Filozofia 16.1015 r.

T: Filozofia jako droga ycia.

Filozofia jest obecnie czym elitarnym.
Historia filozofii jako myl o charakterze uniwersalnym powstaje jako racjonalny namys nad
rzeczywistoci.
Ratio (czyt. Racjo, ac.) rozum
Logos (ac.) rozum, sowo, moc, wadza, sia.
Zarwno filozofia jak i coaching nastawione s teleologicznie.
Telos (ac.) cel, kres, granica
Etymologia nazwy FILOZOFIA. Pochodzi z jzyka greckiego.
Philein (gr.) lubi, kocha, miowa w sposb nieskoczony.
Sophia(gr.) - wiedza, poznanie. (nie kady typ wiedzy, naley podkreli, e chodzi tu o wiedz
wyszego rzdu rozumian jako sztuka ycia, majc charakter mdroci yciowej)
Filozofia obejmuje 3 sfery.
1. Namys naukowy/ namys racjonalny. (gr. THEOREIN) sfera teoretyczno-naukowa
2. Dziaanie / praktyka/ czyn (gr. PRAXIS) rozumny czyn, rozumny akt
3. Sfera twrczoci/ rezultatw ktre ujmowane s jako artefakty- czyli to co wytworzone sfera
poietycznej (gr. POIESIS)
Proces nabywania sztuki ycia (3 sfery).
Greckie Theorein nie oznacza mylenia czysto abstrakcyjnego, nie ma ono charakteru tego co samo w
sobie czyli oderwanego od rzeczywistoci, lecz oznacza kontemplacj czyli mylenie, ktre gboko
oddziauje na ycie. Filozofia czyli rozumny namys nad ogem rzeczywistoci wie si z yciem
regulowanym przez normy etyczne i kategorie moralne. W ramach takiego ujcia filozofia moe by
rozumiana jako artykulacja, czyli sfomuowanie moralnie poprawnego uporzdkowanego ycia,
sposobu ycia. Cel filozofowania to cel gboko etyczny: konfrontacja skoczonoci naszego rozumu
z niepodwaalnymi aksjomatami ( twierdzenia, prawdy yciowe), z ogldem dobra, prawdy i pikna
zakada postaw moraln i odwrcenie si od wasnych przesdw, od wasnej zmysowoci, od tego
rwnie co interesowne, czyli wie si z pewnym rodzajem oczyszczenia, czyli z przemian ludzkiej
duszy. W wietle tego ujcia (Sokratejsko-Platoskiego) greckiego filozofia rozumiana jest jako sztuka
ycia. Mwi si w ten sposb o terapeutycznym charakterze filozofii. Sokrates stwierdza, e celem
filozofii jest zmiana widzenia wiata i siebie samego.
Prawda rozumiana jest tutaj jako ALETHEIA. A to przeczenie, LETHOS to co ukryte, to co do
ujawnienia.

T:

Pytajc o poznanie. 30.1015r

Poznanie gr. Episteme wiedza/ poznanie.

Poznanie jest fundamentaln i definiujc czowieka jako animal rationale cech ludzkiej egzystencji.
Animal rationale- zwierz posiadajce rozum- t definicj sformuowa Arystoteles.
dzoon logon echon czowiek posiadajcy rozum
Czowiek chce wiedzie.
Filozofia stanowi racjonalny namys nad natur wiata, jego struktur oraz dynamizmem jego
rozwoju. Czowiek chce wiedzie jaki sens ma ludzkie ycie. Chce wiedzie po to by nie by
pasywnym uczestnikiem pdzcego losu lecz po to by sprawnie, efektywnie, moralnie poprawnie.
Kierujc si przy tym swym wasnym rozumem.
Ludzkie przekonania, obawy, lki, emocje, otoczka tradycji i kultury powoduj zafaszowanie
poznania obiektywnego, racjonalnego i rzetelnego.

poznanie (wiedza)
1) Gr. doksa (ac. opinio) doksa oznacza stan przekonania, taki typ wiedzy, ktry pozbawiony
jest cechy obiektywnoci (prawdziwoci, niezawodnoci). W tym znaczeniu mwi si o
wiedzy subiektywnej czyli wiedzy skaonej domieszk przesdw, emocji, namitnoci,
bd te wszystkich psespozycji (zaoenie). Sokrates podkrela rol takiego poznania, ktre
prowadzioby do mdroci wypywajcej z wasnego JA. Ludzkie przesdy, mechanizmy.
w dialogu menon filozof podczas rozmowy z modym, niewyksztaconym niewolnikiem,
naprowadza go na rozwizanie nieznanego mu wczeniej problemu matematycznego.
Filozofia gosi: nie wychod na zewntrz, lecz wr do siebie : We wntrzu czowieka
mieszka prawda.
Stereotypy np. o blondynkach, przesdy: czarny kot, opinie
2) Gr. Episteme (ac. Scientia)- wiedza wyszego rzdu. Termin ten oznacza poznanie, ktrego
prawdziwo zagwarantowana jest a priori czyli przed dowiadczalnie, czyli z racji samej
swej natury. Jakby z gry zaoona w ramach tzw. zasady oczywistoci. W tak rozumianym
poznaniu zawiera si cecha pewnoci i niezawodnoci. W tym znaczeniu mwi si o wiedzy
obiektywnej, bdcej faktem teoretyczno- naukowym zespoem tez skadajcych si na
nauk.
2+2=4, Ziemia kry wok soca,
Poznanie jest czynnoci, aktywnoci psychiczn polegajc na wprowadzeniu w pole wiadomoci
okrelonej informacji, jest uchwyceniem istnienia i waciwoci czego, jest cilej rzecz ujmujcodpowiedzi na pytanie: Co?, Jak? I dlaczego w ogle jest?

06.1115r

Midzy wiedz a niewiedz.

Filozofia- antyk, redniowiecze, nowoytno i wspczesno

Krzyujc moliwe filozoficzne punkty wyjcia, moliwe filozoficzne pytania, mona wskaza trzy
zasadnicze paradygmaty (wzorce/modele)
1) Ontologiczny. Przedstawicielami s: Platon, Tales, Arystoteles, Przedmiotem tego
paradygmatu jest byt czyli uniwersum rzeczywistoci. Filozofia ontologiczna to filozofia
wychodzca od bytu i pytajca o jak naczeln zasad czyli gr. ARCHE. Punktem wyjcia
tego paradygmatu jest zdziwienie. Naczelne pytanie w ramach paradygmatu ontologicznego to
pytanie DLACZEGO JEST CO SKORO MOGOBY NIE BY?
2) Mentalistyczny. Przedstawiciele: Kartezjusz, Kant, E. Husserl. Przedmiotem na gruncie tej
filozofii jest wiadomo, ludzki rozum. Ten paradygmat mentalistyczny znamionuje zwrot ku
podmiotowi, a zatem pyta si o podmiot wiata i jego waciwoci. Punktem wyjcia jest
zwtpienie, a zatem pytamy: Czy istnieje jaka granica wtpienia? Kartezjusz odpowiada, e
granic wtpienia jak napotyka wtpicy jest sama wiadomo osoby wtpicej, poniewa
jak stwierdza Kartezjusz Nie mog zwtpi w to, e wtpi. Naczelne pytanie tego
paradygmatu sformuowa Immanuel Kant pytajc: CO MOG WIEDZIE? Zwtpienie jest
wyrazem nieufnoci wobec poznania zmysowego.
3) Lingwistyczny. Przedstawiciele: Ludwig Wittgenstein, ak Derrida. Przedmiotem na gruncie
tego paradygmatu jest jzyk i jak twierdzi reprezentant tego paradygmatu: wszelkie
filozofowanie jest krytyk jzyka. Naczelnym pytaniem w ramach tego paradygmatu jest
pytanie: CO MOG SENSOWNIE POWIEDZIE? Punktem wyjcia filozofii lingwistycznej
jest zaamanie si rozumienia Problem filozoficzny przybiera posta aporii- niedajca si
rozwika trudno w rozumowaniu. Pytanie filozoficzne przybiera w ramach tego
paradygmatu ksztat wypowiedzi: NIE MOG SI ROZEZNA.
Henryk Schnedelbach ksika Filozofia. Podstawowe pytania
Zdaniem Nicolaya Hartmanna mona rozrni 2 sposoby filozofowania:
1) Lini konstrukcyjnego mylenia systemowego
2) Lini otwartego mylenia problemowego
Zdaniem Hartmanna najistotniejsze dziedzictwo filozoficzne pozostawiaj ci myliciele, ktrzy
rozwijaj sw filozofi, tworzc i odsaniajc ponadczasowe, otwarte problemy.
Lini konstrukcyjnego mylenia systemowego: Platon, w. Tomasz
Lini otwartego mylenia problemowego: Edmund Husserl, Kartezjusz.
FILOZOFIA

Filozofowanie w sensie naukowym polega na stawianiu podstawowych i fundamentalnych dla

czowieka pyta .
Filozofowanie polega na liczeniu si ze specyfik ponadczasowych poj, motyww i
problemw filozoficznych.
Polega na penym szacunku respektowaniu wynikw namysu ludzkiego rozumu.
Zadaniem filozofii jest stworzenie oglnej racjonalnej pojciowo problemowej dyscypliny o
wasnej problematyce poprzez rozwijanie konkurencyjnych, a czsto sprzecznych teorii.

COACHING

Coaching byby penym zaufania, poufnoci wykorzystaniem dostpnych zaoonych w

standardach profesji coacha narzdzi i metod, dialogiem osoby wspierajcej czyli coacha z
klientem.

Filozoficzno DFiC:

1) Akceptacja formuowanych pyta i dialogu filozoficznego jako podstawowej metody pracy

doradczej
2) Otwarcie i szacunek wzgldem Innego.
3) Refleksyjno w odniesieniu do wasnego ycia i poznania samego siebie.
4) Szacunek oraz racjonalne odniesienie si do znaczenia poj odnoszcych si do czowieka,
jego ycia, przey, stanw emocjonalnych czy zachowa.
5) Nieustanna praca nad wasn osob
6) Postawa kreatywnoci i twrczego otwarcia.
7) Podejmowanie problematyki aksjomatyczno-etycznej.
8) Umiejtno zajmowania postawy krytycznej wzgldem rzeczywistoci.
13.1115

Filozofia jako rosnca wiadomo trudnoci rozumowania.

E. Levinas
Jestem odpowiedzialny za inn osob, a kto inny za mnie.
Postulat nie zabijaj nie odnosi si do mierci lecz do ograniczenia go, nie zabijaj mojego ja, pozwl mi
egzystowa tak jak ja chc.
To czy egzystencja bdzie wiadoma czy nie zaley od nas, od naszych dowiadcze oraz samowiadomoci.
Termin Egzystencja (ex) czyli co co byo, co poza, co w strefie zewntrznej,
Ex + sistens = trwajcy, pozostajcy, bytujcy.
Termin egzystencja odnosi si do sistens czyli do najgbszego ja, wewntrznego.
Egzystencja= Sama autentyczno istnienia, potencjalno. Waciwy indywidualnej jednostce, jej wasny,
autentyczny sposb bytowania.
Kierhegaard- duski filozof religijny, wywar on ogromny wpyw na ksztatowanie si XX wiecznej filozofii
egzystencjalnej, prekursor egzystencjonalizmu czyli kierunku stawiajcego w centrum zainteresowania ludzk
egzystencje, dowiadczenia graniczne i autentyczny sposb bytowania.
Kazanie ekstatyczne pt. Albo-Albo Kierhegaarda
W filozofii wspczesnej przez egzystencj rozumie si przeywan przez czowieka rzeczywisto. ycie w
znaczeniu natomiast nie biologicznym, lecz jako co co wiadomie urzeczywistniam, czyli realizuje, w rezultacie
wiadomego wyboru. S. Kirhegaard ujmuj egzystencj jako wiadome i autentyczne bycie czowiekiem.
Inny egzystencjalista, przedstawiciel filozofii hermeneutycznej M. Heidegger ujmuj egzystencj jako cige
przekraczanie siebie, pogbianie wasnej samowiadomoci.
Egzystencjalista nurtu chrzecijaskiego Gabriel Marcel ujmuj egzystencj jako cige bycie w drodze.
Soren Kirhegaard podkrela znaczenie egzystencji jako bycia skierowanego zawsze przed siebie. Zawsze
zorientowanej na wybr midzy albo-albo. Egzystencji w ktrej chcenie, mylenie i dziaanie tworz
nierozerwalny zwizek, taka egzystencja oznacza bycie o zmoonym sensie czyli prawdziwe bycie czowieka.
Najnisze stadium egzystencji stadium wrzucenia w wiat
Stadium poznawcze- wiadomy wybr przenosi na wyszy poziom egzystencji.
Stadium duchowe- na tym stadium czowiek zyskuje mdro o charakterze mylenia zaangaowanego
W egzystencjalnym zwtpieniu czowiek uwiadamia sobie swe wasne rozdarcie. S.K nawizuje do w.
Augustyna- Chrzecijaskiego filozofa, ktry formuje synny passus czyli DUBITO ERGO SUM wtpi wic
jestem. Wtpienie w ujcie SK. Jest punktem wyjcia, asumptem do zajcia postawy aktywnej wobec wiata,

wobec wszelkich wyzwa egzystencji jako zwizane z wyborem, z koniecznoci wyboru midzy jakim albo, a
innym albo. Zadanie egzystencji wedug SK polega na tym, aby rozdarcie to przezwyciy albo wytrzyma. W
ujciu SK czowiek jest osob, ktra - ktr decyduje si by. Egzystencji nie da si speni w zastpstwie. Nie
jest ona dowolnym aktem lecz wie si z odpowiedzialnoci i wiadomym wyborem.
SK Konieczno wyboru

20.1115

NIE WYCHOD NA ZEWNTRZ. WEJD W SIEBIE. WE WNTRZU

CZOWIEKA MIESZKA PRAWDA. Sokrates
Nie korzystamy z wgldu w siebie bojc si rdowej czyli bezporedniej, czyli rdowej wiedzy, pyncej z
wasnej wiadomoci.
Filozofia odwoujca si do niezmiennych mechanizmw funkcjonowania wiadomoci okazuje si rzeteln
pomoc w moliwoci dostrojenia si do procesw ycia.
wiadomo jest wiadomoci INTENCJONALN, czyli z filozoficznego punktu widzenia jest zawsze
wiadomoci czego. W filozofii mwi si, e wiadomo zostaje zawsze skorelowana z jakim przedmiotem.
AKT (spostrzeenie) -> PRZEDMIOT -> SENS
To tylko od wasnego JA zaley czemu nadaj sens. Cech czowieka wiadomego jest to, e ten cel sobie
uwiadamia.
Rys historyczny wgldu w siebie:
Wewntrzny wgld uprawiali : Sokrates, Platon i Arystoteles, doktorzy kocioa, mistycy, Kartezjusz, Spinoza.
Z zapaem oddawali si niemu empiryci brytyjscy: John Locke, George Berkeley, David Hume.
Wybitni psycholodzy: Wiliam James, Freud.
W duej mierze na metodzie wgldu w siebie oparta jest kultura wschodu.
Z czym wie si brak pewnoci?
-brak stabilizacji
-poczucie niesprawiedliwoci
-brak zaufania
-nieumiejtno podejmowania decyzji
-bierno
-kompleksy
-nieumiejtno weryfikacji informacji
-zadawanie pyta
-podwaanie wiedzy, wywoywanie gbokich refleksji
-choroby: depresja
Negatywne w stosunku do czowieka
Pozytywne w odniesieniu do wiedzy
Brak pewnoci doskwierajcy wspczenie dotyczy kilku zagadnie:
Natoku informacji, braku weryfikacji danych rde, zafaszowanie prawdy i faszu, dobra i za. Kryzys
wartoci, relatywizm wartoci, subiektywizm daje nam pewien wybr, ale jednoczenie go utrudnia. Pasywno
odznaczajca si brakiem krytycyzmu i rzetelnej oceny rzeczywistoci, ktre sprawiaj, e czowiek zamiast by
panem swojego losu pozostaje zdany na lepy los, gr namitnoci i pobudek zmysowych.
Problem z wolnoci, ktra coraz czciej z powodu braku zakorzenienia, zacierania rl spoecznych i z
powodw ruchw emancypacyjnych coraz czciej staje si samowol, mwic wicej po prostu swawol.
Rbta co chceta

ARCHEOLOGIA LUDZKIEJ EGZYSTENCJI

Residencia odporno na upadki egzystencjonalne
Model ycia filozoficznego to pewien szczeglny wzorzec ycia wedug okrelonego, szczeglnego poniewa
mojego wasnego etosu, ktry ksztatuj tzw. etyczno-aksjologiczne.
Etyka- nauka o tym co dobre, o zasadach i normach moralnych
Aksjologia (gr. Aksios warto) nauka o wartociach
Z punktu widzenia aksjologicznego czowiek jest indywidualn wartoci.

Ju Platon i Sokrates zakadali, e filozofia moe by rozumiana jako rodzaj nie tylko sztuki ycia, nie tylko
szczeglnej terapii, lecz przede wszystkim jako ukazanie specyficznego modelu ycia.
Czowiek albo yje naprawd (realizuje siebie lub tylko wiedzie egzystencj polegajc tylko i wycznie na
przetrwaniu marnujc czas na niewaciwe wybory, realizujc niejasne cele, w ktrych gubi siebie)
Tym czasem filozofa, ani coacha, nie zamie adna z rzeczy, ktre maj wpyw na dziaanie innych ludzi. Chodzi
tutaj o wszelkiego typu opinie, manipulacje, namitnoci: gniew, zo, smutek, podanie. Nie da si on ponie
zmanierowaniu bogactwem, wiedz, wadz, pych, rwnie sawie czy piknu. To wszystko czyni go PANEM
SWOJEGO LOSU, ale za razem kim wyrniajcym si (odmiennym od innych ludzi).
Czowiek wyrniajcy si umiarkowaniem, opanowaniem, zdrowym rozsdkiem, okrelany by mianem
ATOPOS.
Wedug Immanuela Kanta cech wyrniajc filozofa jest gboko racjonalny namys. Rozum odznacza si
spontanicznoci i syntez jak twierdzi. Zmysy wedug Kanta odznaczaj si receptywnoci czyli
permanentn odbiorczoci danych.
Zgodnie z modelem ycia filozoficznego sposb bycia, zarwno myliciela, jak i coacha, wymyka si z
wszelkiej trywialnoci ycia.

ycie codzienne rozpina si midzy trzema typami pewnoci:

1) Pewnoci rozumu (prawdy o charakterze rozumowym) aksjomaty matematyczno-przyrodnicze oraz
logiczne
2) Pewno serca (prawda ley po stronie uczu i emocji)
3) Pewno o charakterze empirycznym (pewno zmysowa)