Przegld Naukowy Inynieria i Ksztatowanie rodowiska nr 59, 2013: 2735

(Prz. Nauk. In. Kszt. rod. 59, 2013)

Scientific Review Engineering and Environmental Sciences No 59, 2013: 2735
(Sci. Rev. Eng. Env. Sci. 59, 2013)

Adam BOGACZ, Przemysaw WONICZKA

Instytut Nauk o Glebie i Ochrony rodowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocawiu
Institute of Soil Science and Environmental Protection, Wroclaw University
of Environmental and Life Sciences

Ewa BURSZTA-ADAMIAK, Karolina KOLASISKA

Instytut Inynierii rodowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocawiu
Institute of Environmental Engineering, Wroclaw University of Environmental and Life
Sciences

Metody zwikszania retencji wodnej na terenach

zurbanizowanych
Methods of enhancing water retention in urban areas
Sowa kluczowe: retencja wodna, wody opadowe, bioretencja, dach zielony, substrat
Key words: water retention, stormwater, bioretention, green roof, growing media

Wprowadzenie
Postpujcy rozwj i urbanizacja
terenw dotychczas niezabudowanych
wpywaj na ksztatowanie odpywu ze
zlewni. Uszczelnianie kolejnych terenw
powoduje wzrost iloci odprowadzanych
wd do odbiornikw, gdy zmniejsza
si retencja wodna zlewni. W tych warunkach wody opadowe w wikszoci
nie zasilaj wd podziemnych, nie s
te miejscowo zagospodarowywane ani
odpowiednio wykorzystywane przez roliny. W ten sposb dochodzi do marno-

wania cennych zasobw wodnych. Aby

temu przeciwdziaa na terenach zurbanizowanych, gdzie woda deszczowa
wymaga odprowadzania, coraz czciej
jako uzupenienie rozwiza tradycyjnych proponowane s nowe, bardziej
ekologiczne rozwizania, zwane zrwnowaonymi systemami drenau. Jednym
ze sposobw takiego gospodarowania
wodami opadowymi jest zastosowanie
systemw bioretencji, czyli powierzchni
chonnych i retencyjnych z zastosowaniem rolinnoci. Nale do nich m.in.
ogrody deszczowe oraz pasae rolinne,
ktrych zastosowanie przyczynia si do
poprawy lokalnych warunkw hydrologicznych, a przy odpowiednim utrzymaniu take do podniesienia estetycznych
walorw otoczenia, poprawy jakoci

Metody zwikszania retencji wodnej na terenach zurbanizowanych

27

wd oraz ekokompensacji przyrodniczej

na terenach zabudowywanych. Do tego
typu systemw zaliczane s dachy poronite rolinnoci, czyli tzw. dachy zielone. O ich moliwociach retencyjnych
decyduj: warstwa drenaowa oraz substraty stanowice podoe dla rolin.
W artykule przedstawiono charakterystyki wybranych systemw bioretencji
oraz wyniki wstpnych bada dotyczcych oceny moliwoci zaspokojenia
potrzeb wodnych rolin i panujcych
stosunkw wodno-powietrznych w substratach stosowanych na dachach zielonych. Wyniki analiz wasnych zostay
odniesione do wymaga projektowych
uwzgldnianych w wytycznej FLL oraz
danych podawanych przez producenta
substratw.

Przykady systemw bioretencji

Systemy bioretencyjne to inaczej
powierzchnie chonne i retencyjne
wykonane w formie obnienia terenu
z zastosowaniem drenau podziemnego,
poronite rolinnoci. Na powierzchniach bioretencyjnych wody opadowe
s zagospodarowywane w procesie infiltracji, gdzie cz wody trafia wprost
do gruntu bezporednio w czasie opadu
lub po czasowej retencji, a cz wykorzystywana jest przez roliny tak, aby
w efekcie kocowym trafi do atmosfery w procesie transpiracji. Bioretencja to
coraz powszechniejszy sposb urzdzania terenw przyulicznych i ogrodw
przydomowych (Suligowski 2008, Suligowski i Gudelis-Taraszkiewicz 2003)
Zalicza si do niej m.in.: muldy chonne,
zbiorniki infiltracyjne, ogrody deszczo-

28

we, powierzchnie bioretencyjne, pasae

rolinne oraz dachy zielone.
Muldy chonne to powierzchniowe
urzdzenia o przekroju poprzecznym
w ksztacie pkola. Posiadaj niewielki
spadek dwustronny do rodka, a w dnie
znajduje si najczciej drena wykonany z rury drenarskiej, obsypanej wirem.
Mog by wykonane jako powierzchnie
trawiaste lub z umocnionym dnem narzutem lub inn powierzchni aurow.
Zbiorniki infiltracyjne to powierzchniowe urzdzenia w postaci uksztatowanych otwartych zbiornikw ziemnych,
pod ktrych powierzchni znajduje si
warstwa gruntu, najczciej torfu, obsianego mieszank traw. Ten typ urzdze jest stosowany w przypadku powierzchni odwadnianych wikszych
ni dla muld chonnych i roww (Sy
2008). Gwnym zadaniem zbiornikw
jest wyrwnywanie i redukcja natenia
dopywu wd opadowych. Skuteczno
oczyszczania jest stosunkowo dua dziki obsadzeniu dna i brzegw rolinnoci
(Gudelis-Taraszkiewicz 2008).
Ogrody deszczowe maj form zagbie terenowych o niewielkiej gbokoci, obsadzonych zazwyczaj rodzimymi gatunkami rolin (Burszta-Adamiak
2011). Bezporednio pod dnem znajduje
si warstwa przepuszczalnego gruntu
lub wiru. Na powierzchni ogrodu deszczowego zaleca si pooenie warstwy
ciki (mulczu). Pozwala ona na zachowanie ciepa, wilgotnoci i przewiewnoci gleby, a take dziaa jako warstwa
kumulujca dla zanieczyszcze. Ogrody
deszczowe s wykorzystywane gwnie
do zagospodarowania wd opadowych
pochodzcych z powierzchni o wielkoci
do 1 ha lub mniejszych. Z tych wzgldw
nadaj si jako rozwizania do przyjcia
A. Bogacz i in.

spyww z dachw i podjazdw na prywatnych posesjach oraz z parkingw,

podjazdw i cigw pieszo-jezdnych.
Pasae rolinne to tereny z uksztatowanym dnem, na ktrych gsto posadzona jest rolinno wodolubna. Oczyszczaj one wod dziki zastosowanej
rolinnoci oraz procesom zachodzcym
w oywionej warstwie gruntu. Pasae
rolinne zajmuj niewielk powierzchni, posiadaj uszczelnione dno (Geiger
i Dreiseitl 1999).
Dachy zielone to ukady wielowarstwowe. Przy tradycyjnym wykonaniu
na dachu budynku na warstwie konstrukcyjnej (nonej) kadzie si warstw
hydroizolacji, zapewniajc wodoodporno oraz odporno na plenie i grzyby, a nastpnie termoizolacj, warstw
ochronn oraz warstw drenaow. Na
samej grze w ukadzie warstw dachw
zielonych pooona jest warstwa wegetacyjna (substrat + roliny). Dachy zielone mog by intensywne i ekstensywne.
Systemy zazielenienia intensywnego,
z trawnikami, obszarami dla rolin, cieek i powierzchni przeznaczonych do
wypoczynku, s formowane i uytkowane w podobny sposb jak ogrody. Dachy
ekstensywne natomiast porastaj mao
wymagajcymi rolinami, przewanie
niskopiennymi, nie umieszcza si na
nich elementw maej architektury typu
awki, oczka wodne itp., a uytkowanie
zwizane jest gwnie z potrzeb dokonania przegldu lub konserwacji. Rnica w przeznaczeniu dachw zielonych
intensywnych i ekstensywnych ma take
odzwierciedlenie w gruboci stosowanych substratw. W przypadku dachw
intensywnych warstwa substratu moe
dochodzi nawet do 2,0 m, a na dachu
ekstensywnym jest to najczciej war-

stwa o miszoci 0,100,20 m. Wady i zalety wybranych systemw bioretencji wraz

ze wskazaniem moliwych miejsc ich zastosowania przedstawiono w tabeli 1.

Waciwoci substratw
Waciwoci dobieranych substratw
w obu formach zazielenienia dachw
(intensywne i ekstensywne) powinny zapewni zarwno optymalne warunki dla
rozwoju rolin (dostarczenie przyswajalnych skadnikw pokarmowych oraz powietrza i wody), jak i bezpieczny odpyw
wody do warstwy drenau w przypadku
jej nadmiaru (np. w czasie dugotrwaych lub intensywnych opadw). W celu
zachowania tych waciwoci substraty
dachowe wykonuje si z mineraw nasikliwych, takich jak: lawa wulkaniczna, perlit, pumeks, wermikulit, zeolit
i chalcedon, z materiaw otrzymywanych sztucznie, jak keramzyt czy popiooryty, lub z materiaw otrzymywanych
z recyklingu, tj. z czerwonej cegy kruszonej i ulu. Surowce te zapewniaj
du porowato, odgrywaj wan rol
w zwikszaniu wodoprzepuszczalnoci
substratu oraz decyduj o ciarze objtociowym podoa wegetacyjnego.
Oprcz skadnikw mineralnych substraty dachowe zawieraj substancje organiczne w postaci torfu czy kompostu
(Khler i Poll 2010, Kunka 2011).
Wszystkie materiay i mieszanki
uyte w podou dachowym powinny spenia wytyczne okrelone przez
Niemieckie Towarzystwo Naukowo-Badawcze Krajobrazu i Rolnictwa FLL
(Forschungsgesellschaft Landschaftsentwicklung Landschaftsbau e.V.), ktre
s zbiorem zalece stanowicych punkt

Metody zwikszania retencji wodnej na terenach zurbanizowanych

29

TABELA 1. Wady i zalety oraz miejsca stosowania wybranych systemw bioretencji

TABLE 1. The advantages and disadvantages and the areas of usage of the chosen bioretention systems
Nazwa systemu
System name

Zalety
Advantages

dobra moliwo konserwacji urzdzenia

Zbiorniki infildobre warunki gromadzenia
tracyjne
wd opadowych
Infiltration tanks
atwo wkomponowania
w krajobraz
wysokie walory estetyczne
Ogrody deszczowe
prosta konstrukcja
Rain gardens
atwo wykonania
Powierzchnie
dua zdolno oczyszczania
bioretencyjne
spyww opadowych
Bioretention area

Pasae rolinne
Plant area

Dachy zielone
Green roofs

Wady
Disadvantages

Miejsce
zastosowania
Place of implementation

moliwo samouszczelnienia dna przy niewaciwej

konserwacji urzdzenia

pobocza drg
parkingi
ulice

moliwo samouszczelnienia dna przy niewaciwej

konserwacji urzdzenia

prywatne posesje
parkingi
ulice

potrzeba kontroli i cigego

monitoringu stanu zanieczyszczenia
maa powierzchnia, dlatego
istnieje potrzeba stosowania
dua zdolno do oczyszurzdze magazynujcych
czania wd deszczowych,
wod przed jej oczyszczeszczeglnie latem
niem
maa pojemno retencyjna
wysoka skuteczno retenciar wszystkich warstw
cyjna
dachu moe dochodzi nawet
3
stanowi powierzchni biolo- do 500 kgm
gicznie czynn
moliwo skraplania pary
wodnej na zewntrz
poprawiaj mikroklimat
moliwo przebicia izolacji
tumi haas
przez
korzenie rolin
podwyszaj odporno
ogniow budynku, na ktrym kosztowne nakady na
jest wykonany dach zielony konserwacj w przypadku
ochrona dachu przed bezpo- dachw intensywnych
rednim dziaaniem promieni wysoka cena zakadania
dachw zielonych
UV

tereny o wikszej
powierzchni
pobocza drg

pobocza drg

dachy domw
jednorodzinnych,
wielorodzinnych,
uytecznoci publicznej, centrw
handlowych
tarasy
dziedzice

rdo: Na podstawie: Geiger i Dreiseitl 1999, Cler 2004, Marzejon 2009.

Source: Based on Geiger and Dreiseitl 1999, Cler 2004, Marzejon 2009.

odniesienia dla projektantw, wykonawcw oraz osb zajmujcych si pielgnacj dachw zielonych nie tylko na
terenie Niemiec, ale take w wikszoci
krajw Europy i wiata. Zgodnie z wytycznymi FLL maksymalna pojemno
30

wodna powinna utrzymywa si w granicach 3565% w prawidowo wykonanym substracie stosowanym na dachy
ekstensywne oraz 4565% w substracie
stosowanym na dachach intensywnych.
Pojemno powietrzna mierzona przy
A. Bogacz i in.

tym potencjale powinna osiga wartoci powyej 10% (przy pF 1,8 zarwno
dla dachu ekstensywnego, jak i intensywnego nie powinna by mniejsza ni
20). W praktyce waciwoci fizyczne
substratw ulegaj cigej zmianie wraz
z upywem okresu ich eksploatacji
(Carter i Keeler 2008, Nagase i Dunnett 2011). Z czasem podoe zmniejsza
swoj objto (np. poprzez mineralizacj substancji organicznej), a przez to
traci pojemno wodn, porowato, co
przekada si na pogorszenie warunkw
wzrostu dla rolin.

Metodyka bada
Prbki substratw pobierano z trzech
stanowisk badawczych stanowicych modele dachw zielonych typu ekstensywnego (rolinno + substrat + pozostae
warstwy konstrukcyjne) o wymiarach
wewntrznych 2,20/1,00/0,21 m (dugo/szeroko/wysoko), nachylonych
pod ktem 4. Stanowiska byy zlokalizowane na dachu budynku Centrum Naukowo-Dydaktycznego (CND) Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocawiu.
W konstrukcjach dachw zielonych zastosowano trzy typy substratw (tab. 2).
Wszystkie substraty s powszechnie
stosowane w praktyce budowlanej zarwno w terenach niezurbanizowanych,
jak i zurbanizowanych. Miszo zastosowanych substratw bya jednakowa
i wynosia 10 cm.
Zdolnoci retencyjne substratw
oznaczono przy uyciu blokw piaskowych i kaolinowo piaskowych firmy
Eijkelkamp w zakresie pF 02,7 oraz
komr Richarda w zakresie pF 3,24,2.
Substraty do bada waciwoci wodnych pobrano w stanie naturalnym

w trzech powtrzeniach do cylindrw

Kopeckyego o pojemnoci 100 cm3. Kapilarna pojemno wodna (KPW) jest to
taki stan uwilgotnienia gleby, ktry osiga ona po podsiku kapilarnym (KPW =
= pF 0). Warto ta jest niekiedy zbliona do wilgotnoci odpowiadajcej porowatoci oglnej. Wilgotno gleby przy
pF 4,7 wyznaczano dla maksymalnej higroskopowej pojemnoci wodnej metod Nikoajewa. Efektywn retencj uyteczn (ERU) wyliczono na podstawie
wilgotnosci dla pF 1,83,7, a potencjaln
retencj uyteczn (PRU) dla wartoci
pF 1,84,2, wedug wytycznych FLL.
Zawarto wgla oglnego oznaczono
w aparacie CS-MAT poprzez analiz gazw. Zawarto substancji organicznej
wyliczono, stosujc przelicznik 1,724.

Wyniki bada
Waciwoci wodne substratw
okrelone poprzez krzyw sorpcj wody
(krzywa pF) pozwalaj okreli zdolnoci retencyjne, w tym ilo i jako wody
zarwno dostpnej, jak i niedostpnej
dla rolin. Waciwoci te s zalene
gwnie od skadu granulometrycznego
gleb, zawartoci substancji organicznej,
skadu ilociowego i jakociowego mineraw ilastych, porowatoci oraz innych czynnikw (Kowalik 1972).
W badanych substratach polowa pojemno wodna, czyli ilo wody pozostajca po odcieku grawitacyjnym, wynosia od 22,4% dla prbek B do 37,4%
dla prbki A objtoci substratu. Zawarto wody kapilarnej, ktra wystpuje
w porach glebowych i w zdecydowanej wikszoci jest dostpna dla rolin
w badanych substratach, ksztatowaa si
nastpujco: najwicej wody kapilarnej

Metody zwikszania retencji wodnej na terenach zurbanizowanych

31

TABELA 2. Waciwoci substratw (wedug danych producenta) oraz rolinno na dachach

TABLE 2. Growing media characteristics (according to producers data) and vegetation on green roofs
Parametry
Parameters

Substrat A
Substrate A

Substrat B
Substrate B

Substrat C
Substrate C

> 6070% obj.

> 6070% obj.

Maksymalna pojemno wodna

Maximum water
capacity

20% obj.

35% obj.

16,4% obj.

Zawarto substancji
organicznych
Organic mater content

13% masy

38% masy

4% masy

Porowato oglna
Total porosity

Skad substratu
Composition of substrate

Charakterystyka produktu
Product specyfication

Rolinno porastajca
dach zielony
Plant of green roofs

lawa, pumeks, keramzyt, uel, cega kruszona, nawz, kompost

lawa, pumeks, nawz,

kruszone upki
sadzonki rolin trawniko- porowate o frakcji
wych
210 mm
podoe wegetacyjne na
podoe drenaowo- dachy zielone ekstensywne
-wegetacyjne na dachy
do zastosowania
zielone ekstensywne
materia drenaowy
w ukadzie wielowarstwona dachy ekstendo zastosowania
wym na dachach paskich
sywne
w ukadzie jednowar(o nachyleniu 05) oraz
i intensywne
stwowym na dachach
paskich (o nachyleniu w ukadzie jednowarstwowym na dachach skonych
05)
(o nachyleniu powyej 5)
rozchodnik ostry odm.
rozchodnik ostry
rojnik odm. Othello
Golden Queen, kostrzewa
odm. Golden Queen
Niedwiedzie futro

stwierdzono w substracie A, gdzie ilo

ta wynosia 68,9% objtoci substratu,
a najmniej w substratach B i C, odpowiednio 50,4 i 49,1% objtoci substratu
(rys. 1).
Istotnym parametrem z punktu widzenia zaopatrzenia rolin w wod jest
potencjalna retencja uyteczna (PRU),
czyli cakowita ilo wody dostpnej dla
rolin, oraz efektywna retencja uyteczna
(ERU), czyli ilo wody, ktra moe zosta wykorzystana przez roliny w procesach biologicznych. Warto wskanika
PRU w badanych prbkach ksztatowaa
si w szerokim przedziale liczbowym si-

32

gajcym od 16,1% dla prbki B do ponad

dwukrotnie wikszej wartoci, wynoszcej
32,6%, dla prbki A. Analiza wskanika
ERU rwnie wskazuje na najwiksz zawarto wody produktywnej dla prbki A
27,6%. Kolejne substraty rozpatrywane
pod wzgldem wartoci wskanika ERU
to B i C osigny odpowiednio 14,1
i 11,4% cakowitej objtoci gleby. Analiza zawartoci wody dostpnej dla rolin
wykazaa, i najlepszy pod tym wzgldem
okaza si substrat A, w ktrym stwierdzono 85% wody produktywnej dla rolin
w stosunku do caoci wody dostpnej
(PRU). Nieznacznie wiksz warto ob-

A. Bogacz i in.

RYSUNEK 1. Waciwoci wodne podoy dachowych krzywe pF

FIGURE 1. Water characteristics of roof growing media pF curves

serwowano dla substratu B 88%, natomiast znaczco gorsze wyniki stwierdzono

dla substratu C 62% (tab. 3).
Biorc pod uwag wszystkie opisane powyej parametry okrelajce
waciwoci wodne prbek substratw,
naley stwierdzi, e najlepsze waciwoci posiada prbka A, ktra charakteryzuje si znaczco wiksz wartoci
wody dostpnej dla rolin w porwnaniu
z pozostaymi badanymi prbkami.
W prbce tej a 85% to woda, ktr roliny mog pobra w procesach budowy
biomasy. Ponadto prbka A charakteryzuje si najwiksz iloci makroporw
(> 30 m) i zwizan z ni przepuszczalnoci wodn w stosunku do pozostaych
badanych prbek. Kolejnymi prbkami
uszeregowanymi pod wzgldem waciwoci wodnych s prbki C i B.

Zestawiajc wyniki wilgotnoci substratw przy okrelonych wartociach

pF badanych prbek z wytycznymi FLL,
stwierdzono, i maksymalna pojemno
wodna (pF = 0) utrzymuje si w wyznaczonych granicach dla prawidowo wykonanych substratw na dachy zielone.
Napowietrzenie substratw jest prawidowe, gdy wartoci wilgotnoci przy
pF 1,8 przekraczaj granic ustalon
na poziomie 20% objtoci substratw.
Rne waciwoci wodne substratw
s zalene m.in. od zawartoci prchnicy glebowej. Warto maksymalnej
pojemnoci wodnej podawana przez
producenta odbiega znacznie od wartoci uzyskanej po zastosowaniu substratu do dowiadczenia. Zrnicowanie to
zwizane jest najprawdopodobniej ze
zmian natury fizycznej substratu w wy-

Metody zwikszania retencji wodnej na terenach zurbanizowanych

33

TABELA 3. Zawarto wody w podoach dachowym przy okrelonej jednostce pF

TABLE 3. Water contents in growing media according to specified unit pF
Zawarto wody przy pF [%v/v]
Water content at specific pF Value

Prbka
Sample

3,2

3,7

4,2

4,7

ERU PRU

68,9 58,4 45,9 37,4 33,8 27,0 26,2 25,5 11,1

1,0

1,5

1,8

2,0

2,3

2,54

2,7

9,8

4,8

3,5

27,6 32,6

50,4 32,5 25,6 22,4 21,1 18,8 18,1 17,3

8,3

6,3

2,2

14,1 16,1

49,1 33,5 27,0 23,5 21,4 18,1 17,6 16,6 15,6 12,1

5,2

3,1

11,4 18,3

8,4

Objanienia/Explanations:
ERU efektywna retencja uyteczna / Effective water retention (pF 1,83,7).
PRU potencjalna retencja uyteczna / Potential water retention (pF 1,84,2).

niku jego interakcji, m.in. z warunkami

atmosferycznymi.
Zawarto substancji organicznej
w badanych substratach bya zbliona,
z wyjtkiem prbki C, w ktrej wynosia
ona 245 gkg1 i bya klasyfikowana ju
jako utwr organiczny. Pozostae prbki zaklasyfikowano do wysoko prchnicznych (tab. 3). Sytuacja ta moga by
zwizana z tworzeniem si zwaszcza
po kilku latach poziomw darniowych,
silnie poprzerastanych korzeniami rolinnoci trawiastej. Tak moliwo
zaobserwowali w swojej pracy Khler
i Poll (2010). Dua zawarto materii
organicznej nie powodowaa jednak poprawy retencyjnoci gleb i dostpnoci
wody dla rolin.

Wnioski
Przeprowadzone badania i analizy
pozwoliy na wycignicie nastpujcych wnioskw kocowych:
1. Systemy bioretencyjne s jednym
z rodzajw rozwiza drenau zrwnowaonego, pozwalajce na zmniejszenie
i spowolnienie spyww powierzchnio-

34

wych. Ich dodatkowe zalety, tj. moliwo podczyszczania spyww, aspekty

krajobrazowe i estetyczne, czyni te systemy cennym uzupenieniem przestrzeni
zabudowywanych.
2. Podoa przeznaczone na dachy
zielone musz spenia wysokie wymagania dotyczce m.in. waciwoci
fizycznych. Od dobrych substratw dachowych wymaga si zapewnienia wystarczajcej iloci skadnikw pokarmowych dla rolin przy jednoczesnym
zapewnieniu maksymalnej zdolnoci
zatrzymywania wody opadowej.
3. Dua zawarto materii organicznej
w badanych substratach (powyej 20%)
nie powodowaa poprawy zdolnoci retencyjnych i dostpnoci wody dla rolin.
4. Badane substraty speniaj wytyczne zgodnie z FLL pod wzgldem
zdolnoci retencyjnych materiaw przeznaczonych na dachy zielone.
5. Celowe wydaje si kontynuowanie
bada, na podstawie ktrych moliwe
bdzie sformuowanie bardziej precyzyjnych wnioskw dotyczcych zmian
waciwoci substratw wraz z upywem
okresu eksploatacji dachw zielonych.

A. Bogacz i in.

Literatura
BURSZTA-ADAMIAK E. 2011: Zagospodarowanie spyww opadowych za pomoc systemw
bioretencji. Rynek Instalacyjny 3: 9193.
CARTER T., KEELER A. 2008: Life-cycle cost
benefit analysis of extensive vegetated roof
systems. J. Environ. 87: 350363.
CLER M.L. 2004: Stormwater Best Management
Practice Design Guide. Vegetative Biofilters
2: EPA/600/R-04/121A.
GEIGER W., DREISEITL H. 1999: Nowe sposoby odprowadzania wd deszczowych. Oficyna
Wydawnicza Projprzem-EKO, Bydgoszcz.
GUDELIS-TARASZKIEWICZ K. 2008: Zagroenia spowodowane zym odwodnieniem
jak ich unikn. Zesz. Nauk-Tech. SITK RP
141: 2738.
KHLER M., POLL P.H. 2010: Long-term performance of selected old Berlin greenroofs in
comparison to younger extensive greenroofs
in Berlin. Ecol. Engineering 36: 722729.
KOWALIK P. 1972: Podstawy teoretyczne pomiarw potencjau wody glebowej. Probl.
Agrofiz. 2: 2530.
KUNKA M. 2011: Substraty dachowe. Wybrane
waciwoci fizykochemiczne podoy do
dachw zielonych i ogrodw dachowych.
Dachy paskie 3: 2426.
MARZEJON K. 2009: Alternatywne metody
zagospodarowania wody deszczowej. Zysk
z retencji. Mag. Instal. 78: 5657.
NAGASE A., DUNNETT N. 2011: The relationship between percentage of organic matter in
substrate and plant growth in extensive green
roofs. Landsc. Urban Planning. 103: 230236.
SY D. 2008: Retencja i infiltracja wd deszczowych. Wyd. Ofic. Wyd. Politach, Rzeszw.
SULIGOWSKI Z., GUDELIS-TARASZKIEWICZ K. 2003: Infiltracja do gruntu alternatywa dla tradycyjnej kanalizacji wd opadowych. Przeg. Komun. 5: 7677.
SULIGOWSKI Z. 2008: Alternatywa dla wd
opadowych. Wod. Kan. 4: 5455.

Streszczenie
Metody zwikszania retencji wodnej
na terenach zurbanizowanych. Wraz ze
wzrostem uszczelnienia zlewni wzrasta ilo

odpywajcych wd. Dla przeciwdziaania

tym niekorzystnym zmianom konieczne staje
si podejmowanie dziaa majcych na celu
zwikszenie retencji wodnej. Do tego celu
su rozwizania techniczne, m.in. ogrody
deszczowe oraz dachy zielone. W artykule
przedstawiono charakterystyki wybranych
systemw bioretencji oraz wyniki wstpnych
bada dotyczcych oceny moliwoci zaspokojenia potrzeb wodnych rolin i panujcych
stosunkw wodno-powietrznych w substratach stosowanych na dachach zielonych.

Summary
Methods of enchancing water retention in urban areas. With the tightening of
catchment areas the amount of drained water
increases. To counteract these changes, it is
essential to take actions aiming at increasing
water retention. Technical resolutions which
serve this purpose include among others rain
gardens and green roofs. The article presents
the characteristics of the chosen systems of
bioretention as well as the results of preliminary research concerning the capability of
satisfying the water needs of plants and the
water surface relations in growing media
used in green roofs.

Aythors addresses:
Adam Bogacz, Przemysaw Woniczka
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocawiu
Instytut Nauk o Glebie i Ochrony rodowiska
ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocaw
Poland
e-mail: adam.bagacz@up.wroc.pl
przemyslaw.wozniczka@up.wroc.pl
Ewa Burszta-Adamiak, Karolina Kolasiska
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocawiu
Instytut Inynierii rodowiska
pl. Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocaw
Poland
e-mail: ewa.burszta-adamiak@up.wroc.pl
karolina.kolasinska@up.wroc.pl

Metody zwikszania retencji wodnej na terenach zurbanizowanych

35