169 7c 3

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe
Projekt N SEP-E-004:2013
Elektroenergetyczne isygnalizacyjne
linie kablowe. Projektowanie ibudowa
(wrzesie 2013 r.)
Projekty norm N SEP-E-001 iN SEP-E-004 publikowalimy wNr. 158-159 Miesicznika
INPE (listopad-grudzie 2012 r.), kontynuujc wieloletni tradycj udostpniania Czytelnikom czasopism projektw norm opracowywanych przez SEP.
Prezentowany niej projekt zwrzenia br. pokazuje zmiany aktualizacyjne jakie nastpiy
wczasie od grudnia 2011 r. Projekt nie wyklucza ewentualnych dalszych zmian, tote nie moe
mie mocy prawnej normy SEP.
Redakcja INPE
SPIS TRECI*
1. Wstp ............................................................................................................................... 4
1.1 Zakres normy ........................................................................................................ 4
1.2 Normy powoane .................................................................................................. 4
1.3 Okrelenia .............................................................................................................. 4

1.3.1 Linia kablowa .......................................................................................... 4

1.3.2 Trasa linii kablowej ................................................................................ 4

1.3.3 Napicie znamionowe linii kablowej ................................................... 4

1.3.4 Osprzt elektroenergetycznej linii kablowej ...................................... 4
1.3.5 Odlego ................................................................................................. 4

1.3.6 Odlego pozioma ................................................................................. 5

1.3.7 Odlego pionowa ................................................................................. 5
1.3.8 Skrzyowanie .......................................................................................... 5
1.3.9 Zblienie .................................................................................................. 5

1.3.10 Osona linii kablowej ............................................................................. 5

1.3.11 Pomieszczenie kablowe .......................................................................... 5

1.3.12 Kana kablowy ........................................................................................ 5

1.3.13 Tunel kablowy ......................................................................................... 5

1.3.14 Szyb kablowy ........................................................................................... 5

1.3.15 Estakada kablowa ................................................................................... 5

1.3.16 Drabinka kablowa ................................................................................... 5

1.3.17 Korytko kablowe ..................................................................................... 5

1.3.18 Studzienka kablowa ................................................................................ 6

1.3.19 ciana oddzielenia przeciwpoarowego .............................................. 6

1.3.20 Przegroda przeciwpoarowa ................................................................. 6

1.3.21 Ognioodporny zesp kablowy ............................................................. 6

1.3.22 Osona trudno palna .............................................................................. 6
*
Zachowano numeracj stron zprojektu normy
Nr 169
39

1.3.23 Pozostae okrelenia ............................................................................... 6
2. Wymagania oglne ........................................................................................................ 6
2.1 Wasnoci urzdze imateriaw ...................................................................... 6

2.1.1 Kable, osprzt imateriay pomocnicze ................................................ 6

2.1.2 Osony linii kablowych .......................................................................... 6

2.1.3 Tunele ipomieszczenia kablowe ........................................................... 6

2.1.4 Kanay kablowe ....................................................................................... 6

2.1.5 Szyby kablowe ......................................................................................... 6

2.1.6 Estakady kablowe .................................................................................... 7

2.1.7 Osony otaczajce ................................................................................... 7

2.1.8 Studzienki kablowe ................................................................................ 7
2.2 Wybr trasy linii kablowej .................................................................................. 7
2.3 Dobr kabli ............................................................................................................ 8

2.3.1 Napicie znamionowe kabli .................................................................. 8

2.3.2 Przekrj y kabli .................................................................................... 8

2.3.3 Izolacja y ............................................................................................... 8

2.3.4 Powoki, pancerze iosony kabli .......................................................... 8

2.3.5 Rodzaje kabli ukadanych wwodzie ipod wod ................................ 8

2.3.6. Rodzaje kabli przeznaczonych do ukadania wtunelach kablowych, kanaach wpomieszczeniach ..................................................... 8
2.4 Ochrona kabli ........................................................................................................ 9

2.4.1 Ochrona kabli przed uszkodzeniami mechanicznymi ...................... 9

2.4.2 Ochrona kabli przed korozj ................................................................. 9

2.4.3 Ochrona kabli przed prdami bdzcymi ......................................... 9

2.4.4 Ochrona kabli przed promieniami ultrafioletowymi ........................ 9
2.5 Zasady ukadania kabli ........................................................................................ 9

2.5.1 Wymagania oglne ................................................................................. 9

2.5.2 Temperatura kabli przy ukadaniu ...................................................... 9

2.5.3 Zginanie kabli ......................................................................................... 9

2.5.4 Ukadanie kabli .................................................................................... 10

2.5.5 Pionowe lub pochye ukadanie kabli ................................................ 10
2.6 Zakoczenia iczenia kabli ............................................................................. 10

2.6.1 Zakoczenia kabli onapiciu znamionowym do 1 kV,
tzn. UN 1 kV ....................................................................................... 10

2.6.2 Zakoczenia kabli onapiciu znamionowym
wyszym ni 1 kV, tzn. UN > 1 kV ...................................................... 10

2.6.3 czenie kabli ........................................................................................ 11

2.6.4 Dobr muf igowic .............................................................................. 11

2.6.5 Miejsce instalowania muf .................................................................... 11

2.6.6 Wasnoci muf igowic ........................................................................ 11

2.6.7 Poczenia y roboczych, y powrotnych,
powok metalowych ipancerzy kabli ................................................. 11
40

2.6.7.1 Wasnoci elektryczne pocze ......................................... 11

2.6.7.2 Wykonanie pocze ............................................................. 11

2.6.8 Ochrona przeciwporaeniowa ............................................................ 11
2.7 Oznaczanie linii kablowych .............................................................................. 12

2.7.1 Oznaczenie kabli ................................................................................... 12

2.7.2 Oznaczenie trasy ................................................................................... 12
3. Ukadanie kabli wziemi ............................................................................................. 12
3. 1 Ukadanie kabli bezporednio wziemi ........................................................... 12

3.1.1 Wymagania oglne ............................................................................... 12

3.1.2 Gboko uoenia kabli wziemi ...................................................... 13

3.1.3 Ukadanie warstwowe kabli ................................................................ 13

3.1.4 Ukadanie kabli wzdu drg iulic .................................................... 13
3.1.5 Odlegoci .............................................................................................. 13

3.1.5.1 Odlegoci midzy kablami nie nalecymi
do tej samej linii kablowej .................................................... 13

3.1.5.2 Odlegoci kabli od innych urzdze podziemnych ........ 14

3.1.6 Skrzyowania izblienia kabli midzy sob izinnymi
obiektami lub przeszkodami naturalnymi ........................................ 16

3.1.6.1 Wymagania oglne ................................................................ 16

3.1.6.2 Wykonanie skrzyowa izblie kabli midzy sob ....... 16

3.1.6.3 Wykonanie skrzyowa izblie zrurocigami .............. 16

3.1.6.4 Wykonanie skrzyowa zdrogami koowymi .................. 16

3.1.6.5 Wykonanie skrzyowa izblie kabli
ztorami szynowymi .............................................................. 16

3.1.6.6 Wykonanie skrzyowa izblie kabli zrzekami
iinnymi szlakami wodnymi ................................................. 16

3.1.6.7 Zblienie kabli zurzdzeniami do ochrony budowli
od wyadowa atmosferycznych ......................................... 17
3.2 Ukadanie kabli wosonach otaczajcych umieszczonych wziemi ............ 17

3.2.1 Postanowienia oglne .......................................................................... 17

3.2.2 Gboko umieszczenia oson otaczajcych wziemi ..................... 17
4. Ukadanie kabli wkanaach itunelach .................................................................... 18
4.1 Wymagania oglne ............................................................................................. 18
4.2 Rozmieszczenie kabli ......................................................................................... 18
4.3 Odlegoci midzy kablami ............................................................................... 18
4.4 Mocowanie kabli ................................................................................................. 18
4.5 Odlegoci midzy miejscami zamocowania lub zawieszenia kabla ............ 19
4.6 Skrzyowania ...................................................................................................... 19
4.7 Prowadzenie wkanaach itunelach kabli irurocigw ................................ 19
5. Ukadanie kabli na mostach, wiaduktach, molach, nabrzeach
iestakadach kablowych .............................................................................................. 19
Nr 169
41
5.1 Wymagania oglne ............................................................................................. 19

5.2 Sposoby ukadania kabli ....................................................................................20
5.3 Ukadanie kabli ognioodpornych ....................................................................20
6. Ukadanie kabli wbudynkach ...................................................................................20
7.1 Wymagania oglne .............................................................................................20
7.2 Sposoby ukadania kabli ....................................................................................20
7.3 Wprowadzenie kabli do budynkw ..................................................................20
7.4 Przejcia kabli przez ciany istropy ................................................................. 21
7.5 Odlegoci midzy kablami uoonymi wbudynkach .................................. 21
7.6 Skrzyowania kabli zinnymi kablami iprzewodami .................................... 21
7.7 Odlegoci kabli od rurocigw ....................................................................... 21
7.8 Pomieszczenia kablowe wbudynkach .............................................................22
7.9 Szyby kablowe .....................................................................................................22
8. Wymagania odbiorcze .................................................................................................22
8.1 Oznaczenia y kabli ..........................................................................................22
8.2 Sprawdzenie zgodnoci faz oraz cigoci y roboczych ipowrotnych .....22
8.3 Sprawdzenie rezystancji izolacji y kabli .......................................................22
8.4 Prba napiciowa izolacji y kabli ...................................................................23
8.5 Sprawdzenie na dziaanie napicia osony/powoki zewntrznej kabli ......23
8.6 Sprawdzenie rezystancji y roboczych ipowrotnych ...................................23
8.7 Sprawdzenie pojemnoci kabli ..........................................................................23
9. Badania diagnostyczne ...............................................................................................24
10. Badania odbiorcze linii ...............................................................................................24
10.1 Sprawdzenie zgodnoci wykonania linii kablowej .........................................24
10.2 Sprawdzenie zgodnoci kabli iosprztu ..........................................................24
10.3 Wykonanie bada odbiorczych ........................................................................24

10.3.1 Sprawdzenie zgodnoci faz oraz cigoci y roboczych
iy powrotnych ....................................................................................24

10.3.2 Pomiar rezystancji izolacji y kabla ..................................................24

10.3.3 Prba napiciowa izolacji y kabla ....................................................24

10.3.4 Prba szczelnoci osony/powoki zewntrznej ...............................24

10.3.5 Pomiar rezystancji y roboczych ipowrotnych ...............................24

10.3.6 Pomiar pojemnoci kabla .....................................................................24
10.4 Ocena wynikw bada linii kablowej .............................................................24
PRZEDMOWA
Norma zawiera wymagania dotyczce projektowania i budowy elektroenergetycznych linii kablowych prdu staego iprzemiennego na napicie znamionowe nie
przekraczajce 110 kV oraz sygnalizacyjnych linii kablowych. Zawiera rwnie wymagania dotyczce bada odbiorczych linii kablowych.
42
W niniejszej normie w stosunku do uprzedniej i do obowizujcych wymaga

w zakresie projektowania i budowy elektroenergetycznych i sygnalizacyjnych linii
kablowych wprowadzono nastpujce uzupenienia:
uwzgldniono nowe konstrukcje kabli,
zaktualizowano zagadnienia ochrony przeciwpoarowej,
wprowadzono nowe odlegoci przy zblieniach, skrzyowaniach i ukadaniu
rwnolegym kabli oraz ukadaniu kabli pod drog,
zrezygnowano ze szczegowego opisu montau osprztu kablowego,
wprowadzono now warto wymaganej rezystancji izolacji,
uwzgldniono ukadanie kabli posiadajcych cech ognioodpornoci.
uwzgldniono uwagi dotyczce stosowania znormalizowanej terminologii,
uaktualniono wykaz norm powoanych.
Norma nie ma odpowiednika wnormach midzynarodowych.

Zatwierdzona przez Prezesa SEP

dnia .
1. Wstp
1.1 Zakres normy
Przedmiotem normy s zasady projektowania ibudowy elektroenergetycznych linii
kablowych prdu staego iprzemiennego na napicie znamionowe nieprzekraczajce
110 kV oraz sygnalizacyjnych linii kablowych.
Norm naley stosowa przy projektowaniu, budowie iprzebudowie linii kablowych
wykonanych kablami elektroenergetycznymi isygnalizacyjnymi. Norma nie zawiera
wszystkich wymaga dotyczcych projektowania ibudowy linii kablowych wpodziemiach kopal, wmorzach, na obiektach pywajcych, na taborze trakcji szynowej
ibezszynowej. Normy nie stosuje si wdowiadczalnych liniach kablowych. Stosowanie Normy oraz projektowanie ibudowa linii kablowych powinny by prowadzone zgodnie zwymaganiami przedstawionymi wUstawach Prawo budowlane, Prawo
ochrony rodowiska iPrawo energetyczne oraz zgodnie ze stosownymi rozporzdzeniami wykonawczymi.
1.2 Normy powoane
PN-HD 603 S1:2006
Distribution cables of rated voltage 0,6/1 kV (Kable rozdzielcze na

napicie znamionowe 0,6 kV/1 kV)
PN-HD 604 S1:2002/A3:2006(U)
0,6/1 kV and 1,9/3,3 kV power cables with special fire performance

for use in power stations (Kable rozdzielcze na napicie znamionowe
0,6 kV/1 kV i1,9/3,3 kV, nie przenoszce pomienia, przeznaczone
do pracy welektrowniach)
PN-HD 627 S1:2002/A2:2006(U)
Multicore and multipair cable for installation above and below

ground (Kable energetyczne Kable wieloyowe iwieloparowe
przeznaczone do ukadania wziemi ina powietrzu)
Nr 169
43

PN-EN 50393:2006(U)
PN-HD 620 S1:2002/A3:2007(U)
PN-HD 621 S1:2003(U)
PN-HD 622 S1:2003/A2:2006(U)
IEC 60502-1:2004
IEC 60502-2:2005
IEC 60502-4:2005
PN-EN 61442:2005(U)
PN-HD 629.1 S2:2006(U)
PN-HD 621 S1:2003(U)
44
Test methods and requirements for accessories for use on distribution cables of rated voltage 0,6/1,0 (1,2) kV (Wymagania dotyczce
zczek, koncwek gowic zewntrznych przeznaczonych do kabli na
napicie znamionowe 0,6/1 kV)
Distribution cables with extruded insulation for rated voltages from
3.6/6(7,2) kV to 20,8/36(42) kV (Kable energetyczne oizolacji wytaczanej na napicie znamionowe od 3,6/6 (7,2) kV do 20,8/36(42) kV)
Medium voltage impregnated paper insulated distribution cables
(Kable elektroenergetyczne redniego napicia oizolacji papierowej
przesyconej)
Power cables having rated voltages from 3,6/6 (7,2) kV up to and
including 20,8/36(42) kV with special fire performance for use In
Power stations (Kable elektroenergetyczne na napicia znamionowe
od 3,6/6 (7,2) kV do 20,8/36(42) kV ospecjalnych charakterystykach ogniowych do stosowania welektrowniach)
Power cables with extruded insulation and their accessories for
rated voltages from 1 kV (Um = 1,2 kV) up to 30 kV (Um = 36 kV)
Part1: Cables for rated voltages of 1 kV (Um = 1,2 kV) and 3 kV
(Um = 3,6 kV) (Kable elektroenergetyczne oizolacji wytaczanej
iosprzt do nich na napicie znamionowe od 1 kV (Um= 1,2 kV)
do 30 kV (Um = 36 kV). Cz 1: Kable na napicie znamionowe od
1kV (Um = 1,2 kV) i3 kV (Um = 3,6 kV)
Part2: Cables for rated voltages from 6 kV (Um = 7,2 kV) up to 30
kV (Um = 36 kV) (Kable elektroenergetyczne oizolacji wytaczaneji
iosprzt do nich na napicie znamionowe od 1 kV (Um= 1,2 kV)
do 30 kV (Um = 36 kV). Cz 2: Kable na napicie znamionowe od
6kV (Um = 7,2 kV) do 30 kV (Um = 36 kV)
Part4: Test requirements on accessories for cables with rated voltages
from 6 kV (Um = 7,2 kV) up to 30 kV (Um = 36 kV) (Kable elektroenergetyczne oizolacji wytaczanej iosprzt do nich na napicie
znamionowe od 1 kV (Um = 1,2 kV) do 30 kV (Um = 36 kV). Cz 4:
Osprzt do kabli na napicie znamionowe od 6 kV (Um = 7,2 kV) do
30 kV (Um = 36 kV)
Test methods for accessories for power cables with rated voltages
from 6 kV (Um = 7,2 kV) up to 36 kV kV (Um = 42 kV) (IEC
61442:2005, modified) (Metody badania osprztu do kabli elektroenergetycznych na napicie znamionowe od 3,6/6 (7,2) kV do
20,8/36(42) kV)
Test requirements on accessories for on power cables of rated
voltage from 3,6/6 (7,2 ) kV up to 20,8/36 (42) kV Part 1: Cables
with extruded insulation (Wymagania dotyczce osprztu do kabli
elektroenergetycznych na napicia znamionowe od 3,6/6 (7,2) kV do
20,8/36 (42) kV Cz.1 Kable oizolacji wytaczanej)
Medium voltage impregnated paper insulated distribution cables
(Kable elektroenergetyczne redniego napicia oizolacji papierowej
przesyconej)

PN-HD 629.2 S2:2006(U)
PN-EN 62305 2008-2009

IEC 60331
PN-E-01002:1997
Test requirements on accessories for power cables with rated voltage

from 3,6/6 (7,2) kV up to 20,8/36 (42) kV Part 2: Cables with
impregnatem paper insulation (Wymagania dotyczce osprztu do
kabli elektroenergetycznych na napicia znamionowe od 3,6/6(7,2)
kV do 20,8/36(42) kV- Cz.2 Kable oizolacji papierowej przesyconej)
Ochrona odgromowa. Cz 1, 2, 3, 4.
Tests for electric cables under fire conditions circuit integrity
Sownik terminologiczny elektryki Kable iprzewody
1.3. Okrelenia
1.3.1 Linia kablowa
Kabel wieloyowy lub kable jednoyowe wukadzie wielofazowym albo kilka jedno- lub wieloyowych kabli poczonych rwnolegle, cznie z osprztem, uoonych na wsplnej trasie iczcych urzdzenia elektryczne jedno- lub wielofazowe
albo jedno- lub wielobiegunowe.
1.3.2 Trasa linii kablowej
Pas terenu lub przestrze, wktrym s uoone jedna lub wicej linii kablowych.
1.3.3 Napicie znamionowe linii kablowej
Napicie midzyprzewodowe w przypadku prdu przemiennego lub midzybiegunowe wprzypadku prdu staego, na ktre linia kablowa jest zbudowana.
1.3.4 Osprzt elektroenergetycznej linii kablowej
Zbir elementw przeznaczonych do czenia, rozgazienia lub zakoczenia kabli,
np. mufy, gowice, zczki, kocwki.
1.3.5 Odlego
Najmniejszy odstp midzy rozpatrywanymi punktami elementw.
1.3.6 Odlego pozioma
Odlego midzy rzutami prostopadymi elementw na paszczyzn poziom.
1.3.7 Odlego pionowa
Odlego midzy rzutami prostopadymi elementw na paszczyzn pionow.
1.3.8 Skrzyowanie
Miejsce na trasie linii kablowej, wktrym jakakolwiek cz rzutu linii kablowej na
paszczyzn odniesienia (najczciej poziom) przecina lub pokrywa jakkolwiek
cz rzutu innej linii kablowej lub innego obiektu podziemnego albo naziemnego
lub przeszkd naturalnych na t sam paszczyzn.
1.3.9 Zblienie
Miejsce na trasie linii kablowej, wktrym odlego pozioma midzy lini kablow
ainn lini kablow, urzdzeniem podziemnym lub drog komunikacyjn itp. jest
Nr 169
45
mniejsza ni odlego dopuszczalna dla danych warunkw uoenia bez stosowania

przegrd lub oson zabezpieczajcych iwktrym nie wystpuje skrzyowanie.
1.3.10 Osona linii kablowej
Konstrukcja przeznaczona do ochrony kabla przed uszkodzeniem spowodowanym
dziaaniem czynnikw zewntrznych. Rozrnia si nastpujce rodzaje oson:
a) przykrycie osona uoona nad kablem;
b) przegroda osona uoona wzdu kabla, oddzielajca go od ssiedniego kabla
lub innych urzdze;
c) osona otaczajca osona wok kabla, dzielona lub nie dzielona np. rura;
d) osona otwarta osona kabla zjednej, dwch lub trzech stron.
1.3.11 Pomieszczenie kablowe
Pomieszczenie wbudynku przeznaczone do uoenia kabli wcelu ich rozprowadzenia do urzdze elektrycznych.
1.3.12 Kana kablowy
Kana wstropie, pododze lub wziemi przykryty pytami zdejmowalnymi, przeznaczony do ukadania wnim kabli, nie przystosowany do poruszania si obsugi wjego
wntrzu.
1.3.13 Tunel kablowy
Tunel przeznaczony do ukadania w nim kabli i przystosowany do poruszania si
obsugi wjego wntrzu.
1.3.14 Szyb kablowy
Obudowane przejcie czce wicej ni dwie kondygnacje budynku, przeznaczone
do uoenia wnim kabli.
1.3.15 Estakada kablowa
Konstrukcja nadziemna przeznaczona do ukadania kabli oraz instalacji iurzdze
technologicznych.
1.3.16 Drabinka kablowa
Konstrukcja wsporcza wformie drabinki przeznaczona do ukadania kabli.
1.3.17 Korytko kablowe
Konstrukcja wsporcza wpostaci elementu otrzech cianach penych lub aurowych
przeznaczona do ukadania kabli.
1.3.18 Studnia kablowa
Pomieszczenie podziemne uatwiajce monta linii kablowych.
46
1.3.19 ciana oddzielenia przeciwpoarowego

Przegroda z drzwiami przeciwpoarowymi suca do podziau tunelu lub pomieszczenia kablowego na strefy poarowe, wykonana zmateriaw gwarantujcych
szczelno oraz izolacyjno ogniow przez okrelony czas.
1.3.20 Przegroda przeciwpoarowa
Przegroda zotworem przeazowym bez drzwi, wykonana wstrefie poarowej tunelu,
suca do ograniczenia rozprzestrzeniania si poaru wobrbie jednej strefy, wykonana zmateriaw niepalnych.
1.3.21 Ognioodporny zesp kablowy
Kabel posiadajcy cech ognioodpornoci wraz zjego konstrukcj non posiadajcy
atest wydany przez certyfikowan jednostk badawcz gwarantujc podtrzymanie
funkcji przez wymagany czas wczasie poaru.
1.3.22 Osona trudno palna
Osona nie podtrzymujca pomienia wtemperaturze poaru.
1.3.22 Betonit
Wypenienie rowu kablowego ookrelonych waciwociach cieplnych otaczajce kable linii kablowej, mieszanina piasku ookrelonym granulacie icementu oraz wody
dostarczana na plac budowy wstanie mokrym. Odpowiednio ubita (okoo 1,6 t/m3),
po czasie tworzy scalon warstw wypenienia rowu kablowego. Rezystywno cieplna betonitu wstanie suchym nie powinna by wiksza od 1,2 Km/W. Najczciej jest
to mieszanina piasku icementu wproporcji 14:1 (objtociowo).
1.3.23 Bentonit kablowy
Bentonit kablowy jest mieszanin naturalnych ineutralnych dla rodowiska surowcw okontrolowanym przemiale. Materia ten suy do wypenienia oson otaczajcych (rur) kable wcelu zwikszenia obcialnoci prdowej kabli umieszczonych
w rurach oraz usztywnienia uoenia kabli. Dostarczany na plac w stanie suchym,
upynniony wod wypenia wszystkie wolne przestrzenie wewntrz rury z kablem
podczas budowy linii oraz zestala si podczas eksploatacji. Wrazie potrzeby materia
ten daje si wypuka, umoliwiajc wycignicie kabla zrury. Rezystywno cieplna
bentonitu kablowego na stanie suchym nie powinna by wiksza od 1 Km/W.
1.3.24 Badania odbiorcze
Zestaw prb ipomiarw, dla ktrych okrelone s jednoznaczne kryteria ich oceny,
pozwalajce na stwierdzenie, czy nowo wybudowana lub przebudowana/ remontowana linia spenia wymagania imoe by oddana do eksploatacji.
1.3.25 Badania diagnostyczne
Zestaw prb ipomiarw wykonywanych doranie lub okresowo (zgodnie zprzyjt
przez waciciela linii instrukcj odbioru ieksploatacji). Badania diagnostyczne wyNr 169
47
konuje si wcelu okrelenia stanu technicznego linii oraz wykrycia wad linii powstaych wtrakcie jej eksploatacji lub montau. Prowadzenie tych bada musi bra pod
uwag stopie zagroenia dla ywotnoci tej linii. Badania diagnostyczne wykonuje
si przed badaniami odbiorczymi.
1.3.26 Pozostae okrelenia
Pozostae okrelenia wg PN-E-01002:1997.
2.
Wymagania oglne
2.1 Wasnoci urzdze imateriaw
2.1.1 Kable, osprzt imateriay pomocnicze
Kable, osprzt imateriay pomocnicze stosowane do budowy linii kablowych powinny odpowiada wymaganiom Polskich Norm. Wprzypadku braku norm wymagania
techniczne dotyczce kabli i osprztu powinny by uzgodnione midzy producentem, projektantem iuytkownikiem linii.
2.1.2 Osony linii kablowych
Konstrukcja i materia oson powinny by tak dobrane, aby chroniy kabel przed
zagroeniami wywoanymi czynnikami zewntrznymi.
2.1.3 Tunele ipomieszczenia kablowe
Tunele i pomieszczenia kablowe powinny by wykonane z materiaw niepalnych
ipowinny by tak zbudowane, aby przenikanie do ich wntrza wody izanieczyszcze
byo utrudnione. Tunele powinny mie:
odwodnienie,
przewietrzanie naturalne lub sztuczne zmoliwoci jego przerywania,
budow zapewniajc moliwo ewakuacji ludzi,
wysoko wwietle co najmniej 200 cm,
przejcia komunikacyjne oszerokoci co najmniej 80 cm.
Tunele o dugoci przekraczajcej 100 m powinny by podzielone przegrodami,
oodpornoci ogniowej nie mniejszej jak 60 min, na strefy poarowe odugoci nieprzekraczajcej 100 m. Zaleca si dzielenie poszczeglnych stref poarowych przegrodami przeciwpoarowymi oodpornoci ogniowej 30 min, na odcinki po okoo 50
m. Tunele odugoci ponad 20 m powinny mie owietlenie elektryczne.
2.1.4 Kanay kablowe
Kanay kablowe powinny by wykonane z materiaw niepalnych. Pyty powinny
by zdejmowalne na caej dugoci kanau.
Dopuszcza si wykonanie kanaw bez moliwoci dostpu z gry na dugoci nie
wikszej ni 200 cm. Kanay kablowe powinny mie odwodnienie.
Kanay kablowe, jeeli nie s na caej dugoci zasypywane piaskiem, powinny by
podzielone na strefy poarowe przez zastosowanie cian oddzielenia przeciwpoa48
rowego. ciany oddzielenia przeciwpoarowego nie powinny utrudnia odwodnienia kanaw. Dugo strefy poarowej nie powinna by dusza ni 100 m.
Wuzasadnionych przypadkach zamiast ciany oddzielenia przeciwpoarowego dopuszcza si stosowanie osony otaczajcej wpostaci warstwy ogniochronnej (powoki
ogniochronnej) naniesionej na izolacyjn powok lub oson kabla na dugoci nie
mniejszej ni 150 cm. Dotyczy to wszczeglnoci kabli wpowokach lub osonach
izolacyjnych wykonanych zmateriaw termoplastycznych (np. PE, MDPE, HDPE).
Wkanaach kablowych wykonanych na zewntrz budynkw iznajdujcych si powyej poziomu wody gruntowej dopuszcza si dno kanau gruntowe, pokryte na caej powierzchni ubit warstw piasku iwiru ogruboci co najmniej 10 cm.
2.1.5 Szyby kablowe
Szyby kablowe naley wykonywa z materiaw niepalnych oraz dzieli na strefy
poarowe odugoci nie wikszej ni 25 m. Oddzielenia poarowe poszczeglnych
stref poarowych naley wykonywa przez zastosowanie materiau gwarantujcego
szczelno oraz izolacyjno ogniow nie mniejsz ni 90 min. Dopuszcza si stosowanie oson ogniochronnych odugociach nie krtszych jak 4 m.
Do kadej strefy poarowej naley zapewni dostp umoliwiajcy wykonywanie
prac eksploatacyjnych.
2.1.6 Estakady kablowe
Konstrukcja estakady powinna mie odpowiedni wytrzymao mechaniczn. Metalowa konstrukcja estakady powinna by uziemiona.
Estakady kablowe powinny by wyposaone wodpowiednie pki, drabinki kablowe
lub korytka kablowe. Kable ukadane na estakadach nie wymagaj tworzenia stref
poarowych. Jeeli dla ukadanych kabli istnieje zagroenie poarowe od zewntrz,
to kable te (linie) powinny by prowadzone wogniochronnych kanaach kablowych
lub powinny by pokryte powok ognioochronn na dugoci zagroenia.
2.1.7 Osony otaczajce
Konstrukcja oson otaczajcych imateriay, zktrych s wykonane, powinny by odporne na dziaanie czynnikw zewntrznych.
Osony otaczajce powinny by tak uoone, by nie zbieraa si w nich woda i nie
nastpowao ich zamulanie.
Osony otaczajce wcianach, stropach (tuneli, kanaw lub budynkw), po uoeniu
kabli powinny by uszczelnione materiaem niepalnym.
Wntrza oson otaczajcych nie powinny powodowa uszkodze zewntrznej warstwy kabla chronionego.
Osony otaczajce kable oUn > 8,75/15 kV prowadzone wziemi iodugoci wikszej jak 3 m powinny by wypenione bentonitem kablowym. Zaleca si wypenianie
bentonitem wszystkich oson otaczajcych (rur) kable 110 kV.
Nr 169
49
2.1.8 Studnie kablowe

Studnie kablowe powinny by wykonane z materiaw niepalnych i powinny by
przykryte zdejmowalnymi pytami lub mie zamykany waz.
Wielko studni kablowych powinna umoliwia przeciganie, zmian kierunku
uoenia oraz wykonanie pocze kabli. Wodlegoci 30 cm od zakoczenia muf,
wosi kabli, powinny by usytuowane trwale uchwyty kablowe.
2.2 Wybr trasy linii kablowej
Tras linii kablowej naley ustali zuwzgldnieniem nastpujcych zasad:
a) kable powinny by jak najmniej naraone na uszkodzenia mechaniczne iszkodliwe wpywy czynnikw zewntrznych, aby zapewni niezawodno eksploatacji
linii idostp do kabli wczasie eksploatacji;
b) liczba skrzyowa i zblie kabli z innymi urzdzeniami na trasie oraz liczba
przej przez ciany, stropy iinne przeszkody powinna by jak najmniejsza;
c) prowadzenie kabli przez pomieszczenia istrefy zagroone wybuchem lub poarem naley ograniczy do kabli zasilajcych urzdzenia wtych pomieszczeniach
lub strefach, jak rwnie naley speni warunki okrelone wodrbnych przepisach;
d) w przypadku uoenia kabla w ziemi, trasa kabla powinna by wyznaczona
wzdu drg, ulic lub przez trawniki wpasach do tego przeznaczonych; wzdu
rzek ibrzegw jezior trasa powinna by wyznaczona poza miejscami naraonymi
na podmywanie przez wod;
e) linie kablowe prowadzone na terenach rolniczych mog by prowadzone pod
dnem roww melioracyjnych. Na terenach rolniczych zaleca si prowadzenie kabli wosonach otaczajcych.
Linie rezerwowe zaleca si prowadzi innymi trasami ni linie rezerwowane.
2.3 Dobr kabli
2.3.1 Napicie znamionowe kabli
Napicie znamionowe kabla powinno by nie mniejsze ni napicie znamionowe sieci, do ktrej linia wykonana tym kablem ma by wczona.
2.3.2 Przekrj y kabli
Przekroje y kabla powinny by tak dobrane, aby dla danych warunkw eksploatacji linii kablowej warto prdu obcienia kabla bya nie wiksza od dopuszczalnej
wartoci obcialnoci prdowej dugotrwaej i krtkotrwaej lub dobowo-zmiennej, a warto prdu zwarciowego nie powodowaa przekroczenia dopuszczalnych
wartoci temperatur y roboczych ipowrotnych kabla podanych przez producenta
dla warunkw zwarciowych. Dla kabli onapiciu znamionowym nie wyszym ni
1kV przekrj y kabli powinien by dobrany rwnie wzalenoci od dopuszczalnego spadku napicia oraz wymaga zzakresu ochrony przeciwporaeniowej.
50
W przypadku wystpowania odmiennych warunkw odprowadzenia ciepa z kabla na rnych odcinkach trasy linii kablowej przekrj y roboczych kabla naley
dobra do najbardziej niesprzyjajcych warunkw chodzenia, w okrelonych warunkach eksploatacji, najczciej dla wspczynnika obcienia m = 1, oile inaczej
nie zastrzeono. Zaleca si, aby instalowane kable 110 kV miay wbudowane wy
powrotn co najmniej 2 tuby wiatowodowe do wzdunego pomiaru temperatury
kabla.
2.3.3 Izolacja y
Przy budowie, przebudowie iremontach linii kablowych nie dopuszcza si stosowania kabli oizolacji papierowej przesyconej syciwem zwykym (ciekajcym).
2.3.4 Powoki, pancerze iosony kabli
Powoki, pancerze iosony kabli powinny chroni izolacj kabla przed szkodliwym
oddziaywaniem rodowiska wystpujcego na trasie linii kablowej.
Przy doborze kabli naley przestrzega nastpujcych zasad:
a) jeeli przewiduje si wystpowanie wkablach napre rozcigajcych, to naley
stosowa kable opancerzone drutami;
b) w miejscach naraonych na przemieszczenie gruntu oraz w strefach dziaania
prdw bdzcych naley stosowa kable w osonach otaczajcych z tworzyw
sztucznych;
c) yy kabli, np. sygnalizacyjnych, powinny by chronione przed oddziaywaniem
pl elektromagnetycznych, jeeli takie pola mogyby zakci dziaanie obwodw, ktre kabel zasila.
2.3.5 Rodzaje kabli ukadanych wwodzie lub pod dnem rzek, kanaw, zbiornikw wodnych itp.
Przy ukadaniu kabli bezporednio wwodzie ipod dnem rzek, kanaw izbiornikw
wodnych naley stosowa kable opancerzone oosonie antykorozyjnej wytoczonej
ztworzywa sztucznego. Inne kable ukadane www. warunkach powinny by umieszczane wosonach otaczajcych (wrurach) wypenionych bentonitem kablowym.
2.3.6 Rodzaje kabli przeznaczonych do ukadania wtunelach kablowych, kanaach iwpomieszczeniach
W tunelach kablowych, kanaach i w pomieszczeniach naley stosowa kable
ozwikszonej odpornoci na rozprzestrzenianie si pomienia.
Dopuszcza si stosowanie innych kabli pod warunkiem zastosowania skutecznej
ochrony przeciwpoarowej. Wprzypadku instalowania kabli wukadzie zkrzyowaniem y powrotnych (cross-bonding) izolacyjne powoki kabli powinny by pokryte wytoczon warstw przewodzc.
Nr 169
51
2.4 Ochrona kabli

2.4.1 Ochrona kabli przed uszkodzeniami mechanicznymi
Wmiejscach, wktrych wzwykych warunkach uytkowania przewiduje si wystpowanie napre mechanicznych mogcych spowodowa uszkodzenie kabla, kabel
naley ukada wosonach. Wszczeglnoci naley osania kable:
a) uoone na mostach, wiaduktach iprzyczkach;
b) uoone na wysokoci nie przekraczajcej 250 cm w miejscach dostpnych dla
osb nie nalecych do obsugi urzdze elektrycznych;
c) uoone wziemi pod drogami, torami itp.
Dopuszcza si ukadanie kabli onapiciu znamionowym nie wikszym ni 30 kV bez
oson otaczajcych:
pod drogami znawierzchni rozbieraln,
pod drogami zbiorczymi, lokalnymi, dojazdowymi znawierzchni nierozbieraln
pod warunkiem uoenia rwnolegle do trasy kablowej wolnej osony otaczajcej.
Wmiejscach wyjcia zoson kable naley tak uoy izabezpieczy, aby nie byy naraone na uszkodzenie np. cinanie izgniatanie.
2.4.2 Ochrona kabli przed korozj
Wrodowisku owysokim stopniu korozyjnoci naley stosowa kable opowokach
zewntrznych odpornych na korozj. Wszystkie poczenia elektryczne wykonane na
zewntrz linii kablowej powinny by zabezpieczone antykorozyjnie.
2.4.3 Ochrona kabli przed prdami bdzcymi
W strefach dziaania prdw bdzcych naley stosowa kable o powokach lub
osonach odpornych na ich dziaanie.
2.4.4 Ochrona kabli przed promieniami ultrafioletowymi
Odcinki linii kablowej naraone na dziaanie promieni UV powinny by osonite
lub wykonane kablami odpornymi na ich dziaanie.
2.5 Zasady ukadania kabli
2.5.1 Wymagania oglne
Kable naley ukada wsposb uniemoliwiajcy ich uszkodzenie. Przy ukadaniu
powinny by zachowane rodki ostronoci zapobiegajce uszkodzeniu innych kabli
lub urzdze znajdujcych si na trasie budowanej linii oraz przestrzegane zasady
ochrony rodowiska. Zastosowana technologia ukadania kabli powinna uniemoliwia:
tarcie zewntrznej warstwy kabla ociany lub dno wykopu, kanau albo tunelu,
przekroczenie dopuszczalnej siy cignicia kabla.
Wprzypadku mechanicznego ukadania kabla sia cignca moe by przyoona tylko do y roboczych kabla. Stosowanie innego sposobu przyoenia siy cigncej jest
52
niedopuszczalne. Maszyna cignca (cigarka) powinna by wyposaona w sprzgo

ograniczajce dopuszczaln si cignicia oraz wdynamometr iurzdzenie rejestrujce warto siy cignicia. Dopuszczalna wielko (warto) siy cignicia nie powinna
by wiksza od wartoci F = k s, gdzie: s suma przekrojw cignionych y roboczych
kabla, k wspczynnik dla Cu = 50 N/mm2 , Al = 30 N/mm2 . Przy zastosowaniu innych metod ukadania kabla naley bezwzgldnie wykluczy moliwo uszkodzenia
powoki lub izolacji kabla. Uszkodzony odcinek naley wymieni na nowy. Niedopuszczalne jest stosowanie poczochy do cignicia kabla.
2.5.2 Temperatura kabli przy ukadaniu
Temperatura kabli przy ukadaniu powinna by nie nisza od wartoci podanej przez
producenta kabli.
2.5.3 Zginanie kabli
Przy ukadaniu kabel mona zgina tylko wprzypadkach koniecznych, przy czym
promie gicia powinien by nie mniejszy od podanego przez producenta kabli.
Jeeli brak danych, to promie gicia kabla powinien by nie mniejszy ni:
25-krotna zewntrzna rednica kabla wprzypadku kabli olejowych ikabli oizolacji polietylenowej onapiciu znamionowym wyszym ni 30 kV,
20-krotna zewntrzna rednica kabla wprzypadku kabli jednoyowych,
15-krotna zewntrzna rednica kabla wprzypadku kabli wieloyowych,
10-krotna zewntrzna rednica kabla wprzypadku kabli sygnalizacyjnych.
2.5.4 Ukadanie kabli
Kable naley ukada w taki sposb, aby w normalnych warunkach pracy nie wywoyway niepodanych zjawisk winnych liniach kablowych. Kable uoone obok
siebie nie powinny si styka.
Dopuszcza si stykanie ze sob na caej dugoci kabli:
sygnalizacyjnych zsygnalizacyjnymi,
sygnalizacyjnych z kablami elektroenergetycznymi do 1 kV przyczonymi do
tego samego odbiornika,
elektroenergetycznych jednoyowych stanowicych jednotorow lini kablow,
elektroenergetycznych przeznaczonych do zasilania urzdze owietleniowych.
Dopuszcza si stykanie kabli onapiciu znamionowym nie wyszym ni 1 kV, jeeli
kable te nie rezerwuj si wzajemnie.
Kable jednoyowe, obcione prdem przemiennym opowokach metalowych, lub
kable jednoyowe opancerzone lub kable jednoyowe zy powrotn naley tak
ukada, aby nagrzewanie kabli przez indukowane prdy byo jak najmniejsze.
Osony otaczajce oraz zamocowania kabli jednoyowych powinny by wykonane
zmateriau niemagnetycznego oraz powinny by dostosowane do si dynamicznych
wystpujcych przy zwarciach wdanej linii.
Nr 169
53
Dopuszcza si stosowanie oson otaczajcych izamocowa wykonanych zmateriau

magnetycznego, jeeli nie tworz zamknitych obwodw magnetycznych.
Wosonie otaczajcej zmateriau magnetycznego dopuszcza si uoenie kabli jednoyowych tworzcych ukad trjfazowy.
2.5.5 Pionowe lub pochye ukadanie kabli
Kable uoone pionowo lub pochyo powinny by tak zamocowane, aby sia nacigu
nie wywoywaa nadmiernych napre wkablu, nie powodowaa osiowego przesunicia kabla ijego elementw budowy iaby miejsca pocze, tj. mufy igowice nie
byy naraone na naprenia wzdune.
Jeeli nie mona unikn siy nacigu wmiejscu czenia kabli opancerzonych drutami, to do czenia tych kabli naley stosowa mufy przystosowane do przenoszenia
nacigu, umoliwiajce poczenie pancerzy obu odcinkw kabli. Wprzypadku czenia innych kabli naley przy mufie zostawi zapas wystarczajcy do skompensowania moliwych przesuni kabla.
2.6 Zakoczenia iczenia kabli
2.6.1 Zakoczenia kabli onapiciu znamionowym do 1 kV, (UN 1 kV)
Kable onapiciu znamionowym do 1 kV naley zabezpieczy przed wnikaniem wody
do ich wntrza. Nie wymaga si wykonania gowic.
W przypadku zastosowania w warunkach napowietrznych kabli z izolacj y wykonan zpolietylenu lub polietylenu usieciowanego nieuodpornionego na dziaanie
promieni UV, naley osoni izolacj przed bezporednim dziaaniem tego promieniowania.
2.6.2 Zakoczenia kabli onapiciu znamionowym wyszym ni 1 kV, (UN > 1 kV)
Zakoczenia kabli naley wykonywa gowicami kablowymi.
Wwarunkach wntrzowych dopuszcza si niestosowanie gowic kablowych na zakoczeniach kabli onapiciu do 6 kV oizolacji zPCW, pod warunkiem zabezpieczenia y roboczych iwntrza kabla przed wnikaniem wody.
2.6.3 czenie kabli
Kable naley czy za pomoc muf kablowych.
2.6.4 Dobr muf igowic
Mufy igowice powinny by dostosowane do typu kabla, jego napicia znamionowego, przekroju i liczby y oraz warunkw otoczenia w miejscu zainstalowania.
Zastosowane mufy i gowice musz posiada wiadectwo producenta o spenieniu
wymaga wodniesieniu do kabli, na ktrych maj by zainstalowane.
Mufy igowice powinny by dostosowane do warunkw zwarciowych wystpujcych
wmiejscu zainstalowania oraz do dopuszczalnej obcialnoci prdowej.
54
Gowice imufy na napicie 110 kV powinny spenia wymagania wsppracy zodpowiadajcymi im kablami. Powinny przej badania systemw kablowych, prowadzonych zgodnie zwymaganiami norm dotyczcych budowy ibada kabli, zwynikiem
pozytywnym.
2.6.5 Miejsce instalowania muf
Nie dopuszcza si instalowania muf wpomieszczeniach zagroonych wybuchem. Nie
zaleca si stosowania muf wpomieszczeniach, tunelach, kanaach iszybach kablowych. Wprzypadkach koniecznych zastosowania mufy, nie moe by ona wykonana
wkorpusie eliwnym. Wprzypadku ukadania wizek kabli skadajcych si zkabli
jednoyowych, zaleca si zainstalowanie muf na kablach poszczeglnych faz wtaki
sposb, aby mufy wzgldem siebie byy przesunite wzdu dugoci trasy linii kablowej inie stykay si.
2.6.6 Wasnoci muf igowic
Miejsca pocze y kabli wmufach powinny by izolowane oddzielnie.
Dopuszcza si wykonywanie wsplnej izolacji w mufach kablowych przy czeniu
kabli onapiciu znamionowym do 1 kV, jeeli wntrze mufy jest wypenione materiaem owaciwociach izolacyjnych iuszczelniajcych.
Wmufach kablowych do kabli opowoce metalowej onapiciu znamionowym wyszym ni 1 kV, przy czeniu powok naley stosowa wkadki metalowe, gwarantujce cigo iszczelno pocze. Metalowe wkadki muf powinny by przylutowane
szczelnie do powok metalowych kabli.
Zainstalowane mufy igowice powinny spenia wymagania okrelone dla budowanej lub eksploatowanej linii kablowej.
2.6.7 Poczenia y roboczych, y powrotnych, powok metalowych ipancerzy kabli
2.6.7.1 Wasnoci elektryczne pocze
Wasnoci elektryczne pocze y wg PN-90/E-06401.
Obcialno zwarciowa pocze metalowych powok kabli, y powrotnych, pancerzy wraz zuziemieniem powinna by nie mniejsza ni obcialno zwarciowa czonych powok, y powrotnych ipancerzy.
2.6.7.2 Wykonanie pocze
Metalowe powoki, yy powrotne oraz pancerze czonych odcinkw kabli powinny
by poczone metalicznie ze sob oraz zmetalowymi obudowami muf, gowic oraz
uziemieniem. Ukad pocze powok metalowych iy powrotnych kabli jednoyowych powinien uwzgldnia moliwo ograniczenia przepywu prdw w nich
indukowanych.
2.6.8 Ochrona przeciwporaeniowa
Uziemienie metalowych korpusw / podstaw gowic powinno by wykonane wsposb widoczny. Wprzypadku stosowania gowic zmateriau izolacyjnego lub bezgoNr 169
55
wicowego zakoczenia kabla, naley metalowe powoki, yy powrotne i pancerze

kabli poczy z uziemieniem. Dopuszcza si niewykonanie pocze metalowych
gowic oraz metalowych powok, y powrotnych ipancerzy kabli zuziemieniem jednego koca kabla, jeeli ma to zapobiec wynoszeniu wwarunkach zakceniowych
potencjau elektrycznego poza teren stacji przez metalowe powoki, yy powrotne
ipancerze kabli lub ograniczy prd wyach powrotnych, pod warunkiem zastosowania specjalnych rodkw do ochrony obsugi przed poraeniem.
Jeeli zostan zastosowane specjalne rodki ochronne, zapobiegajce poraeniu przy
dotkniciu zewntrznych metalowych czci linii kablowej, to jest dopuszczalne
przerwanie elektrycznej cigoci tych czci wwczas, gdy:
a) stosuje si mufy z przegrod izolacyjn (cross-bondingowe) w celu zapobieenia
przepywowi prdw obcych przez metalowe czci kabla,
b) ma ono zapobiec poczeniu odizolowanych systemw przez metalowe czci kabla.
2.7 Oznaczanie linii kablowych
2.7.1 Oznaczenie kabli
Kable uoone wziemi powinny by zaopatrzone na caej dugoci wtrwae oznaczniki rozmieszczone wodstpach nie wikszych ni 10 m oraz przy mufach iwmiejscach charakterystycznych, np. przy skrzyowaniu, wejciach do kanaw i oson
otaczajcych.
Kable uoone wpowietrzu powinny by zaopatrzone wtrwae oznaczniki przy gowicach i odbiornikach oraz w takich miejscach i odstpach, aby identyfikacja kabla byo jednoznaczna. Oznaczniki kabli uoonych w kanaach i tunelach naley
umieszcza wodstpach nie wikszych ni 20 m.
Na oznacznikach naley umieci trwae napisy zawierajce, co najmniej:
a) numer ewidencyjny linii,
b) typ kabla,
c) znak uytkownika kabla,
d) rok uoenia kabla.
Zaleca si umieszczanie danych dotyczcych dugoci kabla, zgodnych zkierunkiem
zasilania podanym wprojekcie.
W przypadku kabli sygnalizacyjnych dopuszcza si nieumieszczanie na oznacznikach typu kabla.
2.7.2 Oznaczenie trasy
Trasa linii kablowych uoonych w ziemi powinna by na caej dugoci trasy, na
okrelonej gbokoci wzgldem powierzchni zewntrznej kabli lub oson otaczajcych, oznaczona za pomoc siatki lub folii perforowanej (do szerokoci 15 cm folia
moe by nieperforowana) otrwaym kolorze:
niebieskim kabli elektroenergetycznych onapiciu znamionowym do 1 kV, tzn.
UN 1 kV;
56
czerwonym kabli elektroenergetycznych o napiciu znamionowym wyszym

ni 1 kV, tzn. UN > 1 kV.
Folia lub siatka powinna znajdowa si wwykopie nad uoonym kablem (rur) na
wysokoci nie mniejszej ni 25 cm inie wikszej ni 35 cm.
Krawdzie folii lub siatki powinny wystawa co najmniej 50 mm poza zewntrzn
krawd uoonych kabli.
Grubo folii lub folii perforowanej powinna wynosi co najmniej 0,3 mm, asiatki co
najmniej 1,5 mm. Powierzchnia wyperforowanych otworw powinna by nie wiksza ni 15% powierzchni cakowitej. Wymiar ktregokolwiek zbokw lub rednicy
otworu siatki lub folii perforowanej powinien by nie wikszy ni 10 mm, a odlego midzy otworami powinna by wdowolnym miejscu nie mniejsza ni 1,5 mm.
Folie isiatki powinny by wykonane ztworzywa sztucznego, ktre wtemperaturze
20 C ma wyduenie przy zerwaniu co najmniej 200%.
Trasa kabli uoonych wziemi na terenach niezabudowanych powinna by dodatkowo oznaczona ponad powierzchni ziemi trwaymi iwidocznymi oznacznikami. Na
prostej trasie kabla oznaczniki powinny by rozmieszczone w odstpach nie wikszych ni 100 m. Oznaczniki zewntrzne naley umieszcza rwnie w miejscach
zmiany kierunku uoenia kabla oraz wmiejscach skrzyowa izblie.
Przy skrzyowaniach zrzekami spawnymi ieglownymi pooenie linii kablowych
naley oznaczy na obu brzegach trwaymi tablicami ostrzegawczymi, dobrze widocznymi ze rodka rzeki.
3. Ukadanie kabli wziemi
3.1 Ukadanie kabli bezporednio wziemi
3.1.1 Wymagania oglne
Kable naley ukada na dnie wykopu, jeeli grunt jest piaszczysty, wpozostaych
przypadkach kable naley ukada na warstwie piasku ogruboci co najmniej 10 cm.
Uoone kable naley zasypa warstw piasku ogruboci co najmniej 10 cm powyej
ich uozenia, nastpnie warstw piasku lub rodzimego gruntu, jak rwnie oznaczy
wg 2.7.2. Do oblicze obcialnoci prdowej linii naley wzi pod uwag rodzaj
i parametry cieplne warstw piasku i wypenienia rowu kablowego. Kable mona
ukada na i w warstwie wypenienia kontrolowanego o okrelonej rezystywnoci
cieplnej np. w betonicie. Zamiast piasku mona zastosowa rwnie inne mieszaniny wypeniajce, pod warunkiem e rezystywno cieplna piasku i mieszanin
wstanie suchym nie bdzie wiksza od 3 Km/W. Zaleca si jednak stosowanie mieszanin otaczajcych kable linii orezystywnoci cieplnej wstanie suchym mniejszej
od 2 Km/W. Zastosowane mieszaniny powinny posiada wiadectwo producenta
potwierdzajce ich wasnoci elektryczne i cieplne w stanie suchym i powinny by
ubite po zasypaniu do gstoci ok. 1,6 t/m3 .
Wprzypadku skrzyowa oznaczenia linii krzyujcych si powinny znajdowa si
na tej samej wysokoci.
Nr 169
57
Przy ukadaniu bednarki uziemiajcej w tym samym wykopie, w ktrym uoono

kabel, bednark naley zakopa wdnie rowu kablowego na gbokoci co najmniej
10 cm.
3.1.2 Gboko uoenia kabli wziemi
Gboko uoenia kabli wziemi, mierzona prostopadle od powierzchni ziemi do
grnej powierzchni kabla, powinna wynosi co najmniej:
100 cm kabli onapiciu znamionowym wyszym ni 30 kV;
90 cm kabli onapiciu znamionowym do 30 kV, uoonych na uytkach rolnych;
80 cm kabli onapiciu znamionowym wyszym ni 1 kV, lecz nie wyszym ni
30 kV, uoonych poza uytkami rolnymi;
70 cm kabli onapiciu znamionowym do 1 kV, uoonych poza uytkami rolnymi;
50 cm kabli o napiciu znamionowym do 1 kV, uoonych pod chodnikiem,
drog rowerow iprzeznaczonych do owietlenia ulicznego, do owietlenia znakw drogowych isygnalizacji ruchu ulicznego oraz reklam itp.
Jeeli gbokoci te nie mog by zachowane, np. przy wprowadzeniu kabla do budynku, przy skrzyowaniu lub obejciu urzdze podziemnych, to dopuszczalne jest
uoenie kabla na mniejszej gbokoci, jednak na tym odcinku kabel naley chroni oson otaczajc. Uoenie kabla na mniejszej gbokoci moe mie wpyw na
obcialno prdow linii i musi by uwzgldnione w obliczeniach obcialnoci
prdowej linii.
Gboko uoenia kabla w miejscu skrzyowania z drogami koowymi, torami
szynowymi, rzekami iinnymi szlakami wodnymi powinna spenia wymagania wg
3.1.6.4, 3.1.6.5, 3.1.6.6.
3.1.3 Ukadanie warstwowe kabli
Dopuszcza si ukadanie kabli onapiciu znamionowym do 30 kV wziemi, wdwch
lub wicej warstwach. Gboko uoenia grnej warstwy kabli wg 3.1.2. Pionowa
odlego midzy warstwami kabli powinna wynosi co najmniej 15 cm.
Nie dopuszcza si warstwowego ukadania kabli onapiciu znamionowym wyszym
ni 30 kV, jeeli odlego pionowa midzy warstwami jest mniejsza ni 70 cm ijeeli linie nale do rnych wacicieli. Zaleca si moliwie szerokie przesuniecie
osiowe warstw.
Obliczenia obcialnoci prdowej kabli musz uwzgldnia warunki warstwowego
uoenia kabli lub linii kablowych.
3.1.4 Ukadanie kabli wzdu drg iulic
Kable naley ukada poza czciami drg iulic przeznaczonymi do ruchu koowego,
wodlegoci co najmniej 50 cm od jezdni.
Odlegoci kabli od pni istniejcych drzew lub projektowanego zadrzewienia naley
uzgodni zodpowiednimi wadzami terenowymi.
58
Dopuszcza si ukadanie wczciach ulic idrg przeznaczonych do ruchu koowego

kabli wosonach otaczajcych na gbokoci co najmniej:
80 cm kabli onapiciu znamionowym do 30 kV,
100 cm kabli onapiciu znamionowym wyszym ni 30 kV.
Dugo i ksztat oson otaczajcych kabli uoonych pod drogami i ulicami musi
umoliwi wymian osonitego kabla.
3.1.5 Odlegoci
3.1.5.1 Odlegoci midzy kablami nienalecymi do tej samej linii kablowej
Najmniejsze dopuszczalne odlegoci pionowe na skrzyowaniu ipoziome przy zblieniu kabli uoonych bezporednio wziemi podano wtablicy 1.
Tablica 1. Odlegoci midzy uoonymi bezporednio wziemi kablami nienalecymi do
tej samej linii kablowej
Lp.
Charakterystyka kabli krzyujcych si izbliajcych
Najmniejsza dopuszczalna odlego

[cm]
pionowa
na skrzyowaniu
pozioma
przy zblieniu
Kable elektroenergetyczne onapiciu znamionowym do 1 kV

zkablami otym samym napiciu znamionowym lub kablami
sygnalizacyjnymi
10
5*
Kable sygnalizacyjne ikable przeznaczone do zasilania urzdze owietleniowych zkablami tego samego przeznaczenia
mog si
styka
Kable elektroenergetyczne onapiciu znamionowym do 1 kV

zkablami elektroenergetycznymi onapiciu znamionowym
1kV < UN 30 kV
Kable elektroenergetyczne jednotorowej linii kablowej

onapiciu znamionowym 1 kV < UN 30 kV zkablami tego
samego przedziau napi znamionowych
Kable rnych uytkownikw onapiciu znamionowym do

30 kV
Kable zmufami innych kabli
Kable elektroenergetyczne onapiciu znamionowym wyszym ni 30 kV zinnymi kablami
25
15
10
25
nie dopuszcza si
jak lp. 15
50
50
* dopuszcza si stykanie kabli zgodnie zzapisem wpkt. 2.5.4
3.1.5.2 Odlegoci kabli od innych urzdze podziemnych

Najmniejsze dopuszczalne odlegoci kabli elektroenergetycznych isygnalizacyjnych uoonych bezporednio wziemi od innych urzdze podziemnych podano
wtablicy 2.
Nr 169
59

Tablica 2. Odlegoci kabli elektroenergetycznych isygnalizacyjnych uoonych wziemi od
innych urzdze podziemnych
Rodzaj urzdzenia
podziemnego
Lp.
Rurocigi wodocigowe,
1 ciekowe, cieplne, gazowe
zgazami niepalnymi
2
Rurocigi zgazami icieczami

palnymi
Najmniejsza dopuszczalna odlego [cm]

kabli onapiciu znamionowym kabli onapiciu znamionowym
UN 30 kV
30 kV < UN 110 kV
pionowa
pozioma
pionowa
pozioma
na skrzyowaniu przy zblieniu na skrzyowaniu przy zblieniu
25 + rednica
rurocigu
25 + rednica
rurocigu
50 + rednica
rurocigu
50 + rednica
rurocigu
uzgodni zwacicielem rurocigu, ale nie mniej ni wlp. 1
200
nie mog si
krzyowa
uzgodni
zwacicielem
rurocigu, ale
nie mniej ni
250
nie mog si
krzyowa
40
nie mog si
krzyowa
100
nie mog si
krzyowa
50*
nie mog si
krzyowa**
100
250*
120 midzy
oson kabla
istop szyny;
80 midzy
oson kabla
adnem rowu
odwadniajcego
250
Zbiorniki zgazami icieczami

3
palnymi
nie mog si
krzyowa
Czci podziemne linii napo4 wietrznych (ustj, podpora,

odcika)
Podziemne czci budynkw
iinne budowle, np. przyczki,
5
zwyjtkiem urzdze wyszczeglnionych wlp. 1, 2, 3, 4
Skrajna szyna trakcji, rowy

6 odwadniajce wpasie technicznym kolei
100 midzy
oson kabla
istop szyny;
50 midzy
oson kabla
adnem rowu
odwadniajcego
Urzdzenia do ochrony
7 budowli od wyadowa
atmosferycznych
PN-EN 62305 2008-2009, Ochrona odgromowa. Wymagania oglne
* Dopuszcza si zmniejszenie odlegoci podanych wtablicy 2 pod warunkiem zastosowania oson otaczajcych iuzgodnienia odstpstwa zuytkownikami obiektw.
** Dopuszcza si wprzypadku uoenia kabli wkanaach, tunelach, kanalizacji kablowej, przewiertach
sterowanych, po uzgodnieniu zwacicielami budynkw lub budowli.
3.1.6
Skrzyowania izblienia kabli midzy sob izinnymi obiektami lub

przeszkodami naturalnymi
3.1.6.1 Wymagania oglne
Skrzyowania kabli z drogami, ulicami, torami szynowymi, rzekami, kanaami
iszlakami wodnymi oraz urzdzeniami podziemnymi iinnymi kablami, zaleca si
wykona pod ktem zblionym do 90 iwmiar moliwoci wnajwszym miejscu
krzyowanego urzdzenia.
60
Kable elektroenergetyczne i sygnalizacyjne uoone bezporednio w ziemi powinny by chronione przed uszkodzeniem wmiejscu skrzyowania ina dugoci co najmniej po 50 cm wobie strony od miejsca skrzyowania, za pomoc osony.
Zaleca si, aby w czasie budowy linii kablowych w miejscu skrzyowania z drogami, ulicami, torami szynowymi uoy rezerwowe przepusty dla potrzeb wymiany
wtrakcie eksploatacji odcinkw linii kablowych.
3.1.6.2 Wykonanie skrzyowa izblie kabli midzy sob
Odlegoci midzy kablami na skrzyowaniu iprzy zblieniu wg tablicy 1.
Wprzypadku, gdy zuzasadnionych powodw odlegoci te nie mog by zachowane, dopuszcza si ich zmniejszenie pod warunkiem, e kady zkrzyujcych si kabli elektroenergetycznych isygnalizacyjnych uoony bezporednio wziemi bdzie
chroniony przed uszkodzeniem w miejscu skrzyowania i na dugoci co najmniej
50 cm wobie strony od skrzyowania oson otaczajc, aprzy zblieniu przegrod.
3.1.6.3 Wykonanie skrzyowa izblie zrurocigami
Odlegoci kabli na skrzyowaniu zrurocigami powinny spenia wymagania podane wtablicy 2. Dopuszcza si zmniejszenie odlegoci podanych wtablicy 2 lp. 1
pod warunkiem:
wykonania osony otaczajcej kabel, jeeli kabel jest uoony nad rurocigiem,
zastosowania osony otwartej zamknitej od gry nad kablem, jeeli kabel jest
uoony pod rurocigiem.
3.1.6.4 Wykonanie skrzyowa zdrogami koowymi
Skrzyowania kabli zdrogami koowymi naley wykona wg 2.4.1.
Najmniejsza odlego pionowa midzy grn czci osony otaczajcej lub kablem
agrn powierzchni drogi powinna by nie mniejsza ni 80 cm przy ukadaniu kabli onapiciu znamionowym UN 30 kV, natomiast nie mniejsza ni 100 cm przy
ukadaniu kabli onapiciu znamionowym UN > 30 kV. Odlego midzy grn czci osony kabla adnem rowu odwadniajcego powinna wynosi co najmniej 50 cm
wprzypadku kabli onapiciu znamionowym UN 30 kV oraz co najmniej 80 cm
wprzypadku kabli onapiciu znamionowym UN > 30 kV. Osony otaczajce powinny wystawa poza:
krawnik lub krawd jezdni na dugo co najmniej 50 cm z kadej strony
wprzypadku kabli onapiciu znamionowym do 30 kV oraz co najmniej 100 cm
wprzypadku kabli onapiciu znamionowym wyszym ni 30 kV;
rw odwadniajcy lub nasyp drogi co najmniej 100 cm zkadej strony bez wzgldu na warto napicia.
3.1.6.5 Wykonanie skrzyowa izblie kabli ztorami szynowymi
Skrzyowania kabli ztorami szynowymi naley wykona wg 2.4.1.
Wmiejscu skrzyowania ztorami szynowymi naley stosowa kable wg 2.4.3.
Nr 169
61
Najmniejsza odlego midzy oson kabla i stop szyny trakcyjnej oraz midzy
oson kabla adnem rowu odwadniajcego tor kolejowy lub tramwajowy powinna
by zgodna z postanowieniami tablicy 2. Osony otaczajce powinny wystawa na
dugo co najmniej 100 cm zkadej strony toru poza krawd rowu lub nasypu.
3.1.6.6 Wykonanie skrzyowa i zblie kabli z rzekami i innymi szlakami
wodnymi
Kabel powinien by uoony na prostym igbokim odcinku rzeki, na ktrym dno
ibrzegi nie podlegaj podmywaniu.
Wmiejscu wyjcia kabla spod wody naley go chroni oson otaczajc na odcinku
od najniszego do najwyszego powodziowego poziomu wody, zdodatkiem co najmniej 50 cm zkadej strony, ponadto na brzegach rzeki iszlakw wodnych kabel powinien by umocowany ichroniony przed odsoniciem, ktre moe powsta na skutek naruszenia linii brzegowej. Wprzypadku skrzyowania ze szlakami wodnymi:
a) spawnymi ieglownymi, kabel powinien by zagbiony na caej dugoci wdno
na co najmniej 100 cm, nie wliczajc w to warstw zamulenia, oraz zasypany
wirem ikamieniami; jeeli dno jest skaliste igboko wody przekracza 4 m, to
dopuszczalne jest uoenie kabla bezporednio na dnie tak, aby dotyka on dna
na caej dugoci oraz by zabezpieczony przed przesuwaniem iuszkodzeniem;
b) niespawnymi, przy dugoci skrzyowania nie przekraczajcej 20 m, kabel onapiciu znamionowym do 30 kV powinien by uoony na dnie wosonie otaczajcej lub zagbiony wdno na gboko 50 cm; przy dugoci skrzyowania powyej 20 m, kabel powinien by zagbiony na caej dugoci wdno na gboko
co najmniej 50 cm. Niezalenie od dugoci skrzyowania kabel 110 kV powinien
by zagbiony wdno wykopu na gbokoci co najmniej 100 cm. Dopuszcza si
rwnie wykonanie skrzyowania ze szlakami niespawnymi za pomoc estakady
kablowej.
3.1.6.7 Zblienie kabli zurzdzeniami do ochrony budowli od wyadowa atmosferycznych
Wprzypadku koniecznoci uoenia kabla wziemi lub kanale wpobliu urzdze do
ochrony budowli od wyadowa atmosferycznych naley zastosowa rodki ochronne wg PN-EN 62305 2008-2009.
3.2 Ukadanie kabli wosonach otaczajcych umieszczonych wziemi
3.2.1 Postanowienia oglne
Osony otaczajce uoone wziemi powinny by ze sob szczelnie poczone tak, aby
nie przedostawaa si do ich wntrza woda iaby nie byy zamulane.
W jednej osonie otaczajcej powinien by uoony tylko jeden kabel; nie dotyczy
to kabli jednoyowych tworzcych ukad wielofazowy, kabli sygnalizacyjnych oraz
kabla elektroenergetycznego ikabli sygnalizacyjnych przyczonych do tego samego
urzdzenia mog one by umieszczone wjednej osonie otaczajcej. Kable jednoy62
owe onapiciu znamionowym wyszym ni 30 kV powinny by uoone woddzielnych osonach otaczajcych.

rednica wewntrzna osony otaczajcej powinna by rwna co najmniej 1,5-krotnej zewntrznej rednicy wprowadzonego kabla, jednak nie mniejsza ni 50 mm.
Wprzypadku uoenia kilku kabli wjednej osonie otaczajcej powierzchnia otworu
nie powinna by mniejsza ni trzykrotna suma powierzchni przekrojw uoonych
kabli.
Miejsca wprowadzenia kabli do oson otaczajcych powinny by uszczelnione, akable zabezpieczone przed uszkodzeniem.
3.2.2
Gboko umieszczenia oson otaczajcych wziemi
Gboko umieszczenia oson otaczajcych wziemi, mierzona od powierzchni terenu do grnej powierzchni osony linii kablowej onapiciu znamionowym nie wyszym ni 30 kV, powinna wynosi co najmniej tyle, jak dla kabli ukadanych bezporednio wziemi, tj. wg 3.1.2
Dopuszcza si zmniejszenie podanych gbokoci:
przy ukadaniu kabli pod chodnikami (do 40 cm),
przy ukadaniu kabli wczciach drg iulic przeznaczonych do ruchu koowego
(do 80 cm),
przy napotkaniu przeszkody lub istniejcej budowli na trasie kabla, ktrej nie
mona usun lub obej zzachowaniem powyej podanych odlegoci (nie normalizuje si).
Zmniejszona gboko uoenia powinna by wzita pod uwag podczas oblicze
obcialnoci prdowej linii.
Gboko umieszczenia oson otaczajcych wziemi, mierzona od powierzchni terenu do grnej powierzchni osony linii kablowej onapiciu znamionowym wyszym
ni 30 kV, powinna wynosi co najmniej 100 cm.
4. Ukadanie kabli wkanaach itunelach
4.1 Wymagania oglne
W kanaach i tunelach naley stosowa kable wg 2.3.6. Kable mona ukada na
konstrukcjach wsporczych, na cianach ina dnie kanau lub tunelu. Dopuszcza si
ukadanie kabli na konstrukcjach lub uchwytach podwieszonych do stropu tunelu.
Odlego kabla od ciany powinna wynosi co najmniej 1 cm.
Nie naley ukada kabli wmiejscach przeznaczonych do poruszania si obsugi. Dopuszcza si ukadanie kabli na dnie tunelu wprzejciach przeznaczonych do poruszania si obsugi pod warunkiem zaoenia podestu nad kablami.
Przejcia kabli przez przegrody w tunelach powinny by uszczelnione materiaem
niepalnym. Dopuszcza si zasypywanie kanaw kablowych piaskiem, szczeglnie
wprzypadkach zagroenia wybuchem lub poarem.
Nr 169
63
4.2 Rozmieszczenie kabli

Kable ornych napiciach znamionowych do 30 kV lub kable sygnalizacyjne powinny by uoone na oddzielnych pkach wnastpujcej kolejnoci od dou:
1) kable sygnalizacyjne,
2) kable elektroenergetyczne onapiciu znamionowym do 1 kV,
3) kable elektroenergetyczne onajwyszym napiciu znamionowym,
4) kable elektroenergetyczne okolejnym niszym napiciu znamionowym. Dopuszcza si uoenie obok siebie na wsplnej pce kabli:
a) elektroenergetycznych onapiciu znamionowym do 1 kV isygnalizacyjnych, jeeli kable te nale do tego samego urzdzenia;
b) elektroenergetycznych onapiciu znamionowym do 1 kV isygnalizacyjnych, jeeli kable te nie nale do tego samego urzdzenia, pod warunkiem umieszczenia
pomidzy nimi przegrody metalowej;
c) elektroenergetycznych onapiciu wyszym ni 1 kV ikabli sygnalizacyjnych nalecych do tego samego urzdzenia, pod warunkiem umieszczenia pomidzy
nimi przegrody metalowej.
Kable o napiciu znamionowym wyszym ni 30 kV powinny by uoone odrbnymi trasami. Dopuszcza si uoenie kabli onapiciu znamionowym wyszym ni
30 kV wspln tras, pod warunkiem oddzielenia ich od innych kabli przegrod
ognioodporn owytrzymaoci ogniowej 60 minut.
4.3 Odlegoci midzy liniami kablowymi
Odlego midzy kablami lub wizkami kabli linii elektroenergetycznych otym samym napiciu znamionowym do 30 kV powinna by nie mniejsza ni:
a) rednica zewntrzna uoonego obok kabla owikszej rednicy,
b) dwukrotna rednica kabla jednoyowego uoonego wwizce kabli tworzcych
ukad wielofazowy.
Dopuszcza si zmniejszenie tych odlegoci wg 2.5.4.
Odlegoci midzy kablami elektroenergetycznymi ornych napiciach znamionowych do 30 kV oraz pomidzy warstwami kabli elektroenergetycznych otych samych
lub rnych napiciach znamionowych powinny by nie mniejsze ni 15 cm. Dotyczy
to rwnie odlegoci midzy warstwami kabli elektroenergetycznych iwarstwami
kabli sygnalizacyjnych.
4.4 Mocowanie kabli
Kable mog by ukadane na konstrukcjach wsporczych mocowanych do cian, stropw lub posadzek. Uchwyty lub wieszaki nie powinny powodowa uszkodze ani
deformacji kabli. Kable ukadane na cianach ipod stropami powinny by mocowane za pomoc uchwytw lub wieszakw.
Na konstrukcjach wsporczych poziomych kable na napicie znamionowe do 1 kV
mog by uoone swobodnie, ana konstrukcjach wsporczych pionowych lub pochyych powinny by mocowane wsposb uniemoliwiajcy ich swobodne przemieszczanie.
64
4.5 Odlegoci midzy miejscami zamocowania lub zawieszenia kabla

Odlego midzy miejscami zamocowania lub zawieszenia kabla powinna by tak
dobrana, aby kabel nie zaamywa si inie by nadmiernie naprony pod wasnym
ciarem.
Zaleca si, aby zwis kabli nie przekracza 5% odlegoci midzy zamocowaniami.
Zaleca si, aby odlego pomidzy miejscami zamocowania, zawieszenia lub podparcia kabla nie bya wiksza ni 6-krotna zewntrzna rednica kabla.
Dopuszcza si, aby odlego midzy zamocowaniami kabli o napiciu znamionowym do 30 kV nie przekraczaa:
80 cm przy ukadaniu poziomym lub pochyym pod ktem nie wikszym ni 30,
120 cm przy ukadaniu pionowym lub pochyym pod ktem wikszym ni 30.
Zaleca si mocowa kable po obu stronach mufy ipod gowic kablow.
4.6 Skrzyowania
Naley unika wzajemnego krzyowania si kabli wkanaach itunelach.
Przy skrzyowaniach w tunelach i kanaach kabli rnych uytkownikw zaleca
si ukadanie ich na rnych poziomach. Wprzypadku koniecznoci skrzyowania
grup kabli uoonych na przeciwlegych cianach tunelu na jednym poziomie, odlego midzy warstwami kabli powinna wynosi co najmniej 15 cm.
Wmiejscu skrzyowania tuneli lub kanaw pooonych na jednym poziomie, kable
obu tuneli (kanaw) powinny by oddzielone od siebie osonami na caej dugoci
skrzyowania.
4.7 Prowadzenie wkanaach itunelach kabli irurocigw
Dopuszcza si wykorzystanie kanaw kablowych i tuneli do prowadzenia w nich
rurocigw wodnych, wentylacyjnych, kanalizacyjnych i gazw niepalnych oraz
rurocigw zgazami palnymi, jeli odpowiednie przepisy dotyczce ukadania rurocigw zezwalaj na ukadanie ich wsplnie zkablami okrelonych napi itypw.
Tunele lub kanay kablowe, wktrych s prowadzone rurocigi gazowe, musz by
wyposaone w urzdzenie wykrywajce i sygnalizujce ulatnianie si gazu z rurocigu (nie dotyczy to rurocigw ze spronym powietrzem). Dopuszcza si rwnie
uoenie kabli wkanaach itunelach rurocigw cieplnych, przy czym przekrj y
ityp tych kabli powinien by dobrany zuwzgldnieniem oddziaywania cieplnego.
5. Ukadanie kabli na mostach, wiaduktach, molach, nabrzeach iestakadach
kablowych
5.1 Wymagania oglne
Na mostach, wiaduktach, molach i nabrzeach naley ukada kable opancerzone
drutami stalowymi.
Dopuszcza si ukadanie kabli nieopancerzonych wosonach otaczajcych lub wkanaach.
Nr 169
65
Na mostach drewnianych naley ukada kable oosonach zmateriau nierozprzestrzeniajcego pomieni.

Na mostach, wiaduktach, molach inabrzeach naley ukada kable tak, aby:
a) nie powodoway zmniejszenia wytrzymaoci mechanicznej mostu, mola, nabrzea lub wiaduktu;
b) byy chronione przed uszkodzeniami mechanicznymi podczas uytkowania oraz
w czasie prac konserwacyjnych i remontowych mostu, mola, nabrzea lub wiaduktu.
Izolacyjne powoki kabli 110 kV ukadanych na estakadach powinny by pokryte
wytoczon warstw przewodzc, uodpornion na dziaanie promieniowania ultrafioletowego.
5.2 Sposoby ukadania kabli
Na mostach, molach inabrzeach kable naley ukada:
wosonach otaczajcych,
na konstrukcjach,
pod chodnikami,
wkanaach.
Wmiejscach naraenia kabli na naprenia mechaniczne, naley je ukada zzapasem umoliwiajcym kompensowanie zmian wywoanych warunkami otoczenia.
Na estakadach kable naley ukada na konstrukcjach wsporczych wg 4 wodniesieniu do sposobu igeometrii ukadania.
Izolacyjne powoki kabli 110 kV ukadanych na estakadach powinny by pokryte
wytoczon warstw przewodzc, uodpornion na dziaanie promieniowania ultrafioletowego.
Przy budowie linii kablowej na mostach, wiaduktach, molach i estakadach kablowych nie zaleca si wykonywania muf kablowych.
6. Ukadanie kabli posiadajcych cech ognioodpornoci
Przy projektowaniu ibudowie linii kablowych zwykorzystaniem kabli posiadajcych
cech ognioodpornoci naley spenia wymagania wynikajce zustale zinwestorem oraz rzeczoznawc ds. zabezpiecze przeciwpoarowych.
Kable posiadajce cech ognioodpornoci wg IEC 60331 naley ukada na konstrukcjach wsporczych, ktre wraz zkablem stanowi ognioodporny zesp kablowy
posiadajcy atest wydany przez certyfikowan jednostk badawcz.
Kable posiadajce cech ognioodpornoci prowadzone poziomo lub pochyo pod
ktem mniejszym ni 15 od poziomu naley ukada wkorytkach, na drabinkach
lub w uchwytach, natomiast kable ognioodporne prowadzone pochyo pod ktem
wikszym ni 15 od poziomu lub prowadzone pionowo naley mocowa wuchwytach przymocowanych do konstrukcji wsporczych lub bezporednio do cian. Konstrukcje wsporcze korytek idrabinek powinny mie dodatkowo drugi punkt podparcia lub zawieszenia. Kotwy, koki iruby mocujce konstrukcje wsporcze iuchwyty
66
powinny mie odporno ogniow zapewniajc ich poprawne funkcjonowanie do

czasu zgodnie zprzeznaczeniem.
Trasy kabli naley tak wyznacza, aby w razie poaru kable nie byy naraone na
spadajce zgry przedmioty.
7. Ukadanie kabli wbudynkach
7.1 Wymagania oglne
Wbudynkach naley ukada kable wg 2.3.6. Natomiast przy przejciu przez ciany,
stropy iinne przegrody naley stosowa osony zmateriaw trudnopalnych.
7.2 Sposoby ukadania kabli
Wbudynkach kable mona ukada:
a) bezporednio przy cianach ipod sufitami na odpowiednio przygotowanych konstrukcjach nonych,
b) wkanaach kablowych, wcianach, stropach lub pod posadzkami, wosonach lub
bez oson, wsposb umoliwiajcy demonta kabli.
Trwae wmurowanie kabli wciany, posadzki lub stropy jest niedopuszczalne.
7.3 Wprowadzenie kabli do budynkw
Kabel przy wprowadzeniu do budynku powinien by zabezpieczony przed uszkodzeniami mechanicznymi oson otaczajc orednicy wewntrznej wikszej oco najmniej 50% od rednicy zewntrznej kabla. Osony otaczajce powinny przechodzi
przez ca grubo fundamentu lub ciany budynku ze spadem wkierunku zewntrznym. Miejsce wprowadzenia kabla do budynku naley zabezpieczy przed przedostawaniem si wody do wntrza budynku.
7.4 Przejcia kabli przez ciany istropy
Przejcia kabli przez ciany wewntrzne istropy budynkw naley uszczelni materiaem trudnopalnym oodpornoci ogniowej nie mniejszej ni odporno ogniowa
cian lub stropw dzielcych pomieszczenia, wktrym zostao zastosowane. Wprzypadku przejcia kabli przez ciany lub stropy oddzielajce pomieszczenia wilgotne,
niebezpieczne pod wzgldem wybuchowym lub wktrych istniej pary igazy rce,
otwory przepustowe naley wypeni materiaem odpornym na te czynniki. Wpomieszczeniach zagroonych wybuchem lub poarem naley wykona przepusty oddzielne dla kadego kabla.
Jeeli trasa kabla przechodzi przez ciany lub stropy ognioodporne, to konstrukcje
wsporcze naley zakoczy zkadej strony wodlegoci co najmniej 10 cm od ciany
lub stropu.
7.5 Odlegoci midzy kablami uoonymi wbudynkach
Odlegoci midzy kablami uoonymi wbudynkach wg 4.3, natomiast sposb mocowania lub zawieszenia wg 4.4.
Nr 169
67
7.6 Skrzyowania kabli zinnymi kablami iprzewodami

Odlego midzy krzyujcymi si kablami i przewodami izolowanymi powinna
wynosi co najmniej:
5 cm wprzypadku kabli onapiciu znamionowym do 1 kV, tzn. UN 1 kV;
15 cm wprzypadku kabli onapiciu znamionowym 1 kV < UN 30 kV.
Kable onapiciu znamionowym UN > 30 kV powinny by oddzielone od innych kabli przegrod.
Tablica 3. Odlegoci kabli od rurocigw wbudynkach
Lp.
Rodzaj rurocigu
Najmniejsza dopuszczalna odlego

od rurocigw [cm]
nie wymagajcych
wymagajcych
okresowej konserwacji okresowej konserwacji*
Rurocigi powietrza spronego, wentylacyjne,

wodocigowe, gazw palnych ocinieniu
20
100
do 0,04 MPa
2
Rurocigi cieplne izolowane wodne iparowe
50
100
3
Rurocigi cieplne nieizolowane wodne iparowe
120
120
4
Rurocigi zcieczami palnymi
100
150
5
Inne urzdzenia technologiczne
100
150
* Odcinki rurocigw zzaworami, zasuwami itp. armatur naley uwaa za wymagajce okresowej konserwacji
1
7.7 Odlegoci kabli od rurocigw

Najmniejsze dopuszczalne odlegoci kabli elektroenergetycznych isygnalizacyjnych
od rurocigw wbudynkach wg tablicy 3.
Jeeli zachowanie tych odlegoci zuzasadnionych przyczyn jest niemoliwe, to kable naley chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi osonami otaczajcymi na
caej dugoci skrzyowania lub zblienia dodajc, co najmniej po 50 cm z kadej
strony, awprzypadku rurocigw zpynami palnymi co najmniej po 100 cm.
7.8 Pomieszczenia kablowe wbudynkach
Przy ukadaniu kabli wpomieszczeniach kablowych wbudynkach naley przestrzega postanowie wg 4.2, 4.3, 4.4, 4.5, 7.2a, 7.2b, 7.3, 7.4, 7.6.
7.9 Szyby kablowe
Przy ukadaniu kabli wszybach kablowych naley przestrzega postanowie wg 4.2,
4.3, 4.4, 4.5, 7.3, 7.4. Wszybach kablowych kable naley ukada na konstrukcjach
wsporczych lub bezporednio na cianie. Kable do konstrukcji, jak rwnie do ciany,
naley mocowa za pomoc uchwytw. Kable powinny by mocowane pojedynczo.
Dopuszcza si mocowanie wizek kabli w pojedynczym uchwycie kablowym. Dopuszczenie to nie dotyczy kabli ognioodpornych.
Mocowania kabli powinny zapewni trwao mechaniczn inie powodowa deformacji kabla. Pozostae warunki ukadania wg 4.
68
8. Wymagania odbiorcze
8.1 Oznaczenia y kabli
Koce poszczeglnych y kabli elektroenergetycznych powinny by jednakowo
oznaczone. Koce y kabli sygnalizacyjnych powinny by jednoznacznie oznaczone.
8.2 Sprawdzenie zgodnoci faz oraz cigoci y roboczych ipowrotnych
Wlinii kablowej powinna by zachowana zgodno faz oraz cigo y roboczych
ipowrotnych.
8.3 Sprawdzenie rezystancji izolacji y kabli
Rezystancja izolacji kadej yy kabla wzgldem pozostaych zwartych, poczonych
zy powrotn, powok metalow, pancerzem iuziemionych, odniesiona do temperatury 20C, powinna by nie mniejsza ni:
a) wlinii kablowej onapiciu znamionowym do 1 kV:
75 M kabla oizolacji gumowej,
20 M kabla oizolacji papierowej,
20 M kabla oizolacji zpolichlorku winylu,
100 M kabla oizolacji polietylenowej,
b) wlinii kablowej onapiciu znamionowym powyej 1 kV:
50 M kabla oizolacji papierowej,
40 M kabla oizolacji zpolichlorku winylu,
100 M kabla oizolacji polietylenowej,
1000 M kabla onapiciu znamionowym 110 kV.
Wkablu odugoci powyej 1 km warto rezystancji izolacji przeliczona na 1 km
dugoci linii powinna by nie mniejsza ni podane powyej.
8.4 Prba napiciowa izolacji y kabli
Prb napiciow izolacji kabli w linii (wraz z zainstalowanym osprztem) naley
wykona jednym zpodanych niej rodzajw napi probierczych:
1. Napiciem przemiennym sinusoidalnym (AC) ostaej amplitudzie istaej czstotliwoci, zawartej midzy 20 Hz a300 Hz. Zaleca si, aby nominaln czstotliwoci wtych prbach byo 50 Hz (nominalna sieciowa).
2. Napiciem przemiennym cosinusoidalno-prostoktnym (VLF-CP) o staej amplitudzie i staej czstotliwoci zawartej midzy 0,01 Hz a 1 Hz. Nominaln
czstotliwoci napicia wtych prbach powinno by 0,1 Hz (nominalna VLF).
Zmiana biegunowoci napicia powinna zachodzi wg krzywej napicia przemiennego cosinusoidalnego o nominalnej czstotliwoci 50 Hz. Dopuszcza si
zmian biegunowoci wg krzywej zzakresu 20300 Hz. Napiciem prby jest
warto maksymalna napicia.
3. Napiciem staym lub wyprostowanym (DC ) ostaej amplitudzie ipolaryzacji.
Zaleca si stosowanie napicia DC obiegunowoci dodatniej.
Nr 169
69
Prb napiciow izolacji kabla przeprowadza si poddajc go dziaaniu napicia

probierczego przez okrelony czas.
Parametry prb napiciowych odnosi si do wartoci skutecznej napicia fazowego
linii. Warto napicia probierczego oraz czas jego przyoenia podano wponiszej
tablicy:
Tablica 4. Parametry napi probierczych
Lp.
Napicie
znamionowe linii [kV]
Kable Un 1 kV
Kable 1 kV < Un 30 kV
Kable 30 kV< Un 110 kV
Rodzaj napicia
probierczego
Warto napicia
[kV]
Czas prby [min]
Dopuszcza si niewykonywanie prby napiciowej pod warunkiem

wykonania pomiaru rezystancji izolacji miernikiem onapiciu 2,5 kV
AC
VLF-CP 0,1 Hz
DC
AC
VLF-CP 0,1 Hz
DC
2U0
3U0
3U0
2U0
3U0
3U0
15
15
15
30
30
30
Izolacja kadego kabla powinna wytrzyma dziaanie napicia probierczego przez

cay czas prby bez przeskokw iprzebicia.
Prb napiciow izolacji kabla naley wykona na wszystkich kablach linii kablowej. Podczas prby napiciowej yy pozostaych kabli, yy powrotne ipancerze oraz
inne metalowe elementy budowy kabla powinny by zwarte iuziemione.
W linii kablowej o napiciu znamionowym 1 kV < UN 30 kV przy wykonywaniu prby napiciem staym lub wyprostowanym naley mierzy prd upywu
kadej yy. Warto prdu upywu poszczeglnych y nie powinna przekroczy
300 A/km inie powinna wzrasta wczasie ostatnich 4 minut prby. Dopuszcza si
wliniach kablowych odugoci nieprzekraczajcej 300 m prd upywu owartoci
nie wikszej ni 100 A. Dla kabli onapiciu znamionowym 110 kV nie normalizuje
si prdu upywu, ale zaleca si jego pomiar.
Kable po prbie napiciowej powinny by rozadowywane przez 0,5 godz./km, ale
nie krcej jak 0,5 godz.
Po wykonaniu prby napiciowej i rozadowaniu badanego kabla wszystkie yy kabli oraz yy powrotne ipancerze oraz inne metalowe elementy budowy kabla powinny by zwarte iuziemione do czasu tu przed zaczeniem do sieci, ale nie krcej jak
3godz. Zaleca si zaczenie linii do sieci po czasie 24 godz. od czasu uziemienia linii.
8.5 Sprawdzenie odpornoci osony/powoki zewntrznej kabli na dziaanie
napicia
Na kablach opancerzonych lub kablach z y powrotn i oson/powok wytoczon z tworzywa sztucznego naley wykona prb napiciow osony/powoki
napiciem staym lub wyprostowanym owartoci 5 kV, jeeli s to kable onapiciu
znamionowym nie wyszym ni 30 kV, natomiast owartoci 10 kV dla kabli onapiciu 110 kV.
70
Osona/powoka powinna wytrzyma napicie stae lub wyprostowane owymaganej

wartoci wczasie 5 minut bez przebicia lub przeskoku.
8.6 Sprawdzenie rezystancji y roboczych ipowrotnych
Rezystancja y roboczych ipowrotnych kabla powinna by zgodna zdanymi producenta. Dla kabla onapiciu znamionowym nie wyszym ni 30 kV wymagania te s
nieobligatoryjne.
8.7 Sprawdzenie pojemnoci kabli
Pojemno kabla powinna by zgodna zdanymi producenta.
Dla kabla onapiciu znamionowym nie wyszym ni 30 kV wymagania te s nieobligatoryjne.
9. Badania diagnostyczne
Dla oceny technicznej pomontaowej budowanej linii kablowej dopuszcza si przeprowadzenie bada diagnostycznych z wykorzystaniem napi probierczych podanych w Tablicy 4. Dopuszcza si rwnie wykonanie bada napiciem o innych
ksztatach i czstotliwociach. Warto napicia probierczego nie powinna przekracza wartoci 1,1U0 . Badania diagnostyczne mog by przeprowadzone za zgod
waciciela sieci. Waciciel sieci musi otrzyma pisemn informacj o metodyce
proponowanych bada oraz o spodziewanych efektach bada i ich interpretacji,
wtym ozagroeniach dla ywotnoci linii spowodowanych przeprowadzeniem bada diagnostycznych. Wprzypadku linii objtej gwarancj, waciciel linii powinien
uzyska zgod na ww. badania od producentw kabli iosprztu, pod rygorem utraty
gwarancji.
Badania diagnostyczne naley przeprowadza przed badaniami odbiorczymi linii
kablowej.
10. Badania odbiorcze linii
10.1 Sprawdzenie zgodnoci wykonania linii kablowej
Naley sprawdzi zgodno wykonania linii kablowej z:
projektem budowlanym iwykonawczym,
wymaganiami niniejszej normy.
10.2 Sprawdzenie zgodnoci kabli iosprztu
Sprawdzenie zgodnoci kabli iosprztu zwymaganiami norm przedmiotowych lub
dokumentw, wg ktrych zostay wykonane, naley stwierdzi na podstawie atestw,
protokow odbioru albo innych dokumentw.
Nr 169
71
10.3 Wykonanie bada odbiorczych

10.3.1 Sprawdzenie zgodnoci faz oraz cigoci y roboczych i y powrotnych
Zgodno faz oraz cigo y roboczych ipowrotnych naley sprawdzi napiciem
staym owartoci nie wyszej ni 24 V.
10.3.2 Pomiar rezystancji izolacji y kabla
Pomiar rezystancji izolacji y kabla naley wykona miernikiem rezystancji izolacji
przy napiciu 2,5 kV. Warto mierzonej rezystancji naley odczyta wstanie ustalonym miernika.
10.3.3 Prba napiciowa izolacji y kabla
Prb napiciow naley wykona jednym znapi probierczych iwg wymaga podanych wTablicy 4, stosownie do napicia znamionowego sieci, wktrej kable maj
pracowa.
10.3.4 Prba odpornoci osony/powoki zewntrznej kabla na dziaanie napicia (prba szczelnoci)
Sprawdzenie szczelnoci naley wykona napiciem staym lub wyprostowanym
opolaryzacji dodatniej.
10.3.5 Pomiar rezystancji y roboczych ipowrotnych
Pomiar rezystancji y roboczych ipowrotnych naley wykona metod techniczn
lub mostkiem Thomsona.
10.3.6 Pomiar pojemnoci kabla
Pomiar pojemnoci kabla naley wykona mostkiem do pomiaru pojemnoci.
10.4 Ocena wynikw bada linii kablowej
Lini kablow naley uzna za speniajc wymagania niniejszej normy, jeeli wyniki
bada wg 10.1, 10.2, 10.3 s pozytywne.
72

169 7c 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

169 7c 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Zachowano numeracj stron zprojektu normy

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

5.1 Wymagania oglne ............................................................................................. 19

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

W niniejszej normie w stosunku do uprzedniej i do obowizujcych wymaga

Zatwierdzona przez Prezesa SEP

Distribution cables of rated voltage 0,6/1 kV (Kable rozdzielcze na

PN-HD 604 S1:2002/A3:2006(U)

0,6/1 kV and 1,9/3,3 kV power cables with special fire performance

PN-HD 627 S1:2002/A2:2006(U)

Multicore and multipair cable for installation above and below

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

PN-HD 620 S1:2002/A3:2007(U)

PN-HD 621 S1:2003(U)

PN-HD 622 S1:2003/A2:2006(U)

PN-HD 629.1 S2:2006(U)

PN-HD 621 S1:2003(U)

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

PN-EN 62305 2008-2009

Test requirements on accessories for power cables with rated voltage

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

mniejsza ni odlego dopuszczalna dla danych warunkw uoenia bez stosowania

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

1.3.19 ciana oddzielenia przeciwpoarowego

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

2.1.8 Studnie kablowe

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

2.4 Ochrona kabli

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

niedopuszczalne. Maszyna cignca (cigarka) powinna by wyposaona w sprzgo

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Dopuszcza si stosowanie oson otaczajcych izamocowa wykonanych zmateriau

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

wicowego zakoczenia kabla, naley metalowe powoki, yy powrotne i pancerze

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

czerwonym kabli elektroenergetycznych o napiciu znamionowym wyszym

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Przy ukadaniu bednarki uziemiajcej w tym samym wykopie, w ktrym uoono

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Dopuszcza si ukadanie wczciach ulic idrg przeznaczonych do ruchu koowego

Charakterystyka kabli krzyujcych si izbliajcych

Najmniejsza dopuszczalna odlego

Kable elektroenergetyczne onapiciu znamionowym do 1 kV

Kable elektroenergetyczne onapiciu znamionowym do 1 kV

Kable elektroenergetyczne jednotorowej linii kablowej

Kable rnych uytkownikw onapiciu znamionowym do

Kable zmufami innych kabli

Kable elektroenergetyczne onapiciu znamionowym wyszym ni 30 kV zinnymi kablami

* dopuszcza si stykanie kabli zgodnie zzapisem wpkt. 2.5.4

3.1.5.2 Odlegoci kabli od innych urzdze podziemnych

Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe

Rurocigi zgazami icieczami

Najmniejsza dopuszczalna odlego [cm]

uzgodni zwacicielem rurocigu, ale nie mniej ni wlp. 1

Zbiorniki zgazami icieczami

Czci podziemne linii napo4 wietrznych (ustj, podpora,