You are on page 1of 7

Koo Matematyczne

Gimnazjalistw
Stowarzyszenie na rzecz Edukacji Matematycznej

Zestaw 6 szkice rozwiza zada

1. Znajd wszystkie trjki (x, y, z) liczb rzeczywistych, ktre s rozwizaniami rwnania


5(x2 + y 2 + z 2 ) = 4(xy + yz + zx).
Rozwizanie
Przeksztacajc rwnowanie dane rwnanie, otrzymujemy
5(x2 + y 2 + z 2 ) = 4(xy + yz + zx)
4x2 4xy + y 2 + 4y 2 4yz + z 2 + 4z 2 4zx + x2 = 0
(2x y)2 + (2y z)2 + (2z x)2 = 0.
Poniewa kwadrat liczby rzeczywistej jest zawsze nieujemny, wic suma kwadratw jest rwna zero tylko wtedy, gdy wszystkie liczby s zerami, zatem
2x y = 2y z = 2z x = 0
czyli
x = 2z = 4y = 8x.
Std rwnanie ma tylko jedno rozwizanie: x = y = z = 0.

2. Udowodnij, e dla kaej liczby naturalnej n 6 kwadrat mona rozci


na n kwadratw.
Rozwizanie
atwo podzieli kwadrat na 4 kwadraty. Po kadym takim podziale liczba
kwadratw zwiksza si o 3. Stosujc ten podzia wielokrotnie moemy uzyska
wszystkie liczby postaci 4 + 3n, gdzie n N0 .

Rozpoczynajc od podziau na 6 kwadratw i dzielc kolejno dowolne powstae


kwadraty na 4 czci moemy uzyska wszystkie liczby postaci 6 + 3n, gdzie
n N0 .

Jeli podzielimy kwadrat na 8 czci, to rozumujc analogicznie uzyskujemy


wszystkie liczby postaci 8 + 3n, gdzie n N0 .

Moemy wic podzieli kwadrat na 4, 6, 7, 8 i dowoln wiksz liczb kwadratw.

3. Na okrgu o rodku S opisano trapez ABCD (o podstawach AB i CD).


Wyka, e
1
1
1
1

.
2
2
2
AS
BS
CS
DS 2
Rozwizanie
W dowolnym trapezie suma ktw przy kaD
C
dym z ramion wynosi 180 , czyli
d
c
<
) BAD + <
) ADC = 180 .
r
r
Odcinki AS i DS s dwusiecznymi ktw,
a
S
b
wic
<
) SAD + <
) ADS = 90 ,
A
B
std trjkt ASD jest prostoktny, w ktrym r jest jest wysokoci poprowadzon do
przeciwprostoktnej AD. Oznaczmy czci na ktre spodek wysokoci r podzieli odcinek AD jako odcinki a i d.
Poniewa wysoko r dzieli trjkt prostoktny ASD na dwa trjkty do niego
podobne, wic
a r
=
czyli ad = r2 .
r d
Przeprowadzajc analogiczne rozumowanie dla trjkta BSC, uzyskujemy
b r
(przy oznaczeniach z rysunku) proporcj = , wic bc = r2 .
r c

Korzystajc z twierdzenia Pitagorasa oraz powyszych rwnoci, otrzymujemy


1
1
1
1
1
1
+
= 2
+ 2
= 2
+ 2
=
2
2
2
2
AS
DS
a +r
d +r
a + ad d + ad
1
d
a
a+d
1
1
1
+
=
+
=
=
= 2.
=
a(a + d) d(a + d) ad(a + d) ad(a + d) ad(a + d) ad r
Analogicznie
1
1
1
1
+
= = 2.
2
2
BS
CS
bc r
Z dwch ostatnich rwnoci, dostajemy
1
1
1
1
+
=
+
AS 2 DS 2 BS 2 CS 2
czyli
1
1
1
1

.
2
2
2
AS
BS
CS
DS 2

4. Na stole ley 9 etonw z numerami od h1i do h9i.


Dwch zawodnikw gra w nastpujc gr: pierwszy gracz
w swoim ruchu usuwa ze stou eton z wybran liczb oraz
wszystkie etony z jej dzielnikami, nastpnie drugi wykonuje ruch wedug tych samych zasad itd. Wygrywa zawodnik, ktry zdejmie ze stou ostatni eton. Ktry z graczy
(pierwszy czy drugi) ma strategi wygrywajc i na czym
ona moe polega?

1
7
9

5
6

2
8

Rozwizanie
Uzasadnimy, e jeli pierwszy gracz w pierwszym swoim ruchu wemie eton oznaczony numerem h7i, to jest w stanie zagwarantowa sobie wygran.
Oznaczmy gracza pierwszego przez G1, a drugiego przez G2.
Rozwamy w takiej sytuacji wszystkie opcje ruchu drugiego gracza:
G1
h7i
h7i
h7i
h7i
h7i
h7i
h7i

G2
h9i
h8i
h6i
h5i
h4i
h3i
h2i

G1 pozostaj etony
dalsza rozgrywka
h8i
h5i h6i
po 2 ruchach wygrywa G1
h9i
h5i h6i
po 2 ruchach wygrywa G1
h6i
h5i h9i
po 2 ruchach wygrywa G1
h2i h3i h4i h6i h8i h9i dalsza rozgrywka opisana poniej
h3i
h5i h6i h8i h9i
po 4 ruchach wygrywa G1
h4i
h5i h6i h8i h9i
po 4 ruchach wygrywa G1
h5i h3i h4i h6i h8i h9i dalsza rozgrywka opisana poniej

Jeeli po ruchu pierwszego gracza na stole zostan etony h3i, h4i, h6i, h8i,
h9i, to pierwszy gracz moe osign zwycistwo nastpujco:
G2
h9i
h8i
h6i
h4i
h3i

G1 pozostaj etony
h4i
h6i h8i
h3i
h6i h9i
h4i
h8i h9i
h9i
h6i h8i
h8i
h6i h9i

po
po
po
po
po

dalsza rozgrywka
2 ruchach wygrywa
2 ruchach wygrywa
2 ruchach wygrywa
2 ruchach wygrywa
2 ruchach wygrywa

G1
G1
G1
G1
G1

5. Znajd wszystkie liczby pierwsze p, dla ktrych warto wyraenia


p4 5p2 + 4
nie jest podzielna przez 360.
Rozwizanie
Przeksztacajc dane wyraenie rwnowanie, otrzymujemy
p4 5p2 + 4 = (p4 4p2 + 4) p2 = (p2 2)2 p2 =
= (p2 2 p)(p2 2 + p) = (p 2)(p + 1)(p + 2)(p 1) =
= (p 2)(p 1)(p + 1)(p + 2).
Zauwamy, e liczba jest podzielna przez 360 wtedy i tylko wtedy, gdy jest
podzielna przez 5, 8 i 9. Jeeli p jest liczb cakowit, to wrd liczb: p 2,
p 1, p, p + 1, p + 2 dokadnie jedna jest podzielna przez 5 (poniewa jest to
pi kolejnych liczb cakowitych).
atwo sprawdzi, e dla p = 5 wyraenie dane w zadaniu nie jest podzielne
przez 5. Jeli p jest liczb pierwsz rn od 5, to dokadnie jedna z liczb:
p 2, p 1, p + 1, p + 2 jest podzielna przez 5, wic i dane wyraenie dzieli si
przez 5.
Jeli p jest liczb nieparzyst, to liczby p 1 i p + 1 s kolejnymi liczbami
parzystymi i jedna z nich dzieli si przez 4, wic ich iloczyn dzieli si przez 8,
std i dane wyraenie dzieli si przez 8. Jeli natomiast p = 2 (jest to jedyna
liczba pierwsza parzysta), to warto danego wyraenia jest rwna 0. Czyli dla
kadej liczby pierwszej p dane wyraenie dzieli si przez 8.
Jeli p jest liczb podzieln przez 3, to wrd liczb: p 2, p 1, p + 1, p + 2
s dwie, ktre dziel si przez 3, a zatem dane wyraenie dzieli si przez 9.
atwo sprawdzi, e dla p = 3 wyraenie nie dzieli si przez 3.
Na podstawie powyszych uwag, dane wyraenie nie dzieli si przez 360 tylko
dla p = 3 oraz p = 5.

6. Dany jest trjkt o bokach dugoci a, b, c. Ustal, w jakich proporcjach rodek okrgu wpisanego w ten trjkt podzieli odcinki wycite z dwusiecznych
ktw trjkta przez brzeg tego trjkta.
Rozwizanie
Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku: A, B, C wierzchoki trjkta;
I rodek okrgu wpisanego w trjkt ABC; X, Y Z punkty przecicia bokw BC, AC, AB przez odpowiednie dwusieczne ktw trjkta ABC.
W dalszej czci rozwizania przez [M N P ] oznacza bdziemy pole trjkta
o wierzchokach M , N , P .
C
g
g
h

b
Y

h1
r
I

a
X

r
h

a
a

r
c Z

b
b
B

Punkt I jest rodkiem okrgu wpisanego w trjkt ABC, wic jest oddalony od
kadego jego boku o r, gdzie r jest promieniem okrgu wpisanego. Poniewa
punkt X ley na dwusiecznej kta BAC, wic jest jednakowo oddalony od
bokw AB i AC. Przyjmijmy, e ta odlego jest rwna h.
Trjkty ACI i XCI maj wspln wysoko h1 , wic
1
1
[ACI] = AI h1 oraz [XCI] = XI h1
2
2
i jednoczenie
1
1
[ACI] = AC r oraz [XCI] = CX r.
2
2
Std
[ACI]
AI
CA
(1)
=
=
.
[XCI] XI CX
Analogicznie otrzymujemy
[BAX] BX AB
(2)
=
=
.
[CAX] CX AC

Uwaga. Rwnoci (1) i (2) mona otrzyma bezporednio z twierdzenia o dwusiecznej kta wewntrznego trjkta.
Wykorzystujc rwno (2), otrzymujemy
BC BC + CX BX
AB
c
c+b
a
=
=
=
+1 =
+1 = +1 =
.
CX CX
CX
CX
AC
b
b
Std
ab
(3)
CX =
.
b+c
Wykorzystujc teraz (1) i (3), dostajemy
b
b(b + c) b + c
AI
=
=
=
.
XI CX
ab
a
Prowadzc analogicznie rozumowanie, otrzymujemy
BI a + c
CI a + b
=
oraz
=
.
YI
b
ZI
c

7. W czworocianie ABCD krawdzie ciany ABC s odpowiednio rwne:


BC = a,

CA = b,

AB = c,

a wszystkie pozostae ciany s przystajce do ciany ABC. Oblicz odlego


midzy krawdziami AB i CD.
Rozwizanie
Zauwamy, e w czworocianie opisanym w treci zadania w kadym jego wierzchoku schodz si krawdzie o dugociach a, b i c.

b
a
c
c

Poprowadmy trzy pary paszczyzn rwnolegych:


paszczyzn rwnoleg do krawdzi AB i zawierajc krawd CD oraz
paszczyzn rwnoleg do krawdzi CD i zawierajc krawd AB,

par paszczyzn wyznaczonych przez krawdzie BC i AD,


par paszczyzn wyznaczonych przez krawdzie AC i BD.
D

N
c

a
b

h
L

B
c

g
K

Paszczyzny te wyznaczaj rwnolegocian AKBLM CN D, w ktrym przeciwlege ciany s przystajcymi rwnolegobokami. Zauwamy, e krawdzie
czworocianu ABCD s przektnymi cian otrzymanego rwnolegocianu.
Kada para przeciwlegych cian ma obie przektne tej samej dugoci, zatem
rwnolegoboki musz by prostoktami, czyli rwnolegocian AKBLM CN D
jest prostopadocianem. Oznaczmy jego krawdzie: f = AK, g = AL i h = AM .
Odlego midzy krawdziami AB i CD jest rwna h. Korzystajc z twierdzenia Pitagorasa, otrzymujemy zalenoci
2
g + h2 = a2

h2 + f 2 = b2

g 2 + f 2 = c2 .

Dodajc dwa pierwsze rwnania stronami oraz wykorzystujc trzecie, dostajemy


g 2 + h2 + h2 + f 2 = 2h2 + c2 = a2 + b2 ,
a std
h2 =
h=

a2 + b2 c2
2
s

a2 + b2 c2
.
2

You might also like