Koo Matematyczne

Gimnazjalistw
Stowarzyszenie na rzecz Edukacji Matematycznej

Zestaw 7 szkice rozwiaza zada

1. Liczby a, b, c speniaj warunki:

(1) a + b + c = 20,
1
1
1
1
(2)
+
+
= .
a+b b+c c+a 4
Obliczy warto wyraenia
a
b
c
w=
+
+
.
b+c c+a a+b
Rozwizanie
Korzystajc z warunkw (1) i (2), otrzymujemy


1
1
1
1
(a + b + c)
+
+
= 20 = 5.
b+c c+a a+b
4
Przeksztacajc lew stron otrzymanej rwnoci, mamy kolejno
a+b+c a+b+c a+b+c
+
+
=5
b+c
c+a
a+b
a
b+c
b
c+a
c
a+b
+
+
+
+
+
=5
b+c b+c c+a c+a a+b a+b
a
b
c
+1+
+1+
+ 1 = 5,
b+c
c+a
a+b
std
b
c
a
+
+
= 2.
w=
b+c c+a a+b

2. Wyznaczy wszystkie pary (x, y) liczb rzeczywistych speniajce rwnanie

(x4 + 1)(4y 4 + 1) = 8x2 y 2 .
Rozwizanie
Sposb 1.

a+b
ab midzy redni arytmetyczn i geometryczn dla
Z nierwnoci
2
dwch liczb nieujemnych a i b, otrzymujemy
(1)

x4 + 1
x2
2

4y 4 + 1
2y 2 .
2

W powyszych nierwnociach zachodz rwnoci tylko wtedy, gdy

(2)

x4 = 1

4y 4 = 1.

Na podstawie (1), otrzymujemy

(x4 + 1)(4y 2 + 1) 8x2 y 2 ,
przy czym rwno
(x4 + 1)(4y 2 + 1) = 8x2 y 2
zachodzi tylko wtedy, gdy speniony jest warunek (2). Std rozwizaniami
danego ukadu s pary
!
!
!
!
2
2
2
2
, 1,
, 1,
, 1,
.
1,
2
2
2
2
Sposb 2.
Zauwamy, e
(x4 +1)(4y 4 +1)8x2 y 2 =4x4 y 4 +x4 +4y 4 +18x2 y 2 =(x2 2y 2 )2 +(2x2 y 2 1)2 .
Std
(x4 + 1)(4y 4 + 1) 8x2 y 2 0,
przy czym w ostatniej nierwnoci zachodzi rwno tylko wtedy, gdy
x2 2y 2 = 0

2x2 y 2 1 = 0,

x2 = 2y 2

2x2 y 2 = 1

skd
x2 = 2y 2

i x4 = 1.

Dalsza cz rozwizania jak w sposobie 1.

3. Niech p i q bd dwiema kolejnymi liczbami pierwszymi wikszymi od 2.

Udowodni, e liczba p + q jest iloczynem co najmniej trzech (niekoniecznie
rnych) liczb naturalnych wikszych od 1.
Rozwizanie
Poniewa liczby p i q s liczbami naturalnymi nieparzystymi, wic liczba
jest liczb naturaln. Jeeli p < q, to

p+q
2

2p < p + q < 2q
p+q
p<
< q.
2
Poniewa p i q s dwiema kolejnymi liczbami pierwszymi nieparzystymi, to
p+q
liczba
jest liczb zoon.
2

Zatem

p+q
= mn
2
dla pewnych liczb naturalnych m > 1 i n > 1. Oznacza to, e
p + q = 2 m n,
skd teza zadania.

4. Liczby dodatnie a, b, c, d speniaj warunki:

(1) a b c d,
(2) a + b + c + d 1.
Wykaza, e prawdziwa jest nierwno
a2 + 3b2 + 5c2 + 7d2 1.
Rozwizanie
Z nierwnoci a + b + c + d 1 wynika, e
(a + b + c + d)2 = a2 + b2 + c2 + d2 + 2ab + 2ac + 2ad + 2bc + 2bd + 2cd 1.
Korzystajc teraz z warunku (1), dostajemy
2ab 2b2 , 2ac 2c2 , 2ad 2d2 , 2bc 2c2 , 2bd 2d2 , 2cd 2d2 ,
std
a2 + 3b2 + 5c2 + 7d2 a2 + b2 + c2 + d2 + 2b2 + 2c2 + 2d2 + 2c2 + 2d2 + 2d2
a2 + b2 + c2 + d2 + 2ab + 2ac + 2ad + 2bc + 2bd + 2cd 1.

5. W trjkt ostroktny ABC wpisano kwadrat tak, e dwa jego wierzchoki

nale do boku AB, a dwa pozostae do pozostaych bokw trjkta. Udowodni, e pole tego kwadratu nie przekracza poowy pola trjkta ABC.
Rozwizanie
C

Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku:

AB = c dugo boku trjkta, na ktrym
le dwa wierzchoki kwadratu,
CF = h dugo wysokoci trjkta ABC
poprowadzonej z wierzchoka C,
d dugo boku kwadratu.
Z podobiestwa trjktw ABC i DEC,
otrzymujemy
AB CF
c
h
=
czyli
=
.
DE CG
d hd

h
D

G
d

(ch)2
ch
.
. Zatem pole kwadratu jest rwne Pk =
c+h
(c + h)2
Dalsz cz zadania rozwiemy dwoma sposobami.
Sposb 1.

c+h
Z nierwnoci ch
midzy redni arytmetyczn i geometryczn dla
2
liczb dodatnich c i h, otrzymujemy

Std d =

Pk =

(ch)2
(ch)2 1 1
1

= ch = PABC .
2
(c + h)
4ch
2 2
2

Sposb 2.
Poniewa
1
(ch)2
1 1
4(ch)2 ch(c + h)2
Pk PABC =

ch
=
=
2
(c + h)2 2 2
4(c + h)2
=

ch(4ch c2 2ch h2 ) ch(c2 + 2ch h2 )

ch(c h)2
=
=

0,
4(c + h)2
4(c + h)2
4(c + h)2

skd
1
Pk PABC .
2

6. Danych jest 70 rnych liczb cakowitych dodatnich, wrd ktrych nie ma

liczb wikszych od 200. Wykaza, e przynajmniej dwie z nich rni si o 4
lub o 5, lub o 9.
Wskazwka
Oznaczmy dane liczby a1 , a2 , a3 , . . ., a70 . Rozpatrzmy liczby
a1 , a2 , a3 , . . . , a70 ,
a1 + 4, a2 + 4, a3 + 4, . . . , a70 + 4,
a1 + 9, a2 + 9, a3 + 9, . . . , a70 + 9.
Poniewa liczby a1 , a2 , a3 , . . ., a70 s rne, wic rwnie liczby a1 +4, a2 +4,
a3 + 4, . . ., a70 + 4 oraz a1 + 9, a2 + 9, a3 + 9, . . ., a70 + 9 s rne. Razem
wypisalimy 210 liczb cakowitych dodatnich, z ktrych najwiksza moe by
rwna 209. Zatem co najmniej dwie spord tych liczb s rwne. Mog zaj
nastpujce trzy przypadki
1 ai = aj + 4, czyli ai aj = 4;
2 ai = aj + 9, czyli ai aj = 9;
3 ai + 4 = aj + 9, czyli ai aj = 5.
Std wynika teza zadania.

7. Wykaza, e w kadym czworocianie istniej takie trzy krawdzie wychodzce z jednego wierzchoka, z ktrych mona zbudowa trjkt.
Rozwizanie
Niech AB bdzie najdusz krawdzi czworocianu ABCD. Wtedy kada
z pozostaych krawdzi ma dugo nie wiksz od AB. Zauwamy, e (na
podstawie nierwnoci trjkta dla trjktw ABC i ABD) zachodz nierwnoci
AC + BC > AB i AD + BD > AB.
Std
AC + BC + AD + BD > 2AB
(AC + AD AB) + (BC + BD AB) > 0.
Suma dwch liczb jest dodatnia, jeeli co najmniej jedna z nich jest dodatnia,
a zatem
AC + AD AB > 0 lub BC + BD AB > 0,
czyli
AC + AD > AB

lub BC + BD > AB.

Oznacza to, e z odcinkw AB, AC, AD lub BC, BD, BA mona zbudowa
trjkt.