BIULETYN INSTYTUTU ZACHODNIEGO

Seria Specjalna Szczyt NATO w Warszawie

Gwne postulaty
Krlestwa Niderlandw
na szczyt NATO w Warszawie
Kamil Szubart

Redakcja:
Radosaw Grodzki
Jacek Kubera
(redaktor naczelny)
Piotr Kubiak
Krzysztof Malinowski
Korekta:
Hanna Ranek

Nr 255/2016
04.07.16
ISSN 2450-5080

Biuletyny dostpne
take dziki:
NEWSLETTER IZ
FACEBOOK
SCRIBD
LINKEDIN
TWITTER

Holandia na szczycie NATO w Warszawie (8.-9.07. 2016 r.) bdzie

reprezentowana przez premiera Marka Rutte oraz ministrw
spraw zagranicznych Berta Koendersa i obrony Jeanine Hennis-Plasschaert. Z perspektywy Hagi spotkanie w Warszawie bdzie
kolejnym po Newport elementem konsolidacji wewntrznej NATO
i jego odpowiedzi na zagroenia generowane na dwch strategicznych odcinkach: wschodnim i poudniowym. Holenderska
delegacja, podobnie jak RFN, bdzie naciska na implementacj
dwutorowej strategii: odstraszania i dialogu (deterrence and
dialogue), ktra w najbliszej przyszoci ma zdefiniowa rol
NATO.
Wedug Hagi obie koncepcje powinny odnosi si zarwno
do zagroe na wschodniej flance NATO generowanych przez
neoimperialn polityk Moskwy, jak rwnie wok poudniowej
i poudniowo-wschodniej flanki Sojuszu, ktra zagroona jest
przez obecny kryzys migracyjny i dziaalno tzw. Pastwa Islamskiego. W zwizku z tym Holandia opowie si za politycznym
odwieeniem zobowiza sojuszniczych, ale rwnie za podjciem realnych krokw o charakterze polityczno-wojskowym
majcych na celu wzmocnienie poczucia bezpieczestwa wrd
czonkw NATO. Z drugiej strony Holendrzy s za wielopaszczyznowym i wielokanaowym dialogiem z Rosj zarwno na forum
NATO, jak i w ramach OBWE. Dialog oprcz Moskwy ma obj
pastwa uczestniczce w programie Partnerstwa dla Pokoju
(PfP), Stambulskiej Inicjatywie Wsppracy i powoanej w Newport
koncepcji Defence Capacity Building Initiative (DCB) skierowanej
do Gruzji, Modawii i Jordanii.

1z5

Wschodnia flanka NATO

W Newport Holandia zaprezentowaa po raz pierwszy na forum NATO ostry
zwrot w swojej polityce wzgldem Rosji i konfliktu w Donbasie, co byo pokosiem
zestrzelenia nad wschodni Ukrain w lipcu 2014 r. pasaerskiego samolotu linii
Malaysia Airlines (MH17), w ktrym mier ponioso 298 pasaerw i czonkw zaogi,
w tym 193 obywateli Holandii. Delegacja holenderska popara przyjcie i implementacj RAP (Readiness Action Plan), a take staa si obok RFN i Norwegii pastwem
ramowym tymczasowej szpicy (VJTF). Trzon holenderskich si stanowili onierze
sucy w ramach 1. Korpusu Niemiecko-Holenderskiego w Mnster oraz niemieckiej
Dywizji Szybkiego Reagowania (DSK).
W zwizku z tym naley oczekiwa, e w Warszawie holenderska delegacja
poprze dalsz implementacj RAP i rozwijanie si VJTF. Jednoczenie strona holenderska podtrzyma swoj deklaracj o podjciu si (obok RFN) roli pastwa ramowego
dla VJTF w 2019 r. Holandia poprze rwnie rotacyjne rozmieszczenie wzdu
wschodniej flanki NATO czterech natowskich batalionw, ktre bd dowodzone
przez USA, Wielk Brytani, RFN i najprawdopodobniej Kanad.
Bardzo trudno jest jednak oszacowa wkad osobowy Holandii w natowskie
bataliony. Biorc pod uwag intensyfikacj dwustronnej wsppracy wojskowej z RFN,
holenderscy onierze mog wej w skad batalionu pod niemieckim dowdztwem,
ktry zostanie rozlokowany na Litwie (w sile plutonu lub co najwyej kompanii, tzn.
okoo 10-15% skadu batalionu liczcego docelowo prawie 1 tys. onierzy). Wynika
to przede wszystkim z obecnego zaangaowania holenderskich si zbrojnych w misje
zagraniczne, m.in. Resolute Support w Afganistanie, kontyngent powietrzny na Bliskim
Wschodzie, dwustronne inicjatywy obronne, przede wszystkim z RFN, jak rwnie
reformy kluczowego komponentu si zbrojnych wojsk ldowych. Ponadto na ograniczenie zaangaowania ldowego Holandii we wschodniej Europie wpynie rwnie
fakt, e na 2017 r. planowany jest kolejny udzia holenderskich myliwcw w Baltic
Air Policing.
Holandia poprze decyzj sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga
z 20 kwietnia 2016 r. o reaktywowaniu spotka na szczeblu ambasadorw w ramach
Rady NATO-Rosja. Dla Holandii wznowienie regularnych spotka w ramach Rady NATO-Rosja jest jednym z kanaw dwustronnego dialogu sucego redukcji napicia,
co moe zapobiec bardzo powanym incydentom si zbrojnych obu stron. Holandia
poprze rwnie dalsze rozwijanie partnerskiego dialogu z pastwami b. ZSRR w ramach PfP i posiedze Komisji: NATO-Gruzja i NATO-Ukraina. Aczkolwiek w kontekcie
Ukrainy i Gruzji, Haga popiera Pary i Berlin, ktre sprzeciwiaj si jakimkolwiek
dziaaniom na rzecz czonkostwa Kijowa i Tbilisi w NATO.

2z5

Poudniowa flanka NATO

Holandia podejmie prby zbalansowania aktywnoci NATO na kilku kierunkach
geograficznych w myl koncepcji NATO 360 stopni. Szczeglna uwaga zostanie skupiona na poudniowej i poudniowo-wschodniej flance NATO. Holandia poprze dalsze
dziaania na Morzu Egejskim Standing NATO Maritime Group 2, ktra zostaa powoana
w lutym 2016 r. z inicjatywy ministrw obrony RFN, Turcji i Grecji. W skad natowskich
si, ktrych gwnym zadaniem jest wspieranie unijnego FRONTEX-u w zwalczaniu
zorganizowanych grup przestpczych zajmujcych si przerzutem uchodcw, wchodzi
holenderska fregata Zr. Ms. Van Amstel.
Holenderska delegacja wyrazi rwnie wol dalszego uczestnictwa w szerokiej
koalicji pod przywdztwem USA wymierzonej przeciwko tzw. Pastwu Islamskiemu.
Niestety pod znakiem zapytania stanie realny wkad militarny Holandii w jej dziaania. Po szczycie w Newport Haga zdecydowaa si wysa w rejon Bliskiego Wschodu
swj komponent lotniczy wraz z obsug naziemn, ktry liczy pocztkowo 8 myliwcw F-16AM i 380 onierzy, anastpnie wraz z upywem czasu by stopniowo redukowany. Operujce z Jordanii holenderskie myliwce przeprowadzay przede wszystkim
operacje zwiadowcze nad pnocnym Irakiem, uczestniczc w ograniczonych misjach
bojowych. W dniu 10 lutego 2016 r. Izba Reprezentantw (izba nisza holenderskiego
parlamentu) zdecydowaa, e operacje powietrzne holenderskich myliwcw zostan
rwnie rozszerzone na terytorium Syrii, jednoczenie redukujc liczb myliwcw
do 4 (w odwodzie 2 dodatkowe) i skad kontyngentu do 200 onierzy. Wyznaczono
take dat zakoczenia misji na dzie 30 czerwca 2016 r., po ktrym to holenderskie
F-16AM miay zosta zrotowane przez Belgw.
Biorc pod uwag, e w 2017 r. holenderskie myliwce zostan skierowane
do penienia suby w ramach Baltic Air Policing, udzia Holandii w midzynarodowej
koalicji na Bliskim Wschodzie zostanie prawdopodobnie zredukowany do kontyngentu
ldowego liczcego 150 onierzy. Holenderski komponent ldowy skada si przede
wszystkim z onierzy holenderskich si specjalnych (KCT), ktrzy zajmuj si szkoleniem irackiej armii i si bezpieczestwa oraz kurdyjskich oddziaw paramilitarnych,
tzw. peszmergw.
W sprawie rozwizania konfliktu w Syrii holenderska delegacja nie przedstawi
w Warszawie adnych konkretnych planw politycznych, cedujc ca odpowiedzialno na silniejszych sojusznikw, m.in. USA, RFN, Wielk Brytani i Francj. Nie
zmienia to faktu, e Holandia jest ywo zainteresowana przerwaniem krwawego konfliktu, ktrzy poprzez potn fal migracyjn rwnie zaczyna destabilizowa pozostae kraje regionu. Holenderskie wadze obawiaj si rwnie zagroenia ze strony
rodzimych dihadystw, ktrzy zdobyte dowiadczenie w Syrii i pnocnym Iraku mog
wykorzysta do przeprowadzenia atakw terrorystycznych w Holandii.
W zwizku z tym Holandia poprze DCB pierwotnie skierowan do Gruzji, Modawii i Jordanii, ktra by moe zostanie w Warszawie rwnie rozszerzona o Irak.
Ustanowiona w Newport DCB ma na celu zwikszenie obecnoci NATO w wymienionych pastwach bez koniecznoci angaowania swoich si zbrojnych. Ma to przede

3z5

wszystkim odbywa si poprzez dziaania szkoleniowe, logistyczne i wsparcie finansowe dla lokalnych si zbrojnych i bezpieczestwa. To z punktu widzenia Hagi byoby
najlepszym rozwizaniem, biorc pod uwag jej ograniczone zdolnoci obronne
z racji niskich wydatkw na obron, ktre w 2015 r. wyniosy 1,13% PKB i byy nawet
znacznie nisze od natowskiej redniej (1,43%), nie wspominajc ju o 2% PKB rekomendowanych na szczycie NATO w Lizbonie w 2010 r.

Wsppraca w ramach NATO i zwikszenie

moliwoci obronnych NATO
Holandia od kilku lat intensyfikuje swoj dwustronn wspprac wojskow
z RFN. Ma to w pierwszej kolejnoci utrzyma zdolnoci bojowe holenderskiej armii
na akceptowalnym przez NATO poziomie, co jest niezmiernie trudne w obliczu regularnych ci w wydatkach obronnych. W Hadze nikt otwarcie nie podwaa natowskich
zalece wydawania na obron 2% PKB rocznie, aczkolwiek w przypadku holenderskich
si zbrojnych jest to praktycznie niemoliwe do osignicia w cigu kilku najbliszych
lat. Informuje o tym m.in. NATO Defence Planning Capability Review 2015/16, ktry
na wzgldnie dobrym poziomie ocenia moliwoci bojowe si powietrznych (63 myliwce F-16AM) i marynark wojenn, natomiast w odniesieniu do si ldowych nie szczdzi
ostrej krytyki. Szczeglnie dotyczy to moliwoci prowadzenia zakrojonych na szerok skal wraz z sojusznikami operacji konwencjonalnych przy wykorzystaniu jednostek pancernych i zmechanizowanych oraz wydatkw na cele obronne, ktre jeli
utrzymaj swj poziom, to w 2020 r. mog spa do dramatycznego puapu 1,08%
PKB. To z kolei moe zagrozi holenderskim planom pastwa ramowego VJTF
w 2019 r.
Holandia obok czterech innych pastw czonkowskich NATO z Europy uczestniczy
w programie NATO Nuclear Sharing. W odrnieniu jednak od RFN, gwne siy polityczne nie kontestuj obecnoci na swoim terytorium amerykaskich taktycznych
adunkw nuklearnych. Rwnie w najbliszej przyszoci Haga wyraa swoj ch
dalszego uczestnictwa w programie, o czym wiadczy fakt, e wszystkie z zamwionych
37 myliwcw F-35 Lightning II, ktre maj zastpi dotychczas uywane F-16AM,
bd miay moliwo przenoszenia taktycznych adunkw nuklearnych (B61-12).
W zwizku z tym naley oczekiwa, e Holandia w Warszawie poprze utrzymanie
obecnego status quo w tej kwestii.
Delegacja holenderska z pewnoci podkreli konieczno dalszej wsppracy
pomidzy NATO i UE. Holenderski gos akcentujcy tak potrzeb bdzie wzmocniony
w Warszawie wynikami brytyjskiego referendum w sprawie Brexitu. Wielka Brytania
dysponujca najwikszym obok Francji potencjaem militarnym w UE cakowicie opuci
Wspln Polityk Bezpieczestwa i Obrony (CSDP), co z kolei moe przyczyni si
do cakowitego zaamania tej inicjatywy. Z perspektywy Hagi wsppraca pomidzy
NATO i UE jest rwnie wana w kontekcie zagroe z Poudnia. Kryzys migracyjny
i terroryzm islamski wymaga przede wszystkim podjcia dziaa wykorzystujcych
rodki pozamilitarne, ktre w tym przypadku s w dyspozycji UE, m.in. EUROPOL,
System SIS i FRONTEX.

4z5

Podsumowanie
Szczyt NATO w Warszawie bdzie suy podkreleniu zobowiza sojuszniczych Holandii. Pomimo e Holandia zacienia wspprac wojskow z RFN i popiera
wysiki Berlina na rzecz wznowienia dialogu z Moskw, to jednak nie trzyma si tak
dogmatycznie zapisw Aktu Stanowicego NATO-Rosja z 1997 r., jak ma to miejsce
w przypadku niemieckiej dyplomacji. Dla Hagi wznowienie spotka Rady NATO-Rosja
to kolejny kana do niwelowania napicia pomidzy stronami oraz prba modyfikacji
konfrontacyjnego kursu Kremla. Jednoczenie Holandia naciska na skuteczn implementacj przez Moskw porozumienia Misk II, ktre ptora roku po podpisaniu
nadal nie zostao w peni zrealizowane. Holandia przykada jednoczenie du wag
do drugiego gwnego kierunku zaangaowania NATO, tzn. tzw. flanki poudniowej
i poudniowo-wschodniej.

Tezy zawarte w tekcie wyraaj jedynie opinie autora.

Tekst powsta w ramach Serii Specjalnej Biuletynw IZ powiconej przygotowaniom do szczytu

NATO w Warszawie (8-9 lipca 2016 r.). W poszczeglnych opracowaniach przedstawiono
stanowiska wybranych pastw czonkowskich Sojuszu oraz Rosji wobec gwnych problemw
bezpieczestwa midzynarodowego, ktre bd przedmiotem obrad w Warszawie.

Kamil Szubart pracownik naukowy Instytutu Zachodniego, zajmuje si problematyk bezpieczestwa midzynarodowego w stosunkach transatlantyckich oraz polityk zagraniczn
i bezpieczestwa RFN.

5z5