Matura Zbiór Zadań Matematyka PP PDF

EGZAMIN MATURALNY
MATEMATYKA
Poziom podstawowy
ZBIR ZADA
Materiay pomocnicze dla uczniw i nauczycieli
Centralna Komisja Egzaminacyjna

2015
Publikacja opracowana przez zesp koordynowany przez Renat wirko dziaajcy

w ramach projektu Budowa bankw zada realizowanego przez Centraln Komisj
Egzaminacyjn pod kierunkiem Janiny Grzegorek.
Autorzy
Barbara Andrzejewska (kierownik zespou przedmiotowego)
Agnieszka Borowska
dr Wiktor Bartol (kierownik zespou przedmiotowego)
Henryk Dbrowski
dr Jacek Dymel
Anna Kleinschmidt
Marzena Mazur
Teresa Pype
Leszek Sochaski
dr Edward Stachowski
Komentatorzy
dr Waldemar Pauba
Andrzej Daszke
Hanna Schulte-Noelle
Opracowanie redakcyjne
Jakub Pochrybniak
Redaktor naczelny
Julia Konkoowicz-Pniewska
Zbiory zada opracowano w ramach projektu Budowa bankw zada,

Dziaanie 3.2 Rozwj systemu egzaminw zewntrznych,
Priorytet III Wysoka jako systemu owiaty,
Program Operacyjny Kapita Ludzki
Spis treci
Wprowadzenie ............................................................................................................................ 4
1.
2.
3.
4.
Zadania ................................................................................................................................ 5
1.1.
Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ..................... 5
1.2.
Funkcje ...................................................................................................................... 11
1.3.
Cigi........................................................................................................................... 16
1.4.
Geometria .................................................................................................................. 19
1.5.
Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka .......................................................... 35
Komentarze do zada ........................................................................................................ 41

2.1.
Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................... 41
2.2.
Funkcje ...................................................................................................................... 46
2.3.
Cigi........................................................................................................................... 51
2.4.
Geometria .................................................................................................................. 54
2.5.
Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka .......................................................... 65
Rozwizania ...................................................................................................................... 69
3.1.
Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................... 69
3.2.
Funkcje ...................................................................................................................... 77
3.3.
Cigi........................................................................................................................... 88
3.4.
Geometria .................................................................................................................. 94
3.5.
Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka ........................................................ 128
Wykaz umiejtnoci oglnych i szczegowych sprawdzanych zadaniami ................... 134

4.1.
Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................. 134
4.2.
Funkcje .................................................................................................................... 138
4.3.
Cigi......................................................................................................................... 142
4.4.
Geometria ................................................................................................................ 144
4.5.
Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka ........................................................ 151
Wprowadzenie
Prezentowany zbir zada jest przeznaczony przede wszystkim dla osb zamierzajcych
zdawa egzamin maturalny z matematyki w formule obowizujcej od 2015 roku. Zbir ten
moe by rwnie wykorzystywany przez nauczycieli matematyki w procesie dydaktycznym
jako materia uzupeniajcy, poniewa zawiera wiele zada w nowym stylu, o interesujcej,
zmuszajcej do mylenia treci; take takie, ktrych nauczyciele nie znajd w obecnych na
rynku publikacjach.
W zbiorze zamieszczono 134 zadania, ktre mog wspomc uczniw w trakcie przygotowa
do zdawania obowizkowego egzaminu maturalnego na poziomie podstawowym.
Zadania zostay pogrupowane tematycznie, zgodnie z nastpujc klasyfikacj:
1. Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci;
2. Funkcje;
3. Cigi;
4. Geometria (planimetria, stereometria, geometria analityczna paszczyzny, trygonometria);
5. Prawdopodobiestwo i kombinatoryka (wraz z elementami statystyki).
Zgodnie z wymaganiami maturalnymi w zbiorze znajduj si zarwno zadania zamknite,
w ktrych tylko jedna z podanych odpowiedzi jest prawdziwa, jak i zadania otwarte, wymagajce przedstawienia penego rozwizania, w tym zadania na dowodzenie.
Ucze samodzielnie przygotowujcy si do egzaminu maturalnego, ktry nie bdzie mia pomysu na rozwizanie zadania, moe liczy na pomoc w postaci wskazwek oraz komentarzy
towarzyszcych kademu zadaniu, podpowiadajcych kolejne etapy rozwizania
i uzasadniajcych przyjt strategi. Do wszystkich zada zamknitych podano prawidowe
odpowiedzi, co pozwoli uczniowi sprawdzi poprawno ich rozwizania. Do zada otwartych przedstawiono pene rozwizania, niekiedy na kilka sposobw. Tym samym ucze bez
pomocy nauczyciela, podajc za wskazwkami i ledzc poszczeglne etapy rozwizania,
bdzie w stanie pokona zasadnicze trudnoci zadania lub w peni je rozwiza.
Ponadto do kadego zadania podano wymagania egzaminacyjne oglne i szczegowe
z obecnie obowizujcej Podstawy programowej dla III (gimnazjum) i IV (szkoa ponadgimnazjalna) etapu ksztacenia.
Mamy nadziej, e proponowany zbir zada bdzie pomocny uczniom w przygotowaniu si
do egzaminu maturalnego z matematyki, a nauczycielom pozwoli wzbogaci proces nauczania o ciekawe zadania i uatwi im realizacj najwaniejszego celu ksztacenia matematycznego: ucze koczcy kolejny etap edukacyjny bdzie zna i rozumia pojcia matematyczne,
ale przede wszystkim bdzie umia stosowa wiedz teoretyczn w rozwizywaniu problemw, rwnie w zagadnieniach osadzonych w kontekcie praktycznym.
Autorzy
1. Zadania
1. Zadania
1.1. Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne.
Rwnania i nierwnoci
Zadanie 1.
Na pocztku roku akademickiego mczyni stanowili 40% wszystkich studentw. Na koniec
roku liczba wszystkich studentw zmalaa o 10% i wwczas okazao si, e mczyni sta1
nowi 33 % wszystkich studentw. O ile procent zmienia si liczba mczyzn na koniec
3
roku w stosunku do liczby mczyzn na pocztku roku?
Komentarz do zadania
Najpierw musisz ustali, jakim procentem (bd uamkiem) liczby wszystkich studentw
przyjtych na pocztku roku jest liczba mczyzn na koniec roku. Jeli liczba studentw na
pocztku roku wynosi x i wrd nich jest 40% mczyzn, to liczba mczyzn w zalenoci
od x wynosi 0,4 x . Na koniec roku liczba wszystkich studentw zmniejszya si o 10%. Za1
tem ile wyniosa w zalenoci od x ? Mczyni stanowili wtedy 33 % tej liczby studentw,
3
czyli ile w zalenoci od x ? Nastpnie musisz policzy, jakim procentem (bd uamkiem)
liczby mczyzn na pocztku roku (100%) jest liczba mczyzn na koniec roku. Teraz ju
mona odpowiedzie na pytanie, o ile procent zmienia si liczba mczyzn na koniec roku
w stosunku do liczby mczyzn na pocztku roku.
Rozwizanie
Przeprowadzamy analiz zadania.
Pocztek roku
Koniec roku
Liczba studentw
Liczba mczyzn
0,4 x
0,9 x
1
1 9
33 % 0,9 x x 0,3x
3
3 10
Ustalamy, jakim procentem liczby mczyzn na pocztku roku jest liczba mczyzn na koniec
roku:
0, 4 x 100%,
0,3x p%.
Zatem p 75% .
Liczba mczyzn na koniec roku zmalaa o 25% w stosunku do liczby mczyzn na pocztku
roku.
Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada
Zadanie 2.
Funkcja f jest funkcj kwadratow. Zbiorem wszystkich rozwiza nierwnoci f x 0
jest przedzia 1,5 . Rozwi nierwno f ( x 3) 0 .
Czy wiesz, jak moe wyglda wykres funkcji kwadratowej, ktrej zbiorem rozwiza nierwnoci f ( x) 0 s liczby rzeczywiste z przedziau 1,5 ?
Aby rozwiza zadanie, naszkicuj wykres funkcji y f ( x 3) .
Z podanego wzoru wynika, e naley wykres funkcji f przesun w lewo wzdu osi Ox o trzy
jednostki. Miejscami zerowymi bd odpowiednio liczby x 2 i x 2 .
Drug czynnoci bdzie przeksztacenie wykresu funkcji y f ( x 3) przez symetri
wzgldem osi Ox. Zauwa, e to przeksztacenie zmienia kierunek ramion paraboli, ale nie
zmienia punktw lecych na osi Ox, wic liczby x 2 i x 2 s miejscami zerowymi
funkcji y f ( x 3) .
Zadanie 3.
Warto wyraenia
A. 2
1
3
4 3 16
jest rwna
8
B. 2
1
2
C. 21
D. 22
Zadanie 4.
1
Odwrotnoci liczby 2 2
8
11
B. 2
A. 2 2
4
3
11
2
jest liczba
C. 2
11
2
11
D. 2 2
Zadanie 5.
Liczba
1
4
1
3
4 2 16 jest rwna
11
A. 2 6
B. 2 4
C. 2 3
D. 212
1. Zadania
Zadanie 6.
Dane s liczby a log 3 , b log 2 . Wyznacz logarytm dziesitny z liczby 72 za pomoc
a i b.
Zadanie 7.
Liczba o 2 wiksza od liczby log5 4 jest rwna
A. log5 6
C. log5 29
B. log5 8
D. log5 100
Zadanie 8.
Na lokacie zoono 1000 z przy rocznej stopie procentowej p% (procent skadany). Odsetki
naliczane s co kwarta. Po upywie roku wielko kapitau na lokacie bdzie rwna
4p
A. 10001
100
B. 10001
100
C. 10001
400
D. 10001
400
Zadanie 9.
Dany jest trjkt o bokach dugoci a, b, c. Stosunek a : b : c jest rwny 3: 5: 7 . Ktre zdanie
jest faszywe?
A. Liczba c jest o 12,5% mniejsza od liczby a b .
B. Liczba a stanowi 20% liczby a b c .
C. Liczba a stanowi 25% liczby b c .
D. Liczba b to 60% liczby c.
Zadanie 10.
Nominalna stopa oprocentowania lokaty wynosi 3% w stosunku rocznym (bez uwzgldnienia
podatku). Odsetki kapitalizowane s na koniec kadego kolejnego okresu czteromiesicznego.
Oblicz, jak kwot wpacono na t lokat, jeli na koniec omiu miesicy oszczdzania
na rachunku lokaty byo o 916,56 z wicej ni przy jej otwarciu.
Zadanie 11.
W pewnej szkole przez trzy kolejne lata zmieniaa si liczba uczniw. W pierwszym roku
liczba uczniw zmalaa i na koniec roku bya o 10% mniejsza ni na pocztku. W drugim
roku wzrosa i ukoczyo go 20% wicej uczniw ni pierwszy. O ile procent, w stosunku do
liczby uczniw koczcych drugi rok, zmniejszya si ich liczba w nastpnym roku, jeli na
koniec trzeciego roku byo tyle samo uczniw co na pocztku pierwszego? Wynik zaokrglij
do 0,1% .
Zadanie 12.
Autobus nazywamy przepenionym, jeeli w pewnym momencie znajduje si w nim co najmniej 50 pasaerw. Dwch inspektorw monitoruje liczb pasaerw w tych samych dziesiciu autobusach. Jeden z nich obliczy, jaki procent wszystkich autobusw stanowi autobusy przepenione, a drugi jaki procent wszystkich pasaerw w 10 autobusach stanowili
pasaerowie podrujcy przepenionymi pojazdami. Wiadomo, e liczba autobusw przepenionych naley do zbioru 1,2,...,9. Ktry z inspektorw otrzyma wiksz liczb?
Zadanie 13.
Dane s liczby
a 3log3 2 log3 16 ,
b 2log3 6 log3 18 .
Wyka, e a b 0 .
Zadanie 14.
Uzasadnij, e dla wszystkich liczb rzeczywistych dodatnich x rnych od
nia log3 x 3x 2 log3 x 9 x jest wiksza od 2.
1
warto wyrae3
Zadanie 15.
Na rysunku przedstawiono wykresy trzech parami przecinajcych si prostych.
Te proste to
x 2 y 1
x 2 y 1
A. 3x y 11
3x 8 y 17
B. 3x y 11
3x 8 y 17
x 2y 1
x 2 y 1
C. 3x y 11
3x 8 y 17
D. 3 x y 11
3 x 8 y 17
1. Zadania
Zadanie 16.
Dany jest trjkt ABC, ktrego boki zawieraj si w prostych o rwnaniach: y
1
x 1 ,
2
y 7 x oraz y 0 . Oblicz pole trjkta ABC.
Zadanie 17.
4 x y 2 0
Wyznacz takie liczby a i b, dla ktrych ukad rwna 2
jest sprzeczny, za
ax y b 0
4 x y 2 0
ukad rwna 2
ma nieskoczenie wiele rozwiza.
b x y a 0
Zadanie 18.
Rozwizaniem ukadu rwna pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi jest para rnych
dodatnich liczb cakowitych. Jednym z rwna tego ukadu jest 2 x y 6 . Wyznacz drugie
rwnanie ukadu, wiedzc, e jest to rwnanie prostej przechodzcej przez pocztek ukadu
wsprzdnych.
Zadanie 19.
Wrd podanych poniej nierwnoci wska t, ktrej zbiorem rozwiza jest przedzia
3,1 .
A. xx 2 3
B. xx 4 1
C. xx 3 1
D. xx 1 3
Zadanie 20.
W tabelce podano wartoci funkcji kwadratowej f ( x) ax 2 bx c dla wybranych trzech
argumentw.
x
f(x)
0
2
1
2
1
2
Rozwi nierwno f ( x) 0 .
Zadanie 21.
Rozwamy prostokt o polu mniejszym od 24, w ktrym jeden bok jest od drugiego duszy
o 5. Oblicz dugo duszego boku prostokta, jeli jest ona liczb cakowit parzyst.
10
Zadanie 22.
Rwnanie
3 2 x 3
nie ma takiego samego rozwizania, jak rwnanie
4x 3
2
A. 6 2 x 3 4 x 3
B.
2
6 3x 4 x 3
3
C. 9 2 x 2 4 x 3
D. 3 2 x
3
4 x 3
2
Zadanie 23.
1
okrelonego dla x 1 dodano jego odwrotno. Oblicz x, dla ktrego
x 1
otrzymana suma jest rwna 2.
Do wyraenia
Zadanie 24.
Do napeniania basenu su dwie pompy. Pierwsza z nich ma wydajno o 20% wiksz ni
druga. Napenienie pustego basenu tylko drug pomp trwa o 1 godzin i 40 minut duej ni
przy uyciu tylko pierwszej pompy. Oblicz, jak cz pustego basenu napeni w cigu jednej godziny obie pompy, pracujc jednoczenie.
y
Zadanie 25.
Na rysunku obok jest przedstawiony fragment wykresu funkcji kwadratowej f. Osi symetrii paraboli
jest prosta o rwnaniu x 3 .
Rozwizaniem nierwnoci f x 0 jest zbir

A. 0, 3
B. 3, 3
3
C. 6, 3
D. 9,3
Zadanie 26.
Funkcja W jest okrelona wzorem W x 3x 4 bx 2a dla wszystkich liczb rzeczywistych.

Rwno W 1 W 1 0 zachodzi, gdy
A. a
2
3
B. a
3
2
C. a 1
D. a 1
1. Zadania
11
Zadanie 27
Na tablicy zapisano nastpujce potgi: 22
2
2
2 22
, 2
, 22
, 2
2 .
2 2
Ile rnych liczb reprezentuj te zapisy?

A. 4
B. 3
C. 2
D. 1
1.2. Funkcje
Zadanie 28.
Wyznacz wzr funkcji kwadratowej f w postaci oglnej, wiedzc, e zbiorem wartoci tej
funkcji jest przedzia , 1 , a warto 5 osiga ona dla dwch argumentw: 2 i 10.
Naszkicuj wykres funkcji kwadratowej, ktra spenia warunki podane w zadaniu. Zbir wartoci tej funkcji to przedzia , 1 , zatem ramiona paraboli skierowane s w d. Wiesz,
e wykres tej funkcji przechodzi przez punkty 2, 5 i 10, 5 . Zauwa, e punkty te le

symetrycznie wzgldem pewnej prostej osi symetrii paraboli. Wierzchoek paraboli ley na
tej prostej. Dziki temu moesz ju poda pierwsz wsprzdn wierzchoka tej paraboli.
Drug odczytasz ze zbioru wartoci funkcji f . Chocia twoim zadaniem jest napisanie wzoru
funkcji w postaci oglnej, to jednak na pocztku bardziej pomocna bdzie posta kanoniczna.
Napisz t posta, wstawiajc odpowiednio wyznaczone wczeniej wsprzdne wierzchoka
paraboli. Do obliczenia pozosta jeszcze wspczynnik a . Czy wiesz, jak go wyliczy? Jeli
nie, to skorzystaj z faktu, e do paraboli naley np. punkt 2, 5 . Po wyliczeniu a pozostaje
jeszcze doprowadzi wzr do postaci oglnej.
Rozwizanie
Wykorzystujemy wasno paraboli dotyczc symetrii wzgldem prostej x p , gdzie
2 10
p
6.
2
Zatem wierzchoek paraboli ma wsprzdne W 6, 1 .
Wzr funkcji moemy przedstawi w postaci f (x) = a(x 6) 2 1 .
Wykorzystujemy fakt, e do wykresu funkcji naley punkt 2, 5 :
5 a(2 6) 2 1 ,
1
a ;
4
1
1
f ( x) ( x 6) 2 1 x 2 3x 10 .
4
4
12
Zadanie 29.
Na rysunku s przedstawione fragmenty wykresw funkcji kwadratowych f i g. Funkcja f jest
okrelona wzorem f x x 2 6 x 5 , a mniejsze z jej miejsc zerowych jest jednoczenie
miejscem zerowym funkcji g. Wierzchoek W paraboli, ktra jest wykresem funkcji f, ley na
y
y = g (x)
0
Z
y = f (x)
wykresie funkcji g, a wierzchoek Z paraboli bdcej wykresem funkcji g ley na osi Oy ukadu wsprzdnych.
Wyznacz wzr funkcji g.
Wykorzystaj podany wzr funkcji f i oblicz miejsca zerowe (moesz wykorzysta wzory na
pierwiastki trjmianu kwadratowego). Otrzymasz w ten sposb jedno z miejsc zerowych
funkcji g. Wyznacz wsprzdne wierzchoka W paraboli bdcej wykresem funkcji f. Wykorzystaj teraz informacj, e punkt W ley na wykresie funkcji g.
Co wynika z faktu, e wierzchoek Z paraboli bdcej wykresem funkcji g ley na osi Oy
ukadu wsprzdnych?
Zadanie 30.
Rnica najwikszej i najmniejszej wartoci, jakie funkcja kwadratowa
1
f x x2 2x 6
2
1
przyjmuje w przedziale 3, k dla k 0 jest rwna 4 . Oblicz k.
2
1
Zauwa, e ramiona paraboli bdcej wykresem funkcji f x x 2 2 x 6 s skierowane
2
w d. Najwiksz wartoci tej funkcji rozpatrywanej w zbiorze liczb rzeczywistych jest
q f p , gdzie p, q s wsprzdnymi wierzchoka paraboli.
Oblicz pierwsz wsprzdn wierzchoka paraboli i sprawd, czy naley do przedziau

3, k a nastpnie oblicz najwiksz warto, jak przyjmuje ta funkcja.
1. Zadania
13
Najmniejsz warto funkcji obliczysz, wykorzystujc dan w zadaniu rnic midzy najwiksz i najmniejsz wartoci tej funkcji w przedziale 3, k .
1
Teraz oblicz argument, dla ktrego funkcja f przyjmuje warto najmniejsz rwn 3 .
2
U i rozwi rwnanie oraz wybierz odpowied speniajc warunki zadania.

Zadanie 31.
Na rysunku 1. jest przedstawiony wykres funkcji f, a na rysunku 2. wykres funkcji g.
4
3
2
y = g (x)
y = f (x)
y = g (x)
x
-5
-4
-3
-2
-1
-5
-4
-3
-2
-1
-1
-1
-2
-2
-3
-3
-4
-4
Rys. 1.
Rys. 2.
Funkcja g jest okrelona wzorem

A. g x f x
B. g x f x
C. g x f x 4
D. g x f x 4
Zadanie 32.
Wyznacz warto najwiksz funkcji f x
1
w przedziale 1,3 .
x 4 x 51
2
Zadanie 33.
Funkcja f, ktrej dziedzin jest zbir 1,5 , jest okrelona wzorem f x x 2 6 x 5 .
Wyznacz zbir wszystkich wartoci funkcji f.
Zadanie 34.
Wykres funkcji kwadratowej f przecina o Ox w punktach x 1 oraz x 3 i przechodzi
przez punkt 0, 3 . Wykres ten przesunito i otrzymano wykres funkcji kwadratowej
g x f x p . Wierzchoek funkcji g ley na osi Oy . Wyznacz wzr funkcji g.
14
Zadanie 35.
Parabola, ktra jest wykresem funkcji kwadratowej f x ax 2 bx c , przechodzi przez
punkt 2, 10 oraz f 1 f 3 0. Oblicz odlego wierzchoka paraboli od pocztku
ukadu wsprzdnych.
Zadanie 36.
Dana jest funkcja kwadratowa f x ax 2 4 x 1 . Wierzchoek paraboli, ktra jest wykresem tej funkcji, ley na prostej o rwnaniu y 5 . Oblicz wsprzdne tego wierzchoka.
Zadanie 37.
1
Zbiorem wartoci funkcji kwadratowej f x x 2 2 x c jest przedzia , 7 . Zatem
3
wspczynnik c jest rwny
A. 3
B. 4
D. 10
C. 7
Zadanie 38.
Najwiksza warto funkcji kwadratowej f x a x 2 4 , gdzie a 0 , w przedziale
2
domknitym 4, 2 jest rwna 12. Wyznacz najmniejsz warto funkcji f w przedziale

4, 2 .
Zadanie 39.
Funkcja kwadratowa f, ktrej miejscami zerowymi s liczby 2 i 4, dla argumentu 1 przyjmuje warto 3. Uzasadnij, e wykres funkcji f ma dwa punkty wsplne z prost y 2 .
Zadanie 40.
Wierzchoki trjkta ABC le na paraboli, ktra jest wykresem pewnej funkcji kwadratowej f
(zobacz rysunek).
Pole trjkta jest rwne 8, punkt C 1, 4 jest wierzchokiem paraboli, a punkty A i B le na

osi Ox. Wyznacz wzr funkcji f.
1. Zadania
Zadanie 41.
W ukadzie wsprzdnych na paszczynie rysujemy

amane. Kolejne wierzchoki kadej z tych amanych to
punkty:
A1 0, 0 ,
A4 1, 1 ,
15
A2 1, 0 ,
A9
A10
1
A1
0
A3 1, 1 ,
A5 1,1 ,
A6 2,1 ,
i tak dalej. Na rysunku obok jest przedstawiona amana

skadajca si z dziesiciu odcinkw, ktrej ostatnim
wierzchokiem jest punkt A11 3, 3 .
A6
A2
1
x
A3
A4
A7
A8
A11
Funkcja f przyporzdkowuje kadej liczbie naturalnej

n 1 dugo amanej zoonej z 2n odcinkw, czyli takiej, ktrej pocztkowym wierzchokiem jest punkt A1 , a kocowym A2 n 1 . Wyznacz wzr funkcji f oraz oblicz jej warto dla
n 33 .
Zadanie 42.
6
. Wtedy
3
6
D. tg
2
Dany jest trjkt prostoktny o ktach ostrych i , w ktrym sin

A. cos
3
2
B. cos
6
3
C. tg
3
3
Zadanie 43.
Dana jest liczba a sin 72 . Zapisz liczb 1+tg 2 72 w zalenoci od a.
Zadanie 44.
Oblicz warto wyraenia
tg 3 .
2sin 3cos
, jeli wiadomo, e jest ktem ostrym oraz
3cos 5sin
Zadanie 45.
Kty i s ktami ostrymi w trjkcie prostoktnym i cos
2
. Oblicz tg sin .
5
Zadanie 46.
Dla pewnego kta ostrego funkcje trygonometryczne sinus i cosinus maj wartoci
1
1
4 7
sin a , cos a . Uzasadnij, e tg
.
4
4
3
16
Zadanie 47.
Kt jest ktem ostrym oraz cos
b
1
tg
oraz c
jest rwna
2
3
2
. Wyka, e rednia arytmetyczna liczb: a sin ,
3
5 1
.
6
Zadanie 48.
Wyka, e jeeli i s ktami ostrymi takimi, e sin
35
oraz tg 35 , to .
6
Zadanie 49.
x2 2 x 3
. Wyznacz wszystkie wartoci arx 2 3x 6
gumentu, dla ktrych funkcja f przyjmuje warto 2.
Funkcja wymierna f jest dana wzorem f x
Zadanie 50.
Najmniejsz wartoci, jak funkcja kwadratowa f dana wzorem f x ax 2 bx c przyjmuje w przedziale 0, 4 , jest f 2 . Uzasadnij, e a 0 i b 0 .
Zadanie 51.
Funkcja kwadratowa f przyjmuje w przedziale 0,3 najwiksz warto dla argumentw 0 i 3.
Uzasadnij, e w przedziale 2,5 funkcja f przyjmuje najwiksz warto dla argumentw
2 i 5.
1.3. Cigi
Zadanie 52.
Oblicz sum wszystkich parzystych liczb cakowitych dodatnich nie wikszych od 1000
i niepodzielnych przez 3.
Moesz obliczy sum wszystkich liczb cakowitych parzystych nie wikszych od 1000
i odj od niej sum liczb parzystych podzielnych przez 3.
Ile jest liczb cakowitych dodatnich parzystych nie wikszych od 1000? Jaki cig tworz te
liczby? Oblicz jego sum.
Ile jest liczb cakowitych dodatnich parzystych podzielnych przez 3 (czyli podzielnych przez
6)? Zauwa, e najwiksz liczb parzyst podzieln przez 3 i nie wiksz od 1000 jest 996.
Skoro liczb od 1 do 996 jest 996, z czego co szsta bdzie podzielna przez 6, to takich liczb
jest 996 : 6 = 166. Oblicz sum 6 + 12 + 18 + + 996.
Teraz moesz ju obliczy sum wskazanych liczb.
1. Zadania
17
Rozwizanie
Liczb cakowitych dodatnich parzystych nie wikszych od 1000 jest 500. Obliczamy sum
wszystkich liczb naturalnych parzystych nie wikszych od 1000, korzystajc ze wzoru na sum n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego:
2 1000
500 250500 .
2
Liczby cakowite dodatnie parzyste podzielne przez 3 zapisujemy w postaci: 6 x , gdzie x jest
liczb cakowit dodatni. Najwiksz liczb parzyst podzieln przez 3 i nie wiksz
od 1000 jest 996, zatem liczb cakowitych dodatnich podzielnych przez 6 jest 166 (liczb od 1
do 996 jest 996, z czego co szsta bdzie podzielna przez 6, std 996 : 6 = 166).
Obliczamy sum wszystkich liczb naturalnych parzystych podzielnych przez 6, korzystajc ze
wzoru na sum n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego:
6 996
166 83166 .
2
Obliczamy sum wszystkich parzystych liczb cakowitych dodatnich nie wikszych od 1000
i niepodzielnych przez 3:
250500 83166 167334 .

Odpowied: Suma wszystkich parzystych liczb cakowitych dodatnich nie wikszych od 1000
i niepodzielnych przez 3 jest rwna 167334.
Zadanie 53.
W pewnym cigu geometrycznym an wyraz a4 jest osiem razy wikszy od wyrazu a1 . Drugi wyraz tego cigu jest rwny 6. Znajd najmniejsz liczb naturaln k tak, e ak 100 .
Kady z wyrazw cigu geometrycznego mona przedstawi za pomoc pierwszego wyrazu
i ilorazu cigu. Zapisujc w ten sposb wyraz a4 oraz podan w zadaniu zaleno midzy
nim a pierwszym wyrazem, moesz obliczy nieznany iloraz cigu (czy w danym cigu
pierwszy wyraz lub iloraz moe by rwny 0?). Znajc iloraz i drugi wyraz cigu, moesz
obliczy pierwszy wyraz i zapisa wzr oglny cigu, a potem zbada (choby sprawdzajc
kolejne wyrazy), kiedy wyraz cigu jest wikszy od 100.
Zadanie 54.
Trjwyrazowy cig x 1, x 1, 2 x jest arytmetyczny dla
A. x 3
B. x 1
C. x 0
D. x 2
Zadanie 55.
W cigu arytmetycznym
an
dla n 1, a1 8 oraz a1 a2 a3 33 . Wtedy suma
a4 a5 a6 jest rwna
A. 44
B. 60
C. 69
D. 93
18
Zadanie 56.
Suma n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego an dana jest wzorem Sn
n 2 25n
,
4
3
oraz jego pity wyraz jest
2
rwny 8. Wyznacz sum 17 pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego cn , wiedzc, e
gdzie n 1. Rnica cigu arytmetycznego bn jest rwna
cn 2bn a8 , gdzie n 1.
Zadanie 57.
Suma 23 pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego an dla n 1 jest rwna 1564. Oblicz redni arytmetyczn wyrazw a3 i a21 .
Zadanie 58.
Dany jest cig arytmetyczny an okrelony dla n 1. Wyka, e cig bn , okrelony dla
n 1 wzorem oglnym bn 2an2 4an4 jest arytmetyczny.

Zadanie 59.
Skoczony cig arytmetyczny ma nieparzyst liczb wyrazw. Wszystkie wyrazy tego cigu
s liczbami cakowitymi. Uzasadnij, e rodkowy wyraz jest dzielnikiem sumy tych wyrazw.
Zadanie 60.
W cigu geometrycznym rosncym pierwszy wyraz jest rwny 16 , a sidmy wyraz jest
1
rwny . Kwadrat czwartego wyrazu jest rwny
4
A. 2
B. 4
61
C.
8
65
D.
8
Zadanie 61.
W cigu geometrycznym an , w ktrym a1 1 , znane s wartoci dwch wyrazw: ak 16
i ak 2 32 , gdzie k jest pewn liczb cakowit dodatni. Wyznacz wyraz a10 .
Zadanie 62.
Kacper przez 5 dni zapisywa swoje wydatki. Zauway, e kadego dnia wydatki byy nisze
o 20% w stosunku do wydatkw poprzedniego dnia. Oblicz kwot, jak Kacper wyda w tym
czasie, jeli pitego dnia wyda 20,48 z.
Zadanie 63.
W cigu geometrycznym an o rnych i niezerowych wyrazach rnica midzy wyrazami
pitym i trzecim jest trzy razy wiksza ni rnica midzy wyrazami czwartym i trzecim. Oblicz iloraz cigu an .
1. Zadania
19
Zadanie 64.
Dany jest cig geometryczny an o wszystkich wyrazach rnych od zera, okrelony dla
n 1. Wyka, e cig bn , okrelony dla n 1 wzorem oglnym bn an 2an2 , jest

2
geometryczny.
Zadanie 65.
Dana jest funkcja wykadnicza f x 2 x oraz cig o wyrazie oglnym an f 3n ,
dla n 1. Wyka, e cig an jest geometryczny i oblicz iloraz tego cigu.
Zadanie 66.
Skoczony cig
a1 , a2 , a3 , a4 , a5
jest geometryczny. Uzasadnij, e majc dany tylko wy-
raz rodkowy a3 , mona obliczy iloczyn wszystkich wyrazw tego cigu.
1.4. Geometria
Zadanie 67.
Trjkt ostroktny ABC jest wpisany w okrg o rodku O i promieniu 4. Kt CAB jest rwny
ktowi OCB oraz kt CBA jest rwny ktowi OCA. Oblicz dugo wysokoci CD opuszczonej z wierzchoka C na bok AB.
Korzystajc z zalenoci midzy ktami wpisanym i rodkowym opartymi na tym samym
uku, ustal zwizek midzy ktami CAB i BOC. Dziki temu wszystkie kty trjkta BOC
uzalenisz tylko od kta CAB, co pozwoli go wyznaczy. Podobnie moesz wyznaczy miar
kta CBA, korzystajc z zalenoci midzy ktami CBA i AOC. W ten sposb otrzymasz
istotn informacj na temat typu trjkta ABC, ktra pozwoli na podanie dugoci wysokoci
CD (w jakim trjkcie promie okrgu opisanego jest rwny jednej z wysokoci?).
Rozwizanie
Oznaczmy kty: CAB , ABC .
Z twierdzenia o kcie rodkowym i wpisanym opartych na tym samym uku otrzymujemy, e
COB 2 . Poniewa OCB OBC , otrzymujemy
180 2
, czyli 45 .
2
Analogicznie dowodzimy, e 45 .
Wobec tego trjkt ABC jest trjktem prostoktnym rwnoramiennym, co oznacza, e wysoko CD ma dugo rwn promieniowi, czyli CD 4 .
20
Zadanie 68.
Podstaw ostrosupa ABCDS jest romb o boku dugoci 3. Krawd boczna DS ma dugo 4
i jest jednoczenie wysokoci tego ostrosupa. Dugoci pozostaych trzech krawdzi bocznych s rwne (zobacz rysunek).
S
D
C
A
B
Oblicz objto tego ostrosupa.
Zwr uwag, e wszystkie trzy trjkty ADS, BDS i CDS s prostoktne, maj wspln
przyprostoktn DS, a krawdzie boczne AS, BS i CS s przeciwprostoktnymi tych trjktw.
Jakie wic to s trjkty? Wykorzystaj twierdzenie Pitagorasa i oblicz dugoci wszystkich
bokw kadego z tych trjktw. Zwr uwag na przyprostoktn BD trjkta BDS, ktra
jest jednoczenie przektn podstawy ostrosupa. Jak ma si dugo tej przektnej do dugoci boku podstawy ostrosupa?
Rozwizanie
I sposb
Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku.
S
b
b
A
3
Objto tego ostrosupa jest rwna
1. Zadania
21
1
4
V PABCD 4 PABCD .
3
3
Zadanie sprowadza si wic do obliczenia pola rombu ABCD.

Poniewa krawd DS jest wysokoci ostrosupa, to trjkty ADS, BDS i CDS s prostoktne, a DS jest wspln przyprostoktn kadego z nich. Poniewa krawdzie boczne AS, BS
i CS maj t sam dugo, to trjkty ADS, BDS i CDS maj rwne przeciwprostoktne.
Zatem z twierdzenia Pitagorasa wynika, e rwne s te przyprostoktne AD, BD i CD. To
oznacza, e przektna BD rombu ABCD ma tak sam dugo jak bok tego rombu, wic
trjkty ABD i BCD s rwnoboczne. Pole rombu jest wic rwne
PABCD 2
32 3 9 3
.
4
2
Objto ostrosupa jest zatem rwna

V
4
4 9
PABCD
36 3.
3
3 2
Odpowied: Objto ostrosupa jest rwna 6 3 .

II sposb
Poprowadmy wysoko SE ciany bocznej ABS i przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku.
S
4
b
3
D
m
A
3 E
Z twierdzenia Pitagorasa dla trjkta ADS otrzymujemy

AS AD DS ,
2
b2 32 42 ,
b2 25 ,
b 5.
Poniewa trjkt ABS jest rwnoramienny, gdy AS BS , to spodek E tej wysokoci jest
1
3
rodkiem podstawy AB tego trjkta. Zatem AE 3 . Z twierdzenia Pitagorasa dla
2
2
trjkta AES otrzymujemy
22
AS AE ES ,
2
3
5 h2 ,
2
2
h2
91
.
4
Trjkt EDS jest prostoktny, gdy krawd DS jest prostopada do paszczyzny podstawy
ostrosupa. Z twierdzenia Pitagorasa dla tego trjkta otrzymujemy
ES ED DS ,
2
h 2 m 2 42 ,
m2
91
16 ,
4
m2
m
27
,
4
3 3
.
2
Zauwamy, e odcinek DE jest wysokoci rombu ABCD opuszczon z wierzchoka D na bok

AB, gdy
2
2
2
3 3 3 9 27
AE ED
9 AD .

2 2 4 4
2
Zatem pole rombu ABCD jest rwne

PABCD 3
3 3 9 3
.
2
2
Objto ostrosupa jest zatem rwna

V
4
4 9
PABCD
36 3.
3
3 2
Odpowied: Objto ostrosupa jest rwna 6 3 .
1. Zadania
23
Zadanie 69.
Na rysunku jest przedstawiona prosta zawierajca przektn AC rombu ABCD oraz wierzchoki A 2,1 i C 4,5 tego rombu.
7 y
6
5
4
3
2
1
-8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0
-1
-2
x
1 2 3 4 5 6 7 8
Wska rwnanie prostej zawierajcej przektn BD tego rombu.

2
11
A. y x
3
3
3
B. y x 4
2
C. y x 4
3
9
D. y x
2
2
Z pewnoci wiesz, e przektne rombu s prostopade. Aby wyznaczy rwnanie prostej
zawierajcej przektn BD, moesz najpierw obliczy wspczynnik kierunkowy prostej zawierajcej przektn AC. Jak to zrobi?
Jaki jest wspczynnik kierunkowy prostej BD? Przyjrzyj si teraz odpowiedziom do zadania.
Na pewno zauwaysz, e poprawna moe by tylko odpowied B albo D.
Przektne rombu dziel si wzajemnie na poowy, wic prosta BD przechodzi przez rodek
odcinka AC. Jak obliczy wsprzdne rodka odcinka AC?
Czy znajc wspczynnik kierunkowy prostej oraz wsprzdne punktu, przez ktry ona przechodzi, potrafisz wyznaczy rwnanie prostej?
A
Zadanie 70.
Odcinek AB jest rednic okrgu o rodku w punkcie O i promieniu
r (zobacz rysunek).
Ciciwa AC ma dugo r 3 , wic
A.
AOC 130 .
B.
ABC 90 .
C.
BOC 60 .
D.
BAC 45 .
O
C
B
24
Zadanie 71.
Punkty A, B, C, D, E s pooone w tej kolejnoci na okrgu o rodku O (zobacz rysunek). Odcinki BD i AC s rednicami tego okrgu oraz BEC 60 . Oblicz miar kta CBD .
Zadanie 72.
Punkty A, B, C, D s pooone w tej kolejnoci na okrgu o rodku O (zobacz rysunek). Odcinek DB jest rednic tego okrgu i BAC , CBD . Wyka, e 90 .
Zadanie 73.
Parami rne punkty A, B, C, D, E le na okrgu. Odcinki DE i AC s rwnolege, za odcinek BD jest rednic tego okrgu (zobacz rysunek). Wyka, e prosta BE zawiera wysoko trjkta ABC opuszczon na bok AC .
1. Zadania
25
Zadanie 74.
Koce odcinka AB o dugoci 9 s rodkami okrgw o promieniach 6 i 4 (zobacz rysunek).
Punkt C ley na odcinku AB i jest rodkiem takiego okrgu, o promieniu wikszym od 6, e

dwa dane okrgi s do niego wewntrznie styczne. Promie okrgu o rodku C ma dugo
A. 6,5
B. 7,5
C. 8,5
D. 9,5
Zadanie 75.
Dwa okrgi o promieniach r i R s styczne zewntrznie i s styczne do wsplnej prostej
w punktach A i B (zobacz rysunek). Oblicz warto iloczynu rR, jeeli wiadomo, e odcinek
AB ma dugo 5.
Zadanie 76.
Dane s dwa okrgi styczne wewntrznie: okrg O1 o rodku S i promieniu rwnym 6 oraz
okrg O2 o rodku T i promieniu dugoci 2. Z punktu S poprowadzono pproste styczne do
okrgu O2 w punktach K i L. Oblicz pole czworokta SKTL.
26
Zadanie 77.
Pole trjkta ABC rwne jest S. Kady bok trjkta podzielono w stosunku x : y : x, gdzie x i y
s pewnymi liczbami dodatnimi. Wyznacz pole szeciokta, ktrego wierzchokami s punkty
podziaw bokw trjkta (zobacz rysunek).
C
L
Zadanie 78.
Odcinki AD i BE przecinaj si w punkcie C . W trjktach ABC i CDE zachodz zwizki:
CAB CED , AC 5 , BC 3 , CE 10 (zobacz rysunek). Wyka, e trjkty
ABC i CDE s podobne. Oblicz dugo boku CD .
Zadanie 79.
Dany jest trjkt prostoktny ABC, w ktrym przyprostoktna AC ma dugo 12. Punkt E jest
rodkiem przeciwprostoktnej AB, spodek D wysokoci CD ley midzy punktami A i E,
a odlego midzy punktami D i E jest rwna 1 (zobacz rysunek).
C
12
A
Oblicz obwd tego trjkta.
D 1 E
1. Zadania
27
Zadanie 80.
Na rysunku przedstawiono trapez ABCD oraz zaznaczono wysokoci DE i CF tego trapezu. Punkt F jest rodkiem podstawy AB , a punkt E dzieli t podstaw w stosunku 2 : 5 .
Wyka, e punkt przecicia wysokoci CF z przektn DB dzieli t przektn w stosunku
3: 7 , liczc od wierzchoka D.
Zadanie 81.
W trjkcie ABC o bokach dugoci AC b , BC a i kcie midzy nimi 60 poprowadzono dwusieczn kta ACB, ktra przecia bok AB w punkcie D. Zapisz dugo odcinka CD
w zalenoci od a i b.
Zadanie 82.
Dany jest trapez prostoktny ABCD taki, e kty przy wierzchokach A i D s proste oraz
AB 10 , DC 6 , a przektna AC jest dwa razy dusza od ramienia DA . Na podstawie
AB obrano taki punkt X , e CX CB (zobacz rysunek). Oblicz sinus kta XCB .
Zadanie 83.
Wyznacz wsprzdne rodka okrgu opisanego na kwadracie, ktrego jeden z bokw jest
zawarty w prostej o rwnaniu y 2 x 2 , a punkt A 1,5 jest jego wierzchokiem. Rozwa
wszystkie przypadki.
28
Zadanie 84.
Dwa boki trjkta prostoktnego ABC s zawarte w prostych o rwnaniach y = 2 x 3 oraz
1
5
y = x . Wyznacz rwnanie prostej, ktra przechodzi przez punkt K = ( 4, 2 ) i zawiera
4
4
trzeci bok trjkta ABC. Rozwa wszystkie moliwoci.
Zadanie 85.
Rnica wspczynnikw kierunkowych dwch prostych jest rwna rnicy odwrotnoci tych
wspczynnikw. Uzasadnij, e te proste s prostopade albo rwnolege.
Zadanie 86.
Punkty A i B , ktrych pierwsze wsprzdne s rwne odpowiednio 2 i 2 , nale do wy8
kresu funkcji f ( x ) = + 3 . Oblicz wsprzdne punktu C , wiedzc, e punkt B jest rodx
kiem odcinka AC .
Zadanie 87.
1
3
Prosta l przecina okrg o rodku S w punktach A = 1 2, i B = 1 + 2, . Punkt S

8
8
ley na prostej l. Sprawd, czy punkt S ley na prostej k o rwnaniu x 4 y = 0 .
Zadanie 88.
Dany jest szeciokt foremny ABCDEF, ktrego rodkiem symetrii jest punkt O = 3, 3 ,
a wierzchoek A ma wsprzdne A = 1, 3 3 . Wiadomo, e punkt P = 4, 2 3

rodkiem odcinka BO . Oblicz wsprzdne pozostaych wierzchokw tego szeciokta.
jest
Zadanie 89.
Punkt M = ( 2,1) jest rodkiem boku AB , a punkt N = ( 8,3) to rodek boku BC kwadratu
ABCD . Oblicz dugo boku kwadratu ABCD .

Zadanie 90.
Trjkt o wierzchokach A = ( 6, 0 ) , B = ( 6, 4 ) i C = ( 3, 8 ) przeksztacono przez symetri
rodkow wzgldem pocztku ukadu wsprzdnych i otrzymano trjkt A1B1C1 . Oblicz sum ktw wewntrznych wielokta, ktry jest czci wspln trjkta ABC i jego obrazu, tj.
trjkta A1B1C1 .
Zadanie 91.
Prosta y = 0 jest osi symetrii figury zoonej z dwch prostych o rwnaniach
y = ( p + 2 ) x q i y = ( q 5 ) x + 2 p . Wyznacz p i q. Narysuj te proste w ukadzie wsprzdnych.
1. Zadania
29
Zadanie 92.
Dany jest trapez rwnoramienny ABCD , niebdcy rwnolegobokiem, w ktrym AB || CD
oraz A 9, 7 , B 3,1 , D 3,10 . Trapez A1B1C1D1 jest obrazem trapezu ABCD
w symetrii rodkowej wzgldem pocztku ukadu wsprzdnych. Wyznacz wsprzdne
wierzchokw trapezu A1B1C1D1 oraz rwnanie osi symetrii tego trapezu.
Zadanie 93.
Punkt P ley wewntrz trjkta o wierzchokach A 6, 0 , B 0, 4 i C 0, 0 . Oznaczmy
przez PAC obraz punktu P w symetrii osiowej wzgldem prostej AC, a przez PBC obraz punktu
P w symetrii osiowej wzgldem prostej BC. Uzasadnij, e punkty PAC , C i PBC le na jednej
prostej.
Zadanie 94.
Przedstawiona na rysunku brya skada si z walca i pkuli. Wysoko walca jest taka, jak
promie jego podstawy i jest rwna R.
R
R
R
Objto tej bryy jest rwna
A. R3
B.
5
R3
3
C.
2
R3
3
D. 2 R3
Zadanie 95.
Podstaw graniastosupa prostego czworoktnego ABCDEFGH jest kwadrat ABCD (zobacz
rysunek).
H
E
G
F
D
A
C
B
Kt AHC midzy przektnymi ssiednich cian bocznych ma 50. Kt DBG midzy przektn
podstawy a przektn ciany bocznej jest rwny
A. 60
B. 65
C. 75
D. 80
30
Zadanie 96.
Dany jest ostrosup prawidowy czworoktny ABCDS, ktrego ciany boczne s trjktami
rwnobocznymi. Punkty G, E i F s odpowiednio rodkami odcinkw AD, BC i CS (zobacz
rysunek).
S
F
D
G
A
E
B
Ktem midzy przeciwlegymi cianami bocznymi jest kt

A. DFE
B. GES
C. ESG
D. ASC
E
Zadanie 97.
Wysoko graniastosupa prawidowego trjktnego ABCDEF
(zobacz rysunek) jest rwna 8, a tangens kta midzy wysokoci trjkta ABF poprowadzon z wierzchoka F i paszczyzn
4 3
podstawy ABC tego graniastosupa jest rwny
. Oblicz pole
3
trjkta ABF.
F
D
B
C
A
Zadanie 98.
Objto graniastosupa prawidowego trjktnego, w ktrym krawd podstawy ma dugo 4, jest rwna 16 6 (zobacz rysunek).
Oblicz miar kta nachylenia przektnej ciany bocznej do ssiedniej ciany bocznej.
1. Zadania
31
Zadanie 99.
W graniastosupie prawidowym szecioktnym krtsza przektna graniastosupa jest nachy2
lona do paszczyzny podstawy pod ktem takim, e sin
. Oblicz miar kta , jaki
7
tworzy dusza przektna tej bryy z paszczyzn podstawy.
K
J
I
L
G
F
A
Zadanie 100.
Dany jest ostrosup prawidowy trjktny o krawdzi podstawy dugoci 6 3 oraz krawdzi
bocznej dugoci 12. Wyznacz miar kta midzy cianami bocznymi tego ostrosupa. Wynik
podaj z dokadnoci do 2 .
Zadanie 101.
W ostrosupie prawidowym czworoktnym kt pomidzy wysokoci ostrosupa
a wysokoci ciany bocznej jest rwny 30 . Promie okrgu opisanego na podstawie jest
rwny 2 2 . Oblicz sinus kta nachylenia krawdzi bocznej ostrosupa do paszczyzny podstawy.
Zadanie 102.
W stoku stosunek pola powierzchni bocznej do pola podstawy jest rwny
kta midzy tworzc a paszczyzn podstawy tego stoka.
3
. Oblicz sinus
2
32
Zadanie 103.
W trjkcie ABC punkt D jest rodkiem boku AB oraz CD CB (zobacz rysunek). Bok CB
przeduono tak, e CB BE . Wyka, e AC DE .
C
Zadanie 104.
Tworzca stoka o kcie rozwarcia ma dugo 8. Pole powierzchni cakowitej tego stoka
jest rwne 48 . Oblicz objto stoka oraz miar kta .
Zadanie 105.
Dany jest graniastosup prawidowy czworoktny ABCDEFGH o krawdzi podstawy dugoci
4 2 oraz krawdzi bocznej rwnej 8. Graniastosup przecito paszczyzn przechodzc
przez rodki krawdzi AD i DC oraz przez wierzchoek H (zobacz rysunek). Oblicz pole
otrzymanego przekroju.
1. Zadania
33
Zadanie 106.
W szecianie ABCDA1B1C1D1 przektna AC1 tworzy z paszczyzn ABCD kt . Punkty L i J
s odpowiednio rodkami krawdzi DD1 i BB1 oraz
LAJ 2 . Uzasadnij, e cos tg .
Zadanie 107.
W ostrosupie prawidowym trjktnym krawd podstawy jest 2 razy dusza od wysokoci
ostrosupa poprowadzonej na t podstaw. Wyznacz kt nachylenia ciany bocznej do podstawy.
Zadanie 108.
Dany jest ostrosup prawidowy czworoktny, ktrego wysoko ma dugo H oraz kt midzy krawdzi boczn i paszczyzn podstawy jest rwny 60 . Wyznacz wzr na pole powierzchni bocznej tego ostrosupa w zalenoci od wysokoci H.
Zadanie 109.
W stoku rnica dugoci tworzcej i promienia podstawy jest rwna 6. Cosinus kta
2
midzy tworzc a paszczyzn podstawy tego stoka jest rwny . Oblicz pole powierzchni
5
bocznej tego stoka.
Zadanie 110.
Graniastosup prawidowy czworoktny ABCDEFGH o krawdzi podstawy dugoci 5 oraz
krawdzi bocznej dugoci 5 6 przecito paszczyzn przechodzc przez wierzchoek A oraz
punkty L oraz J lece na przeciwlegych krawdziach bocznych w rwnych odlegociach od
dolnej podstawy. Otrzymany przekrj jest czworoktem AJKL, ktrego przektna AK tworzy
z paszczyzn podstawy kt (zobacz rysunek). Zapisz pole tego przekroju w zalenoci od
kta . Jakie wartoci przyjmuje ?
H
F
L
D
34
Zadanie 111.
1
Dana jest prosta o rwnaniu y x b , gdzie b 0 przecina o Oy w punkcie A, za o Ox
2
w punkcie B (zobacz rysunek). Pole trjkta AOB wyznaczonego przez t prost i osie ukadu
wsprzdnych jest rwne 16. Oblicz wsprzdne rodka okrgu opisanego na trjkcie AOB.
y
y 1 x b
2
Zadanie 112.
Punkty A 7, 6 i B 1, 2 s wierzchokami trjkta rwnobocznego ABC. Promie koa
opisanego na tym trjkcie jest rwny
A.
5 3
6
B.
5 3
3
C.
10 3
6
D.
10 3
3
Zadanie 113.
1
, a trjkt T2 jest podobny do trjkta T
6
w skali k 3 . Pole trjkta T2 jest rwne 24. Trjkt T1 ma pole rwne
Trjkt T jest podobny do trjkta T1 w skali k
A. 12
B. 48
C. 72
D. 96
Zadanie 114.
Punkt A 2, 7 jest wierzchokiem kwadratu ABCD, a punkt S 6,5 jest rodkiem okrgu
opisanego na tym kwadracie. Bok tego kwadratu ma dugo
A. 10
B.
20
C. 2 10
D. 2 20
Zadanie 115.
1
W trjkcie prostoktnym ABC kt przy wierzchoku A jest prosty oraz sin ABC . Ob3
licz tg ABC .
1. Zadania
35
Zadanie 116.
Do okrgu o rodku O poprowadzono z zewntrznego punktu P dwie styczne przecinajce si
w P pod ktem 50 (zobacz rysunek). Punktami stycznoci s, odpowiednio, punkty A i B.
P
A
50o
. O
B
Kt AOB ma miar
A. 90
B. 120
C. 130
D. 150
Zadanie 117.
Na paszczynie dane s trzy punkty: A 1,1 , B 5, 3 oraz C 3, 2 . Wyznacz rwnanie rodkowej poprowadzonej do boku AB w trjkcie ABC.
Zadanie 118.
Wykres funkcji kwadratowej f danej wzorem
f x 2 x 2 5x 3 przecito prostymi
o rwnaniach x 1 oraz x 2 . Oblicz odlego midzy punktami przecicia tych prostych

z wykresem funkcji f.
Zadanie 119.
Niech prosta k bdzie dana rwnaniem y 2 x 1. Uzasadnij, e jej obrazem w symetrii rodkowej wzgldem pocztku ukadu wsprzdnych jest prosta do niej rwnolega.
1.5. Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka

Zadanie 120.
W pojemniku jest 10 kul, w tym b kul biaych i 10 b kul czarnych, gdzie b 5 . Z tego pojemnika losujemy dwa razy po jednej kuli ze zwracaniem. Wyka, e prawdopodobiestwo zdarze1
nia polegajcego na tym, e otrzymamy dwie kule tego samego koloru, jest wiksze od .
2
Losujemy dwa razy po jednej kuli ze zwracaniem, czyli losujemy pierwsz kul z 10 i drug
te z 10. Ile bdzie wszystkich moliwych par kul w takim losowaniu? Zastosuj regu mnoenia. Obliczysz w ten sposb moc zbioru wszystkich zdarze elementarnych .
Niech zdarzenie A polega na tym, e otrzymamy kule tego samego koloru. Na ile sposobw
mona wylosowa dwie kule biae, jeli w pojemniku jest b kul biaych? (losujemy najpierw
jedn z b kul, potem drug rwnie z b kul). Na ile sposobw mona wylosowa dwie kule
36
czarne, jeli w pojemniku jest 10 b kul czarnych? Ile razem bdzie par kul tego samego
koloru? W ten sposb wyznaczysz moc zdarzenia A.
Korzystajc z klasycznej definicji prawdopodobiestwa, oblicz prawdopodobiestwo zdarzenia A.
1
.
2
Zapisz odpowiedni nierwno i przekszta j do postaci, w ktrej po jednej stronie bdzie
liczba 0. Przyjrzyj si drugiej stronie tej nierwnoci; czy dostrzegasz wzr skrconego mnoenia? Zastosuj go i wyka, e nierwno jest prawdziwa.
Twoim zadaniem jest wykazanie, e prawdopodobiestwo zdarzenia A jest wiksze od
Rozwizanie
jest zbiorem wszystkich par x, y o wartociach w zbiorze 10-elementowym. Jest to model klasyczny. 10 2 100 .
Oznaczmy przez A zdarzenie polegajce na otrzymaniu kul tego samego koloru.
Mamy dwa rozczne przypadki:
otrzymamy dwa razy kul bia,
otrzymamy dwa razy kul czarn.
Std
A b2 10 b 2b2 20b 100

2
oraz
2b2 20b 100 b 2 10b 50
.
P( A)
100
50
b2 10b 50 1
Mamy wykaza, e
.
50
2
Przeksztacamy nierwno rwnowanie:

b2 10b 50 1
,
50
2
2b2 20b 100 50 ,

2b2 20b 50 0 ,
b2 10b 25 0 ,
b 5 2 0 .
Ostatnia nierwno jest prawdziwa, bo z zaoenia b 5 .
Uwaga: Mona te obliczy P( A )
2b 10 b
1
i wykaza, e P( A )
.
100
2
1. Zadania
37
Zadanie 121.
Wykonano pomiary wysokoci czterech krzese i kade dwa rezultaty byy rne. Adam zapisa wyniki w metrach i odchylenie standardowe jego danych byo rwne A . Bogdan zapisa
te wyniki w centymetrach i odchylenie standardowe jego danych byo rwne B . Wynika
std, e
A. A 10 B
C. 10 A B
B. A 100 B
D. 100 A B
Wzr, za pomoc ktrego moesz obliczy odchylenie standardowe danych, moesz znale
w zestawie Wybrane wzory matematyczne.
Zauwa, e jeeli przez x1 , x2 , x3 , x4 oznaczymy kolejne wyniki zapisane przez Adama w metrach, a przez y1 , y2 , y3 , y4 kolejne wyniki zapisane przez Bogdana w centymetrach, to
_
yk 100 xk dla k 1, 2,3, 4 . Sprawd, e y 100 x .

Zapisz wzr na odchylenie standardowe danych Bogdana:
2
_
_
_
_
y
1
2
3
4

.
B
4
_
Skorzystaj z zalenoci yk 100 xk dla k 1, 2,3, 4 oraz y 100 x .

Zadanie 122.
Dany jest zbir A 1, 2,..., 2n, 2n 1 , gdzie n 1, zoony z 2n 1 kolejnych liczb naturalnych. Wyka, e liczba wszystkich par (a, b) takich, e a A , b A i a b oraz suma a b
jest nieparzysta, jest wiksza od liczby par, ktrych suma jest parzysta.
Tworzymy wszystkie pary liczb a, b takie, e a b oraz a, b nale do zbioru
A {1, 2,3,..., 2n, 2n 1} .
Ile w podanym zbiorze jest liczb parzystych, a ile nieparzystych, skoro wszystkich liczb jest
2n 1 i ostatnia jest liczb nieparzyst?
Zastanw si, kiedy suma dwch liczb naturalnych jest parzysta. Podpowiem, e obie musz
by parzyste albo obie nieparzyste. Oblicz, ile jest takich par rnych liczb nalecych do
zbioru A, ktrych suma jest parzysta. Skorzystaj z reguy mnoenia.
Zastanw si, kiedy suma dwch liczb naturalnych jest nieparzysta. Podpowiem, e jedna
musi by parzysta, a druga nieparzysta. Oblicz, ile jest takich par liczb nalecych do zbioru
A, ktrych suma jest nieparzysta. Pamitaj o tym, e tworzymy pary uporzdkowane, czyli
para (parzysta, nieparzysta) jest inna ni para (nieparzysta, parzysta). Skorzystaj z reguy
mnoenia.
Teraz, po przeprowadzeniu tych oblicze, uzasadnij tez.
38
Zadanie 123.
Rzucono 100 razy szecienn kostk do gry. rednia arytmetyczna liczb oczek w pierwszych
40 rzutach bya rwna 3,75, a rednia arytmetyczna liczb oczek w kolejnych 60 rzutach bya
rwna 4,25. rednia arytmetyczna liczb oczek w 100 rzutach jest
A. mniejsza od 4
B. rwna 4
C. rwna 4,05
D. wiksza od 4,05
Zadanie 124.
Zestaw danych: x1 , x2 , x3 ,..., xn ma redni arytmetyczn a i odchylenie standardowe s.
Wyka, e zestaw danych:
x a
x1 a x2 a x3 a
ma redni arytmetyczn 0.
,
,
,..., n
s
s
s
s
Zadanie 125.
Adam otrzyma z trzech kolejnych klaswek nastpujce oceny: 6, 4, 4. Oblicz, jak ocen
otrzyma Adam z czwartej klaswki, jeeli odchylenie standardowe otrzymanych ocen jest
11
rwne
.
16
Zadanie 126.
Wszystkich par (a, b) takich, e a 1, 2,3, 4,5,6,7 i b 1, 2,3, 4,5, 6, 7,8,9 oraz suma
a b jest podzielna przez 3, jest

A. mniej ni 21
B. dokadnie 21
C. dokadnie 22
D. wicej ni 22
Zadanie 127.
Liczb ze zbioru Z 1, 2,3,...,36 , ktrych nie mona uzyska jako iloczynu dwch niekoniecznie rnych liczb ze zbioru 1, 2,3,..., 6 , jest
A. 8
B. 16
C. 18
D. 19
1. Zadania
39
Zadanie 128.
Liczb naturalnych trzycyfrowych, w zapisie ktrych kada cyfra wystpuje co najwyej raz
oraz suma cyfry setek i cyfry jednoci jest rwna 4, jest
A. mniej ni 24
B. dokadnie 24
C. dokadnie 32
D. wicej ni 32
Zadanie 129.
Ile jest wszystkich trzycyfrowych liczb naturalnych, w zapisie ktrych kada cyfra jest inna,
adna nie jest zerem oraz jedn z cyfr jest dziewitka?
A. 56
B. 168
C. 216
D. 504
Zadanie 130.
Dana jest tabela zoona z szeciu wierszy i dziewiciu kolumn (zobacz rysunek). Oblicz, ile
w tej tabeli mona narysowa, zgodnie z zaznaczonymi liniami, prostoktnych tabel
o czterech wierszach i czterech kolumnach.
Zadanie 131.
Wszystkie losy loterii fantowej zostay ponumerowane kolejno od numeru 10000 do numeru
99999. Te losy, ktrym nadano numery o sumie cyfr rwnej trzy, s wygrywajce, pozostae
losy s przegrywajce. Na tej loterii bdziemy losowa jeden los. Oblicz prawdopodobiestwo wycignicia losu przegrywajcego. Wynik przedstaw w postaci uamka dziesitnego
w przyblieniu do czwartego miejsca po przecinku.
40
Zadanie 132.
Na rysunku jest przedstawiony trzynastokt wypuky o kolejnych wierzchokach od A1 do
A13 oraz przektna A1 A8 tego wielokta.
A9
A10
A8
A11
A7
A12
A6
A13
A5
A1
A4
A2
A3
Spord wszystkich 65 przektnych tego wielokta losujemy jedn. Oblicz prawdopodobiestwo zdarzenia polegajcego na tym, e wylosowana przektna bdzie przecinaa si z przektn A1 A8 w punkcie lecym wewntrz trzynastokta. Wynik zapisz w postaci uamka nieskracalnego.
Zadanie 133.
Spord wierzchokw szecianu wybieramy losowo dwa rne wierzchoki. Oblicz prawdopodobiestwo wylosowania wierzchokw, ktre s kocami tej samej przektnej ciany szecianu.
Zadanie 134.
Ze zbioru wszystkich krawdzi (krawdzi bocznych i krawdzi podstawy) ostrosupa prawidowego picioktnego losujemy jedn krawd, a nastpnie z pozostaych krawdzi losujemy
drug. Oblicz prawdopodobiestwo zdarzenia polegajcego na tym, e wylosowane krawdzie bd miay wsplny wierzchoek.
2. Komentarze do zada
41
Rwnania i nierwnoci
Zadanie 3.
4 3 16
wystpuje iloczyn pierwiastkw tego samego stopnia. Zapisz
8
ten iloczyn w postaci jednego pierwiastka. Otrzymany wynik zapisz w postaci potgi
o podstawie 2.
W liczniku uamka
Zadanie 4.
Poniewa wszystkie zaproponowane odpowiedzi s potgami o podstawie 2, zapisz podan
liczb w postaci potgi liczby 2. Wykorzystujc znane wzory dotyczce potg, otrzymasz:
1
2 2
8
4
3
22 2
4
3
3
2
11
2
2 2 2 . Nastpnie zastanw si, czy wiesz, jak liczb jest

4
liczba odwrotna do x . Liczb odwrotn do np.
3
4
jest liczba , a odwrotnoci liczby x
4
3
11
2
1
( x 0 ) jest liczba , czyli x 1 . Zatem odwrotnoci liczby 2 jest liczba
x
11
1
2
11
2
12
2
2
11
2
Zadanie 5.
Mnoenie potg jest moliwe wtedy, gdy potgi maj takie same podstawy lub takie same
wykadniki. Zapisz wszystkie czynniki w postaci potgi o tej samej podstawie, a nastpnie
zastosuj prawa dziaa na potgach.
1
41 2 4 16 3 4 3 2 4 16 3 2
2
3
2 4 2 3.
Po wykonaniu dziaa na potgach otrzymasz odpowied D.

Zadanie 6.
Moesz zapisa liczb 72 w postaci iloczynu potg liczb 2 i 3 oraz skorzysta z twierdzenia
o logarytmie iloczynu i logarytmie potgi.
42
Zadanie 7.
Moesz skorzysta z tego, e 1 log 5 5 . Oznacza to, e 2 2 1 2 log 5 5 . Jeeli zastosujesz
teraz wzr na logarytm potgi, to otrzymasz: 2 log 5 5 2 log 5 25 . Liczba o 2 wiksza od
log 5 4 to inaczej log 5 4 2 , czyli log 5 4 log 5 25 . Stosujc wzr na logarytm iloczynu,
otrzymasz ostatecznie log5 4 2 log5 4 log5 25 log5 4 25 log5 100 . Zatem poprawna
odpowied to D.
Zadanie 8.
W zadaniu podana jest roczna stopa procentowa. Najpierw trzeba wic ustali, w jakiej wysokoci naliczane s odsetki co kwarta. W roku mamy cztery kwartay, wic oprocentowanie
p%
p
w tym okresie wyniesie
. Zatem po upywie pierwszego takiego okresu warto
4
400
p
lokaty wyniesie 10001

. Po upywie roku (czyli czterech takich okresw) warto ta
400
wyniesie 10001
, co mona otrzyma, korzystajc np. ze wzoru na procent skadany.
400
Zadanie 9.
Wykorzystujc podany stosunek bokw, moesz uzaleni dugo kadego z nich od jednej
zmiennej, np. x . Otrzymasz std, e a 3x , b 5x , c 7 x . Aby ustali, ktre zdanie jest
faszywe, musisz kolejno obliczy, jakim procentem (bd uamkiem) sumy liczb a i b jest
liczba c, jakim procentem (bd uamkiem) sumy liczb a b c jest liczba a, jakim procentem (bd uamkiem) sumy liczb b i c jest liczba a oraz jakim procentem (bd uamkiem)
liczby c jest liczba b.
Obliczajc kolejne stosunki, otrzymasz:
c
7x
7
87,5% , 100% 87,5% 12,5% prawda,

a b 3x 5 x 8
a
3x
3 1
20% prawda,
a b c 3x 5 x 7 x 15 5
a
3x
3 1
25% prawda,
b c 5 x 7 x 12 4
b 5x 5
3
71 % nieprawd jest, e liczba b to 60% liczby c.

c 7x 7
7
Zatem odpowied D jest faszywa.

Zadanie 10.
Poniewa oprocentowanie jest podane w skali roku (tj. trzy razy cztery miesice), najpierw
musisz ustali, jakie bdzie oprocentowanie w okresie czterech miesicy (wystarczy oprocentowanie roczne podzieli przez trzy). Stosujc np. wzr na procent skadany. moesz ustali
warto lokaty po upywie 8 miesicy, tj. po dwch czteromiesicznych okresach. Niewiadom w uzyskanym wyraeniu bdzie warto kwoty wpaconej na pocztku. Wyraenie to
przyrwnaj do wartoci lokaty wraz z odsetkami i std wylicz kwot, ktr wpacono na pocztku.
43
Zadanie 11.
Jeli x oznacza liczb uczniw w szkole na pocztku pierwszego roku, to jak zapisa liczb
uczniw na kocu pierwszego roku? Zauwa, e zmniejszya si ona o 0,1 x (wygodniej ci
bdzie zapisywa procenty w postaci uamkw).
Jak zapisa liczb uczniw na koniec drugiego roku? Jak si ta liczba ma do x ?
Jeli w trzecim roku liczba uczniw zmalaa o y % , to jak si ona ma do liczby uczniw
na kocu drugiego roku?
Liczba uczniw na pocztku pierwszego roku i na kocu trzeciego roku jest taka sama. U
odpowiednie rwnanie.
Zadanie 12.
Ponumeruj autobusy kolejnymi liczbami 1, 2,..., 10 wedug liczby pasaerw nimi podrujcych i oznacz liczb pasaerw w i-tym pojedzie przez pi , wic
p1 p2 pk 50 > pk+1 p9 p10 ,

gdzie k to liczba autobusw przepenionych.
Zapisz w postaci uamka procent przepenionych autobusw oraz procent pasaerw podrujcych w przepenionych autobusach. Nastpnie zbadaj znak rnicy tych uamkw. Zwr
uwag na to, e moesz zapisa szacowania:
(10 k )( p1 p2 ... pk ) 50(10 k )k ,
k ( pk 1 ... p10 ) 50k (10 k ) .

Podaj odpowied!
Zadanie 13.
Korzystajc ze wzorw na logarytm iloczynu, logarytm ilorazu i logarytm potgi
o wykadniku naturalnym, zapisz liczby a i b w postaci jednego logarytmu. Nastpnie oblicz
a b , korzystajc z dziaa na logarytmach.
Zadanie 14.
Czy moesz sum logarytmw o tej samej podstawie zapisa w innej postaci? Zauwa, e
3
3
log 3 x 3x 2 9 x log 3 x 3x . Jaka jest warto wyraenia log 3 x 3x ?
Zadanie 15.
Odczytaj wsprzdne punktw podanych na rysunku: A 3,2 , B 5,4 , C 3,1 .
Korzystajc ze wzoru na prost przechodzca przez dwa punkty, wyznacz rwnania prostych
przechodzcych przez kad par punktw.
Prosta AC ma rwnanie: y
1 2
( x 3) 2 , czyli x 2 y 1 .
33
Prosta AB ma rwnanie: y
42
( x 3) 2 , czyli 3x y 11 .
53
44
Prosta BC ma rwnanie: y
1 4
( x 3) 1 , czyli 3x 8 y 17 .
35
Poniewa adna z tych prostych nie jest rwnolega do osi Oy, to moesz rwnie skorzysta
z postaci kierunkowej prostej i po podstawieniu dwch punktw wyznaczy jej rwnanie. Np.
prosta AC ma rwnanie y ax b . Podstawiasz wsprzdne obu punktw: 2 3a b
1
1
1
i 1 3a b . Std a b . Zatem rwnanie przybiera posta y x , std 2 y x 1,
2
2
2
czyli x 2 y 1 .
Majc wszystkie trzy proste, sprawd, ktry z podanych w odpowiedzi ukadw zawiera te
rwnania. Jest nim ukad A.
Zadanie 16.
1
x 1
2
i y 7 x z osi Ox (czyli prost y 0 ) oraz punktu wsplnego tych dwch prostych
(oznaczmy go B). W ten sposb otrzymasz wsprzdne wierzchokw trjkta ABC. Punkty
A i C le na osi Ox. Jaka jest odlego midzy nimi?
Zacznij od wyznaczenia A i C punktw przecicia, odpowiednio, prostych: y
Punkt B znajdzie si w pierwszej wiartce ukadu wsprzdnych, wic wysoko trjkta

poprowadzona z tego wierzchoka bdzie rwna drugiej wsprzdnej tego punktu. Teraz wystarczy ju tylko zastosowa wzr na pole trjkta.
Moesz rwnie skorzysta ze wzoru na pole trjkta, podstawiajc do niego wsprzdne
1
27
1
wierzchokw: 4 2 0 0 7 2 3 0 =
= 13 .
2
2
2
Zadanie 17.
Przekszta rwnania (podane w ukadach rwna) do postaci kierunkowej i wykorzystaj
zwizki midzy wspczynnikami kierunkowymi rnych prostych rwnolegych (ukad
sprzeczny) i pokrywajcych si (nieskoczenie wiele rozwiza). Otrzymasz w ten sposb
warunki, jakie musz spenia a i b. Wybierz te wartoci a i b, dla ktrych warunki obu ukadw s spenione jednoczenie.
Zadanie 18.
Zauwa, e skoro rozwizaniem ukadu jest para liczb cakowitych dodatnich, to odpowiadajcy jej punkt musi nalee do pierwszej wiartki ukadu wsprzdnych. Podana prosta w tej
wiartce przechodzi przez dwa punkty o wsprzdnych cakowitych i tylko jeden z nich ma
rne wsprzdne. Informacje te pozwalaj dokadnie ustali, jak wyglda rozwizanie ukadu. Musisz teraz wykorzysta to rozwizanie do wyznaczenia drugiego rwnania ukadu wiedzc, e opisuje ono prost przechodzc przez pocztek ukadu wsprzdnych i znaleziony
wczeniej punkt.
Zadanie 19.
Podany przedzia jest rozwizaniem takiej nierwnoci, w ktrej wystpuje funkcja kwadratowa zerujca si w kocach tego przedziau. Jej wzr moesz napisa korzystajc z postaci
iloczynowej funkcji kwadratowej. Poniewa kocami przedziau s liczby x 3 i x 1 , to
45
funkcj moemy zapisa w postaci y a x 3x 1 . W danej nierwnoci wspczynnik przy x 2 jest rwny 1, wic mona przyj a 1 , a wtedy podany przedzia jest rozwizaniem nierwnoci x 3x 1 0 . Po przeksztaceniu nierwno ta przybiera posta
x x 2 3 .
Inny sposb to oczywicie rozwizywanie podanych nierwnoci i sprawdzenie, w ktrym
przypadku otrzymamy dany przedzia.
Zadanie 20.
1
1
Zauwa, e punkty o wsprzdnych 0, 2 oraz 6, 2 s symetryczne wzgldem

2
2
prostej x 3 . Prosta ta jest osi symetrii wykresu funkcji f opisanej w zadaniu.
Zauwa, e jeli jednym miejscem zerowym funkcji f jest x 1 , to drugim miejscem zerowym jest x 5 . Zastanw si, jak s skierowane ramiona paraboli, ktra jest wykresem funkcji f.
Zadanie 21.
Jeli dugo duszego boku prostokta jest rwna x , to jak moesz zapisa pole prostokta?
Zapisz nierwno wynikajc z warunkw zadania i rozwi j. Pamitaj, e dugo boku
musi by dodatnia, wic x musi by wiksze od 5. Z treci zadania wynika, e dugo duszego boku prostokta jest liczb parzyst, zatem z otrzymanego zbioru wybierz warto x
speniajc ten warunek.
Zadanie 22.
Kade z podanych rwna jest takim rwnaniem liniowym, ktre ma jedno rozwizanie.
Sprawd, ktre z podanych rwna nie jest przeksztaceniem wyjciowego rwnania do postaci rwnania liniowego. Do tego celu wykorzystaj wasno proporcji.
Zadanie 23.
1
dla x 1 jest x 1 . U rwnanie wynikajce z treci zadax 1
nia i rozwi je. Pamitaj, aby sprawdzi, czy otrzymane rozwizania nie s sprzeczne
z zaoeniem x 1 .
Odwrotnoci wyraenia
Zadanie 24.
Zauwa, e jeli pompa napenia pusty basen w cigu x godzin, to w cigu jednej godziny
1
napeni
cz basenu. Zatem czas i wydajno to zalenoci odwrotnie proporcjonalne.
x
Jeeli przez w oznaczysz cz objtoci basenu, jak napenia w cigu jednej godziny druga
1
pompa, to wyraenie
opisuje czas samodzielnego napeniania basenu t pomp. Wiesz, e
w
wydajno pierwszej pompy jest o 20% wiksza. Zapisz, za pomoc niewiadomej w , wyraenie opisujce wydajno pierwszej pompy oraz czas samodzielnego napenienia basenu przez
t pomp. Nastpnie zapisz rwnanie uwzgldniajce wydajno i porwnujce czas samo-
46
dzielnego napeniania basenu przez kad z pomp. Wykorzystaj fakt, e druga pompa musi
pracowa o 1 godzin i 40 minut duej (pamitaj o zamianie minut na godziny). Rozwi
rwnanie z niewiadom w . Oblicz jeszcze, jak cz basenu napeni obie pompy w cigu
jednej godziny.
Zadanie 25.
Ktre punkty wystarcz do wyznaczenia zbioru rozwiza nierwnoci f x 0 ?
Zaznacz na rysunku drugie miejsce zerowe funkcji f, wiedzc, e osi symetrii wykresu funkcji f jest prosta o rwnaniu x 3 , i rozwi f x 0 .
Zbiorem rozwiza jest przedzia 9,3 .
Zadanie 26.
Oblicz W 1 i W 1 . Rozwi zapisane w treci zadania rwnanie W 1 W 1 0
i oblicz a. Otrzymujesz a
3
.
2
Zadanie 27.
Sprowad wszystkie liczby do wsplnej podstawy, np. 4, i porwnaj wykadniki:
2
2
22 2
44 ,
2 2 216 48 ,
4
2
22
22
16 2 4 4 ,
2 2
2
2 2 2 4 216 48 .
2.2. Funkcje
Zadanie 31.
Przyjrzyj si wykresom funkcji f i g. Jak przeksztaci wykres funkcji f, eby otrzyma wykres funkcji g?
Wykres funkcji g jest obrazem wykresu funkcji f w symetrii osiowej wzgldem osi Ox. Jakim
wzorem okrelona jest funkcja, ktrej wykres jest obrazem wykresu danej funkcji w symetrii
wzgldem osi Ox?
Zadanie 32.
Zwr uwag na to, jakie wartoci moe przyjmowa funkcja g ( x) x 2 4 x 1 w przedziale
1,3 . Czy umiesz poda zbir wartoci tej funkcji? Jaka posta funkcji kwadratowej moe
pomc w podaniu zbioru wartoci funkcji g? Moesz take wykorzysta wykres funkcji g.
Zwr uwag na to, e funkcja g przyjmuje tylko wartoci dodatnie, a zatem warto odwrotnoci wartoci najmniejszej funkcji g jest jednoczenie wartoci najwiksz funkcji f.
47
Zadanie 33.
Zauwa, e musisz wyznaczy warto najmniejsz i najwiksz funkcji f w przedziale
1;5 . Czy pierwsza wsprzdna wierzchoka wykresu funkcji f naley do przedziau
1; 5 ? Jakie wartoci funkcja f przyjmuje na kocach przedziau 1; 5 ? Naszkicuj wykres
funkcji f . Gdzie funkcja f przyjmuje warto najwiksz? Dla jakiego argumentu funkcja f
przyjmuje warto najmniejsz? Teraz zapisz przedzia, ktry jest zbiorem wartoci funkcji f .
Zadanie 34.
Miejscami zerowymi funkcji f s liczby 1 oraz 3, wic osi symetrii paraboli, ktra jest wykresem tej funkcji, jest prosta x 2 . Na tej prostej ley wierzchoek paraboli bdcej wykresem funkcji f . Zastanw si, jakiego przesunicia wykresu funkcji f naley dokona, aby
wierzchoek przesunitej paraboli lea na osi Oy.
Moesz sporzdzi rysunek i na jego podstawie ustali, e naley wykona przesunicie wykresu funkcji f o dwie jednostki w lewo (wzdu osi Ox ); to oznacza, e wszystkie punkty,
ktre le na wykresie funkcji f , zostan w ten sposb przesunite.
Znajd wsprzdne obrazu punktu 0, 3 i miejsc zerowych po przesuniciu.
Zapisz wzr funkcji g w postaci iloczynowej g x a x 1 x 1 . Nastpnie wykorzystaj
fakt, e punkt 2, 3 ley na wykresie funkcji g .
Zadanie 35.
I sposb
Korzystajc z tego, e w zadaniu podane s miejsca zerowe funkcji kwadratowej, moesz
napisa jej posta iloczynow.
Brakujcy wspczynnik a moesz obliczy, korzystajc z tego, e wykres funkcji f przechodzi przez punkt 2, 10 , czyli f 2 10 .
Moesz teraz przystpi do obliczenia wsprzdnych p, q wierzchoka paraboli. Pierwsza
wsprzdna wierzchoka jest redni arytmetyczn miejsc zerowych funkcji f.
Drug wsprzdn wierzchoka paraboli moesz obliczy, korzystajc ze wzoru funkcji f:
q f p . Po wyznaczeniu wsprzdnych wierzchoka zastosuj wzr na odlego midzy
dwoma punktami, aby wyznaczy odlego wierzchoka od pocztku ukadu wsprzdnych.
II sposb
Korzystajc z tego, e w zadaniu podane s miejsca zerowe funkcji kwadratowej, moesz
obliczy pierwsz wsprzdn wierzchoka paraboli, ktra jest wykresem funkcji f. Jest ona
redni arytmetyczn miejsc zerowych funkcji. Teraz moesz zapisa wzr funkcji f w postaci
kanonicznej. Do obliczenia pozostay wspczynniki a i q. Wykorzystaj fakt, e wykres funkcji f przechodzi przez punkt 2, 10 , zatem f 2 10 i f 3 0 . Po wyznaczeniu wsprzdnych wierzchoka zastosuj wzr na odlego midzy dwoma punktami, aby wyznaczy
odlego wierzchoka od pocztku ukadu wsprzdnych.
48
Zadanie 36.
W rozwizaniu skorzystaj ze wzorw na wsprzdne wierzchoka paraboli o rwnaniu
f x ax 2 bx c . Zauwa, e jeeli punkt ley na prostej o rwnaniu y 5 , to jego druga
wsprzdna jest rwna 5 . Zatem druga wsprzdna wierzchoka paraboli q 5 .
Moesz wykorzysta wzr na drug wsprzdn wierzchoka paraboli do obliczenia wspczynnika a funkcji f . Po obliczeniu wspczynnika a ponownie wykorzystaj wzr na
pierwsz wsprzdn wierzchoka paraboli i oblicz j.
Innym sposobem obliczenia wspczynnika a funkcji f jest wykorzystanie wzoru na pierwsz wsprzdn wierzchoka paraboli oraz zalenoci f p q . Po obliczeniu wspczynnika a ponownie wykorzystaj wzr na pierwsz wsprzdn wierzchoka paraboli i oblicz j.
Zadanie 37.
Aby obliczy c , przyjrzyj si najpierw funkcji f . Z postaci funkcji kwadratowej wynika, e
jej wykresem jest parabola o ramionach skierowanych w d. Taka funkcja najwiksz warto
przyjmuje w wierzchoku. Poniewa zbiorem wartoci funkcji jest przedzia , 7 , to liczba
7 jest drug wsprzdn wierzchoka paraboli. Oblicz pierwsz wsprzdn p wierzchoka
2
paraboli bdcej wykresem funkcji f : p
3 . Wierzchoek paraboli ma wsprzdne:
2
3
1
p 3 , q 7 , zatem f (3) 7 . Std otrzymujesz rwnanie 9 6 c 7 , ktrego roz3
wizaniem jest c 4 .
Zadanie 38.
Funkcja kwadratowa podana jest w zadaniu w postaci kanonicznej. Odczytaj wsprzdne
wierzchoka paraboli, ktra jest wykresem tej funkcji. Porwnaj najwiksz warto funkcji f
z drug wsprzdn wierzchoka paraboli. Jakie wnioski moesz teraz wycign? Wiesz ju,
jak skierowane s ramiona paraboli.
Pierwsza wsprzdna wierzchoka paraboli nie naley do przedziau 4; 2 . Teraz sprbuj
okreli, czy funkcja jest w tym przedziale rosnca, czy malejca. Zauwa, e najwiksz
warto funkcja przyjmuje dla x 4 , a najmniejsz dla x 2 .
Zadanie 39.
Jeli miejscami zerowymi funkcji f s liczby 2 i 4 , to jaka jest pierwsza wsprzdna
wierzchoka paraboli, ktra jest wykresem funkcji f ? Jakie wsprzdne ma wobec tego
wierzchoek paraboli? W ktr stron s skierowane ramiona paraboli? Naszkicuj t parabol
oraz prost y 2 . Jakie jest wzajemne pooenie tej prostej i wierzchoka paraboli?
49
Zadanie 40.
Majc dane wsprzdne wierzchoka paraboli, moesz zapisa wzr funkcji f w postaci kanonicznej f x a x 1 4 . Do wyznaczenia wzoru funkcji s jednak potrzebne wsprzdne jeszcze jednego punktu, ktry ley na paraboli.
2
Jak wyznaczy wsprzdne punktu A lub B?

Odcinek AB jest podstaw trjkta ABC, ktrego pole jest rwne 8. Odczytaj z rysunku, jaka
jest wysoko tego trjkta i oblicz dugo odcinka AB.
Prosta x 1 , na ktrej ley wierzchoek paraboli, jest osi symetrii trjkta ABC (czy wiesz,
dlaczego?), wic punkty A i B le w odlegoci 2 od tej prostej. Std A 1, 0 , B 3, 0 .
Wykorzystaj wsprzdne punktu A lub B do wyznaczenia wspczynnika a we wzorze funkcji f.
Zadanie 41.
Pierwszy i drugi odcinek amanej, czyli odcinki A1 A2 i A2 A3 , maj dugo 1, trzeci i czwarty
maj dugo 2, pity i szsty maj dugo 3 itd. Pocztkowe skadniki sumy dugoci odcinkw amanej s wic rwne 1 1 2 2 3 3 ... . Czy wiesz, ile s rwne dugoci
dwch ostatnich odcinkw amanej skadajcej si z 2n odcinkw, czyli dwa ostatnie skadniki sumy?
Aby zapisa wyznaczon sum, a wic wzr funkcji f, wykorzystaj wzr na sum n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego. Na koniec oblicz warto funkcji dla argumentu
n 33 .
Zadanie 42.
Aby obliczy wartoci pozostaych funkcji trygonometrycznych kta w trjkcie prostoktnym, moesz skorzysta z jedynki trygonometrycznej
cos 1 sin 2 1
6
3
9
3
oraz
tg
sin
2.
cos
Miar kta w trjkcie prostoktnym moesz wyrazi w zalenoci od kta ; w tym celu
naley zapisa rwno 90 .
Teraz do obliczenia wartoci funkcji cos skorzystaj ze wzoru cos cos 90 sin .
Uwaga: Pamitaj, e nie jest to jedyny sposb rozwizania tego zadania.
Zadanie 43.
Wyznacz za pomoc jedynki trygonometrycznej cos72 w zalenoci od a i otrzymany wynik
wykorzystaj do obliczenia liczby 1 tg 2 72 .
50
Zadanie 44.
Zauwa, e w zadaniu podana jest warto funkcji tg 3 , natomiast twoim zadaniem jest
2 sin 3 cos
obliczenie wartoci wyraenia
, w ktrym nie wystpuje tg . Wykorzystaj
3 cos 5 sin
sin
sin
zaleno tg
, czyli
3 i wyznacz z niej jedn z wielkoci: sin lub cos .
cos
cos
2 sin 3 cos
Nastpnie wyraenie
, ktrego warto masz obliczy, zapisz przy pomocy
3 cos 5 sin
tylko jednej z wielkoci cos lub sin . W otrzymanym wyraeniu zredukuj wyrazy podobne i zapisz liczb, jak otrzymae.
Zadanie 45.
Uzalenij tg od sin i cos . Korzystajc z zalenoci midzy funkcjami trygonometrycznymi ktw ostrych trjkta prostoktnego, wyznacz tg sin w zalenoci od sin .
2
Majc dane cos , moesz skorzysta z jedynki trygonometrycznej do wyznaczenia
5
sin , a wic rwnie tg sin . W rozwizaniu uwzgldnij to, e 0 90 .
Zadanie 46.
Czy znasz jak zaleno wic ze sob sinus i cosinus tego samego kta? Jeeli tak, to
moesz wyznaczy, jak warto ma a. Trzeba pamita, e kt jest ktem ostrym. Jak
wpywa to na wartoci funkcji sinus i cosinus kta ?
Masz przed sob zadanie wyliczenia funkcji tangens kta . Jaki jest zwizek funkcji sinus
i cosinus kta z funkcj tangens tego kta?
Jeeli znasz warto a i wartoci sinusa i cosinusa kta , to obliczysz ju tangens kta .
Zadanie 47.
Poniewa podany jest cos , to, korzystajc z jedynki trygonometrycznej, moesz wyznaczy
sin (uwzgldnij przy tym zaoenie, e jest ktem ostrym). Majc wartoci obu funkcji,
obliczysz warto tg . Po wyznaczeniu liczb a i c oblicz redni arytmetyczn wszystkich
trzech liczb.
Zadanie 48.
Zastosuj jedynk trygonometryczn przy obliczaniu wartoci funkcji tg . Co wynika
z rwnoci tg tg ?
Zadanie 49.
Zadanie wymaga znalezienia wszystkich wartoci x, dla ktrych f ( x) 2 . U odpowiednie
rwnanie i sprowad je do rwnania kwadratowego. Upewnij si, e otrzymane rozwizania
nale do dziedziny funkcji wymiernej (sprawd, czy otrzymane rozwizania nie zeruj mianownika).
51
Zadanie 50.
Zauwa, e wykres funkcji f ograniczonej do przedziau 0, 4 musi zawiera wierzchoek
paraboli; w przeciwnym razie funkcja przyjmowaaby w tym przedziale najmniejsz warto
na jednym z kocw przedziau (byaby rosnca lub malejca). Z warunkw zadania wynika,
e wierzchokiem jest punkt 2, f (2) , a ramiona wykresu s skierowane w gr. Co ten
ostatni warunek mwi o wspczynniku a? Jak mona pierwsz wsprzdn wierzchoka
wyrazi za pomoc wspczynnikw funkcji kwadratowej? Co z tego wynika dla b?
Zadanie 51.
Zastanw si: kiedy funkcja kwadratowa przyjmuje t sam warto dla dwch rnych argumentw? Przypomnij sobie, e wykres funkcji kwadratowej ma o symetrii co to znaczy? Czy argumenty 2 i 5 te s symetrycznie rozoone po obu stronach osi symetrii wykresu danej funkcji? Zauwa, e z warunku zadania (wartoci f (0), f (3) s rwne i wiksze od
wartoci przyjmowanych przez f wewntrz przedziau 0, 3 ) wynika, e ramiona wykresu
funkcji f s skierowane w gr.
2.3. Cigi
Zadanie 54.
Jaka jest zaleno midzy kolejnymi wyrazami cigu arytmetycznego?
Z wasnoci cigu arytmetycznego wynika, e trjwyrazowy cig jest arytmetyczny, gdy
rodkowa liczba jest redni arytmetyczn wyrazw ssiednich. Sprbuj na tej podstawie zapisa za pomoc jednego rwnania zaleno midzy wyrazami naszego cigu.
Moesz te to zadanie rozwiza, sprawdzajc, dla ktrej z podanych wartoci x podany cig
jest arytmetyczny.
Zadanie 55.
Przedstaw sum a1 a2 a3 za pomoc wyrazu a1 8 i rnicy cigu r. Otrzymasz rwnanie
z niewiadom r, ktrego rozwizaniem jest r 3 . Teraz analogicznie zapisz sum
a4 a5 a6 i oblicz jej warto, korzystajc z wczeniejszych oblicze. Otrzymasz
a4 a5 a6 3a1 12r 60 .
Zadanie 56.
Aby obliczy smy wyraz cigu a n , moesz od sumy omiu pocztkowych wyrazw odj
sum siedmiu pocztkowych wyrazw tego cigu. Ile jest rwny pity wyraz cigu bn ? Gdy
go obliczysz, zapisz wzr oglny cigu bn . Moesz teraz obliczy c1 i c17 . Teraz wystarczy
ju tylko zastosowa wzr na sum 17 pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego.
Zadanie 57.
Wykorzystujc wzr na n-ty wyraz cigu arytmetycznego, moesz redni arytmetyczn wyrazw a 3 i a 21 uzaleni od wyrazu pierwszego i rnicy cigu. Stosujc dodatkowo wzr na
52
sum n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego (w naszym przypadku n 23 ), moesz

t sum rwnie uzaleni tylko od wyrazu pierwszego i rnicy cigu. Wystarczy teraz, e
porwnasz oba wyraenia, aby wyznaczy redni arytmetyczn wyrazw a 3 i a 21 .
Zadanie 58.
Pamitasz, e w cigu arytmetycznym an , o rnicy r, dla kadego n 1 prawdziwe s
rwnoci: an1 an r , an a1 n 1 r .
Aby wykaza, e cig bn jest cigiem arytmetycznym, moesz
1) obliczy b1 , a nastpnie wykaza, e istnieje liczba r1 taka, e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno bn b1 n 1 r1
lub
2) wykaza, e istnieje liczba r1 taka, e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno
bn1 bn r1 .
Zadanie 59.
Korzystajc ze wzorw na sum n pocztkowych wyrazw i na n-ty wyraz cigu arytmetycznego, zapisz podan w zadaniu sum wyrazw w zalenoci od wyrazu pierwszego i rnicy
tego cigu. Nastpnie to samo zrb dla wyrazu rodkowego. Moesz te kady wyraz cigu
uzaleni od wyrazu rodkowego i rnicy cigu i wtedy obliczy sum. Porwnujc uzyskane wyraenia, sprawd, czy suma jest wielokrotnoci wyrazu rodkowego (czy jest on dzielnikiem sumy).
Zadanie 60.
Zastanw si, jak odlege s wyrazy pierwszy i sidmy od wyrazu czwartego? Zastosuj
wzr an21 a1 a2n1.
Zadanie 61.
Korzystajc ze wzoru na n-ty wyraz cigu geometrycznego, zapisz wzory na ak i ak 2 .
Otrzymasz w ten sposb dwa rwnania zalene tylko od k i ilorazu cigu q. Wykorzystujc
odpowiednie przeksztacenia (m.in. dziaania na potgach), otrzymasz z nich rwnanie z niewiadom q. Po jej wyznaczeniu (ile bdzie takich rozwiza?) moesz ponownie zastosowa
wzr na n-ty wyraz cigu geometrycznego i obliczy a10 .
Zadanie 62.
Rozwizanie zadania rozpocznij od odpowiedzi na nastpujce pytanie: Jeli kadego dnia
wydatki byy nisze o 20% w stosunku do wydatkw z dnia poprzedniego, to jak cz wydatkw z dnia poprzedniego stanowi wydatki z dnia nastpnego? Wyra t wielko w postaci uamka. Zauwa, e kwoty wydawane przez Kacpra w kolejnych dniach stanowi pewien cig. Jaki to cig? Jak szczegln wielkoci dla danego cigu jest zapisany uprzednio
uamek? Podpowiem, e jest to cig geometryczny o ilorazie q 0,8 . Pitego dnia Kacper
53
wyda 20,48 z. Ktry to wyraz cigu? Skorzystaj ze wzoru oglnego na n-ty wyraz cigu
geometrycznego i oblicz a1 . Kwota, jak Kacper wyda w cigu piciu dni, bdzie sum piciu pocztkowych wyrazw cigu geometrycznego.
Zadanie 63.
Wyrazy cigu a n s rne od 0 i nie powtarzaj si. Czy iloraz q moe by rwny 0 lub 1?
U rwnanie wynikajce z treci zdania. Zauwa, e a 4 i a 5 moesz zapisa np. za pomoc
a 3 i q . Rozwi rwnanie i zastanw si, czy wszystkie otrzymane wartoci q speniaj
warunki zadania.
Zadanie 64.
W cigu geometrycznym an , o wszystkich wyrazach rnych od zera i ilorazie q, dla kaa
dego n 1 prawdziwe s rwnoci: n1 q , an a1 q n1 .
an
Aby wykaza, e cig bn jest cigiem geometrycznym, moesz
1) obliczy b1 , a nastpnie wykaza, e istnieje liczba q1 taka, e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno bn b1 q1n1
lub
2) wykaza, e istnieje liczba q1 taka, e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno
bn1
q1 .
bn
Zadanie 65.
W cigu geometrycznym an , o wszystkich wyrazach rnych od zera i ilorazie q , dla kaa
dego n 1 prawdziwa jest rwno n 1 q .
an
Musisz wic wykaza, e dla cigu an opisanego w zadaniu iloraz
an 1 f 3 n 1
jest
an
f 3n
wielkoci sta i rn od zera.

Zadanie 66.
Korzystajc ze wzoru na n-ty wyraz cigu geometrycznego, zapisz iloczyn podanych wyrazw w zalenoci od wyrazu pierwszego i ilorazu tego cigu. To samo zrb dla wyrazu trzeciego. Porwnaj oba wyraenia i sprawd, czy ten iloczyn da si uzaleni tylko od wyrazu
trzeciego. Moesz te kady wyraz cigu uzaleni od wyrazu trzeciego oraz ilorazu cigu
i wtedy obliczy ich iloczyn.
54
2.4. Geometria
Zadanie 70.
A
O
C
B
Kt ACB jest ktem wpisanym opartym na pokrgu, wic
ACB 90 .
Wynika z tego, e trjkt ABC jest prostoktny o przeciwprostoktnej
AB 2r
i przyprostoktnej AC r 3 .
Oblicz miary ktw tego trjkta. Skorzystaj z funkcji cosinus w tym trjkcie
AC r 3
3
cos BAC
, std otrzymasz BAC 30 .

AB
2r
2
Kt BOC jest ktem rodkowym, opartym na tym samym uku co kt wpisany BAC.
Czy wiesz, jaka jest zaleno midzy ktem wpisanym i ktem rodkowym, jeli oba s
oparte na tym samym uku?
Z zalenoci midzy ktem rodkowym i ktem wpisanym otrzymasz
BOC 60 .
Uwaga: Do obliczenia miary kta BAC moesz te wykorzysta wasnoci poowy trjkta
rwnobocznego.
Zadanie 71.
Moesz np. wykorzysta to, e kty BEC i BDC s oparte na tym samym uku, co oznacza,
e s rwne. Poniewa kt BCD jest oparty na pokrgu, to jest ktem prostym. Mamy zatem trjkt o dwch znanych ktach i kcie, ktrego miar trzeba obliczy.
Zadanie 72.
Moesz np. wykorzysta to, e kt rodkowy BOC jest oparty na tym samym uku co kt wpisany BAC , wic jest od niego dwa razy wikszy. Uwzgldniajc to, e trjkt BOC jest
rwnoramienny, moesz teraz znale zaleno dla ktw i .
55
Zadanie 73.
Aby wykaza, e prosta BE zawiera wysoko trjkta ABC opuszczon na bok AC , wystarczy udowodni, e prosta BE jest prostopada do boku AC . Zauwa, e kt BED jest
ktem wpisanym opartym na pokrgu oraz wykorzystaj rwnolego odcinkw DE i AC .
Zadanie 74.
Przedstaw na rysunku sytuacj opisan w zadaniu, np. tak jak poniej.
Odcinek MN jest rednic poszukiwanego okrgu o rodku w punkcie C.

Do obliczenia dugoci odcinka MN wykorzystaj zalenoci midzy dugociami promieni
okrgw i odlegoci ich rodkw, gdy okrgi s styczne wewntrznie:
MN MA AB BN .
Promie okrgu o rodku C jest rwny
1
19
MN 9,5 .
2
2
Zadanie 75.
Sprbuj uzupeni rysunek o elementy, ktre mog pomc rozwiza zadanie.
Na pewno przyda si mog rodki tych okrgw, odcinek czcy rodki okrgw oraz odcinki czce rodki okrgw z odpowiednimi punktami stycznoci.
Czy punkty stycznoci i rodki okrgw tworz jak szczegln figur? Czy moesz zapisa
dugoci jej bokw tylko za pomoc promieni okrgw?
Czy dostrzegasz jaki trjkt prostoktny o bokach uzalenionych tylko od dugoci tych
promieni?
Jeeli znajdziesz taki trjkt, to korzystajc z twierdzenia Pitagorasa, zapiszesz zwizek prowadzcy do tezy.
56
Zadanie 76.
Zauwa, e pole czworokta SKTL jest sum pl dwch przystajcych trjktw prostoktnych SKT oraz SLT. Pomocny bdzie tu rysunek przedstawiajcy dwa okrgi styczne wewntrznie, z zaznaczonymi w nich odpowiednimi punktami i odcinkami (promie, rodek
okrgu, punkty stycznoci). Aby obliczy pole trjkta prostoktnego (SKT lub STL), wyznacz dugoci jego przyprostoktnych.
Zauwa, e jedn z przyprostoktnych jest promie okrgu O2 . Druga przyprostoktna
to odcinek SK; skorzystaj z twierdzenia Pitagorasa, aby obliczy jego dugo.
Znajc dugoci przyprostoktnych trjkta, moesz obliczy jego pole oraz pole czworokta
SKTL.
Moesz rwnie zauway, e odpowiednio obracajc jeden z trjktw prostoktnych (SKT
lub STL), otrzymasz trjkt rwnoramienny. Jego pole jest rwne polu rozwaanego czworokta.
Zadanie 77.
Czy odcinki powstaego szeciokta maj jakie szczeglne wzajemne pooenie? Czy mae
trjkty, ktre powstay po odciciu od trjkta ABC danego szeciokta, s podobne do trjkta ABC? Czy na tej podstawie moesz obliczy pola tych maych trjktw uzalenione
tylko od pola trjkta ABC oraz wielkoci x i y? Czy wiesz, jaka jest skala podobiestwa maych trjktw do trjkta ABC?
Jeeli znasz t skal podobiestwa, obliczysz pola maych trjktw i to ju wystarczy do
obliczenia pola szeciokta.
Uwaga: Moesz te napisa wzory (z ktem) na pole trjkta ABC i pola maych trjktw
i std uzyska zaleno midzy tymi polami, nie powoujc si na podobiestwo.
Zadanie 78.
Z warunkw zdania wiesz, e
CAB
CED . Zauwa take, e
ACB
ECD , jako
kty wierzchokowe. Zatem trjkty ABC i CDE s podobne na mocy cechy podobiestwa
trjktw k-k-k. Jak wasno maj odpowiednie boki w trjktach podobnych?
Zapisz proporcj wynikajc z podobiestwa trjktw ABC i CDE , w ktrej uwzgldnisz
dane dugoci bokw AC, BC, CE oraz szukan dugo boku CD. Z proporcji tej wyznacz
dugo boku CD.
Zamiast tego moesz np. wykorzysta fakt, e kty BAC i BDC s ktami wpisanymi opartymi na tym samym uku, wic s rwnej miary. Zauwa te, e kt BCD jest oparty na pokrgu, wic jest ktem prostym. Teraz znajd zaleno dla ktw i w trjkcie prostoktnym BCD .
Zadanie 79.
Oznacz dugo ktrego z odcinkw: AD, AE lub BE i za pomoc tej wielkoci wyznacz dugo przeciwprostoktnej AB, wykorzystujc fakt, e punkt E jest jej rodkiem oraz e dugo odcinka DE jest rwna 1.
Z podobiestwa trjktw, np. ADC i ACB, zapisz proporcj, w ktrej jedn nieznan wielkoci bdzie wprowadzona przez ciebie dugo. Oblicz t dugo, a nastpnie dugo boku AB.
57
Pozostaje teraz obliczy dugo trzeciego boku trjkta, co mona zrobi np. z twierdzenia
Pitagorasa.
Zadanie 80.
I sposb
Jeeli oznaczysz dugoci odcinkw AE i EF np. przez a i b, to moesz uzaleni dugoci
odcinkw FB i EB od a i b. Korzystajc z tego, w jakim stosunku punkt E podzieli podstaw,
moesz wyznaczy zaleno midzy a i b. Poniewa trjkty DEB i GFB s podobne, to
moesz zapisa odpowiedni proporcj odcinkw tak, by wykorzysta odcinki EB, FB
i odcinki, na ktre punkt przecicia wysokoci CF z przektn DB podzieli t przektn. Poniewa dugoci odcinkw EB i FB zalene s od a i b, to moesz policzy ich stosunek, tym
samym uzyskujc ten, ktrego prawdziwo trzeba wykaza.
II sposb
Jeeli oznaczysz dugoci odcinkw AE i EF np. przez a i b, to moesz uzaleni dugoci
odcinkw FB i EB od a i b. Korzystajc z tego, w jakim stosunku punkt E podzieli podstaw,
moesz wyznaczy zaleno midzy a i b. Poniewa odcinki DE i CF s rwnolege (oba s
wysokociami trapezu), to do kta EBD moesz zastosowa twierdzenie Talesa i zapisa odpowiedni proporcj odcinkw tak, by wykorzysta EF, FB i odcinki, na ktre punkt przecicia wysokoci CF z przektn DB podzieli t przektn. Poniewa dugoci odcinkw EF
i FB zalene s od a i b, to moesz policzy ich stosunek, tym samym uzyskujc ten, ktrego
prawdziwo trzeba wykaza.
Zadanie 81.
Przedstaw pole trjkta ABC w postaci sumy pl dwch trjktw. Do zapisania kadego
z tych pl uyj wzoru z wykorzystaniem dugoci bokw i kta midzy nimi. W ten sposb
otrzymasz rwnanie, w ktrym jedyn niewiadom bdzie dugo odcinka CD.
Zadanie 82.
Przyjmij oznaczenie:
XCB . Oblicz pole trjkta XBC za pomoc wzoru, w ktrym
wystpuje sinus kta . Zastanw si, jak mona w inny sposb obliczy pole tego trjkta.
Z porwnania pl wyznaczysz sinus kta .W tym celu najpierw oblicz dugoci odcinkw
CE oraz CB .
Rozwizanie zadania moesz te rozpocz od obliczenia dugoci odcinkw CE oraz CB .
Nastpnie wyznacz pole trjkta XBC na dwa sposoby, wykorzystujc dwie rne
wysokoci.
Z porwnania pl oblicz t wysoko, ktr wykorzystasz do wyznaczenia sinusa kta .
Zadanie 83.
Zauwa, e punkt A nie ley na prostej y 2 x 2 .
Ssiedni wierzchoek (nazwijmy go B) jest punktem przecicia danej prostej y 2 x 2
z prost do niej prostopad, ktra przechodzi przez punkt A. Wyznacz rwnanie tej prostej.
Wsprzdne punktu przecicia dwch prostych obliczysz, rozwizujc ukad rwna liniowych.
58
Zastanw si, czy mona wyznaczy wsprzdne rodka okrgu opisanego na kwadracie,
gdy znamy wsprzdne jego dwch dowolnych wierzchokw.
Jeli s to wierzchoki kwadratu lece naprzeciwko siebie, np. A i C, to jest to proste, bo rodek okrgu S jest rodkiem odcinka AC. Punkt C ley na prostej y 2 x 2 , wic jego wsprzdne moesz zapisa w nastpujcy sposb: C x, 2 x 2 .
Wykorzystaj rwno bokw kwadratu AB BC do zapisania rwnania, z ktrego obliczysz wsprzdne punktu C. Istniej dwa punkty speniajce zapisany wczeniej warunek:
C1 2, 2 i C2 4, 6 . Znajd teraz rodek odcinka AC1 i rodek odcinka AC2 ; bd to
poszukiwane rodki okrgw.
Zadanie 84.
Pierwszym krokiem rozwizania powinno by zbadanie, czy dane proste s prostopade.
Zauwa, e nie s prostopade, zatem druga przyprostoktna trjkta moe by zawarta
1
5
w prostej prostopadej do prostej y 2 x 3 lub do prostej y x .
4
4
Zadanie 85.
Przypomnij sobie, jakie wasnoci posiadaj wspczynniki kierunkowe prostych rwnolegych, a jakie prostych prostopadych. Oznacz rnymi literami wspczynniki kierunkowe
prostych i zapisz podan w treci zadania rwno. Nastpnie przekszta zapisan rwno
do postaci iloczynowej.
Zadanie 86.
Oblicz najpierw drugie wsprzdne punktw A i B , wykorzystujc informacj, e punkty te
8
nale do wykresu funkcji f ( x) 3 . Poniewa x A 2 i xB 2 , zatem y A f 2
x
i yB f 2 . W wyniku krtkich oblicze otrzymasz wsprzdne punktw A i B . W drugiej
czci rozwizania naley obliczy wsprzdne punktu C , wykorzystujc fakt, e punkt B
jest rodkiem odcinka AC (moesz sporzdzi rysunek pomocniczy). Wprowadzajc oznaczenia C x, y i wykorzystujc wzr na rodek odcinka, otrzymasz dwa proste rwnania,
z ktrych obliczysz wsprzdne punktu C .
Zadanie 87.
Zauwa, e odcinek AB jest rednic okrgu. Punkt S jest rodkiem ciciwy AB. Zastosuj
wzr na wsprzdne rodka odcinka. Wykorzystaj fakt, e punkt ley na prostej, gdy jego
wsprzdne speniaj rwnanie tej prostej.
Zadanie 88.
W rozwizaniu zadania pomocne bdzie wyszukanie par punktw symetrycznych wzgldem
innego punktu. Moesz wielokrotnie stosowa wzr na wsprzdne rodka odcinka.
59
Zadanie 89.
Pierwszym krokiem bdzie obliczenie dugoci odcinka MN . Nie ma potrzeby wyznaczania
wsprzdnych wierzchokw kwadratu. Jaka jest zaleno midzy dugoci odcinka MN
i przektn AC kwadratu ABCD ? Wykorzystaj podobiestwo trjktw ACB i MNB .
Do obliczenia dugoci boku kwadratu wykorzystaj wzr na przektn kwadratu lub wzr na
pole kwadratu.
Zadanie 90.
Moesz narysowa trjkt ABC w ukadzie wsprzdnych i znale jego obraz w symetrii
rodkowej wzgldem rodka ukadu. Odczytaj z rysunku liczb bokw wielokta, ktry powsta z czci wsplnej narysowanych trjktw. Zastosuj wzr na sum ktw n-kta.
Zadanie 91.
Przypomnij sobie zaleno midzy wsprzdnymi punktw symetrycznych wzgldem osi
Ox. Zapisz rwnanie prostej w postaci kierunkowej i zastanw si, jakie rwnanie ma prosta
symetryczna do danej prostej w symetrii osiowej wzgldem osi Ox. Rozpatrz rne pooenia
prostych.
Zadanie 92.
Rozpocznij zadanie od przypomnienia sobie, jak zmieniaj si wsprzdne punktu w symetrii
rodkowej wzgldem pocztku ukadu wsprzdnych. Ju wiesz, e obrazem punktu
P x, y jest punkt P1 x, y . Ustal zatem wsprzdne punktw A1 , B1 , D1 . Moesz
sporzdzi rysunek w ukadzie wsprzdnych. Nastpnie zwr uwag na wasnoci trapezu
jego podstawy A1 B1 , C1 D1 zawieraj si w prostych rwnolegych, a osi symetrii tego
trapezu jest prosta prostopada do obu podstaw przechodzca przez rodki tych podstaw. Aby
wyznaczy jej rwnanie, oblicz najpierw wspczynnik kierunkowy prostej A1 B1 i wsprzdne rodka odcinka A1 B1 . Na podstawie tych informacji zbuduj rwnanie osi symetrii. Nastpnie, wykorzystujc rwnolego prostych zawierajcych podstawy i wsprzdne punktu D1 ,
napisz rwnanie prostej C1 D1 . Musisz jeszcze obliczy wsprzdne punktu C1 . Zauwa, e
rozwizujc ukad rwna zoony z rwna prostych C1 D1 oraz osi symetrii, otrzymasz
wsprzdne punktu, ktry jest rodkiem odcinka C1 D1 . W ostatnim etapie wykorzystaj wzr
na rodek odcinka i oblicz wsprzdne punktu C1 .
Zadanie 93.
Pocz punkt P z punktem C. Nazwij powstae kty i zauwa, jak maj wasno. Zaznacz
rwne kty. Nastpnie oblicz miar kta PAC CPBC .
Moesz rwnie rozwiza zadanie inaczej, tj. wg nastpujcej wskazwki.
Oznacz wsprzdne punktu P, np. P ( p, q) , i zapisz wsprzdne jego obrazu w symetriach wzgldem osi ukadu wsprzdnych. Zapisz rwnanie prostej przechodzcej przez dwa
wybrane spord punktw PBC , PAC , C .
60
Zadanie 94.
Czy walec i pkula maj takie same promienie? Wyznacz objto walca i objto pkuli
(poowa objtoci kuli) i dodaj je.
Zadanie 95.
Zauwa, e bokami trjkta ACH s przektna podstawy i przektne cian bocznych (jest to
trjkt rwnoramienny). Bokami trjkta BDG rwnie s przektne cian bocznych oraz
przektna podstawy. Zatem oba trjkty s przystajce, a to oznacza, e maj takie same kty.
Poniewa kt AHC ma 50 , to pozostae kty tego trjkta maj po 65 . Kt DBG jest ktem
przy podstawie trjkta rwnoramiennego DBG, wic wobec przystawania obu trjktw te
ma 65 .
Zadanie 96.
Zauwa, e z odcinkw podanych na rysunku tylko SE i SG s zawarte w przeciwlegych
cianach bocznych. Paszczyzny zawierajce te ciany przecinaj si wzdu prostej rwnolegej do podstawy. Oba odcinki s do tej prostej prostopade, wic kt midzy nimi (tj. kt
ASC) jest te ktem midzy cianami. Zatem prawidowa jest odpowied C.
Zadanie 97.
Zaznacz na rysunku kt midzy wysokoci trjkta ABF poprowadzon z wierzchoka F
i paszczyzn podstawy ABC tego graniastosupa i oznacz go, np. . Zauwa, e trjkt CKF,
w ktrym wystpuje kt , jest prostoktny.
Przyprostoktna CF leca naprzeciwko kta jest wysokoci graniastosupa i jest rwna 8.
Oblicz drug przyprostoktn tego trjkta (wykorzystaj funkcje trygonometryczne). Jest ona
wysokoci trjkta rwnobocznego ABC.
Wykorzystaj wasnoci trjkta rwnobocznego do obliczenia dugoci krawdzi podstawy
graniastosupa i z twierdzenia Pitagorasa w trjkcie CKF oblicz wysoko trjkta ABF.
Zadanie 98.
Kt midzy przektn ciany bocznej a ssiedni cian
boczn w graniastosupie to kt midzy przektn ciany
bocznej, np. BD, i jej rzutem prostoktnym na paszczyzn
ssiedniej ciany bocznej, np. BCFE. rodek krawdzi EF jest
rzutem prostoktnym punktu D, na paszczyzn BCFE.
Oznacz go, np. G. Rzutem przektnej BD na paszczyzn BCFE jest odcinek BG.
Trjkt BDG jest trjktem prostoktnym z ktem prostym
przy wierzchoku G, a kt DBG jest poszukiwanym ktem.
Oznaczmy go .
Aby wyznaczy miar kta , wystarczy zna dugoci dwch bokw trjkta BDG.
Wykorzystaj dane zadania do obliczenia wysokoci graniastosupa.
Majc wysoko graniastosupa, wyliczysz te dugoci bokw trjkta prostoktnego BDG,
ktre wykorzystasz do obliczenia miary kta . Pomocne bd funkcje trygonometryczne.
61
Zadanie 99.
Wprowad oznaczenia wymiarw graniastosupa, np. oznacz dugo krawdzi podstawy
przez a, za dugo krawdzi bocznej przez h. Zaznacz na rysunku obie przektne i kty,
ktre te przektne tworz z paszczyzn podstawy. Zapisz zwizek pomidzy dugoci krawdzi bocznej a dugoci krtszej przektnej. Zapisz zwizek midzy dugoci krawdzi
podstawy a dugoci krawdzi bocznej. Skorzystaj z twierdzenia Pitagorasa.
Zadanie 100.
Zacznij od narysowania kta midzy cianami bocznymi danego ostrosupa. Jakie jest pooenie jego ramion wzgldem wsplnej krawdzi tego kta?
Pomocne bdzie wprowadzenie oznacze, np.: kt
midzy cianami to kt BFC, a jego miara jest rwna
2 .
Poniewa ciany boczne s przystajce, to BF FC .
Zatem wysoko FE trjkta BFC dzieli go na dwa
przystajce trjkty prostoktne BFE i CFE.
Aby obliczy miar kta , moesz wyznaczy sinus
BE
jego kta: sin
. Jak wyznaczysz dugoci poBF
trzebnych odcinkw? Zauwa, e odcinek BF jest wysokoci trjkta ABD. Aby obliczy
jego dugo, wyznacz pole tego trjkta, przyjmujc jako jego podstaw krawd podstawy
ostrosupa, a nastpnie przyrwnaj do pola, gdzie jako podstaw trjkta przyjmiesz dugo
krawdzi bocznej.
Zadanie 101.
Sporzd rysunek: podstaw ostrosupa prawidowego czworoktnego jest kwadrat, a spodek
wysokoci ostrosupa jest punktem przecicia przektnych kwadratu. Znasz promie okrgu
opisanego na tym kwadracie jest on poow dugoci przektnej kwadratu. Oblicz bok
kwadratu, wykorzystujc wzr na przektna kwadratu lub stosujc twierdzenie Pitagorasa. Na
jednej ze cian bocznych zaznacz wysoko poprowadzon z wierzchoka ostrosupa. Kt
pomidzy t wysokoci i wysokoci ostrosupa ma 30 . Z odpowiedniego trjkta prostoktnego oblicz wysoko ostrosupa. Nastpnie zaznacz na rysunku kt pomidzy jedn
z krawdzi bocznych a jej rzutem prostoktnym na podstaw, czyli poow przektnej podstawy. Wykorzystaj odpowiedni trjkt prostoktny, w ktrym zosta zaznaczony nowy kt.
Znasz w nim obie przyprostoktne. Twoim celem jest obliczenie sinusa zaznaczonego kta,
zatem niezbdne bdzie obliczenie dugoci przeciwprostoktnej. Wykorzystaj w tym celu
twierdzenie Pitagorasa. Zastosuj wzr na sinus kta w trjkcie prostoktnym.
Zadanie 102.
Pomocne bdzie narysowanie przekroju osiowego stoka i zaznaczenie kta midzy tworzc
a paszczyzn podstawy. Nastpnie, korzystajc z warunkw zadania, wyznacz zaleno
midzy promieniem i tworzc stoka. Majc t zaleno, oblicz wysoko stoka H , korzystajc z twierdzenia Pitagorasa w trjkcie prostoktnym. Sinus szukanego kta obliczysz
jako zaleno midzy wysokoci i tworzc stoka.
62
Zadanie 103.
Aby wykaza, e AC DE , naley wskaza trjkty przystajce, w ktrych te odcinki s
bokami.
Rozpatrz trjkty ADC i DBE.
Z warunkw zadania wyka, e CD BE oraz AD BD .
Zauwa, e z wasnoci trjkta BCD wynika
CDB
DBC .
Porwnaj teraz miary ktw ADC i DBE.

Trjkty ADC i DBE maj takie same boki i rwne kty zawarte midzy tymi bokami. Zastosuj odpowiednia cech przystawania trjktw i wyka tez.
Zadanie 104.
Zapisz wzr na pole powierzchni cakowitej stoka w zalenoci od promienia r i tworzcej.
Zauwa, e jest to rwnanie kwadratowe z niewiadom r, gdzie r 0,8 . Po rozwizaniu
rwnania oblicz rednic podstawy i porwnaj j z tworzc. Jaki wniosek dotyczcy ktw
i wysokoci stoka moesz sformuowa?
Zadanie 105.
Aby obliczy pole przekroju, okrel najpierw, jak jest figur, sporzdzajc odpowiedni rysunek. Zaznacz na rysunku rodki krawdzi AD i CD i naszkicuj opisany przekrj. Zauwa, e
dugoci dwch bokw otrzymanego trjkta s rwne. Aby obliczy dugo podstawy tego
trjkta, moesz zauway, e jest ona rwna poowie dugoci przektnej podstawy graniastosupa. Aby obliczy wysoko trjkta, naszkicuj j na rysunku i skorzystaj z twierdzenia
Pitagorasa w odpowiednim trjkcie. Teraz moesz ju obliczy pole danego przekroju.
Zadanie 106.
Narysuj szecian wraz z przektn i zaznacz na nim odcinki: AL, AJ, AC i LJ. Punkt przecicia odcinkw AC i LJ oznacz przez S. Odszukaj trjkty prostoktne i zaznacz podane kty.
Zapisz funkcje trygonometryczne ktw i , jako odpowiednie stosunki dugoci bokw
w trjktach prostoktnych. Znajd wsplny odcinek w trjktach prostoktnych ASJ i AOS.
Zadanie 107.
Na rysunku odszukaj trjkt prostoktny, w ktrym jeden z ktw jest ktem nachylenia ciany bocznej do podstawy. Wyznacz dugoci jego dwch bokw w zalenoci od jednej
zmiennej (np. od dugoci krawdzi podstawy), korzystajc z tego, e spodek wysokoci
ostrosupa dzieli wysoko trjkta rwnobocznego w odpowiednim stosunku. Nastpnie oblicz tangens szukanego kta i podaj sam kt.
Zadanie 108.
Zapisz wzr na pole powierzchni bocznej ostrosupa. Jakie odcinki naley wyznaczy, aby
obliczy to pole? Naszkicuj rysunek i zaznacz w nim kt, o ktrym mowa w zadaniu. Wyznacz dugo poowy przektnej podstawy graniastosupa, korzystajc z definicji funkcji
tangens. W jaki sposb, znajc dugo przektnej kwadratu, obliczysz dugo jego boku?
63
Wska trjkt prostoktny, w ktrym bdzie wysoko ciany bocznej i wysoko ostrosupa.
Zastosuj twierdzenie Pitagorasa, aby obliczy wysoko ciany bocznej w zalenoci od H.
Wystarczy ju tylko podstawi wyliczone wielkoci do wzoru na pole powierzchni bocznej
ostrosupa, aby uzaleni go tylko od H.
Dugoci wszystkich potrzebnych odcinkw moesz wyznaczy, korzystajc z funkcji trygoH
2H
H
H
nometrycznych, np. EC =
, CS =
, gdzie EC jest dugoci kra=
=
sin60
tg 60
3
3
wdzi bocznej oraz CS dugoci poowy przektnej podstawy danego ostrosupa.
Zadanie 109.
Pomocne moe by narysowanie przekroju osiowego stoka i zaznaczenie kta oraz zastosowanie trygonometrii w odpowiednim trjkcie prostoktnym. Skorzystaj z definicji funkcji
cosinus oraz wykorzystaj dan zaleno midzy dugociami tworzcej i promienia podstawy. Po obliczeniu dugoci tworzcej i promienia podstawy oblicz pole powierzchni stoka.
Zadanie 110.
Wyobra sobie, e zwikszamy kt nachylenia paszczyzny przekroju do paszczyzny podstawy. Wtedy punkty L, J i K przesuwaj si do gry. Jeli punkt K pokryje si z G, to kt
nachylenia przekroju, ktry jest czworoktem, bdzie najwikszy. Dalsze zwikszanie kta
spowoduje, e przekrj stanie si picioktem, nastpnie trjktem. Dla jakich ktw otrzymujemy czworokt? Zauwa, e ten czworokt jest rombem. Zrzutuj rodek odcinka LJ na
paszczyzn podstawy i odszukaj prostoktne trjkty podobne. Oblicz dugoci przektnych
rombu.
Zadanie 111.
Zauwa, e trjkt AOB jest prostoktny. Czy wiesz, gdzie ley rodek okrgu opisanego na
trjkcie prostoktnym? Skorzystaj z wasnoci: rodek okrgu opisanego na trjkcie prostoktnym pokrywa si ze rodkiem przeciwprostoktnej. Trzeba wic znale wsprzdne
rodka odcinka AB.
Rozpocznij od wyznaczenia wsprzdnych punktw A i B. Wyra je w zalenoci od b.
Pole trjkta AOB jest rwne 16. Czy potrafisz wyrazi jego pole w zalenoci od b?
Po obliczeniu wartoci wspczynnika b zapisz wsprzdne punktw A i B i znajd rodek
odcinka AB.
Zadanie 112.
Jak zapewne pamitasz, promie R koa opisanego na trjkcie rwnobocznym jest rwny
2
h , gdzie h oznacza wysoko tego trjkta. Wysoko h trjkta rwnobocznego, ktrego
3
2 a 3 a 3
a 3
bok ma dugo a, jest rwna h
. Std R
.
3 2
3
2
Oblicz dugo boku trjkta rwnobocznego.
64
Zadanie 113.
I sposb
1
, to trjkt T1 jest podobny do trj6
kta T w skali k 6 . Poniewa trjkt T2 jest podobny do trjkta T w skali k 3 , to trjkt
Jeeli trjkt T jest podobny do trjkta T1 w skali k
T1 jest podobny do trjkta T2 w skali k 2 . Pole trjkta T1 jest wic 4 razy wiksze od pola
trjkta T2 i rwne 96.
II sposb
Z podobiestwa trjktw wynika, e PT
PT
1
PT i PT2 9 PT . Z drugiej rwnoci wynika, e
36 1
1
1
1
PT2 . Std PT2
PT , co oznacza, e PT1 4 PT2 96 .
9
9
36 1
Zadanie 114.
Jeeli punkt S jest rodkiem okrgu opisanego na kwadracie ABCD, to odcinek AS jest poow
przektnej tego kwadratu. Oblicz dugo odcinka AS.
Przektna d tego kwadratu ma dugo: d 2 AS 2 20 . Korzystajc z twierdzenia Pitagorasa lub ze wzoru na przektn kwadratu o boku a, otrzymujemy: a 2 10 .
Zadanie 115.
Narysuj trjkt prostoktny i oznacz wierzchoki, pamitajc, e kt prosty jest przy wierzchoku A. Jak mona zapisa sinABC jako stosunek dugoci dwch bokw trjkta? Jeli
oznaczysz dugo boku AB przez x, to jak mona wyrazi za pomoc x dugo boku BC?
A boku AB? Jak jest zdefiniowany tangens w trjkcie prostoktnym?
Zobacz te inny przykadowy sposb rozwizania zadania.
Zadanie 116.
Zainteresuj si czworoktem AOBP. Zapewne umiesz okreli miary ktw przy wierzchokach A i B; to kty midzy styczn do okrgu a promieniem okrgu poprowadzonym do punktu stycznoci. Jaka jest suma ktw wewntrznych czworokta?
Zadanie 117.
Jednym z punktw nalecych do rodkowej poprowadzonej do boku AB jest punkt C. Jeli
znajdziesz drugi, bdziesz mg uoy jej rwnanie. Takim punktem jest rodek boku AB.
Oblicz wsprzdne tego punktu. Znajc dwa punkty, moesz obliczy wspczynniki rwnania rodkowej.
Zadanie 118.
Dowolny punkt lecy na prostej danej rwnaniem x a ma pierwsz wsprzdn rwn a.
Z kolei jeli taki punkt naley do wykresu funkcji f, to jego drug wsprzdn jest f (a) .
65
Pamitajc o tym, wyznacz wsprzdne punktw przecicia danych prostych z wykresem

funkcji f, a nastpnie uyj wzoru na odlego dwch punktw.
Zadanie 119.
Przy symetrii rodkowej wzgldem pocztku ukadu wsprzdnych kady punkt x, y przechodzi na punkt x, y . Na przykad punkt x, 2 x 1 przechodzi na punkt x, 2 x 1 .
Zauwa, e druga wsprzdna takiego punktu zaley od pierwszej wsprzdnej. Jak wyglda
ta zaleno?

Zadanie 123.
Zauwa, e rednia arytmetyczna liczb oczek w 100 rzutach kostk to rednia waona liczb
3,75 i 4,25 z wagami rwnymi odpowiednio 0,4 oraz 0,6.
Zadanie 124.
Zapisz wzorem redni arytmetyczn dla drugiego zestawu danych. Przeksztacaj utworzon
sum i zauwa wzr na redni arytmetyczn pierwszego zestawu danych. Przekszta uamek
z wykorzystaniem wzoru na redni w drug stron. Zauwa, e nie musisz wykorzystywa
wzoru na odchylenie standardowe s.
Zadanie 125.
Czwart ocen Adama z klaswki oznacz np. przez x . Nastpnie zapisz odchylenie standardowe otrzymanych ocen:
62 42 42 x 2 6 4 4 x

.
4
4
Teraz wykorzystaj to, e odchylenie standardowe otrzymanych przez Adama ocen jest rwne
11
, i zapisz rwnanie kwadratowe. Wybierz to rozwizanie rwnania, ktre spenia warun16
ki zadania.
Zadanie 126.
Zauwa, e suma dwch liczb naturalnych jest podzielna przez 3, gdy
pierwsza jest podzielna przez 3 i druga jest podzielna przez 3
albo
pierwsza przy dzieleniu przez 3 daje reszt 1, a druga przy dzieleniu przez 3 daje
reszt 2,
albo
pierwsza przy dzieleniu przez 3 daje reszt 2, a druga przy dzieleniu przez 3 daje
reszt 1.
66
Sprawd, e wrd liczb 1,2,3,4,5,6,7 s:

dwie liczby podzielne przez 3,
trzy liczby, ktre przy dzieleniu przez 3 daj reszt 1,
dwie liczby, ktre przy dzieleniu przez 3 daj reszt 2.
Sprawd, e wrd liczb 1,2,3,4,5,6,7,8,9 s:
trzy liczby podzielne przez 3,
trzy liczby, ktre przy dzieleniu przez 3 daj reszt 1,
trzy liczby, ktre przy dzieleniu przez 3 daj reszt 2.
Teraz, stosujc regu mnoenia i regu dodawania, obliczysz, e szukana liczba par jest
rwna 2 3 3 3 2 3 21 .
Uwaga: Zadanie moesz rozwiza za pomoc tabeli o wymiarach 7 x 9, wpisujc w kad
kratk odpowiedni sum.
Zadanie 127.
Liczby, ktrych nie mona uzyska jako iloczynu dwch liczb ze zbioru 1, 2, 3, ... , 6, mona
podzieli na kilka kategorii:
1) liczby pierwsze wiksze od 6: 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31,
2) wielokrotnoci liczb pierwszych wikszych ni 6:
wielokrotnoci 7: 14, 21, 28, 35,
wielokrotnoci 11: 22, 33,
wielokrotnoci 13: 26,
wielokrotnoci 17: 34,
3) liczby 27 i 32.
Zatem wszystkich liczb, dla liczb ze zbioru Z= 1, 2, 3, ... , 36, ktrych nie mona uzyska
jako iloczynu dwch liczb ze zbioru 1, 2, 3, ... , 6 , jest 18.
Zadanie 128.
Zauwa, e cyfra 0 nie moe wystpowa w rzdzie setek liczby trzycyfrowej. Std wynika,
e s trzy moliwe pary cyfr setek i jednoci: (1,3) , (3,1) , (4, 0) ; nie moe by pary (0, 4)
oraz pary (2, 2) . Ile moliwoci masz dla cyfry dziesitek? Cyfr dziesitek moe by kada
z cyfr, ktre nie zostay jeszcze zapisane. Zastosuj teraz regu mnoenia do obliczenia, ile
jest liczb opisanych w treci zadania.
Zadanie 129.
Rozwa liczby trzycyfrowe, w ktrych zapisie wystpuje jedna dziewitka. Na ile sposobw
moesz rozmieci dziewitk na trzech miejscach?
Pozostaj do uzupenienia jeszcze dwa miejsca. Na ile sposobw moesz je uzupeni?
W zapisie rozwaanych liczb kada cyfra jest inna i nie wystpuje zero, czyli masz
67
do dyspozycji cyfry: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. Z tego wynika, e pierwsze z pozostaych dwch

miejsc moesz uzupeni na osiem sposobw, a drugie na siedem sposobw.
Zatem liczb speniajcych warunki zadania jest 3 8 7 , czyli 168.
Zadanie 130.
Tabela przedstawiona na rysunku jest wyznaczona przez 7 prostych poziomych i 10 prostych
pionowych. Zastanw si, jak mona wyznaczy tabel o czterech wierszach i czterech kolumnach opisan w treci zadania.
Prostoktn tabel o czterech wierszach i czterech kolumnach opisan w treci zadania mona
jednoznacznie wyznaczy na wiele rnych sposobw. W kadym przypadku sprowadza si
to do wyboru dwch prostych, poziomej na 3 sposoby i pionowej na 6 sposobw.
Zadanie 131.
Oblicz liczb wszystkich liczb piciocyfrowych. Nastpnie oblicz liczb liczb piciocyfrowych o sumie cyfr rwnej 3 (moesz wypisa te liczby albo rozpatrywa przypadki). Zastanw si, jak zapisa liczb 3 w postaci sumy piciu skadnikw naturalnych. Pamitaj o poprawnym wykonaniu przyblienia.
Zadanie 132.
Losujemy jedn przektn trzynastokta spord wszystkich jego przektnych, wic ile jest
rwna liczba wszystkich zdarze elementarnych tego dowiadczenia? W ten sposb otrzymasz moc zbioru zdarze elementarnych .
Oznacz liter, np. A, zdarzenie losowe polegajce na wylosowaniu takiej przektnej trzynastokta, ktra przecina przektn A1 A8 w punkcie lecym wewntrz trzynastokta. Gdzie musi
znajdowa si jeden, a gdzie drugi koniec takiej przektnej? Spord ilu punktw trzeba wybra
jeden, a spord ilu drugi koniec takiej przektnej? Ile jest wic tych przektnych?
W ten sposb obliczysz moc zbioru A.
Na koniec oblicz prawdopodobiestwo zdarzenia A, korzystajc z prawdopodobiestwa klasycznego.
Zadanie 133.
Spord omiu wierzchokw szecianu wybierz najpierw jeden, a potem z pozostaych
drugi wierzchoek. Na ile sposobw mona to zrobi? W ten sposb obliczysz moc zbioru
zdarze elementarnych .
Niech X oznacza zdarzenie polegajce na wylosowaniu dwch wierzchokw, ktre s kocami tej samej przektnej ciany szecianu. Zastanw si, ile przektnych cian moesz poprowadzi z jednego wierzchoka szecianu. Mnoc t liczb przez ilo wierzchokw,
otrzymasz liczb zdarze elementarnych sprzyjajcych zdarzeniu X.
Teraz ju moesz obliczy prawdopodobiestwo zdarzenia X.
68
Zadanie 134.
Narysuj ostrosup prawidowy picioktny. Policz, ile ma wszystkich krawdzi. Dowiadczenie polega na wylosowaniu jednej krawdzi, a potem drugiej z pozostaych. Jaka jest moc
zbioru wszystkich zdarze elementarnych ? Skorzystaj z reguy mnoenia.
Twoim zadaniem jest obliczenie prawdopodobiestwa zdarzenia A polegajcego na tym, e
wylosowane krawdzie bd miay wsplny wierzchoek. W tym celu rozwa dwa przypadki:
1) pierwsza wylosowana krawd to krawd boczna,
2) pierwsza wylosowana krawd to krawd podstawy.
Spjrz na rysunek i pomyl: jeli pierwsz wylosowan krawdzi jest krawd boczna (ile
ich jest?), to na ile sposobw moesz wylosowa drug krawd tak, eby z pierwsz miaa
wsplny wierzchoek ? Ile bdzie wszystkich takich par? Jakie dziaanie trzeba wykona, aby
to obliczy?
Teraz rozwa drugi przypadek: jeli pierwsz wylosowan krawdzi jest krawd podstawy,
to na ile sposobw moesz wybra drug krawd tak, aby miay wsplny wierzchoek? Ile
bdzie wszystkich takich par?
Jaka bdzie moc zbioru A, skoro zliczalimy liczb jego elementw, rozpatrujc dwa rozczne przypadki? Jakie dziaanie trzeba wykona?
Oblicz prawdopodobiestwo zdarzenia A; zastosuj definicj klasyczn.
3. Rozwizania
69
3. Rozwizania
Rwnania i nierwnoci
Zadanie 2.
Z faktu, e rozwizaniem nierwnoci f ( x) 0 s liczby rzeczywiste z przedziau 1,5 ,
wynika, e parabola ma ramiona skierowane do gry, a miejscami zerowymi funkcji s liczby
1 i 5.
Wykres funkcji kwadratowej f przesuwamy o trzy jednostki w lewo wzdu osi Ox. Miejscami zerowymi funkcji f ( x 3) s x 2 i x 2 . Przeksztacamy wykres funkcji f ( x 3)
symetrycznie wzgldem osi Ox . To przeksztacenie zmienia kierunek ramion paraboli, ale
nie zmienia punktw lecych na osi Ox, wic liczby x 2 i x 2 s miejscami zerowymi
funkcji f ( x 3) .
Po wykonaniu szkicu zapisujemy rozwizanie nierwnoci f ( x 3) 0 : x 2 lub x 2 .

Zadanie 3.
C
Zadanie 4.
C
70
Zadanie 5.
D
Zadanie 6.
I sposb
log72 log 32 23 log32 log 23 2log3 3log 2 2a 3b

II sposb
log 72 log 2 36 log 2 log 62 log 2 2log 6 log 2 2 log 2 log 3 3log 2 2log 3 3b 2a
Zadanie 7.
D
Zadanie 8.
D
Zadanie 9.
D
Zadanie 10.
I sposb
Na podstawie podanego oprocentowania w skali roku obliczamy oprocentowanie w okresie
4
4-miesicznym:
3 1 . Niech x oznacza kwot wpacon na lokat. Stosujemy wzr na
12
n
p
procent skadany kn k0 1
, gdzie kn x 916,56 , k0 x , n 2 i p 1 . Po pod 100
stawieniu danych otrzymujemy rwnanie x 916,56 x 1,01 i rozwizujemy je:
2
x 916,56 1,0201x ,
0,0201x 916,56 ,
std
x 45600 .
II sposb
Na podstawie podanego oprocentowania w skali roku obliczamy oprocentowanie w okresie 43
miesicznym: 1 . Niech x oznacza kwot wpacon na lokat. Po pierwszym okresie kapi3
talizacji otrzymujemy 1,01x oszczdnoci, a po kolejnym 1,01 1,01x 1,0201x . Po odlicze916,56
niu wpaconej kwoty mamy 0,0201x odsetek, czyli 916,56. Std x
45600 .
0,0201
3. Rozwizania
71
III sposb
Oprocentowanie lokaty jest rwne 1% przez 2 okresy jej trwania. Niech y oznacza odsetki
doliczone po pierwszym okresie trwania lokaty, wtedy odsetki po drugim okresie s rwne
y 0,01y , gdy doliczono odsetki od odsetek. Zatem y y 0,01y 916,56 , czyli
2,01y 916,56 , a std y 456 . Skoro po pierwszym okresie otrzymano 456 z odsetek, to
oznacza, e wpacono 45600 z na lokat z oprocentowaniem 1% w czasie jej trwania.
Zadanie 11.
I sposb
x liczba uczniw w szkole na pocztku pierwszego roku
y procent, o jaki zmalaa liczba uczniw w trzecim roku

Rozwamy diagram przedstawiajcy sytuacj opisan w zadaniu:
Z tego wynika, e
1
1, 08 x x,
100
y 100
1
,
100 108
y
8
,
100 108
800
11
y
7
7, 4.
108
27
Odpowied: Liczba uczniw szkoy w trzecim roku zmalaa o ok. 7,4%.
II sposb
Liczba uczniw w cigu pierwszego roku zmalaa o 10%, zatem na pocztku drugiego roku
stanowia 90% liczby uczniw z pocztku pierwszego roku. W drugim roku liczba uczniw
wzrosa o 20%, czyli liczba uczniw na pocztku trzeciego roku stanowia 108% liczby
uczniw z pocztku pierwszego roku. Jeeli liczba uczniw na pocztku pierwszego roku
i na kocu trzeciego roku bya taka sama, to w trzecim roku liczba uczniw zmalaa
o 8 punktw procentowych.
Obliczamy, o ile procent zmalaa liczba uczniw w trzecim roku:
8
11
100% 7 % 7,4% .
108
27
Odpowied: Liczba uczniw szkoy w trzecim roku zmalaa o ok. 7,4%.
72
Zadanie 12.
Ponumerujmy autobusy kolejnymi liczbami 1, 2,..., 10 wedug liczby pasaerw nimi podrujcych i oznaczmy liczb pasaerw w i-tym pojedzie przez pi , wic
p1 p2 pk 50 > pk+1 p9 p10 , gdzie k to liczba autobusw przepenionych.

Zapiszmy rnic
p1 p2 ... pk
k
w postaci:
p1 p2 ... p10 10
(10 k )( p1 p2 ... pk ) k ( pk 1 ... p10 )

.
10( p1 p2 ... p10 )
Zauwamy, e (10 k )( p1 p2 ... pk ) 50(10 k )k , gdy kada z liczb p1 , p2 ,..., pk jest

wiksza lub rwna 50.
Zauwamy, e k ( pk 1 ... p10 ) 50k (10 k ) , gdy kada z liczb pk 1 , pk 2 ,..., p10 jest
mniejsza od 50.
Zatem (10 k )( p1 p2 ... pk ) k ( pk 1 ... p10 ) 0 , co oznacza, e kontroler sprawdzajcy procent pasaerw podrujcych w przepenionych autobusach otrzyma wiksza liczb.
Zadanie 13.
8
1
log3 ,
16
2
36
b 2log3 6 log3 18 log3 36 log3 18 log3
log3 2 .
18
1
1
Zatem a b log3 log3 2 log3 2 log3 1 0 .
2
2
a 3log3 2 log3 16 log3 8 log3 16 log3
Zadanie 14.
I sposb
Przeksztacamy rwnowanie wyraenie:
log 3 x 3x 2 log 3 x 9 x log 3 x 3x 2 9 x log 3 x 27 x 3 log 3 x 3x 3 2 ,

3
co koczy dowd.
II sposb
Przeksztacamy rwnowanie wyraenie:
log3 x 3x 2 log 3 x 9 x log 3 x 3 log 3 x x 2 log 3 x 32 log 3 x x
log3 x 3 2 log 3 x x 2 log 3 x 3 log 3 x x 3log 3 x x 3log 3 x 3
3 log3 x x log3 x 3 3log3 x 3x 3 2,
co koczy dowd.
III sposb
Zapiszemy nierwno wynikajc z treci zadania: log 3 x 3x 2 log 3 x 9 x 2 .
3. Rozwizania
73
Przeksztacamy t nierwno rwnowanie:
1
1
log 3 x 3 x 2 log 3 x 9 x 1,
2
2
1
log 3 x 3 x 2 2 log 3 x 9 x 2 1,
log 3 x
3x log 3 x 1,
log 3 3 x x 1,
3x
3x
log 3 x 3 x 2 1,
3
1,
2
co koczy dowd.
Zadanie 15.
A
Zadanie 16.
1
x 1 przecina o Ox, czyli prost y 0 w punkcie o wsprzd2
nych 2, 0 oraz prosta y 7 x przecina prost y 0 w punkcie o wsprzdnych 7, 0 .
Zauwamy, e prosta y
Wyznaczmy wsprzdne punktu przecicia prostych: y
1
x 1 oraz y 7 x .
2
y x 1
2
y 7 x
x 4
y 3
y
8
Sporzdmy odpowiedni rysunek.
7
6
Pole trjkta jest rwne
Tak wic P
1
AC BE .
2
4
3
1
1
9 3 13 .
2
2
A
-5
-4
-3
-2
E
-1
1
-1
-2
-3
-4
C
5
x
8
10
74
Zadanie 17.
Przeksztacamy rwnania do postaci kierunkowej i wykorzystujemy interpretacj geome y 4 x 2 y 4 x 2
tryczn ukadw rwna:
,
. Ukad jest sprzeczny, gdy proste
2
2
y a x b y b x a
o tych rwnaniach s rwnolege, ale nie pokrywaj si, std ( a 2 4 i b 2 ), czyli ( a 2

lub a 2 ) i b 2 . Ukad ma nieskoczenie wiele rozwiza, gdy proste o tych rwnaniach
si pokrywaj, tzn. ( b2 4 i a 2 ), wic ( b 2 lub b 2 ) i a 2 . Ostatecznie otrzymujemy, e a 2 i b 2 .
Zadanie 18.
Prosta o rwnaniu y 2 x 6 przechodzi w pierwszej wiartce ukadu wsprzdnych tylko

przez dwa punkty kratowe: 1, 4 i 2, 2 , przy czym drugi z nich ma rwne wsprzdne.
Rozwizaniem ukadu rwna jest para 1, 4 . Prosta postaci y ax przechodzi przez punkt
A 1, 4 , std a 4 . Szukane rwnanie to y 4 x.
Zadanie 19.
A
y
Zadanie 20.
1
1
Punkty 0, 2 oraz 6, 2 le na
2
2
paraboli, wic prosta x 3 jest jej osi

symetrii.
Miejscami zerowymi funkcji f s x 1 ,

x 5 , a ramiona paraboli s skierowane
w d.
1
x
-1
-1
-2
-3
-4
x3
Rozwizaniem nierwnoci f ( x) 0 s liczby z przedziau 1, 5 .
10
3. Rozwizania
Zadanie 21.
Przyjmijmy oznaczenia:
x dugo duszego boku prostokta,
x 5 dugo krtszego boku prostokta.

Poniewa dugo boku ma warto dodatni, to x 5; .
Pole prostokta jest mniejsze od 24, zatem
xx 5 24 .
Przeksztacamy nierwno tak, aby po jednej stronie wystpowaa liczba 0:

x 2 5x 24 0 .
Rozwizujemy nierwno w zbiorze 5; .

Obliczamy miejsca zerowe funkcji kwadratowej y x 2 5x 24 :
x1 3 , x2 8 i szkicujemy fragment jej wykresu.
Odczytujemy z wykresu rozwizanie nierwnoci kwadratowej:
x 3; 8 .
Uwzgldniajc warunki zadania, otrzymujemy warunek: x 5; 8 .
Z treci zadania wynika, e dugo duszego boku prostokta jest
liczb parzyst, zatem x 6 .
Odpowied: Dugo duszego boku prostokta jest rwna 6.
Zadanie 22.
C
Zadanie 23.
Zapisujemy polecenie zadania w postaci rwnania
1
x 1 2 ,
x 1
ktre nastpnie przeksztacamy:

1
2 x 1,
x 1
1
1 x ,
x 1
1 x 11 x .
Std otrzymujemy x 2 0 czyli x 0 .
75
76
Zadanie 24.
I sposb
Wprowadzamy oznaczenia:
w wydajno godzinowa II pompy (wyraajca cz objtoci basenu),

1,2w wydajno godzinowa I pompy.
Zapisujemy zalenoci w postaci rwnania, z wykorzystaniem danych dotyczcych czasu

napeniania basenu przez kad z pomp:
1
1
2
1 .
w 1,2w
3
5 6
Przeksztacamy do rwnania postaci: 1,2 1 w . Wyznaczamy w 0,1 [objtoci base3 5
nu].
Zatem wydajno I pompy jest rwna 1,2w 1,2 0,1 0,12 [objtoci basenu].
Obliczamy, jak cz pustego basenu napeni w cigu jednej godziny obie pompy, pracujc
jednoczenie:
0,12 0,1 0,22 .
Obie pompy, pracujc jednoczenie, napeni 0,22 objtoci basenu.

II sposb
t czas napeniania zbiornika tylko I pomp,
t 1
2
czas napeniania zbiornika tylko II pomp.
3
Zapisujemy zalenoci w postaci rwnania, z wykorzystaniem danych dotyczcych wydajnoci napeniania basenu przez kad z pomp:
1
1
,
1,2
2
t
t 1
3
zatem
1
1,2
.
t t 1 2
3
Przeksztacamy do rwnania postaci:

1,2t t
5
.
3
Wyznaczamy
t
25
1
8 godziny.
3
3
3. Rozwizania
77
Otrzymujemy
2
1
2
t 1 8 1 10 godzin.
3
3 3
Czas napeniania basenu tylko I pomp jest rwny

ny pompa ta napeni
25
godziny, zatem w cigu jednej godzi3
3
objtoci basenu.
25
Czas napeniania basenu tylko II pomp jest rwny 10 godzin, zatem w cigu jednej godziny
1
pompa ta napeni
objtoci basenu.
10
Obliczamy, jak cz pustego basenu napeni w cigu jednej godziny obie pompy, pracujc
jednoczenie:
3 1 6 5 11

0,22 .
25 10
50
50
Obie pompy, pracujc jednoczenie, napeni 0,22 objtoci basenu.

Zadanie 25.
D
Zadanie 26.
B
Zadanie 27.
C
3.2. Funkcje
Zadanie 29.
Obliczmy wyrnik i miejsca zerowe funkcji f okrelonej wzorem f x x 2 6 x 5 :
62 4 1 5 16 ,
x1
6 4
5,
2 1
x2
4,
6 4
1.
2 1
Poniewa mniejsze z miejsc zerowych funkcji f to take miejsce zerowe funkcji g, wic tym
miejscem zerowym jest liczba 1.
Wierzchoek paraboli, ktra jest wykresem funkcji f, to punkt W o wsprzdnych
xW
6
3
2 1
oraz
yW
16
4.
4 1
78
Poniewa wierzchoek Z paraboli, ktra jest wykresem funkcji g, ley na osi Oy ukadu wsprzdnych, to o Oy ukadu wsprzdnych jest osi symetrii tej paraboli. Wzr funkcji g ma
wic posta
g x ax 2 c .
Punkt W 3, 4 ley na wykresie funkcji g, wic g 3 4 , czyli

4 a 32 c .
Liczba 1 jest miejscem zerowym funkcji g, wic g 1 0 , czyli

0 a 12 c .
Std c a . Zatem rwnanie 4 a 32 c moemy zapisa w postaci 4 a 32 a , skd

1
1
otrzymujemy a , a dalej c a .
2
2
Wzr funkcji g ma zatem posta g x
1 2 1
x .
2
2
Uwaga
Wiedzc, e jednym z miejsc zerowych funkcji g jest liczba 1 i e o Oy ukadu wsprzdnych jest osi symetrii tej paraboli, moemy zapisa wzr funkcji g w postaci
g x a x 1 x 1 .
Punkt W 3, 4 ley na wykresie funkcji g, wic g 3 4 , czyli

4 a 3 1 3 1 ,
4 8a ,
a
Wzr funkcji g ma zatem posta g x
1
.
2
1
x 1 x 1 .
2
Zadanie 30.
Wprowadzamy oznaczenia: p, q wsprzdne wierzchoka paraboli.
Obliczamy p : p
2
2 .
1
Poniewa p 3, k , to najwiksz wartoci funkcji f jest f 2 8 .

1
1
Najmniejsz wartoci, jak funkcja f przyjmuje w tym przedziale, jest liczba 8 4 3 .
2
2
1
Wyznaczamy argument, dla ktrego funkcja f przyjmuje warto rwn 3 :
2
3. Rozwizania
79
1
1
x2 2 x 6 3 ,
2
2
1
1
x2 2 x 2 0 ,
2
2
45 9,
x1
23
1,
1
x2
23
5 .
1
Liczba x2 5 nie spenia warunkw zadania.

Odpowied: k 1 .
Zadanie 31.
A
Zadanie 32.
Zbadajmy zbir wartoci funkcji g ( x) x 2 4 x 1 w przedziale 1,3 .
Funkcja g przyjmuje warto najmniejsz w punkcie x 2 , lecz 2 1,3 . Zauwamy, e
funkcja g jest rosnca w przedziale 2, . Zatem funkcja g ma warto najmniejsz
w punkcie x 1 i jest ona rwna g (1) 4 . Wobec faktu, e funkcja g w przedziale 1,3 jest
rosnca i przyjmuje tylko wartoci dodatnie, funkcja f przyjmuje warto najwiksz w takim
punkcie, w jakim funkcja g przyjmuje warto najmniejsz.
Odpowied: Najwiksza warto funkcji jest rwna
1
.
4
Zadanie 33.
Wyznaczamy warto najmniejsz i najwiksz funkcji f x x 2 6 x 5 w przedziale
1; 5 .
Obliczamy pierwsz wsprzdn wierzchoka wykresu funkcji f:
p
6
3.
2 (1)
Skoro wic p 1; 5 oraz wspczynnik przy x 2 jest ujemny, to funkcja f przyjmuje warto najwiksz dla x 3 . Poniewa f 1 2 oraz f 5 10 , to funkcja f przyjmuje
warto najmniejsz dla x 1 .
Poniewa f 3 14 , f 1 2 , to zbiorem wszystkich wartoci funkcji f jest przedzia
2;14 .
80
Zadanie 34.
I sposb
Osi symetrii paraboli jest prosta x 2 . Wierzchoek paraboli ma wsprzdne 2, q . Przesuwamy parabol o 2 jednostki w lewo (wzdu osi Ox ), tak eby wierzchoek paraboli lea
na osi Oy .
Miejscami zerowymi funkcji g s x 1 oraz x 1 .

Zapisujemy wzr funkcji g w postaci iloczynowej g x a x 1 x 1 .
Punkt 2, 3 naley do wykresu funkcji g, wic otrzymujemy 3 a 2 1 2 1 , std
a 1 .
Ostatecznie otrzymujemy g x 1 x 1 x 1 x 2 1 .
II sposb
Miejscami zerowymi funkcji f s liczby 1 oraz 3, wic zapisujemy wzr funkcji f w postaci
iloczynowej: f x a x 1 x 3 , a nastpnie wykorzystujemy informacj, e f 0 3 ,
czyli 3 a 0 1 0 3 , std a 1 .
Otrzymalimy wzr funkcji f : f x 1 x 1 x 3 .
Osi symetrii paraboli, ktra jest wykresem funkcji f , jest prosta x 2 i na niej ley wierzchoek paraboli. Wierzchoek paraboli, ktra jest wykresem funkcji g , ley na osi Oy , std
wnioskujemy, e wykonano przesunicie wykresu funkcji f o dwie jednostki w lewo
(wzdu osi Ox ). Std otrzymujemy g x f x 2 .
Wyznaczamy wzr funkcji g :
g x f x 2 1 x 2 1 x 2 3 x 1 x 1 x 2 1 .
3. Rozwizania
81
Zadanie 35.
I sposb
Jeeli funkcja kwadratowa przyjmuje warto 0 dla x 1 i x 3 , to liczby 1 i 3 s miejscami zerowymi funkcji f. Zatem wzr funkcji mona zapisa w postaci:
f x a x 3 x 1 .
Poniewa wykres funkcji f przechodzi przez punkt 2, 10 , to f 2 10 . Zatem speniony
jest warunek:
f 2 a 2 3 2 1 10,
5a 10,
a 2.
Wzr funkcji f ma wic posta: f x 2 x 3 x 1 .
Niech punkt o wsprzdnych p, q bdzie wierzchokiem paraboli, ktra jest wykresem
funkcji f. Poniewa pierwsza wsprzdna wierzchoka paraboli jest redni arytmetyczn
3 1
miejsc zerowych funkcji f, to p
1 . Zatem druga wsprzdna wierzchoka parabo2
li jest rwna: q f 1 2 1 31 1 8 .
Wierzchokiem paraboli, ktra jest wykresem funkcji f, jest punkt o wsprzdnych 1, 8 .
Odlego wierzchoka paraboli od punktu 0, 0 jest wic rwna:
12 82 1 64 65 .
Odpowied: Odlego wierzchoka paraboli od punktu 0, 0 jest rwna
65 .
II sposb
Jeeli liczby 1 i 3 s miejscami zerowymi funkcji f, to pierwsza wsprzdna wierzchoka
paraboli jest redni arytmetyczn miejsc zerowych funkcji f, wic p 1 . Niech punkt
o wsprzdnych p, q bdzie wierzchokiem paraboli, ktra jest wykresem funkcji f. Poniewa p 1 , to wzr funkcji f mona zapisa w postaci: f x a x 1 q .
2
Wykres funkcji f przechodzi przez punkt 2, 10 , wic f 2 10 i f 3 0 . Zatem spenione s warunki:

2
10 a 2 1 q
0 a 3 1 q
10 9a q
0 4 a q
82
10 9a 4a
4 a q
a 2
q 8
Wierzchokiem paraboli, ktra jest wykresem funkcji f, jest punkt o wsprzdnych 1, 8 .
Odlego wierzchoka paraboli od punktu 0, 0 jest wic rwna:
12 82 1 64 65 .
Odpowied: Odlego wierzchoka paraboli od punktu 0, 0 jest rwna
65 .
Zadanie 36.
I sposb
Jeeli wierzchoek paraboli, ktra jest wykresem funkcji f , ley na prostej y 5 , to druga
wsprzdna wierzchoka jest rwna: q 5 .
Korzystajc ze wzoru na drug wsprzdn wierzchoka paraboli, otrzymujemy:
16 4a
5 , a 0 .
4a
Przeksztacajc t rwno w sposb rwnowany, otrzymujemy a
2
.
3
Pierwsza wsprzdna wierzchoka paraboli, ktra jest wykresem funkcji f opisanej wzorem
2
4
3
f x x 2 4 x 1 , jest rwna: p
4 3 .
2
3
4
2
3
Zatem wierzchoek paraboli, ktra jest wykresem funkcji f , ma wsprzdne 3, 5 .
II sposb
Jeeli wierzchoek paraboli, ktra jest wykresem funkcji f , ley na prostej o rwnaniu
y 5 , to druga wsprzdna wierzchoka jest rwna: q 5 .
Korzystajc ze wzoru na pierwsz wsprzdn wierzchoka paraboli, otrzymujemy:
p
4
2
.
2a
a
Korzystajc z zalenoci f p q , otrzymujemy rwno:

2
2
2
a 4 1 5 .
a
a
Przeksztacajc t rwno w sposb rwnowany, otrzymujemy a
2
.
3
Pierwsza wsprzdna wierzchoka paraboli, ktra jest wykresem funkcji f , jest rwna
3. Rozwizania
83
4
3
4 3 .
2
4
2
3
Zatem wierzchoek paraboli, ktra jest wykresem funkcji f , ma wsprzdne 3, 5 .

Zadanie 37.
B
Zadanie 38.
Zauwamy, e punkt o wsprzdnych 2, 4 jest wierzchokiem paraboli, ktra jest wykresem funkcji f. Jeli a < 0 , to f x f 2 = 4 < 12 dla kadej liczby rzeczywistej x , co przeczy zaoeniom zadania. Wobec tego a 0 . Na pprostej , 2 funkcja ax 22 4 maleje, wic jeli 4 x 2 , to f 4 f x f 2 . Wobec tego najwiksz wartoci
funkcji f na przedziale 4, 2 jest liczba f 4 . Z drugiej strony najwiksz wartoci
tej funkcji na tym przedziale jest liczba 12 . Std wynika, e
12 = f 4 = a 4 2 4 = 36a 4 .
2
Zatem a =
16 4
= . Najmniejsz wartoci funkcji f na przedziale 4, 2 jest liczba
36 9
f 2
4
28
.
16 4
9
9
Zadanie 39.
I sposb
Miejscami zerowymi funkcji f s liczby 2 i 4 , zatem pierwsza wsprzdna wierzchoka
paraboli, ktra jest wykresem funkcji f , jest rwna redniej arytmetycznej miejsc zerowych:
24
1 . Z treci zadania wynika, e f 1 3 , zatem druga wsprzdna wierzchoka pa2
raboli jest rwna 3 . Funkcja kwadratowa f ma dwa miejsca zerowe oraz wierzchoek paraboli ley powyej osi Ox , zatem parabola ma ramiona skierowane do dou. Prosta y 2 jest
rwnolega do osi Ox i ley poniej wierzchoka paraboli skierowanej ramionami do dou,
zatem przecina wykres funkcji f w dwch punktach symetrycznych wzgldem prostej x 1 .
Co koczy uzasadnienie.
Uwaga: Sytuacj mona przedstawi graficznie.
84
II sposb
Miejscami zerowymi funkcji f s liczby 2 i 4 , zatem f x ax 2x 4 .
1
Obliczamy wspczynnik a , korzystajc z informacji, e f 1 3 : a .
3
Z tego wynika, e f x
1
x 2x 4 .
3
1
2
8
Przeksztacamy wzr funkcji f do postaci oglnej: f x x 2 x .
3
3
3
Wykres funkcji f ma dwa punkty wsplne z prost y 2 , gdy rwnanie

1
2
8
1
2
8
x 2 x 2 ma dwa rozwizania. Rwnanie x 2 x 2 przeksztacamy
3
3
3
3
3
3
rwnowanie: x 2 2 x 2 0 . Rwnanie kwadratowe ma dwa rozwizania, jeeli wyrnik
trjmianu kwadratowego jest wikszy od zera. Obliczamy wyrnik rwnania
1
2
8
x2 2 x 2 0 : 4 4 2 12 0 . Poniewa x 2 x 2 ma dwa rozwiza3
3
3
nia, to wykres funkcji f ma dwa punkty wsplne z prost y 2 . Co koczy uzasadnienie.
Uwaga
Z treci zadania wynika, e
f (2) 0
f ( 4) 0
f (1) 3
zatem wzr funkcji kwadratowej f x ax 2 bx c mona wyznaczy, rozwizujc ukad

rwna
4a 2b c 0
16a 4b c 0
a b c 3
Zadanie 40.
Zapisujemy wzr funkcji f w postaci kanonicznej f x a x 1 4 .
2
Wierzchoek C 1, 4 , wic wysoko trjkta ABC jest rwna 4.

Dugo odcinka AB jest rwna 4.
Prosta x 1 jest osi symetrii trjkta ABC, wic punkty A i B le w odlegoci 2 od tej prostej. Std A 1, 0 , B 3, 0 .
Wykorzystujemy wsprzdne punktu A lub B do wyznaczenia wspczynnika a we wzorze
funkcji f:
0 a 1 1 4 ,
2
3. Rozwizania
85
std a 1 .
Zapisujemy wzr funkcji f:
f x x 1 4 .
2
Zadanie 41.
Pierwsze dwa odcinki amanej maj dugo 1, nastpne dwa dugo 2, kolejne dwa dugo 3, itd. Niech f n oznacza dugo amanej skadajcej si z 2n odcinkw, czyli takiej,
ktrej pocztkiem jest punkt A1 i kocem punkt A2 n 1 . Zatem
f n 1 1 2 2 3 3 ... n n 2 1 2 3 ... n .
Sum 1 2 3 ... n kolejnych n liczb cakowitych dodatnich moemy obliczy, wykorzystujc wzr na sum n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego. Std otrzymujemy
wzr
f n 2
1 n
n n n 1 dla n 1.
2
Dla n 33 warto funkcji f jest rwna f 33 33 33 1 1122 .

Zadanie 42.
B
Zadanie 43.
Z jedynki trygonometrycznej obliczamy, e cos2 72 1 a 2 , a nastpnie przeksztacamy
sin 2 72
cos2 72 sin 2 72
1
podane wyraenie: 1 tg2 72
.
1
2
2
cos 72
cos 72
1 a2
Zadanie 44.
I sposb
Wykorzystujemy zaleno tg
sin
:
cos
sin
3,
cos
sin 3 cos .
Obliczamy warto wyraenia
2 sin 3 cos 6 cos 3 cos
3 cos
1
.
3 cos 5 sin 3 cos 15 cos 12 cos
4
86
II sposb
2 sin 3 cos
przez cos :
3 cos 5 sin
Dzielimy licznik i mianownik wyraenia
sin
cos
3
2 sin 3 cos
cos 2tg 3 2 3 3 3 1 .
cos
3 cos 5 sin 3 cos 5 sin 3 5tg 3 5 3 12
4
cos
cos
2
Zadanie 45.
I sposb
Mamy tg
sin
sin
oraz sin cos , wic tg sin
cos sin .
cos
cos
Z jedynki trygonometrycznej mamy:

2
4
2
2
.
sin 1 , czyli sin 1
25
5
Poniewa 0 90 , to sin
21
21
. Zatem tg sin
.
5
5
II sposb
W trjkcie prostoktnym przyjmijmy oznaczenia:
a, b dugoci przyprostoktnych, c dugo przeciwprostoktnej. Niech bdzie ktem
lecym naprzeciwko boku o dugoci a, za ktem lecym naprzeciwko boku
a
b
o dugoci b. Z definicji funkcji trygonometrycznych otrzymujemy: tg , sin oraz
b
c
a b a
tg sin sin . Zatem otrzymujemy tg sin sin .
b c c
2
4
2
Z jedynki trygonometrycznej mamy sin 2 1 , czyli sin 1
.
25
5
Poniewa 0 90 , to sin
21
21
. Zatem tg sin
.
5
5
Zadanie 46.
Korzystajc ze wzoru sin 2 cos 2 1 , otrzymujemy:
2
1
1
a a 1,
4
4
3. Rozwizania
czyli
1
1
1
1
a2 a a2 a 1 .
2
16
2
16
Wobec tego a 2
7
7
7
, czyli a
lub a
.
16
4
4
Poniewa sin 0 i cos 0 , to a
7
.
4
Z tosamoci trygonometrycznej wynika:

7 1
sin
4
4 7 1 8 2 7 4 7 .
tg
cos
6
3
7 1
7 1
4 4
Zadanie 47.
Wyznaczmy sinus kta , gdzie jest ktem ostrym:
sin 1 cos 2 1
Wtedy tangens kta jest rwny tg =
4
5
.
9
3
5 2
5
.
:
3 3
2
Wyznaczmy redni arytmetyczn danych liczb:
5 1
5

3 2 6 2 5 3 5 5 1.
3
63
6
Zadanie 48.
Z rwnoci sin
35
i z jedynki trygonometrycznej otrzymujemy
6
2
35
35 1
cos 1 sin 1
.
1
6
36
6
Zatem
35
sin
tg
6 35 ;
1
cos
6
tg tg i z zaoenia, e oba kty i s ostre, wynika, e .
87
88
Zadanie 49.
Rozwizujemy rwnanie
x 2 2x 3
2
x 2 3x 6
dla x nalecych do dziedziny funkcji wymiernej f.

Przeksztacamy do postaci rwnowanej:
x 2 2 x 3 2 x 2 6 x 12 ,
x 2 8x 9 0 .
Rozwizaniami tego rwnania kwadratowego s liczby 1 oraz 9. Obie te liczby nale do

dziedziny funkcji f, gdy x 2 3x 6 0 , gdy x 1 lub x 9 .
Odpowied: f ( x) 2 , gdy x 1 lub x 9 .
Zadanie 50.
Niech xw oznacza pierwsz wsprzdn wierzchoka paraboli, ktra jest wykresem funkcji
kwadratowej f. Z wasnoci funkcji kwadratowej wynika, e jeli f przyjmuje w przedziale
0, 4 najmniejsz warto rwn f (2) , a wic dla argumentu nie bdcego kocem przedziau, to x 2 musi by pierwsz wsprzdn wierzchoka paraboli, a ramiona paraboli s
skierowane w gr. Oznacza to, e a 0 ; teraz korzystamy ze wzoru na pierwsz wsprzdb
n wierzchoka: 2 , czyli b 4a , z czego wnioskujemy, e b 0 .
2a
Zadanie 51.
Jeli funkcja kwadratowa f przyjmuje t sam warto dla dwch rnych argumentw, to s
one na osi Ox symetryczne wzgldem osi symetrii wykresu; osi symetrii funkcji f jest zatem
prosta x 1,5 .
Argumenty 2 i 5 s na osi Ox take symetryczne wzgldem prostej x 1,5 , zatem
f (2) f (5) i jest to warto najwiksza w przedziale 2, 5 , gdy z faktu, e
f (0) f (3) f (1,5) wynika, i ramiona wykresu funkcji f s skierowane w gr.
3.3. Cigi
Zadanie 53.
Niech q bdzie ilorazem cigu a n . Z wasnoci cigu geometrycznego mamy a4 a1q 3 .
Z warunkw zadania mamy 8a1 a1q 3 (zauwamy, e z faktu, e a 2 0 wynika, e a1 0
oraz q 0 ), skd otrzymujemy q 2 . Ponadto wiemy, e a2 a1q , czyli 6 a1 2 , skd
mamy a1 3 .
3. Rozwizania
89
W rezultacie mamy ak a1q k 1 3 2 k 1 dla kadej dodatniej liczby naturalnej k. Kiedy
ak 100 , czyli kiedy 3 2 k 1 100 ? Sprawdzamy kolejne potgi liczby 2:

gdy k 1 , 3 2 0 100 ,
gdy k 2 , 3 21 100 ,
gdy k 3 , 3 2 2 100 ,
gdy k 4 , 3 2 3 100 ,
gdy k 5 , 3 2 4 100 ,
gdy k 6 , 3 2 5 100 ,
gdy k 7 , 3 2 6 100 .
Tak wic najmniejsz liczb naturaln k tak, e ak 100 , jest 7.
Zadanie 54.
A
Zadanie 55.
B
Zadanie 56.
Wyznaczmy smy wyraz cigu arytmetycznego a n :
a8 S 8 S 7
64 200 49 175
1
1
34 31 2 .
4
4
2
2
Wyznaczmy teraz wzr na n-ty wyraz cigu arytmetycznego bn :
b1 b5 4r ,
b1 8 6 2 .
Tak wic bn
3
1
n .
2
2
Z powyszego cn 3n 1 2
1
1
3n 3 .
2
2
Wyznaczmy sum 17 pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego c n :
1
1
6 54
c c
2 17 61 17 1037 518 1 .
S17 1 17 17 2
2
2
2
2
2
90
Zadanie 57.
Stosujc wzr na sum n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego, otrzymujemy kolejno:
1564
a1 a23 23 ,
2
1564 2
a1 a23 ,
23
a1 a23 136.
Stosujc wzr na n-ty wyraz cigu arytmetycznego, otrzymujemy:

a3 a21 a1 2r a1 20r a1 a1 22r a1 a23 .
Zatem rednia arytmetyczna wyrazw a3 i a21 jest rwna

a3 a21 a1 a23 136
68 .
2
2
2
Odpowied: rednia arytmetyczna wyrazw a3 i a21 jest rwna 68.

Zadanie 58.
I sposb
Aby wykaza, e cig bn jest cigiem arytmetycznym, wykaemy, e istnieje liczba r1 taka,
e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno bn b1 n 1 r1 .
Oznaczmy przez r rnic cigu arytmetycznego an . Wtedy
an2 a1 n 1 r , an4 a1 n 3 r .
Std
bn 2an2 4an4 2a1 2 n 1 r 4a1 4 n 3 r 6a1 6n 14 r

6a1 20r n 1 6r.
Cig bn jest wic cigiem arytmetycznym o pierwszym wyrazie b1 6a1 20r oraz rnicy
rwnej 6r .
Uwaga: Mona te zapisa, e
bn 6a1 6n 14 r , bn1 6a1 6n 20 r ,
i sprawdzi, e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno bn1 bn 6r .
3. Rozwizania
91
II sposb
Aby wykaza, e cig bn jest cigiem arytmetycznym, wykaemy, e istnieje liczba r1 taka,
e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno
bn1 bn r1 .
Oznaczmy przez r rnic cigu an . Dla n 1 mamy
bn1 bn 2an3 4an5 2an2 4an4 2 an3 an2 4 an5 an4 2r 4r 6r ,
czyli cig bn jest arytmetyczny o rnicy 6r .

Zadanie 59.
I sposb
Przyjmijmy, e cig an ma 2n 1 wyrazw, gdzie n jest liczb cakowit dodatni, wtedy
wyrazem rodkowym jest an . Niech r oznacza rnic tego cigu. Pokaemy, e an S2 n 1
(tzn., e an jest dzielnikiem S2 n 1 ). Obliczamy sum wyrazw cigu arytmetycznego:
S2 n 1
2a1 2n 2 r
2
2n 1 a1 n 1 r 2n 1 an 2n 1 .
Poniewa liczba 2n 1 jest cakowita, to S2 n 1 jest wielokrotnoci an , czyli an S2 n 1 .

II sposb
Przyjmijmy, e cig ma 2n 1 wyrazw, gdzie n jest liczb cakowit nieujemn i oznaczmy
wyraz rodkowy przez x. Niech r oznacza rnic tego cigu. Wtedy jest n wyrazw przed
wyrazem x i n wyrazw po wyrazie x. Cig moemy zapisa w postaci
x nr,..., x 2r, x r, x, x r, x 2r, ..., x nr .

Obliczamy sum
S2n 1 x nr ... x 2r x r x x r x 2r ... x nr 2n 1 x .

Poniewa liczba 2n 1 jest cakowita, to S2 n 1 jest wielokrotnoci an , czyli an S2 n 1 .
Zadanie 60.
B
Zadanie 61.
Korzystajc ze wzoru oglnego wyrazu cigu geometrycznego, mamy: 16 q k 1 i 32 q k 1 .
Z tego wynika, e 2 q 2 , czyli q 2 lub q 2 .
Zatem a10 16 2 lub a10 16 2 .
92
Zadanie 62.
Sytuacja przedstawiona w zadaniu odpowiada cigowi geometrycznemu, w ktrym iloraz
q 0,8 oraz a5 20,48 .
Poniewa a 5 a1 q 4 , otrzymujemy rwnanie:
a1 0,84 20,48 ,
a1 50 .
Obliczamy sum piciu pocztkowych wyrazw tego cigu:

S5 50
1 0,85
168,08 .
1 0,8
Kacper w cigu piciu dni wyda 168,08 z.

Zadanie 63.
Oznaczamy: q iloraz cigu (a n ) .
Z warunkw zadania wynika, e a5 a3 3a4 a3 oraz wyrazy cigu (a n ) s rne od 0 ,
ponadto q jest rne od 0 i od 1 , poniewa wszystkie wyrazy cigu s rne.
Poniewa a5 a3 q 2 oraz a4 a3 q , otrzymujemy rwnanie:
a3 q 2 a3 3a3 q a3 ,
a3 q 2 a3 3a3 q 3a3 ,
a3 q 2 3a3 q 2a3 0 ,
a3 q 2 3q 2 0 .
Poniewa a3 0 , to
q 2 3q 2 0 ;
(3) 2 4 1 2 1 ;
(3) 1
1
2 1
lub
(3) 1
2.
2 1
Z warunkw zadania wynika, e iloraz cigu geometrycznego (a n ) jest rwny 2 .

Zadanie 64.
I sposb
Aby wykaza, e cig bn jest cigiem geometrycznym, wykaemy, e istnieje liczba q1
taka, e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno bn b1 q1n1 .
Oznaczmy przez q iloraz cigu geometrycznego an . Wtedy
3. Rozwizania
93
an a1q n1 , an2 a1q n1 , 2an2 4a12q 2n2 .

2
Std
bn an 2an 2 a1q n1 4a12 q 2n 2 4a13q3n1
2
4a13q 4 q3n3
3 n 1
4a13q 4 q
4a13q 4
n 1
Cig bn jest wic cigiem geometrycznym o pierwszym wyrazie b1 4a13q 4 oraz ilorazie q1
rwnym q 3 .
Uwaga: Mona te zapisa, e
3 n1
bn 4a13q 4q ,
bn1 4a13q 4q3n ,
i sprawdzi, e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno bn1 : bn q3 .

II sposb
Aby wykaza, e cig bn jest cigiem geometrycznym, wykaemy, e istnieje liczba q1
taka, e dla kadego n 1 prawdziwa jest rwno
bn1
q1 .
bn
Oznaczmy przez q iloraz cigu an . Dla n 1 mamy
bn1 : bn an1 2an3 : an 2an 2

2
2an3 q q 2 q3
a
n1
,
an 2an 2 2
2
czyli cig bn jest geometryczny o ilorazie q1 q3 .

Cig bn jest wic cigiem geometrycznym o ilorazie rwnym q 3 .
Zadanie 65.
Zauwamy, e kady wyraz cigu an jest liczb dodatni.
Oznaczmy przez q iloraz cigu an . Dla n 1 mamy:
an f 3n 23n ,
an1 f 3 n 1 2
3 n 1
an1 23 n 1 23n 23
3n 3n 8 q .
an
2
2
Iloraz ten jest stay dla kadej liczby n 1, wic dany cig jest geometryczny, o ilorazie q 8 .
94
Zadanie 66.
I sposb
Wykorzystujemy wzr na n-ty wyraz cigu geometrycznego ( an a1qn 1 ) i obliczamy iloczyn
a1a2a3a4a5 a1a1qa1q2a1q3a1q 4 a15q1 2 3 4 a15q10 a1q2 a35 .

5
Przedstawilimy iloczyn wyrazw w postaci pitej potgi wyrazu rodkowego (trzeciego).

II sposb
Jeeli a3 0 , to iloczyn wyrazw jest te rwny 0. Jeeli a3 0 , to oznacza, e iloraz cigu
q 0 i iloczyn wyrazw mona zapisa w postaci:
a1a2a3a4a5
a3 a3
a3 a3q a3q 2 a35 .
q2 q
Zatem przedstawilimy iloczyn wyrazw jako a35 .
3.4. Geometria
Zadanie 69.
D
Zadanie 70.
C
Zadanie 71.
Kt BCD jest ktem wpisanym opartym na pokrgu i
BCD 90 . Poniewa kty BDC
i BEC s ktami wpisanymi opartymi na tym samym uku BC, to

Zatem
CBD 90 60 30 .
Zadanie 72.
I sposb
Kt BAC jest ktem wpisanym opartym na tym samym
uku co kt rodkowy BOC , wic BOC 2 . Poniewa
trjkt
BOC
OBC
jest rwnoramienny ( BO CO ), to
OCB .
Na podstawie twierdzenia o sumie miar ktw w trjkcie

BOC mamy:
BDC 60 .
3. Rozwizania
95
2 2 180 ,
90 ,
co naleao wykaza.
II sposb
Kt BCD jest ktem wpisanym opartym na pokrgu
i BCD 90 . Poniewa kty BAC i BDC s ktami
wpisanymi opartymi na tym samym uku, to
BDC BAC .
Na podstawie twierdzenia o sumie miar ktw w trjkcie
prostoktnym BCD mamy:
90 180 ,
90 ,
co naleao wykaza.
Zadanie 73.
Poniewa kt BED jest ktem wpisanym opartym na rednicy BD , to
BED 90 . Zatem
odcinek DE jest prostopady do prostej BE . Z warunku rwnolegoci odcinkw DE i AC

wynika, e prosta BE jest prostopada do boku AC , co dowodzi tezy.
Zadanie 74.
D
Zadanie 75.
X
Y
A
Z
B
Niech X i Y bd rodkami danych okrgw. Powstaje trapez prostoktny ABYX, ktrego boki
maj dugoci:
AX r , XY r R, BY R, AB 5 .
96
Zauwamy, e gdy przez punkt X poprowadzimy prost rwnoleg do odcinka AB, to powstaje trjkt prostoktny XYZ o bokach: XZ 5, XY r R, YZ R r .
Korzystajc z twierdzenia Pitagorasa, otrzymujemy: r R 2 R r 2 52 .
Wobec tego 2rR 2rR 52 , czyli rR
25
.
4
Zadanie 76.
I sposb
Zauwamy, e pole czworokta SKTL jest sum pl
dwch przystajcych trjktw prostoktnych: SKT
oraz STL.
Tak wic pole danego czworokta jest rwne
1
P 2 SK KT .
2
Odcinek KT jest promieniem okrgu O2 , tak wic
KT 2 .
Odcinek SK jest jedn z przyprostoktnych trjkta
SKT.
SK
ST KT
2
Dugo odcinka ST jest rwna rnicy promieni danych okrgw: ST 6 2 4 .

Tak wic SK 4 2 2 2 12 2 3 .
Wynika z tego, e pole czworokta SKTL jest rwne P 2 3 2 4 3 .
II sposb
Obrmy trjkt SKT wok punktu S o kt LSK przeciwnie do ruchu wskazwek zegara, w wyniku czego
odcinek SK trafia na odcinek SL.
Obliczamy wtedy pole trjkta rwnoramiennego
T'ST, gdzie T' jest obrazem punktu T w opisanym obrocie. (Otrzymujemy trjkt, bo kty TLS i TKS s
ktami prostymi).
Szukane pole jest rwne
P
1
2 LT SK LT SK .
2
3. Rozwizania
97
Odcinek LT jest promieniem okrgu O2 , tak wic LT 2 .

Odcinek SK jest jedn z przyprostoktnych trjkta SKT:
SK
ST KT ,
2
SK 4 2 2 2 12 2 3 .
Wynika z tego, e pole czworokta SKTL jest rwne P 2 3 2 4 3 .
Zadanie 77.
Wprowadmy oznaczenia jak na rysunku.
C
L
Wwczas trjkt AKP jest podobny do trjkta ACB, gdy

i KAP CAB . Skala podobiestwa wynosi
2x
AK
x
AP
x
,
AC x y x AB x y x
x
. Zatem pole trjkta AKP jest rwne
x yx
S.
y
Analogicznie dowodzimy, e trjkt CLM jest podobny do trjkta CAB oraz e trjkt BNO
x
jest podobny do trjkta BCA. Skale podobiestwa s take rwne
. Czyli pola trjk2x y
x
tw CLM i BNO s rwne
2x
S.
y
x
Wobec tego pole szeciokta KLMNOP jest rwne: S 1 3
2x
98
Zadanie 78.
Trjkty ABC i CDE s podobne na mocy cechy podobiestwa trjktw k-k-k, poniewa:
1. z warunkw zadania
CAB
CED ;
2.
ACB
ECD jako kty wierzchokowe;
3.
ABC
CDE z sumy ktw w trjkcie.
Z podobiestwa trjktw zapisujemy wic rwno:
10 CD
,
5
3
5 CD 30,
CD 6.
Odpowied: Bok CD ma dugo 6.
Zadanie 79.
C
12
D 1 E
Poniewa punkt E jest rodkiem boku AB trjkta ABC, to BE x 1 .

Zauwamy, e trjkty ADC i ACB s podobne, gdy oba s prostoktne i maj wsplny kt
AD
AC
ostry przy wierzchoku A. Zatem prawdziwa jest rwno

, czyli
AC
AB
x
12
,
12 2 x 1
x2 x 72 0 .
Otrzymalimy rwnanie kwadratowe, ktre ma dwa rozwizania:

x
1 17
9
2
oraz
1 17
8.
2
Pierwsze z tych rozwiza odrzucamy, gdy x to dugo odcinka. Zatem x 8 .

Przeciwprostoktna AB trjkta ABC ma wic dugo
AB 2 x 1 2 9 18 .
3. Rozwizania
Z twierdzenia Pitagorasa dla trjkta ABC obliczamy dugo przyprostoktnej BC:

a 182 122
18 1218 12
6 30 6 5 .
Obwd trjkta ABC jest zatem rwny LABC 12 18 6 5 30 6 5 .

Zadanie 80.
I sposb
Punkt G to punkt przecicia wysokoci i przektnej,

AE a ,
EF b ,
Z warunkw zadania mamy zaleno:
FB a b ,
DG x ,
GB y .
a
2
.
a 2b 5
Przeksztacajc w sposb rwnowany t rwno, otrzymujemy kolejno:

5a 2a 4b,
3a 4b,
4
a b,
3
7
a b b,
3
10
a 2b b.
3
Na mocy cechy podobiestwa k-k-k trjktw DEB i GFB mamy:

x y a 2b
,
y
ab
10
b
x y 3
,
7
y
b
3
99
100
x y 10
,
y
7
x 3
,
y 7
co naleao wykaza.
II sposb
Punkt G to punkt przecicia wysokoci i przektnej,

AE a ,
EF b ,
Z warunkw zadania mamy zaleno:
FB a b ,
DG x ,
GB y .
a
2
.
a 2b 5
Przeksztacajc w sposb rwnowany t rwno, otrzymujemy kolejno:

5a 2a 4b ,
3a 4b ,
b
3
a,
4
ab
Z twierdzenia Talesa mamy:
7
a.
4
x
b
. Zatem otrzymujemy:
y a b
3
a
x 4
y 7 a ,
4
x 3
,
y 7
co naleao wykaza.
3. Rozwizania
101
Zadanie 81.
Wprowadzamy oznaczenia: d dugo odcinka dwusiecznej zawartego w trjkcie ABC,
D punkt przecicia dwusiecznej z bokiem AB. Zapiszemy pole trjkta na dwa sposoby:
PABC
1
1
3
,
AC BC sin 60 ba
2
2
2
PABC PBCD PACD
1
1
1 1
ad sin 30 bd sin 30 a b d .
2
2
2 2
Porwnujemy pole trjkta ABC zapisane na dwa sposoby i otrzymujemy rwnanie

1
3
a b d ba ,
2
2
z ktrego otrzymujemy wzr na dugo odcinka dwusiecznej: d
3ab
.
ab
Zadanie 82.
I sposb
Przyjmijmy oznaczenie:
XCB
Niech CE bdzie wysokoci trjkta XBC opuszczona na bok XB . Z warunkw zadania

zachodz rwnoci: CE DA , AB 10 , DC 6 , EB 4 , AC 2 DA , CB CX .
W trjkcie prostoktnym AEC z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy:
CE 62 2 CE ,
2
CE 36 4 CE ,
2
3 CE 36 ,
2
CE 12 .
2
Zatem CE 2 3 .
W trjkcie prostoktnym CEB z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy:
102
2 3
42 BC ,
2
CB 28 2 7 CX .
Obliczamy pole trjkta XBC :

P
8 2 3
,
2
1
P 2 7 2 7 sin .
2
Z porwnania pl trjkta XBC otrzymujemy rwnanie:

8 2 3 1
2 7 2 7 sin ,
2
2
8 3 14 sin ,
sin
8 3 4 3
.
14
7
II sposb
XCB , XF wysoko trjkta XBC opuszczona na bok
CB , CE wysoko trjkta XBC opuszczona na bok XB . Z warunkw zadania zachodz

rwnoci: CE DA , AB 10 , DC 6 , EB 4 , AC 2 DA , CB CX .
W trjkcie prostoktnym AEC z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy:
CE 62 2 CE ,
2
CE 36 4 CE ,
2
3 CE 36 ,
2
CE 12 .
2
Zatem CE 2 3 .
3. Rozwizania
103
W trjkcie prostoktnym CEB z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy:
2 3
42 CB ,
2
CB 28 2 7 CX .
Obliczamy pole trjkta XBC :

P
8 2 3
,
2
1
P 2 7 XF .
2
Z porwnania pl trjkta XBC otrzymujemy rwnanie:

8 2 3 1
2 7 XF ,
2
2
8 3
XF .
7
W trjkcie prostoktnym XFC obliczamy sin :
sin
sin
XF
,
XC
8 3 1
4 3
.
7
7 2 7
Zadanie 83.
Punkt A 1,5 nie ley na prostej y 2 x 2 .
Wyznaczamy rwnanie prostej prostopadej do prostej y 2 x 2 , ktra przechodzi przez
1
1
punkt A: y x 5 .
2
2
y 2x 2
Rozwizujemy ukad rwna

1
1 , std x 3 , y 4 .
y
2
2
Wsprzdne ssiedniego wierzchoka kwadratu, np. B, s rwne B 3, 4 .

Obliczamy dugo boku kwadratu AB 22 1 5 .
2
Trzeci wierzchoek kwadratu ley na prostej y 2 x 2 , std C x, 2 x 2 .
BC
x 3 2 x 2 4
2
5,
104
x2 6 x 9 4 x2 24 x 36 5 ,
5x2 30 x 45 5 ,
x2 6 x 8 0 ,
4 x1 2 ,
x2 4 .
Otrzymujemy C1 2, 2 lub C2 4, 6 .
rodek okrgu opisanego na kwadracie o wierzchokach A 1,5 , B 3, 4 , C1 2, 2
1 1
ma wsprzdne S1 1 , 3 , a rodek okrgu opisanego na kwadracie o wierzchokach
2 2
1 1
A 1,5 , B 3, 4 , C2 4, 6 ma wsprzdne S2 2 , 5 .
2 2
Zadanie 84.
Proste y 2 x 3 , y
1
5
1
x nie s prostopade, poniewa a1 a2 2 1 .
4
4
4
Jedna z tych prostych zawiera przyprostoktn, a druga przeciwprostoktn trjkta.

Rozpatrujemy dwa przypadki:
1. trzeci bok trjkta jest zawarty w prostej prostopadej do prostej o rwnaniu y 2 x 3 ,
2. trzeci bok trjkta jest zawarty w prostej prostopadej do prostej o rwnaniu y
1
5
x .
4
4
1
1
1
Ad 1. y x b1 , 2 4 b1 , b1 0 , std mamy y x .
2
2
2
Ad 2. y 4 x b2 , 2 4 4 b2 , b2 14 , std y 4 x 14 .
Sprawdzamy, czy rozwizania wyznaczaj z danymi prostymi trjkt niezdegenerowany, tzn.
1
czy trzy proste nie przecinaj si w jednym punkcie. Proste o rwnaniach y x ,
2
y 4 x 14 nie powinny przechodzi przez jeden z wierzchokw trjkta, ktrym jest
1
5
punkt przecicia prostych o rwnaniach y 2 x 3 , y x .
4
4
Obliczamy wsprzdne punktu przecicia tych prostych, rozwizujc ukad rwna
y 2x 3
1
5 . Wierzchoek trjkta wyznaczony przez te proste ma wsprzdne 1, 1 .
y
4
4
1
adna z dwch otrzymanych prostych y x i y 4 x 14 nie przechodzi przez ten punkt
2
1
( 1 1 , 1 4 1 14 ).
2
1
Trzeci bok trjkta prostoktnego ABC zawiera si wic w prostej o rwnaniu y x albo
2
w prostej o rwnaniu y 4 x 14 .
3. Rozwizania
105
Zadanie 85.
Wprowadzamy oznaczenia: niech a oznacza wspczynnik kierunkowy jednej prostej, a b
wspczynnik kierunkowy drugiej prostej. Oczywicie a 0 i b 0 . Zapisujemy podan
1 1
wasno w postaci rwnoci: a b i przeksztacamy j kolejno:
a b
ab a b b a (po pomnoeniu rwnania przez ab),
ab a b a b 0 (po przeniesieniu na jedn stron),
a b ab 1 0
ab
lub
(po wyczeniu wsplnego czynnika),
ab 1 .
Otrzymany zapis dowodzi, e te proste s rwnolege (maj rwne wspczynniki kierunkowe) albo prostopade (iloczyn wspczynnikw kierunkowych jest rwny 1 ).
Zadanie 86.
I sposb
Obliczamy drugie wsprzdne punktw A i B:
f (2) 7 ,
zatem
A 2,7 ;
f (2) 1 ,
zatem
B 2,1 .
Przyjmujemy oznaczenie: C x, y .
Otrzymujemy zalenoci
2 x
7 y
2 oraz
1 .
2
2
Std x 6 i y 9 .
Zatem C 6,9 .
II sposb
Obliczamy drugie wsprzdne punktw A i B:
f (2) 7 ,
zatem
A 2,7 ;
f (2) 1 ,
zatem
B 2,1 .
Przyjmujemy oznaczenie: C x, y .
Z warunkw zadania wynika, e AB BC .
Std 4,8 x 2, y 1.
Otrzymujemy zalenoci x 2 4 oraz y 1 8 , x 6 i y 9 .
Zatem C 6,9 .
106
Zadanie 87.
Zauwaamy, e odcinek AB jest rednic okrgu, bo rodek okrgu ley na prostej l. Stosujemy wzory na wsprzdne rodka odcinka i otrzymujemy:
1 3
11 8 8
S
,
,
2
2
1
czyli S 1,
. Sprawdzamy, czy punkt S ley na prostej k, wstawiajc wsprzdne punk 4
tu do rwnania prostej:
1
1 4 11 2 0 ,
4
wic rodek okrgu nie ley na prostej k.

Zadanie 88.
E
O
P
A
Zauwaamy, e w szeciokcie foremnym punkt O jest rodkiem odcinka AD i odpowiednio

P jest rodkiem OB, O rodkiem BE, P rodkiem AC i O rodkiem CF. Za kadym razem
mamy jeden koniec odcinka, np. Q x1, y1 i jego rodek S xS , yS , a szukamy drugiego koca tego odcinka np. R x2 , y2 . Korzystamy ze wzoru na wsprzdne rodka odcin-
x2 2 xs x1
ka, wyszukujc odpowiednie odcinki i ich rodki:
, std otrzymujemy kolejno
y2 2 ys y1
np.:
B 8 3, 4 3 3 , B 5, 3 3 ,
E 6 5, 2 3 3 3 , E 1, 3 ,
C 8 1, 4 3 3 3 , C 7, 3 ,
F 6 7, 2 3 3 , F 1, 3 .
D 6 1, 2 3 3 3 ,
D 5,
3 ,
3. Rozwizania
107
Zadanie 89.
MN
8 2 3 1
2
36 4 40 2 10 .
Poniewa punkty M i N s rodkami dwch ssiednich bokw kwadratu ABCD , to korzystajc z podobiestwa trjktw ACB i MNB , przektna AC kwadratu ma dugo
AC 2 MN .
Zatem AC 2 2 10 4 10 .
Niech a oznacza dugo boku kwadratu.
Korzystajc ze wzoru na dugo przektnej kwadratu, otrzymujemy: a
4 10
4 5.
2
Uwaga: Dugo boku kwadratu moemy rwnie obliczy ze wzoru na pole kwadratu.
Zadanie 90.
Rysujemy w ukadzie wsprzdnych trjkt ABC i znajdujemy jego obraz w symetrii rodkowej wzgldem pocztku ukadu.
y
C1
B
A
A1 x
B1
C
Cz wsplna tych trjktw jest szecioktem. Stosujemy wzr na sum ktw wielokta
Sn n 2 180 i otrzymujemy S6 4 180 720 .
108
Zadanie 91.
Korzystamy z wasnoci symetrii osiowej. O Ox jest osi symetrii figury zoonej z dwch
prostych wtedy, gdy jedna z prostych jest obrazem drugiej w symetrii osiowej wzgldem tej
osi. Mog zaj dwie moliwoci:
proste si przecinaj na osi,
proste s rwnolege do osi i w jednakowej odlegoci od niej.
Ad a) z wasnoci symetrii osiowej wzgldem osi Ox wiemy, e obrazem prostej o rwnaniu
y ax b jest prosta o rwnaniu y ax b , std otrzymujemy, e
p 2 q 5
q 2 p
pq 3
q 2 p
p 1
q 2
Ad b) wspczynniki rwna prostych rwnolegych do osi Ox i lecych w jednakowej odlegoci od niej speniaj warunek
p2 0
q 5 0
q 2 p
p 2
q 5
5 4 sprzeczne
Otrzymana sprzeczno pokazuje, e taka sytuacja przy tych wspczynnikach p i q nie zachodzi.
Zatem proste maj rwnania: y 3x 2 i y 3x 2 .
Zadanie 92.
W symetrii rodkowej wzgldem pocztku ukadu wsprzdnych obrazem punktu P x, y
jest punkt P1 x, y .
Std otrzymujemy: A1 9,7 , B1 3, 1 , D1 3, 10 .
3. Rozwizania
Obliczamy wspczynnik kierunkowy prostej A1B1 :

7 1
1
.
93
2
a1
Niech punkt E bdzie rodkiem odcinka A1B1 .

xE
yE
93
3,
2
7 1
4 .
2
Zatem E 3,4 .
Wyznaczamy rwnanie symetralnej odcinka A1B1 , ktra jest osi symetrii trapezu:
y 2x k ,
4 23 k ,
k 10 .
O symetrii trapezu A1B1C1D1 ma rwnanie y 2 x 10 .
Wyznaczamy rwnanie prostej C1D1 rwnolegej do prostej A1B1 :
1
y xm,
2
1
10 3 m ,
2
109
110
1
m 8 .
2
1
1
C1D1 : y x 8 .
2
2
Obliczamy wsprzdne punktu F bdcego rodkiem podstawy C1D1 :

y 2 x 10
1
1
y x 8
2
2
y 2 x 10
1
1
2 x 10 2 x 8 2
y 2 x 10
1
1
2 2 x 1 2
3
y 2 3 10
x 5
y 8 4 44
5
5
3 44
F ,
5 5
Obliczamy wsprzdne punktu C1 .

Niech C1 ( x, y) .
x3 3
,
2
5
x
9
,
5
y 10
44
.
2
5
y
38
,
5
4
3
C1 (1 , 7 ) .
5
5
Wsprzdne wierzchokw trapezu A1B1C1D1 s rwne: A1 9,7 , B1 3, 1 ,

4
3
C1 (1 , 7 ) , D1 3, 10 . O symetrii tego trapezu ma rwnanie y 2 x 10 .
5
5
3. Rozwizania
111
Zadanie 93.
y
B
PBC
PAC
I sposb
Oznaczmy kty:
ACP ,
wej otrzymujemy, e
kta
PACCPBC
BCP . Wtedy 90 . Z wasnoci symetrii osio-
ACPAC
ACPAC
ACP ,
ACP
BCP
BCPBC
BCP . Obliczamy miar
BCPBC , wic
PACCPBC 2 2 2 180 , a to oznacza, e kt jest ppeny, wic
punkty PAC , C i PBC s wspliniowe.

II sposb
Wprowadzamy wsprzdne punktu P p, q . Znajdujemy obrazy punktu P w obu symetriach osiowych: PAC p, q i PBC p, q . Zapisujemy rwnanie prostej przechodzcej np. przez punkty PAC p, q i C 0, 0 : y
q
x . Sprawdzamy, czy trzeci z punkp
q
p q . Zapisana rwno jest prawdziwa,
p
wic punkty PBC , PAC , C le na jednej prostej.
tw (tj. PBC p, q ) ley na tej prostej:
Zadanie 94.
B
Zadanie 95.
B
Zadanie 96.
C
112
Zadanie 97.
E
F
D
Na rysunku zaznaczamy kt midzy wysokoci trjkta ABF poprowadzon z wierzchoka F

i paszczyzn podstawy ABC tego graniastosupa i oznaczamy: FKC , gdzie punkt K
jest rodkiem boku AB.
tg
CF
CK
4 3
, wic CK 2 3 .
3
Trjkt ABC jest rwnoboczny i jego wysoko CK 2 3 , wic AB 4 .
Obliczamy wysoko KF 82 2 3
2 19 (z twierdzenia Pitagorasa w trjkcie
CKF), a nastpnie obliczamy pole trjkta PABF
4 2 19
4 19 .
2
Zadanie 98.
Punkt G jest rodkiem boku EF, a kt DGE jest prosty.

Trjkt BDG jest trjktem prostoktnym z ktem prostym przy wierzchoku G, a kt DBG
jest ktem nachylenia przektnej ciany bocznej do ssiedniej ciany bocznej. Oznaczmy go .
Podstawa graniastosupa jest trjktem rwnobocznym o boku 4, wic DG 2 3 .
3. Rozwizania
113
Obliczamy wysoko AD H graniastosupa:

42 3
H ,
4
V Pp H , 16 6
a std H 4 2 .
Z twierdzenia Pitagorasa w trjkcie ABD obliczamy dugo odcinka BD:
BD 42 4 2
4 3.
Z funkcji trygonometrycznych w trjkcie BDG obliczamy miar kta :
DG
DB
sin , std mamy sin
2 3 1
, std 30 .
4 3 2
Zadanie 99.
K
A
EAK ,
DAJ , dugo krawdzi podstawy ED a,
dugo krawdzi bocznej EK DJ h oraz dugo krtszej przektnej graniastosupa

AK k . Z wasnoci szeciokta foremnego (wynikajcej z podziau na sze trjktw
rwnobocznych) otrzymujemy, e
AD 2a ,
AE 2
a 3
a 3 . W trjkcie AEK
2
2
h 7
h
2
DJ
h 2a
1,
wyznaczamy h 2a . Nastpnie w trjkcie ADJ otrzymujemy tg
AD 2a 2a
h
sin , czyli
k
2
h
h 7
i z twierdzenia Pitagorasa a 3
; std k
2
7 k
a to oznacza, e 45 .
114
Zadanie 100.

Kt midzy cianami bocznymi tego ostrosupa to kt BFC. Przyjmijmy, e jego miara jest
rwna 2 .
Poniewa ciany te s przystajce, to BF FC . Zatem wysoko FE trjkta BFC dzieli go
na dwa przystajce trjkty prostoktne BFE i CFE.
Oznaczmy kt BFE (a wic i CFE) przez .
Sinus kta w trjkcie prostoktnym BFE jest rwny sin
Odcinek BE jest rwny BE
BC
2
BE
BF
3 3.
Wyznaczymy dugo odcinka BF.

Zauwamy, e jest on jedn z wysokoci trjkta ABD.
Pole trjkta ABD (przystajcego do trjktw BCD oraz ACD) jest takie samo jak pole trj1
1
kta BCD, a wic rwne P BC DE . Ponadto pole to jest take rwne P AD BF .
2
2
1
1
Wynika z tego, e BC DE AD BF .
2
2
Z powyszego BF
BC DE
AD
Wyznaczmy teraz dugo odcinka DE. Jest on jedn z przyprostoktnych w trjkcie prostoktnym BED. Druga przyprostoktna jest rwna BE 3 3 , a przeciwprostoktna BD ma
dugo 12.
3. Rozwizania
DE 12 2 3 3
144 27 117 3 13 .
Dugo odcinka BF jest wic rwna

BF
6 3 3 13 3 39
.
12
2
Wyznaczmy teraz sinus kta :
sin
sin 3 3
2
3 39
BE
BF
2 3
39
2 13
0,5547 .
13
Miara kta jest wic rwna 34 . Tak wic 2 68 .

Zadanie 101.
Wprowadzamy oznaczenia jak na rysunku.
30 ,
r2 2
Promie okrgu opisanego na podstawie to odcinek OC .

OC 2 2 .
Przektna kwadratu, ktry jest podstaw ostrosupa, jest rwna AC 4 2 .

Podstaw ostrosupa jest kwadrat o boku 4.
Korzystamy z wasnoci trjkta prostoktnego EOS :
115
116
EO 2 ,
tg 30
2
3
,
SO
3
SO 2 3 .
Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa dla trjkta prostoktnego COS :
SC SO CO ,
2
SC 2 3 2 2 ,
2
SC 20 ,
2
SC 2 5 .
Obliczamy sinus kta nachylenia krawdzi bocznej ostrosupa do paszczyzny podstawy:
sin
2 3
15
.
5
2 5
Sinus kta nachylenia krawdzi bocznej do paszczyzny podstawy jest rwny
15
.
5
Uwaga: Zauwa, e zadanie mona rozwiza bez danych dotyczcych promienia okrgu
opisanego na podstawie.
Zadanie 102.
I sposb
Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku, na ktrym przedstawiono przekrj osiowy stoka.

Uwzgldniajc warunki zadania, otrzymujemy:
rl 3
,
r2 2
2l 3r ,
2
r l .
3
3. Rozwizania
Z twierdzenia Pitagorasa w trjkcie prostoktnym SOB otrzymujemy:

2
2
H l l2 ,
3
2
5
H 2 l2 .
9
Poniewa H 0 , to otrzymujemy H
l 5
.
3
Kt midzy tworzc a paszczyzn podstawy stoka to kt SBO . Niech
SBO .
W trjkcie prostoktnym SOB obliczamy sinus kta :
H
sin
l
l 5
3 5.
l
3
II sposb
Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku w I sposobie.
Uwzgldniajc warunki zadania, otrzymujemy rwnanie:
rl 3
,
r2 2
2l 3r ,
3
r l .
2
Z twierdzenia Pitagorasa w trjkcie prostoktnym SOB otrzymujemy:
2
3
H 2 r2 r ,
2
5
H 2 r2 .
4
Poniewa H 0 , to otrzymujemy H
r 5
.
2
Kt midzy tworzc a paszczyzn podstawy stoka to kt SBO . Niech

W trjkcie prostoktnym SOB obliczamy sinus kta :
r 5
H
5
.
sin
2
3
l
3
r
2
SBO .
117
118
Zadanie 103.
Z warunkw zadania mamy: CD CB oraz CB BE , wic CD BE .
Odcinki AD oraz BD s rwne, poniewa punkt D jest rodkiem odcinka AB.
CDB , std
Oznaczamy:
ADC 180 .
Trjkt BCD jest rwnoramienny, wic
DBC , std
DBE 180 .
Z cechy przystawania trjktw b-k-b wynika, e trjkty ADC oraz DBE s przystajce.
Z przystawania trjktw wynika rwno odpowiednich odcinkw, czyli AC DE .
Zadanie 104.
Wprowadzamy oznaczenia jak na rysunku:
r promie podstawy stoka,
kt rozwarcia stoka.
Z warunkw zadania otrzymujemy rwnanie

Pc r r 8 48 ,
r r 8 48 ,
r 2 8r 48 0 , gdzie
64 192 256 ,
16 , r1
r 0,8 .
8 16
4 , r2 12 ; drugie rozwizanie odrzucamy, bo
2
nie spenia warunkw zadania.

Przekrj osiowy stoka jest trjktem, w ktrym wszystkie boki maj tak sam dugo 8.
8 3
Jest to trjkt rwnoboczny, wic 60 . Wysoko stoka jest rwna h
4 3,
2
1
8 3 64 3
.
V 42
3
2
3
Uwaga
Miar kta mona obliczy, stosujc funkcje trygonometryczne,
np. oznaczamy kt midzy tworzc stoka i promieniem podstawy.
r
cos ,
l
1
cos ,
2
wic 60 .
Z wasnoci stoka wynika, e 180 2 60 .
Wysoko h stoka obliczamy:
8
h
3. Rozwizania
z funkcji trygonometrycznych:
119
h
sin , h 8 sin 60 4 3
l
lub
z twierdzenia Pitagorasa: h2 l 2 r 2 64 16 4 3 .
Zadanie 105.
Oznaczmy przez K i L rodki odpowiednich krawdzi. Niech M bdzie rodkiem odcinka KL.
Zauwamy, e figur otrzyman w przekroju jest trjkt rwnoramienny. Jego pole jest rwne
1
KL MH .
2
Wyznaczmy dugoci odcinkw KL oraz MH.

Odcinek KL jest poow przektnej kwadratu o boku 4 2 .
Tak wic KL
1
4 2 2 4.
2
Odcinek MH jest przeciwprostoktn w trjkcie prostoktnym DMH o przyprostoktnych

1
dugoci DH 8 , DM MK KL 2 oraz kcie prostym MDH (gdzie MDH jest k2
tem midzy krawdzi boczn i paszczyzn podstawy w danym graniastosupie).
MH 64 4 68 2 17
Pole przekroju jest wic rwne: P
1
4 2 17 4 17 .
2
120
Zadanie 106.
I sposb
D1
C1
A1 L
B1
S
D
Niech S bdzie rodkiem odcinka LJ, za O punktem przecicia przektnych podstawy ABCD.
Oznaczmy dugo krawdzi szecianu przez a. Przektna kwadratu o boku a jest rwna
a 2, za przektna szecianu o krawdzi a jest rwna a 3 . W trjkcie prostoktnym
ACC1 otrzymujemy, e
cos
AC
AC1
a 2
6
,
3
a 3
natomiast w trjkcie prostoktnym ASJ otrzymujemy

1
a 2
AC
2
2
tg
AS
AS
a 3
2
SJ
2
6
.
3
3
Zatem cos tg .
II sposb
Niech S bdzie rodkiem odcinka LJ, za O punktem przecicia przektnych podstawy ABCD.
Trjkt LAJ jest rwnoramienny, wic w trjkcie prostoktnym ASJ otrzymujemy
1
AC
AC
.
2
tg
AS
AS
2 AS
SJ
3. Rozwizania
121
Trjkt AOS jest prostoktny i

1
AC
AC
.
cos
2
AS
AS
2 AS
AO
Wobec powyszego cos tg .

Zadanie 107.
D
Wysoko ostrosupa DG oznaczmy jako h, a krawd podstawy jako a.

Z treci zadania mamy, e a 2h .
Poniewa trjkt ABC jest rwnoboczny, jego wysoko BE ma dugo
odcinek BE w stosunku
BG 2
1 3
, czyli EG
a.
EG 1
3 2
W trjkcie prostoktnym EGD mamy zatem:

a
DG
h
tg
2 3.
EG
3a
3a
6
6
Wobec tego kt ma miar 60 .
3
a . Punkt G dzieli
2
122
Zadanie 108.
Wzr na pole powierzchni bocznej ma posta
P 4
1
BC EF 2 BC EF 2 AB EF .
2
Wyznaczmy dugo odcinka AB.

Rozwamy trjkt prostoktny SCE o przyprostoktnych: SC oraz SE H .
Odcinek SC jest poow przektnej kwadratu o boku AB.
tg 60
H
,
SC
H
3.
SC
Tak wic SC
Wtedy AC
3H
.
3
2 3H
oraz AC AB 2 . Wynika z tego, e
3
3. Rozwizania
123
2 3H
,
3
AB 2
6H
.
3
AB
Wyznaczmy teraz dugo wysokoci ciany bocznej ostrosupa EF .

Rozwamy trjkt prostoktny SFE:
EF
SE SF
2
gdzie
SF
1
AB
2
6H
.
6
6H
H2
H2
EF H
6
6
2
42 H
.
6
Pole powierzchni bocznej ostrosupa jest rwne

6H
42 H 2 7 H 2
.
3
6
3
P 2
Zadanie 109.
C
Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku. Z definicji funkcji trygonometrycznej dla danego kta
r
w trjkcie prostoktnym COB mamy: cos . Z warunkw zadania mamy: l r 6
l
2 r
2
5
. Zatem otrzymujemy rwnanie: l l 6 albo rwnanie r r 6 . Przeoraz
5 l
5
2
ksztacajc je w sposb rwnowany, otrzymujemy l 10 oraz r 4 .
Zatem pole powierzchni stoka jest rwne: Pb 4 10 40 .
124
Zadanie 110.
H
F
L
S
Przekrj jest czworoktem AJKL i punkt K znajduje si poniej punktu G. Zwikszajc kt ,

otrzymamy czworokt graniczny, gdy K G . Dalsze zwikszanie kta spowodowaoby
powstanie przekroju w postaci piciokta (a nastpnie trjkta); graniczny kt 0 to kt
o wierzchoku A w trjkcie ACG. Wyznaczamy miar tego kta:
tg 0
CG
AC
5 6
3,
5 2
std 0 60 . Zatem dziedzin funkcji pola przekroju jest przedzia 0, 60 .

Wprowadzamy oznaczenia S oraz O na punkty przecicia si odpowiednio odcinkw LJ z AK
i AC z BD. Odcinek SO jest rwnolegy do odcinka KC, wic trjkty prostoktne AOS oraz
AO
AS
ACK o wsplnym kcie CAK s podobne. Wobec powyszego otrzymujemy, e

,
OC
SK
a to oznacza, e AS SK . Przektne czworokta AJKL poowi si oraz AJ AL , wic
jest on rombem. Wyznaczamy dugoci przektnych tego rombu.
W trjkcie prostoktnym ACK mamy cos
5 2
5 2
, std AK
, za LJ 5 2 . ObAK
cos
liczamy pole przekroju:
1
5 2
AK LJ
5 2 ,
2
2cos
P
25
,
cos
gdzie 0, 60 . Przy czym dla 0 otrzymujemy podstaw ABCD.

Uwaga: Mona te wykorzysta fakt, e rzutem figury AJKL jest ABCD, wic
PAJKL
PABCD
25
.
cos cos
3. Rozwizania
125
Zadanie 111.
1
Punkt przecicia prostej y x b z osi Oy ma wsprzdne A 0, b .
2
Obliczamy wsprzdne punktu przecicia prostej z osi Ox:
1
1
0 x b , x b , std x 2b . Punkt B ma wic wsprzdne B 2b, 0 .
2
2
Trjkt AOB jest prostoktny i AO b oraz BO 2b .

Pole trjkta AOB jest rwne 16, wic mamy
1
AO BO 16 ,
2
1
b 2b 16 ,
2
czyli b2 16 , std b 4 .
Zapisujemy wsprzdne punktw A i B: A 0, 4 , B 8, 0 .
rodek przeciwprostoktnej AB jest rodkiem okrgu opisanego na trjkcie prostoktnym
AOB.
Obliczamy wsprzdne S rodka odcinka AB:
2b b
S , ,
2 2
Zadanie 112.
D
Zadanie 113.
D
Zadanie 114.
C
czyli
S 4, 2 .
126
Zadanie 115.
Sposb I
Wykonajmy rysunek i wprowadmy oznaczenia:
C
1
Z zaoenia sin , niech wic | AC | x oraz | BC | 3x , gdzie x 0 . Z twierdzenia Pita3
| AB |
gorasa mamy wwczas | AB | 2 2 x , skd otrzymujemy tg( )
2 2.
| AC |
Sposb II
Wykonajmy rysunek:
C
A
cosACB
| AC |
1
sin ABC
| BC |
3.
sin 2 ACB cos 2 ACB 1 ,

zatem
sin 2 ACB 1 cos 2 ACB 1

skd otrzymujemy sin ACB
1 8
,
9 9
2 2
(bierzemy dodatni pierwiastek, poniewa kt ACB jest
3
ostry).
Ostatecznie
2 2
sin ACB
tg ACB
3 2 2.
1
cos ACB
3
Zadanie 116.
C
3. Rozwizania
127
Zadanie 117.
rodkowa poprowadzona do boku AB przechodzi przez wierzchoek C oraz przez rodek boku AB. Zaczniemy zatem od wyznaczenia rodka S boku AB:
(1) 5 1 3
S
,
2,1 .
2
2
Pozostaje wyznaczy rwnanie prostej przechodzcej przez punkty C i S. Rwnanie ma posta y ax b .

Korzystamy ze wzoru lub rozwizujemy ukad rwna:
2 a 3 b
1 a 2 b
Otrzymujemy rozwizanie: a 3, b 7 .
Tak wic rodkowa poprowadzona do boku AB w trjkcie ABC jest opisana rwnaniem
y 3x 7 .
Zadanie 118.
Wyznaczamy punkt przecicia prostej x 1 z wykresem funkcji f :
f (1) 10 ,
zatem prosta i wykres przecinaj si w punkcie 1, 10 .

Wyznaczamy punkt przecicia prostej x 2 z wykresem funkcji f :
f (2) 1 ,
zatem prosta i wykres przecinaj si w punkcie 2, 1 .

Pozostaje obliczy odlego d midzy dwoma obliczonymi punktami:
d (2 (1)) 2 (1 10) 2 9 81 90 3 10 .
Zadanie 119.
W symetrii rodkowej wzgldem pocztku ukadu wsprzdnych obrazem punktu x, y jest
punkt x, y .
Prosta k dana rwnaniem y 2 x 1 skada si z punktw postaci x, 2 x 1 i kady z nich
przechodzi na punkt postaci x, 2 x 1 . Obrazem prostej k jest wic prosta zoona
z punktw postaci x, 2 x 1 x, 2( x) 1 , czyli takich, w ktrych druga wsprzdna
powstaje z pierwszej przez pomnoenie przez 2 i odjcie 1. Inaczej mwic, obrazem prostej
k jest prosta zoona z punktw x, y speniajcych rwnanie y 2 x 1 . Prosta k i jej obraz
maj rwne wspczynniki kierunkowe, a przy tym s rne, zatem s rwnolege.
Uwaga: Mona te wybra dwa dowolne punkty nalece do prostej y 2 x 1 , przeksztaci
je w symetrii rodkowej wzgldem punktu (0,0) i napisa rwnanie prostej przechodzcej
przez wyznaczone obrazy punktw.
128

Zadanie 121.
D
Zadanie 122.
I sposb rozwizania
W zbiorze A jest n liczb parzystych i n 1 liczb nieparzystych.
Suma dwch liczb naturalnych jest parzysta, gdy obie liczby s parzyste albo obie s nieparzyste.
Suma dwch liczb naturalnych jest nieparzysta, gdy jedna z nich jest parzysta, a druga nieparzysta.
Liczba par, ktrych suma jest parzysta, jest rwna n n 1 n 1 n 2n2 .
Liczba par, ktrych suma jest nieparzysta, jest rwna n n 1 n 1 n 2n2 2n .
Teza wynika z faktu, e 2n2 2n 2n2 dla n 1 .
II sposb
Suma dwch liczb naturalnych jest parzysta, gdy obie liczby s parzyste albo obie s nieparzyste.
Liczba par, ktrych suma jest parzysta, jest rwna n n 1 n 1 n 2n2 .
Liczba wszystkich par jest rwna 2n 1 2n 4n2 2n .
Std wynika, e liczba par, ktrych suma jest nieparzysta, jest rwna
4n2 2n 2n2 2n2 2n .

III sposb
Suma dwch liczb naturalnych jest nieparzysta, gdy jedna z nich jest parzysta, a druga nieparzysta.
Liczba par, ktrych suma jest nieparzysta, jest rwna n n 1 n 1 n 2n2 2n .
Liczba wszystkich par jest rwna 2n 1 2n 4n2 2n .
Std wynika, e liczba par, ktrych suma jest parzysta, jest rwna 4n2 2n 2n2 2n 2n2 .
3. Rozwizania
Zadanie 123.
C
Zadanie 124.
Obliczamy redni arytmetyczn x drugiego zestawu danych (nie podstawiamy za s):
x a
x1 a x2 a x3 a
... n
s
s
s x1 a x2 a x3 a ... xn a
x s
n
ns
x x x ... xn na x1 x2 x3 ... xn na
1 2 3
ns
ns
ns
1 x x x ... xn a a a
1 2 3
0.
s
n
s s s
Zadanie 125.
x ocena z czwartej klaswki.
6 4 4 x 14 x
.
4
4
rednia arytmetyczna otrzymanych ocen jest rwna
62 42 42 x 2 14 x 68 x 2 14 x

.
4
4
4
4
2
Poniewa odchylenie standardowe jest rwne
11
, to otrzymujemy kolejno:
16
68 x 2 14 x 11
,
4
4 16
2
272 4 x 2 196 28 x x 2 11
,
16
16
3x2 28x 76 11,
3x2 28x 65 0 ,
784 780 4 ,
x1
x1
Rozwizanie
28 2
5,
6
28 2 26
.
6
6
26
nie spenia warunkw zadania.
6
Odpowied: Z czwartej klaswki Adam otrzyma ocen 5.
129
130
Zadanie 126.
B
Zadanie 127.
C
Zadanie 128.
B
Zadanie 129.
B
Zadanie 130.
Tabela przedstawiona na rysunku jest wyznaczona przez 7 prostych poziomych i 10 prostych
pionowych. Prostoktna tabela o czterech wierszach i czterech kolumnach opisana w treci
zadania jest jednoznacznie wyznaczona, np. przez podanie dolnej prostej poziomej wyznaczajcej tabel oraz lewej prostej pionowej wyznaczajcej tabel.
Zgodnie z treci zadania doln prost mona wybra na 3 sposoby oraz lew prost mog wybra na 6 sposobw. Std wynika, e jest 3 6 18 tabel opisanych w treci zadania.
Zadanie 131.
I sposb
Jest to model klasyczny. Obliczamy liczb wszystkich losw tej loterii:
99999 9999 90000 .

Poniewa losujemy jeden los, moc zbioru wszystkich zdarze elementarnych 90000 .
Niech zdarzenie A oznacza wylosowanie losu przegrywajcego. Obliczamy liczb losw
o sumie cyfr 3; s to losy o numerach: 30000, 21000, 20100, 20010, 20001, 12000, 10200,
10020, 10002, 11100, 11010, 11001, 10110, 10101 oraz 10011. Tych losw jest 15. Zatem
losw przegrywajcych jest
90000 15 89985 ,
std A 89985 .
Prawdopodobiestwo wycignicia losu przegrywajcego jest rwne
P A
89985
0,9998(3) 0,9998 .
90000
3. Rozwizania
131
II sposb
Jest to model klasyczny. Obliczamy ile jest wszystkich losw, czyli ile jest wszystkich liczb
piciocyfrowych. Zgodnie z regu mnoenia jest ich 9 104 90000 , gdy na pierwszym
miejscu nie moe sta 0, a potem wpisujemy dowoln cyfr. Poniewa losujemy jeden los,
moc zbioru wszystkich zdarze elementarnych 90000 . Niech zdarzenie B oznacza wylosowanie losu o sumie cyfr 3, wtedy zdarzenie B oznacza wylosowanie losu pustego. Obliczamy liczb losw o sumie cyfr 3. Moliwe s przypadki:
a) na pierwszym miejscu trjka i nastpnie same zera; taka liczba jest jedna,
b) na pierwszym miejscu dwjka, a nastpnie jedna jedynka i zera, albo na odwrt na
pierwszym miejscu jedynka, a nastpnie jedna dwjka i zera; takich liczb jest 2 4 8,
c) na pierwszym miejscu jedynka, a nastpnie na czterech miejscach po dwie jedynki
43
i dwa zera; takich liczb jest
6.
2
cznie mamy 15 liczb speniajcych warunki zadania.
PB
P B 1
15
,
90000
15
89995
0,9998(3) 0,9998 .
90000 90000
Zadanie 132.
Liczba wszystkich zdarze elementarnych dowiadczenia losowego, w ktrym losujemy jedn przektn spord wszystkich przektnych trzynastokta, jest rwna
65 .
Niech A oznacza zdarzenie losowe polegajce na wylosowaniu takiej przektnej trzynastokta, ktra przecina przektn A1 A8 w punkcie lecym wewntrz trzynastokta.. Zauwamy, e
koce takiej przektnej musz lee po przeciwnych stronach prostej A1 A8 . Poniewa po jednej stronie tej prostej mamy 5, a po drugiej 6 wierzchokw trzynastokta, to liczba tych przektnych jest rwna 5 6 . Wobec tego liczba wszystkich przektnych trzynastokta, ktre
przecinaj przektn A1 A8 w punkcie lecym wewntrz trzynastokta, jest rwna
5 6 30 , czyli
A 30 .
Prawdopodobiestwo zdarzenia A jest wic rwne
P A
A 30 6
.
65 13
132
Zadanie 133.
I sposb
Oznaczamy przez A, B, C, D, E, F, G, H wierzchoki szecianu (zobacz rysunek).
Wyniki losowania mona przedstawi w tabeli. Pola pooone na przektnej odrzucamy, poniewa nie moemy wylosowa dwa razy tego samego wierzchoka.
Niech X oznacza zdarzenie polegajce na wylosowaniu dwch wierzchokw, ktre s kocami tej samej przektnej ciany szecianu (uwzgldniamy kolejno wylosowanych wierzchokw). Zdarzenia elementarne sprzyjajce zdarzeniu X zaznaczamy w tabeli krzyykiem (x).
A B C D E F G H
A
x
x
x
B
x x
x
C x
x
x
D
x
x
x
E
x
x
x
F x
x
x
G
x
x x
H x
x
x
Z tego wynika, e mamy 56 wszystkich zdarze elementarnych, czyli 8 7 56 ,
oraz 24 zdarzenia elementarne sprzyjajce zdarzeniu X, czyli X 8 3 24 .
Prawdopodobiestwo zdarzenia X jest rwne P X
24 3
.
56 7
II sposb
Niech oznacza zbir wszystkich zdarze elementarnych dowiadczenia polegajcego
na losowaniu dwch rnych wierzchokw szecianu (bez uwzgldniania kolejnoci wylosowania wierzchokw). Obliczamy liczb wszystkich zdarze elementarnych:
8
8!
7 8

28 .
2
2 6! 2!
3. Rozwizania
133
Niech X oznacza zdarzenie polegajce na wylosowaniu dwch wierzchokw, ktre s kocami tej samej przektnej ciany szecianu (nie uwzgldniamy kolejnoci losowania wierzchokw). Kada z szeciu cian szecianu ma dwie przektne, czyli X 6 2 12 .
Prawdopodobiestwo zdarzenia X jest rwne P X
12 3
.
28 7
Zadanie 134.
Prawidowy ostrosup picioktny ma dziesi krawdzi: pi krawdzi podstawy (oznaczamy
je kolejnymi liczbami: 1,2,3,4,5) i pi krawdzi bocznych (oznaczamy je kolejnymi liczbami: 6,7,8,9,10). jest zbiorem wszystkich par a, b o wartociach w zbiorze
1, 2,3, 4,5,6,7,8,9,10 takich, e a b . Jest to model klasyczny.
10 9 90 .
Oznaczmy przez A zdarzenie opisane w treci zadania.

Mamy dwa rozczne przypadki:
pierwsza wylosowana krawd to krawd boczna, a druga to krawd boczna albo
krawd postawy,
pierwsza wylosowana krawd to krawd podstawy, a druga to krawd boczna albo
krawd postawy.
Std
A 5 4 2 5 2 2 50
oraz
P( A)
50 5
.
90 9
Uwaga: Mona te przedstawi rozwizanie za pomoc tabeli o wymiarach 10 x 10, bez

gwnej przektnej, albo za pomoc drzewa.
134
4. Wykaz umiejtnoci oglnych i szczegowych

sprawdzanych zadaniami
Rwnania i nierwnoci
Zadanie 1.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji.

PP 1.9) Ucze wykonuje obliczenia procentowe, oblicza podatki, zysk z lokat (rwnie zoonych na procent skadany i na
okres krtszy ni rok).
Zadanie 2.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
IV. Uycie i tworzenie strategii.

PP 3.5) Ucze rozwizuje nierwnoci kwadratowe z jedn
niewiadom.
PP 4.4) Ucze na podstawie wykresu funkcji y f ( x) szkicuje
wykresy funkcji y f ( x a) , y f ( x) a , y f ( x) ,
y f ( x) .
Zadanie 3.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 1.3) Ucze posuguje si w obliczeniach pierwiastkami dowolnego stopnia i stosuje prawa dziaa na pierwiastkach.
PP 1.4) Ucze oblicza potgi o wykadnikach wymiernych
i stosuje prawa dziaa na potgach o wykadnikach wymiernych.
Zadanie 4.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 5.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

4. Wykaz umiejtnoci oglnych i szczegowych sprawdzanych zadaniami
135
Zadanie 6.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
III. Modelowanie matematyczne.

PP 1.6) Ucze wykorzystuje definicj logarytmu i stosuje
w obliczeniach wzory na logarytm iloczynu, logarytm ilorazu
i logarytm potgi o wykadniku naturalnym.
Zadanie 7.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 8.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Zadanie 9.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 1.9) Ucze wykonuje obliczenia procentowe, oblicza podatek, zysk z lokat (rwnie zoonych na procent skadany i na
Zadanie 10.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

G 7.3) Ucze rozwizuje rwnania stopnia pierwszego z jedn
niewiadom.
Zadanie 11.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 12.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
V. Rozumowanie i argumentacja.
136
Zadanie 13.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 14.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 15.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 3.2) Ucze wykorzystuje interpretacj geometryczn ukadu
rwna pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi.
PP 8.1) Ucze wyznacza rwnanie prostej przechodzcej przez
dwa dane punkty (w postaci kierunkowej lub oglnej).
Zadanie 16.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

G 10.9) Ucze oblicza pola i obwody trjktw i czworoktw.
Zadanie 17.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 3.4) Ucze rozwizuje rwnania kwadratowe z jedn niewiadom.
Zadanie 18.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 19.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

niewiadom.
PP 4.9) Ucze wyznacza wzr funkcji kwadratowej na podsta-
137
wie pewnych informacji o tej funkcji lub o jej wykresie.

PP 4.10) Ucze interpretuje wspczynniki wystpujce we
wzorze funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej, w postaci
oglnej i w postaci iloczynowej (o ile istnieje).
Zadanie 20.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

niewiadom.
Zadanie 21.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

niewiadom.
Zadanie 22.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 3.8) Ucze rozwizuje proste rwnania wymierne, prowax 1
2,
dzce do rwna liniowych lub kwadratowych, np.
x3
x 1
2x .
x
PP 3.1) Ucze sprawdza, czy dana liczba rzeczywista jest rozwizaniem rwnania lub nierwnoci.
Zadanie 23.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 3.8) Ucze rozwizuje proste rwnania wymierne, prowadzce do rwna liniowych lub kwadratowych, np.
x 1
x 1
2,
2x .
x3
x
Zadanie 24.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

2,
x3
x 1
2x .
x
G 7.7) Ucze za pomoc rwna lub ukadw rwna opisuje
i rozwizuje zadania osadzone w kontekcie praktycznym.
138
Zadanie 25.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 3.5) Ucze rozwizuje nierwno kwadratow z jedn
niewiadom.
Zadanie 26.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 2.1) Ucze oblicza wartoci liczbowe wyrae arytmetycznych (wymiernych).
Zadanie 27.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

4.2. Funkcje
Zadanie 28.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 4.9) Ucze wyznacza wzr funkcji kwadratowej na podstawie pewnych informacji o tej funkcji lub o jej wykresie.
Zadanie 29.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 30.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 4.11) Ucze wyznacza warto najmniejsz i warto najwiksz funkcji kwadratowej w przedziale domknitym.
Zadanie 31.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 4.4) Ucze na podstawie wykresu funkcji y = f(x) szkicuje
wykresy funkcji y = f(x + a), y = f(x) + a, y = f(x), y = f(x).
Zadanie 32.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 4.3) Ucze odczytuje z wykresu wasnoci funkcji
139
(dziedzin, zbir wartoci, miejsca zerowe, maksymalne przedziay, w ktrych funkcja maleje, ronie, ma stay znak; punkty,
w ktrych funkcja przyjmuje w podanym przedziale warto
najwiksz lub najmniejsz).
Zadanie 33.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 34.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 35.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 8.6) Ucze oblicza odlego dwch punktw.
Zadanie 36.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 37.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 38.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 4.3) Ucze odczytuje z wykresu funkcji (dziedzin, zbir
wartoci, miejsca zerowe, maksymalne przedziay, w ktrych
funkcja maleje, ronie, ma stay znak, punkty, w ktrych funkcja przyjmuje w podanym przedziale warto najwiksz lub
najmniejsz).
140
PP 4.8) Ucze szkicuje wykres funkcji kwadratowej, korzystajc z jej wzoru.

Zadanie 39.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 40.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

wzorze funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej , w postaci
oglnej i w postaci iloczynowej.
Zadanie 41.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 4.1) Ucze okrela funkcje za pomoc wzoru, tabeli, wykresu, opisu sownego.
PP 5.3) Ucze stosuje wzr na n-ty wyraz i na sum n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego.
Zadanie 42.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 6.4) Ucze stosuje proste zalenoci midzy funkcjami trysin
gonometrycznymi: tg
, sin 90 cos .
cos
PP 6.5) Ucze, znajc wartoci jednej z funkcji sinus lub cosinus, wyznacza wartoci pozostaych funkcji tego samego kta
ostrego.
Zadanie 43.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 6.5) Ucze, znajc warto jednej z funkcji: sinus lub cosinus, wyznacza wartoci pozostaych funkcji tego samego kta
ostrego.
141
Zadanie 44.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

gonometrycznymi: sin 2 cos 2 1, tg
oraz
cos
sin 90 cos .
Zadanie 45.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

gonometrycznymi: sin 2 cos2 1 , tg
oraz
cos
sin 90 cos .
ostrego.
Zadanie 46.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

ostrego.
Zadanie 47.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
ostrego.
PP 10.1) Ucze oblicza redni waon i odchylenie standardowe zestawu danych (take w przypadku danych odpowiednio
pogrupowanych), interpretuje te parametry dla danych empirycznych.
Zadanie 48.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
gonometrycznymi: sin 2 cos2 1 , tg
oraz
cos
sin 90 cos .
142
Zadanie 49.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 4.2) Ucze oblicza ze wzoru warto funkcji dla danego
argumentu. Posuguje si poznanymi metodami rozwizywania
rwna do obliczenia, dla jakiego argumentu funkcja przyjmuje
dan warto.
2,
x3
x 1
2x .
x
Zadanie 50.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 51.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
4.3. Cigi
Zadanie 52.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 5.3) Ucze stosuje wzr na n-ty wyraz i na sum
n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego.
Zadanie 53.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 5.4) Ucze stosuje wzr na n-ty wyraz i na sum n pocztkowych wyrazw cigu geometrycznego.
Zadanie 54.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

PP 5.2) Ucze bada, czy dany cig jest arytmetyczny lub geometryczny.
Zadanie 55.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

143
Zadanie 56.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 5.3) Ucze stosuje wzory na n-ty wyraz i sum
n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego
Zadanie 57.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 5.3) Ucze stosuje wzr na n-ty wyraz i sum n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego.
Zadanie 58.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 59.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 60.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 61.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 62.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 63.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

n pocztkowych wyrazw cigu geometrycznego.
Zadanie 64.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
144
Zadanie 65.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
PP 5.2) Ucze bada, czy dany cig jest arytmetyczny lub geometryczny.
PP 4.2) Ucze oblicza ze wzoru warto funkcji dla danego
argumentu. Posuguje si poznanymi metodami rozwizywania
dan warto.
Zadanie 66.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
n pocztkowych wyrazw cigu geometrycznego.
4.4. Geometria
Zadanie 67.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
PP 7.1) Ucze stosuje zalenoci midzy ktem rodkowym
i ktem wpisanym.
Zadanie 68.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

G 11.2) Ucze oblicza pole powierzchni i objto graniastosupa prostego, ostrosupa, walca, stoka, kuli (take w zadaniach osadzonych w kontekcie praktycznym).
Zadanie 69.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 8.3) Ucze wyznacza rwnanie prostej, ktra jest rwnolega lub prostopada do prostej danej w postaci kierunkowej
i przechodzi przez dany punkt.
PP 8.5) Ucze wyznacza wsprzdne rodka odcinka.
Zadanie 70.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

i ktem wpisanym.
Zadanie 71.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

i ktem wpisanym.
145
Zadanie 72.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

i ktem wpisanym.
Zadanie 73.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
i ktem wpisanym.
Zadanie 74.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 7.2) Ucze korzysta z wasnoci stycznej do okrgu i wasnoci okrgw stycznych.
Zadanie 75.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 7.2) Ucze korzysta z wasnoci stycznej do okrgu
i wasnoci okrgw stycznych.
Zadanie 76.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 7.2) Ucze korzysta z wasnoci stycznej do okrgu
i wasnoci okrgw stycznych.
G 10.7) Ucze stosuje twierdzenie Pitagorasa.
Zadanie 77.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 7.3) Ucze rozpoznaje trjkty podobne i wykorzystuje
(take w kontekstach praktycznych) cechy podobiestwa trjktw.
Zadanie 78.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

(take w kontekcie praktycznym) cechy podobiestwa trjktw.
Zadanie 79.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

(take w kontekstach praktycznych) cechy podobiestwa trjktw.
146
Zadanie 80.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 81.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 7.4) Ucze korzysta z wasnoci funkcji trygonometrycznych w atwych obliczeniach geometrycznych, w tym ze wzoru
na pole trjkta ostroktnego o danych dwch bokach i kcie
midzy nimi.
Zadanie 82.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 7.4) Ucze korzysta z wasnoci funkcji trygonometrycznych w atwych obliczeniach geometrycznych, w tym ze wzoru
na pole trjkta ostroktnego o danych dwch bokach i kcie
midzy nimi.
Zadanie 83.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 8.3) Ucze wyznacza rwnanie prostej, ktra jest rwnolega lub prostopada do danej prostej w postaci kierunkowej
Zadanie 84.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 85.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 86.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 4.2) Ucze oblicza ze wzoru warto funkcji dla danego argumentu. Posuguje si poznanymi metodami rozwizywania
147

dan warto.
Zadanie 87.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 88.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 89.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 90.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 8.7) Ucze znajduje obrazy niektrych figur geometrycznych (punktu, prostej, odcinka, okrgu, trjkta itp.) w symetrii
osiowej wzgldem osi ukadu wsprzdnych i symetrii rodkowej wzgldem pocztku ukadu.
Zadanie 91.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 92.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 8.4) Ucze oblicza wsprzdne punktu przecicia dwch
prostych.
148
Zadanie 93.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 94.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

G 11.2) Ucze oblicza pole powierzchni i objto graniastosupa prostego, ostrosupa, walca, stoka, kuli (take w zadaniach osadzonych w kontekcie praktycznym).
Zadanie 95.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 9.1) Ucze rozpoznaje w graniastosupach i ostrosupach
kty midzy odcinkami (np. krawdziami, krawdziami i przektnymi, itp.), oblicza miary tych ktw.
G 10.13) Ucze rozpoznaje wielokty przystajce i podobne.
Zadanie 96.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
I Wykorzystanie i tworzenie informacji.

kty midzy cianami.
Zadanie 97.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

kty midzy cianami.
Zadanie 98.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 9.2) Ucze rozpoznaje w graniastosupach i ostrosupach kt
midzy odcinkami i paszczyznami (midzy krawdziami
i cianami, przektnymi i cianami), oblicza miary tych ktw.
Zadanie 99.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 9.2) Ucze rozpoznaje w graniastosupach i ostrosupach kt
midzy odcinkami i paszczyznami (midzy krawdziami
i cianami, przektnymi i cianami), oblicza miary tych ktw.
149
Zadanie 100.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

kty midzy cianami.
PP 9.6) Ucze stosuje trygonometri do oblicze dugoci odcinkw, miar ktw, pl powierzchni i objtoci.
Zadanie 101.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

kty midzy odcinkami (np. krawdziami, krawdziami i przektnymi, itp.), oblicza miary tych ktw.
Zadanie 102.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 9.3) Ucze rozpoznaje w walcach i w stokach kty midzy
odcinkami oraz kty midzy odcinkami i paszczyznami (np.
kt rozwarcia stoka, kt midzy tworzc a podstaw), oblicza
miary tych ktw.
PP 6.1) Ucze wykorzystuje definicje i wyznacza wartoci
funkcji sinus, cosinus i tangens ktw o miarach od 0 do 180.
Zadanie 103.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
PP 10.14) G Ucze stosuje cechy przystawania trjktw.
Zadanie 104.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 9.3) Ucze rozpoznaje w walcach i stokach kt midzy
odcinkami oraz kt midzy odcinkami i paszczyznami (np. kt
rozwarcia stoka, kt midzy tworzc a podstaw) oblicza
miary tych ktw.
Zadanie 105.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 9.5) Ucze okrela, jak figur jest przekrj prostopadocianu paszczyzn.
150
Zadanie 106.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
PP 6.1) Ucze opisuje za pomoc wyrae algebraicznych
zwizki midzy rnymi wielkociami.
Zadanie 107.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 108.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

G 10.9) Ucze oblicza pola i obwody trjktw i czworoktw
Zadanie 109.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 110.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 9.5) Ucze okrela, jak figur jest dany przekrj prostopadocianu paszczyzn.
Zadanie 111.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 112.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 113.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

151
Zadanie 114.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 115.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

ostrego.
Zadanie 116.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 7.2) Ucze korzysta z wasnoci stycznej do okrgu i wasnoci okrgw stycznych.
Zadanie 117.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 8.1) Ucze wyznacza rwnanie prostej przechodzcej przez
dwa dane punkty (w postaci kierunkowej lub oglnej).
Zadanie 118.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 119.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
PP 8.7) Ucze znajduje obrazy niektrych figur geometrycznych (punktu, prostej, odcinka, okrgu, trjkta itp.)w symetrii

Zadanie 120.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
PP 10.3) Ucze oblicza prawdopodobiestwa w prostych sytuacjach, stosujc klasyczn definicj prawdopodobiestwa.
Zadanie 121.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 10.1) Ucze oblicza redni waon i odchylenie standar-
152
dowe zestawu danych (take w przypadku danych odpowiednio

pogrupowanych), interpretuje parametry dla danych empirycznych.
Zadanie 122.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
PP 10.2) Ucze zlicza obiekty w prostych sytuacjach kombinatorycznych, niewymagajcych uycia wzorw kombinatorycznych, stosuje regu dodawania i mnoenia.
Zadanie 123.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

pogrupowanych), interpretuje parametry dla danych empirycznych.
Zadanie 124.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 125.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 3.4) Ucze rozwizuje rwnania kwadratowe z jedn niewiadom.
Zadanie 126.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 127.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 10.2) Ucze zlicza obiekty w prostych sytuacjach kombinatorycznych, niewymagajcych uycia wzorw kombinatorycznych, stosuje regu mnoenia i regu dodawania.
153
Zadanie 128.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 129.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 10.2) Ucze zlicza obiekty w prostych sytuacjach kombinatorycznych, nie wymagajcych uycia wzorw kombinatorycznych, stosuje regu mnoenia i regu dodawania.
Zadanie 130.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 131.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 10.2) Ucze zlicza obiekty w prostych sytuacjach kombinatorycznych, niewymagajcych uycia wzorw kombinatorycznych, stosuje regu mnoenia i regu dodawania.
Zadanie 132.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 133.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 10.3) Ucze oblicza prawdopodobiestwo w prostych sytuacjach, stosujc klasyczn definicj prawdopodobiestwa.
Zadanie 134.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe


Matura Zbiór Zadań Matematyka PP PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Matura Zbiór Zadań Matematyka PP PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EGZAMIN MATURALNY

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Publikacja opracowana przez zesp koordynowany przez Renat wirko dziaajcy

Zbiory zada opracowano w ramach projektu Budowa bankw zada,

Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ..................... 5

Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka .......................................................... 35

Komentarze do zada ........................................................................................................ 41

Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................... 41

Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka .......................................................... 65

Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................... 69

Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka ........................................................ 128

Wykaz umiejtnoci oglnych i szczegowych sprawdzanych zadaniami ................... 134

Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................. 134

Funkcje .................................................................................................................... 138

Geometria ................................................................................................................ 144

Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka ........................................................ 151

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

y 7 x oraz y 0 . Oblicz pole trjkta ABC.

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

Rozwizaniem nierwnoci f x 0 jest zbir

Funkcja W jest okrelona wzorem W x 3x 4 bx 2a dla wszystkich liczb rzeczywistych.

Ile rnych liczb reprezentuj te zapisy?

e wykres tej funkcji przechodzi przez punkty 2, 5 i 10, 5 . Zauwa, e punkty te le

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

Oblicz pierwsz wsprzdn wierzchoka paraboli i sprawd, czy naley do przedziau

U i rozwi rwnanie oraz wybierz odpowied speniajc warunki zadania.

Funkcja g jest okrelona wzorem

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

domknitym 4, 2 jest rwna 12. Wyznacz najmniejsz warto funkcji f w przedziale

Pole trjkta jest rwne 8, punkt C 1, 4 jest wierzchokiem paraboli, a punkty A i B le na

W ukadzie wsprzdnych na paszczynie rysujemy

i tak dalej. Na rysunku obok jest przedstawiona amana

Funkcja f przyporzdkowuje kadej liczbie naturalnej

Dany jest trjkt prostoktny o ktach ostrych i , w ktrym sin

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

Funkcja wymierna f jest dana wzorem f x

250500 83166 167334 .

dla n 1, a1 8 oraz a1 a2 a3 33 . Wtedy suma

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

gdzie n 1. Rnica cigu arytmetycznego bn jest rwna

n 1 wzorem oglnym bn 2an2 4an4 jest arytmetyczny.

n 1. Wyka, e cig bn , okrelony dla n 1 wzorem oglnym bn an 2an2 , jest

jest geometryczny. Uzasadnij, e majc dany tylko wy-

raz rodkowy a3 , mona obliczy iloczyn wszystkich wyrazw tego cigu.

COB 2 . Poniewa OCB OBC , otrzymujemy

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

Zadanie sprowadza si wic do obliczenia pola rombu ABCD.

Objto ostrosupa jest zatem rwna

Odpowied: Objto ostrosupa jest rwna 6 3 .

Z twierdzenia Pitagorasa dla trjkta ADS otrzymujemy

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

Zauwamy, e odcinek DE jest wysokoci rombu ABCD opuszczon z wierzchoka D na bok

Zatem pole rombu ABCD jest rwne

Objto ostrosupa jest zatem rwna

Odpowied: Objto ostrosupa jest rwna 6 3 .

Wska rwnanie prostej zawierajcej przektn BD tego rombu.

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

Punkt C ley na odcinku AB i jest rodkiem takiego okrgu, o promieniu wikszym od 6, e

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada

ABC i CDE s podobne. Oblicz dugo boku CD .

AB obrano taki punkt X , e CX CB (zobacz rysunek). Oblicz sinus kta XCB .

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom podstawowy. Zbir zada