Porces

zesp
czynnoci
wykonywanych na surowcu celem
wytworzenia produktu
Operacja skadowe procesu
Podzia procesw jednostkowych
Cieplne zjawiskiem w nich
dominujcym jest przepyw ciepa.
Przykadem
s
odparowanie,
skraplanie, zamraanie, krystalizacja,
gotowanie.
Dyfuzja nastpuje w nich wymiana
masy. Przykadami s: ekstrakcja,
absorpcja, adsorpcja, suszenie;
Biochemiczne s to procesy
biologiczne
(enzymatyczne).
Przykadami s: kwanienie mleka,
fermentacja, dojrzewanie, solenie
ledzi;
Chemiczne powstaj w nich nowe
wizania. Przykadem s uwodnienie
(utwardzenie) tuszczw;
Mechaniczne;
Operacje
Podzia operacji jednostkowych:
- rozdrabnianie
celem
jest
uzyskanie czsteczek mniejszych z
wikszych, przykady: mielenie,
krojenie, rozgniatanie;
- Sortowanie celem jest uzyskanie
grup
surowca
o
zadanych
wymiarach
czsteczek
lub
oddzielenie czsteczek o pewnych
charakterystycznych
cechach,
przykady: sortowanie ryb, owocw,
ziaren kawy, oddzielenie plew od
ziaren;
- Aglomeracja jest to uzyskanie
czsteczek
wikszych
z
mniejszych, czsto poczone z
nadaniem okrelonego ksztatu,
przykady: produkcja brykietw,
kostek cukru;
- Pracowanie jest to otrzymywanie
podanego wyrobu przez dziaanie
cinienia, przykady: wyciskanie
olejw, sokw, wody z misa;
- Mieszanie celem jest otrzymanie
moliwie jednorodnej mieszaniny
dwu
lub
wicej
skadnikw,
przykady: mieszanie mielonego
misa z przyprawami, napojw z
dodatkami barwicymi;
- Rozdzielanie
celem
jest
wyodrbnienie jednego lub wicej
skadnikw z mieszaniny. Dzielimy
je na:

osadzanie w polu grawitacyjnym;
rozdzia nastpuje pod wpywem
rnicy gstoci rozdzielanych
skadnikw (klarowanie win, olejw)

osadzanie w polu przypiesze jest
to przypieszony rozdzia
w
stosunku
do
osadzania
grawitacyjnego, realizowany w
wirwkach
(wirowanie
mleka,
olejw)

filtrowanie
jest
to
rozdzia
mieszaniny przez przeciskanie jej
przez
przegrod
filtrujc,
wywoanie rnicy cinie (filtracja
sokw, piwa)

inne metody rozdzielania, np.
flotacja, wymraanie, ekstrakcja itp.
Waniejsze
technologiczne
parametry surowcw spoywczych
- gsto
- lepko
- przewodno cieplna
- ciepo waciwe
- wspczynnik tarcia
- twardo
- krucho
- sprysto
- wspczynnik wytrzymaoci

Operacje rozdrabniania
stopie rozdrobnienia:
d p cz. _ przed _ rozdr
i= 1
d2 p cz. _ po _ rozdr
Rozdrabnianie dzielimy na:
Stabnikow
Lewicki
grube

4-5

2-6

rednie

5-66

5-10

drobne

8-25

b. drobne

20

10-50

koloidalne

100

100

Rozdrabnianie
sposobw:
zgniatanie

zalenoci

od

tw i mik due

rozupywanie b.tw i kruch w due i red.

uderzanie

b. tw i tw kruch red.

cieranie

mik

rozrywanie

wkniste

cinanie

mik i kruch

zginanie

kruch due

b. stokowe
2. Gniotowniki walcowe
a. walcowe o osiach rwnolegych
b. walcowe obiegowe
3. Myny
a. bijakowe
b. kulowe
4. Urzdzenia z rnymi elem. obr.
a. wilki
b. kutry
c. seperatory
d. urzdzenia tarkowe
e. z
tarczowymi
noami
obrotowymi
Maszyny powinny by:
1. odporne na obcienia udarowe
2. posiada wymienne powierzchnie
robocze
3. powinny
posiada
nadmiar
przepustowoci
Przepustowo

jednostka
czas
Wydajno

Teoria
rozdrabniania
dotyczy
materiaw kruchych
Teoria powierzchniowa (Rittingera)
zakada, e praca rozdrabniania jest
proporcjonalna
do
przyrostu
powierzchni materiau
Teoria objtociowa (Kicka) zakad,
e
praca
rozdrobnienia
jest
proporcjonalna do iloczynu siy i
odksztacenia, poniewa sia dziaa na
powierzchni a odksztacenie ma
wymiar liniowy, praca staje si
proporcjonalna
do
objtoci
materiaw
Teoria Bonda zakada, e praca
podziau materiau jest proporcjonalna
do jego objtoci, ale przy rozpadzie
czstki na czci akumuluje si w
nowo utworzonej powierzchni.
Oglne rwnanie zapotrzebowania
energii rozdrabniania

dE = k

dl
ln

n staa
l wym. liniowy ciaa
dl zmiany wym. liniowego ciaa
k staa wyznaczona dowiadczalnie
k=
1 Rittingera
2 Kicka
3 Bonda
Wnioski wynikajce z analizy teorii
rozdrabniania
1. podatno na rozdrabnianie zaley
od jego moduu sprystoci i
granicy wytrzymaoci
2. stopie rozdrobnienia wpywa na
energochonno
procesu
rozdrobienia i jego przepustowo.
Im wikszy stopie rozdrobnienia
tym wiksze jest zapotrzebowanie
energii i mniejsza przepustowo
procesu
3. skad glanulometryczny materiau
rzutuje
na
przebieg
operacji
rozdrobnienia. Due zrnicowanie
czstek utrudnia wybr optymalnej
metody rozdrabniania, oraz stwarza
niekorzystne
warunki
pracy
maszyny. Sortowanie materiau
przyczynia si do obnienia zuycia
energii.
Podzia maszyn do rozdrabniania
1. Kruszarki (amacze)
a. szczkowe

kg _ wsadu
[%]
kg _ otrzymany
Myny
- motkowe
- strumieniowe
- koloidalne
- arnowe
- kulowe
- piercieniowe
- wibracyjne
- perekowe
- z obrotow komor
- cylindryczne
- cylindryczne rurowe
- stokowe
- tarczowo prtowe
- z jedn tarcz wirujc
- z dwiema tarczami wirujcymi
Zalety mynw kulowych
1. przydatno
do
mielenia
b.
twardych materiaw oraz brak
uszkodze w przypadku dostania
si do bbna kawakw metalu
2. Moliwo
regulacji
gruboci
przemiau w szerokich granicach
3. moliwo b. drobnego przemiau w
rodowisku mokrym
4. prostota konstrukcji
5. atwo
wymiany
elementw
mielcych
6. po
zastosowaniu
wykadziny
niemetalowej (porcelana, bazalt)
cakowity
brak
zanieczyszcze
metalowych w produkcie
7. moliwo poczenia przemiau z
podsuszaniem materiau
Wady mynw kulowych
czyszczenia
przy
1. trudno
przechodzeniu z mielenia jednego
produktu na drugi
2. nieprzydatno
do
suchego
mielenia
materiaw
majcych
skonnoci do nalepiania si na
elementy mielce i powierzchnie
robocze myna
3. stosunkowo due zanieczyszczenie
produktu materiaem elementw
mielcych
4. masywno budowy
5. bardzo duy haas
6. gwatowny wzrost zuycia energii
przy niepenym obcieniu myna
Zalety mynw strumieniowych
1. moliwo
otrzymania
bardzo
dokadnego przemiau, jakiego nie
mona
osign
w mynach
kulowych

2. prostota konstrukcji
3. mae zanieczyszczenie cierajcym
si materiaem cianek komory
przemiaowej (ze wzgldu na ma
mas mynw mog one by
zbudowane
z
materiaw
droszych, odpornych na cieranie)
na
4. wysoka
przepustowo
jednostk
objtoci
komory
przemiaowej
Wady mynw strumieniowych
1. konieczno wstpnego przemiau
materiau zasilajcego w mynach
kulowych lub rolkowych
2. due zuycie energii elektrycznej,
zwaszcza w mynach o maej
przepustowoci
3. stosunkowo masywne dodatkowe
urzdzenia
cigego
4. konieczno
automatycznego
utrzymywania
optymalnego cinienia, temp. i
zuycia nonika energii, a take
iloci i waciwoci materiau
zasilajcego
5. Silny szum towarzyszcy pracy
myna
Myny koloidalne
su do homogenizacji
Homogenizacja jest to proces
ujednolicania wielkoci czstek fazy
rozproszonej w fazie cigej. Faz
cig jest ciecz, faz rozproszon
moe by ciao stae lub ciecz
nierozpuszczajca si w fazie cigej
Dysza ukad pompowy (dysze
cinieniowe ok. 16 Mpa, prdko
100 300m/s, czas obrbki 1-0,002s
czstki 0,8m
odstp do 0.05mm
do surowcw mikkich i ujednolicania
emulsji
przepustowo:
miso 200-1000kg/h
lody i majonezy 1500-2000kg/h
Wilki przemysowa maszynka do
mielenia misa
Wymogi:
1. moliwo
regulacji
stopnia
rozdrobnienia
regulacji
cinienia
2. moliwo
roboczego (niewaciwie dobrane
cinienie moe zmiady miso)
3. prostota rozebrania i mycia
Wilki s:
wolnobiene 100-200 obr/min
redniobiene 200-300 obr/min
szybkobiene pow. 300 obr/min
Kuter do rozdrabniania i mielenia
jednoczenie