Heteronomizm

i autonomizm

Heteronomia
Heteros inny, nmos prawo
Podporzdkowanie si prawom, normom, ktrych si

samemu nie ustanowio; niesamodzielno

W muzyce: tre dziea muzycznego istnieje

samoistnie i niezalenie od dziea, w obiektywnej

rzeczywistoci. Ona to wyraa form dziea, zesp
stosowanych rodkw i sposb dysponowania nimi.

Heteronomizm
Dzieo muzyczne dane konkretnie jako przebieg dwikowy w
czasie, uksztatowany specyficznymi zasadami konstrukcji
wskazuje na co od siebie samego rnego, co moe istnie i bez
muzyki.
Jest to tzw. tre, przy czym stosunek pomidzy pozamuzyczn
treci a ksztatem dwikowym moe by rny.
Dzieo muzyczne moe co:
wyraa
przedstawia
ilustrowa
oznacza
Np. muzyka wyraa uczucia na podstawie skojarze w nas
utrwalonych (tak jak okrelony gest, mimika).
W muzyce wyraanie rozcignite w czasie, nie statyczne z trudem
odnajdujemy prawzory muzyki.

Heteronomizm
Sensualizm (cae nasze poznanie pochodzi z
wrae zmysowych, jest form empiryzmu)
2. Estetyka treci, wyrazu
Ad 1. rozwaania estetyczne, ktre staraj si problem
treci w muzyce sprowadzi do pozamuzycznych
wzorw poszczeglnych elementw, czyli: jedynymi
elementami porzdkujcymi i muzyk i rzeczywisto
s: rytm, melodyka (naladowanie mowy i piewu
ptakw), harmonika (alikwoty). Przekonanie o
naturalnym pochodzeniu systemu durowego (spowodowao
odejcie od generabasu).
1.

Heteronomia
Ad 2. Tre dzie muzycznych jest inna ni ksztat
dwikowy. rodki, jakimi dysponuje muzyka s dalsze
od pierwowzoru.
Muzyka wyraa treci pozamuzyczne, ale nie
odzwierciedla realnej zawartoci przedmiotowej.
Dzieo muzyczne ma sw tre bez wzgldu na
percepcj treci s gwnie uczucia:
Dzieo muzyczne powstaje dziki uczuciom twrcy,
ktre z kolei s z czym zwizane
Dzieo muzyczne wywouje u odbiorcy uczucia
Forma dziea muzycznego jest form wyrazu uczu.

Heteronomizm
Rne interpretacje:
Muzyka wyraa konkretne uczucia o
indywidualnym charakterze
Muzyka moe wyraa tylko pewien typ uczu
Muzyka moe wyraa tylko dynamiczne
przebiegi uczu (E. Kurth Musikpsychologie
(1930)
Muzyka wyraa pewne jakoci
Muzyka wyraa pewne treci.

Heteronomizm
inne koncepcje:
Muzyka jest znakiem muzyka jako komunikat
Muzyka jako jzyk
Muzyka jako analogia, odbicie

AUTONOMIZM
Kierunek, ktry w dziele muzycznym uznaje jako

realnie dana tylko sam form dwikow i neguje

istnienie jakichkolwiek treci.
Uwaga: nie mona negowa czego co nie istnieje.
Estetyka formalistyczna: Leibnitz, Helmholz
sprowadzaj doznania muzyczne do przey
matematycznych, fizjologicznych; interway, akordy
sprowadzane do drga fizycznych.

Estetyka formalistyczna sposoby

rozumienia
I. Kant: muzyka jest tylko form, gr, zespoem dwikw

i niczym wicej (na najniszym szczeblu wrd sztuk).

H. Riemann: muzyka jest wyraa sam siebie: to co
muzyka wyraa i to, co w muzyce jest wyraone jest
identyczne. Nie ma dwoistoci formy i treci; forma
identyczna z treci.
Muzyka stwarza wasne, nowe wartoci ponadrealne.
Muzyka pomnaa byt o jakoci nowe, ktre bez niej nie
mogyby istnie.
Nie ma muzyki absolutnej i programowej jest tylko
absolutna.

Autonomici
E. Hanslick
Johann Herder
E. T. A. Hoffmann
F. Busoni,
czciowo Goethe
mody Wagner

Prby wyjcia z autonomizmu

Ernst Kurth (1886-1946), szwajcarski muzykolog,
profesor uniwersytetu w Berlinie muzykologia
Analityczna.
Twrca energetycznej koncepcji muzyki, ktra w swych
zaoeniach metafizycznych nawizuje do filozofii A.
Schopenhauera.
Prace: Die romantische Harmonik und ihre Krise in
Wagners <Tristan>; Musikpsychologie

Kurth

Wspczynniki dziea muzycznego pojmowa jako

przejawy niewiadomej energii psychicznej.
Form interpretowa jako wewntrzny, dynamiczny
proces ksztatowania materii dwikowej.
Dzieo muzyczne utosamia z procesem
energetycznym typu: napicia odprenia.

Hans Mersmann (1891-1971), niemiecki muzykolog,

twrca metody analizy dziea muzycznego.
czy opis fenomenologiczny (opisowe badanie
zjawisk fenomeny = zjawiska; analiza intuicji) z
aspektem historycznym i oglnokulturowym.
Dzieo: Angewandte Musikaesthetik
Dziaanie w muzyce dwch przeciwstawnych si:
Intensywnych, dorodkowych zmierzajcych do
ujednolicenia i integracji formy
Ekstensywnych, odrodkowych dziaajcych odwrotnie
Jeden czon warunkuje istnienie drugiego, za brak jednego
likwiduje ca struktur.