REPREZENTACJA DANYCH

CYFROWYCH

Postacie informacji czyli dane

zrozumiae dla odbiorcy - czowieka

Liczby
Tekst (cig znakw alfa-numerycznych)
Obraz
Dwik
Film
Muzyka

Sposb reprezentacji danych w

komputerze
Jak to si dzieje e komputer moe przetwarza teksty, obrazy,
dwiki i liczby?
Dziki zakodowaniu informacji do postaci cyfrowej.
Kodowanie informacji jest w tym przypadku przedstawienie
informacji w postaci komunikatu zrozumiaego przez odbiorc,
ktrym jest komputer.
Kodowanie liczb
Kodowanie znakw alfabetu/grafiki/dwiku

Systemy liczbowe
Liczby mona przedstawia w rnych
systemach liczbowych. Przedstawiajc liczb
dziesitn
w
systemie
binarnym
lub
heksadecymalnym naley pamita, e w
dalszym cigu jest to ta sama warto lecz
przedstawiona za pomoc innego zestawu
znakw.
Mona wic mwi o kodzie dziesitnym,
binarnym czy te kodzie heksadecymalnym.

DZIESITNY SYSTEM LICZBOWY

Do zapisu dowolnej liczby system wykorzystuje dziesi symboli
(cyfr):
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
Dowoln liczb w systemie dziesitnym moemy przedstawi
jako nastpujca sum:
n1

(an-1...a1a0)D = an-1*10(n-1) +...+ a1*101 + a0*100 =

gdzie: i - numer pozycji w liczbie,
ai - dowolna z cyfr od 0 do 9,
n - ilo cyfr (pozycji) w liczbie
Przykad:
425D = 4*102 + 2*101 + 5*100
pozycja jedynek (0)
pozycja dziesitek (1)
pozycja setek (2)

i
a

10
i
i 0

DWJKOWY SYSTEM LICZBOWY

Do zapisu dowolnej liczby system wykorzystuje dwa
symbole (cyfry):
0, 1
Dowoln liczb w systemie dwjkowym moemy
przedstawi jako nastpujca sum:
(an-1...a1a0)B = an-1*2(n-1) +...+ a1*21 + a0*20 =

n1

i
a

2
i
i 0

gdzie: i - numer pozycji w liczbie,

ai - dowolna z cyfr (0 lub 1),
n - ilo cyfr (pozycji) w liczbie

Przykad:
10100B = 1*24 + 0*23 + 1*22 + 0*21 + 0*20

 Wszystkie informacje przetwarzane w

komputerach s w postaci liczb w systemie
dwjkowym.
Kada pozycja liczby ma warto 0 lub 1 i ma
warto informacyjn jednego bitu.
Liczby w tym systemie nazywamy binarnymi

HEKSADECYMALNY (SZESNASTKOWY)
SYSTEM LICZBOWY
Do zapisu dowolnej liczby system wykorzystuje szesnacie
symboli (cyfr i liter):
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F
Dowoln liczb w systemie heksadecymalnym moemy
przedstawi jako nastpujca sum:
n1

(an-1...a1a0)H = an-1

*16(n-1)

+...+ a1

*161

+ a0

gdzie: i - numer pozycji w liczbie,

ai - dowolna cyfra heksadecymalna,
n - ilo cyfr (pozycji) w liczbie
Przykad:
1C2H = 1*162 + C*161 + 2*160

*160

i
a

16
= i
i 0

KONWERSJA LICZB

2.

10100B = 1*24 + 0*23 + 1*22 + 0*21 + 0*20 =

= 1*16 + 0*8 + 1*4 + 0*2 + 0*1 = 20D

20:2 = 10
10:2 = 5
5:2 = 2
2:2 = 1
1:2 = 0
czyli

reszta=0
reszta=0
reszta=1
reszta=0
reszta=1

20D = 10100B

kierunek odczytu wyniku

1.

KONWERSJA LICZB
1.

1C2H = 1*162 + C*161 + 2*160 =

= 1*256 + 12*16 + 2*1 = 450D

450:16 = 28
28:16 = 1
1:16 = 0

czyli

reszta=2
reszta=C
reszta=1

450D = 1C2H

kierunek
odczytu
wyniku

2.

reszty zapisujemy w postaci cyfry

heksadecymalnej

KONWERSJA LICZB
Liczby w zakresie 0 -15 w zapisie dziesitnym, binarnym i heksadecymalnym:
cyfra heksadecymalna

liczba binarna

liczba dziesitna

10

11

100

101

110

111

1000

1001

1010

10

1011

11

1100

12

1101

13

1110

14

1111

15

Konwersja
Konwersja dwjkowo-szesnastkowa i szesnastkowo-dwjkowa
0

0000

0001

0010

0011

0100

0101

0110

0111

1000

1001

1010

1011

1100

1101

1110

1111

110101111011010101011101(2)
1101 0111 1011 0101 0101 1101(2)
1101 0111 1011 0101 0101 1101
D
7
B
5
5
D
1101 0111 1011 0101 0101 1101(2) = D7B55D(16)

1101 0111 1011 0101 0101 1101

D7B55D(16) = 111101010100000001(2)

Liczby cakowite ze znakiem (lub bez)

Maksymalna warto liczby zaley od dugoci sowa, czyli
liczby bitw i jest ograniczona.
Znak liczby jest na najstarszym bicie:
0 liczba dodatnia,
1 liczba ujemna
Dugo sowa

Rodzaj liczby

Zakres

1 bajt

Naturalna

0 255

Cakowita

-128 +127

Naturalna

0 65535

Cakowita

-32768 +32767

Cakowita

-2147483648 +2147483647

2 bajty
4 bajty

Liczby rzeczywiste
posta: mantysa, cecha
Zapis zwyky

Zapis potgowy

Zapis: mantysa, cecha

+139876,0

+1,398760 * 105

+1,39876000000000E+005

- 0, 139876

-1,398760 * 10-1

- 1,39876000000000E-001

+0, 00000139876

-1,398760 * 10-6

+1,39876000000000E-006

Dugo
sowa

Zakres co do wartoci

Liczba cyfr
znaczcych

4 bajty

1,5*10-45 3,4*10+38

7-8

6 bajtw

2,9*10-39 1,7*10+38

11 - 12

6 bajtw

5,0*10-324 1,7*10+308

15 - 16

ZAPISYWANIE DANYCH
ALFANUMERYCZNYCH
Tekst

ASCII - American Standard Code for

Information Interchange
Kod przeznaczony do zapisywania znakw
KOD STANDARDOWEGO
ZESTAWU ZNAKW
alfanumerycznych
(tekstu).
:
ZnakCechy
ASCII
zapisany jest na 8 bitach

Standard ASCII - 128 znakw

(znaki sterujce i alfanumeryczne)

Extended ASCII - 256 znakw

(standard ASCII + symbole nard)

Kod ASCII
Znak

Dec

Hex Znak

Dec

Hex Znak

Dec

Hex Znak

Dec

Hex

NUL

SP

32

20

64

40

96

60

SOH

33

21

65

41

97

61

STX

"

34

22

66

42

98

62

ETX

35

23

67

43

99

63

EOT

36

24

68

44

100

64

ENQ

37

25

69

45

101

65

ACK

&

38

26

70

46

102

66

BEL

39

27

71

47

103

67

BS

40

28

72

48

104

68

HT

41

29

73

49

105

69

LF

10

42

2a

74

4a

106

6a

VT

11

43

2b

75

4b

107

6b

FF

12

44

2c

76

4c

108

6c

CR

13

45

2d

77

4d

109

6d

SO

14

46

2e

78

4e

110

6e

SI

15

47

2f

79

4f

111

6f

DLE

16

10

48

30

80

50

112

70

DC1

17

11

49

31

81

51

113

71

DC2

18

12

50

32

82

52

114

72

DC3

19

13

51

33

83

53

115

73

DC4

20

14

52

34

84

54

116

74

Przykad zapisu sowa Ala w kodzie

ASCII
A 41H 0100 00012
l 6CH 0110 11002
a 61H 0110 00012
0100 0001 0110 1100 0110 0001
Teksty zapisywane za pomoc kodw znakw oznaczane
s jako: nazwa.txt

Przykad zapisz w systemie dwjkowym

132
128

64

32

16

201

206

Przykad zapisz w systemie dwjkowym

1

128

64

32

16

0
2

0
1

132 -128
4 -4
0

201

206

Przykad
1

132

201 - (12*16)
=192

2
*16

2
*1

9 - (9*1)
0

206

Przykad
1

132

201

206

Przykad Co to za znaki ?

?
?

Przykad Co to za znaki ?

43

48

41

4b
4f

Kod ASCII
Znak

Dec

Hex Znak

Dec

Hex Znak

Dec

Hex Znak

Dec

Hex

NUL

SP

32

20

64

40

96

60

SOH

33

21

65

41

97

61

STX

"

34

22

66

42

98

62

ETX

35

23

67

43

99

63

EOT

36

24

68

44

100

64

ENQ

37

25

69

45

101

65

ACK

&

38

26

70

46

102

66

BEL

39

27

71

47

103

67

BS

40

28

72

48

104

68

HT

41

29

73

49

105

69

LF

10

42

2a

74

4a

106

6a

VT

11

43

2b

75

4b

107

6b

FF

12

44

2c

76

4c

108

6c

CR

13

45

2d

77

4d

109

6d

SO

14

46

2e

78

4e

110

6e

SI

15

47

2f

79

4f

111

6f

DLE

16

10

48

30

80

50

112

70

DC1

17

11

49

31

81

51

113

71

DC2

18

12

50

32

82

52

114

72

DC3

19

13

51

33

83

53

115

73

DC4

20

14

52

34

84

54

116

74

Dodawanie liczb binarnych

Do wykonywania dodawania niezbdna jest znajomo tabliczki
dodawania, czyli wynikw sumowania kadej cyfry z kad inn:

0 + 0 =
0 + 1 =

0
1

1 + 0 = 1
1 + 1 = 1 0
0101 = 5D
+0110 = 6D
10111 = 11D

1100 = 12D
+ 0011 = 3D
1111 = 15D

1010 = 10D
+1010 = 10D
10100 = 20D

1111 = 15D
+0001 = 1D
10000 = 16D

Dodawanie liczb binarnych problem:

W pami komputera liczby binarne przechowywane s w postaci ustalonej

iloci bitw (np. 8, 16, 32 bity). Jeli wynik sumowania np. dwch liczb 8
bitowych jest wikszy ni 8 bitw, to najstarszy bit (dziewity bit) zostanie
utracony. Sytuacja taka nazywa si nadmiarem (ang. overflow) i wystpuje
zawsze, gdy wynik operacji arytmetycznej jest wikszy ni grny zakres
danego formatu liczb binarnych (np. dla 8 bitw wynik wikszy od 28 - 1,
czyli wikszy od 255):

11111111(2) + 00000001(2) = 1 00000000(2)

(255+1=0)

Odejmowanie liczb binarnych

Przy odejmowaniu korzystamy z tabliczki odejmowania:

0 - 0=0
poyczka od nastpnej pozycji:

10

- 1=1

1 - 0=1
1 - 1=0
Odejmujc 0 - 1 otrzymujemy wynik 1 i poyczk (ang. borrow) od
nastpnej pozycji. Poyczka oznacza konieczno odjcia 1 od wyniku
odejmowania cyfr w nastpnej kolumnie. Identycznie postpujemy w
systemie dziesitnym:
1101110(2) 1111(2) =1011111(2)
(110(10) 15(10) = 95(10))
1
1101110
1111
1

11
1101110
1111
11

11111
1101110
- 0001111
1011111

Odejmowanie liczb binarnych problem:

Przy odejmowaniu rwnie moe dochodzi do nieprawidowej sytuacji. Jeli
od liczby mniejszej odejmiemy wiksz, to wynik bdzie ujemny. Jednake w
naturalnym systemie binarnym nie mona zapisywa liczb ujemnych.
Zobaczymy zatem co si stanie od liczby 0 odejmiemy 1, a wynik ograniczymy
do 8 bitw:
11111111
00000000
- 00000001
11111111
Otrzymujemy same jedynki, a poyczka nigdy nie znika. Sytuacja taka
nazywa si niedomiarem (z ang. underflow) i wystpuje zawsze gdy wynik
operacji arytmetycznej jest mniejszy od dolnego zakresu formatu liczb
binarnych (dla naturalnego kodu dwjkowego wynik jest mniejszy od zera).