Arkusz zawiera informacje

prawnie chronione do momentu

rozpoczcia egzaminu.

MWO
2016

UZUPENIA ZDAJCY
KOD

PESEL

miejsce
na naklejk

EGZAMIN MATURALNY
Z WIEDZY O SPOECZESTWIE
POZIOM ROZSZERZONY
10 maja 2016 r.
GODZINA ROZPOCZCIA: 9:00
CZAS PRACY: 180 minut
DATA:

LICZBA PUNKTW DO UZYSKANIA: 60

Instrukcja dla zdajcego

1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 25 stron (zadania 130).
Ewentualny brak zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego
egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy kadym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu albo pira tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel.
5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane.
6. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swj numer PESEL
i przyklej naklejk z kodem.
7. Moesz korzysta z kalkulatora prostego.
8. Nie wpisuj adnych znakw w czci przeznaczonej dla egzaminatora.

MWO-R1_1P-162
Ukad graficzny
CKE 2015

MWO
2016

Zadanie 1. (01)
O jednym ze zjawisk spoecznych
Wikszo chorb budzi u zdrowych wspczucie, a osoba chora otrzymuje specjalne
przywileje. Kiedy jednak chorob uwaa si za niezwykle zakan albo niehonorow
i wstydliw, moe si zdarzy, e zdrowe spoeczestwo odrzuca cierpice na ni osoby.
Tak jest w przypadku chorych na AIDS. Postawy takie i towarzyszce im zachowania nie
opieraj si zazwyczaj na rzetelnej wiedzy. Rodz si ze stereotypw i mylnego lub tylko
czciowo prawidowego pojmowania sprawy.
Na podstawie: A. Giddens, Socjologia, Warszawa 2010, s. 182.

Zaznacz prawidowe dokoczenie zdania.

W tekcie przedstawiono, w jaki sposb dochodzi do
A. stygmatyzacji spoecznej.
B. asymilacji spoecznej.
C. akceptacji spoecznej.
D. resocjalizacji.

Zadanie 2. (01)
O jednej z metod rozwizywania konfliktw
Metoda doprowadzenia do ugodowego, satysfakcjonujcego obie strony rozwizania
konfliktu na drodze dobrowolnych negocjacji prowadzonych przy udziale trzeciej osoby,
neutralnej wobec stron i ich konfliktu, ktra wspiera przebieg negocjacji, agodzi
powstajce napicia i pomaga nie narzucajc jednak adnego rozwizania
w wypracowaniu kompromisu.
Na podstawie: ms.gov.pl

Podaj nazw metody rozwizywania konfliktw opisanej w tekcie.

...
Zadanie 3. (02)
O procesach demograficznych w Europie
Zmiany procesu reprodukcji, jakich dowiadcza Polska po 1989 roku, wpisuj si
w przemiany demograficzne obserwowane w Europie od lat szedziesitych [XX wieku].
Doprowadziy [one] do ustalenia si nowego porzdku demograficznego na kontynencie
nazwanego przez Dirka van de Kaa now demografi Europy. [] Europa jest
kontynentem najbardziej zaawansowanym w wyduaniu ycia ludzkiego, ale jednoczenie
w wielu krajach [] [dzietno] spada do bardzo niskiego lub niskiego poziomu. []
W 2012 roku a 14 spord 27 krajw Unii miao warto TFR [przekrojowy
wspczynnik dzietnoci oglnej] nieprzekraczajc 1,5 [dziecka na kobiet w wieku
rozrodczym], a w 6 krajach warto tego miernika pozostawaa poniej 1,35 (Grecja,
Hiszpania, Polska, Portugalia, Sowacja i Wgry).
Niska dzietno w Polsce w kontekcie percepcji Polakw. Diagnoza spoeczna 2013. Raport tematyczny,
red. I.E. Kotowska, Warszawa 2014, s. 3233.

Strona 2 z 25

MWO_1R

3.1. Podaj cechy zjawiska, ktrego nazw podkrelono w tekcie.

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

3.2. Podaj przykady dziaa wadz Rzeczypospolitej Polskiej podjtych w XXI wieku
w celu zwikszenia wartoci wspczynnika, ktrego dotyczy drugi akapit tekstu.

................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................
Zadanie 4. (01)
Rysunek satyryczny

sklep.mleczko.pl

Wyjanij, na czym polega zjawisko spoeczne zilustrowane na rysunku satyrycznym.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba punktw
egzaminator
Uzyskana liczba punktw

MWO_1R

Strona 3 z 25

1.
1

2.
1

3.1. 3.2.
1
1

4.
1

Zadanie 5. (01)
O rodzaju kultury
Kultura ta jest chyba najbardziej rynkow gazi kultury w ogle. Utrzymuje si
samodzielnie (nie potrzebuje dotacji) i przynosi zyski. Dawniej, jeli chciao si zobaczy,
dajmy na to, dzieo Alfonsa Muchy, trzeba byo pojecha do Pragi, dzi mona na nie
spoglda przy porannej herbacie patrzy na nas w zminiaturyzowanej formie z kubka. Bo to
kolejna cecha przemysu tej kultury dopasowanie pod wzgldem formy do szerokiego
odbiorcy.
Na podstawie: www.kongreskultury.pl

Podaj nazw rodzaju kultury opisanego w tekcie.

...

Zadanie 6. (01)
Tabela. rda wiedzy o powstaniu warszawskim
Skd przede wszystkim ma Pan(i) wiadomoci
o powstaniu warszawskim?
Ze szkoy.
Z filmw.
Z gazet, radia, telewizji.
Z ksiek.
Z opowiada osb, ktre interesuj si powstaniem
i duo o nim wiedz.
Z imprez rocznicowych.
Z internetu.
Z opowiada osb, ktre byy wiadkami powstania.
Z Muzeum Powstania Warszawskiego.
Z wasnego dowiadczenia.
Z innych rde.

Wskazania respondentw wedug

terminw bada
1994
2009
2014
w procentach
71
83
81
82
74
80
80
78
78
67
64
68
35

30

43

35
9
4

27
18
24
10
4
3

33
31
30
19
4
14

Powstanie warszawskie w ocenie spoecznej, Komunikat z bada CBOS BS/110/2014.

Na podstawie danych z tabeli oce, czy ponisze informacje s prawdziwe. Zaznacz P,

jeli informacja jest prawdziwa, albo F jeli jest faszywa.
1.

W roku 2014 w porwnaniu do 2009 Muzeum Powstania

Warszawskiego wskazywao jako rdo wasnej wiedzy o tym
powstaniu 9% osb wicej.

2.

Prezentowane wyniki nie neguj tego, e internet staje si coraz

powszechniejszym rdem informacji.

3.

W okresie bada odsetek deklarujcych, e rdem wasnej wiedzy

o powstaniu warszawskim s ksiki i filmy, systematycznie spada.

Strona 4 z 25

MWO_1R

Zadanie 7. (03)
Mniejszoci narodowe i etniczne w Polsce
Opis A. Mniejszo, do ktrej przynaleno podczas przeprowadzonego w 2011 r.
Narodowego spisu powszechnego ludnoci i mieszka zadeklarowao 43 880 obywateli
polskich. Tradycyjnie zamieszkiwaa na poudniowo-wschodnich terenach wojewdztwa
podlaskiego. Na terenie 9 gmin tego wojewdztwa przedstawiciele mniejszoci stanowi
obecnie ponad 20% mieszkacw, w tym w 4 ponad 50%.
Opis B. Mniejszo, do ktrej przynaleno podczas przeprowadzonego w 2011 r.
Narodowego spisu powszechnego ludnoci i mieszka zadeklarowao 7 353 obywateli
polskich. Mieszka w rozproszeniu, przede wszystkim w duych miastach. Napywaa do
Polski ze wzgldu na stosunkowo najlepsze (na tle nieustannych pogromw w Europie
Zachodniej) warunki bezpiecznego ycia i rozwoju wasnej kultury oraz gwarantowan
przywilejami krlewskimi autonomi gmin wyznaniowych. Stanowia w okresie II RP okoo
10% ludnoci, a drastyczny spadek jej liczebnoci mia miejsce w okresie II wojny wiatowej.
Opis C. Mniejszo, do ktrej przynaleno podczas przeprowadzonego w 2011 r.
Narodowego spisu powszechnego ludnoci i mieszka zadeklarowao 16 725 obywateli
polskich. Wikszo jej przedstawicieli prowadzia niegdy wdrowny tryb ycia. Mieszkaj
w rozproszeniu, gwnie w miastach. Jest to konsekwencj przymusowej polityki osiedleczej
prowadzonej przez wadze PRL.
Na podstawie: www.mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl

7.1. Uzupenij tabel do kadego opisu dopisz nazw waciwej mniejszoci oraz oznacz
znakiem X jej rodzaj.
Rodzaj mniejszoci

Nazwa mniejszoci

etniczna

narodowa

Opis A.
Opis B.
Opis C.
7.2. Rozstrzygnij, ktra z opisanych mniejszoci spenia warunki, aby uywa wasnego
jzyka ojczystego jako pomocniczego przed organami gminy. Odpowied uzasadnij,
odnoszc si do uregulowa prawnych.
Rozstrzygnicie .........................................................................................................................
Uzasadnienie .............................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba punktw
egzaminator
Uzyskana liczba punktw

MWO_1R

Strona 5 z 25

5.
1

6.
1

7.1. 7.2.
2
1

Zadanie 8. (01)
Wykres. Czy widzi Pan(i) zagroenie naduy, czy nawet faszerstw wyborczych w przypadku:
gosowania elektronicznego (przez internet)?

gosowania korespondencyjnego?

gosowania przez penomocnika?

gosowania w domu, gdy czonkowie komisji wyborczej przychodz z przenon urn

wyborcz?

w praktyce nie ma takiego zagroenia

takie zagroenie jest bardzo realne

opinia ambiwalentna
trudno powiedzie

Na podstawie: Polacy o proponowanych zmianach w prawie wyborczym, Komunikat z bada CBOS BS/65/2014.

Na podstawie danych z wykresu oce, czy ponisze informacje s prawdziwe. Zaznacz P,

jeli informacja jest prawdziwa, albo F jeli jest faszywa.
1.
2.
3.

W roku 2014 w porwnaniu do 2011 wzrs o 2% odsetek

respondentw uwaajcych, e gosowanie korespondencyjne moe
stwarza realne zagroenia faszerstwami wyborczymi.
W roku 2011 wicej respondentw ni w 2014 uwaao, e gosowanie
w domu jest bezpieczne.
W roku 2014 w porwnaniu do 2011 wzrs odsetek respondentw
niezdecydowanych w kwestii bezpieczestwa gosowania elektronicznego.

Zadanie 9. (01)
O powstaniu pastwa wedug jednej z ideologii
Pastwo jest produktem i przejawem nieprzejednanego charakteru przeciwiestw klasowych.
Pastwo powstaje tam, wtedy i o tyle, gdzie, kiedy i o ile przeciwiestwa klasowe z przyczyn
obiektywnych nie daj si pogodzi. I odwrotnie istnienie pastwa jest dowodem, e
przeciwiestwa klasowe s nie do pogodzenia.
H. Olszewski, M. Zmierczak, Historia doktryn politycznych i prawnych, Pozna 1994, s. 222.

Strona 6 z 25

MWO_1R

Podaj nazw ideologii, ktrej dotyczy tekst.

...

Zadanie 10. (02)

O jednej z metod podziau mandatw
W metodzie Sainte-Lagu proporcjonalnego podziau mandatw dokonuje si, dzielc liczb
gosw przypadajcych kademu komitetowi przez kolejne liczby nieparzyste, a nastpnie,
z tak obliczonych ilorazw dla wszystkich komitetw, wybieranych jest tyle najwikszych, ile
jest mandatw do obsadzenia w danym okrgu.
Na podstawie: Koncepcje systemw wyborczych, www.senat.gov.pl

Wyniki gosowania (sytuacja fikcyjna)

Na obszarze pastwa wybieranych jest 9 eurodeputowanych. Administracyjnie obszar jest
podzielony na 9 jednostek oznaczonych cyframi IIX. W kadej z nich partie A., B. i C.
otrzymay cznie 10 000 gosw.
Tabela 1. Wyniki gosowania w kadym z 9 okrgw wyborczych
Jednostka terytorialna
Partia

II

III

IV

VI

VII

VIII

IX

liczba gosw (w tys.)

A.

B.

C.

Tabela 2. Wyniki gosowania w skali kraju i kolejne ilorazy dla metody Sainte-Lagu (w tys.)
Partia

:1

:3

:5

:7

:9

A.

33

11

6,6

4,7

3,7

B.

27

5,4

3,9

C.

30

10

4,3

3,3

10.1. Podaj, ile mandatw uzyskaa kada z partii, jeli zosta zastosowany system
wzgldnej wikszoci, a kada jednostka administracyjna stanowi
jednomandatowy okrg wyborczy.
partia A. ......

partia B. ...

partia C. ....

10.2. Podaj, ile mandatw uzyskaa kada z partii, jeli zostaa zastosowana metoda
Sainte-Lagu, a obszar pastwa stanowi jeden okrg.
partia A. ......

partia B. ...

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba punktw
egzaminator
Uzyskana liczba punktw
MWO_1R

Strona 7 z 25

partia C. ....
8.
1

9.
1

10.1. 10.2.
1
1

Zadanie 11. (02)

O rnych formach aktywnoci obywatelskiej
Opis A. Kilkaset osb uczestniczyo w manifestacji przed komisariatem policji.
Opis B. To ludzie, a nie metry, produkuj mieci! takie haso wznosili uczestnicy pikiety,
ktrzy nie zgadzaj si z metodami rozlicze opat za usuwanie odpadw.
Opis C. Do Sejmu RP zosta wniesiony obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy
o ochronie zwierzt.
Na podstawie: niezalezna.pl; gdynia.naszemiasto.pl; www.sejm.gov.pl

11.1. Zaznacz prawidowe dokoczenie zdania.

Dziaania przedstawione w opisach A. i B. s moliwe dziki istnieniu w pastwie
A. wolnoci osobistej.
B. wolnoci sumienia.
C. wolnoci zgromadze.
D. wolnoci zrzeszania si.
11.2. Podaj nazw formy demokracji bezporedniej przedstawionej w opisie C.
...
Zadanie 12. (02)
Fragment mapy politycznej Afryki, Europy i Azji

Na podstawie: www.geografia24.eu

O wydarzeniach arabskiej wiosny w 2011 roku

Opis A. W wyniku wystpie spoecznych uciek z kraju prezydent Zajn al-Abidin Ibn Ali
(Ben Ali). Odbyy si demokratyczne wybory do Zgromadzenia Konstytucyjnego, ktre
wygraa muzumaska Partia Odrodzenia (Hizb an-Nahda). Gow pastwa zosta dziaacz na
rzecz praw czowieka Al-Munsif al-Marzuki (Marzouki).
Opis B. W wyniku wystpie spoecznych, ktrych zasadno popar krl Muhammad VI,
podjto kroki w kierunku demokratyzacji systemu politycznego. W referendum przyjto
konstytucj ograniczajc rol monarchy.

Strona 8 z 25

MWO_1R

Uzupenij tabel do kadego opisu efektw arabskiej wiosny w pastwie dopisz nazw
tego pastwa i numer, ktrym oznaczono je na mapie.
Nazwa pastwa

Numer na mapie

Opis A.
Opis B.

Zadanie 13. (02)

Polskie konstytucje
Fragment A. W imi Boga Wszechmogcego! My, Nard Polski, dzikujc Opatrznoci za
wyzwolenie nas z ptorawiekowej niewoli, wspominajc z wdzicznoci mstwo
i wytrwao ofiarnej walki pokole, ktre najlepsze wysiki swoje sprawie niepodlegoci
bez przerwy powicay, [] t oto Ustaw Konstytucyjn na Sejmie Ustawodawczym
Rzeczypospolitej Polskiej uchwalamy i stanowimy.
Fragment B. W imi Boga w Trjcy witej Jedynego. Stanisaw August z Boej aski
i Woli Narodu Krl Polski, Wielki Ksi Litewski, Ruski, Pruski, Mazowiecki, mudzki,
Kijowski, Woyski, Podolski, Podlaski, Inflancki, Smoleski, Siewierski i Czernichowski,
wraz ze Stanami Skonfederowanymi w liczbie podwjnej Nard Polski reprezentujcymi.
Fragment C. W trosce o byt i przyszo naszej Ojczyzny, odzyskawszy [] moliwo
suwerennego i demokratycznego stanowienia o Jej losie, my, Nard Polski wszyscy
obywatele Rzeczypospolitej [].
Fragment D. Polska Rzeczpospolita Ludowa jest republik ludu pracujcego. Polska
Rzeczpospolita Ludowa nawizuje do najszczytniejszych postpowych tradycji Narodu
Polskiego i urzeczywistnia idee wyzwolecze polskich mas pracujcych.
www.isap.sejm.gov.pl; www.infor.pl

13.1. Uporzdkuj chronologicznie fragmenty polskich konstytucji wpisz do grafu

waciwe litery, ktrymi oznaczono te fragmenty.
najdawniejsza

najblisza wspczesnoci

13.2. Podaj nazw stosowan wobec czci konstytucji, ktrych fragmenty podano
powyej.
...

Nr zadania
11.1. 11.2.
Wypenia Maks. liczba punktw
1
1
egzaminator
Uzyskana liczba punktw

MWO_1R

Strona 9 z 25

12.
2

13.1. 13.2.
1
1

Zadanie 14. (02)

Fragment mapy politycznej Europy

Na podstawie: www.worldatlas.com

O ustroju terytorialno-prawnym i gowie pastwa w Europie

Opis A. To federalne pastwo jest republik, w ktrej gow pastwa jest prezydent
wybierany w wyborach powszechnych.
Opis B. To federalne pastwo jest republik, w ktrej gow pastwa jest prezydent
wybierany przez specjalne kolegium elektorskie skadajce si take z parlamentarzystw.
Opis C. To federalne pastwo jest republik, w ktrej gowa pastwa ma charakter
kolegialny, a naczelnym organem wadzy jest parlament.
Uzupenij tabel do kadego opisu dopisz nazw waciwego pastwa i numer, ktrym
oznaczono je na mapie.
Nazwa pastwa

Numer na mapie

Opis A.
Opis B.
Opis C.

Zadanie 15. (02)

O wadzy wykonawczej w jednym z pastw europejskich
Rzd [] jest organem wadzy wykonawczej powoywanym przez prezydenta,
odpowiedzialnym przed parlamentem. Kolegialnym organem rzdu uprawnionym [] do
rozpatrywania najwaniejszych spraw znajdujcych si w gestii rzdu jest Rada Ministrw
[]. Posiedzeniom Rady [Ministrw] przewodniczy prezydent []. Stosunkowo rzadko
zwoywane s przez premiera posiedzenia tzw. rady gabinetowej (czonkw Rady Ministrw

Strona 10 z 25

MWO_1R

obradujcych pod nieobecno prezydenta), organu pozakonstytucyjnego, rozwaajcego

wstpnie sprawy, ktre maj by przedoone Radzie [Ministrw].
E. Gdulewicz, System konstytucyjny [], Warszawa 2000, s. 5560.

15.1. Zaznacz prawidowe dokoczenie zdania.

System organw pastwowych opisany w tekcie funkcjonuje w
A. Republice Federalnej Niemiec.
B. Konfederacji Szwajcarskiej.
C. Republice Francuskiej.
D. Federacji Rosyjskiej.
15.2. Wska rnic midzy rad gabinetow opisan w tekcie a Rad Gabinetow
w Rzeczypospolitej Polskiej.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 16. (03)
O jednej z kompetencji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Art. 159.1. Sejm moe wyrazi ministrowi wotum nieufnoci. Wniosek o wyraenie wotum
nieufnoci moe by zgoszony przez co najmniej 69 posw. []
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 z pn. zm. (stan prawny na 25 lutego 2016 r.).

16.1. Podaj nazw funkcji Sejmu RP realizowanej poprzez korzystanie z uprawnienia

wynikajcego z zamieszczonego przepisu prawnego.
...
16.2. Uzupenij tekst wpisz waciwe: nazw rodzaju odpowiedzialnoci (A.), nazw
organu wadzy (B.) i liczb (C.)
Zamieszczony

przepis

prawny

dotyczy

indywidualnej

odpowiedzialnoci

(A.) . czonkw Rady Ministrw. Konstytucja Rzeczypospolitej

Polskiej przewiduje take odpowiedzialno solidarn tego organu, ale waciwy wniosek
musi wskazywa imiennie kandydata na (B.) ...... .
By wnioski takie zakoczyy si powodzeniem, powinno gosowa za ich przyjciem minimum
(C.) ... posw.
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba punktw
egzaminator
Uzyskana liczba punktw
MWO_1R

14.
2

Strona 11 z 25

15.1. 15.2. 16.1. 16.2.

1
1
1
2

Zadanie 17. (02)

Kompetencje organw wadzy Rzeczypospolitej Polskiej w polityce zagranicznej i bezpieczestwa
Opis A. Ratyfikuje i wypowiada umowy midzynarodowe.
Opis B. Decyduje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o stanie wojny i o zawarciu pokoju.
Opis C. Zapewnia bezpieczestwo zewntrzne pastwa.
Opis D. Sprawuje oglne kierownictwo w dziedzinie stosunkw z innymi pastwami
i organizacjami midzynarodowymi.
Opis E. Mianuje i odwouje penomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej
w innych pastwach i przy organizacjach midzynarodowych.
Na podstawie: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 z pn. zm.
(stan prawny na 25 lutego 2016 r.).

Uzupenij tabel do kadej nazwy organu wadzy w Rzeczypospolitej Polskiej

przyporzdkuj po dwie litery, ktrymi oznaczono jego kompetencje.
Nazwa organu

Litery opisu kompetencji

1.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

2.

Rada Ministrw Rzeczypospolitej Polskiej

Zadanie 18. (02)

O terenowych organach wadzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej
Opis A. Jest organem stanowicym i kontrolnym gminy. Czonkowie tego organu wybierani
s w powszechnych wyborach bezporednich.
Opis B. Jego pracami kieruje starosta. Jest wybierany przez organ stanowicy powiatu.
Opis C. W celu realizacji powierzonych mu zada wydaje zarzdzenia. Moe wydawa
polecenia obowizujce wszystkie organy administracji rzdowej dziaajce w wojewdztwie.
Na podstawie: Ustawa [], Dz.U. [], nr 16, poz. 95 z pn. zm.; Ustawa [], Dz.U. [], nr 91,
poz. 578 z pn. zm.; Ustawa [], Dz.U. [], nr 31, poz. 206 z pn. zm. (stan prawny na 25 lutego 2016 r.).

Do kadego opisu dopisz

w Rzeczypospolitej Polskiej.

nazw

waciwego

terenowego

organu

wadzy

Opis A. ......................................................................................................................................
Opis B. ......................................................................................................................................
Opis C. ......................................................................................................................................
Zadanie 19. (02)
Przepisy prawne z kodeksw obowizujcych w Rzeczypospolitej Polskiej
Przepis A. Przedmiotem skargi moe by w szczeglnoci zaniedbanie lub nienaleyte
wykonywanie zada przez waciwe organy albo przez ich pracownikw, naruszenie
praworzdnoci lub interesw skarcych, a take przewleke lub biurokratyczne zaatwianie spraw.
Przepis B. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo
wsplnie i w porozumieniu z inn osob, ale take ten, kto kieruje wykonaniem czynu

Strona 12 z 25

MWO_1R

zabronionego przez inn osob lub wykorzystujc uzalenienie innej osoby od siebie, poleca
jej wykonanie takiego czynu.
Przepis C. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagroone cudzym dziaaniem, moe da
zaniechania tego dziaania, chyba e nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia
moe on take da, aeby osoba, ktra dopucia si naruszenia, dopenia czynnoci
potrzebnych do usunicia jego skutkw [].
Ustawa [], Dz.U. [], nr 30, poz. 168 z pn. zm.; Ustawa [], Dz.U. [], nr 88, poz. 553 z pn. zm.;
Ustawa [], Dz.U. [], nr 16, poz. 93 z pn. zm. (stan prawny na 25 lutego 2016 r.).

Do kadego przepisu prawnego dopisz nazw kodeksu

w Rzeczypospolitej Polskiej, w ktrym zosta on zamieszczony.

obowizujcego

Przepis A. ..................................................................................................................................
Przepis B. ..................................................................................................................................
Przepis C. ..................................................................................................................................
Zadanie 20. (02)
Fragment pisma procesowego
Kodzko, 11 stycznia 2008 r.
Do Sdu Okrgowego
Wydzia II Cywilny Odwoawczy
w widnicy
za porednictwem
A. (nazwa instytucji)
I Wydzia Cywilny
w Kodzku
B. (nazwa strony): Wilhelm Abacki, zam.
w Kodzku, ul. Stara 28 m. 3
Pozwany: Olgierd i Magorzata Babaccy, zam.
w Szczytnej, ul. Wyzwolenia 281A
Sygn. akt. I C 354/07
Warto przedmiotu zaskarenia: 13 000,00 z (trzynacie tysicy zotych 00/100)
C. (nazwa pisma) POZWANYCH
Na podstawie: www.obronapraw.pl

Uzupenij fragment pisma procesowego wpisz waciwe nazwy.

Nazwa A. ...................................................................................................................................
Nazwa B. ...................................................................................................................................
Nazwa C. ...................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba punktw
egzaminator
Uzyskana liczba punktw

MWO_1R

Strona 13 z 25

17.
2

18.
2

19.
2

20.
2

Zadanie 21. (01)

Fragment aktu prawnego chronicego prawa czowieka
Trybuna moe przyjmowa skargi kadej osoby, organizacji pozarzdowej lub grupy
jednostek, ktra uwaa, e staa si ofiar naruszenia przez jedn z Wysokich Ukadajcych
si Stron praw zawartych w niniejszej konwencji lub jej protokoach. []
www.bip.ms.gov.pl (z tekstu uwzgldniajcego zmiany wprowadzone Protokoem nr 14).

Zaznacz nazw instytucji, ktrej dotyczy podany przepis prawny.

A. Midzynarodowy Trybuna Karny
B. Europejski Trybuna Praw Czowieka
C. Trybuna Sprawiedliwoci Unii Europejskiej
D. Midzynarodowy Trybuna Sprawiedliwoci
Zadanie 22. (01)
Z raportu rocznego Amnesty International z 2013 r.
Setki osb, indywidualnie i w grupach, skazywano na wiele lat wizienia lub wysyano ich do
obozw reedukacji przez prac [], aby [] ogranicza ich wolno sowa i wyznania. []
Wadze dalej prowadziy kampani mocnego uderzenia, skazujc za czyny, ktre okrelano
jako przejaw nielegalnych religijnych i separatystycznych dziaa [] 9 Ujgurw zostao
skazanych na wyroki od 6 do 15 lat wizienia za rzekome uczestnictwo w nielegalnych
dziaaniach religijnych.
amnesty.org.pl

Zaznacz nazw pastwa, w ktrym doszo do wydarze opisanych w tekcie.

A. Kuba
B. Biaoru
C. Chiny
D. Libia
Zadanie 23. (02)
Wykres. Mechanizm rwnowagi rynkowej przypadek dbr typowych

Na podstawie: www.nbportal.pl

Strona 14 z 25

MWO_1R

23.1. Podaj nazw krzywej, na ktrej umieszczono punkty A, C i D.

...
23.2. Odnoszc si do danych na wykresie, wyjanij dziaanie ceny jako regulatora
rynku.
...
...
...
...
...
Zadanie 24. (01)
Tabela. Struktura dochodw budetu pastwa w Rzeczypospolitej Polskiej w 2012 r.
Kategoria
dochodu

VAT

Akcyza

PIT

Wypata Dywidendy
CIT z zysku
i wypaty Pozostae
NBP
z zysku

Udzia w dochodach
budetu pastwa (w %)

41,7

21

13,8

8,7

2,9

2,9

Na podstawie: www.nik.gov.pl

Na podstawie danych z tabeli uzupenij tekst wpisz waciwe dane procentowe.

W 2012 roku wpywy pastwa z tytuu podatku od towarw i usug, zwanego te podatkiem
od wartoci dodanej, wyniosy (A.) ...% dochodw budetowych, a wpywy z tytuu
podatkw dochodowych stanowiy (B.) % tych dochodw.
Zadanie 25. (01)
Z rezolucji organu ONZ nr 1973 z 2011 r.
[] Dziaajc na mocy rozdziau VII Karty Narodw Zjednoczonych,
1. Domaga si natychmiastowego zaprzestania ognia i wszelkiej przemocy oraz atakw
i zncania si nad ludnoci cywiln [].
www.bbn.gov.pl

Uzupenij tekst wpisz waciwe nazwy organu ONZ (A.) oraz pastwa (B.).
Organem ONZ, ktry wyda powysz rezolucj, jest (A.) .....
. . Czonkami staymi tego organu s Stany Zjednoczone Ameryki,
Wielka Brytania, Rosja, Francja i (B.) ................................................... .
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba punktw
egzaminator
Uzyskana liczba punktw

MWO_1R

21.
1

Strona 15 z 25

22.
1

23.1. 23.2.
1
1

24.
1

25.
1

Zadanie 26. (01)

O powstaniu organizacji midzynarodowej na obszarze poradzieckim
W 1991 roku prezydent ZSRR Michai Gorbaczow dy do reintegracji pastwa
zwizkowego. W grudniu tego roku za spraw przywdcw trzech republik zwizkowych
Rosji, Biaorusi i Ukrainy doszo w biaowieskich Wiskulach do innego rozwizania.
Potwierdzono je nastpnie w Kazachstanie, gdzie podpisano Deklaracj Amatysk. Na
gruzach ZSRR powstaa nowa organizacja midzynarodowa.
Na podstawie: Spoeczestwo i polityka. Podstawy nauk politycznych,
red. K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Warszawa 2007, s. 595.

Podaj pen nazw organizacji midzynarodowej, ktrej genez opisano w tekcie.

...
Zadanie 27. (03)
Fragment mapy politycznej Europy i Azji

Na podstawie: www.worldatlas.com

27.1. Na podstawie mapy oce, czy ponisze informacje s prawdziwe. Zaznacz P, jeli
informacja jest prawdziwa, albo F jeli jest faszywa.
1.
2.
3.

Pastwa, ktre podpisay traktat powoujcy do ycia EWWiS, oznaczono

na mapie numerami 3, 6, 10.
Pastwa, ktre podpisay traktat powoujcy do ycia EWG, oznaczono na
mapie numerami 1, 4, 8.
Pastwa, ktre przystpiy do UE w 2004 roku, oznaczono na mapie
numerami 2, 5, 7.
Strona 16 z 25

F
MWO_1R

27.2. Uzupenij tabel do kadej informacji dopisz nazw waciwego pastwa i numer,
ktrym oznaczono je na mapie.
Informacja

Nazwa pastwa

Numer na mapie

A. Pastwo to weszo do strefy euro

w 2015 roku.
B.

Pastwo to stao si czonkiem

Unii Europejskiej w 2013 roku.

C.

Pastwo to nie jest czonkiem

Unii Europejskiej.

Zadanie 28. (02)

Szef parlamentu Turcji o UE: Bruksela potrzebuje Ankary
Turcja chce w tej chwili wchodzi do Unii Europejskiej? [...]
Tak, natomiast problemem jest stanowisko niektrych wiodcych pastw czonkowskich.
S kraje, jak Francja czy Poudniowy Cypr [...], ktre cay czas to uniemoliwiaj i stawiaj
rne przeszkody na naszej drodze do Unii Europejskiej. [] Rok 2014 zosta w Turcji
ogoszony rokiem Unii Europejskiej, zostao powoane odrbne ministerstwo ds. Unii
Europejskiej, wic to najlepiej odzwierciedla, e nasze aspiracje s cay czas aktualne. Unia
Europejska te nie powinna lekceway znaczenia, jakie bdzie miao przyjcie Turcji w jej
szeregi. [] Jestemy duym i silnym narodem, dobrze wyksztaconym, modym
spoeczestwem. Mimo e jestemy krajem muzumaskim, opieramy si na wartociach
demokratycznych. Wejcie Turcji do Unii Europejskiej mogoby take troch zmieni jej
charakter z bloku polityczno-gospodarczego na globaln potg take strategiczn [...].
www.gazetaprawna.pl

28.1. Odnoszc si do faktografii, wyjanij, dlaczego polityk turecki uy wobec

Republiki Cypryjskiej sformuowania podkrelonego w tekcie.
...
...
...
...
28.2. Wypisz z tekstu korzyci, jakie zdaniem polityka tureckiego uzyska Unia
Europejska po akcesji Turcji.
Korzy o charakterze spoeczno-ekonomicznym ....................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Korzy o charakterze politycznym ..........................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba punktw
egzaminator
Uzyskana liczba punktw
MWO_1R

26.
1

Strona 17 z 25

27.1. 27.2. 28.1. 28.2.

1
2
1
1

Zadanie 29. (01)

O jednym z funduszy UE
[W]spiera finansowo realizacj przedsiwzi w dziedzinach ochrony rodowiska oraz sieci
transeuropejskich. Od 2007 r. z funduszu mona take wspiera przedsiwzicia zwizane ze
zrwnowaonym rozwojem []. Od 2014 r. [] wspierane s (do dyspozycji jest
[dodatkowa] kwota w wysokoci 10 mld EUR) projekty w dziedzinie infrastruktury
transportowej [] [P]rzeznaczony jest dla pastw czonkowskich, ktrych dochd narodowy
brutto (DNB) na mieszkaca nie przekracza 90% redniej unijnej. W obecnym okresie
programowania przypadajcym na lata 20142020 korzysta [z niego] 15 pastw
czonkowskich: [przyjte w XXI wieku oraz Grecja i Portugalia. Przeznaczono na niego
w tym okresie blisko 63,4 mld EUR, z czego dla Polski 23,2 mld EUR].
www.europarl.europa.eu

Zaznacz nazw funduszu opisanego w tekcie.

A. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
B. Europejski Fundusz Spoeczny
C. Europejski Fundusz Rybacki
D. Fundusz Spjnoci

Zadanie 30. (012)

Wybierz jeden z podanych tematw i napisz wypracowanie.
Temat 1.
Scharakteryzuj dualizm wadzy wykonawczej w europejskich systemach politycznych.
Temat 2.
Scharakteryzuj rda prawa i ich hierarchi w Rzeczypospolitej Polskiej.
Temat 3.
Stosunki midzynarodowe w Europie w XXI wieku stabilno czy zmiana? Rozwa
powyszy problem, odwoujc si do materiaw rdowych.
Materiay rdowe
A. Ordzie Prezydenta Federacji Rosyjskiej przed Zgromadzeniem Federalnym w 2008
roku [fragment]
Reakcja na wydarzenia z 8 sierpnia i na uznanie przez Rosj niepodlegoci Osetii
Poudniowej i Abchazji po raz kolejny pokazay, e yjemy w wiecie podwjnych
standardw. Dziaalimy w sposb odpowiedzialny, w celu przywrcenia midzynarodowego
prawa i sprawiedliwoci, zdajc sobie spraw, e wszelkie wahania lub prby odoenia
decyzji spowodowayby jeszcze bardziej powan katastrof humanitarn. Na tym tle
wyjtkowo stronniczo wyglda postawa naszych partnerw, jeszcze niedawno wkadajcych
maksimum si, aby obchodzc prawo midzynarodowe osign rozdzielenie Kosowa od
Serbii i uzna ten samozwaczy region za podmiot prawa midzynarodowego, a teraz jak
gdyby nic si nie stao krytykujcych Rosj.
Na podstawie: K. Psujek, Odbudowa znaczenia Rosji na arenie midzynarodowej w dyskursie Wadimira Putina
i Dmitrija Miedwiediewa, Spoeczestwo i Polityka 2015, nr 1 (42), s. 48.

Strona 18 z 25

MWO_1R

B. O redefiniowaniu bezpieczestwa w Europie

Niepewno i utrata zaufania rzdzonych do rzdzcych sprawiy, e w wielu krajach Europy
narasta nostalgia za renacjonalizacj bezpieczestwa, powrotem do narodowych nisz. Do
gosu i do wadzy doszo pokolenie, dla ktrego dowiadczenia II wojny wiatowej
i powojennego rozwoju s odleg histori []. Decyzje USA o stopniowej redukcji wojsk
w Europie, zmniejszeniu wydatkw na armi i wikszym zaangaowaniu w regionie Pacyfiku
wymagaj zapewnienia Europie bezpieczestwa w nowych warunkach. Zadania nie uatwiaj
kryzys fiskalny i radykalna redukcja wydatkw wojskowych przez Francj i Wielk Brytani.
A.D. Rotfeld, Pomimo rakiet i bomb, ,,Gazeta Wyborcza, Magazyn, 45.02.2012.

C. Rozmowa z Andriejem Iarionowem, byym doradc prezydenta Putina

Wadimir Putin wytrwale i konsekwentnie realizuje plan odbudowy tzw. Rosyjskiego wiata
[]. Krok po kroku realizuje strategi stosowan wczeniej przez Rosj []. To tzw. wojna
hybrydowa [].
Polska te jest na celowniku Kremla, Do Rzeczy 2014, nr 35 (83), s. 69.

WYPRACOWANIE
na temat numer
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba punktw
egzaminator
Uzyskana liczba punktw
MWO_1R

Strona 19 z 25

29.
1

30.
12

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Strona 20 z 25

MWO_1R

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

MWO_1R

Strona 21 z 25

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Strona 22 z 25

MWO_1R

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

MWO_1R

Strona 23 z 25

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Strona 24 z 25

MWO_1R

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

MWO_1R

Strona 25 z 25