Gotowo do nauki czytania i pisania i umiejtno czytania WICZENIA

Danuta Al-Khamisy
d.alkhamisy@gmail.com
12.03.2016
Pojcie czytania
czytanie- jedna z umiejtnoci nabywanych przez czlowieka w procesie
edukacji, ktra umozliwia odbior informacji przekazywanych za pomoc
jzyka pisanego. Wspczenie wci jedn z podstawowych form
komunikowania si jest mowa pisana, dlatego czytanie jest jedn z
najwaniejszych umiejetnoci kazdego czlowieka.
W psychologii i pedagogice wyroznia si dwa podejscia do czytania:
lingwistyczne i psychologiczne.
Czytanie lingwistyczne
czytanie to tworzenie dzwiekowej formy slowa na podstawie jego obrazu
graficznego. Jednoczesnie jako dziekowa forme slowa rozumie si
organizacje dzwiekow w okreslonym nastepstwie czasowym.
Lingwistyka pomija w czytaniu kwestie zrozumienie tekstu, czego
konsekwencja jest dobieranie takich tekstow do nauki czytamia, aby
cechowaly si odpowiednimi wlasnosciami fonetycznymi zawartych w
nich slow.
Czytanie psychologiczne
czytanie polega na rozpoznawaniu symboli (drukowanych lub pisanych),
stanowiacych bodziec do aktualizowania znaczen wbudowanych w
doswiadczenie jednostki oraz do powstawania nowych znaczen znanych
ju slow poprzez manipulowanie pojeciami ju posiadanymi
za istote czytania uwaza si:
-identyfikacje symbolu graficznego
-zrozumienie znaczenia symbolu ju zidentyfikowanego
Czytanie jako zlozona operacja umyslowa
jest to skomplikowany proces angazujacy roznorodne czynnosci dziecka:
sensoryczne (wzrokowe, sluchowe, kinestetyczne), ruchowe
(artykulacyjne oraz zlozone manualne), poznawcze (pamieciowe,
spostrzezeniowe itp.) przede wszystkim zlozone czynnosci umyslowe.
wykorzystywane s takie operacje jak : analiza, synteza, porownywanie,
klasyfikowanie, uogolnianie
calociowe dostrzeganie ksztaltu graficznego wyrazu i skojarzenia go z
dzwiekowym odpowiednikiem, z brzmieniem wyrazu;
skonstruowanie z poszczegolnych slow tekstu tresci jako sensownej
calosci- czyli dostrzezenia i uswiadomienia sobie powiazan logicznych
midzy wyrazami oraz wyrazeniami i zwrotami.
Gotowosc do czytania wg Downinga

pojcie gotowosci rozwoju do jakiegokolwiek rodzaju uczenia si odnosi

si do takiego stadium rozwoju dziecka w ktorym moe ono uczyc si
czego nowego z latwoscia i bez napiecia emojonalnego oraz osiagac
sukcjes poniewa wysilki nauczyciela daja zadawalajce rezultaty.

Definicja gotowoci A.Brzezinska

gotowo do czytania i pisania to taki sam stan w rozwoju dziecka,
bdcy rezultatem dojrzewania oraz dotychczasowego treningu
wychowawczego przede wszystkim na terenie rodziny, ktry czyni je
wraliwym na znaki, ich istote i znaczenie w procesie komunikowania si
ludzi,a jednoczenie gotowym do odnoszenia korzyci ze wskazwek
otoczenia dotyczacych opanowania umiejetnosci czytania i pisania.
Definicja gotowoci E.Malmquist
gotowo do czytania i pisania to dynamiczny proces uwarunkowany
zarowno czynnikami biologicznymi , jak i rodowiskowymi oraz wasna
aktywnoscia dziecka. Proces ten wymaga zorganizowania i stworzenia
zewnetrznych warunkow, dzieki ktorym zapewnimy dziecku mozliwosc
rozwijania funkcji psychicznych w nabywaniu tych umiejetnosci.
Gotowosc a umiejetnosc
gotowo do nauki czytania i pisania
psychomotoryczna
motywacyjna
technika

slownikowo pojeciowa

semantyka
umiejetnosc czytania i pisania

emocjonalno
krytyczno tworcze

Aspekty gotowosci do nauki czytania i pisania

gotowo psychomotoryczna:
rozpoznawanie i klasyfikowanie wg istotnych cech roznorodnych znakow i
symboli graficznych
roznicowanie symboli graficznych
kojarzenie znakow graficznych z dzwiekiem, obrazkami, innymi znakami
wyroznianie brakow w znakach graficznych
odwzorowywanie roznych znakow
wyroznianie podobienstw i roznic w znakach
prawidlowa wymowa
okreslona lateralizacja
prawidlowy poziom percepcji wzrokowej oraz sluchowej
wlasciwa koordynacja wzrokowo-sluchowo-ruchowa
zdolnosc koncentracji uwagi w dluzszych odcinkach
odpowiednia pojemnosc pamieci swiezej
sluch fonematyczny

wiczenia sluchu fonematycznego

fonem jednostka dzwiekow mowy (gloska)
sluch fonematyczny-rodzaj sluchu dzieki ktoremu w strumieniu dzwiekow
mowy wyodrebniamy jej skladniki znaczace wyrazy oraz skladniki
fonetyczne- fonemy. Sluch ten pozwala odroznic gloske od gloski czyli
fonem of fonemu.
Kolejnosc cwiczen
1. stwierdzenie, ze wyraz skada si z glosek
-wybieramy wyraz 2 gloskowy lub 3-gloskowy krotki i z glosek, ktre mona
dlugo wymawiac ul,nos, kos -liczymy gloski
2. wyodrebnianie pierwszej gloski w wyrazie wyraz zaczynajacy si od
samogloski -okno- zaczynajacy si spolgloska, ktra mona swobodnie
przedluzac f, l, m, n, r, s, w, z fala, lala, mama.. wyraz na spolgloske
ktrej nie mona swobodnie przedluzac ; b, c, d, g, k, p, t
3. wyodrebnienie ostatniej gloski w wyrazie. Trzeba wykluczyc wyrazy
zakonczone na u, b, d, g, w, z (ubezdzwieczaja si). Wykluczyc wyrazy
zakonczone na dwie spolgloski; star, kask, bo slychac je slabo.
4. Wyodrebnianie gloski srodkowej(dokladnie okreslic o ktra chodzi)
5. liczenie glosek w wwyrazie oraz budowa symbolicznego obrazu schematu
wyrazu.
-zaczynamy od wyrazow nalezacych do I klasy materiau jezykowego ; ul
-potrzebne s liczmany
-przy ukladaniu wyrazow dluzszych dzielimy wyrazy na gloski i sylaby
Gotowosc slownikowo-pojeciowa:
zasob wiedzy o rzeczywistosci, spoleczenstwie, kulturze, przyrodzie,
technice
zasob wiedzy o samym sobie
zasob doswiadczen jezykowych- zasob roznorodnego slownictwa
umiejetnosc swobodnego , spontanicznego wypowiadania si w roznych
sytuacjach
umiejetnosc wyjasniania tresci pojec ze wzgldu na etymologie
okreslajacego je terminu
interpretowanie tresci przenosni czy przyslow (faktyczny, basniowy,
symboliczny)
tworzenie antonimow, synonimow, rodzin wyrazow
Gotowosc emocjonalno-motywacyjna
rozumienie znaczenia umiejetnosci czytania i pisania dla niego samego i
tego co mona przez nie osiagnac
silna, pozytywna motywacja do uczenia si czytania i pisania
(samodzielne poszukiwanie wiedzy, zadawanie pytan)
rozumienie istoty czytania i pisania
umiejtnoc podania cech rozniacych czytanie od mowienia czy
opowiadania bajek przez inna osobe
umiejetnosc odrozniania w ksiazce tego co jest ilustracja, znakiem,
ozdobnikiem od tego co jest litera czy wyrazem

podsumowujac ksztaltowanie gotowosci do czytania to:

rozwijanie sluchu przez dostrzeganie, rozpoznawanie i roznicowanie
dzwiekow z otoczenia
poprawne wymawianie wszystkich glosek i grup spolgloskowych
doskonalenie umiejetnosci wyrazistego mowienia (regulowanie oddechu,
pauzy, artykulowanie wszystkich glosek wyrazu)
wyroznianie , rozpoznawanie i powtarzanie glosek
analiza i synteza dzwiekowa wyrazow o prostej budowie fonetycznej
zgodnej z zapisem bez upodobnien (lodka), sciagniec (jablko), dyftongow
(autobus), z zanikiem dzwiecznosci na koncu (sad), wyrazow w ktrych i
pelni jedynie funkcje zmiekczaja
wyodrebnianie glosek w naglosek, srodglosie i wyglosie ich przeliczanie i
okreslanie kolejnosci

brak notatek
16.04.2016
gotowo do nauki pisania:
rozwijanie sprawnosci psychoruchowej
rozwijanie sprawnosci manualnej poprzez dzialalnosc plastyczno-konstrukcyjna
zapoznanie z symbolami graficznymi i wprowadzenie prob pisania
gotowo do nauki pisania
1. rozwijanie sprawnosci psychoruchowej
- orientacja w przestrzeni
- usprawnianie reki prawej i lewej
- rozwijanie pamieci ruchowej
- ksztaltowanie koordynacji wzrokowo-ruchowej
- rozpoznawanie kierunkw
2. rozwijanie sprawnosci manualnej poprzez dzialalnosc plastycznokonstrukcyjna
- techniki przestrzenne
- techniki plaskie
- zabawy ruchowo graficzne
- zabawy i zajecia graficznego
3. zapoznanie z symbolami graficznymi i wprowadzenie prob pisania
- cwiczenia w przygotowaniu do pisania naley rozpoczac na papierach o
duzych formatach
- uwzglednic alowanie farba, grubym pedzlem, patykiem roznorodnych wzorow,
figur, znakow
- rysowanie wzoru na niby w powietrzu , na stole lub kartce

- flamaster jest zalecany dla dzieci przejawiajacych nadmierne napiecie miesni

dloni
proces przygotowania dziecka do pisania
rysowanie kredka w przypadku slabeo napiecia miesnowego dloni
naley stosowac cwiczenia rozluzniajaca cala reke, dlon
nazedzie pisarskie musi by zatemperowane
gotowosci do nauki czytania i pisania zgodnie podstawa programowa
wychowania przedszkolnego
dziecko konczace przedszkole i rozpoczynajace nauke w szkole podstawowej
potrafi okreslic kierunki oraz miejsca na kartce papieru
rozumie polecenie : narysuj kolko w lewym gornym rogu kartki, narysuj
szlaczek, zaczynajac od lewej strony kartki
potrafi uwaznie patrzec (organizuje pole spostrzezeniowe) aby rozpoznac
i zapamietac to co jest przedstawione na obrazkach
sydponuje sprawnoscia rak oraz koordynacja wzrokowo ruchowa
potrzebna do rysowania wycinania i nauki pisania
interesuje si czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki pisanaia i
czytania np. slucha opowiadan, basni i rozmawia o nich; interesuje si
ksiazkami;
uklada krotkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby;
wyodrebnia gloski w slowach o prostej budowie fonetycznej
rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunkow
oraz czsto stosowanych oznaczen i symboli np. w przedszkolu, na ulicy,
na dworcu
etapy umiejetnosci pisania
pismo elementarne jest ono typowe dla ucznia klasy i uwaga dziecka
skoncentrowana jest na elementach pisma, laczeniu liter z kolejnymi w
obrebie wyrazu.
Pismo swobodne typowe dla ucznia klasy II
pisamo plynne wystepuje u uczniow klas III, uczen sluchajac moe
plynnie zapisywac uslyszane wyrazy, zdania.
Etap pismo elementarne:
zaznajomic dzieci z ksztaltem i sposobem pisania malych i wielkich liter
utrwalac i doskonalic pisanie liter w wyrazach, zwracajac szczegolna
uwage na przestrzeganie ustalonego wzoru liter i odpowiednie ich
laczenie, ktre sprzyja wytworzeniu si tzn. pamieci ruchowej, pomocnej
przy nauce ortografii.
Etap pisamo swobodne:
pisanie pod dyktando, ze sluchu
cwiczenia w ksztaltnym pisaniu malych i wielkich liter w grupach wg
pokrewienstwa konstrukcyjnego,
wyrabia si umiejetnosc prawidlowego laczenia liter w wyrazach oraz

cwiczy plynnosc i czytelnosc pisma

prawidlowe przepisywanie przy rzadkim spogladaniu do tekstu
przepisywanie od razu calych wyrazow lub krotkich zdan.
Na tym etapie dziecko musi mie nie tylko wyobrazenie wzrokowe litery, ale tez
musi prawidlowo uslyszec dzwieki wchodzace w sklad tego slowa.
Etap

III :
utrwala si wzystkie wiadomosci poznane w klasie I-II
przyspiesza si tempo pisania
dazy do osiagniecia czytelnego i estetycznego pisma z uwzglednieniem
wlasciwego rozmieszczenia na sttronie
pisanie liter ruchem calosciowym, laczenie ich prawidlowe (laczenie
naturalne, stykowe, przrz kreske)
wieksza swoboda w pisaniu i przepisywaniu

kryteria poprawnosci pisma dziecka

czytelnosc poprawne rozpoznawanie litery
pisemnosc- wlasciwe laczenie danej litery z innymi literami lub zespolami
liter
kryterium estetyczne ma ono charakter subiektywny
etap wprowadzania nowej litery
stworzenie sytuacji dydaktycznej do cwiczen w mowieniu i wyodrebnieniu
wyrazu podstawowego
zaprezentowanie ilustracji tematycznej, zdjec, historyjki, filmu,
fragmentu tekstu, rozmowa, zagadki
wypowiedzi dzieci zwiazane z sytuacja dydaktyczna znana i bliska
wyeksponowanie wyrazu podstawowego w mowie
wyodrebnienie obrazka lub przedmiotu przedstawiajacego wyraz
podstawowy.
Etapy wprowadzania nowej litery
analiza i synteza sluchowo-wzrokowa wyrazu podstawowego
odczytywanie wyrazu podstawowego sylabami i w calosci
odczytywanie wyrazu gloskami oraz dokonanie syntezy
wyroznienie samoglosek i spolglosek
okreslanie miejsca podanych glosek w wyrazie i wymawianie ich w
izolacji
wyodrebnienie w wyrazie nowej gloski, wyszukiewanie innych wyrazow
zawierajacych dana gloske w naglosie, srodglosie i wyglosie
prezentacja nowej litery malej i wielkiej, rozpoznawanie jej wsrod liter
alfabetu i ukladanie z nia innych wyrazow
wyodrebnianie litery do nauki pisania
nauka pisania malej i wielkiej litery oraz laczenie jej z innymi literami
zaprezentowanie wzoru nowej litery pisanej malej i wielkiej
analiza ksztaltu litery, porownanie jej z innymi literami

 demonstrowanie sposobu pisania litery przez nauczyciela na tablicy w

duzym formacie bez linii i w liniaturze
pisanie litery w powietrzu
pisanie litery w zeszycie cwiczen
pisanie litery w zeszycie przedm0iotowym
prezentacja sposobu pisania wyrazu podstawowego na tablicay zwracajac
uwage na laczenia otem w zeszycie
ukladanie i pisanie zdan z wyrazem podstawowym i innymi wyrazami
dobieranie wyrazow i zdan do obrazkow wycinanie i ukladanie ich.
Czytanie tekstu z nowa litera
rozmowa na temat tekstu i ilustracji wiazanie tresci tekstu z ilustracja
wyszukiwanie i odczytywanie w tekscie wyrazow i zdan z wyrazami w
ktrych wystapila dana litera
wzorowe czytanie tekstu przez nauczyciela lub bardzo dobrze
czytajacego ucznia
wyszukiwanie i odczytywanie zdan stanowiacych odpowiedz na pytania
podstawowe do tekstu
czytanie tekstu literackiego w calosci przez dzieci
wykonywanie wskazanych cwiczen

praca domowa
-przygotowanie prowadzenia litery moe by metoda dobrego startu
scenariusz
pytania otwarte apskety gotowo, skuch fonematyczny, etapy wproawadzania
litery, co to czytanie gotowo do czytania