Professional Documents
Culture Documents
ARC
ii BYDOWICWO
MIESICZNIK
ILUSTROWANY
SIERPIE 1925
ROK 1.
W A R S Z A W A
OD REDAKCJI.
Warszawa stolica Polski nie posiada ani jednego pisma, powiconego
sprawom architektury i budownictwa,
Wiadomoci w te) dziedzinie czerpalimy dotychczas z krakowskiego czasopisma
Architekt*, ktry od lat 20 rozwija si pomylnie, dziki wielce zasuonej pracy
obywatelskiej prof. W. Ekielskiego.
Wobec jednak ustpienia p, Ekielskiego ze stanowiska kierownika i naczelnego
redaktora i wobec koniecznoci istnienia takiego pisma w stolicy Polski, Zjazd Delegacy]
Architektw Polskich z udziaem przedstawicieli K Architektw
w listopadzie r. ub.
w Krakowie powzi jednomyln uchwa,, zobowizujc Warszawskie Koo Architektw do zorganizowania nowego wydawnictwa
architektonicznego w
Warszawie,
kontakt midzy
wiatem
-- ""
K.J.
"".":"
WIDOK OGLNY
WIDOK OD ULICY.
ARCH. TAD. TOW1SKI.
KORYTARZE W PRZYZIEMIU,
18
*> Autor niniejszego artykuu pomin najpowaniejsz placwk: Wydzia budowlany Rady Gwnej Opiekuczej w Warszawie, i Centr. Komit.^ Obywatelskiego. Zasug tego Wydziau
by konkurs na rozplanowanie i regulacj Kalisza, zburzonego
prze Niemcw. <przyp, red).
**) Dla cisoci naley zaznaczy, e pierwsze szkice
i studja do regulacji Warszawy byy wykp.nan.e jeszcze za czasw,
rosyjskich, przez architektw Polakw. <przyp. red.).
ARCHITEKT
MARJAN
NIKODEMOWICZ
-pj
D D D O p p tif^n n n c o n n.n
[LWW).
PROJEKT Nr 3.
21
ar tuf
inin
__flJLflJLfl_fl_flJ_fl_fl
I
I
t
I
TT'
t:
TT
-H
1 .
i f !
i
i,
j t
-i >
A
o
o__,....B...
a.i
D
ARCHITEKCI:
BOLESAW URKOWSKI,
JADWIGA DOBRZYSKA,
STEFAN SIENNICKI,
20
nnnnnnnnnnnnnnnnnnni
QQ O
fl 11
r'-r
-i-j--l
.... _ _
,-J
m\
Kt " l i
in 11
:.rJ
' 11
K i .. i .
-i
PROJEKT Nr, 7.
PROJEKT Nr. z.
1. Waciwy plac zabudowany w caoci. Konieczne jest
posikowanie si wiatem z placu szpitalnego,
2. Wygld monumentalny., odpowiedni do przeznaczenia
gmachu.
3. Plan naog dobry, cho zaoenie rodka jest niewsp
mierne do caoci gmachu, mao monumentalne.
4. Ukad sal dobry, wydzielanie ich czci zapewnione.
5. Muzeum wojska niema osobliwych akcentw.
6. Trzy kondygnacje. Urzdzenia pomocnicze wykazane
czciowo.
7. Administracja le umieszczona.
8. Mieszkania dobrze sytuowane.
9 i 10 bez oceny 185,500 m'.
11, Projekt, z uwagi na warto artystyczn, nadaje si do
wyrnienia,
PROJEKT Nr. 28.
1. Plan sytuacyjny w stosunku do caego terenu rozwizany pomylnie, odnonie zabudowy placu muzealnego projekt nie wyzyskuje go dostatecznie.
2. Architektura gmachu, w dostatecznej mierze monumen=
talna, niedo posiada wyrazu muzeum z powodu zbyt maych
okien w z=ch kondygnacjach sal muzealnych.
3. Oglna koncepcja planu dodatnia, z wyjtkiem zabudowy
dziedzica lewego.
Przedsionek zbyt ciasny i ciemny, schody gwne od wejcia zbytnio oddalone, bieg schodw do kopuy na pierwsze
wraenie wchodzcych niekorzystnie zaprojektowany,- kopua, na
mocnych filarach osadzona, nie znajduje wyrazu w architekturze
zewntrznej. Wntrze nie posiada wikszej iloci efektowniejszych sal dla eksponatw wyszego rzdu.
191.750 m .
przypuszczafny
r. do i\I~25
izB w
r.
. . . .
Razem na I / I 25 r. .
okresie
.
3.00
357-573
koszt
i.
kubatura
wysoko
rednia
p owierzchnia
zabudowana
a 50 z.
tys. z.
2.800
z5/o od
pow.
term.
bud.
m. sz.
560 000
m. b.
8
7.00
25/o
pow.
D A W N y OBZ BIE*
LASKI
zabudw, lune i grupowe.
Dzielnice parkowe i willowe
ha
term.
m. sz.
128.000
miejskie
] >rywatne
7-
8.
9-
m. b.
8
ha
1,6
pow. zabud.
wys
r.
1!.
POLA BIELASKIE
zabudw, przecitnie 2 p.
zwarte, 4 5 % P w - 2 2 3 ha
zabudw.
. . . 223 ha
40/o "~ n a plac. ul. komun,
i ul. mieszk.
. .
89 ha
teren bud. . . .
134 ha
pod budow
public2n 2 0 % . 27
ter. pod dom miesz. 107 ha
a 50
tys. z.
Pastwow.
6.
3-
t z r e n y
Nazwa obszaru
kubatura
na sklepy
3% pow. wsz.
3% kubat.
12.
'3-
14.
e.
og. ludnoci
5-
16.
a 40 z. m sz.
stosunek ludn.
do iloci izb
I/25:1
tys. zl.
ludzi
ludzi
317-5
45% w stos
do dzia.
przecitnie
ha
m. b.
m. sz.
m. sz.
izb
48,2
4,338.000
130.140
56.105
173-521
70.000
15% pow.
zabud.
1 i 2 p.
a 40 z m. sz.
stosunek ludn.
do iloci izb 1: i
m. sz.
izb
1.600
tys. z.
6.500
ludzi
1.600
3 % na sklepy
po j ^ m. sz. na
izb
a 40 z. m. sz.
stosunek ludn.
do iloci izb
1 - 2 p.
po 75 m. sz. na
izb <od kub. po
potrc. na sklep 3%)
ludn. na 1 ha
17na 1 ha
powierzchnia oglna
na ulice place, parki
teren budowy . .
pod budw,
publiczne . . .
teren pod domy
mieszkalne . . .
18.2 ha
ha
1/8
6.2
, m. b.
8
m. sz.
144.000
12 ha
KOO
zabud. 2 i 3 p.
50%-e
zwarte
powierzchnia oglna
4 0 % na ul. komun, place
i ul. mieszk. . . . 15 ha
tys. z.
5.000
m. sz.
m. b.
ha
100.000
1,25
20 h .
a 50
10.000
ni. sz.
200.000
m. b.
8
ha
2/5
CZ GRUNTW
FUND. na RAKOWCU 3>
zab. lune i grup. 25% na
ul. mieszk. i place .. 7 ha
teren budowl.. . . 20
pod bud. publ. 10
ter. pod dom. mieszk. 10
i> Zabudowanie tego terenu zalenem jest od regulacji Wisy <od granic Wielkiej Wody),- powierzcnma og. ?z na, z icK<2) Z zastrzeeniem Sekcji Regulacji, wobec ewent. przeznaczenia caJego terenu portu pod park zoologiczny.
3> Opinja Sekcji Regulacji: nadaj si pod ewent. szkoy pomologiczne, ogrodnicze w pobliu ogrodu pomologicznego.
.- ~
na 1 ha
1,25:1
18 ha
2 i 3 p.
37/5
G O L D Z I N W - wybrz. 1 )
powierzchnia ogl.
20 ha
na ulice . . . .
6
teren budowy . .
14
pod skady .
9
teren pod domy
mieszk. . . . .
5
9 ha pod skady
wzdu wybrz.
szkoy
50% w stos.
do dzia,
ha
" 7 -
-~
ha
m. b.
10
m. sz.
izb
tys. z.
ludzi
ludzi
900.000
27.000
11.640
36.000
14.550
388
3% na sklepy
po 75 m. sz. na
a 40 z. m. sz.
stosunek ludn.
do iloci izb
1,25:1
6o/0 w stos.
pow. dzia.
ha
m. b.
m. b.
m. sz.
izb
tys. z.
ludzi
12
360.000
10 800
4.670
14.000
5.838
mieszk. bogatsze
80 m.-sz. na izb
a 40 z. m. sz.
tys. z.
4.000
stosunek ludn.
do ii. izb 1,25 : 1
ludzi
1.560
po 75 m. sz. na
izb
a 40 z. m. sz.
stosunek ludn.
35% dzia,
ha
1,25
27 h.
m. sz.
m. b.
8
m. sz.
100.000
3% na sklepy
45-50%
dzia.
ha
5
m. b,
10
m. sz.
500.000
m. sz.
15.000
izb
6.467
na 1 ha
na 1 ha
1/25:1
tys. z.
20.000
ludzi
7.834
ludzi
283
pozostaje 20 ha. Ze wzgldu na swe pooenie nadaje si pod skady <opinja Sekcji Regulacji). Pas wzdu szosy monaby zabudowa domami mieszkalnemi,
w lokalach
wycznie
mieszkalnych
1924
I XXVI
884.000
igig
igzz
i-XXVI
i XXVI
724833
850.000
(przyrost
2% rocznie = 34.000)
Oglna ilo izb w lokalach wycznie mieszkalnych w 1924 r. 357-573 (patrz 2).
Stosunek iloci ludnoci do iloci mieszka: 884.000
T
= 2,47
Komisarjat
357-573
I XV
XVI-XVVI
R a z e m .
5.5S.7 ha
W tej ficzBie:
placw pooonych przy ulicach skanalizowanych (wg. wykazu, bdcego w posiadaniu
biura Komitetu Rozbudowy) . . . . . . . . 109 ha
Zabudowa
'
20 lat
3) A b y zaspokoi potrzeby przyrostu naturalnego i napywowego ludnoci, naley dobudowywa
w kadym roku ilo, wykazan w tablicy,- ilo izb
obliczamy tu na zasadzie stosunku 1 izba na, 1,25
osb.
4) A b y zastpi ubytek roczny w lokalach, na=
ley dobudowywa rocznie minimum 1% istniejcej
w kadym roku iloci izb (patrz tablic).
Obliczenia powysze s czysto teoretyczne i rok
rocznie winny by kontrolowane.
W tym celu biuro Komitetu Rozbudowy w po=
rozumieniu z Wydziaem Statystyki miejskiej bdzie
zbierao moliwie cise dane o ruchu ludnociowym
i budowlanym w Warszawie i t drog stwarza
bdzie obraz stosunkw mieszkaniowych w kadym
roku.
C Z II.
placw pustych
W. W a r s z a w y .
obrbie
placw
11 i e s k a n a 1 i z o w a 11 y c h,
296
pod domy mieszkalne . . ,
,-, 1,680
n
powierzchni zabudowanej 5o /a . . . . , ,
840
wysoko rednia 15 m.
8
kubatura 840 h a X i 5 m. = 126.000.000 m.
na sklepy 3%
3.780.000
34
122.220.000 m. sz.
budowa
mieszka t. zn.:
z. 504.000.000.
w ob r=
Na brzegu warszawskim
~~~r,77
70.514 izb
z. 211.543.000.
172 ,,
R a z e m .
62^ ha
praskim ._
do 4=ch piter.
no-
woczesnych.
Dalsza korzy to wyrwnanie linji domw
uzyskanie bardziej jednolitej sylwety.
Z powyszych wzgldw byoby rzecz poda^
n opracowanie warunkw, w jakich nadbudow do=
. 796 ha
6. Domy do nadBudowy.
Obliczajc w przyblieniu i biorc pod uwag
przepisy o strefowem zabudowaniu, 6oc/0 domw
H^pitrowych i 3o/0 IH-pitrowych mona nad=
wyf ]czn.
Przy-
mieszk.
ludnoci
rost
Zastpi*
nie ubyt=
\f 1 T
KU
"Yl 1 C* C T \Z
111 H. *i l\ .
1% S
iloci izb
istniejc.
Razem
izb
Zaokr- Kubatura
75 na
(po 3 000 z.
ilo izb
izb
1 izba)
1925
23.500
11.600
14.100
4.272
53-472
53.500
1926
Z3.500
11.600
14 200
4.716
54 016
54.000
36.774
1927
23.500
11.600
14.600
5.201
54.901
956 134
1928
od 1/U26
38.244
do 1/I-31 . . . .
1928
23.500
11.600
14.800
5.650
1920
23.500
11 600
15 200
1930
od 1/U31
do 1/I-29
994.378
1930
11.600
1932
od 1/I-33
do 1/1=27
1,034.252
'934
1,075.620
I9Z
od 1/U27
do 1/I-33
Koszt
glona
Rok
1924
88J.OOO
od 1/I-25
do 1/U35
Rok
35.360
919 360
39.874
4..38
4.012.500
ni. sz
160,500.000
1925
162,000.000
1926
54.900
164,700.000
1927
55-550
55.500
166,500.000
1928
6.01
56 361
56.400
169,200.000
IQ2Q _
15.400
6.516
33.516
33500
100,500.000
1930
102,600 000
1931
4,230.000
m. sz.
2,510 000
111. sz.
1931
11 600
15.800
759-
3-H59
34200
1932
11.600
16.000
7.006
34 606
34.600
103,800 000
19J2
'933
11.600
16.400
7-255
35-255
35.300
105,900.000
'933
'934
11.600
16.700
7.50S
35,808
35.800
116.000
153.200
447.644
447.700
117.500
60944
229 domw
rednio
2,685.000
m sz.
107,400.000
1.343.100.000
po 4.000 m. 8 =
920.000
m. 3 ,
C Z IV.
7. Mono reafizacji rozudowy zafenie
od sif roBoczycfj i mateiyafw Budowfanycfj.
W latach 1891 1919 wybudowano w Warsza=
wie 5.273 domy. Poniewa w latach wojennych
19151919 ruch budowlany usta bierzemy pod
uwag tylko okres 1891 1914, to znaczy 23 lata:
5-273
<
- - - = 22o domw rocznie.
23
35
Robocizna:
a) murarzy/ liczc po 3,5 godz. na 1 m. 3 muru w y
padnie 4.000.000 m. 3 X3,5 godz. = godz. 14.000.000
przy 8 godz dniu roboczym bdzie:
14.000.000 .
J.
1.750.000
270.000
5) drzewa <bali, desek)
dachy (po 0.085 m - s z ' n a ' m kw. muru -|- oszal. do . . .
m.2
50.000
stropy, schody
m.3
50.000
6) elaza (belek el.) 200 do 250.000
m. b v czyli kgl. 10.000.000 do kgl. 12.000.000
7) blachy (elaznej, elaznej ocyn=
kowanej, cynkowej, i/i dachw
-(- rynny, rury)
m. kw. 150.000
8) papy dachowej C/2 dachw) .
250.000
^
kgl. 25.000.000
LUDWIK SUE.
M a t e r j a 1 y:
1)
2)
, .
250
b) pomacnihiv
-....
"V . murarzy
J.000
murarskich:
/3 iloci murarzy
7.000 X 2 . __
pom. murarzy 4.7oo
3
c) ciefi: po 5 godz. na 1 m.
kw. pow. zabudowanej,
liczc w tem dachy i stropy:
400.000 m. kw. -j- 5 godz. =
2.000.000 godz. rob.
2.000.000 godz.: 8 godz. = 250.000
dni rob.
250.000 dni rob. : 250 dni rob.
ciefi l.ooo
w roku
Wedug spisu ludnoci z roku io.2i=go w ^v"ar
szawie byo robotnikw w brany budowlanej og=
em 6.060. W urzdzie porednictwa pracy zare=
jestrowanych bezrobotnych murarzy i cieli jest
obecnie 300. Znaczna ilo robotnikw przebywa
obecnie poza Warszaw, lub, mieszkajc w Warsza=
wie, trudni si prac zarobkow, niemajc nic wsplnego z ich waciwym zawodem.
Otwierajc dzia kroniki biecej, zwracamy si do wszysiklch kolegw architektw nie tylko z Warszawy, ale ze wszy*
stkich stron Polski, jak rwnie i do osb, bliej sprawami budownictwa si interesujcych, by zechcieli askawie pod adresem
redakcji nadsya nam wszelkie wiadomoci o sprawach, dofyczcych architektury i budownictwa, a wic o przejawach ruchu
buJowlanego, o wszelkich zamierzeniach i poczynaniach budo*
wlanych zarzdw miast, czy zarzdw sejmikw, o budowlach
zarwno spoecznych, jak i prywatnych. Rwnie podanem
byfoby informowanie nas o sprawach regulacji miast, o powstawaniu nowych osiedli mieszkaniowych, o stanie zabytkw archi*
tektury, o wszelkich zarzdzeniach, wchodzcych w zakres in^
spekcyj budowlanych.
W ostatnich czasach wiele mielimy przykadw, e zarwno osoby prywatne, jak i instytucje spoeczne zaatwiaj tru*
dne i wane nieraz sprawy architektoniczne i budowlane w sposb najzupeniej nieodpowiedni, czsto z krzywd du dla archi'
tektur)', a najczciei ze szkod wasn.
Tak np. cay szereg konkursw archit., ogaszanych przez
Zarzdy rnych instytucyj na powane gmachy uytecznoci
publicznej ciga do pracy architektw, ktrzy nie s w monoci wykona zadania, wobec zupenie wadliwie i bdnie
ukadanych warunkw konkursu. Stwarza to obustronne niezadowolenie i rozgoryczenie. Nastpstwem czste przekrelanie rezultatw konkursu i przypadkowe zaatwienie sprawy projektu.
Okres wojny, mimo trudnych warunkw, zaznaczy si wyton prac w dziedzinie inwentaryzacji budowli pastwowych,
jako to zamku krlewskiego i szeregu dawnych paacw, wykonywan przez specjaln pracowni inwentaryzacyjn, ktr zorganizowa Wydzia Konserwatorski.
Prace posuyy w krtkim czasie za podstaw do odbudowy
tych gmachw dla polskich minisierstw.
Filje Tow. w Petersburgu i Moskwie, zbierajc i inwentaryzujc zabytki, zgrupowane bd w rosyjskich muzeach, bd
w prywatnych rkach zamieszkaych tam Polakw, przyczyniy
si wydatnie do przyszych prac polskiej Komisji Rewindykacyjnej.
Z chwil zdobycia niepodlegoci, znaczna cz materjaw
i prac, dokonanych przez Wydziay Tow., zostaa przekazana
wadzom pastwowym, szereg ludzi pracujcych przeszed na
waciwe stanowiska rzdowe. Legalne wadze przejy oficjalnie
szereg czynnoci, spenianych dotychczas w poczuciu obowizku
obywatelskiego i zdawao si, e Towarzystwo znajduje si
w przededniu likwidacji.
Z. W.
37
J. L
SPRAWOZDANIE Z DZIAALNOCI
TOW. URBANISTW POLSKICH.
u r b a n i.s t y c z 11 e.
Naskutek zgoszenia si Magistratu m. Lublina, Towarzystwo Urbanistw Polskich ogosio konkurs na sporzdzenie szkicu
regulacji i zabudowania miasta. Termin skadania prac zosta
przesunity na dzie 14 sierpnia r. b.
Rwnie Magistrat m. Radomia przygotowuje si do rozpisania konkursu.
Fakty powysze, z uznaniem podkreli naley, stwierdzaj
zrozumienie ze strony Zarzdw miast, e opracowany definitywnie plan regulacji umoliwia racjonalny i odpowiadajcy
wspczesnym wymaganiom urbanistyki ich rozwj.
J. .
Dnia iz maja r. b. odby si we Lwowie sejmik inynierwarchitektw, zwoany przez Lwowskie Koo Architektw i Maopolsk Izb Inynierw.
W sejmiku tym wzili udzia przedstawiciele wadz, delegaci Kl Architektw z Warszawy i lska, reprezentant Towarzystwa Politechnicznego oraz kilkudziesiciu Inynierw-Arcliitektw ze Lwowa.
Szczegowe sprawozdanie z obrad zamiecio Czasopismo
Techniczne*, organ Min. R. P., w Nr. 12 z dnia Z5 czerwca r. b.
Ograniczymy si wic tutaj tylko do podkrelenia zasadniczych postulatw, uchwalonych jednomylnie, a dotyczcych stanowiska i uprawnie architektw dyplomowanych.
Sejmik zawodowy architektw z wyszem wyksztaceniem,
zwoany w dniu 12 maja r. b., stwierdza smutne pooenie, w ja*
kiem si znajduje og architektw 7. wyszemi studjami w Polsce, wywoane^brakJsiJaJiJfiJlipKyiek ochrony praw zawodowych
i tytuu architekta ze strony Pastwa. Sejmik, uwaajc, i stan
taki jest w racej sprzecznoci z wan rol, jaka przy rozbudowie kultury kraju przypada architektom, uchwala domaga si
od Rzdu wprowadzenia, zgodnie z uchwaami Zjazdu Architektw w Warszawijjjjjizjp^roku, oglno-pastwowej organizacji
Izb Architektw, ktre, obejmujc og architektw z wyszem
wyksztaceniem^, zabezpiecza im ochron praw zawodowych
oraz tytu architekta i przyczyni si da....utr,walenia nalenego
poziomowi wyksztacenia .s.tatiawis,ka- w spoeczestwie*.
Nastpne uchway wyranie rozdzielaj kompetencj architektw, jako projektodawcw i kierownikw budowy od kompetencji wykonawcw robt budowlanych, ktrymi by winni
zawsze wyspecjalizowani majstrowie.
Uchway te wyranie wystpuj przeciw koncepcji tak
zwanych budowniczych koncesjonowanych:*, ktrzy odgrywaj
rol zbdnych i szkodliwych porednikw.
Z. W.
ZJAZ,D MAJSTRW MURARSKICH I CIESIELSKICH
" " W WARSZAWIE 5 - 7 KWIETNIA 1925.
Zjazd Majstrw Murarskich i Ciesielskich Rzeczypospolitej
Polskiej, ktry odby si w stolicy w dn. 5, i 7 kwietnia
byl pierwszym zjazdem polskiego rzemielnictwa budowlanego
w czasach powojennych. Inicjatorem zjazdu byo Zrzeszenie
Polskich Majstrw Murarskich w Warszawie ktre jeszcze
w jesieni ubiegego roku urzdzio dzielnicowy zjazd majstrw
b. zaboru rosyjskiego. W Komitecie organizacyjnym wziy udria
prcz Zrzeszenia polskich majstrw murarskich Cechy: murarski i ciesielski z Warszawy oraz Stowarzyszenie zawodowe
przemysowcw fmclo.t fanycfi.
Z. W.
39
IV.
damy ustawowo i bezspornie w ustawie budowlanej zagwarantowanego
prawa niedopuszczania do wykonywania robt budowlanych przez osoby trzecie, z tem, e wrazie niewykonania robt bezporednio przez deklaranta podlega karze wysokiej grzywny tak kierownik budowlany, niewaciwy wykonawca i dawca roboty, jak i deklarant. Grzywny przekazane bd na rzecz
szkolnictwa zawodowego, przyczem mistrz murarski lub ciesielski, ujawniajcy
ch prowadzenia zawodu tylko przez podpisywanie deklaracji, podlega ma
surowym przepisom ustawy od czasowego a do zupenego odebrania prawa
wykonywania, z tem, e odebranie prawa wykonywania rzemiosa nie moe by
mniejsze, jak na jeden rok.
V.
damy ustawowego niedopuszczania w odniesieniu do Urzdw Pastwowych, Magistratw Miast i Urzdw Gminnych prowadzenia robt budowlanych, pod jakimkolwiek pozorem w zarzdzie wasnym.
VI.
Wyluszczone w niniejszej deklaracji dane prawa i zobowizania wykonywania przepisw Ustawy przemysowej i budowlanej bd zastosowane
w caej peni do tych wszystkich mistrzw zawodu budowlanego, ktrzy ju
obecnie uprawnienia posiadaj, na mistrzw murarskich i ciesielskich prawidowo nabyte, t. j . legalne na caym obszarze Rzeczypospolitej.
Powitalne przemwienia podniosy znaczenie zjazdu, znaczenie budownictwa w naszym organizmie pastwowym i znacze. nie rzemielnictwa budowlanego w Polsce.
W toku obrad zarysowaa si wyranie czno interesw
architektw i rzemielnikw.
Wygoszono szereg rzeczowych referatw, traktujcych
0 najywotniejszych sprawach, zwizanych z yciem budowlanem, mianowicie: o historji cechw, o uprawnieniach w budownictwie, o sprawie ubezpiecze spoecznych, o organizacji ruchu
budowlanego, spdzielczoci mieszkaniowej, o szkolnictwie za=
wodowem, o omiogodzinnym dniu pracy (referat, ze strony
Stw. Zaw. "Przemysowcw budowlanych), o kredycie budowlanym, o organizacji budownictwa i t. d.
Wszystkie referaty byy przez sal, na ktrej zgromadzio
si okoo Z70 uczestnikw zjazdu, przychylnie przyjte, za wy
jtkiem referatu, wygoszonego ze strony Stowarzyszenia' Przemysowcw Budowlanych, ktry wyjawi pogld na spraw organizacji budownictwa zupenie odmienny od stanowiska i pogldu
majstrw murarskich i ciesielskich. Referat Pzemysowcw, ktry
ogosi koncepcj budowniczych na wzr Maopolski spotka
si z energicznym sprzeciwem sali i wywoa nader ostr dy=
skusj, zbijajc tezy Stowarzyszenia Przemysowcw. Zjazd
w koncepcji przemysowcw zrozumia, wyczu niebezpieczestwo,
groce nietylko interesom zawodowym majstrw, ale i sprawie
budownictwa w Polsce i przeciwstawi si jej z ca energj.
Dla rozwaenia caoksztatu spraw budownictwa wyoniono specjaln komisj. Jednak pogldy rzemielnictwa i przemysowcw
okazay si do tego stopnia odmienne, e po jednogonej
rezolucji zjazdu Stowarzyszenie przemysowcw Budowlanych
w ostatnim dniu obrad wycofao swych czonkw ze zjazdu
1 zgosio^ protest przeciw uchwaom" zjazdu.
Uchway zjazdu s nastpujce:
VII.
Z chwil wejcia w ycie unifikowanych ustaw, prawa nadane i obowizki wykonywane by mog tylko przez tych, ktrzy uzyskaj ustawowo
przepisany cenzus wyksztacenia teoretycznego, technicznego, zawodowego
1 praktycznego w odniesieniu do mistrzw murarskich i ciesielskich, t. i. od
praktykanta do czeladnika, od czeladnika do podmajstrzego, od podmajstrzego
do mistrza.
VIII.
W zakoczeniu niniejszej deklaracji owiadczamy, e jestemy bezwzgldnie za uprawnieniem typu dwuosobowego, t. j . inyniera-architekta jako kierownika budowy, mistrza murarskiego i ciesielskiego, jako wykwalifikowanych
wykonawcw budowy,
IX.
Szkoy zawodowe, wychowujce majstrw, przy rwnoczesnem utrzymaniu zreorganizowanego cechu, winny si znajdowa w staym kontakcie z ce
chami, aby w wydawaniu wiadectw majsirowskich bray udzia cechy.
X.
I Zjazd Majstrw Murarskich i Ciesielskich uchwala zorganizowanie
zjednoczenia wszystkich cechw murarskich i ciesielskich z caej Rzeczypospolitej w jedn central w stolicy. Wykonanie powyszej uchway powierza
Komitetowi Wykonawczemu Zjazdu.
J. M.
ODBUDOWA B. PAACU STASZICA.
I.
40
K.
ROZBIRKA SOBORU.
J. K.
W SPRAWIE BUDOWLI PASTWOWYCH, wznoszonych w Warszawie, otrzymalimy od p. S. Tomorowicza, kierownika wydziau architektonicznego Okr. Dep. Rob. Publi*
cznych m. st. Warszawy, ponisze informacje.
W chwili obecnej w toku budowy znajduj si nastpujce
gmachy:
1. Odbudowa kocioa garnizonowego przy ulicy Dugiej
kierownik robt arch. prof. Oskar Sosnowski..
z. Pawilon chemiczny i mechaniczny Instytutu Geologicznego przy ul. Rakowieckiej kierownik robt arch. prof. Marjan
Lalewicz.
). Drugi dom mieszkalny urzdnikw Ministerstwa Handlu
i Przemysu kierownik robt arch. Teofil Winiewski.
41
Nr.
Okr.
Urzd zaofiarowujcy
Wojewdztwo
Poznaskie
Lwowskie
Krakowskie
4
5
Woyskie
Poleskie
Wileskie
. . .
dzkie .
-.
...
Kieleckie
. . . .
Biaostockie
.' .
Gwne
'4
'5
Wydzu
10
1
. . .
kierownictwo
w
budowy
wojewdztwach
domw
powiatowy
oraz
.
w Kole
p r a k t y k i
urzdni-
wschodnich
Warszawskie
czych
1-5
3
.
11
O b j e k t
stanowisk
2
7
8
10
Ilo
miejsce dla p r a k t y k a n t w
. . .
"Magistrat m. Kalisza
Okr. Dep. Rob. Publ. dla m. st. Warszawy . .
"_.
Razem . .
praktyk, wakacyjnych.
55
Naley zaznaczy, e powyszy wykaz obejmuje tylko zgoszenia, ktre wpyny do dn. z5/VI r. b v mona przypuszcza,
i liczba ich znacznie si zwikszy w najbliszym czasie.
/ J(.
A. i G. PERRET.
W PARYU.
A. i G. PERRET.
W PARYU
A, i G. PERRET.
Gboko wkorzenione i na potnej tradycji oparte zamiowanie do form historycznych zaczyna we Francji powoli zanika, czego dowodem, midzy innemi, jest iviffa (hotel parriculier) w SaintCfoudpod
Paryem, wedug projektu architekta
Louis Siie. Na korzy projektodawcy, wybijajcego si coraz
wicej na czoo wspczesnych architektw francuskich, naley
powiedzie, i nie szuka on w elazobetonie jedynych moliwoci, majcych odrodzi architektur i e nie odrzuca dla teoretycznej zasady tych form historycznych, ktre w rkach
wspczesnego artysty mog by iywe, i w ktrych przejawia
si trudno uchwytny, a jednak realny genjusz rasy. Willa
w Saint-Cloud ma niezaprzeczone cechy francuskiej klasycznej
rwnowagi, harmonji i elegancji, co jest w istocie swej tradycj,
przy jednoczesnej prostocie formy, czystoci linji i paszczyzn
co jest -wspczesnoci. Zdaje mi si, i kompromis midzy
tradycj a deniami konstruktywistycznemi atwiejszy jest we
Francji, ni w krajach germaskich i anglosaskich, a to ze wzgldu
na francuski racjonalizm i acisk niech do romantycznych
rozwichrze.
46
W Hucie Krlewskiej (Katowice) w maju r. b. rozstrzygnito konkurs na gmach Towarzystwa Wzajemnych Ubez^
piecze.
Z prac nadesanych adna nie wyrniaa si wybitniej,
Oglny poziom konkursu nie wzbudzi wikszego zainteresowania wrd sdziw delegatw Kf: Warszawskiego, Lwowskiego
i Poznaskiego.
I nagrod przyznano panu Stanisawowi Tabeskiemu z wo=
jewdztwa Katowickiego.
II p. R. Ziko ze witochowic.
LUDWIK SUE.
A L.
KONKURSY ARCHITEKTONICZNE.
i Henrykowi Oderfeldowi
z Warszawy.
IV p. Mieczysawowi Rzepeckiemo z Warszawy.
Obecnie Warsz. Kolo Archit. otrzymao z odzi zawiadomienie, e Magistrat m. odzi rozpisuje szereg konkursw na
budynki szkolne, a mianowicie:
0
1.000
2)
III
500
3}
II
500
35
750 z.
II
III
"
z5o
4)
na seminarjum nauczycielskie
1 nagroda 1.500 z.
II
1000
III
500
Szkice naley skada do 15 sierpnia r. b. do godz. iz=ej
w Magistracie m. odzi pl. Wolnoci N r . 14 III pitro, pokj
N r . 40, gdzie otrzyma mona odrys terenu, przeznaczonego
pod budow. Do konkursu stawa mog architekci-inynierowie, majcy prawo prowadzenia robt.
Nadesano rwnie w dniach ostatnich z Katowic warunki
konkursu, ogoszonego przez lski Urzd Wojewdzki na projekt
Pastwowego Seminarjum Nauczycielskiego w Pszczynie.
Termin konkursu 9 wrzenia r. b.
Nagrody
1 4.000 z.
II 2.500
,,
111 [.500
IV 1.000
i zakupy po 500
Z. W.
PRZEGLD PRASy.
Poza posiadanemi przez redakcj czterema zeszytami krakowskiego Architekta, ilustrujcetni:
i> budowle amerykaskie,
2) kolonj oficersk na oliborzu,
3) prace konkursowe na Kas Chorych w Krakowie,
4> prace konkursowe na katedr w Katowicach,
otrzymalimy askawie nadesane nastpujce wydawnictwa,
o ktrych pieszymy poinformowa naszych czytelnikw.
Projekty studentw Wydziau Architektonicznego po(i=
techniki Lwowskiej, tuykonane w pracowni katedry aretiite*
ktury monumentafnej w roku 1923 - 4". Z artykuem wstpnym profesora Witolda Minkiewicza O_ projektowaniu^
Wilno rwnie wydao: Projekty architektoniczne, wykonane przez studentw architektury W. S. ~P. TTniioersytetu
Stefana Batorego w Wifnie pod kierunkiem profesora Ludwi'
ka Sokofowskiego".
Zeszyt I zawiera szkice konkursowe Gimnazjum im. Szymona Konarskiego w Wilnie.
Ministerstwo Robt Publicznych wydao zeszyt pod tytuem : Budowa domw dfa urzdnikw pastwowych w Wo'
fewdztwach Wschodnich"'.
i nagroda 1.000 z.
III
Dowiedzielimy si take, ze magistrat ni. odzi ogosi warunki konkursu na Dom Ludowy z terminem 1 padziernika r. b.
W dniach najbliszych ma by ogoszony w Warszawie
powany i wielce ciekawy konkurs na rozplanowanie azienek
Krlewskich. Prawdopodobnie w nastpnym numerze naszego
pisma bdziemy mogli poda dokadne informacje w tej sprawie.
Wycicki.