy do
przyjmowania, przechowywania i wypacania kwot przypadajcych posiadaczowi dowodu
skadowego lub jego czci

PRZENIESIENIE PRAW Z DOWODU SKADOWEGO

OBIE czci dowodu skadowego mog by przenoszone przez INDOS, cznie albo oddzielnie
dopki obie czci przenoszona cznie, dopty indos rewersu = przeniesienie warrantu
oddzielenie nie nastpuje w momencie fizycznego rozdzielenia, ale wymaga dokonania INDOSU NA
WARRANCIE

jeli to pierwszy indos na warrancie, to jego tre dokadnie okrelona przepisami


dodatkowo naley go umieci rwnie na rewersie oraz wpisa jego dosown tre do ksigi skadowej
w tym sensie INDOS oznacza nie tyle przeniesienie praw, co WYKREOWANIE SAMEGO WARRANTU jako
nowego, niezalenego od rewersu papieru wartociowego
REALIZACJA PRAW Z REWERSU I WARRANTU

za legitymowanego z REWERSU (waciciela rzeczy) uwaa si jego POSIADACZA legitymowanego


nieprzerwanym szeregiem indosw

samo wydanie rzeczy zoonych na skad wymaga zwrotu REWERSU i WARRANTU (rewers inkorporuje
warunkowe prawo odbioru towaru; posiadacz musi najpierw wykupi znajdujcy si w obrocie warrant);
zwrot warrantu mona zastpi zawiadczeniem banku domicylowego o zoeniu w nim oznaczonej w
warrancie kwoty

RESZTY MI SI NIE CHCIAO, BO TO WCHUJ NUDNE.


OBLIGACJE TE S NUDNE I NIE ZASUYY NA KOLORKI.
Pamitajcie, e obligacje mog emitowa rwnie inne podmioty (np. Skarb Pastwa :D) ale nie stosuje si do
nich ustawy o obligacjach.

238

CZ XIX
ARBITRA
pytanie 176

239

176. Jakie s zasady arbitrau handlowego?

240

You might also like