TOMASZ CZELEKO2, ANDRZEJ LIWCZYSKI1,2, WALDEMAR KARNAFEL3

OCENA WPYWU SKOJARZONEGO LECZENIA

PRZECIWCUKRZYCOWEGO NA CHOROBOWO
IOGLN UMIERALNO Z POWODU
NOWOTWORW ZOLIWYCH WPOPULACJI OSB
ZCUKRZYC WPOLSCE.
ANALIZA DANYCH NARODOWEGO FUNDUSZU
ZDROWIA DOTYCZCA POPULACJI 230 551 OSB
ZCUKRZYC WOKRESIE 2008-2014
ASSESSMENT OF THE INFLUENCE OF THE TYPE OF COMBINED
ANTIDIABETIC THERAPY ON THE MORBIDITY AND GENERAL
MORTALITY DUE TO MALIGNANT NEOPLASM IN THE POPULATION
OF 230 551 PERSONS WITH DIABETES MELLITUS IN POLAND.
ANALYSIS OF THE DATA OF THE NATIONAL HEALTH FUND FOR THE PERIOD
2008-2014
1.

Oddzia Zdrowia Publicznego, Wydzia Nauki o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w odzi,

2.
Narodowy Fundusz Zdrowia, Warszawa
3.
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Instytut Medycyny Wsi, Lublin.

STRESZCZENIE. Na podstawie bazy danych Narodowego Funduszu Zdrowia przeprowadzono retrospektywn analiz wystpowania nowych
nowotworw zoliwych oraz umieralnoci oglnej wrd 230 551 chorych na cukrzyc leczonych lekami przeciwcukrzycowymi w okresie od
01.05.2008 do 30.09.2014 roku w Polsce.
Wrd chorych leczonych stwierdzono nastpujce wskaniki nowych nowotworw zoliwych:
u osb leczonych insulin i metformin 13,24/1000 pacjentolat,
u osb leczonych gliklazydem i metformin 14,00/1000 pacjentolat,
u osb leczonych glimepirydem i metformin 13,01/1000 pacjentolat,
przy leczeniu gliklazydem i insulin 17,38/1000 pacjentolat,
przy leczeniu glimepirydem i insulin 15,19/1000 pacjentolat.
Oglna umieralno chorych podczas leczenia wynosia odpowiednio:
przy leczeniu insulin i metformin 2,77%,
przy leczeniu gliklazydem i metformin 2,61%,
przy leczeniu glimepirydem i metformin 2,41%,
przy leczeniu gliklazydem i insulin 4,54%,
a przy leczeniu glimepirydem i insulin 4,07%.

22

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 2

www.medycyna-metaboliczna.pl

Sowa kluczowe Cukrzyca, leczenie skojarzone, nowotwr zoliwy, zapadalno, umieralno.

SUMMARY. Paper presents cohort study analyzing the data from Polish National Health Fund data base from 01.05.2008 until 30.09.2014. The
authors studied the relation between combined type of the treatment of diabetes mellitus and incidence of new cancers and all cause mortality
due to cancers in a large group of 230 551 diabetic patients, who had not reported history of cancer before 01.05.2008. The incidence of all
cancers was as follows:
1. Insulin and metformin treatment 13,24 per 1000 person-years
2. Gliclazide and metformin treatment 14,00 per 1000 person-years
3. Glimepiride and metformin treatment 13,01 per 1000 person-years
4. Gliclazide and insulin treatment 17,33 per 1000 person-years
5. Glimepiride and insulin treatment 15,19 per 1000 person-years
All cause mortality indices were as follows:
1. Insulin and metformin treatment 2,77%
2. Gliclazide and metformin treatment 2,61%
3. Glimepiride and metformin treatment 2,41%
4. Gliclazide and insulin treatment 4,54%
5. Glimepiride and insulin treatment 4,07%
Key-words: Diabetes mellitus, combined antihyperglycemic treatment, cancer, incidence, mortality.

WSTP

MATERIA IMETODY

Wiele bada epidemiologicznych iklinicznych wskazuje, e cukrzyca typu 2 ma wpyw na wystpowanie nowotworw iumieralno ogln (1,2,3,4).
Zwizki pomidzy cukrzyc typu 2 awystpowaniem
raka istniej - ich przyczyny nie s wyjanione. Niezalenie od tego toczy si dyskusja, czy leki stosowane wcukrzycy typu 2 maj wpyw na wystpowanie iumieralno
ogln chorych zcukrzyc inowotworami zoliwymi.
Wyniki bada iobserwacji wtym zakresie s niekiedy
rozbiene.
Lutz iwsp. przedstawili argumenty przemawiajce za
tym, e spord stosowanych lekw przeciwcukrzycowych
metformina ma najwikszy wpyw protekcyjny zarwno
na ryzyko wystpienia raka jak iumieralno ogln osb
zcukrzyc typu 2 irakiem (5).
WPolsce na podstawie bazy danych Narodowego Funduszu Zdrowia wokresie od 01.05.2008 do 30.09.2014
roku wykazano, e podczas monoterapii trwajcej 5 lat
spord lekw stosowanych takich jak: metformina,
gliklazyd, glimepiryd, insulina stosowana uosb od 35
roku ycia, najnisze ryzyko wystpienia nowego nowotworu zoliwego inajnisz umieralno ogln zaobserwowano wpodgrupie chorych, wktrej stosowano
metformin (6).
W poniszej pracy analizowana jest zapadalno na
raka iumieralno ogln osb zcukrzyc, uktrych stosowano skojarzone leczenie tzn. gliklazyd zmetformin,
glimepiryd zmetformin, insulin zmetformin, gliklazyd
zinsulin, glimepiryd zinsulin na podstawie bazy danych Narodowego Funduszu Zdrowia wPolsce wlatach
2008-2014.

wiadczenia zdrowotne wPolsce s finansowane przez

Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) na podstawie ustaw
(7) oraz Rozporzdze Ministra Zdrowia zniej wynikajcych (8,9).
Wykonywanie wiadcze zrozpoznaniem nowotworw zoliwych grup C albo nowotworw niezoliwych
od D00 do D50 oraz Z51.1 iZ51.2 odbywa si wramach
lecznictwa zamknitego czyli umowy szpitalnej. Organizacje, finansowanie, rozliczenie takich wiadcze okrelaj
zarzdzenia prezesa NFZ (10,11). Wraz zwprowadzeniem
wroku 2008 systemu rozlicze wramach jednorodnych
grup pacjentw (JGP) finansowanie terapii jest realizowane wsystemie tego rodzaju grup. Wcelu przeprowadzenia
analizy na danych sprawozdawczych bdcych wbazie
NFZ wykonano zapytanie SQL (Structured Query Language - strukturalny jzyk zapytania) do baz danych. Za
niepowtarzalny identyfikator pacjenta zosta uznany numer
PESEL (12). Doprecyzowanie numerw PESEL pacjentw
zcukrzyc ze wiadczeniem rozpoznania ileczenia nowotworu nastpio wkilku etapach.
Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) rozlicza i paci
za wiadczenia medyczne, realizowane na rzecz pacjenta przez wiadczeniodawcw. W bazie danych NFZ s
wszystkie sprawozdane wiadczenia na rzecz pacjenta.
Dodatkowo na podstawie identyfikatora pacjenta (numeru
PESEL) mona poczy baz wiadcze zbaz odanych
osobowych prowadzon przez Ministerstwo Spraw Wewntrznych. Wbazie tej s okrelone uprawnienia pacjenta do wiadcze oraz data zgonu dla pacjentw zmarych
(nazwana jest Centralnym Wykazem Ubezpieczonych).

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 2

www.medycyna-metaboliczna.pl

23

Na podstawie analiz tych baz mona okreli parametry

populacyjne.
Postpowanie metodyczne wprzedstawianej analizie
obejmowao nastpujce etapy.
Wokresie od 1 maja 2008 roku do 30 kwietnia 2009
roku znaleziono wzasobach Narodowego Funduszu
Zdrowia sprawozdania ze wiadcze zwizanych zcukrzyc, zrozpoznaniem gwnym - cukrzyca zrozszerzeniem: E10.X cukrzyca insulinozalena, E11.X cukrzyca insulinoniezalena, E12.X cukrzyca zwizana
zniedoywieniem, E13.X inne nieokrelone postacie
cukrzycy, E14.X cukrzyca nieokrelona. Wtym samym czasie zarejestrowano, czy pacjent zrealizowa
recept na jakikolwiek lek zgrupy: A10A.X (insuliny),
A10B.X (leki przeciwcukrzycowe doustne) itesty diagnostyczne. cznie stanowio to (nr PESEL) 2146728
przypadkw.
Wokresie od 1 stycznia 2004 do 30 kwietnia 2008 roku
znaleziono sprawozdania wykonanych wiadcze, wktrych rozpoznano nowotwory zoliwe grupy C inowotwory niezoliwe grupy D00 do D50, Z51.1 lub Z51.2
wsumie 305411 wg numeru PESEL.
Osoby z rozpoznaniami nowotworowymi przed
01.05.2008 nie byy analizowane wdalszej czci pracy.
Wrd pozostaych pacjentw tzn. wrd 1840 973
osb wyodrbniono grupy pacjentw, ktrzy przez
okrelony czas od pocztku otrzymywali leki przeciwcukrzycowe wformie terapii skojarzonej: insulin
imetformin, insulin igliklazyd, insulin iglimepiryd,
gliklazyd imetformin, glimepiryd imetformin.

Wyodrbniono 230 551 osb, u ktrych stosowano

przez okrelony czas jeden zw/wsposobw skojarzonego leczenia oraz sprawdzono sprawozdania wiadcze
zrozpoznaniem nowotworu zoliwego.
Dat pierwszego sprawozdania wiadcze zrozpoznaniem nowotworu uznawano arbitralnie za rok wystpienia nowotworu uosoby okrelonej wg PESEL.
Daty zgonw analizowanych chorych pozyskiwano
zCentralnego Wykazu Ubezpieczonych.
Wszystkie dane liczbowe opracowano przy wykorzystaniu narzdzi SAS Statistica oraz metod zapyta SQL.

WYNIKI BADA
Oglne dane statystyczne
Wokresie od 1 maja 2008 roku do 30 wrzenia 2014
roku zidentyfikowano 230 551 osb zcukrzyc, ktrzy
leczeni byli przez obserwowany czas tymi samymi lekami.
Wpodgrupach zinsulin uwzgldniono osoby wwieku od
35 roku ycia wcznie.
Wtabeli 1 zestawiono liczby chorych, redni wiek zodchyleniem standardowym izsumowany okres obserwacji
wmiesicach wposzczeglnych grupach leczenia skojarzonego chorych na cukrzyc wg danych NFZ wPolsce
wokresie od 1 maja 2008 do 30 wrzenia 2014 roku.
Wtabeli 2 zestawiono podzia na pe zuwzgldnieniem redniego wieku iodchylenia standardowego wokresie rozpoczynania obserwacji.

Tab 1. Zestawienie liczby chorych, redniego wieku zodchyleniem standardowym izsumowanego czasu obserwacji wposzczeglnych
grupach leczenia skojarzonego cukrzycy wg danych NFZ wPolsce wokresie od 1 maja 2008 do 30 wrzenia 2014 roku.
Leczenie skojarzone

Liczba chorych

redni wiek odchylenia

standardowe

Zsumowany czas obserwacji

w miesicach

Insulina
+
Metformina

75537

58,08 17,01
(od 0 do 102 lat)

4625543,30

Insulina
+
Gliklazyd

13292

59,37 21,38
(od 0 do 105 lat)

769673,80

Insulina
+
Glimepiryd

15091

59,49 21,82
(od 0 do 100 lat)

911053,03

Gliklazyd
+
Metformina

58187

62,79 13,56
(od 0 do 106 lat)

3772098,30

Glimepiryd
+
Metformina

68444

61,22 13,60
(od 0 do 105 lat)

4514145,30

230551

24

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 2

www.medycyna-metaboliczna.pl

Tab 2. Zestawienie podziau na pe z uwzgldnieniem redniego wieku i odchylenia standardowego w okresie rozpoczynania obserwacji.
Pe mska

Pe eska

Liczba chorych

redni wiek standardowe

odchylenia
(w latach)

Liczba chorych

redni wiek standardowe

odchylenia
(w latach)

Insulina
+
Metformina

35883

56,27 16,17

39654

59,72 17,58

Insulina
+
Gliklazyd

26154

60,98 13,22

32033

64,26 13,67

Insulina
+
Glimepiryd

30570

59,53 13,34

37874

62,57 13,66

Gliklazyd
+
Metformina

6038

56,74 20,88

7194

61,96 21,51

Glimepiryd
+
Metformina

7039

53,93 21,16

8052

58,73 22,15

Leczenie skojarzone

Tab 3. Wystpowanie nowych nowotworw zoliwych w poszczeglnych grupach leczenia skojarzonego w procentach z podziaem na
pe w okresie od 1 maja 2008 do 30 wrzenia 2014 roku.
Leczenie
skojarzone

Liczba nowych
nowotworw
zoliwych

Odsetek (%)

Pe mska

Pe eska

Liczba

Odsetki (%)

Liczba

Odsetki (%)

Insulina
+
Metformina

5102

6,38

2672

7,45

2430

6,13

Insulina
+
Gliklazyd

4401

7,64

2271

8,68

2130

6,65

Insulina
+
Glimepiryd

4893

7,22

2473

8,09

2420

6,39

Gliklazyd
+
Metformina

1115

8,53

580

9,51

535

7,44

Glimepiryd
+
Metformina

1153

7,69

603

8,57

550

6,83

Wystpowanie nowych nowotworw zoliwych

Wtabeli 3 zestawiono liczb nowych nowotworw zoliwych wposzczeglnych grupach leczenia skojarzonego
iodsetki zpodziaem na pe wokresie od 1 maja 2008 do
30 wrzenia 2014 roku wg danych Narodowego Funduszu
Zdrowia wPolsce.
Odsetek chorych uktrych wystpiy nowe nowotwory zoliwe wgrupie leczonej insulin imetformin wynosi 6,38%,

wgrupie leczonej insulin igliklazydem wynosi 8,53%, wgrupie leczonej insulin iglimepirydem wynosi 7,69%, wgrupie
leczonej gliklazydem imetformin wynosi 7,64% awgrupie
leczonej glimepirydem imetformin 7,22%.
Wtabeli 4 zestawiono wskaniki wystpowania nowych
nowotworw zoliwych uchorych wposzczeglnych grupach otrzymujcych leczenie skojarzone wprzeliczeniu na
1000 pacjentolat.

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 2

www.medycyna-metaboliczna.pl

25

Tab 4. Zestawienie wskanika liczby nowych nowotworw zoliwych na 1000 pacjentolat w obserwowanych grupach leczenia
skojarzonego cukrzycy wg danych Narodowego Funduszu Zdrowia w okresie od 1 maja 2008 do 30 wrzenia 2014 roku.
Leczenie skojarzone

Liczba nowych nowotworw

zoliwych na 1000 pacjentolat

Insulina
+
Metformina

13,24

Gliklazyd
+
Metformina

14,00

Glimepiryd
+
Metformina

13,01

Insulina
+
Gliklazyd

17,38

Insulina
+
Glimepiryd

15,19

Wrd chorych leczonych 2 lekami najniszy wskanik wystpowania nowotworw zoliwych obserwowano
wgrupie leczonej glimepirydem imetformin iwynosi on
13,01 na 1000 pacjentolat oraz wgrupie leczonej insulin
imetformin iwynosi on 13,24 na 1000 pacjentolat.
Wgrupie leczonej gliklazydem imetformin wskanik ten wynosi 14,00 na 1000 pacjentolat. Najwyszy
wskanik obserwowano wrd chorych leczonych insulin
igliklazydem iwynosi on 17,38 na 1000 pacjentolat oraz
wgrupie leczonej insulina iglimepirydem iwynosi on
15,19 na 1000 pacjentolat.

Umieralno oglna wrd chorych zcukrzyc inowotworami zoliwymi wczasie obserwacji

Wtabeli 5 zestawiono liczby iodsetki zgonw wposzczeglnych grupach leczenia skojarzonego (umieralno
oglna) uchorych na cukrzyc, uktrych wystpoway
nowe nowotwory zoliwe wokresie od 1 maja 2008 do
30 wrzenia 2014 roku wg bazy danych NFZ wPolsce.
Najwysz umieralno ogln stwierdzono w grupie leczonej insulin igliklazydem 4,54%, anastpnie
wgrupie leczonej insulin iglimepirydem 4,07%, wpodgrupie leczonej insulin imetformin umieralno oglna
wczasie obserwacji wynosia 2,77%, za wgrupie leczonej
gliklazydem imetformin 2,61% oraz wgrupie leczonej
glimepirydem imetformin 2,41%.
Wtabeli 6 zestawiono liczb zgonw chorych na cukrzyc inowotwr zoliwy wprzeliczeniu na 1000 pacjentolat wposzczeglnych grupach leczenia skojarzonego
wPolsce wlatach od 1 maja 2008 do 30 wrzenia 2014
roku wg bazy danych NFZ.
Liczba zgonw/1000 pacjentolat wrd chorych leczonych 2 lekami bya najwysza wgrupie chorych, ktrzy
otrzymywali insulin i gliklazyd i wynosia 9,42 oraz
wgrupie otrzymujcej insulin iglimepiryd iwynosia
8,09. Wskaniki te wynosiy wgrupie otrzymujcej insulin imetformin 5,43/1000 pacjentolat, wgrupie otrzymujcej gliklazyd imetformin 4,83/1000 pacjentolat oraz
wgrupie otrzymujcej gliklazyd imetformin 4,83/1000
pacjentolat.

Tab 5. Liczba i odsetki zgonw w poszczeglnych grupach leczenia skojarzonego (umieralno oglna) u chorych na cukrzyc, u ktrych
wystpiy nowe nowotwory zoliwe w okresie od 1 maja 2008 do 30 wrzenia 2014 roku wg bazy danych NFZ w Polsce.
Liczba zgonw

Odsetki zgonw (%)

Insulina
+
Metformina

Leczenie skojarzone

2092

2,77

Gliklazyd
+
Metformina

1519

2,61

Glimepiryd
+
Metformina

1650

2,41

Insulina
+
Gliklazyd

604

4,54

Insulina
+
Glimepiryd

614

4,07

26

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 2

www.medycyna-metaboliczna.pl

Tab 6. Wskanik liczby zgonw chorych na cukrzyc i nowy nowotwr zoliwy na 1000 pacjentolat w poszczeglnych grupach leczenia
skojarzonego w Polsce w okresie od 1 maja 2008 do 30 wrzenia 2014 roku wg bazy danych NFZ.
Leczenie skojarzone

Wskanik liczby zgonw/1000

pacjentolat

Insulina
+
Metformina

5,43

Gliklazyd
+
Metformina

4,83

Glimepiryd
+
Metformina

4,39

Insulina
+
Gliklazyd

9,42

Insulina
+
Glimepiryd

8,09

Wtabeli 7 zestawiono wystpowanie nowych rakw

iliczby zgonw na 1000 pacjentolat uosb zcukrzyc
leczonych pojedynczymi lekami (6) z wystpowaniem
iumieralnoci ogln osb zcukrzyc otrzymujcych
leczenie skojarzone.
Wbadaniach wykazano, e wgrupie leczonej insulin
zmetformin wystpowanie nowych rakw byo nisze
o17,5% wporwnaniu do wystpowania rakw wgrupie
chorych leczonych tylko insulin (6).

Nie obserwowano redukcji wystpowania nowego raka

wgrupach, wktrych stosowano gliklazyd zmetformin
iglimepiryd zmetformin wporwnaniu do grup, wktrych stosowano tylko gliklazyd itylko glimepiryd. (6)
Wystpowanie nowych nowotworw zoliwych byo
oponad 18% wysze wgrupach, wktrych stosowano
gliklazyd zinsulin iglimepiryd zinsulin wporwnaniu
do wystpowania raka wgrupach chorych gdzie stosowano
monoterapi gliklazydem lub glimepirydem (6).
Wgrupie, wktrej stosowano insulin zmetformin
wskanik liczby zgonw by niszy oponad 32% wporwnaniu do wskanika liczby zgonw wgrupie wktrej
stosowano tylko insulin (6).
Analogicznie wgrupie wktrej stosowano gliklazyd
zmetformin wskanik liczby zgonw by niszy o31,5%
w porwnaniu do wskanika liczby zgonw w grupie
wktrej stosowano tylko gliklazyd (6).
Wskanik liczby zgonw podczas stosowania glimepirydu zmetformin by niszy o23,1% wporwnaniu
do wskanika liczby zgonw wgrupie chorych leczonych
tylko glimepirydem (6).
Wskanik liczby zgonw uosb leczonych gliklazydem
zinsulin by wyszy o33,5% wporwnaniu do wskanika liczby zgonw wgrupie chorych leczonych tylko
gliklazydem (6).
Natomiast wskanik liczby zgonw uosb leczonych
glimepirydem zinsulin by wyszy o41,8% wporwnaniu do wskanika liczby zgonw wgrupie leczonej tylko
glimepirydem (6).

Tab 7. Porwnanie wystpowania nowych rakw i zgonw/1000 pacjentolat u osb leczonych monoterapi (6) i otrzymujcych leczenie
skojarzone.
Wystpowanie nowych rakw/1000 pacjentolat
Monoterapia (6)

Leczenie skojarzone

Insulina

16,05

Insulina + metformina

13,24

Gliklazyd

14,17

Gliklazyd + metformina

14,00

Glimepiryd

12,34

Glimepiryd + metformina

13,01

Gliklazyd

14,17

Gliklazyd + insulina

17,38

Glimepiryd

12,34

Glimepiryd + insulina

15,19

Zgony/1000 pacjentolat
Monoterapia (6)

Leczenie skojarzone

Insulina

8,05

Insulina + metformina

5,43

Gliklazyd

7,05

Gliklazyd + metformina

4,83

Glimepiryd

5,70

Glimepiryd + metformina

4,39

Gliklazyd

7,05

Gliklazyd + insulina

9,42

Glimepiryd

5,70

Glimepiryd + insulina

8,09

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 2

www.medycyna-metaboliczna.pl

27

DYSKUSJA

WNIOSKI

Decensi iwsp. na podstawie metaanalizy 5 bada obserwacyjnych wykaza, e stosowana metformina uchorych na cukrzyc typu 2 wporwnaniu do innych lekw
powodujcych obnienie glikemii przyczynia si do 31%
redukcji wystpowania nowotworw zoliwych (13).
Currie iwsp. przedstawili wyniki bada, ktre wskazuj, e skojarzone leczenie insulin imetformin oraz
pochodnymi sulfonylomocznika imetformin wywiera
ochronny wpyw na wystpowanie nowotworw zoliwych wporwnaniu do leczenia sam insulin lub samymi
pochodnymi sulfonylomocznika (14).
Home i wsp. podali, e metformina dodana do pochodnych sulfonylomocznika zmniejsza umieralno
wporwnaniu do stosowania samej pochodnej sulfonylomocznika (15).
Istnieje wiele doniesie potwierdzajcych, e stosowanie metforminy wywiera wpyw zmniejszajcy umieralno wporwnaniu do innych lekw obniajcych glikemi uchorych na cukrzyc typu 2 (16,17,18).
Badania Landmanna iwsp. byy badaniami prospektywnymi wporwnaniu do innych doniesie, trway 10 lat
ipotwierdziy, e stosowanie metforminy wmonoterapii
oraz wskojarzeniu zinnymi lekami wywiera efekt ochronny odnonie umieralnoci (16).
Monami iwsp. wykazali mniejsze ryzyko rozwoju nowotworu uosb leczonych insulin, jeeli byli przedtem
leczeni metformin. Tego efektu nie obserwowano uludzi uprzednio leczonych pochodnymi sulfonylomocznika.
Wskazuje to, e metformina zmniejsza zachorowalno
iumieralno zpowodu nowotworu na drodze innej ni
zmniejszenie insulinoopornoci (19).
Descensi iwsp. na podstawie bada stwierdzili, e efekt
ochronny metforminy na wystpowanie raka iumieralno
zpowodu raka moe by bardziej ewidentny dopiero po 5
latach stosowania metforminy (13).
Wpodsumowaniu naley stwierdzi, e wprzedstawionych badaniach wykazano, e metformina podawana
razem zinsulin powodowaa efekt ochronny, jeli chodzi
owystpowanie raka, oraz efekt ochronny jeli chodzi
oumieralno ogln wporwnaniu do chorych leczonych tylko insulin. Gliklazyd i glimepiryd podawane
cznie zmetformin nie miay wpywu na wystpowanie
raka, ale powodoway redukcj umieralnoci. Natomiast
czenie wleczeniu gliklazydu iglimepirydu zinsulin
powodoway wzrost wystpowania nowego raka iwzrost
umieralnoci oglnej.
Badanie nasze miao ograniczenia. Po pierwsze byo to
badanie retrospektywne, nie uwzgldniao czasu trwania
cukrzycy, jej powika oraz wyrwnania metabolicznego.
Badanie nie uwzgldniao obecnoci otyoci, nadcinienia
ttniczego, zaburze lipidowych.

Na podstawie przeprowadzonej analizy retrospektywnej bazy danych NFZ 230 551 osb chorych na cukrzyc
leczonych 2 lekami wcigu okresu od 1 maja 2008 do 30
wrzenia 2014 roku stwierdzono:
1. wystpowanie nowego nowotworu zoliwego
wgrupie leczonej insulin imetformin miao miejsce
u13,24/1000 pacjentolat; wgrupie leczonej gliklazydem
imetformin u14,00/1000 pacjentolat; wgrupie leczonej glimepirydem imetformin u13,01/1000 pacjentolat;
wgrupie leczonej gliklazydem iinsulin u17,38/1000
pacjentolat; wgrupie leczonej glimepirydem iinsulina
u15,19/1000 pacjentolat.
2. zgony chorych wgrupie leczonej insulin imetformin miay miejsce u 5,43/1000 pacjentolat; w grupie
gliklazydu imetforminy u4,83/1000 pacjentolat; wgrupie
glimepirydu imetforminy u4,39/1000 pacjentolat; wgrupie gliklazydu iinsuliny u9,42/1000 pacjentolat; wgrupie
glimepirydu iinsuliny u8,09/1000 pacjentolat.

28

PIMIENNICTWO
1. Atchison EA1, Gridley G, Carreon JD, iwsp. Risk of
cancer in alarge cohort of U.S. veterans with diabetes.
Int J Cancer. 2011 Feb 1;128(3):635-43.
2. Giovannucci E1, Harlan DM, Archer MC, iwsp. Diabetes and cancer: aconsensus report. Diabetes Care.
2010 Jul;33(7):1674-85.
3. Hemminki K1, Li X, Sundquist J, iwsp. Risk of cancer following hospitalization for type 2 diabetes. Oncologist. 2010;15(6):548-55.
4. Czeleko T, liwczyski A, Karnafel W: Ocena wystpowania nowotworw zoliwych w populacji chorych na cukrzyc w Polsce dokonana na podstawie
bazy danych Narodowego Funduszu Zdrowia rok
2010. Medycyna Metaboliczna 2015,19 (2), 26-34.
5. Lutz SZ1, Staiger H2, Fritsche A3, iwsp. Antihyperglycaemic therapies and cancer risk. Diab Vasc Dis
Res. 2014 Nov;11(6):371-89.
6. Czeleko T, liwczyski A, Krasnodbski P, Karnafel
W. Ocena wpywu rodzaju leczenia przeciwcukrzycowego na chorobowo iogln umieralno wpopulacji osb z cukrzyc w Polsce. Medycyna Metaboliczna 2015,19 (3),18-23.
7. Ustawa zdnia 27.08.2004 roku owiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych. (Dz.U. 2008 nr 164 poz. 1027. zpn. zm.)
8. Rozporzdzenie Ministra Zdrowia zdnia 11 stycznia
2010 r. zmieniajce rozporzdzenie wsprawie wiadcze gwarantowanych zzakresu programw zdrowotnych (Dz.U. 2010 nr 05 poz. 29. zpn. zm.)
9. Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 02 marca
2010 r. zmieniajce rozporzdzenie wsprawie wiad-

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 2

www.medycyna-metaboliczna.pl

cze gwarantowanych zzakresu leczenia szpitalnego

(Dz.U. 2010 nr 30 poz. 157. zpn. zm.)
10. Zarzdzenie Nr 101/2007/DGL Prezesa Narodowego
Funduszu Zdrowia zdnia 5 listopada 2007 r. zmieniajce zarzdzenie wsprawie przyjcia Szczegowych
materiaw informacyjnych o przedmiocie postpowania wsprawie zawarcia umw oudzielanie wiadcze opieki zdrowotnej oraz orealizacji ifinansowaniu umw oudzielanie wiadcze opieki zdrowotnej
wrodzaju: leczenie szpitalne
11. Zarzdzenie Nr 36/2008/DGL Prezesa Narodowego
Funduszu Zdrowia zdnia 19 czerwca 2008 r. wsprawie okrelenia warunkw zawierania irealizacji umw
wrodzaju leczenie szpitalne wzakresie terapeutyczne
programy zdrowotne
12. http://www.msw.gov.pl/portal/pl/381/32/PESEL.html
13. Decensi A1, Puntoni M, Goodwin P, i wsp. Metformin and cancer risk in diabetic patients: asystematic
review and meta-analysis. Cancer Prev Res (Phila).
2010 Nov;3(11):1451-61.
14. Currie CJ1, Poole CD, Gale EA. The influence of glucose-lowering therapies on cancer risk in type 2 diabetes. Diabetologia. 2009 Sep;52(9):1766-77.
15. Home PD1, Kahn SE, Jones NP, iwsp. Experience of
malignancies with oral glucose-lowering drugs in the
randomised controlled ADOPT (ADiabetes Outcome

Progression Trial) and RECORD (Rosiglitazone Evaluated for Cardiovascular Outcomes and Regulation
of Glycaemia in Diabetes) clinical trials. Diabetologia. 2010 Sep;53(9):1838-45.
16. Landman GW1, Kleefstra N, van Hateren KJ, iwsp.
Metformin associated with lower cancer mortality in
type 2 diabetes: ZODIAC-16. Diabetes Care. 2010
Feb;33(2):322-6.
17. Bo S1, Ciccone G, Rosato R, iwsp. Cancer mortality
reduction and metformin: aretrospective cohort study
in type 2 diabetic patients. Diabetes Obes Metab. 2012
Jan;14(1):23-9.
18. He XX1, Tu SM, Lee MH, iwsp. Thiazolidinediones
and metformin associated with improved survival of
diabetic prostate cancer patients. Ann Oncol. 2011
Dec;22(12):2640-5.
19. Monami M1, Colombi C, Balzi D, iwsp. Metformin
and cancer occurrence in insulin-treated type 2 diabetic patients. Diabetes Care. 2011 Jan;34(1):129-31.
Adres do korespondencji:
Prof. dr hab. n. med. Waldemar Karnafel
Emerytowany profesor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
01-111 Warszawa, ul. Olbrachta 6/4
e-mail: karnafel.w@gmail.com

Opieka medyczna to wicej ni udzielanie wiadcze

Podstawowym celem opieki diabetologicznej, zarwno wdziaaniach doranych jak iwperspektywie wielu lat
leczenia, jest jak najlepiej pojte dobro pacjenta, zapewnienie mu wysokiej jakoci ycia codziennego oraz zapobieganie powikaniom. Powinna to by zawsze opieka intensywna, kompleksowa izespoowa sprawowana przez
interdyscyplinarny zesp medyczno-spoeczny pod kierunkiem diabetologa. Opieka powinna przekracza granice
rutynowego leczenia, obejmowa nie tylko stan zdrowia, lecz take stan emocjonalny, materialny ispoeczny
chorego. Postpowanie takie polega te na upominaniu si oprawa pacjenta ijego rodziny oraz ojako leczenia.
Ujednolica to jako izakres interwencji medycznych. Zbierajc ianalizujc dane dotyczce jakoci wynikw
leczenia izestawiajc je zpotencjaem procesu istruktury opieki medycznej, atake kosztami, mona obiektywnie
ocenia proporcj korzyci dla zdrowia do kosztw iobiektywnie wyliczy sprawno instytucji opieki zdrowotnej.

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 2

www.medycyna-metaboliczna.pl

29