marzec 2010

(numer 1/ 2010)

PRAKTYKA
PRAWA
GOSPODARCZEGO

Spis treści:
Res in Commercio jest miesięcznikiem
stanowiącym kontynuację Biuletynu In-
formacyjnego wydawanego przez Kan-
celarię Tomczak i Partnerzy od 2002 Uchwała o nieuczciwości podatnika 4
roku. Czasopismo powstało jako Izabela Frąckiewicz, Michał Tomczak
wewnętrzny informator monitoru-
jący zmiany prawa gospodarczego w Pol-
Właściwy czas 7
sce. Następnie przekształciliśmy Biuletyn
Dominika Latawiec
w wydawnictwo adresowane przede
wszystkim do Klientów Kancelarii,
nada-jąc mu dojrzałą formę estetyczną Akcja ma głos 10
i graficzną. Z początkiem 2010 roku Kan- Karolina Kocemba
celaria zdecydowała o wydawaniu mie-
sięcznika, którego treścią są poglądy Za zgodą Ministra 12
prawników Kancelarii powstałe na tle Katarzyna Bielat
prowadzonych spraw.
•
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi (Część I) 15
Pomimo najściślej praktycznego na-
Katarzyna Bielat, Inga Dołowy, Wioletta Januszczyk,
stawienia teksty zamieszczone w Res
Dominika Latawiec, Marta Mianowska, Jakub Salwa, Michał Tomczak
in Commercio nie są opiniami prawnymi,
które mogłyby być zastosowane wprost
i bez dodatkowej weryfikacji stanu fak- Streszczenia tekstów 23
tycznego, zaś poglądy wyrażane na łamach
miesięcznika stanowią jedynie stanowisko Summary 24
ich autorów.
N O T I T I A
WIADOMOŚCI
Elektroniczny sąd
W styczniu 2010 roku ruszyło postępowa-
nie przed elektronicznym sądem. Dotyczy
ono wszystkich spraw rozpatrywanych w po-
stępowaniu upominawczym – bez względu
na wartość przedmiotu sporu.
www.e-sad.gov.pl
W celu skorzystania z tego postępowania
powód musi jedynie wnieść pozew w dro-
dze elektronicznej poprzez stronę: www.e-
sad.gov.pl z tym, że niezbędne do tego jest
posiadanie ważnego certyfikatu służącego do
składania podpisu elektronicznego. Istotne
jest, że do pozwu nie dołącza się dowodów
na potwierdzenie wskazanych tam twierdzeń,
lecz jedynie się je wskazuje. Wszelkie pisma
kierowane przez sąd do powoda jak i na
odwrót, wnoszone są w drodze elektro-
nicznej. Nakaz zapłaty oraz klauzula wyko-
nalności wydawana jest w postaci wyłącznie
elektronicznej.
Kod nakazu
Wydany nakaz wysyłany jest pozwanemu w
postaci wydruku weryfikacyjnego opatrzone-
go unikalnym 20-znakowym kodem nakazu,
dzięki któremu pozwany może zapoznać się
z jego treścią w systemie teleinformatycznym
e-sądu. Ponadto wraz z wydrukiem pozwa-
ny otrzymuje dodatkowo indywidualny kod
dostępu do elektronicznych akt sprawy.
Pozwany ma możliwość kontaktu z sądem
droga tradycyjną lub elektroniczną, z tym, że
od pierwszego pisma złożonego w drodze
elektronicznej, może on tylko w ten sposób
składać pozostałe pisma.
Sprzeciw
Sprzeciw od nakazu zapłaty nie wymaga
uzasadnienia i przedstawienia dowodów
– pozwany powinien w nim wskazać jedynie
zarzuty. W razie jego prawidłowego wnie-
sienia nakaz zapłaty traci moc, a sąd przeka-
zuje sprawę do sądu według jej właściwości
ogólnej. (if)
Świadectwa
energetyczne
Dnia 1 stycznia 2010 roku weszła w życie
nowelizacja Prawa budowlanego dotycząca
świadectw charakterystyki energetycznej
budynków.
2 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010
Osoba sporządzająca
świadectwo energetyczne
Nowelizacja wprowadziła zakaz sporzą-
dzania świadectw przez osoby, które są
właścicielami lokalu lub budynku albo po-
siadaczami spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu dla którego świadectwo jest
sporządzane. Dzięki tej zmianie świadectwa
będą bardziej obiektywne i wiarygodne.
Obowiązek ubezpieczenia
Ponadto na osoby sporządzające świadec-
twa charakterystyki energetycznej został nało-
żony obowiązek zawarcia umów ubezpiecze-
nia od odpowiedzialności cywilnej za szkody
wyrządzone w związku ze sporządzeniem
świadectwa charakterystyki energetycznej.
W razie wyrządzenia właścicielowi budynku
czy lokalu szkody, właściciel ten będzie mógł
uzyskać odszkodowanie z polisy ubezpiecze-
niowej sporządzającego świadectwo charak-
terystyki energetycznej. (pp)
Związanie
wyrokiem Trybunału
Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 7 gru-
dnia 2009 roku wydał w składzie siedmiu sę-
dziów uchwałę podejmującą problematykę
związania Naczelnego Sądu Administracyj-
nego granicami skargi kasacyjnej.
Przedmiot uchwały
Przedmiotem uchwały było rozstrzygnięcie
następującego zagadnienia: czy w sytuacji, gdy
już po wniesieniu przez stronę skargi kasacyjnej
Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności
z Konstytucją aktu normatywnego, który był
podstawą wydania zaskarżonego orzeczenia,
Naczelnego Sądu Administracyjnego powinien
uwzględnić wyrok Trybunału, pomimo nie-
wskazania przez stronę w podstawach kasa-
cyjnych niekonstytucyjnego przepisu, czy też
orzekać w granicach skargi kasacyjnej.
Treść uchwały
W uchwale siedmiu sędziów przyjęto, iż
w takiej sytuacji Naczelny Sąd Administracyj-
ny powinien zastosować bezpośrednio art.
190 ust. 1 i 4 Konstytucji i przy orzekaniu
uwzględnić wyrok Trybunału, nie będąc
jednocześnie związanym normą zawartą
w art. 183 § 1 Ustawy prawo o postępo-
waniu przed sądami administracyjnymi, która
wskazuje, iż Naczelny Sąd Administracyjny
rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasa-
cyjnej. (ko)
Zasiedzenie
nieruchomości
przez Skarb Państwa
Sentencja
Postanowieniem z 24 lutego 2010 roku
(sygn. akt III CSK 129/09) Sąd Najwyższy
orzekł, iż Skarb Państwa może zasiedzieć
nieruchomość gdy w jej posiadanie wszedł w
drodze wykonywania władztwa publicznego,
jeżeli doszło potem do zmiany charakteru
władania.
Stan faktyczny
Postępowanie dotyczyło jednej z kra-
kowskich kamienic położonych w centrum
Kazimierza, będących współwłasnością
dwóch osób narodowości żydowskiej.
Nieruchomość, na podstawie decyzji o
tymczasowym zarządzie z sierpnia 1945
roku, znalazła się we władaniu Skarbu Pań-
stwa jako mienie opuszczone. Na podstawie
Dekretu o majątkach opuszczonych z 1946
roku współwłaściciele wystąpili o przywróce-
nie posiadania i uzyskali decyzję pozytywną.
Żaden z nich jednak nigdy nie objął kamienicy
w posiadanie. Nieruchomość pozostawała
nieprzerwanie we władaniu Skarbu Państwa.
W 2005 roku Skarb Państwa, reprezentowa-
ny przez prezydenta miasta Krakowa, wystą-
pił o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości.
W postępowaniu brali udział spadkobiercy
współwłaścicieli.
Postanowienie Sądu Najwyższego
Zarówno Sąd I jak i II instancji uwzględnił
wniosek Skarbu Państwa. Spadkobiercy zło-
żyli jednak skargę kasacyjną, w której pod-
nieśli, iż Skarb Państwa nie objął kamienicy
w posiadanie w sensie cywilnoprawnym a
jedynie sprawował nad nią zarząd. Sąd
Najwyższy skargę oddalił. W uzasadnieniu
postanowienia wskazano, iż brak jest pod-
staw do przyjęcia, iż Skarb Państwa jedynie
sprawował zarząd nad nieruchomością.
Zdaniem Sądu, wobec nie objęcia nierucho-
mości w posiadanie przez współwłaścicieli,
nie wykonywał on w stosunku do kamienicy
władztwa publicznego a stał się samoistnym
posiadaczem w złej wierze. (jo)
Przedsiębiorcom
nie wolno tworzyć
własnego prawa
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca
2010 roku (I CSK 404/09) potwierdził, że
przedsiębiorca nie może w ogólnych wzor-

cach umów czy regulaminów nakładać na
konsumenta opóźniającego się z zapłatą
obciążeń innych niż wynikających z ogólnie
obowiązujących przepisów prawa.
Stan faktyczny
Spółka pod firmą Tele2 Sp. z o.o., zawarła
w swoich regulaminach postanowienia na
mocy których spółka była uprawniona do
obciążania klienta kosztami wezwania go do
zapłaty w wysokości określonej w cenniku,
jak również kosztami postępowania windyka-
cyjnego. Jeden z klientów spółki wystąpił do
Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
o uznanie powyższych postanowień za nie-
dozwolone klauzule umowne.
Wyroki sądów i argumentacja
Sąd uznał powództwo za zasadne i
podkreślił, że postanowienia zawarte w
regulaminie spółki pod firmą Tele2 Sp. z
o.o. rażąco naruszają interesy konsumenta
i stwarzają szczególne przywileje dla przed-
siębiorców. Dodatkowe opłaty nie mają
bowiem charakteru kar umownych i nie
stanowią normalnego następstwa opóźnie-
nia w zapłacie. Nie wynikają one również z
ogólnie obowiązujących przepisów prawa
normujących następstwa niewykonania i
nienależytego wykonania zobowiązań, któ-
re zostały wskazane w art. 361 k.c. oraz art.
471 k.c. Sąd II instancji podtrzymał wyrok
sądu I instancji.
Spółka pod firmą Netia S.A., działając jako
następca prawny spółki pod firmą Tele2 Sp.
z o.o., złożyła skargę kasacyjną wskazując,
że zaskarżone zapisy regulaminów minima-
lizowały koszty w stosunku do tych, które
by spółka ponosiła dochodząc nieziszczo-
nych należności na zasadach ogólnych. Na
drodze sądowej konsumenci byli obciążeni
znacznie wyższymi kosztami sądowymi,
kosztami zastępstwa procesowego oraz
kosztami komorniczymi w stosunku do tych
które spółka nakładała na nich w regulami-
nie (zgodnie z którym miały one wynosić nie
więcej niż 15 zł). Spółka ponadto podnosiła,
że powierzenie windykacji firmie zewnętrz-
nej generuje bardzo poważne koszty i wobec
braku budżetu, z którego koszty te można
by było finansować, operator musiałby pod-
nieść ceny usług, co byłoby równoznaczne
z obciążeniem rzetelnych klientów kosztami
spowodowanymi zachowaniem klientów
nierzetelnych. Ponadto spółka wskazywa-
ła, że obciążenie klientów zalegających z
zapłatą kosztami upomnień i windykacji to
normalne następstwo niewykonania przez
nich umowy.
Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną
wskazując, że spółka niejako apriorycznie
obciążyła konsumenta odpowiedzialnością
za szkody wyrządzone zaleganiem z zapłatą
wyręczając tym samym sąd i ustawodawcę.
Sąd Najwyższy przyznał, że ustawodawca
często w sytuacjach podobnych do oma-
wianego stanu faktycznego obciąża dłużnika
kosztami upomnienia, jednakże działanie
ustawodawcy ma podstawę ustawową i
konstytucyjną. Operator natomiast nie może
zachowywać się jak ustawodawca i regulo-
wać odpowiedzialności odszkodowawczej
w sposób sprzeczny z przepisami kodeksu
cywilnego. (dl)
Nowelizacja Ustawy
o PCC
W marcu 2010 roku Prezydent podpisał
nowelizację Ustawy o podatku od czynno-
ści cywilnoprawnych. Oznacza to korzystne
zmiany dla podatników i dostosowanie prawa
polskiego do prawa wspólnotowego.
Aport w postaci przedsiębiorstwa lub
zorganizowanej części przedsiębiorstwa
Nowelizacja wyłączyła z opodatkowania
umowy spółki i ich zmiany związane z wnie-
sieniem do spółki kapitałowej, w zamian za
jej udziały lub akcje przedsiębiorstwa lub
zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Poprzednia wersja ustawy wyłączała zmiany
w związku z wniesieniem oddziału spółki ka-
pitałowej. Uregulowanie to nie było zgodne z
prawem wspólnotowym i naruszało przepisy
Dyrektywy 2008/7/WE, która wyłącza spod
opodatkowania zmiany umowy w związku z
wniesieniem do spółki wszystkich aktywów i
pasywów innej spółki lub jednego lub więcej
z jej oddziałów. Zważyć przy tym należy, że
pojęcie „oddział” w prawie wspólnotowym i
polskim nie ma jednolitego znaczenia.
Umowy sprzedaży pomiędzy rezydenta-
mi oraz nierezydentami
Nowelizacja ujednoliciła regulację dotyczą-
cą zasad ustalania podstawy opodatkowania
w podatku od czynności cywilnoprawnych
w umowach sprzedaży. Dotychczas różniła
się ona w zakresie umów zawieranych przez
rezydentów i nierezydentów. Nowelizacja
zakłada, iż w każdych umowach sprzedaży
podstawę opodatkowania stanowić będzie
wartość rynkowa.
Sytuacja międzynarodowych firm inwe-
stycyjnych
Nowelizacja zrównała sytuację między-
narodowych firm inwestycyjnych z sytuacją
RES IN COMMERCIO
N O T I T I A
WIADOMOŚCI
polskich instytucji finansowych sprzedających
prawa majątkowe i objęła zwolnieniem
także sprzedaż instrumentów finansowych
zagranicznym firmom inwestycyjnym lub
dokonywanej za pośrednictwem tych firm.
Zwolnienie objęło też sprzedaż dokonywa-
ną przez firmy inwestycyjne oraz zagraniczne
firmy inwestycyjne poza obrotem zorgani-
zowanym, jeśli prawa majątkowe zostały
nabyte przez te firmy w ramach obrotu
zorganizowanego. (if)
Projekt likwidacji
postępowania
gospodarczego
Przedmiot zmian
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego
przygotowała projekt zmian w Kodeksie
postępowania cywilnego, polegających na
zlikwidowaniu odrębnego postępowania w
sprawach gospodarczych. Projekt jest na
etapie uzgodnień międzyresortowych.
Stan obecny
Najistotniejszą cechą postępowania
gospodarczego jest daleko idąca prekluzja
dowodowa. Przedsiębiorca pozostający
w sporze z innym przedsiębiorcą winien
przedstawić w pozwie lub odpowiedzi na
pozew wszystkie dostępne mu dowody, pod
rygorem utraty możliwości powoływania się
na nie w toku postępowania. Konieczność
ta powoduje, iż w pozwach powoływane są
niejednokrotnie wszelkie wnioski dowodowe
i zarzuty, niezależnie od tego czy ich zgło-
szenie jest na danym etapie postępowania
zasadne. Zdaniem ekspertów z Komisji
Kodyfikacyjnej za zlikwidowaniem postępo-
wania gospodarczego przemawia także jego
nadmierny formalizm.
Proponowane zmiany
Projekt przewiduje przeniesienie prekluzji
dowodowej do postępowania ogólnego,
nie będzie ona miała jednak zastosowania
wówczas, gdy strona nie zgłosiła dowodów
w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dal-
szym piśmie przygotowawczym bez swojej
winy. Sąd uzyska również uprawnienie do
dopuszczenia dowodów w późniejszym
terminie, o ile nie spowoduje to zwłoki
w rozpoznawaniu sprawy. Wprowadzona
zostanie ponadto instytucja tzw. wysłucha-
nia- sąd będzie miał obowiązek doradzania
stronom procesu przed rozpoczęciem roz-
prawy. Przedsiębiorca ma również szybciej i
efektywniej egzekwować swoje długi. (jo)
| MARZEC 2010 | 3
M i s e r a t i o l e x
Prawo podatkowe

Omawiana w artykule
uchwała NSA oznacza,
że organ administracyjny
uzyska dużo większą
swobodę w zakresie
wykonywania swych
obowiązków i w gruncie
rzeczy ogranicza
obowiązki organów
w zakresie przestrzegania
praworządności.

Uchwała
o nieuczciwości
podatnika
Izabela Frąckiewicz
M i c h a ł To m c z a k

Z
godnie z przepisami Ordynacji podatkowej, organy
podatkowe mają trzy miesiące na wydanie interpre-
tacji podatkowej, licząc od dnia otrzymania wniosku.
W przypadku niewydania interpretacji w terminie
trzech miesięcy, uznaje się, że w dniu następującym po
dniu, w którym upłynął termin wydania, została wydana interpretacja
potwierdzająca stanowisko podatnika w pełnym zakresie. Zdarzenie to
zostało opisane przez komentatorów prawa pięknym, symbolicznym
określeniem, jako milcząca interpretacja. Milczenie w prawie nabiera
znaczenia wcale nierzadko.
Problematyką znaczenia pojęcia niewydanie interpretacji zajął się
ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny (NSA). W dniu 14 grudnia
2009 roku NSA w składzie całej Izby Finansowej podjął uchwałę,
w której uznał, że po zmianie przepisów Ordynacji Podatkowej, od
dnia 1 lipca 2007 roku pojęcie niewydanie interpretacji nie oznacza
braku jej doręczenia. Zdaniem NSA, w pojęciu wydanie mieści się
tylko sporządzenie i podpisanie interpretacji. W konsekwencji, według
uchwały NSA, organ podatkowy wcale nie musi śpieszyć się z dorę-
czeniem interpretacji podatkowej wnioskodawcy – ważne, aby na
interpretacji widniała poprawna data wydania.
Odwrócenie stanowiska
Nowa uchwała całkowicie zmienia stanowisko wyrażone w nie-
dawno wydanej uchwale NSA, zapadłej w składzie siedmiu sędziów.
Uchwała NSA z dnia 4 listopada 2008 roku wyrażała stanowisko,
że w stanie prawnym obowiązującym w 2005 roku, pojęcie ‘nie-

4 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010


wydanie postanowienia’ oznacza brak jego doręczenia w terminie
3 miesięcy. Pomimo tego, że teza uchwały dotyczyła stanu prawnego
już nieobowiązującego, to w uzasadnieniu sędziowie jednoznacznie
wskazali, że powinna być zastosowana także na gruncie obowiązu-
jących przepisów.
Prawdę mówiąc, ostatnia uchwała zmienia dominującą linię
orzecznictwa, w tym także orzecznictwa wojewódzkich sądów ad-
ministracyjnych, które od dawna już uznawały skuteczność wydawania
interpretacji w związku z jej doręczeniem w terminie trzech miesięcy
od złożenia wniosku.
Systemowy sens dylematu
Sprawa ta pozornie jedynie dotyczy jednej z wielu kwestii związa-
nych z funkcjonowaniem procedury administracyjnej w ramach prawa
Art. 14o. § 1.
W razie niewydania interpretacji indywidualnej
w terminie określonym w art. 14d uznaje się, że
w dniu następującym po dniu, w którym upłynął
termin wydania interpretacji, została wydana
interpretacja stwierdzająca prawidłowość stano-
wiska wnioskodawcy w pełnym zakresie.
podatkowego. W istocie rzeczy sprawa ta dotyczy jednego z kluczo-
wych dylematów systemu prawnego czy też może w ogóle systemu
państwowego suwerennego od lat dwudziestu Państwa.
Dylemat ten można opisać, jako spór o to, na kim w większym
stopniu odpowiedzialność za praworządność Państwa: czy na wciąż
niewydolnym i nierzadko nieudolnym aparacie Państwowym, czy też
na skłonnym do omijania prawa i do oszukiwania obywatelu.
Z przyczyn ideowych lub z powodu poprawności politycznej można
się nie zgadzać, co do takiego, jak tu przedstawiony opisu rzeczywi-
stości, ale każdy, kto szlachetny przyzna, że obie strony dylematu są
pod presją obu opisanych tu tendencji: nieudolności Państwa z jednej
strony, i nieuczciwości obywateli, z drugiej strony.
W kwestii doręczania interpretacji kwestia polega na tym, czy
raczej pozwolić urzędom skarbowym na nieprzestrzeganie czy też
lekceważenie terminów wydawania interpretacji, czy też raczej
pozwolić niezbyt uczciwym obywatelom na uchylanie się od otrzy-
mania interpretacji i w ten sposób doprowadzanie do jej milczącej
skuteczności.
Jeżeli bowiem skuteczność interpretacji nie będzie zależna od jej
doręczenia wówczas urząd uzyskuje nieograniczoną właściwie swo-
bodę antydatowania wydanych interpretacji i trzymiesięczny termin
na ich wydanie stać się może fikcją.
Zarazem – jeżeli jednak skuteczność interpretacji będzie zależna od
jej doręczenia wówczas okazać się może, że nieuczciwi podatnicy
zrobią wszystko, by uniemożliwić doręczenie interpretacji, co w
praktyce oznaczać będzie, że ich własne stanowisko stanie się dla
nich wiążącym prawem.
I tak źle i tak niedobrze.
Domniemujemy powody zmiany
Zastanawiające zatem wydaje się, jakie były powody tak radykalnej
zmiany stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Pierwsza myśl, jaka przychodzi do głowy w ocenie owej uchwały
jest taka, że skoro przepisy dotyczące interpretacji podatkowej zostały
wprowadzone po to, aby chronić podatników, to wydaje się nieuza-
sadnione zmienienie stanowiska, co do terminu, od którego podatnik
może zastosować milczącą interpretację w tak krótkim czasie.
Według nowej uchwały pojęcie wydanie nie obejmuje doręczenia.
M i s e r a t i o l e x
Prawo podatkowe
W konsekwencji podatnik nie może skorzystać z dobrodziejstwa mil-
czącej interpretacji od razu po upływie trzech miesięcy. Stanowisko
podatnika zostanie objęte jedynie, gdy data widniejąca na interpretacji
podatkowej pochodzić będzie z okresu po upływie trzech miesięcy
od otrzymania wniosku.
Instytucja Interpretacji podatkowych wprowadzona została w celu
ochrony podatników. Podatnik, w skierowanym do organu podatko-
wego wniosku przedstawia stan faktyczny oraz swoje stanowisko, na
co organ podatkowy w wydawanej interpretacji dokonuje wykładni
przepisów podatkowych i wskazuje, czy stanowisko podatnika jest
prawidłowe. Jeżeli podatnik zastosuje wydaną interpretacje, nie będzie
ona mogła mu szkodzić.
Ze względu na skomplikowany charakter przepisów podatkowych
funkcja gwarancyjna interpretacji podatkowych ma bardzo istotne
znaczenie dla podatników.
Przyjmując, że termin na wydanie obejmuje także doręczenie
podatnikowi interpretacji podatkowej, narażamy organy podatkowe
na realne niebezpieczeństwo unikania odbioru pisma przez adresata
w celu wywołania stanu związania własnym stanowiskiem.
Przyjmując za właściwy drugi pogląd, za którym opowiedziała się
nowa uchwała NSA, naraża się znowu podatników na zagrożenie
nadużyć ze strony urzędników. Termin wskazywany na interpretacji
podatkowej jest wpisywany przez organ podatkowy, który dla uniknię-
cia negatywnych konsekwencji, może opatrzyć ją datą wsteczną.
Co i kiedy wysyła urząd
Przepisy prawa rzadko określają konsekwencje niedotrzymania
terminu przez urząd, wskutek czego nie ma wielu przykładów dla
określenia, co uważane jest za dotrzymanie terminu w przypadku
urzędu. Zasadą – jak się wydaje – zupełnie bezsporną tak w ramach
procedury sądowej czy administracyjnej – jest wiązanie wszelkich
skutków istotnych dla strony z doręczeniem poszczególnych decyzji
czy aktów indywidualnych przez doręczający organ.
Ta zasada co najwyżej o tyle nie jest koniecznie możliwa do za-
aplikowania w odniesieniu do doręczeń, o ile rzadko z wydaniem
poszczególnego przejawu działania władzy wiążą się tak poważne
konsekwencje, jak to mam miejsce w przypadku interpretacji, która
– w przypadku niedotrzymania przez urząd terminu – w istocie rze-
czy „tworzy” mikrostan prawny na rzecz podmiotu występującego
o interpretację.
W procedurach doręczenia ze strony organu (sądu) przesądzają
zazwyczaj o terminie do podjęcia przez stronę działań, natomiast
nie wiążą bezpośrednio z doręczeniem powstania poszczególnego
uprawnienia.
Jedyne porównywalne do omawianej sprawy przykłady wiążą się ze
skutkami milczenia organu i bezpośrednią konsekwencją wywoływaną
przez pewien brak działania.
Sytuacje takie występują w przepisach prawa, w gruncie rzeczy
przede wszystkim jako formuła przymuszenia organów państwowych
lub samorządowych do bardziej rzetelnego i terminowego wykonania
ich obowiązków.
Sytuacja taka występuje np. w postępowaniu antymonopolowym
w sprawach koncentracji. Przepis art. 97 ust. 1 ustawy o ochronie
konkurencji mówi jedynie, iż przedsiębiorca powinien wstrzymać
z czynnościami o charakterze koncentracji do czasu wydania przez
Prezesa urzędu decyzji lub upływu terminu w jakim decyzja miała
zostać wydana. Ta ostatnia zaś (art. 96 ust 1) ma zostać wydana nie
później niż w terminie 2 miesięcy od wszczęcia postępowania, czyli
od złożenia wniosku.
Przepisy te nie dają żadnych podstaw do orzekania, czy terminem w
jakim decyzja miała zostać wydana będzie jej podjęcie przez Urząd czy
też jej doręczenie. Konstrukcja jest tu więc taka sama, jak w przepisach
dotyczących doręczania interpretacji. Co najwyżej, można zauważyć,
że nikomu do głowy nie przyszło, w ramach stosowania tych przepi-
RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 5
M i s e r a t i o l e x
Prawo podatkowe
sów za punkt odniesienia dla wydania stanowiska przez UOKiK uważać
„wewnętrzny” termin podpisania decyzji w urzędzie.
We wszystkich innych sytuacjach, w który mamy do czynienia z tzw.
milczeniem organu jako para-decyzją brak jest jednolitego, powszech-
nie obowiązującego standardu określającego, który moment – czy
wydanie, przesłanie czy doręczenie poszczególnego aktu ma znaczenie
przesądzające. Dzieje się tak zapewne dlatego, iż na ogół milczenie
władzy jako podstawa skutecznej decyzji nie dotyczy sytuacji, w któ-
rej organ nie wydaje decyzji w wyniku własnych zaniedbań. Chodzi
raczej o sytuacje, w których milczenie organu jest jego świadomym
wyborem, w sytuacji, w której organ zapoznał się ze sprawą i uznał,
że wydawać decyzji nie musi. Nie wydają decyzji organ ułatwia
wszystkim sytuację.
Typowym rozwiązaniem o takim charakterze są wszelkiego rodzaju
zgłoszenia, występujące w ramach prawa budowlanego. Organ ma
określony czas na wyrażenie sprzeciwu, jednak nie ciąży na nim
obowiązek działania.
W kwestii interpretacji jest zupełnie inaczej – każde działanie urzędu
będzie miało istotny skutek prawny.
Ochrona podatnika
Nowa uchwała narusza prawa podatników, przyznane im przez
przepisy prawa podatkowego. Podatnicy, bowiem nie mają możliwości
sprawdzenia, czy data wpisana na interpretacji jest prawdziwą datą
sporządzenia i podpisania interpretacji podatkowej. Podatnicy nie mają
w takim wypadku realnej i faktycznej możliwości kontroli postępowa-
nia przez organ podatkowy. Oczywiście mogą w toku postępowania
podnosić, że nie uznają tej daty, ale będą musieli wskazać konkretne
dowody na poparcie tej tezy – dowody dotyczące wewnętrznego
urzędowania organu.
Nie trzeba nikogo przekonywać, że polskie urzędy, nie tylko skarbo-
we, nie są pomnikami nieskalanej rzetelności i wiarygodności. Zresztą
Art. 14d.
Interpretację indywidualną przepisów prawa
podatkowego wydaje się bez zbędnej zwłoki,
jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od
dnia otrzymania wniosku. Do tego terminu nie
wlicza się terminów i okresów, o których mowa
w art. 139 § 4.
w ogólności – daty wpisywane są na dokumentach urzędowych dość
swobodnie, albowiem w gruncie rzeczy żadne przepisy nie wiążą
z datą umieszczoną na decyzji czy innym akcie władzy żadnych szcze-
gólnych konsekwencji. Jest to skutek wewnętrznych procedur stoso-
wanych w urzędach. Procedury te nie podlegają zewnętrznej kontroli,
a zwłaszcza kontroli strony postępowania administracyjnego.
Jeżeli już, zatem jakakolwiek inna data, niż data doręczenia winna
przesądzać o skuteczności interpretacji, to datą taką mogłaby być tyl-
ko data nadania interpretacji w urzędzie pocztowym. Poczta Polska
nie jest instytucją wzorcową, ale takie rozwiązanie uchyliłoby bardzo
znacząco ryzyko nadużyć, bo urzędy skarbowe raczej nie przekupu-
ją urzędów pocztowych. Problem jest oczywiście w tym, że żadne
przepisy nie regulują kwestii nadawania urzędowej korespondencji
za pośrednictwem poczty.
Ochrona urzędu
Urząd jest w każdym przypadku chroniony za pośrednictwem
klasycznych dla procedur cywilizowanych instytucji doręczenia za-
stępczego, pozostawienia pisma w aktach ze skutkiem doręczenia czy
wreszcie wszczęcia postępowania w przypadku odmowy doręczenia.
6 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010
Sprawiają one, że podatnik nie może bezkarnie uchylać się od podjęcia
pisma przesłanego na jego adres. Rozwiązania takie przewidują art.
149, 150, 151a i 152 Ordynacji podatkowej.
Z punktu widzenia zarówno urzędu podatkowego jak i poczty
zawiera on pewne ryzyka, ale związane są one tak naprawdę znów
jedynie z niedoskonałością funkcjonowania obu tych państwowych,
było nie było, instytucji.
Czternastodniowy termin pozostawienia pisma na poczcie, po
którym to terminie pismo jest uważane za doręczone w praktyce
oznacza, iż trzymiesięczny termin dla wydania interpretacji ulega – dla
bezpieczeństwa skutecznego doręczenia – skrócenia. Cóż jednak
w tym nadzwyczajnego.
Z punktu widzenia poczty polskiej, jako urzędowego doręczyciela
przepis oznacza obowiązek dwukrotnego awizowania, oraz obowią-
zek niepozwolenia na to, by podatnik pocztę skorumpował w sposób
skutkujący na przykład zaginięciem przesyłki. I znów jednak – cóż
w tym wymaganiu jest nadzwyczajnego? W świetle jakie powodują
interpretacje podatkowe ryzyko to można ocenić, jako realistyczne.
Ale – czy system prawny praworządnego Państwa ma w swoich
wytycznych kierować się zagrożeniem nieuczciwości i popełnienia
przestępstwa?
Uzależnienie ich wystąpienia od daty wskazanej na interpretacji, za-
leżnej jedynie od wewnętrznego urzędowania organu podatkowego,
wydaje się głęboko niewłaściwe z czysto prawnego punktu widzenia.
Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 grudnia 2009
roku opowiedziała się za przyznaniem większych gwarancji organom
podatkowym i zapewnieniem lepszej ochrony przed nadużyciami ze
strony podatników. Nie znajdujemy wobec tego żadnego uzasadnienia
przyznania zwiększonej ochrony organom podatkowym – kontroli ich
pracy przepisy podatkowe nie przewidują.
W praktyce omawiana uchwała oznacza bowiem, że z ważnych
organów Państwa, jakim jest administracja skarbowa, zdjęty został
obowiązek budowania i obrony tegoż Państwa praworządności. Zaś
domniemana, powszechna nieuczciwość obywateli stała się wytyczną
kształtowania prawa, innymi słowy – została treścią uchwały podsu-
mowana i potwierdzona.
izabela.frackiewicz@tomczak.pl
prawnik, budująca swoją specjalizację
z zakresu prawa podatkowego
oraz różnych dziedzin prawa związanych
z finansami i bankowością.
michał.tomczak@tomczak.pl
adwokat, partner w w Kancelarii Tomczak
& Partnerzy. Współautor licznych publikacji
z zakresu prawa korporacyjnego, w tym
w zakresie prawa transakcji kapitałowych.

Dominika Latawiec
Właściwy czas
W śród artykułów wzbudzających największe kontrowersje
zarówno w piśmiennictwie jak i w orzecznictwie jest art. 299
ustawy Kodeks spółek handlowych (dalej jako „Kodeks”) regulujący
odpowiedzialność członków zarządu w spółce z ograniczoną odpo-
wiedzialnością na mocy którego członkowie zarządu, w określonych
okolicznościach, odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki.
Zadawnione spory
Przepis ten pomimo, że funkcjonuje w systemie prawnym w niezmie-
nionym brzmieniu od wielu lat (obecny art. 299 jest odpowiednikiem
art. 298 kodeksu handlowego) jest źródłem nieustających sporów
doktrynalnych. Spory te powstają na bardzo wielu płaszczyznach.
Tytułem przykładu należy wymienić tak fundamentalne kwestie
jak: charakter, natura prawna odpowiedzialności ustanowionej
w tym artykule, podmioty zobowiązane do ponoszenia tej odpowie-
dzialności, czy też wreszcie przesłanki umożliwiające uwolnienie się
od niej. To przykładowe wyliczenie wyraźnie wskazuje, że ów spór
doktrynalny nie ma wyłącznie akademickiego charakteru, ale jego kon-
kluzje w sposób istotny wpływają na działalność przedsiębiorców.
Przedmiotem niniejszego opracowania jest tylko jeden z aspektów
mających na gruncie art. 299 Kodeksu sporny charakter, a mianowicie
znaczenie pierwszej z przesłanek wskazanych w art. 299 § 2, która,
w przypadku jej wykazania przez członka zarządu, prowadzi do uwol-
nienia go od odpowiedzialności za zobowiązania spółki.
Właściwy czas
Zgodnie z art. 299 § 2 Kodeksu członek zarządu może uwolnić
się od odpowiedzialności z art. 299 § 1 Kodeksu, jeżeli wykaże, że
Art. 299 Kodeks spółek handlowych
§ 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się
bezskuteczna, członkowie zarządu odpo-
wiadają solidarnie za jej zobowiązania.
§ 2. Członek zarządu może się uwolnić od
odpowiedzialności, o której mowa w § 1,
jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgło-
szono wniosek o ogłoszenie upadłości lub
wszczęto postępowanie układowe, albo że
niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadło-
ści oraz niewszczęcie postępowania ukła-
dowego nastąpiło nie z jego winy, albo że
pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie
upadłości oraz niewszczęcia postępowania
układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
§ 3. Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów
ustanawiających dalej idącą odpowiedzial-
ność członków zarządu.
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub
wszczęto postępowanie układowe.
Art. 373 Prawo upadłościowe
i naprawcze
§ 1. Sąd może orzec pozbawienie na okres od
trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia
działalności gospodarczej na własny ra-
chunek oraz pełnienia funkcji członka rady
nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocni-
ka w spółce handlowej, przedsiębiorstwie
państwowym, spółdzielni, fundacji lub
stowarzyszeniu osoby, która ze swej winy:
1) będąc do tego zobowiązana z mocy
ustawy, nie złożyła w terminie dwóch
tygodni od dnia powstania podstawy do
ogłoszenia upadłości wniosku o ogłosze-
nie upadłości albo
2) po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub
nie wskazała majątku, ksiąg handlowych,
korespondencji lub innych dokumentów
upadłego, do których wydania lub wskaza-
nia była zobowiązana z mocy ustawy, albo
3) po ogłoszeniu upadłości ukrywała, nisz-
czyła lub obciążała majątek wchodzący
w skład masy upadłości, albo
4) jako upadły w toku postępowania upadło-
ściowego nie wykonała innych obowiąz-
ków ciążących na nim z mocy ustawy lub
orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza,
albo też w inny sposób utrudniała postę-
powanie.
§ 2. Przy orzekaniu zakazu, o którym mowa
w ust. 1, sąd bierze pod uwagę stopień
winy oraz skutki podejmowanych działań,
w szczególności obniżenie wartości ekono-
micznej przedsiębiorstwa upadłego i roz-
miar pokrzywdzenia wierzycieli. Sąd może
odstąpić od orzekania zakazu, jeżeli sąd
upadłościowy oddalił wniosek o ogłoszenie
upadłości na podstawie art. 12 i zezwolił na
wszczęcie postępowania naprawczego.
W myśl art. 21 ust.2 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze
(dalej jako „Prawo upadłościowe”) zgłoszenie wniosku o ogłoszenie
upadłości spółki jest obowiązkiem członka zarządu. Prawo upadło-
ściowe przewiduje dwie niezależne sankcje za niewywiązanie się
z tego obowiązku: zgodnie z art. 21 ust. 3 członek zarządu ponosi od-
RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 7
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
powiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku,
a ponadto na podstawie art. 373 § 1 pkt 1 Prawa upadłościowego
można wobec takiej osoby orzec zakaz prowadzenia działalności
gospodarczej (jeśli jej działanie było zawinione).
Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie zgłoszony, to
wówczas członka zarządu, z jednej strony omijają wskazane sankcje,
a z drugiej strony, może on podnosić tę okoliczność jako podstawę
uwalniającą go od odpowiedzialności nakładanej na niego na podstawie
art. 299 § 1 Kodeksu.
Nie każde zgłoszenie wniosku pozwoli na uchylenie się od odpo-
wiedzialności.
Art. 299 § 2 Kodeksu precyzuje, że okolicznością uwalniającą od
odpowiedzialności jest zgłoszenie wniosku we właściwym czasie.
Pojęcie to zawiera w sobie istotę sporu prawnego, który ma bezpo-
średnie konsekwencje dla uczestników praktyki gospodarczej.
Cóż to jest ów właściwy czas w rozumieniu prawa?
Termin sztywny, termin elastyczny
Zdaniem jednych określenie to pozostaje w nierozerwalnym związku
z prawem upadłościowym, a zatem właściwy czas to czas przewidzia-
ny w tymże prawie: zgodnie z art. 21 ust. 1 Prawa upadłościowego
dłużnik jest zobowiązany zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości
nie później niż w ciągu dwóch tygodni od wystąpienia podstaw do
ogłoszenia upadłości.
Zwolennicy odmiennego stanowiska podkreślają, że gdyby usta-
wodawca chciał, aby w prawie upadłościowym i art. 299 Kodeksu
była zbieżność terminów na wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie
upadłości, to w łatwy sposób mógłby to osiągnąć: wystarczyło albo
expressis verbis wpisać termin dwutygodniowy do art. 299 Kodeksu
(zamiast określenie właściwy czas) albo zastosować w tym artykule
chociażby odwołanie do regulacji upadłościowej. Ponieważ tego nie
uczynił, to zgodnie z założeniem racjonalności ustawodawcy należy
przyjąć, że chciał ustanowić inny termin. Dla jego wyznaczenia posłużył
się formułą elastyczną, a nie sztywną. Ocenę, czy w konkretnym stanie
faktycznym wniosek o ogłoszenie upadłości zgłoszono we właściwym
czasie, pozostawiono sądom orzekającym, które dysponują wówczas
całym materiałem dowodowym.
W naszym przekonaniu drugi ze wskazanych poglądów jest trafny.
Problem początku terminu
Po pierwsze należy zauważyć, że określenie pierwszego dnia
terminu w którym wystąpił stan nadmiernego zadłużenia jest często
niemożliwe. W praktyce spółek bardzo trudno, co zależy również od
specyfiki działalności – „z dnia na dzień” dowiedzieć się czy zaistniał
stan nadmiernego zadłużenia (potocznie, acz nie do końca właściwie
nazywany przewagą pasywów nad aktywami) i do tego w ciągu dwóch
tygodni przygotować kompletny wniosek wymagany przez art. 22
i art. 23 Prawa upadłościowego. Na marginesie warto zauważyć, iż
formuła prawa upadłościowego z 1934 roku, nakazująca liczyć termin
od dnia dowiedzenia się o podstawach ogłoszenia upadłości pozwa-
lała ocenić indywidualne zawinienie członka zarządu, zwłaszcza na
gruncie odpowiedzialności karnej, przewidzianej obecnie przez art.
586 Kodeksu (o przepisie tym w dalszej części tekstu), dla którego,
jako przestępstwa z zaniechania jednym z kluczowych elementów
jest ustalenie momentu popełnienia przestępstwa.
W świetle powyższego zasadna wydaje się teza zgodnie, z którą
jeżeli zostanie wykazane, że – nie ponosząc żadnej winy – członek
8 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010
zarządu dowiedział się o podstawach ogłoszenia upadłości po upływie
terminu do złożenia wniosku, wówczas powinien on być zwolniony z
odpowiedzialności. Właściwy czas będzie odniesiony do indywidual-
nych wyznaczonych okoliczności, dotyczących poszczególnej osoby.
Ponadto termin czternastodniowy liczony od pierwszego dnia wy-
magalności długu spółki, z praktycznego punktu widzenia uniemożliwia
jakiekolwiek próby sanacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Gdyby niespłacenie choćby dwóch należności w ciągu czternastu
dni od daty wymagalności musiało oznaczać upadłość, wówczas
każda spółka w takiej sytuacji powinna zgłaszać stosowany wniosek.
Tymczasem spółka mogłaby następnie uzyskać środki pozwalające jej
na spłatę zobowiązań. Przyjęte kryterium funkcjonalne, jako bardziej
elastyczne, może pozwolić na pogodzenie potrzeb praktyki i wymo-
gów „zdrowego rozsądku” z ochroną wierzycieli.
Tym samym za „właściwy czas” być mógłby zostać uznany także ter-
min dłuższy niż dwa tygodnie po powstaniu stanu niewypłacalności.
Praktyczna niewykonalność
Zwolennicy czternastodniowego terminu do zgłoszenia wniosku
o ogłoszeniu upadłości nie biorą pod uwagę tego, iż często sporzą-
dzenie wniosku, który by odpowiadał ustawowym wymaganiom jest
często niemożliwe w tak krótkim czasie. Ustawodawca rozróżnia
bowiem wymogi jakie stawia wnioskowi o ogłoszenie upadłości w za-
leżności od podmiotu, który z takim wnioskiem występuje.
Jeżeli bowiem z takim wnioskiem występuje dłużnik musi on wskazać
szereg szczegółowych informacji jak np. spis wierzycieli z podaniem
ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów
zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na
jego majątku wraz z datami ich ustanowienia (art. 23 ust. 1 pkt 3 Prawa
upadłościowego.); spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec
dłużnika wraz z adresami, określeniem ich wierzytelności, daty ich
powstania i terminów zapłaty (art. 23 ust. 1 pkt 5 p).
Zgromadzenie powyższych informacji już w przypadku średniej
wielkości spółki może stanowić zadanie, które nawet przy dochowa-
niu przez członków zarządu najwyższej staranności może się okazać
niewykonalne.
Trudności te zestawić należy z sankcją zawartą w art. 28 Prawie
upadłościowym zgodnie z którą wniosek dłużnika o ogłoszenie
upadłości nieodpowiadający wymogom określonym w ustawie
zwraca się bez wzywania o uzupełnienie. W praktyce oznacza to, iż
ów wniosek trzeba złożyć jeszcze raz i, że określając datę złożenia
Art. 586. Kodeksu spółek
handlowych
Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwi-
datorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki
handlowej pomimo powstania warunków uza-
sadniających według przepisów upadłość spółki
– podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do roku.
wniosku, na potrzeby ustalenie istnienia odpowiedzialności członków
zarządu, bierzemy wyłącznie pod uwagę tę w której wniosek został
skutecznie złożony.
W świetle powyższego jest oczywiste, że funkcja ochrony wierzycieli,
jakkolwiek słuszna, nie może jednak prowadzić do takiej interpretacji

prawa, w wyniku, której na uczestników obrotu nakładane są obo-
wiązki, którym nie będą mogli sprostać, pomimo dołożenia najwyższej
możliwej staranności, lub którym sprostanie będzie bardzo trudne
nawet w przypadku podjęcia prawidłowych, racjonalnych działań.
Interpretacja z pomocą przepisu karnego
Zwolennicy sztywnego rozumienia wyrażenia „właściwy czas”
wskazują, iż art. 586 Kodeksu, który przewiduje odpowiedzialność
karną w przypadku niezgłoszenia wniosku o upadłość spółki pomimo
powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest istotnym
argumentem przemawiającym za „ich” interpretacją.
Wskazują oni bowiem, że jeśliby uznać, iż terminem, uchybienie
któremu stanowi występek z art. 586 Kodeksu, jest termin przewi-
dziany w art. 21 Prawa upadłościowego, to doszłoby do sytuacji, kiedy
to na gruncie jednego aktu prawnego i chroniącego to samo dobro
prawne, ten sam interes (wierzycieli), w odmienny sposób wyznacza
się określony obowiązek (zgłoszenia wniosku o upadłość), w jednym
przypadku w sposób sztywny (art. 586 Kodeksu w zw. z art. 21 Pra-
wa upadłościowego), w drugim zaś w sposób elastyczny, zgodnie
z proponowanym tu elastycznym rozumieniem terminu zawartego
w art. 299 Kodeksu.
Słabość tej argumentacji tkwi naszym zdaniem jednak w niewyja-
śnieniu, dlaczego termin przewidziany w art. 586 Kodeksu ma być
tożsamy z terminem z art. 21 Prawa upadłościowego, czyli terminem
dwutygodniowym. Przepis penalizuje sam fakt niezgłoszenia wniosku
o upadłość, a przesłanki ogłoszenia wniosku zostały wskazane w art.
11 Prawa upadłościowego.
Są to:
• niewykonywanie wymagalnych zobowiązań pieniężnych;
• majątek podmiotu nie wystarcza na zaspokojenie długów
– w odniesieniu do osób prawnych oraz jednostek organizacyj-
nych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna
ustawa przyznaje zdolność prawną.
Wskazany przepis nie mówi zaś w ogóle o terminie do złożenia
wniosku, lecz jedynie o powstaniu warunków uzasadniających we-
dług przepisów prawa upadłość spółki. Warunki to jedno, termin do
złożenia wniosku do drugie. W świetle powyższego nie ma przeszkód
uniemożliwiających przyjęcie, że termin przewidziany w art. 586 Ko-
deksu jest tożsamy z terminem przewidzianym w art. 299 rozumianym
w sensie elastycznym.
Z punktu widzenia ochrony wierzycieli
Interpretując pojęcie „właściwego czasu” należy mieć na względzie
przede wszystkim ochronę wierzycieli. „Właściwy czas” w rozumieniu
art. 299 Kodeksu, to czas, gdy już wiadomo, że dłużnik nie będzie
w stanie zaspokoić w całości wszystkich swoich wierzycieli.
Stąd wydaje się konieczne, by członkowie zarządu, chcący uchwy-
cić ów moment nieustannie monitorowali sytuację finansową spółki.
Zwłaszcza, że dysponują oni odpowiednimi ku temu instrumentami,
np. mają oni stały dostęp do ksiąg rachunkowych. W normalnej bo-
wiem działalności gospodarczej wydatkowaniu środków pieniężnych
odpowiada przyrost innych, np. rzeczowych, składników majątku
spółki. Księgi rachunkowe dają więc – zasadniczo w każdym czasie
– możliwość zorientowania się, jaki jest rzeczywisty stan majątkowy
spółki, od którego zależy wypłacalność, okresowe inwentaryzacje i
wyceny aktywów i pasywów zaś pozwalają ustalić ten stan z dość
dużym stopniem dokładności.
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
W orzecznictwie sądowym został wyrażony również pogląd, iż
oceniając czy wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony we
właściwym czasie należy brać pod uwagę, czy uniemożliwiono
zaspokojenie niektórych wierzycieli kosztem innych. Tak więc ela-
styczna i funkcjonalna wykładnia pojęcia „właściwy czas” prowadzi do
wniosku, że jest to taka chwila, w której złożony wówczas wniosek
wszczyna upadłość prowadzącą do częściowego choćby zaspoko-
jenia wierzycieli. Ów częściowy charakter zaspokojenia wierzycieli
wymaga podkreślenia wobec podnoszonych postulatów zgodnie
z którymi wniosek o upadłość jest zgłoszony w czasie właściwym,
jeżeli w wyniku wszczętego postępowania upadłościowego nastąpi
pełne zaspokojenie wierzycieli. Takie rozumienie czyniłoby przesłankę
uwalniającą od odpowiedzialności całkowicie zbędną, gdyż nie istnia-
łyby już żadne zobowiązania spółki podczas gdy istnienie ważnych i
niespełnionych przez spółkę zobowiązań jest podstawową przesłanką
odpowiedzialności członków zarządu.
Z drugiej strony należy zadać pytanie, czy wobec tego wniosek
o upadłość jest zgłaszany zawsze w czasie właściwym, jeżeli tylko doj-
dzie w postępowaniu upadłościowym do jakiegokolwiek zaspokojenia
wierzycieli. Na tak postawione pytanie należy udzielić zdecydowanie
odpowiedzi negatywnej – takie rozumienie przepisu czyniłoby ochro-
nę wierzycieli iluzoryczną, a jednocześnie umożliwiłoby nadmiernie
łatwe uwolnienie się członkowi zarządu od odpowiedzialności.
Jednoznaczne wskazanie jaki stopień zaspokojenia wierzycieli uwalnia
członków zarządu od odpowiedzialności jest niemożliwe. „Przestrzeń”
pomiędzy całkowitym zaspokojeniem wierzycieli a ich całkowitym nie-
zaspokojeniem jest ogromna i obejmuje wielką różnorodność stanów
faktycznych. I właśnie ta różnorodność stanowi argument, iż wskazanie
jednoznacznego kryterium zarówno na gruncie funkcjonalnego uję-
cia wyrażenia „właściwy czas”, jak i przyjęcie „sztywnego” czternasto
– dniowego terminu nie będzie stanowić słusznego rozwiązania.
Przy takiej złożoności stanów faktycznych decyzja powinna być uza-
leżniona od sędziego, który rozstrzygając o prawach i obowiązkach
uwzględnia z jednej strony postulat maksymalnego wykorzystania
materiału decyzyjnego, ale także postulat maksymalnej spójności
z zasadami sprawiedliwości i słuszności.
Oczywiście, przepis art. 299 Kodeksu zawiera przesłanki umoż-
liwiające członkom zarządu uwolnienie się od odpowiedzialności.
Przyjęcie jednak, że przesłanką odpowiedzialności jest niezłożenie
wniosku w sztywnym, czternastodniowym terminie, a dopiero w na-
stępnej kolejności możliwe jest skorzystanie z przesłanek wskazanych
w tym artykule, polegających bądź to na braku winy, bądź to na nie
spowodowaniu (lub raczej na zwiększeniu) szkody wierzyciela, nie
rozwiązuje wszystkich problemów sensowności takiego rozumienia
terminu „właściwy czas”.
dominika.latawiec@tomczak.pl
prawnik, wyspecjalizowana w szczególności
w niektórych niszowych dziedzinach
związanych z prawem korporacyjnym,
w tym w prawie upadłościowym, także
budująca ekspercką kompetencję w zakresie
prawa zamówień publicznych
RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 9
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Karolina Kocemba Za a nawet przeciw

Spór co do tego czy akcjonariusz może z części posiadanych akcji
głosować za uchwałą, a pozostałą przeciwko, toczył się od bardzo

Akcja
dawna. Długo przeważał pogląd, że oczywiście akcjonariusz nie musiał
wykonywać prawa głosu ze wszystkich swoich akcji, ale skoro już
głosował to raczej powinien być konsekwentny. To z resztą jeden
z tych dylematów, które można rozstrzygać zarówno na płaszczyźnie

ma głos
Począwszy od 3 sierpnia 2009 roku
akcjonariusz posiadający
więcej niż jedną akcje w spółce akcyjnej
może wykonywać prawo głosu
odmiennie z każdej posiadanej akcji.
Można by rzec: nareszcie.
jurydycznej, logicznej jak też w końcu psychologicznej. Odwołując się
bowiem do słów byłego Prezydenta czy można być jednocześnie za,
a nawet przeciw tej samej uchwale?
Przy czym aby sprawa nie była zbyt łatwa do wyjaśnienia, kodeks
spółek handlowych, a poprzednio kodeks handlowy nie wykluczał
takiej możliwości, wręcz przeciwnie z konstrukcji samej akcji jako
prawa podmiotowego wynika, że wykonywanie prawa z akcji, w tym
prawa głosu jest niezależne od wykonywania jakichkolwiek innych
praw z innych akcji tej samej spółki.
Prawo głosu a zabezpieczenie na akcjach
Aspekt logiczno – psychologiczny zdecydowanie zwyciężał w tych
dyskusjach. W konsekwencji nikomu nigdy nie przyszło do głowy, aby
eksperymentować i głosować z posiadanych akcji niejednolicie. Z dru-
giej strony, co raz częściej takie podejście do wykonywania prawa głosu
z akcji było nie do pogodzenia z potrzebami obrotu. W rozwijającej
się gospodarce, akcje służą różnym celom.
Przede wszystkim akcje są przedmiotem zabezpieczenia. Ustanawia-
ny jest na nich zastaw, w tym zastaw rejestrowy, blokada na rachun-
ku inwestycyjnym. Są też przewłaszczane na zabezpieczenie. Choć
przedmiotem zabezpieczenia są tylko prawa majątkowe wynikające
z akcji, to jednak nie bez znaczenie pozostaje to, komu przysługuje
prawo głosu z tych akcji, innymi słowy kto wykonuje tak zwane prawa
korporacyjne. Czasami wykonując niemajątkowe, czysto korporacyjne
prawo głosu z akcji, można kompletnie unicestwić prawa majątkowe
z tej akcji wynikające. Na przykład przegłosowując uchwałę o ich
przymusowym umorzeniu.
W ogóle myliłby się ten kto by sądził, że prawa korporacyjne i mająt-
kowe pozwalają się dokładnie odróżnić, jak zielone i czerwone kartki
leżące na stole. W istocie rzeczy każde głosowanie ma pewien skutek
majątkowy, choć często bywa on drugorzędny.
W szczególności kwestia ta ma szczególne znaczenie, gdy zabezpie-
czenie na akcjach dotyczy tylko części akcji, albo gdy różne pakiety akcji
są przedmiotem zabezpieczeń udzielonych na rzecz wielu wierzycieli,
o sprzecznych interesach. W tych przypadkach powstawał podstawo-
wy dylemat, czy akcjonariuszy może upoważnić swoich wierzycieli do
wykonywania prawa głosu z każdego z zabezpieczonych na ich rzecz
pakietów akcji, a nadto czy każdy z tych wierzycieli może korzystać
z tego upoważnienia dowolnie i tym samym różnie głosować. Lub
też – czy akcjonariusz sam może zachować dla siebie jednak mimo
wszystko pakiet akcji, który pozwoli mu przy najmniej kontrolować
sytuację w spółce.
Dzisiaj tego dylematu już nie ma. Akcjonariusz nie tylko może ustano-
wić tylu pełnomocników ilu zechce, do wszystkich posiadanych przez
siebie akcji jak też do poszczególnych pakietów (art. 412 § 2 k.s.h.), ale
też sam może zgłosić się na walne i wykonywać prawo głosu różnie
z posiadanych przez siebie akcji (art. 411 (3) k.s.h.).

10 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010


Możliwości nadużyć
Czy uprawnienie tak sformułowane może być przedmiotem nad-
użyć? Zapewne, w równym stopniu, co każda inna instytucja prawa.
Rzeczywisty problem może się pojawić jedynie na tle zaskarżania
uchwał.
Prawo do zaskarżenia uchwał walnego zgromadzenia przysługuje
akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale i po głosowaniu
zgłosił sprzeciw przeciwko uchwale. Prawo to przysługuje bez względu
na liczbę posiadanych akcji i liczbę głosów im odpowiadającym, jak
też bez względu na to z ilu akcji prawo głosu było wykonywane. Jak
należy sądzić, jest niezależne także od tego czy na tym samym walnym
zgromadzeniu akcjonariusz wykonywał prawo głosu różnie z różnych
pakietów akcji. W każdym razie taka powinna być naturalna konse-
kwencja przyjęcia zasady uprawniającej akcjonariusza do niejednolitego
wykonywania prawa głosu z posiadanych przez niego akcji.
Skoro tak, to akcjonariusze nie muszą od razu podejmować de-
cyzji co do zasadności uchwały. Mogą sobie dać czas do namysłu.
Zagłosować z części akcji, tak aby uchwała została podjęta, a z części
przeciwko, aby uzyskać prawo do jej zaskarżenia w przypadku
gdyby z jakichkolwiek powodów było to dla danego akcjonariusza
korzystniejsze.
Jak się łatwo można domyśleć, taka sytuacja może być przedmiotem
nadużycia, czy wręcz manipulacji ze strony akcjonariusza. I niestety
przed takim nadużyciem nie można się zabezpieczyć. Ryzyko tak rozu-
mianych nadużyć pojawia się na tle znowelizowanego stanu prawnego,
lecz dość trudno będzie o skonstruowanie takich rozwiązań ustawo-
wych, które to ryzyko usuną w zupełności. Innymi słowy takich, które
pozbawią wywierania swoistego nacisku przez skorzystanie z prawa
sprzeciwu tego samego akcjonariusza, który jednocześnie z różnych
akcji głosował za uchwałą jak i przeciw uchwale. Skoro akcjonariusz
ma prawo wykonywania prawa głosu odmiennie z każdej posiadanej
akcji, to może równocześnie głosować za uchwałą i przeciwko niej,
a skoro może zagłosować przeciwko uchwale i zgłosić sprzeciw, to
też może uchwałę taką zaskarżyć. Czy w rozwiązaniu takim czają się
aż tak dramatyczne ryzyka?
Korzyści
Są też i dobre strony tej sytuacji. Po pierwsze, szersze prawo do
zaskarżenia uchwał, daje większą możliwość do wyeliminowania
uchwał wadliwych – sprzecznych z prawem albo z statutem lub
dobrymi obyczajami, godzących w interes spółki albo mających na
celu pokrzywdzenie akcjonariusza.
Po drugie, w ten sposób, akcjonariusz może przynajmniej czasowo
paraliżować działania swojego wierzyciela, któremu udzielił pełnomoc-
nictwa do wykonywania prawa głosu z części posiadanych przez siebie
akcji. Interes wierzyciela może być sprzeczny z interesem nie tylko ak-
cjonariusza – dłużnika, ale też spółki i jej wierzycieli. W konsekwencji
prawo do niejednolitego wykonywania prawa głosu może dać szanse
na zrównoważenie tychże interesów, a przede wszystkim szanse na
uchronienie spółki przed zbyt pochopnym działaniem wierzyciela.
Prawo zaskarżenia uchwały nie rodzi przecież bezzwłocznie dra-
stycznych skutków. O wadliwości lub nieważności uchwały orzeka
sąd. Owa manipulacja prawem zaskarżenia uchwał polegająca na
tym, iż akcjonariusz może świadomie utrzymywać stan niepewności
przegłosowanej formalnie uchwały dotyczy w gruncie rzeczy naszego
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
powszechnego braku zaufania do pewności orzecznictwa sądowego
w takich sprawach. Ale to nie jest, czy też nie powinno być argumen-
tem kluczowym: albo uchwała jest zgoda z prawem, niezaskarżalna
lub ważna, albo nie. Więc w stanie idealnym, do którego zmierzamy
żadna spółka nie powinna się obawiać zaskarżania uchwał.
W zgodzie z oczekiwaniami rynku
Więc jak to zazwyczaj bywa są plusy i minusy wprowadzonej regu-
lacji. Natomiast z całą pewnością wychodzi ona naprzeciw oczekiwa-
niom rynku i wzmacnia pozycję akcjonariusza. W tej chwili nie musi
on wybierać według zasady „wszystko albo nic”. Może adekwatnie
do swojej sytuacji dzielić przysługujące mu uprawniania i określać
w ten sposób zakres swojego zaangażowania. Z resztą nie powinno
to nikogo dziwić, wszak przepis art. 411 (3) kodeksu spółek handlo-
wych został wprowadzony do polskiego ustawodawstwa w wyniku
implementacji dyrektywy Unii Europejskiej dotyczącej właśnie ochrony
praw akcjonariuszy mniejszościowych.
Z punktu widzenia systemu prawnego rozwiązanie to dlatego zostało
uznane za niezbędne w rozwiniętych gospodarkach rynkowych, gdyż
materializuje ono w zupełny sposób filozofię spółek kapitałowych
i znaczenia akcji jako „cząstki” kapitału spółki. Akcje to – by tak rzec
– nie człowiek który je ma, tylko prawo majątkowe w najściślejszym
sensie. Ktoś te uprawnienia wykonuje, bo inaczej być nie może. Ale
akcje i kapitał w systemie, który na kapitale się opiera i dlatego nazywa
się kapitalizmem, w pewnym istotnym sensie żyją własnym życiem.
Akcje mają własne interesy i własne uwarunkowania i ograniczenia,
które to interesy i ograniczenia mogą być rozbieżne z tymi, które
dotyczą osoby fizycznej lub prawnej, która aktualnie trzyma owe ak-
cje w ręku. Lub raczej – naciska guzik lub wkłada kartę do aparatury
liczącej głosy.
Innymi słowy – to akcje wyrażają własność w spółce, a nie osoby,
które nimi dysponują. Akcje bowiem są trwalsze w relacji do spółki
– one są w stanie przetrwać wielu właścicieli.
Na zakończenie należy zwrócić uwagę, że zasada niejednolitego
wykonywania prawa głosu z posiadanych akcji nie dotyczy w żad-
nym razie wykonywania prawa głosu przysługującego z udziałów
w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym zakresie nie
ma bowiem odpowiedniego przepisu kodeksu spółek handlowych,
a trudno przyjąć, iż regułę taką da się wyinterpretować per analogiam
z przepisu dotyczącego spółki akcyjnej. Dlatego należy postulować jak
najszybsze przeprowadzenie nowelizacji kodeksu i wprowadzenie
zasady niejednolitego wykonywania prawa głosu także w odniesieniu
do udziałów.
karolina.kocemba@tomczak.pl
doktor nauk prawnych, partner w Kancelarii
Tomczak & Partnerzy. Ekspert doradca
w sprawach prawa papierów wartościowych
i giełdy, spółek akcyjnych i szczególnych
zagadnień z zakresu prawa cywilnego
RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 11
M i s e r a t i o N O T I T I A
WIADOMOŚCI podatkowe
Katarzyna Bielat
Za zgodą Ministra
C
ena jest tym elementem transakcji, który rodzi skutki
w sferze podatkowej. Stanowi bowiem podstawę ustale-
nia wysokości należnego podatku. Podstawą tą powinna
być cena rynkowa, czyli wartość rynkowa rzeczy lub
praw będących przedmiotem transakcji. Nie oznacza to jednak, że
strony dokonujące transakcji zawsze powinny ustalić między sobą
cenę rynkową. Cena może nie odpowiadać wskazaniom rynku. Jed-
nakże podatek należny od transakcji musi w każdym przypadku mieć
za podstawę cenę rynkową. Oznacza to, że w sytuacji, gdy strony
na przykład ustalają cenę niższą niż rynkową, podatek powinien być
zapłacony od ceny rynkowej, czyli wyższej.
Prawidłowe ustalenie ceny rynkowej zabezpiecza stronę zobowią-
zaną do zapłaty podatku przed niebezpieczeństwem uznania przez
organy podatkowe przyjętej ceny za zbyt niską, a w konsekwencji
przed obowiązkiem zapłaty brakującego podatku wraz z odsetka-
mi i kosztami opinii biegłego. Organy podatkowe mają bowiem
uprawnienie do weryfikowania, czy wartość przedmiotu transakcji
odpowiada jego wartości rynkowej.
Tymczasem ustalenie ceny rynkowej rzeczy lub prawa może sta-
nowić problem dla stron transakcji, szczególnie, gdy jej przedmiot
jest trudny do wyceny z uwagi na indywidualne cechy oraz szereg
czynników mających wpływ na jego wartość. Najlepszym przykładem
są tutaj udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, na których
cenę wpływa m.in. wartość aktywów spółki, wartość jej pasywów,
przewidywany zysk, segment rynku, w którym działa spółka, ogra-
niczenia w zbywalności udziałów, wielkość pakietu i wpływu na stan
spółki w porównaniu z innymi udziałowcami itd.
Niepewność w tym zakresie eliminuje zawarcie z ministrem wła-
ściwym do spraw finansów publicznych porozumienia w sprawie
ustalenia ceny transakcyjnej.
Charakter porozumienia
Porozumienie w sprawie ustalenia ceny transakcyjnej jest – mimo
swej nazwy – decyzją wydawaną przez ministra. Minister w decyzji nie
potwierdza wprost, że cena w danej transakcji jest prawidłowa, czy
raczej, że odpowiada parametrom rynkowym, lecz czyni to pośrednio,
uznając prawidłowość wyboru i stosowania metody ustalania ceny.
Pewne elementy dialogu pomiędzy podatnikami (potencjalnymi
podatnikami) a ministrem przejawiają się we wszczynaniu procedury
prowadzącej do wydanie takiej decyzji z inicjatywy podatnika, w cią-
żącym na podatniku obowiązku przedstawienia ministrowi propozycji
zastosowania konkretnej metody ustalenia ceny transakcyjnej, szczegó-
łowego opisu jej stosowania oraz wszelkich dokumentów i wszelkich
informacji, które mają znaczenie dla ustalenia ceny, a także w możli-
wości odformalizowanej współpracy w formie spotkań uzgodnienio-
wych pomiędzy ministrem a podatnikiem w przypadku, gdy minister
poweźmie wątpliwości co do metody wybranej przez podatnika, zasad
jej stosowania czy treści przedstawionych dokumentów.
Innymi słowy mamy tu do czynienia z pewnym wyjściem poza
12 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010
sztywne standardy procedury administracyjnej. Przynajmniej tak być
powinno i taka metodologia uzgodnień jest tu dopuszczona.
Transakcje będące przedmiotem porozumienia
Nie każda cena podlega uzgodnieniu z ministrem. Przedmiotem
porozumienia może być wyłącznie tzw. cena transakcyjna, czyli cena
w transakcji dokonywanej pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Powiązania pomiędzy podmiotami mogą:
• istnieć na gruncie kapitałowym, gdy jeden podmiot posiada
pośrednio lub bezpośrednio udział w kapitale innego podmiotu
nie mniejszy niż 5 proc., podmiotami powiązanymi są więc
przykładowo spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wspól-
nik posiadający w spółce 10 proc. udziałów;
• odnosić się do sfery zarządzania, gdy jeden podmiot bierze
udział w zarządzaniu pośrednio lub bezpośrednio innym pod-
miotem, podmiotami powiązanymi są więc przykładowo spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością i członek jej zarządu lub też
• polegać na istnieniu łącznika osobowego, gdy ten sam podmiot
równocześnie posiada pośrednio lub bezpośrednio udział
w kapitale kilku podmiotów lub pośrednio lub bezpośrednio
bierze udział w zarządzaniu kilkoma podmiotami, podmiotami
powiązanymi są więc przykładowo dwie spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością posiadające tego samego wspólnika, który
ma w jednej 10 proc. a w drugiej 80 proc. udziałów, lub w za-
rządach których zasiada ta sama osoba.
Porozumienia są więc dopuszczalne na gruncie transakcji, których
warunki, w tym przede wszystkim cena, zwykle nie są zależne od
wskazań rynku i które – z tego właśnie powodu – zostały poddane
wzmożonej kontroli organów podatkowych.
Kontrola ta przejawia się m.in. w obowiązku stosowania przez
podatników narzuconych przez ustawodawcę metod przy ustalaniu
dochodu wynikającego z transakcji i faktycznie częstszej weryfikacji
przez organy podatkowe cen transakcyjnych niż cen w transakcjach
pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. Są to, mówiąc potocznie,
transakcje bardziej niebezpieczne, których parametry są w większym
stopniu możliwe do zakwestionowania i podważenia.
Decyzja w sprawie porozumienia może objąć transakcję, która
zostanie zrealizowana w przyszłości, po jej wydaniu, jak również
transakcję już zrealizowaną, w tym zarówno, jeśli termin jej realizacji
miał miejsce po złożeniu wniosku, jak i gdy jej realizację rozpoczęto
przed tym dniem. W tym ostatnim przypadku nie dotyczy to jednak
transakcji, które w dniu złożenia wniosku były objęte postępowaniem
podatkowym, kontrolą podatkową, postępowaniem kontrolnym lub
postępowaniem przed sądem administracyjnym.
Porozumienia jednostronne, dwustronne i wielostronne
Dopuszczone są trzy rodzaje porozumień, w zależności od liczby
państw, w których wywierają one skutek.
Porozumienia jednostronne to porozumienia, które uzgadniane są

wyłącznie z polskim ministrem i wiążą wyłącznie w Polsce. Z punktu
widzenia statusu państwowego podmiotów powiązanych:
• porozumienia jednostronne mogą dotyczyć ceny transakcyjnej
pomiędzy powiązanymi ze sobą podmiotami krajowymi,
• podmiotem krajowym powiązanym z podmiotem zagranicz-
nym a tym podmiotem zagranicznym oraz
• podmiotem krajowym powiązanym z podmiotem zagranicz-
nym a innymi podmiotami krajowymi powiązanymi z tym
samym podmiotem zagranicznym.
W przypadku transakcji pomiędzy podmiotem krajowym powią-
zanym z podmiotem zagranicznym a tym podmiotem zagranicznym
możliwe jest jednak rozszerzenie skuteczności porozumienia zawie-
ranego z polskim ministrem tak, by obowiązywało ono również w
kraju właściwym dla podmiotu zagranicznego z punktu widzenia jego
obowiązków podatkowych. Przy zawieraniu takiego porozumienia
konieczny jest udział władz podatkowych właściwych dla podmiotu
zagranicznego polegający na wyrażeniu zgody na porozumienie. Jeśli
takie porozumienie ma dotyczyć jednego podmiotu zagranicznego
i wywoływać skutek w Polsce i w państwie właściwym dla podmiotu
zagranicznego nazywane jest dwustronnym, jeśli zaś ma dotyczyć mini-
mum dwóch podmiotów zagranicznych z różnych państw ze skutkiem
zarówno w Polsce jak i w tych państwach – wielostronnym.
Porozumienia dwustronne i wielostronne mają tę zaletę, że oprócz
rozszerzonej skuteczności zapewniają uniknięcie podwójnego (wie-
lokrotnego) opodatkowania transakcji.
Obowiązki podatników w ramach postępowania
Postępowanie prowadzące do wydania decyzji w sprawie porozu-
mienia toczy się zawsze na wniosek podmiotu krajowego i w oparciu
o informacje oraz dokumenty przez niego dostarczone. Wnioskodaw-
ca zobowiązany jest przedstawić ministrowi propozycję ustalenia ceny
transakcyjnej w oparciu o jedną z następujących metod:
• porównywalnej ceny niekontrolowanej,
• ceny odsprzedaży,
• rozsądnej marży („koszt plus”) lub zysku transakcyjnego,
przy czym pierwszeństwo ma metoda porównywalnej ceny niekon-
trolowanej, a każda kolejna może zostać wskazana tylko wtedy, gdy
zastosowanie poprzedniej nie jest możliwe. Ta podstawowa metoda
ustalania ceny transakcyjnej polega najogólniej rzecz biorąc na okre-
śleniu ceny która dla takiego samego przedmiotu transakcji zostałaby
ustalona pomiędzy podmiotami niepowiązanymi.
Ponadto wnioskodawca powinien dostarczyć ministrowi opis stoso-
wania zaproponowanej metody w odniesieniu do transakcji, wskazując
m.in. zasady kalkulacji ceny, prognozy finansowe, na których kalkulacja
się opiera oraz analizę danych porównawczych wykorzystanych do
kalkulacji. Ministrowi należy dostarczyć także szczegółowe dane doty-
czące transakcji – nie tylko jej rodzaj, przedmiot i wartość, ale również
analizę aktywów, funkcji i ryzyk stron transakcji, opis przewidywanych
kosztów, opis strategii gospodarczych stron, dane dotyczące sytuacji
gospodarczej w branży wnioskodawcy, dane dotyczące operacji go-
spodarczych podmiotów niepowiązanych wykorzystane do sporzą-
dzenie kalkulacji, informacje o strukturze organizacyjnej i kapitałowej
stron, wszelkich umów, porozumień i innych dokumentów mających
wpływ na wysokość ceny oraz propozycję okresu obowiązywania
porozumienia.
Koszty i czas trwania postępowania
Wniosek o wydanie decyzji w sprawie porozumienia podlega opłacie
w wysokości 1 procenta wartości transakcji, przy czym w przypadku
porozumień jednostronnych dotyczących wyłącznie podmiotów kra-
jowych nie mniej niż 5.000 zł i nie więcej niż 50.000 zł, w przypadku
porozumień jednostronnych dotyczących podmiotu zagranicznego nie
mniej niż 20.000 zł i nie więcej niż 100.000 zł, a w przypadku poro-
zumienia dwustronnego lub wielostronnego nie mniej niż 50.000 zł
M i s e r a t i o N O T I T I A
WIADOMOŚCI podatkowe
i nie więcej niż 200.000 zł. Ponadto wnioskodawca ponosi koszty
wynagrodzenia biegłych i tłumaczy oraz koszty ich podróży.
Czas trwania postępowania uzależniony jest od rodzaju porozu-
mienia. Gdy dotyczy ono porozumienia jednostronnego powinno
być zakończone nie później niż w ciągu 6 miesięcy, porozumienia
dwustronnego – roku, a porozumienia wielostronnego – 18 miesięcy
od dnia jego wszczęcia. Terminy te mają jednak wyłącznie charakter
instrukcyjny, to znaczy – strona nie ma możliwości wyprowadzenia
z powodu przekroczenia tych terminów żadnych szczególnych
uprawnień.
Wydaje się, że czas trwania postępowania jest jedną z największych
słabości tej procedury.
Skutki porozumienia
Decyzja w sprawie porozumienia wydana przez ministra szczegó-
łowo wskazuje rodzaj transakcji, której dotyczy, jej strony, przedmiot,
wartość, metodę ustalania ceny transakcyjnej, reguły zastosowania tej
metody oraz istotne warunki będące podstawą jej stosowania.
Zawarcie przez strony wymienione w decyzji transakcji na wa-
runkach w niej określonych i ustalenie ceny zgodnie z jej treścią
wyłącza obowiązek ustalenia dochodu i należnego podatku zgodnie
z przepisami (w przypadku podatku dochodowego) oraz możliwość
samodzielnego określenia w przyszłości przez organ podatkowy
wysokości obrotu (w przypadku podatku od towarów i usług) czy
wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej (w przypadku podatku
od czynności cywilnoprawnych).
W konsekwencji, niebezpieczeństwo, że wysokość zapłaconego po-
datku zostanie zakwestionowana przez organ podatkowy, jest w ten
sposób wyeliminowane. W przypadku zaś transakcji z powiązanymi
podmiotami zagranicznymi uzyskanie porozumienia dwustronnego lub
wielostronnego gwarantuje uniknięcie podwójnego opodatkowania.
Decyzja w sprawie porozumienia obowiązuje tak długo, jak to
wynika z jej treści, jednak nie dłużej niż pięć lat, przy czym termin jej
obowiązywania może być przedłużany, jeśli kryteria mające wpływ
na jej wydanie nie uległy zmianie.
katarzyna.bielat@tomczak.pl
prawnik, aplikant adwokacki przy Okręgowej
Radzie Adwokackiej w Warszawie, zajmująca
się prawem korporacyjnym, a także
specjalizująca się w prawie farmaceutycznym,
pomimo krótkiego stażu zawodowego
współautor kilku publikacji powstałych
w Kancelarii.
RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 13
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze
Res in Commercio

W
bieżącym numerze prezentujemy
pierwszą część publikacji na temat
spółki komandytowej przygoto-
wanej przez prawników kancelarii. Książkę pla-
nujemy wydać – jak wszystkie nasze instrukcje
obsługi – w sopockim wydawnictwem ODDK.
Opublikowanie pracy zostało już wstępnie z
wydawnictwem uzgodnione.
Książka pod tytułem Spółka komandytowa. In-
strukcja obsługi wychodzi na przeciw potrze-
bom stworzonym przez „nowe życie” spółki
komandytowej. W okresie kilunastu lat odro-
dzonego kapitalizmu w Polsce zawiązywanie
spółek w tej formie było absolutną rzadkością
– dotyczyło prawie wyłącznie profesjonalnych
doradców, zwłaszcza prawników, którym
forma ta odpowiadała z uwagi na ustanowio-
ne w niej reguły odpowiedzialności. W ciągu
ostatnich jednak kilku lat mamy do czynienia
dosłownie z zalewem spółek komandytowych.
Przyczyną tej erupcji są oczywiście korzystne
rozwiązania podatkowe w spółkach osobo-
wych i jednocześnie uwstecznienie podat-
kowe spółek kapitałowych, w tym zwłaszcza
najpopularniejszej spółki z ograniczoną odpo-
wiedzialnością.
Czy zatem to nowe życie spółki koman-
dytowej, jako motywowane optymalizacją
podatkową ma w sobie coś dwuznacznego?
Nie sądzimy, bo poszukiwanie korzystnych
rozwiązań podatkowych jest dobrym pra-
wem każdego biznesu. Na pewno jednak
to rozpowszechnienie spółki komandytowej
motywowane podatkami ma w sobie trochę
sztuczności i niekoniecznie prowadzi do zro-
zumienia i wykorzystania wszystkich interesu-
jących możliwości tej spółki.
Tak więc nasza publikacja – obliczona, wraz
z wzorami dokumentów – na 10 numerów
RiC wykazuje zrozumienie dla podatkowej roli
spółki komandytowej, ale jednocześnie niesie
propozycję wykorzystania innych właściwości
tej spółki.

14 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010

 C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio

Spółka komandytowa.
Instrukcja obsługi
Część 1.

RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 15

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część 1.
Rozdział Pierwszy
Utworzenie spółki
1.1. Kwestie ogólne
1 W bieżących realiach gospodarczych Polski Anno Domini
2010 nie powinno budzić niczyich wątpliwości ani tym
bardziej zdziwienia, że spółki komandytowe są powoły-
wane w dwóch celach. W tę formę prawną prowadzenia
działalności najczęściej ubierają swoją działalność ci, którzy
rozumieją zasady jej funkcjonowania, specyficzne stosunki
między wspólnikami, zakres odpowiedzialności, czytaj – jej
ograniczenie. Innymi słowy wybierają ją ci, którzy pomi-
mo niedługiego funkcjonowania spółek komandytowych
w polskiej rzeczywistości wiedzą, jak się w ramach takiej
spółki osobowych poruszać. Są to przede wszystkim
prawnicy i niektórzy inny doradcy biznesowi: spora część
średnich i dużych kancelarii prawniczych funkcjonuje w
formie spółki komandytowej. Czyli są to przedsiębiorcy
którzy zawodowo zajmując się rozumieniem prawa i
biznesu. Już to powinno stanowić podpowiedź dla ludzi
biznesu, że coś w tym musi być. Druga grupa, zdecy-
dowanie większa, to osoby, które od kilku lat spółkę ko-
mandytową wykorzystują instrumentalnie w jednym tylko
celu, mianowicie, jako wehikuł optymalizacji podatkowej
prowadzonych inwestycji, w szczególności tych związa-
nych z nieruchomościami. Zainteresowanie spółką tych
dwóch grup stanowi czytelną sugestię: bezpieczeństwo
osobistego majątku i efektywność podatkowa to dwa atuty
spółki komandytowej.
2 Spółka komandytowa jest spółką osobową, która ma
jednocześnie cechy charakterystyczne dla spółek osobo-
wych, inne zaś zupełnie dla niej tylko specyficzne. Spółki
osobowe nie są osobami prawnymi – to ich najważniejsza
właściwość. Jednakże posiadają takie atrybuty, jak: zdol-
ność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność
sądową pozwalające na samodzielne występowanie w
obrocie pod własną firmą, rozporządzanie prawami i
zaciąganie zobowiązań, czyli są tzw. ułomnymi osobami
prawnymi. Z teoretycznego punktu widzenia jest to róż-
nica zasadnicza – z praktycznego, gospodarczego punktu
widzenia w gruncie rzeczy niewielka, a na ogół żadna. Na
ogół, bo różnica ta znajduje wyraz w najważniejszym dla
praktyki obszarze funkcjonowania spółki komandytowej,
to jest w obszarze podatku dochodowego.
3 Spółka komandytowa nie istnieje dopóki nie zostanie
wpisana do rejestru sądowego – oznacza to, że dopiero
z momentem wpisu powstaje odrębny byt prawny, jakim
16 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010
jest spółka. Od tego momentu może ona dopiero naby-
wać prawa i zaciągać zobowiązania. Nie istnieje tu forma
analogiczna do spółki w organizacji jak to jest w przypad-
ku spółek kapitałowych, choć o kwestii tej warto będzie
jeszcze wspomnieć szerzej.
4 Spółka komandytowa, jak zresztą żadna inna spółka
osobowa nie może mieć statusu spółki jednoosobowej
– w każdej z tego rodzaju spółek musi być, co najmniej
dwóch wspólników dążących do osiągnięcia wspólnego
celu gospodarczego. Gdyby nie wspólny cel, każdy ze
wspólników mógłby działać, jako indywidualny przedsię-
biorca. W przypadku spółki komandytowej wspólnikami
koniecznymi dla jej istnienia są choćby jeden komandyta-
riusz i choćby jeden komplementariusz. Te dwa magiczne
i obco brzmiące określenia stały się swoistym symbolem
tej spółki, ale zazwyczaj ten, który ze spółką komandytową
nie miał do czynienia w praktyce zapewne do końca życia
mylić będzie rolę obu tych postaci.
5 Spółka komandytowa uregulowana jest w Kodeksie
spółek handlowych. Znaczna część tej regulacji opiera
się na nieczytelnej dla normalnych uczestników obrotu
gospodarczego metodzie odesłania. W sprawach nieure-
gulowanych przepisami dotyczącymi spółki komandytowej
należy stosować odpowiednio przepisy dotyczące spółek
jawnych.
6 Spółka komandytowa ma możliwość nabywania praw
na własny rachunek rzeczy, w tym na przykład własności
nieruchomości oraz zaciągania zobowiązań. Jej majątek
jest niezależny od majątku wspólników. Oznacza to
także, że spółka odpowiada za swoje zobowiązania
własnym majątkiem, a dopiero, gdy egzekucja z majątku
spółki okaże się bezskuteczna, wierzyciel może skierować
egzekucję do majątku osobistego wspólników. Jest to ro-
dzaj odpowiedzialności subsydiarnej, kolejne magiczne dla
nieprawników określenie, które związało swój byt przede
wszystkim ze spółką komandytową.
7 Jako się rzekło, spółkę komandytową tworzą dwa rodzaje
wspólników:
1) komplementariusze, odpowiadający za zobowiązania
spółki w sposób nieograniczony, którzy prowadzą
sprawy spółki i reprezentują ją na zewnątrz oraz
2) komandytariusze, którzy w zasadzie nie działają
w spółce, wnosząc jedynie wkład kapitałowy i odpo-
wiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości

Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część 1.
zadeklarowanej w umowie kwoty, zwanej sumą
komandytową.
8 Komplementariuszami oraz komandytariuszami mogą
być osoby fizyczne, prawne, czyli spółki kapitałowe takie
jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka
akcyjna, a także osobowe spółki handlowe, czyli spółka
jawna, komandytowa, partnerska i spółka komandytowo-
akcyjna.
9 W sytuacjach, które interesować nas będą najbardziej,
czyli w przypadku spółki komandytowej będącej wehi-
kułem optymalizacji podatku dochodowego najczęściej
stosowny jest scenariusz z rolami rozpisanymi ten spo-
sób, że komplementariuszem jest spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością, zaś komandytariuszem osoba lub
osoby fizyczne, często wspólnicy owej spółki będącej
komplementariuszem.
10 Taka konfiguracja ról nie budzi już obecnie niczyjego zdzi-
wienia, jej dopuszczalność wyraża wprost przepis dotyczą-
cy firmy spółki komandytowej (art. 104 par. 3 Kodeksu).
Jednak jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych, pod
rządami kodeksu handlowego były podnoszone w tym
zakresie wątpliwości. Trzeba przyznać, że wątpliwości te
mają głęboki i zasadny fundament. Przyjęta oryginalnie
konstrukcja spółki miała swoje uzasadnienie w owej
„nieograniczonej” odpowiedzialności komplementariusza,
który zarządza spółką i jednocześnie odpowiada za jej
zobowiązania osobiście całym majątkiem. Takie właśnie
znaczenie w przypadku komplementariusza ma owo
zachęcająco brzmiące sformułowanie o nieograniczonej
odpowiedzialności. Jeżeli więc w roli tej występuje spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością, odpowiedzialność owa
będzie się ograniczała tylko i wyłącznie do majątku samej
spółki, bez sięgania do majątków jej wspólników. W kon-
sekwencji wspólnicy będą ryzykowali tylko pieniędzmi
zainwestowanymi w spółkę kapitałową, pełniącą rolę
komplementariusza chroniąc w ten sposób swój majątek
osobisty. Innymi słowy trudno jest mówić o nieograni-
czonej odpowiedzialności podmiotu, którego odpowie-
dzialność jest z ograniczona w sposób wynikający z jego
formalno-prawnej istoty.
11 Jedyne, co w tym wszystkim pozostaje przyzwoite i zgod-
ne z oryginalną kreacją to transparentność problemu od-
powiedzialności za długi, wyrażona już w samej nazwie.
Z obowiązkowej nazwy bowiem spółki komandytowej
można zorientować się, że komplementariuszem jest
podmiot o ograniczonej odpowiedzialności, czyli spółka
kapitałowa.
1.2. Umowa spółki komandytowej
1.2.1 Forma umowy spółki, sposób jej zawarcia
i zmieniania
12 Przepisy wskazują na formę aktu notarialnego, jako wła-
ściwą dla zawarcia umowy spółki komandytowej. Bez jej
zachowania, umowa spółki jest nieważna, czyli spółka nie
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
zostaje powołana. Wymóg formy aktu notarialnego dla
zawarcia umowy spółki powoduje dalsze konsekwencje
w postaci konieczności dokonywania wszelkich jej zmian
również w tej formie. Dotyczy to wszelkich postanowień,
które wspólnicy zawarli w umowie spółki tj. zarówno
tych obowiązkowych, wymaganych przepisami prawa
np. w zakresie firmy spółki, sum komandytowych, czy
wartości wnoszonych wkładów, jak i tych fakultatywnych,
które wspólnicy, z jakichkolwiek przyczyn w tej umowie
umieścili np. dotyczących udziału w zyskach i startach,
czy możliwości dokonania cesji praw i obowiązków
przez wspólnika. Innymi słowy, gdy jakaś kwestia stanie
się przedmiotem pierwotnej umowy spółki także wtedy,
gdy przepisy kodeksu tej regulacji od umowy nie wyma-
gają, będzie ona musiała być już zawsze kształtowana
protokołem sporządzonym w formie aktu notarialnego.
13 Od zawartej umowy spółki komandytowej należy zapłacić
podatek od czynności cywilnoprawnych. Jego wysokość
zależy od wartości wkładów wyrażonej w złotych i wy-
nosi 0,5 proc. tej kwoty. Rozwiązanie to, choć dotyczy
ostatecznie zazwyczaj niewielkich kwot, należy ocenić
krytycznie, gromadzenie kapitału bowiem jest niczym
innymi, jak przenoszeniem środków z jednej kieszeni tej
samej osoby do drugiej, zaś zgodnie z filozofią gospodar-
czą Unii Europejskiej inwestycje jako takie nie powinny
być przedmiotem opodatkowania w ogóle. Nakładanie
podatku na wkłady kapitałowe jest czystym, jawnym
i szkodliwym fiskalizmem.
14 Warto zresztą zauważyć, że podatek od czynności cywil-
noprawnych nie jest jedynym wydatkiem towarzyszącym
powołaniu spółki. W związku z tym, że umowa spółki
wymaga formy aktu notarialnego, konieczne jest również
zapłacenia taksy notarialnej, której wysokość jest również
uzależniona od wysokości sumy wkładów wspólników.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie
maksymalnych stawek taksy notarialnej ustanawia następu-
jące progi – przy czym należy zwrócić uwagę, że zgodnie
z tytułem rozporządzenia są to stawki maksymalne:
1) do 3.000 złotych – 100 złotych;
2) powyżej 3.000 złotych do 10.000 złotych – 100
złotych + 3% od nadwyżki powyżej 3.000 złotych;
3) powyżej 10.000 złotych do 30.000 złotych – 310
złotych + 2% od nadwyżki 10.000 złotych;
4) powyżej 30.000 złotych do 60.000 złotych – 710 zło-
tych +1% od nadwyżki powyżej 30.000 złotych;
5) powyżej 60.000 złotych do 1.000.000 złotych
– 1.010 złotych + 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000
złotych;
6) powyżej 1.000.000 złotych do 2.000.000 złotych
– 4.770 złotych + 0,2% od nadwyżki powyżej
1.000.000 złotych;
7) powyżej 2.000.000 złotych – 6.770 złotych + 0,25%
od nadwyżki powyżej 2.000.000 złotych.
15 Od powyższego wynagrodzenia – taksy notarialnej należy
jeszcze policzyć a następnie doliczyć kwotę stanowiącą
RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 17
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część 1.
podatek od wartości towarów i usług (podatek ten jak
wiadomo wynosi 22 proc.).
16 W sytuacji, gdy jednym ze wspólników, zazwyczaj kom-
plementariuszem, jest spółka kapitałowa, przy zawiązywa-
niu umowy spółki komandytowej reprezentują ją osoby
uprawnione do jej reprezentacji – najczęściej członkowie
zarządu. Może się zdarzyć, że w sytuacji, w której kom-
plementariuszem jest spółka kapitałowa w której w skład
zarządu wchodzą jej jedyni dwaj wspólnicy, uprawnieni
do łącznej reprezentacji spółki, a komandytariuszami są
właśnie wspólnicy spółki kapitałowej, umowę spółki ko-
mandytowej będą podpisywać te same osoby ze strony
komplementariusza i komandytariusza. I taka konfiguracja
w obrocie należy dziś do typowych. Nie budzi ona za-
strzeżeń z formalnego punktu widzenia. Co innego, gdyby
te same osoby wystąpiły, jako reprezentanci spółki z jednej
strony i pełnomocnicy z drugiej – taka konfiguracja jest
niedopuszczalna w świetle art. 108 kodeksu cywilnego.
1.2.2 Obowiązkowe zapisy umowy spółki komandytowej
17 Umowa spółki komandytowej musi zawierać pewne obo-
wiązkowe elementy określone w art. 105 Kodeksu. (Gdy
przepis prawa mówi, że coś być powinno, to znaczy, że
być musi.) Są to: firma, przedmiot działalności spółki, czas
trwania spółki, jeżeli jest oznaczony, oznaczenie wkładów
wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, osobę
wspólnika, jeżeli wnoszony jest wkład niepieniężny oraz
sumę komandytową.
1.2.3 Firma i siedziba spółki,
18 Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko
jednego lub kilku, komplementariuszy oraz dodatkowe
oznaczenie spółka komandytowa. Stosowanym skrótem
na określenie spółki komandytowej w obrocie jest „sp.k.”.
Na przykład Morgaś i wspólnicy Spółka komandytowa.
19 Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki
komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy
(nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem
„spółka komandytowa”. Nie wyklucza to zamieszczenia
nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.
Na przykład Megantex spółka z o.o. i Morgaś, Spółka
komandytowa.
20 Firmy tak zbudowane są sztuczne i niezręczne w używaniu.
Jedyne, co je broni to informacja o zakresie odpowiedzial-
ności komplementariusza, której tak skonstruowana firma
spółki komandytowej dostarcza.
21 Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane
w firmie spółki. Kwestię tę, skądinąd z punktu widzenia
prawnej konstrukcji prawdziwie oryginalną w krainie pra-
wa handlowego, omawiamy w rozdziale drugim.
22 Firma może zawierać także inne elementy, określające
na przykład osobę komplementariusza czy wskazujące na
przedmiot działania, na powiązania rodzinne pomiędzy
wspólnikami itp., jak również elementy całkiem fantazyjne.
Na przykład: Miracolo Łukasz Morgaś spółka komandy-
18 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010
towa.
23 Już nawet przytoczone przykłady wskazują, że konstrukcja
firmy spółki komandytowej może być źródłem sporego
zamieszania, nazwy, bowiem mogą – powinny, jeżeli
wynika to z rdzennej firmy wspólnika – zawierać dużo
informacji, niekoniecznie łatwych do rozszyfrowania dla
niewprawnego uczestnika obrotu. Dwie rzeczy są tylko
w każdym przypadku pewne. Po pierwsze – w nazwie
musi być nazwisko lub nazwa co najmniej jednego kom-
plementariusza, po drugie na końcu firmy musi znaleźć się
określenie: spółka komandytowa lub jej skrót.
24 Innymi słowy firma nie może być całkiem abstrakcyjna
i pełnić jedynie roli swoistego wehikułu handlowego.
Ograniczenia te są zwykle uśmierzane „schowaniem” na-
zwy spółki za określenie handlowe używane w obrocie,
będące zwykle zarejestrowanym znakiem towarowym.
25 Siedzibą spółki komandytowej jest miejscowość, w któ-
rej wspólnicy prowadzą sprawy spółki. Nie musi istnieć
związek między ustaleniem siedziby spółki i miejscami
zamieszkania wspólników. Ponadto nie jest właściwe
odniesienie się tylko do prowadzenia spraw spółki przez
komplementariuszy, gdyż komandytariusze również
mogą być dopuszczeni w pełnym zakresie do prowa-
dzenia spraw. Wspólnicy w umowie spółki mogą ustalić
inne określenie siedziby spółki. Może to być na przykład
miejscowość, gdzie ma siedzibę zakład główny, miejsce
zamieszkania większości wspólników itp. Zawsze jednak
trzeba pamiętać, że siedziba to miejscowość, a nie kon-
kretny lokal, czyli adres.
1.2.4 Przedmiot działalności spółki
26 Wspólnicy ustalając przedmiot działalności spółki powinni
wziąć pod uwagę ich wspólne cele których następstwem
jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą,
w formie spółki komandytowej. Przedmiot działalności
spółki wyznacza granice działania spółki. Nie oznacza to
jednak, że nie może ona podejmować czynności poza tą
sferą albo, że czynności takie są nieważne czy nieskutecz-
ne.
27 Nie mniej jednak przedmiot działalności spółki musi być
skonkretyzowany. Zgodnie z brzmieniem art. 40 pkt
1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, przedmiot
działalności spółki zamieszcza sie w rejestrze przedsię-
biorców według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).
Wprawdzie zgodnie z par. 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z 21 grudnia 2000 roku w sprawie szcze-
gółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących
w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczególnej
treści wpisów w tych rejestrach słowny opis przedmiotu
działalności wskazany we wniosku – czyli również w umo-
wie spółki – nie musi się pokrywać z opisem ujętym
w PKD, jednakże – dobra rada – eksperymentowanie
w tym zakresie nie ma sensu. Zarówno w umowie jak i we
wniosku rozsądnie jest zamieścić zapisy zgodne z PKD.
 C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio

Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część 1.

1.2.5 Czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony
28 Nie ma potrzeby określać czasu trwania, gdy tworzy się
spółkę na czas nieoznaczony. Skutek czasu nieoznaczo-
nego występuje, gdy spółka jest zawarta na czas życia
wspólników (art. 61 par. 2 w zw. z art. 103 Kodeksu).
Wspólnicy mogą jednak podjąć decyzję w umowie spółki o
określonym czasie trwania spółki. Może to być wyznaczo-
ne datą (na przykład do 1 października 2028 r.), długością
terminu (10 lat), wykonaniem określonych prac itp. Nie
ma przeszkód, aby uchwałą wspólników zmieniającą umo-
wę spółki zmienić określenie czasu trwania z oznaczonego
na nieoznaczony i odwrotnie. Zasadą powinno być podję-
cie takiej uchwały jednomyślnie – zasada jednomyślności
obowiązuje ogólnie w spółkach osobowych. Wspólnik,
który nie godzi się na taką zmianę, może wystąpić ze
spółki albo żądać jej rozwiązania.
29 Zamieszczanie przepisu zgodnie, z którym umowa zostaje
zawarta na czas nieoznaczony jest zatem niepotrzebne.
Można się spotkać tu i ówdzie z poglądem, że nawet i taki
przepis ma pewien sens, ponieważ umożliwia wspólnikom
refleksję nad możliwością zawarcia umowy na czas ozna-
czony. W oparciu o taką motywację należałoby przepisać
do umowy spółki cały kodeks spółek handlowych. Każdy,
kto zawodowo doradza przy powoływaniu takich spółek
doskonale wie, że refleksja taka nie występuje nigdy.
Gdyby przeprowadzić szczegółowe badania mogłoby się
także okazać, że w całym kraju nie została dotychczas za-
warta żadna spółka komandytowa na czas oznaczony, zaś
wszystkie spółki mają w umowie ten właśnie niepotrzebny
prawnie i gospodarczo zapis.
30 Mając na względzie wagę kwestii związanych z wkładami
wspólników oraz sumą komandytową zagadnienia te zo-
staną omówione szczegółowo odrębnie w dalszej części
opracowania.
(e) dopuszczalność przyjęcia do spółki nowego komple-
mentariusza;
(f) ograniczenie niektórych komplementariuszy w prawie
do reprezentowania spółki, wprowadzenie repre-
zentacji łącznej, powierzenie prowadzenia spraw
spółki tylko niektórym wspólnikom;
(g) uczestnictwo komandytariusza w zyskach i stratach;
(h) zwolnienie wspólnika od udziału w stratach;
(i) wskazanie przyczyn rozwiązania spółki;
(j) dopuszczalność dziedziczenia praw przez spadko-
bierców wspólnika;
(k) dalsze trwanie spółki pomimo śmierci, ogłoszenia
upadłości wspólnika, wypowiedzenia umowy spółki
przez wspólnika lub jego wierzyciela;
(l) niejednomyślne wyznaczanie likwidatora spółki;
(m) podział niedoboru w majątku spółki na spłatę udzia-
łów i długów a także
(n) zmiana postanowień umowy spółki bez zgody wszyst-
kich wspólników;
(o) możliwość przeniesienia ogółu praw i obowiązków
wspólnika na osobę trzecią oraz dokonanie tego bez
zgody pozostałych wspólników.
32 To są oczywiście tylko przykłady, co wynika z samej
zasady fakultatywności, iż treścią wypełniają ją uczestnicy
życia gospodarczego. Bo choć umowa spółki nie jest
zwykłą umową obligacyjną, to jej kształt podlega zasadzie
swobody umów z uwzględnieniem znanych tej zasadzie,
nielicznych, wyłączeń. Większość wskazanych tu jako
opcyjne zapisów umowy spółki komandytowej omawia-
my w innych, właściwych dla tych zapisów miejscach.

1.3. Fakultatywne elementy umowy spółki

31 Jak to już było wspomniane wspólnicy obok obowiązko-
wych elementów umowy spółki mogą w niej zawrzeć
również i inne postanowienia. Dotyczy to w szczególności
takich kwestii jak:
(a) wyłączenie stosowania przepisów o spółce jawnej
– przy czym w takim przypadku wspólnicy muszą
szczegółowo uregulować kwestie, które „pochodzą”
z regulacji dotyczącej spółki jawnej, a nie są odrębnie
uregulowane dla spółki komandytowej, jak na przy-
kład prowadzenie spraw przez komplementariusza,
zakaz konkurencji. Jest to wykonalne choć, trzeba
przyznać, nieco ryzykowne od strony prawniczej
zadanie;
(b) możliwości wniesienia wkładu komandytariusza
w wysokości mniejszej niż suma komandytowa;
(c) uprawnienie komandytariusza do prowadzenia spraw
spółki;
(d) nie obowiązywanie zakazu konkurencji w stosunku do
komandytariusza nie prowadzącego spraw spółki;

RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 19

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część 1.
Załącznik nr 1 – Umowa spółki komandytowej
Repertorium A nr ---/2009
AKT NOTARIALNY
Dnia ósmegeo sierpnia dwa tysiące dziewiątego roku
(08.08.2009) przed Henrykiem Drabichem, notariuszem w
Orzyszu, w jego kancelarii notarialnej w Orzyszu, przy ulicy Ma-
lowniczej 13 stawili się: --------------------------------------------
Łukasz Morgaś, syn Zdzisława i Heleny, według oświadczenia
żonaty, zamieszkały w Pionkach, ul. Małego Franka 13 m. 23,
legitymujący się dowodem osobistym seria ACB numer 343323
ważnym do dnia 16 listopada 2016 roku, PESEL 83123123453,
NIP według oświadczenia 523-28-23-110 działający w imieniu
spółki Megantex Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
z siedzibą w Warszawie, ul. Traktorowa 1, zarejestrowanej
w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego,
prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XI
Wydział Gospodarczy-Rejestrowy, za numerem 0000456718,
członek zarządu uprawniony do reprezentacji łącznej z drugim
członkiem zarządu;
Paweł Makulski, syn Waldemara i Konstancji, według oświad-
czenia żonaty, zamieszkały Warszawie, przy ul. Flagowej 8, le-
gitymujący się dowodem osobistym seria DTR numer 634576
ważnym do dnia 13 grudnia 2011 roku, PESEL 43052266581,
NIP według oświadczenia 528-28-99-113, działający w imieniu
spółki Megantex Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z sie-
UMOWA SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ
§1
Łukasz Morgaś i Paweł Makulski w imieniu spółki Megantex
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Andrzej Maciejewski
oraz Agnieszka Samborska oświadczają, że w celu prowadzenia
działalności gospodarczej, działając na podstawie przepisów usta-
wy Kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000 roku,
zawiązują spółkę komandytową, zwaną dalej Spółką.
§2
1. Firma Spółki brzmi: „Megantex Spółka z ograniczoną odpo-
wiedzialnością” Spółka komandytowa.
2. Spółka może używać skróconej nazwy: „Megantex Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością” Sp. k. i wyróżniającego
ją znaku graficznego.
§3
Siedzibą Spółki jest Warszawa.
20 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010
dzibą w Warszawie z siedzibą w Warszawie, ul. Traktorowa 1,
zarejestrowanej w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Reje-
stru Sądowego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st.
Warszawy, XI Wydział Gospodarczy-Rejestrowy, za numerem
0000456718, członek zarządu uprawniony do reprezentacji
łącznej z drugim członkiem zarządu;
Andrzej Maciejewski, syn Fabiana i Donaty, według oświad-
czenia rozwiedziony, zamieszkały Małkini, ul. Truskawkowa 118,
legitymujący się dowodem osobistym seria WDN numer 334333
ważnym do dnia 16 lutego 2017 roku, PESEL 79120373981,
NIP według oświadczenia 512-333-12-88
Agnieszka Samborska córka Hermana i Helgi, według oświad-
czenia niezamężna, zamieszkała Drulitach, ul. Złamana 11m,
legitymująca się dowodem osobistym seria AKR numer 654412,
ważnym do dnia 11 stycznia 2012 roku, PESEL 84050760188,
NIP według oświadczenia 118-99-11-118.
Tożsamość stawających notariusz ustalił na podstawie okazanych
i powołanych wyżej dowodów osobistych.
§4
Spółka działa na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej
granicami.
§5
Spółka może tworzyć oddziały, zakłady, przedstawicielstwa oraz
przystępować do innych Spółek w kraju i za granicą.
§6
Czas trwania Spółki jest nieograniczony.
§7
1. Przedmiotem działalności Spółki zgodnie z Polską Klasyfikacją
Działalności są następujące rodzaje działalności
1) realizacja projektów budowlanych ze wznoszeniem budyn-
ków – PKD 41.10.Z,
2) roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
mieszkalnych i niemieszkalnych – PKD 41.20.Z,

Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część 1.
3) rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych – PKD
43.11.Z,
4) przygotowanie terenu pod budowę – PKD 43.12.Z,
5) wykonywanie wykopów i wierceń geologiczno – inżynier-
skich – PKD 43.13.Z,
6) wykonywanie pozostałych instalacji budowlanych – PKD
43.29.Z,
7) tynkowanie – PKD 43.31.Z,
8) zakładanie stolarki budowlanej – PKD 43.32.Z,
9) posadzkarstwo, tapetowanie i oblicowywanie ścian – PKD
43.33.Z oraz
10) malowanie i szklenie – PKD 43.34.Z,
2. W razie, gdy zgodnie z odpowiednimi przepisami na pro-
wadzenie działalności wskazanej powyżej wymagane jest
uzyskanie zgody (zezwolenia) lub koncesji – działalność ta
zostanie podjęta przez Spółkę po uzyskaniu stosownej zgody
(zezwolenia) lub koncesji.
§8
1. Wspólnikiem ponoszącym odpowiedzialność za zobowiązania
Spółki – komplementariuszem Spółki jest spółka Megantex
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której wkład do
Spółki wynosi 50.000 (pięćdziesiąt tysięcy) złotych
2. Komandytariuszami Spółki są:
Agnieszka Samborska, której wkład do Spółki wyno-
si 89.000,00 (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy) złotych;
Andrzej Maciejewski, którego wkład do Spółki wynosi
450.000,00 (czterysta pięćdziesiąt tysięcy) złotych
§9
1. Komplementariusz spółka Megantex Spółka z ograniczoną od-
powiedzialnością odpowiada za zobowiązania Spółki wobec
jej wierzycieli bez ograniczenia.
2. Komandytariusz Andrzej Maciejewski odpowiada wobec wie-
rzycieli Spółki do wysokości sumy komandytowej, która wyno-
si 780.000,00 (siedemset osiemdziesiąt tysięcy) złotych.
3. Komandytariusz Agnieszka Samborska odpowiada wobec
wierzycieli Spółki do wysokości sumy komandytowej, która
wynosi 89.000,00 (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy) złotych.
§ 10
Wpłaty na udziały mogą być dokonane jako wpłaty gotówkowe
bądź wkłady niepieniężne (aport).
§ 11
Wkłady wszystkich wspólników zostały wniesione w całości.
§ 12
1. Wspólnicy uczestniczą w zyskach, stratach oraz w majątku
Spółki w przypadku jej likwidacji w sposób następujący:
komplementariusz spółka Megantex Spółka z ograniczoną od-
powiedzialnością uczestniczy w stratach, zyskach oraz w mająt-
ku Spółki w przypadku jej likwidacji w 1 (jednym) procencie;
komandytariusz Andrzej Maciejewski uczestniczy w stratach,
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
zyskach oraz w majątku Spółki w przypadku jej likwidacji w 49,5
(w czterdziestu dziewięciu i pół) procentach oraz
komandytariusz Agnieszka Samborska uczestniczy w stratach,
zyskach oraz w majątku Spółki w przypadku jej likwidacji
w 49,5 (w czterdziestu dziewięciu i pół) procentach.
2. Wspólnikom przysługuje prawo do pobierania comiesięcznej
zaliczki na poczet rocznego zysku w wysokości ustalonej przez
wspólników. Zaliczka ta jest dzielona pomiędzy wspólników
stosownie do zasad określonych w ust. 1.
§ 13
1. Wspólnik zobowiązany jest powstrzymać się od działalności
sprzecznej z interesami Spółki. Nie jest uważana za działal-
ność konkurencyjną dotychczasowa działalność wspólników
spółki komandytowej, prowadzona przez nich zarówno jako
wspólników dotychczas istniejących spółek, jak i ich udział
w organach tychże podmiotów.
2. Z zastrzeżeniem ustępu 1 powyżej, wspólnik może zajmować
się interesami konkurencyjnymi jedynie po uzyskaniu zgody
pozostałych wspólników.
§ 14
1. Do składania oświadczeń woli i podpisywania w imieniu Spółki
upoważniony jest komplementariusz samodzielnie – spółka
Megantex Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, repre-
zentowana przez zarząd tejże spółki, zgodnie ze sposobem
reprezentacji. Komandytariusze Spółki – Andrzej Maciejewski
oraz Agnieszka Samborska mogą reprezentować Spółkę jako
pełnomocnicy.
2. Komplementariusz jest upoważniony do prowadzenia spraw
nieprzekraczających zakresu zwykłych czynności Spółki, kieruje
działalnością Spółki, reprezentuje ją na zewnątrz i jest władny
podejmować wszelkie decyzje, które mocą Kodeksu spółek
handlowych lub niniejszej Umowy nie zostały zastrzeżone jako
czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu.
3. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności
wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, w tym koman-
dytariusza, podjęta w formie uchwały wszystkich wspólników
spółki – komplementariusza oraz komandytariuszy.
4. Czynnościami nieprzekraczajacymi zakresu zwykłych czyn-
ności Spółki – w rozumieniu ust. 2 niniejszego paragrafu
– są wszelkie czynności związane z prowadzeniem bieżącym
przedsiębiorstwa spółki, w tym:
1) nabywanie lub obejmowanie udziałów lub akcji w innych
spółkach,
2) nabycie, zbycie przez Spółkę nieruchomości, prawa użyt-
kowania wieczystego gruntu lub udziału we współwłasności
nieruchomości, udziału w prawie użytkowania wieczystego
gruntu,
3) obciążanie nieruchomości Spółki i prawa użytkowania
wieczystego,
4) zaciąganie przez Spółkę kredytów i pożyczek do wysokości
1.000.000 złotych,
RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 21
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część 1.
5) udzielanie przez Spółkę kredytów pożyczek, gwarancji oraz
poręczeń do wysokości 500.000 złotych,
6) nabywanie, zbywanie i obciążanie środków trwałych, roz-
porządzenie majątkiem Spółki lub zaciągnięcie przez Spółkę
zobowiązań do wartości 200.000 złotych,
7) zatrudnianie pracowników, rozwiązywanie umów z pracow-
nikami i wykonywanie wszelkich innych czynności z zakresu
prawa pracy przez Spółkę jako pracodawcę,
8) ustanowienie i odwołanie prokury oraz
9) ustanawianie pełnomocników Spółki do dokonywania okre-
ślonych czynności lub dokonywania określonego rodzaju
czynności.
§ 15
1. Do Spółki mogą przystępować nowi wspólnicy. Przystąpienie
do Spółki nowego wspólnika wymaga zgody wszystkich po-
zostałych wspólników.
2. Osoba przystępująca do Spółki odpowiada za zobowiązania
Spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia.
3. Komandytariusz może w drodze umowy przenieść ogół praw
i obowiązków z tytułu uczestnictwa w Spółce na osobę trzecią.
Umowa powinna być sporządzona w formie pisemnej pod
rygorem nieważności.
4. Z zastrzeżeniem treści ust. 5 niniejszego paragrafu, komple-
mentariusz może w drodze umowy przenieść ogół praw
i obowiązków z tytułu uczestnictwa w Spółce na osobę trzecią.
Umowa powinna być sporządzona w formie pisemnej pod
rygorem nieważności.
5. Przeniesienie ogółu praw i obowiązków przez kompleme-
natriusza, o którym mowa w ust. 4 powyżej, wymaga pod
rygorem nieważności uprzedniego uzyskania przez komple-
menatariusza zamierzającego je przenieść, pisemnej zgody
obu komandytariuszy.
6. Powyższe postanowienia, a w szczególności dotyczące umowy,
o której mowa w ust. 3 – ust. 5 niniejszego paragrafu, nie
uchybiają obowiązkom zmiany umowy Spółki lub wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego.
§ 16
Rok obrotowy Spółki pokrywa się z rokiem kalendarzowym.
§ 17
Śmierć komandytariusza nie powoduje rozwiązania Spółki.
Spadkobiercy komandytariusza zobowiązani będą wskazać jedną
osobę, która będzie wykonywać w Spółce ich prawa.
§ 18
W przypadku ogłoszenia upadłości lub wypowiedzenia umowy
przez Wspólnika, odpowiadającego za zobowiązania Spółki bez
ograniczenia, Spółka nie ulega rozwiązaniu.
§ 19
Przewidziane przez prawo ogłoszenia pochodzące od Spółki
będą zamieszczane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
oraz siedzibie Spółki.
22 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010
§ 20
We wszystkich sprawach, które nie zostały uregulowane niniej-
szym aktem mają zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu
spółek handlowych i inne obowiązujące przepisy prawa.
§ 21
Wypisy niniejszego aktu mogą być wydawane wspólnikom
i Spółce w dowolnej ilości.
§ 22
Koszty tego aktu ponosi Megantex spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością i płacone są one gotówką w kancelarii
notarialnej.
Pobrano: ------------------------------------------------------------
Akt ten został odczytany, przyjęty i podpisany.
Wyjaśnienie dotyczące
wysokości kosztów
sporządzenia proponowa-
nej umowy spółki
Poniżej wskazujemy, odwołując się do postanowień
wskazanych w powyższej umowie spółki, wysokość
kosztów związanych z powołaniem spółki „Megantex
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” Spółka
komandytowa.
1. Zgodnie z umową spółki wartość wkładów wynosi
589 000 złotych (pięćset osiemdziesiąt dziewięć
tysięcy złotych).
2. Tym samym maksymalna taksa notarialna (zgodnie
z Nb 14) będzie wynosić 3 126 złotych (trzy tysiące
sto dwadzieścia sześć złotych), co doliczając podatek
od towarów i usług będzie stanowić kwotę 3 813 zło-
tych 72 groszy (trzy tysiące osiemset trzynaście zło-
tych siedemdziesiąt dwa grosze).
3. Wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych
wynosi 2 945 (dwa tysiące dziewięćset czterdzieści
pięć) złotych.
4. Z powyższego wynika całkowita suma wynosi
6 758 złotych 72 grosze (sześć tysięcy siedemset
pięćdziesiąt osiem groszy siedemdziesiąt dwa gro-
sze). Jeszcze raz zwracamy uwagę na okoliczność,
że kwota ta oczywiście może być mniejsza, gdyż
rozporządzenie wskazuje na maksymalne taksy
notarialne i taka właśnie została uwzględniona
w naszych wyliczeniach.

Wydanie
marzec 2010
Uchwała o nieuczciwości
podatnika (str. 4)
Izabela Frąckiewicz i Michała Tomczak
przedstawiają uwagi do podjętej niedawno
uchwały Izby Finansowej Naczelnego Sądu
Admininstracyjnego.
Uchwała ta zmienia przyjęty dotychczas
w sądownictwie administracyjnym sposób
ustalenia momentu, od którego interpretacja
indywidualna przepisów prawa podatkowe-
go staje się wiążąca.
Przepis art. 14d Ordynacji podatkowej
nakazuje wydanie interpretacji w terminie
najdalej 3 miesięcy. Sądy przyjmowały na
ogół, że w terminie tym interpretacja musi
zostać doręczona podatnikowi, aby mogła
być uznana za wiążącą.
Obecnie w uchwale Naczelny Sąd Admi-
nistracyjny przyjął, iż ów termin trzymie-
sięczny oznacza jedynie obowiązek wydania
interpretacji w tymże terminie przez organ
podatkowy.
Mimo, że nie jest jeszcze dostępne pełne
uzasadnienie uchwały oceniamy ją krytycznie.
Oznacza ona bowiem, iż organ uzyska dużo
większą swobodę w zakresie wykonywania
swych obowiązków i w gruncie rzeczy
ogranicza obowiązki organów w zakresie
przestrzegania praworządności. Co więcej,
uchwała oznacza pośrednio przyjęcie, że
domniemywa się nieuczciwości podatnika
uchylającego się od odebrania interpretacji.
Właściwy czas (str. 7)
Dominika Latawiec rozpatruje jeden
z newralgicznych problemów związanych
z funkcjonowaniem Prawa upadłościowego.
Istotne konsekwencje dla członków zarządu
wynikające z przeniesienia na nich odpo-
wiedzialności na długi spółki są zgodnie z
przepisami następstwem niezłożenia wnio-
sku o ogłoszenie upadłości we właściwym
czasie.
Autorka uważa, że pojęcie to nie może być
uważane za tożsame z czternastodniowym
terminem do złożenia wniosku o ogłoszenie
upadłości, liczonym od momentu wystąpie-
nia przesłanki w postaci niewpłacalności lub
ujemnych kapitałów.
Termin ten należy rozumieć elastycznie
i dostosować go do różnych praktycznych
okoliczności które pozwolą na ustalenie w
jednostkowym przypadku, w jakim terminie
złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości było
rzeczywiście możliwe.
S T R E S Z C Z E N I E
Akcja ma głos (str. 10)
Karolina Kocemba ocenia przesłanki i skutki
Kancelaria Tomczak & Partnerzy
wprowadzonej w ubiegłym roku nowelizacji
Spółka adwokacka
jest specjalistyczną firmą doradczą prowadzącą
do Kodeksu spółek handlowych, zapewniają- doradztwo w zakresie prawa gospodarczego.
cej akcjonariuszowi prawo różnego głosowa- Kancelaria obsługuje przede wszystkim trans-
nia z akcji będących jego własnością. akcje w obrocie kapitałowym, bankowym
Dotychczas kwestia ta nie była uregulo- a także w obrocie nieruchomościami. Kan-
wana, zaś poglądy doktryny i sądów bardzo celaria prowadzi specjalistyczną sekcję prawa
często odmawiały akcjonariuszowi takiej farmaceutycznego oraz prawa telekomunika-
możliwości przyjmując obowiązek jednoli- cyjnego. Kancelaria prowadzi także obsługuje
tego głosowania przez akcjonariusza. bieżącą działalność firm.
Wprowadzona zmiana jest zgodna z ten- Partnerzy Kancelarii:
dencjami europejskimi. Wynika ona z uwzglę- Karolina Kocemba,
dnienia okoliczności, że sam status własno- Michał Tomczak.
ściowy akcji nie przesądza o tym, jaki interes Samodzielni prawnicy:
reprezentuje poszczególna akcja w związku Katarzyna Bielat,
z konkretnym przedmiotem głosowania. Wioletta Januszczyk,
Autorka wskazuje na pewne konkretne Marta Mianowska,
trudności związane z wprowadzoną zmia- Karolina Muskała,
ną, których zapewne uniknąć się nie da. Jakub Salwa.
W szczególności wiążą się one z uzyskaniem Prawnicy:
przez akcjonariusza swoistego narzędzia ma- Izabela Frąckiewicz,
nipulacji jego prawem sprzeciwu. Dominika Latawiec,
Karolina Ostaszewska,
Zgoda ministra
Joanna Ostojska,
na cenę transakcyjną (str. 12) Patrycja Pasińska,
Katarzyna Bielat omawia mechanizm nego- Kamil Ciupak.
cjowania i zawierania z Ministrem Finansów Wsparcie pozaprawnicze:
porozumienia ceny transakcyjnej. Kwestia ta Iwona Drabik (tłumacz),
ma szczególne znaczenie w odniesieniu do Eliza Romanowska-Zagrodzka (księgowość),
pewnych szczególnych i niepowtarzalnych Iwona Jaroszewska,
przedmiotów transakcji. W takich przy- Ilona Jędrzejczyk,
padkach istnieje szczególnie duże ryzyko Izabela Wilkowska,
zakwestionowania ceny ustalonej między Anna Waśko.
stronami. Adres:
Zawarcie porozumienia z Ministrem Fi- Tomczak & Partnerzy Spółka adwokacka,
nansów uchyla to ryzyko. Porozumienie nie 00-252 Warszawa, Polska
jest w ścisłym sensie umową, lecz decyzją
Telefon:
Ministra, który stwierdza w niej prawidło-
+48 22 33 96 500
wość wybranej przez podatnika metody
oszacowania ceny. Telefax:
Przepisy dotyczące tej procedury wskazu- +48 22 33 96 501
ją także metody wyceny, które zastosować Strona:
może podatnik. Opisana jest także bardzo www.tomczak.pl
swoista procedura negocjacyjna, która pro-
wadzi ostatecznie do uzgodnienia ceny.
Komentarze
Res in Commercio (str. 15)
W bieżącym numerze przedstawiamy
pierwszą część komentarza poświęcone-
go spółce komandytowej, o której moż-
na z przekąsem, powiedzieć, że stała się
w ostatnich latach jedną z najmodniejszych
polskich spółek handlowych. Miesięcznik Res in Commercio . Praktyka prawa gospo-
Pierwszy rozdział dotyczy utworzenia darczego redagowany jest przez zespół w składzie
spółki, zaś prezentowana obecnie pierwsza Izabela Frąckiewicz, Dominika Latawiec i Michał
Tomczak. Współpracownikami miesięcznika i autorami
część komentarza poświęcona jest pewnym
tekstów są prawnicy Kancelarii Tomczak & Partnerzy
ogólnym zagadnieniom związanym z powo- a także inni prawnicy, zaproszeni do współpracy, co
łaniem spółki komandytowej, w przeważają- w ich notkach biograficznych wyraźnie zaznaczono.
cej części – umowie spółki. Miesięcznik składany jest w programie InDesign
Komentarz ten, pod tytułem Spółka koman- firmy Adobe. Autorem projektu graficznego jest
dytowa. Instrukcja obsługi zostanie wydana- Wojciech Wilk.
przez Wydawnictwo ODDiK z Gdańska.
RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010 | 23
S U M M A R Y
March 2010
Issue
Resolution concerning
the taxpayer’s dishonesty (p. 4)
Izabela Frąckiewicz and Michał Tomczak
present their comments on the resolution
adopted by the Financial Chamber of the
Supreme Administrative Court.
As far as the administrative justice is con-
cerned, the resolution changes the present
way of determining the moment from which
the individual interpretation of tax provisions
becomes effective.
Pursuant to Article 14d of the Tax Ordinance
Act the interpretation should be issued within
the period not exceeding 3 months. So far it
has been generally accepted by courts that
within the above period the interpretation is
to be delivered to the taxpayer so that it may
be deemed effective.
Currently the Supreme Administrative Court
agrees that the 3-month period refers only to
the issuance of interpretation by a tax body.
Although a complete justification of the
resolution has not been published yet, our
attitude towards it is rather critical. It means
that the body will gain much more freedom
in the performance of its duties. In fact, the
resolution limits the obligations imposed on
tax authorities within the scope of respect-
ing the law. Furthermore, the resolution indi-
rectly assumes the dishonesty of the taxpayer
who avoids collecting the interpretation.
Within the appropriate time (p. 7)
Dominika Latawiec analyzes one of the
trouble spots related to the functioning of
bankruptcy law. Pursuant to the provisions,
the relevant consequences arising from the
transfer of liability for company’s debts to
the members of the management board
constitute a result of failure to file an applica-
tion form for declaring bankruptcy within the
proper period of time.
The author claims that the notion of ‘proper
time’ cannot be identified with a 14-day term
for filing an application form for declaring
bankruptcy, calculated from the moment of
the occurrence of a premise taking the form
of insolvency or negative equity position.
The notion should be comprehended in
a flexible manner and adjusted to various
practical premises which in each individual
case will enable to determine a date when
declaring bankruptcy was really possible.
Share has a vote (p. 10)
Karolina Kocemba evaluates the premises
and results of the amendment implemented
24 | RES IN COMMERCIO | MARZEC 2010
to the Code of Commercial Partnerships and
Companies last year, according to which the
Tomczak & Partners Law Officeis
shares belonging to a shareholder entitle him
A professional counselling company render-
ing advisory services in the field of commer-
to various voting rights. cial law. The law office is chiefly preoccupied
This matter has not been regulated so with transactions concerning the capital and
far—the doctrines as well as courts very bank turnover as well as real estate business.
often deprived the shareholder of such Furthermore, it runs a specialist section of
a possibility by imposing on him a duty of pharmaceutical as well as telecommunication
uniform voting. law and provides services pertaining to the
The implemented amendment is compat- companies’ current activities.
ible with the European standards. It results Partners:
from taking into account that the owner- Karolina Kocemba,
ship status of shares does not determine the Michał Tomczak.
scope of rights attached to each share in Leading Lawyers:
connection with the subject of voting. Katarzyna Bielat,
The author emphasizes some particular Wioletta Januszczyk,
difficulties connected with the introduced Marta Mianowska,
change, which probably are inevitable. In Karolina Muskała,
particular, they are associated with gaining Jakub Salwa.
by the shareholder a certain ‘tool’ enabling
Associates Lawyers:
him to manipulate its veto right. Izabela Frąckiewicz,
Dominika Latawiec,
Minister’s consent
Karolina Ostaszewska,
to transaction price (p. 12)
Joanna Ostojska,
Katarzyna Bielat discusses a mechanism Patrycja Pasińska,
of negotiating and concluding with the Min- Kamil Ciupak.
ister of Finance an agreement referring to
Extralegal Support:
the transaction price. The above matter is Iwona Drabik (translator),
particularly important in reference to some Eliza Romanowska-Zagrodzka (accountant),
peculiar and unique subjects of transac- Iwona Jaroszewska,
tion. In such cases there is a high risk of Ilona Jędrzejczyk,
questioning the price established between Izabela Wilkowska,
the parties. Anna Waśko.
The agreement concluded with the Minister
Address:
of Finance evades that risk. This agreement is Tomczak & Partners Law Office,
not a strict contract, but a decision issued by 00-252 Warsaw, Poland
the Minister who confirms the appropriate-
Telephone number:
ness of a method chosen by the taxpayer in
+48 22 33 96 500,
order to calculate the price.
Provisions referring to this procedure Telefax:
specify the estimation methods which may +48 22 33 96 501
be applied by the taxpayer. Furthermore, you Website:
may also find a detail description of a highly www.tomczak.pl
peculiar negotiating procedure which leads
to the price establishment.
Commentaries
of Res in Commercio (p. 15)
In the present issue is to find the first part of
the commentary devoted to the limited liabil-
ity company, about which one may sneeringly
say that in recent years it has become one
of the most fashionable type of Polish trading
companies.
The first chapter refers to the establishment
Monthly Res in Commercio . Law Practice is edited
of company, the first part of the commentary by the team composed of: Izabela Frąckiewicz,
is partially dedicated to certain general ques- Dominika Latawiec and Michał Tomczak. The fur-
tions associated with setting up a limited li- ther parties involved in the issuance of a monthly
ability company, and to a higher extent—to as well as authors of texts are lawers employed at
Tomczak & Partners Law Office and other lawyers
the Articles of Association. invited to cooperation, which fact was marked in
The commentary entitled ‘The limited their biographical notes.
liability company. Manual instruction’ will The monthly is created in Adobe InDesign and de-
be issued by the ODDiK publishing house signed by Wojciech Wilk.
situated in Gdańsk.