Obz Naukowy Olimpiady

Matematycznej Gimnazjalistw
Liga zadaniowa 2012/2013
Seria IX (marzec 2013) rozwizania zada
41. Dana jest dodatnia liczba cakowita n oraz takie liczby cakowite a, b, e liczba ab
jest podzielna przez n. Udowodnij, e liczba an bn jest podzielna przez n2 .
Rozwizanie
Niech a, b bd danymi liczbami cakowitymi takimi, e rnica a b jest podzielna
przez n. Wwczas liczba k = (a b)/n jest cakowita i zachodzi rwno a = b + k n.
Korzystajc ze wzoru dwumianowego Newtona, otrzymujemy
!

n
n
n
n
a = (b + k n) =
bn +
bn1 k n +
bn2 k 2 n2 +
bn3 k 3 n3 +
0
1
2
3
n

n
n
n
+...+
b2 k n2 nn2 +
b k n1 nn1 +
k n nn
n2
n1
n
!



n
n

bn +
bn1 k n = bn + n bn1 k n bn mod n2 ,
0
1

co koczy rozwizanie zadania.

42. Wyznacz wszystkie takie dodatnie liczby cakowite n, e rwnanie
y2
z2
x2
+
+
=n
x+1 y +1 z +1
ma rozwizanie w dodatnich liczbach cakowitych x, y, z.

(1)

Rozwizanie
Zauwamy, e dla dowolnej dodatniej liczby cakowitej t zachodz rwnoci
t2
(t 1)(t + 1) + 1
1
=
= t1+
.
t+1
t+1
t+1
Std wniosek, e dla dowolnych dodatnich liczb cakowitych x, y, z, lewa strona rwnania (1)
jest cakowita wtedy i tylko wtedy, gdy liczba
1
1
1
k=
+
+
x+1 y +1 z +1
jest cakowita.
Jednake dla t 1 zachodz nierwnoci
1
1
0<
,
t+1 2
ktre prowadz do wniosku, e
3
0<k .
2
W takim razie jedyn moliw cakowit wartoci liczby k jest 1.

Wystarczy wic rozwiza w dodatnich liczbach cakowitych rwnanie

1
1
1
+
+
= 1.
(2)
x+1 y +1 z +1
Przyjmijmy bez straty oglnoci, e x y z. Wwczas
1
1
1
1
1=
+
+
3
,
(3)
x+1 y +1 z +1
x+1
skd x + 1 3, czyli x 2.
Jeeli x = 2, to prawa strona nierwnoci (3) jest rwna 1, zatem nierwno ta staje si
rwnoci, co prowadzi do x = y = z = 2.
Jeli natomiast x = 1, to rwnanie (2) przyjmuje posta
1
1
1
+
= .
y +1 z +1 2
Podobnie jak poprzednio, dostajemy
1
1
1
1
=
+
2
,
2 y +1 z +1
y +1
skd y 3. Pozostaje zauway, e jeli y = 3, to z = 3, a jeeli y = 2, to z = 5. Z kolei y = 1
prowadzi do rwnania
1
= 0,
z +1
ktre nie ma rozwiza.
Ostatecznie, przy zaoeniu x y z, otrzymujemy trzy rozwizania (x, y, z) rwnania (2):
(2, 2, 2), (1, 3, 3), (1, 2, 5).
atwo obliczy, e odpowiadajce im wartoci liczby n s rwne 4, 5, 6.
Odpowied
Warunki zadania speniaj liczby 4, 5, 6.
43. Dane s takie punkty A, B, C, X, Y , e punkty A, B, C le po tej samej stronie
prostej XY oraz zachodz nastpujce rwnoci ktw:
<
) AXY = <
) Y BX = <
) XY C,

<
) XY A = <
) BXY = <
) Y CX.
Wyka, e trjkt ABC jest podobny do trjkta AXY .
Rozwizanie
Rozwiemy zadanie w sytuacji przedstawionej na rysunku 1,
gdy
<
) Y AX <
) XY A <
) AXY,

Y
rys. 1

pozostae przypadki rozwizuje si podobnie.

Z rwnoci ktw danych w zadaniu otrzymujemy podobiestwo trjktw AXY , Y BX
i XY C, a std
AX Y B BX Y B BX XY
BX
=
=

=
.
AY
Y X Y X BX Y X Y C
YC

Mamy rwnie
<
) AXB = <
) AXY <
) BXY = <
) XY C <
) XY A = <
) AY C.
) XAB = <
) Y AC. Wobec
W takim razie trjkty XAB i Y AC s podobne, w szczeglnoci <
tego uzyskujemy rwnoci
<
) BAC = <
) XAC <
) XAB = <
) XAC <
) Y AC = <
) XAY.
Podobnie otrzymujemy podobiestwo trjktw XBC i Y BA oraz rwno
<
) ABC = <
) XBY = <
) AXY.
) BAC = <
) XAY , wic trjkty ABC i AXY s podobne.
Wykazalimy rwnie, e <
44. Dany jest czworocian ABCD. Udowodnij, e krawdzie AB i CD s prostopade wtedy i tylko wtedy, gdy istnieje taki rwnolegobok CDP Q, e P A = P B = P D oraz
QA = QB = QC.
Rozwizanie
Zamy, e istnieje rwnolegobok opisany w treci zadania. Skoro P A = P B oraz
QA = QB, to punkty P i Q le na paszczynie symetralnej odcinka AB. W takim razie odcinki P Q i AB s prostopade. Odcinek CD jest rwnolegy do P Q, wic rwnie jest
prostopady do AB. To koczy dowd jednej implikacji.
Zamy teraz, e krawdzie AB i CD s prostopade. Rozpatrzmy prost k przechodzc przez rodek okrgu opisanego na trjkcie ABD i prostopad do paszczyzny ABD
jest to zbir punktw X speniajcych warunek XA = XB = XD. Podobnie niech prosta l przechodzi przez rodek okrgu opisanego na trjkcie ABC i bdzie prostopada
do paszczyzny ABC jest to zbir punktw Y speniajcych warunek Y A = Y B = Y C.
Obie te proste le w paszczynie symetralnej odcinka AB i nie s rwnolege (poniewa
paszczyzny ABD i ABC nie s rwnolege), wic przecinaj si w pewnym punkcie S.
Odcinek CD jest prostopady do AB, zatem jest rwnolegy do paszczyzny symetralnej
odcinka AB. Poprowadmy w tej paszczynie prost m, rwnoleg do CD i majc z prostymi k i l rne punkty wsplne, odpowiednio P 0 i Q0 . W szczeglnym przypadku, gdy
odcinek CD jest rwnolegy do prostej k, przyjmujemy m = k, wwczas Q0 = S, a P 0 jest
dowolnym punktem na k rnym od S (jeli odcinek CD jest rwnolegy do prostej l,
postpujemy analogicznie).
Niech punkty P i Q bd obrazami odpowiednio punktw P 0 i Q0 w jednokadnoci
00
o rodku S i skali s, gdzie s = PCD
0 Q0 , jeli wektory CD i P Q s jednakowo skierowane,
lub s = PCD
0 Q0 w przeciwnym przypadku.
Tak otrzymane punkty P i Q le odpowiednio na prostych k i l (a wic P A = P B = P D
oraz QA=QB =QC). Sprawdzimy, e speniaj rwnie pozostae warunki zadania. Odcinek
P Q jest rwnolegy do P 0 Q0 , wic rwnie do CD (w szczeglnoci odcinki CD i P Q le

w jednej paszczynie). Znak skali jednokadnoci zosta dobrany tak, by wektory CD i QP
byy jednakowo skierowane. Mamy rwnie
P Q = P 0 Q0

CD
= CD.
P 0 Q0

W takim razie czworokt CDP Q jest rwnolegobokiem, co daje tez.

45. Ciocia ma 8 woreczkw z cukierkami. W kadym woreczku znajduje si nie mniej

ni 79 i nie wicej ni 97 cukierkw. Udowodnij, e ciocia moe obdarowa Stasia i Zosi
tak, aby kade z dzieci dostao woreczki zawierajce cznie tak sam liczb cukierkw.
Rozwizanie
Rozwamy wszystkie 3-elementowe podzbiory 8-elementowego zbioru woreczkw. Takich
podzbiorw jest
!
8
876
=
= 56.
3
321
Woreczki wchodzce w skad kadego z tych podzbiorw zawieraj cznie co najmniej
3 79 = 237 cukierkw i nie wicej ni 3 97 = 291 cukierkw. Poniewa liczb cakowitych
z zakresu od 237 do 291 jest 291237+1 = 55, a 3-elementowych podzbiorw zbioru woreczkw jest 56, istniej dwa 3-elementowe podzbiory zawierajce tak sam liczb cukierkw.
W przypadku, gdy co najmniej jeden woreczek naley jednoczenie do obu tych podzbiorw,
usuwamy z nich woreczki stanowice ich cz wspln. W ten sposb otrzymujemy dwa
niepuste rozczne zbiory woreczkw zawierajce cznie tyle samo cukierkw.
Urszula
Swianiewicz
Urszula
Pastwa
Kierownik
naukowy
Kierownik
naukowy
obozu obozu