Spawanie ukowe elektrod topliw w osonie gazw

(MIG/MAG).
Wiadomoci oglne.
Metoda spawania ukowego elektrod topliw w osonie gazw (GMAW Gas Metal Arc
Welding), znalaza swoje zastosowanie w przemyle z pocztkiem lat 50-tych XX wieku, zastpujc
niemal cakowicie spawanie rczne ukiem elektrycznym elektrodami otulonymi (MMA Manual
Metal Arc). Pocztkowo jako gaz osonowy stosowane byy wycznie gazy szlachetne argon i hel.
Wprowadzenie odtleniaczy do drutu elektrodowego umoliwio spawanie w osonie dwutlenku wgla
i mieszanek gazowych.
W metodzie MIG/MAG mona spawad wikszod materiaw, ktre s spawalne. Stale
stopowe i niestopowe, aluminium i jego stopy, a take mied, cyrkon, tytan i ich stopy. Metoda
MIG/MAG umoliwia pautomatyczne rczne spawanie, a take w peni zautomatyzowane procesy
spawania przy uyciu specjalnie skonstruowanych do tego robotw.
Dzi dziki swoim licznym zaletom, jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych metod
spawania i napawania metali. Znalaza zastosowanie w sektorze produkcyjnym, przy naprawach i
regeneracji czci maszyn, w blacharstwie samochodowym i innych dziedzinach ycia.
Ze wzgldu na rodzaj uywanego gazu osonowego wyrnia si dwie podstawowe metody:
MIG Metal Inert Gas spawanie ukowe elektrod topliw w postaci drutu penego w osonie
gazw obojtnych (argon, hel).
MAG Metal Active Gas spawanie ukowe elektrod topliw w postaci drutu penego w osonie
aktywnych chemiczne gazw lub mieszanek gazowych (Dwutlenek wgla, mieszanki gazw - CO2 +
Ar, CO2 + Ar + O2 i inne).

Stanowisko do spawania metod MIG/MAG.

W skad stanowiska do spawania metod MIG/MAG wchodz:
a) rdo prdu z ukadem sterowania ( Pautomat spawalniczy, Migomat).

Transformatorowe rdo prdu

pautomat spawalniczy Galagar
Compact 3000

Wntrze pautomatu
spawalniczego Galagar Compact
3000

Nowoczesny, Inwertor-owy
pautomat spawalniczy z pen
synergi firmy Galagar.

Wntrze pautomatu Galagar Syner

Mig 230 MP

b) Podajnik drutu elektrodowego wbudowany w pautomat spawalniczy lub

zewntrzny,
Cztero-rolkowy podajnik drutu,
umoliwiajcy stabilny i precyzyjny
posuw drutu, w pautomacie
spawalniczym Galagar Alumig 2300.

Wydzielony zewntrzny podajnik

drutu w pautomacie Galagar
Modulate 3000

c) Uchwyt spawalniczy wraz z wielofunkcyjnym przewodem, doprowadzajcym prd

spawania do drutu, gaz osonowy oraz opcjonalnie chodzenie ciecz,
Uchwyt spawalniczy wyposaony w
tzw. Eurowtyk. Moliwod atwego
podczenia do kadego
pautomatu spawalniczego
wyposaonego w Eurogniazdo.

Uchwyt spawalniczy chodzony

ciecz, wyposaony w Eurowtyk.

d) Uchwyt masowy z przewodem czcy spawany przedmiot ze rdem prdu,

Uchwyt masowy wyposaony w
standardowy wtyk do gniazda
maszynowego.

e) Butla z gazem osonowym.

f) Reduktor gazu w raz z przewodem.

Metoda MIG/MAG. Zasada dziaania.

W metodzie MIG/MAG uk elektryczny jarzy si midzy spawanym materiaem, a elektrod
topliw w postaci drutu, ktry jednoczenie peni funkcj spoiwa. Drut elektrodowy nawijany jest
precyzyjnie na szpule (plastikowe, metalowe) o znormalizowanych wymiarach D-100, D-200, D-300.
W przypadku drutu stalowego najczciej spotykane s szpule o masie drutu 1 kg, 5kg i 15kg,
W chwili nacinicia przycisku na uchwycie spawalniczym, drut podawany jest
automatycznie, w sposb cigy do koocwki elektrody. Transport drutu odbywa si za
porednictwem przewodu, czcego napdzany elektrycznie podajnik drutu, z uchwytem
spawalniczym. Pynne i cige podawanie spoiwa, pozwala na uzyskanie duych prdkoci spawania.
W metodzie MIG/MAG prdkod spawania mieci si w przedziale 0,25 1,3 m/min.
Strumieo gazu osonowego, chroni koniec elektrody topliwej i jeziorko spawalnicze przed
niekorzystnym wpywem zanieczyszczeo pochodzcych z atmosfery. Skad gazu osonowego ma
znaczcy wpyw na przebieg procesu spawalniczego. Wpywa na zachowanie si uku spawalniczego,
4

ilod powstajcych odpryskw metalu podczas spawania, transfer ciekego spoiwa, a take gbokod
wtopienia, waciwoci mechaniczne i chemiczne spoiny.

Istnieje moliwod spawania ukowego drutami proszkowymi (FCAW). Proces spawania

prowadzony jest podobnie jak w metodzie MIG/MAG z wykorzystaniem drutu penego, z t rnic,
e nie ma tutaj koniecznoci stosowania gazu osonowego. W skutek topienia si drutu proszkowego,
podobnie jak w metodzie MMA wytwarza si warstwa gazw, chronica jeziorko spawalnicze. Przy
spawaniu drutem proszkowym naley pamitad o zmianie biegunowoci prdu spawania! (Uchwyt
spawalniczy -, uchwyt masowy +).

Pozycje spawania.
Zgodnie z nomenklatur stosowan w spawalnictwie wyrnia si nastpujce pozycje
spawania:

PA - Podolna (korytkowa)
PB Naboczna
PC Nacienna
PD Okapowa
PE Puapowa

Dodatkowo:

PF z dou do gry
PG z gry na d.

Parametry spawania w metodzie MIG/MAG.

Kluczowe znaczenie dla prawidowego przebiegu procesu spawania, a w
konsekwencji dla otrzymania spoiny speniajcej okrelone wymogi wytrzymaociowe i
techniczne, jest dobr odpowiednich parametrw spawania:
a) Rodzaj i biegunowod prdu spawania:
W celu uzyskania intensywnego stapiania drutu elektrodowego,
stosuje si prd stay o biegunowoci dodatniej. Tzn. uchwyt spawalniczy
podcza si do +, a uchwyt masowy do -. Wyjtkiem od tej reguy jest
sytuacja w ktrej spawa si drutem samo-osonowym, wtedy to naley
zamienid biegunowod w migomacie.
W nowoczesnych urzdzeniach inwerterowych istnieje moliwod
spawania prdem pulsujcym, o pojedynczej i podwjnej pulsacji.
Wymienione funkcje s szczeglnie przydatne przy spawaniu aluminium i jego
stopw.
b) Napicie uku spawalniczego,
Ma wpyw na stabilnod uku i ilod rozpryskw ciekego metalu.
Spawanie powinno si wykonywad ukiem krtkim (zwarciowym). Zbyt
wysokie napicie uku powoduje mniej stabilne jarzenie si uku, mniejsz
czstotliwod zward i wikszy rozprysk. Przy staym nateniu prdu spawania
i staej prdkoci posuwu drutu elektrodowego wartod napicia ma wpyw na
dugod uku i ksztat spoiny.
Zmniejszenie napicia powoduje skrcenie uku spawalniczego,
natomiast jego zwikszenie powoduje wyduenie uku. I na odwrt, zmianom
dugoci uku towarzysz zmiany napicia uku spawalniczego.
Nadmierne wyduenie lub skrcenie uku spawalniczego, moe
powodowad niestabilne jarzenie si uku i powstawanie wad spawalniczych w
spoinie.
c) Natenie prdu spawania:
Jest uzalenione od wartoci nastawionego napicia, rednicy i
prdkoci podawania drutu. Wartod natenia prdu spawania dobiera si
przede wszystkim w zalenoci od gruboci i skadu chemicznego materiau
podstawowego, iloci ukadanych ciegw, pozycji i prdkoci spawania.
d) rednica i rodzaj drutu elektrodowego:
Z uwagi na to, e drut elektrodowy jest jednoczenie spoiwem, rodzaj
drutu elektrodowego dobiera si w zalenoci od skadu chemicznego
spawanego materiau. Najczciej spotykane rednice drutu elektrodowego to
0,6;0,8;1,0;1,2;1,6 [mm].
Dobr rednicy drutu elektrodowego zaley gwnie od gruboci materiau
podstawowego, natenia prdu i pozycji spawania. Oglnie mona przyjd
nastpujce zasady doboru rednicy drutu:
6

Dla materiau podstawowego o rednicy do 4 mm drut o rednicy

0,6 0,8 [mm]
Dla materiau podstawowego o rednicy 4 do 10 mm drut o
rednicy 1,0 1,2 [mm]
Dla materiau podstawowego o rednicy powyej 10 mm drut o
rednicy 1,6 *mm+ i wicej.
Naley pamitad o tym, e wskazane jest stosowanie drutw o
mniejszych rednicach. Uycie cieoszego drutu elektrodowego pozwala
uzyskad wsz spoin, zwiksza gstod prdu (wzrost stabilnoci uku),
wymaga zwikszonej prdkoci podawania drutu elektrodowego ( przy zbyt
maych prdkociach atwo o zakcenia w posuwie, ktre maj negatywny
wpyw na proces spawania).
Uycie zbyt cienkiego drutu elektrodowego utrudnia technik
spawania, a take zwiksza udzia w spoinie miedzi pochodzcej z pokrycia
powierzchniowego (ograniczenie waciwoci plastycznych spoiny). rednic
drutu elektrodowego naley dobierad w oparciu o powysze zasady oraz
dowiadczenie spawacza.
e) Prdkod posuwu drutu elektrodowego:
Dla okrelonego napicia naley tak ustawid prdkod podawania drutu
elektrodowego, aby zapewnid stabilny przebieg jego stapiania. Jeli prdkod
posuwu drutu jest za maa lub napicie uku za wysokie, na koocu drutu
elektrodowego tworz si charakterystyczne due krople ciekego metalu,
ktre spadaj obok jeziorka spawalniczego. Zbyt dua prdkod posuwu drutu,
powoduje odczuwalne wypychanie uchwytu ku grze drut elektrodowy
nie nada si topid w uku spawalniczym.
f) Dugod wolnego wylotu:
Jest to odlegod mierzona od kooca topicego si drutu
elektrodowego do pocztku koocwki prdowej. Moe byd regulowana
poprzez wysokod na jakiej spawacz trzyma uchwyt spawalniczy nad
spawanym materiaem. Wraz ze wzrostem dugoci wolnego wylotu, wzrasta
wydajnod stapiania si drutu, (wskutek rosncej intensywnoci nagrzewania
si elektrody), co przekada si bezporednio na wzrost prdkoci spawania.
Zbyt dugi wolny wylot, moe byd przyczyn niestabilnego jarzenia si uku
elektrycznego i powstawania odpryskw, wskutek zaburzeo w osonie
gazowej. Za krtki wolny wylot, powoduje przyklejanie si drutu i niszczenie
koocwki prdowej.

Dugod wolnego wylotu drutu

elektrodowego w metodzie
MIG/MAG. rdo: *1+

Dugod wolnego wylotu jest zalena midzy innymi od:

Rodzaju i rednicy drutu elektrodowego
Napicia uku spawalniczego
Natenia prdu spawania
Sposobu przenoszenia materiau (uk zwarciowy: 5-16 mm, uk
natryskowy 18 26 mm).
Dugod wolnego wylotu ma take wpyw na ksztat spoiny i gbokod
wtopienia, a zalenod t przedstawiono na rysunku poniej:

Wpyw dugoci wolnego wylotu na kszta spoiny i gbokod wtopienia. rdo: *1+

g) Wydatek i skad gazu osonowego:

Skad gazu osonowego ma znaczcy wpyw na jakod ochrony gazowej
( co przekada si na jakod zcza spawanego), wartod natenia prdu
krytycznego i ksztat poprzeczny spoiny.
Spawanie w osonie gazw ciszych (argon, CO2) pozwala na
atwiejsze uzyskanie skutecznej ochrony gazowej, dlatego midzy innymi
argon jest czciej stosowany w spawalnictwie od helu jako gaz obojtny.
Stale niestopowe i niskostopowe spawa si gwnie w osonie aktywnych
mieszanek gazowych na bazie argonu z dodatkiem CO2, O2. Stale
wysokostopowe spawa si w osonie gazw obojtnych lub czciej w
8

mieszance argonu z dodatkiem niewielkiej iloci tlenu i dwutlenku wgla (O2

1% do 3%, CO2 2% do 4%). Do spawania metali podatnych na utlenianie takich
jak Aluminium, Magnez, Mied, Tytan, Cyrkon i ich stopw, uywa si tylko i
wycznie gazu obojtnego lub mieszanek gazw obojtnych.
Prdkod przepywu gazu osonowego dobiera si tak, aby zapewnid
skuteczn ochron jeziorka i uku spawalniczego. Orientacyjne przyjmuje si
1,0 l/min na kady minimetr rednicy dyszy gazowej (tzw. uski). Mona
rwnie posuyd si zalenoci wydatku gazu od rednicy stosowanego
drutu elektrodowego:
Dla spawania drutami o rednicy 0,8 1,2 mm 10 14 l/min
Dla spawania drutami o rednicy 1,6 2,4 mm 14 25 l/min
Brak wystarczajcej ochrony gazowej, prowadzi do reakcji chemicznej ciekego
metalu z powietrzem atmosferycznym, wskutek czego dochodzi do
powstawania porowatoci spoiny i niestabilnoci uku spawalniczego.
h) Prdkod spawania i pochylenie uchwytu spawalniczego:
Prawidowa prdkod spawania pozwala na zachowanie
odpowiedniego ksztatu spoiny, przy odpowiednio zadanych wartociach
napicia uku elektrycznego i natenia prdu spawania. Prdkod spawania
rcznego w metodzie MIG/MAG mieci si midzy 0,2 a 1,4 *m/min+.
Rwnie sposb prowadzenia uchwytu spawalniczego ma znaczcy
wpyw na przebieg procesu spawania i ksztat spoiny. Du szerokod spoiny i
pytk penetracj uzyskuje si poprzez popychajcy sposb prowadzenia
uchwytu. Cignicie uchwytu i jeziorka spawalniczego, zapewnia gbok
penetracj i ma szerokod spoiny.

Wpyw prowadzenia uchwytu spawalniczego na szerokod spoiny i

gbokod wtopienia. rdo: *1+

Przy prowadzeniu uchwytu spawalniczego naley zwrcid uwag na kt

pochylenia uchwytu, ktry nie powinien przekraczad wartoci 15 stopni
wzgldem pionu. Pozwala to na uzyskanie optymalnego ksztatu spoiny i
dobrego wtopienia w materia.

Sposoby przenoszenia ciekego metalu podczas spawania metodami MIG i

MAG.
W metodzie MIG/MAG stopiony metal elektrody przechodzi do jeziorka
spawalniczego w zrnicowany sposb, w zalenoci midzy innymi od gstoci prdu, mocy
uku i rodzaju gazu osonowego. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji zjawisk
zachodzcych w uku spawalniczym, wyrniono trzy sposoby przenoszenia ciekego metalu:
a) Zwarciowy (kroplowy) (zakres natenia prdu spawania 50 180A)
Podczas spawania ukiem zwarciowym cieky metal jest przenoszony do
jeziorka spawalniczego w wyniku kadorazowego dotknicia si kropli metalu
z jeziorkiem spawalniczym. Tego rodzaju uk stosuje si do spawania
materiaw o cienkiej gruboci (1 mm do 3 mm) i niskich wartociach
natenia prdu, wykonujc przy tym ciegi przetopowe. Zalet spawania
ukiem zwarciowym jest may rozprysk metalu i prawidowe formowanie
spoiny oraz zapobieganie nadmiernemu przetopowi. Spawanie krtkim ukiem
zwarciowym jest szczeglnie korzystne przy spawaniu w pozycjach
przymusowych, z uwagi na mae rozmiary jeziorka spawalniczego. Naley
jednak zwrcid uwag na dugod wolnego wylotu drutu. Zbyt dua dugod
wolnego wylotu, podczas spawania w pozycjach wymuszonych (puapowej i
pionowej) i niskim nateniu prdu spawania, moe prowadzid do tzw.
strzelania uku i powstawania nadmiernej iloci odpryskw i niewielkiej
gbokoci wtopu. Ponadto podczas spawania w mieszance Ar/CO2 czsto
mog powstawad niezgodnoci spawalnicze w postaci porw i przyklejeo
spowodowanych niedostatecznym nagrzaniem czonego materiau.
b) Przejciowy (mieszany) (zakres natenia prdu spawania 180 250A)
Podczas spawania ukiem przejciowym, cieky metal przechodzi do jeziorka
spawalniczego w sposb mieszany, tzn. w postaci kropelkowej i natryskowej.
uk przejciowy osiga si przy wyszych nateniach prdu spawania ni dla
uku kropelkowego, jest stosowany dla materiaw o gruboci 3 6 mm.
c) Natryskowy (bezzwarciowy) (zakres natenia prdu spawania 250 500A)
Po przekroczeniu krytycznej wartoci natenia prdu spawania, otrzymuje si
tzw. uk natryskowy. Z uwagi na wysokie wartoci natenia krytycznego uk
natryskowy stosuje si do spawania grubych materiaw. Stosowanie gazw
osonowych o zawartoci argonu, wpywa na obnienie krytycznej wartoci
natenia prdu spawania (im wiksza zawartod procentowa argonu w
mieszance, tym nisza k.w.n.p.s). W uku natryskowym cieky metal
przechodzi do jeziorka spawalniczego w sposb bez zwarciowy, w postaci
drobnych kropel. Podczas spawania ukiem natryskowym spawacz ma
najwikszy wpyw na ksztat spoiny, a uk jarzy si stabilnie. Szczeglnie
korzystne jest spawanie z dua prdkoci w pozycji podolnej i nabocznej.

10

Wpyw parametrw prdu spawania na sposb przenoszenia

spoiwa w uku podczas spawania MIG/MAG rdo: *1+

Inwerterowe pautomaty spawalnicze i ich moliwoci.

Znaczcy postp technologiczny na przestrzeni ostatniego 25-lecia, rwnie w
dziedzinie urzdzeo spawalniczych, w szczeglnoci pojawienie si inwertorowych rde
prdu spawania, zaowocowao powstaniem wielu przydatnych funkcji usprawniajcych
przebieg procesu spawania. Konstruktorzy maszyn uzyskali moliwod lepszego wpywania
na zjawiska zachodzce podczas spawania.
Jedn z wielu innowacji byo wprowadzenie prdu pulsujcego (z pojedyncz lub
podwjn pulsacj). Spawanie prdem pulsujcym umoliwia bez-zwarciowe i cykliczne
przenoszenie kropli pynnego metalu do jeziorka spawalniczego.
Podczas spawania prdem pulsujcym, rdo generuje dwa rodzaje prdu spawania:

Pierwszy - podstawowy prd spawania, ktry suy bezporednio do utrzymania uku

spawalniczego, a porednio do topienia koocwki drutu elektrodowego i brzegw
czonych elementw.
Drugi - prd pulsujcy, ktry zapewnia stabilne przenoszenie ciekego metalu do
jeziorka spawalniczego, bez zward i rozpryskw, w rytmie impulsw prdu
wytwarzanych przez rdo (Kropla ciekego metalu powstaje szybciej i szybko
przechodzi do jeziorka spawalniczego. Kolejne impulsy ukadaj kolejne krople w
jeziorku spawalniczym, wyarzajc przy tym uoony poprzednio cieg).

11

Przenoszenie stopiwa podczas spawania prdem pulsujcym. rdo: *1+

Spawanie prdem pulsujcym w stosunku do tradycyjnego spawania w metodzie MIG/MAG

odznacza si nastpujcymi cechami:

Wprowadza mniejsze iloci ciepa do przedmiotu spawanego (energia cieplna

wprowadzana jest do spoiny impulsowo, pomidzy impulsami dochodzi do
wychadzania spoiny)
Umoliwia uzyskanie spoin o wysokiej jakoci niezalenie od pozycji spawania
(struktura drobnoziarnista spoiny, wiksza wytrzymaod mechaniczna)
Uatwia uzyskanie podanego ksztatu i wymiarw geometrycznych spoiny
(wskie i gbokie wtopienie, paskie i ksztatne lico spoiny)
Eliminuje rozpryski
Zmniejsza zuycie energii elektrycznej.

Z czasem wprowadzono do inwerterowych pautomatw spawalniczych, moliwod

spawania prdem o podwjnej pulsacji. Podwjna pulsacja polega na tym, e w czasie
trwania normalnej pulsacji prdu, pojawia si okresowy wzrost mocy (ronie szybkod
podawania drutu i natenie prdu), po czym nastpuje powrt do stanu wyjciowego.
Czstotliwod dodatkowej pulsacji moe z reguy wynosid od 0,1 do 3 Hz, a przyrost szybkoci
podawania drutu elektrodowego wynosi od 0,1 do 2,5 m/min.
Zalety spawania prdem pulsujcym s przydatne szczeglnie podczas spawania
aluminium i jego stopw. Aluminium zalicza si do materiaw trudno spawalnych, midzy
innymi ze wzgldu na jego du przewodnod ciepln (trudnod w topieniu podoa, dua
ilod rozpryskw kropla stopionego metalu jest chodna w stosunku do metalu w jeziorku
spawalniczym). Drobno-kroplowy sposb przenoszenia metalu, impulsowe nagrzewanie i
chodzenie jeziorka spawalniczego, wpywaj korzystnie na zjawiska zachodzce podczas
spawania aluminium, likwidujc midzy innymi zjawisko powstawania rozpryskw. Ponadto
zastosowanie podwjnej pulsacji przy spawaniu aluminium, pozwala na uzyskanie spoiny o
regularnej usce, przypominajcej wizualnie spoin wykonan przy uyciu metody TIG.
Spawajc prdem pulsujcym otrzymuje si spoiny o drobnokrystalicznej strukturze, bardzo
dobrych wasnociach mechanicznych i duej wytrzymaoci na pkanie na gorco.
12

Spoina wykonana prdem o

pojedynczej pulsacji (Mig Pulse)

Spoina wykonana prdem o

podwjnej pulsacji (Mig Bi-Pulse)

rdo fotografii: *2+

Wprowadzenie inwerterowych rde prdu spawania, zaowocowao dalszym
rozwojem w dziedzinie pautomatw spawalniczych. Nowe moliwoci technologiczne
doprowadziy do powstania synergicznych rde prdu spawania.
Synergiczne pautomaty spawalnicze umoliwiaj w peni cyfrowe sterowanie
parametrami spawania. Posiadaj wbudowane gotowe programy. W stosunku do zwykych
rde prdu spawania, w synergicznych rdach spawacz ogranicza si do wyboru rodzaju i
gruboci materiau spawanego, pozostae parametry dobierane s ju automatycznie przez
urzdzenie. Synergiczne pautomaty spawalnicze, zapewniaj optymalny przebieg procesu
spawania. Nawet niedowiadczony spawacz jest wstanie wykonywad spoiny o doskonaych
waciwociach.
Gotowe zainstalowane programy, moliwod zaprogramowania nowych specjalnych
programw, szybkod i atwod przy doborze parametrw spawania, powtarzalnod prac,
czyni te urzdzenia obecnie najlepszymi i najnowoczeniejszymi wrd dostpnych na
rynku.

13

Pautomat spawalniczy Galagar

Synermig Bi-Pulse penia synergia,
spawanie z podwjnym pulsem,
moliwod lutospawania,

Wntrze pautomatu
spawalniczego Galagar Synermig BiPulse.

Kryteria ktrymi naley si kierowad przy wyborze pautomatu

spawalniczego.
Szeroki wachlarz urzdzeo spawalniczych dostpnych na krajowym i wiatowym
rynku, stawia potencjalnego uytkownika przed trudnym wyborem. Jakimi kryteriami
powinien kierowad si klient przy zakupie pautomatu spawalniczego? Na co naley zwrcid
szczeglnie uwag przy wyborze ? Prb odpowiedzi na te i inne pytania, mona znaled w w
podsumowaniu niniejszego artykuu.
Wybr pautomaty naley rozpoczd przede wszystkim od ustalenia maksymalnej
gruboci czonych materiaw. Gdy ju znamy odpowied na to pytanie, moemy ustalid
maksymalny prd spawania jakim powinnimy dysponowad. Orientacyjnie mona przyjd, e
14

na milimetr gruboci materiau podstawowego, przypadad bdzie wartod natenia prdu

sigajca 30-40A.
Po ustaleniu maksymalnego prdu spawania, naley zwrcid uwag na sprawnod
urzdzenia. Sprawnod okrelana jest dla 10 minutowego cyklu pracy i wyraona jest w
procentach tzn. pautomat spawalniczy o sprawnoci 25%, powinien pozwolid na
nieprzerwane spawanie prdem znamionowym przez 2,5 minuty, zanim wyczy si wskutek
przegrzania. Im mniejszym prdem spawamy, tym bardziej wydua si czas spawania, w
stosunku do czasu spawania prdem znamionowym.
Dla przykadu: pautomat spawalniczy o sprawnoci wynoszcej 25% przy wartoci
prdu znamionowego wynoszcej 200A, podczas spawania prdem o wartoci 120A moe
osigad sprawnod wynoszc 60%. W dobrych urzdzeniach spawalniczych sprawnod
urzdzenia zawsze jest podana, urzdzenia dla ktrych nie podano informacji o sprawnoci,
mona od razu wykluczyd.
Dla zastosowao amatorskich, pprofesjonalnych powinna wystarczyd sprawnod na
poziomie 20-35%, natomiast dla zastosowao profesjonalnych (przemysowych), sprawnod
na poziomie 60% to minimum potrzebne do zapewnienia nieprzerwanej pracy.
Zasilanie rda prdu spawania. Zarwno w przypadku urzdzeo
transformatorowych jak i inwerterowych obowizuje regua rda o mniejszej mocy
zasilane s z reguy prdem jednofazowym o napiciu 230V, rda o wikszej mocy zasilane
s prdem trjfazowym o napiciu 400V. W przypadku urzdzeo transformatorowych,
maszyny zasilane prdem trjfazowym, oferuj duo lepszy przebieg procesu spawania ni
urzdzenia zasilane prdem jednofazowym. Warto wic, zastanowid si nad wyborem
urzdzenia zasilanego prdem o napiciu 400V. W przypadku inwerterowych pautomatw
spawalniczych, zarwno te zasilane napiciem 230V jak i te 400V oferuj znakomite
parametry spawania.
Rodzaj i dugod uchwytu spawalniczego. W przypadku niewielkich i tanich
pautomatw spotyka si uchwyty mocowane bezporednio do podajnika drutu o dugoci
3 4 m. Dla zastosowao amatorskich/pprofesjonalnych jest to rozwizanie z reguy
wystarczajce. Drosze i lepsze pautomaty wyposaone s w tzw. eurogniazdno, do
ktrego mona wpid dowolny uchwyt spawalniczy wyposaony w euro wtyk. W zalenoci
od zastosowao mona podczyd do niego uchwyty o dugoci 3, 4 i 5 metrw. Due
pautomaty - do zastosowao przemysowych, o wartoci natenia prdu znamionowego
wynoszcej ponad 300 A, ze wzgldu na swoje gabaryty dostpne s z reguy w dwch
wersjach kompaktowej i moduowej (z zewntrznym wydzielonym podajnikiem drutu).
Przemieszczanie maszyny o duych gabarytach, moe byd uciliwe dla uytkownika, dlatego
w przypadku organizacji pracy, wymagajcej przemieszczania pautomatu po hali
produkcyjnej, warto zastanowid si nad wersj o budowie moduowej. Ponadto pautomaty
o nateniu prdu spawania powyej 350A, powinny byd wyposaone w uchwyt chodzony
ciecz.
15

Pautomat
spawalniczy Galagar
Modulate 3800 z
zewntrznym
podajnikiem drutu.

W przypadku spawania aluminium i stali stopowych, w szczeglnoci jeli w gr

wchodz cienkie elementy, warto rozpatrzed moliwod zakupu inwerterowego urzdzenia z
moliwoci spawania z pulsem lub podwjn pulsacj. Wane, aby pautomat by
wyposaony w cztero-rolkowy podajnik drutu, ktry pozwala na precyzyjne i bezpolizgowe
jego podawanie (drut aluminiowy ze wzgldu na swoj mikkod i atw moliwod zamania
w przewodzie spawalniczym). Do spawania aluminium wymagane s specjalne rolki
podajnika (nacicie rowka w ksztacie litery U, zapobiega skrawaniu drutu), wkad
teflonowy i dysze prdowe dostosowane do drutu Al. W przypadku braku wymienionych
powyej elementw, naley si w nie doposayd.
Posiadajc podstawow wiedz z zakresu spawalnictwa oraz rynku urzdzeo
spawalniczych, klient jest wstanie dokonad trafnego wyboru. Warto kupowad maszyny u
sprawdzonych dystrybutorw z wieloletnim dowiadczeniem w sprzeday i odpowiednim
zapleczem, ktre mog zapewnid odpowiednie wsparcie techniczne, naprawy gwarancyjne i
pogwarancyjne. Pozwoli to uniknd niepotrzebnych problemw w czasie eksploatacji
urzdzenia.

LITERATURA:
I. J. Mizierski.: Spawanie w osonie gazw metodami MAG i MIG. Podrcznik dla
spawaczy i personelu nadzoru spawalniczego. Wydawnictwo REA.
II. Przegld spawalnictwa, nr 7-8/2009. Agenda Wydawnicza SIMP
III. F.H.W Fachowiec, Zenon witek.: Materiay firmowe.
16