SPIS

TRECI

WSTP ... 7
ROZDZIA I. Podstawowe pojcia i ich wzajemne relacje ...................................
1. Transformacja systemowa w Polsce .....................................................................
2. Geneza i istota samorzdu ...................................................................................
3. Samorzd zawodowy w strukturze administracyjnej pastwa ..........................
4. Zawd jako sfera ludzkiej aktywnoci ................................................................

14
14
24
38
46

ROZDZIA II. Historia samorzdu zawodowego w Polsce . .................................

1. Geneza i rozwj samorzdu zawodowego ..........................................................
2. Samorzd zawodowy w okresie II Rzeczypospolitej .........................................
2.1. Pozycja ustrojowa samorzdu zawodowego ...............................................
2.2. Izby adwokackie . ...........................................................................................
2.3. Izby notarialne ...............................................................................................
2.4. Izby lekarskie .................................................................................................
2.5. Izby lekarsko-dentystyczne oraz izby aptekarskie .....................................
3. Samorzd zawodowy po zakoczeniu II wojny wiatowej ................................
4. Proces odbudowy samorzdu zawodowego w okresie transformacji
systemowej ..............................................................................................................

60
60
68
68
70
76
81
86
89

ROZDZIA III. Organizacja i struktura samorzdu zawodowego

w III Rzeczypospolitej ...........................................................................................
1. Samorzdy zawodw prawniczych i pokrewnych ...............................................
1.1. Adwokaci .........................................................................................................
1.2. Radcy prawni ..................................................................................................
1.3. Notariusze .......................................................................................................
1.4. Komornicy .......................................................................................................
1.5. Kuratorzy sdowi ............................................................................................
2. Samorzdy zawodw medycznych i pokrewnych ...............................................
2.1. Lekarze i lekarze stomatolodzy ....................................................................
2.2. Pielgniarki i poone ....................................................................................
2.3. Aptekarze ........................................................................................................
2.4. Lekarze weterynarii . ......................................................................................
2.5. Diagnoci laboratoryjni . ................................................................................

96
119
119
119
125
131
135
141
146
146
155
161
167
173

3.



4.

Samorzdy zawodw ekonomicznych . ................................................................

3.1. Biegli rewidenci ..............................................................................................
3.2. Doradcy podatkowi ........................................................................................
3.3. Rzecznicy patentowi . .....................................................................................
Samorzdy zawodw zwizanych z budownictwem i projektowaniem
przestrzennym ........................................................................................................
4.1. Architekci ........................................................................................................
4.2. Inynierowie budownictwa ............................................................................
4.3. Urbanici .........................................................................................................
5. Podsumowanie .......................................................................................................

179
179
186
191
196
196
203
205
207

ROZDZIA IV. Ocena funkcjonowania samorzdu zawodowego wybranych

profesji zaufania publicznego ..............................................................................
1. Cel oraz metodologia prowadzonych bada empirycznych . ............................
2. Samorzd adwokacki .............................................................................................
2.1. Zaoenia i struktura przeprowadzonego badania
oraz charakterystyka badanej grupy ............................................................
2.2. Wyniki przeprowadzonego badania ............................................................
3. Samorzd diagnostw laboratoryjnych . ..............................................................
3.1. Zaoenia i struktura przeprowadzonego badania
oraz charakterystyka badanej grupy ............................................................
3.2. Wyniki przeprowadzonego badania ............................................................
4. Samorzd biegych rewidentw . ..........................................................................
4.1. Zaoenia i struktura przeprowadzonego badania
oraz charakterystyka badanej grupy ............................................................
4.2. Wyniki przeprowadzonego badania ............................................................
5. Samorzd architektw . .........................................................................................
5.1. Zaoenia i struktura przeprowadzonego badania
oraz charakterystyka badanej grupy ............................................................
5.2. Wyniki przeprowadzonego badania ............................................................
6. Podsumowanie przeprowadzonych bada ..........................................................

253
256
268

ROZDZIA V. Przewidywane kierunki rozwoju samorzdu zawodowego

w Polsce . .................................................................................................................
1. Ksztatowanie wizerunku samorzdu zawodowego ...........................................
2. Szanse i zagroenia rozwoju samorzdu zawodowego . ....................................
3. Denia innych grup zawodowych do utworzenia samorzdu zawodowego .......

273
273
280
294

209
209
213
213
215
228
228
230
240
240
242
253

ZAKOCZENIE ........................................................................................................ 309

BIBLIOGRAFIA ........................................................................................................ 315
Spis tabel i wykresw .................................................................................................. 335

WSTP

miany spoeczno-polityczne, jakie miay miejsce w Polsce na przeomie lat

osiemdziesitych i dziewidziesitych XX wieku przyczyniy si do ponownego rozwoju idei samorzdnoci. Majc w pamici trudne dowiadczenia
realnego socjalizmu, decydenci polityczni uwiadomili sobie wwczas, e przekraczanie granic etatyzmu i budowa centralistycznego modelu administracji nie suy
pastwu i moe mie wobec niego dysfunkcjonalny charakter. Susznie uznano
rwnie, e brak partycypacji spoecznej w yciu politycznym oraz alienacja elit
wadzy stanowi zarzewie kryzysu struktur pastwowych. Alternatyw dla takiego
zagroenia by rozwj spoeczestwa obywatelskiego, ktrego podstaw jest szeroko rozumiany samorzd.
Transformacja systemu politycznego w Polsce przyczynia si do powstania pastwa prawa opierajcego swj ustrj na zasadach demokratycznych. W cigu ostatnich dwch dekad uksztatoway si w naszym kraju wszystkie formy samorzdu.
Najwiksze wysiki skoncentrowano na odbudowie samorzdu gminnego. W dniu
8 marca 1990 r. zostaa uchwalona ustawa o samorzdzie terytorialnym (obecnie
gminnym), ktra doprowadzia do restytucji zjawiska wadzy lokalnej w Polsce,
azarazem stanowia pierwszy krok do dalszych reform samorzdowych, zwieczonych ustanowieniem samorzdu powiatowego i wojewdzkiego. Z dniem 1 stycznia
1999 r. wprowadzono zasadniczy trjstopniowy podzia terytorialny pastwa, ktrego jednostkami stay si gminy, powiaty i wojewdztwa. Nie ulega wtpliwoci,
e decentralizacja wadzy publicznej, ktrej emanacj bya restytucja samorzdu
terytorialnego, staa si jednym zfundamentw ustroju III Rzeczypospolitej.
Jednake w dyskusji na temat samorzdu bardzo czsto zapomina si, e przyjmuje on rne formy w zalenoci od tego, czy obejmuje og jednostek zamieszkujcych pewne terytorium (samorzd terytorialny), czy te osoby nalece do
okrelonego zawodu (samorzd zawodowy) bd stanu gospodarczego (samorzd
gospodarczy). Wynika z tego jednoznacznie, e bdcy egzemplifikacj decentralizacji samorzd nie jest pojciem jednowymiarowym odnoszcym si tylko i wycznie do stosunkw terytorialnych. Prezentowane opracowanie stanowi wic prb
szerszego ujcia roli samorzdu w Polsce, ktry postrzegany jest w gwnej mierze
poprzez pryzmat funkcjonowania gminy i innych jednostek terytorialnych. Bardzo

Wstp

istotn rol w systemie reprezentowania interesw okrelonych grup spoecznych

odgrywa bowiem samorzd zawodowy. Umocowanie samorzdu zawodowego
w strukturze administracyjnej pastwa suy racjonalizacji modelu ustrojowego
Polski oraz zapewnia lepsz reprezentacj interesw osb wykonujcych profesje
zaufania publicznego.
Zgodnie z zaoeniami teoretycznymi, samorzd zawodowy to organizacyjna
forma zrzeszania si osb wykonujcych ten sam zawd, ktrej celem jest m.in.
reprezentowanie ich interesw wobec wadz pastwowych, doskonalenie zawodowe
i czuwanie nad etyk wykonywania zawodu oraz ochrona socjalna tyche osb,
atake realizowanie szeregu zada typowych dla zwizkw publicznoprawnych. To
wanie publicznoprawny zakres dziaa samorzdu zawodowego decyduje ojego
istocie i wyrnia go spord organizacji o charakterze typowo zrzeszeniowym1.
Samorzdy zawodowe tworzone s przez profesje, ktre ze wzgldu na swoje spoeczne znaczenie wymaga musz najwyszych kwalifikacji merytorycznych imoralnych dla ochrony tych zawodw i ich przedstawicieli oraz dla umacniania interesu
spoecznego. Powstawanie tego typu struktur i przyznanie im uprawnie wadczych
traktowane moe by jako dowd uznania przez pastwo ich kompetencji w dziedzinie realizacji ustawowych zada publicznych.
Samorzdy zawodowe tworzone s przez tzw. zawody zaufania publicznego
i posiadaj umocowanie konstytucyjne. W art. 17 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. stwierdzono, e W drodze ustawy mona tworzy
samorzdy zawodowe, reprezentujce osoby wykonujce zawody zaufania publicznego i sprawujce piecz nad naleytym wykonywaniem tych zawodw w granicach
interesu publicznego i dla jego ochrony. Problem polega jednak na tym, e samo
pojcie zawodu zaufania publicznego nie zostao zdefiniowane ani przez prawo,
ani przez doktryn, ani te orzecznictwo. Zdaniem Jerzego Hausnera do istotnych
cech zawodu zaufania publicznego zalicza si:
powierzenie uprawiajcym taki zawd informacji dotyczcych ycia prywatnego
osb korzystajcych z ich usug;
uznawanie tych informacji za tajemnic zawodow, ktra nie moe by ujawniana;
objcie osb dysponujcych tak tajemnic immunitetem zwalniajcym ich od
odpowiedzialnoci karnej za nieujawnienie informacji;
niepodleganie reguom hierarchii urzdniczej;
wystpowanie sformalizowanej deontologii zawodowej2.
1
R. Kmieciak, Formy organizacyjne samorzdu w III Rzeczypospolitej, (w:) Polska w XX wieku.
Politologiczna charakterystyka dokona i perspektywy rozwoju, pod red. R. Kmieciaka, Pozna 2000,
s. 207.
2
J. Hausner, D. Dugosz, Tezy w sprawie zawodw zaufania publicznego, (w:) Zawody zaufania
publicznego a interes publiczny korporacyjna reglamentacja versus wolno wykonywania zawodu, pod
red. S. Legata, M. Lipiskiej, Warszawa 2002, s. 119.

Wstp

Do tej pory przyjto pitnacie uregulowa rangi ustawowej umoliwiajcych

utworzenie samorzdw zawodowych: adwokackiego, radcw prawnych, lekarskiego, lekarsko-weterynaryjnego, notarialnego, pielgniarek i poonych, aptekarskiego, biegych rewidentw, doradcw podatkowych, komorniczego, architektw,
inynierw budownictwa i urbanistw, rzecznikw patentowych, psychologw,
kuratorw sdowych oraz diagnostw laboratoryjnych.
W ostatnich latach w Polsce samorzd zawodowy poddawany jest krytyce spoecznej, medialnej jak rwnie tej artykuowanej przez samych czonkw
organizacji. Wok jego funkcjonowania nagromadzio si wiele stereotypw i nieporozumie, ktre czsto zamazuj istot samorzdnoci. Wiedza spoeczestwa
na temat dziaania samorzdu pochodzi najczciej z doniesie medialnych. To za
sprawia, e wizerunek samorzdu zawodowego w oczach spoeczestwa jest negatywny. Zdaniem przeciwnikw samorzdu korporacje zawodowe chroni wasnych
czonkw zamiast dba o interes publiczny poprzez sprawowanie nadzoru nad
prawidowym i rzetelnym wykonywaniem zawodu. W toku dyskusji wskazuje si na
ograniczanie modym ludziom dostpu do zawodu. Stawia si rwnie pytania, czy
samorzd nie ogranicza konkurencji na rynku danych usug i nie stanowi swoistego rodzaju prawnie usankcjonowanego monopolu. Zdaniem krytykw samorzdu
zawodowego partykularny interes przesania czonkom poszczeglnych korporacji
dobro spoeczne, a przecie samorzd zawodowy powinien chroni zarwno jego
czonkw, jak i obywateli przed nieprawidowociami w danej profesji. Naleaoby
zatem zastanowi si, czy samorzd zawodowy w Polsce spenia swoj rol ijest
odpowiedzi na zapotrzebowanie okrelonych grup spoecznych. Dwie dekady
funkcjonowania samorzdu zawodowego to czas, w ktrym ujawniy si niedoskonaoci i mankamenty tej organizacji. Odpowiednia perspektywa czasowa pozwala
na ponowne spojrzenie na funkcjonujce dotychczas rozwizania i wycignicie
konstruktywnych wnioskw dotyczcych rozwoju samorzdu.
Korporacyjna forma reprezentowania interesw zawodowych, pomimo szeregu
wtpliwoci, a nawet krytyki, szczeglnie ze strony modych ludzi aspirujcych do
zawodw zaufania publicznego, staje si coraz powszechniejsza, czego potwierdzeniem s projekty ustaw wspierane przez przedstawicieli kolejnych profesji. Inicjatywy zmierzajce w tym kierunku podjli midzy innymi geodeci i kartografowie,
pracownicy socjalni, maklerzy giedowi, a take syndycy czy porednicy na rynku
nieruchomoci.
Powszechnie uwaa si, e przynaleno do samorzdu zawodowego jest form
nobilitacji spoecznej, wynikajcej z obowizujcych w rodowisku wysokich standardw profesjonalnych i nienagannej postawy etycznej. Wnikliwa obserwacja dziaajcych obecnie w Polsce samorzdw zawodowych prowadzi do wniosku, e cz
z nich nie wykazuje niezbdnej spoistoci moralnej, deontologicznej iorganizacyjnej. Jest to argument dla krytykw korporacjonizmu zawodowego, ktrzy podkrelaj, e niektre profesje zdecydowanie za wczenie obdarzone zostay zaufaniem

10

Wstp

publicznym i przywilejem samorzdu. W konsekwencji coraz czciej formuowane

s postulaty dotyczce znacznego ograniczenia kompetencji czy wrcz likwidacji
samorzdu zawodowego. Pewien niepokj budz inicjatywy przygotowywane przez
administracj rzdow, bowiem bez wzgldu na rzeczywiste intencje rzdu, zawsze
rodzi si obawa przed ponown centralizacj pastwa.
Zasadniczym celem tej pracy jest wskazanie znaczenia samorzdu zawodowego w tworzeniu podstaw pastwa demokratycznego, opartego na zaangaowaniu
zorganizowanych korporacyjnie grup obywateli. Istotne bdzie wic znalezienie
odpowiedzi na pytanie: Czy samorzd zawodowy w Polsce spenia oczekiwania
zrzeszonych w nim osb i w naleyty sposb wywizuje si z powierzonych mu
zada? Aby osign podstawowy cel pracy naley zrealizowa szereg celw szczegowych, wtym przede wszystkim:
uporzdkowa i zdefiniowa gwne pojcia zwizane z badanym tematem;
wskaza rys historyczny samorzdu zawodowego;
scharakteryzowa polski model samorzdu zawodowego;
wskaza na aktualnie obowizujce uregulowania prawne dotyczce samorzdnoci korporacyjnej;
zbada opini grup spoecznych tworzcych samorzd zawodowy w Polsce na
temat jego funkcjonowania i efektywnoci realizacji powierzonych mu zada;
skonfrontowa modelowe zaoenia z praktyk funkcjonowania samorzdu
zawodowego;
wskaza szanse i zagroenia dla rozwoju samorzdu zawodowego;
wskaza podane kierunki zmian wzgldem modelu samorzdu zawodowego
wPolsce.
Praca skada si ze wstpu, piciu rozdziaw, zakoczenia oraz bibliografii.
Zakres czasowy i terytorialny pracy obejmuje Polsk niepodleg po przemianach
demokratycznych z roku 1989. Logika wywodu wymagaa jednak odniesie do
pocztkw nowoczesnego samorzdu zawodowego z przeomu XIX i XX wieku,
czasu zaborw, okresu II Rzeczypospolitej oraz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Najwicej uwagi powicono jednak procesowi budowy samorzdu zawodowego
w okresie transformacji systemowej w Polsce.
Przedmiotem rozwaa w rozdziale pierwszym stay si gwne pojcia stosowane w pracy. Analiz rozpoczto od oglnego zdefiniowania transformacji systemowej jako globalnego procesu spoecznego, ktry siga gboko we wszystkie
podsystemy systemu spoecznego. Najistotniejsze z politologicznego punktu widzenia s zmiany zachodzce w systemie politycznym. W Polsce umownie przyjmuje
si, e dat przeomow dla rozpoczcia polskiej transformacji by rok 1989. Konsekwencj zapocztkowanych wwczas przemian staa si restytucja samorzdu.
W drugiej czci rozdziau scharakteryzowano pojcie samorzdu i uporzdkowano szereg rozbienych pogldw na jego istot. Nie ulega jednak wtpliwoci,
e samorzd jest wyrazem decentralizacji, ktra odegraa kluczow rol w pol-

Wstp

11

skiej transformacji systemowej. Decentralizacja to taki system, w ktrym istnieje

wiksza liczba samodzielnych podmiotw sprawujcych administracj publiczn
przy jednym centralnym. Wyodrbnione w ten sposb podmioty s wolne od hierarchicznego podporzdkowania i posiadaj osobowo prawn. Samorzd jest
zatem jedn z form zdecentralizowanej administracji publicznej, ktra powoana
jest w formie zwizku publicznoprawnego do wykonywania zada pastwowych.
Samorzd stanowi rwnie swoistego rodzaju ograniczenie dla wszechwadztwa
pastwowego i jest znakomit szko wyrobienia obywatelskiego, ktra przyczynia
si do tworzenia w Polsce spoeczestwa obywatelskiego.
Trzecia cz rozdziau zostaa powicona istocie samorzdu zawodowego, jako
jednej z form samorzdu korporacyjnego, ktra posiada umocowanie konstytucyjne. Prcz zdefiniowania samego pojcia, wskazano take podobiestwa i rnice
pomidzy samorzdem terytorialnym i zawodowym. Szczegln uwag zwrcono
na podstawowe elementy, ktre powinny charakteryzowa samorzd zawodowy,
atake zasig posiadanych przez niego kompetencji publicznych. Z uwagi na to,
e samorzd zawodowy zrzesza osoby wykonujce profesje powszechnie uznawane
za zawody zaufania publicznego, w ostatniej czci rozdziau analizie poddano
pojcia zawodu, wolnego zawodu oraz zawodu zaufania publicznego, starajc si
usystematyzowa ich znaczenie. Zwrcono rwnie uwag na elementy konstytuujce zawody zaufania publicznego, podkrelajc ich rol i znaczenie spoeczne.
Rozdzia drugi powicony zosta historii samorzdu zawodowego w Polsce.
Rozwaania rozpoczto od przedstawienia jego genezy, sigajc do koncepcji
upatrujcych jego powstania w staroytnoci. Wskazano jednak, e momentem
dynamicznego rozwoju nowoczesnych samorzdw zawodowych posiadajcych
kompetencje publicznoprawne okaza si schyek XIX i pocztek XX wieku.
W tym czasie w Europie, w tym rwnie w Polsce pozostajcej wci pod zaborami, tworz si samorzdy zawodowe takich profesji jak lekarze, adwokaci czy
notariusze. W drugiej czci rozdziau scharakteryzowano pozycj ustrojow oraz
znaczenie samorzdu zawodowego w IIRzeczypospolitej. W owym czasie przyjto
uregulowania prawne powoujce pi korporacji zawodowych: adwokatw, notariuszy, lekarzy, lekarzy dentystw oraz aptekarzy. Samorzd zawodowy posiada
wwczas jasno okrelone podstawy organizacyjne i traktowany by jako zwizek
publicznoprawny. Jest to o tyle istotne, e po roku 1989, w procesie restytucji samorzdu, korzystano z bogatych dowiadcze okresu midzywojennego. W dalszej
kolejnoci scharakteryzowano wydarzenia majce miejsce po zakoczeniu IIwojny
wiatowej. Pomimo pozornego powrotu do dowiadcze IIRzeczypospolitej nowe
wadze dyy do likwidacji wszelkich przejaww samodzielnoci okrelonych grup
obywateli. W konsekwencji doprowadzio to do likwidacji samorzdu zawodowego
w Polsce.
Ostatnia cz rozdziau drugiego zostaa powicona procesowi odbudowy
samorzdu zawodowego w okresie transformacji systemowej. Przede wszyst-

12

Wstp

kim wskazano na cae spektrum przemian, jakie miay miejsce na przeomie lat
osiemdziesitych i dziewidziesitych, ktrych jednym z elementw byo denie rnorakich grup zawodowych do reaktywowania samorzdnoci korporacyjnej. Transformacja systemowa zwizana bya z liberalnym kapitalizmem w sferze
gospodarczej, ale take daleko idc demokratyzacj aparatu wadzy publicznej.
W sferze administracji publicznej przejawem tego procesu jest decentralizacja aparatu administracyjnego, ktra doprowadzia do restytucji zjawiska wadzy lokalnej
wPolsce, ale take stworzenia ram instytucjonalnych dla funkcjonowania samorzdw zawodowych. W III Rzeczypospolitej przyjto uregulowania rangi ustawowej
powoujce pitnacie samorzdw zawodowych.
W rozdziale trzecim poruszona zostaa kwestia organizacji i struktury samorzdu zawodowego w III Rzeczypospolitej. Rozdzia ten podzielony zosta na
pi podstawowych czci. W pierwszych czterech czciach scharakteryzowano
podstawy prawne i zasady funkcjonowania korporacji zawodowych wchodzcych
wskad jednej zgrup samorzdu zawodowego, a mianowicie samorzdu zawodw
prawniczych ipokrewnych, samorzdu zawodw medycznych i pokrewnych, samorzdu zawodw ekonomicznych oraz samorzdu zawodw zwizanych z budownictwem i projektowaniem przestrzennym. W ostatniej czci rozdziau wskazano,
e przedstawiona charakterystyka wykazuje wyrane podobiestwa w strukturze
organizacyjnej omawianych korporacji zawodowych, w szczeglnoci za w ramach
tej samej grupy zawodowej. Wynika to zfaktu, e ustawy, ktre powstaway pniej, wzorowane byy na rozwizaniach ju obowizujcych. Jednoczenie opisujc
poszczeglne organizacje zwrcono uwag na rozwizania szczeglne, ktre s
charakterystyczne tylko dla danego zawodu i wynikaj ze specyfiki wykonywanej
profesji.
Rozdzia czwarty w caoci powiecony zosta przedstawieniu wynikw bada
wasnych przeprowadzonych wrd czonkw samorzdw zawodowych. Ze wzgldu na fakt, e w Polsce funkcjonuje kilkanacie korporacji zawodowych postanowiono, e badania zostan przeprowadzone w czterech samorzdach reprezentujcych
wyrnione wczeniej grupy samorzdw zawodowych. Badanie przeprowadzono
zatem wrd: adwokatw, diagnostw laboratoryjnych, biegych rewidentw oraz
architektw. Wbadaniach zastosowano celowy dobr prby badawczej, gdy byy
one prowadzone na oglnopolskich zjazdach danej korporacji, w ktrych udzia
brali demokratycznie wybrani delegaci z caego kraju. Uzyskane informacje pozwoliy na zebranie pozytywnych i negatywnych opinii samego rodowiska na temat
funkcjonujcych samorzdw zawodowych. W ostatniej czci pracy wskazano
rwnie oczekiwania i postulaty rodowiska zawodowego, jakie wysuwa ono pod
adresem swoich korporacji.
W pierwszej czci rozdziau pitego przedstawiono proces ksztatowania
wizerunku samorzdu zawodowego, ktry w ocenie autora jest negatywny. Jest
to bardzo istotny element funkcjonowania samorzdu zawodowego, bowiem rola

Wstp

13

spoeczna, jak przypisuje spoeczestwo danej grupie zawodowej, ma ogromne

znaczenie dla jej funkcjonowania. Rola ta w czci ksztatowana jest przez doniesienia rodkw spoecznego przekazu, ktre kreuj pogldy spoeczestwa na temat
praktyki funkcjonowania samorzdu zawodowego. W tej czci pracy wskazano
rwnie na sposoby poprawy tego wizerunku. Wdalszej kolejnoci przedstawione
zostay szanse izagroenia rozwoju samorzdu zawodowego w Polsce. Dokonano
rwnie syntezy mocnych i sabych stron oraz szans i zagroe stojcych przed
korporacjami zawodowymi. W ostatniej czci rozwaa zaprezentowane zostay
denia innych rodowisk zawodowych do utworzenia samorzdu.
Praca oparta zostaa na rnorodnym materiale rdowym, w tym przede
wszystkim na aktach prawnych, wewntrznych aktach samorzdowych, literaturze przedmiotu, a take na wynikach bada wasnych. W literaturze samorzdowej od lat widoczna jest wyrana asymetria pomidzy rozwaaniami dotyczcymi
samorzdu terytorialnego oraz samorzdu zawodowego, rzecz jasna na korzy
pierwszego z nich. Prezentowane opracowanie stanowi zatem uzupenienie stosunkowo skromnej literatury dotyczcej samorzdw zawodowych w Polsce. Jest to
prba analizy funkcjonujcych samorzdw zawodowych w ujciu politologicznym.
Oprcz charakterystyki zagadnie teoretycznych, historycznych i prawnych podjto
w niej rwnie wyzwanie, jakim byo przeprowadzenie bada ankietowych wrd
czonkw samorzdu zawodowego. Naley wyrazi nadziej, e praca wzbogacajc
rodzim myl samorzdow bdzie stanowi asumpt do dalszych rozwaa dotyczcych samorzdu zawodowego.