Nadmiernym owosieniem nazywamy patologiczny wzrost wosw uoglniony lub

ograniczony tylko do pewnych okolic w miejscach gdzie fizjologicznych wystpuje jedynie

meszek wosowy. Stwierdza si wwczas zmiany jakociowe wosa polegajce na jego
zgrubieniu i wydueniu fazy anagenu.
Uoglnione nadmierne owosienie
jest rzadk chorob. W zalenoci od przyczyny rozrniamy postaci:
? wrodzon - dochodzi do przerostu wosw mieszkowych, tak e staj si one dugie i gste
? nabyt - nadmierne owosienie pojawia si zwykle na skutek zaburze wydzielania
hormonw i zaburze w obrbie ukadu nerwowego.
Ograniczone nadmierne owosienie
jest do czsto spotykane. W zalenoci od przyczyny wyrniamy postaci:
? wrodzon - zwykle w okolicy ldwiowej i miedzyopatkowej (zwykle towarzyszy
rozmaitym wadom wrodzonym np. rozszczepowi krgosupa)
? nabyt - pojawiajc si zwykle na skutek zaburze wydzielania hormonw, nadmiernej
wraliwoci mieszkw wosowych na androgeny rzadziej w zwizku z przyjmowaniem
niektrych lekw (wyrniamy tu: hypertrichoz nadmierny porost wosw, oraz hirsutyzm
nadmierne owosienie skry twarzy, tuowia i koczyn kobiet i dzieci typu owosienia
mskiego, zawsze zwizane z zaburzeniami hormonalnymi)
Hypertrichoz ograniczona u kobiet dotyczy zwykle skry twarzy, brodawek sutkowych,
okolicy onowej, oraz podudzi. Pojawia si ono zwykle okoo 25 - 30 r. . W wielu
przypadkach nie udaje si stwierdzi zaburze hormonalnych. Przypuszcza si wiec, e
przyczyn nadmiernego wzrostu wosw jest wzmoona aktywno enzymu 5-alfa-reduktazy
lub nadmierna wraliwo mieszkw wosowych na androgeny nadnerczowe. W niektrych
tylko przypadkach hypertrychoza ograniczona pojawia si na skutek dziaania czynnikw
dranicych (mechanicznych, chemicznych, fizycznych czy rozmaitych stanw zapalnych).
Metody nietrwaego usuwania zbdnego owosienia
Rozjanianie- nie prowadzi ono oczywicie do utraty niechcianego owosienia , ale czyni go
mniej widocznym. Wykorzystuje si do tego celu kremy i roztwory zawierajce nadtlenek
wodoru, ktry aktywnie rozjania zmikcza i utlenia wosy.
Golenie- jest jedn z najstarszych i tanich metod usuwania zbdnego owosienia.
Nieakceptowana jednak przez wiele pacjentek ze wzgldu na stosunkowo szybki odrost
wosw, uczucie szorstkoci wygolonych powierzchni i podranienia skry. Cz osb
twierdzi ponadto, e golenie wzmaga tempo odrostu i grubo wosw, cho nie potwierdzono
tej tezy badaniami naukowymi.
Depilacja tradycyjna- prowadzona jest najczciej pset lub elektrycznymi depilatorami.
Gwna wad tej metody jest dyskomfort odczuwany podczas zabiegu. Zabiegi wykonywane
depilatorami elektryczymi powoduj ponadto szybszy odrost wosw (prawdopodobnie w
zwizku z przepywem niewielkiego prdu miedzy tarczami a skr).
Depilacja mechaniczna- jest obecnie stosowana niezmiernie rzadko, ze wzgldu na czste
podranienia skry. Wykorzystuje si tu takie rodki cierne jak paski czy rkawice papieru
ciernego albo pumeks. Materiay te przesuwane ruchami okrnymi po owosionej skrze
cieraj wosy z jej powierzchni. Skuteczno tej metody jest porwnywalna do golenia.
Depilacja chemiczna- chemiczne rodki do depilacji dziaaj na wosy poprzez uszkadzanie
wiza dwusiarczkowych. Poniewa odyga wosa jest bogatsza ni naskrek w aminokwasy
zawierajce siark doprowadza to do oddzielenia si wosa od mieszka wosowego. Czstym
dziaaniem niepodanym depilacji t metod s podranienia lub odczyny alergiczne na
skadniki kremw.
Depilacja woskiem- zabiegi te polegaja na nakadaniu na skr owosion pynnego wosku
lub ppynnego zimnego wosku , ktry po zestaleniu odrywa si szybkim ruchem w stron
przeciwn do kierunku wzrostu wosw. Jednak warunkiem skutecznoci tej metody jest

odpowiednia dugo wosw. Stosujc t metod uwaa naley jedynie na to by nie

poparzy skory zbyt gorcym woskiem. Dostpne zimne woski s rwnie skuteczne, jednak
s one drosze i nie mog by uywane powtrnie. Skuteczno tych zabiegw jest lepsza ni
wczeniej opisane metody a efekt utrzymuje si przez okoo 4-6 tygodni.
Metody "trwaego" usuwania zbdnego owosienia
Elektroliza i elektrokoagulacja polegaj na umieszczeniu w mieszku wosowym cienkich igie
speniajcych rol elektrod. Przepywajcy prd pomidzy elektrod i skr uszkadza
naczynia brodawki, powodujc powstanie mikroblizny w okolicy opuszki mieszka
wosowego. W ten sposb uszkodzone wosy s atwo usuwane pset. Zabiegi s w
niewielkim stopniu bolesne.
W metodzie elektrolizy wykorzystuje si prd stay o niskim napiciu i nateniu, ktry
przepywajc przez tkank wywouje reakcj chemiczn, w wyniku ktrej dochodzi do
wytworzenia wodorotlenkw i uszkodzenia opuszki mieszka wosowego. Zabieg ten jest
jednak bardzo czasochonny, gdy do usunicia jednego wosa potrzeba ok. 1 minuty.
Technika elektrokoagulacji (diatermii) wykorzystuje prd zmienny o wysokiej czstotliwoci i
niskim napiciu. Prd o takiej charakterystyce wywouje znaczny miejscowy wzrost
temperatury, niszczc struktur opuszki mieszka wosowego. Stad wanie zabieg ten okrela
si czasem mianem termolizy.
Mikroliza- do modne w ostatnim czasie stay si zabiegi mikrolizy. Zabiegi te s
prowadzone przy uyciu prdu o niskim woltarzu i nateniu. Elektrod za jest nie jak w
przypadku elektrolizy iga, a specjalny el rozprowadzany na powierzchni skry. Zabiegi s
miernie bolesne a zastosowanie elu umoliwia szybkie wykonanie zabiegu na duych
powierzchniach. Ze wzgldu na brak fachowego pimiennictwa o skutecznoci tej metody,
trwaoci jej efektw i bezpieczestwa stosowania naley ostronie podchodzi do gwarancji
udzielanych przez producenta i zakady kosmetyczne oferujce t metod.
Lasery- dziki laserom moliwe stao si usuwanie owosienia z duych powierzchni skry, w
krtszym czasie i mniej bolenie ni w przypadku elektrolizy i diatermii. Rozwj techniki
laserowej umoliwi konstruowanie aparatw o wysokiej selektywnoci i swoistoci
emitowanego wiata. Wizka laserowa jest dziki odpowiedniej dugoci fali absorbowana
tylko przez ciemne struktury wosa, powodujc tzw. Zjawisko fototermolizy. Polega ona na
tym e wiato laserowe dociera do wybranego mieszka wosowego gdzie jest absorbowane
przez ziarna melaniny. Kumulujca si energia cieplna uszkadza nie tylko sam melanin, ale
przenosi si take na komrki rozrodcze wosa trwale je uszkadzajc. Stosowane dodatkowo
schodzone ele lub chodzce kocwki zmniejszaj ryzyko uszkodzenia termicznego
naskrka. T metod najefektywniej usuwa si wosy u osb z jasn, nieopalon skr (I lub
II fototypem) i z ciemnymi wosami. U pacjentw z ciemniejsz skr i jasnych wosach
zabiegi te nie daj ju tak dobrych efektw, a poniewa skra zawierajca duo melaniny
intensywnie absorbuje energi wizki laserowej, s oni bardziej podatni na oparzenia w
trakcie zabiegu i wystpienie przebarwie po laseroterapii.
Nielaserowe rda wiata- do usuwania zbdnego owosienia wykorzystuje si take
pulsujce wiato nielaserowe. Poniewa urzdzenia emitujce ten rodzaj wiata
wykorzystuj rne dugoci fali elektromagnetycznej uszkadza ono wybirczo mieszki
wosowe nie absorbujc si nadmiernie w ciemnej skrze. Orodki posugujce si tymi
urzdzeniami donosz o zadowalajcych efektach leczenia, porwnywalnych ze stosowaniem
wiata laserowego.
W ostatnich latach do usuwania nadmiernego owosienia wykorzystuje si take metod
fotodynamiczn z miejscowym stosowaniem ALA (kwasu delta-aminolewulinowego). Polega
ona na nawietlaniu skry posmarowanej uprzednio elem zawierajcym ALA, ktry
wbudowuje si wybirczo w mieszki wosowe. Pod wpywem wiata czerwonego ALA
wytwarza wolne tlen uszkadzajc komrki macierzy wosa.

Podsumowanie- wszystkie przedstawione powyej metody niestety nie gwarantuj

cakowitego usunicia zbdnego owosienia. Zarwno elektrokoagulacja, elektroliza jak i
laseroterapia umoliwiaj trwae usunicie owosienia w ok. 30-40% po kilkakrotnych
prawidowo przeprowadzonych zabiegach. Odrost pozostaych wosw pojawia si ok. 6-9
miesicy po ostatnim zabiegach. Jednak odrastajce wosy s najczciej ciesze i krtsze.
Powszechnie panujcy pogld o skutecznoci usuwania wosw przy uyciu laserw czy
mikrolizy jest na pewno przesadzony, cho niewtpliw zalet tych zabiegw jest ich
nieinwazyjno, zmniejszajca moliwo przeniesienia infekcji.
Nadmierne owosienie na ciele i twarzy zwane hirsutyzmem jest agodnym objawem nie
noszcym znamion niebezpieczestwa. Rzadko kiedy podoem hirsutyzmu s powane
choroby mogce by zagroeniem dla naszego ycia. Jedynym minusem s walory estetyczne
tego zaburzenia. Wystpowanie nadmiernego owosienia bardzo czsto jest dolegliwoci
rodzinn. Moe by rwnie efektem ubocznym przyjmowania niektrych lekw (np.
sterydw kory nadnerczy) lub by objawem zaburze ze strony ukadu gruczow
dokrewnych, ktre wie si z rozregulowaniem rwnowagi hormonalnej ustroju. U kobiet
nadmierne owosienie przybiera wygld tzw. owosienia typu mskiego (wosy rosn wtedy
na twarzy, klatce piersiowej i brzuchu). Ten typ owosienia u kobiet skojarzony bywa zwykle
z podwyszonym poziomem hormonw typowo mskich czyli androgenw. Niekiedy kobiety
dowiadczaj rwnie wzmoonego wzrostu owosienia w czasie ciy, co jest wyrazem
zaburzenia rwnowagi hormonalnej ustroju. Czasami jednak nadmierne owosienie moe
towarzyszy powanym schorzeniom oglnoustrojowym.
Hirsutyzm w przebiegu nowotworw zoliwych (rakw).
- przyczyna - niektre nowotwory zoliwe, ktre maj zdolno do produkowania hormonw
identycznych z tymi jakie produkuj waciwe gruczoy dokrewne mog wywoywa objawy
uboczne za ktre te wanie hormony s odpowiedzialne. Jednym z takich objaww jest
pojawianie si nadmiernego owosienia. Do nowotworw takich nale: niektre guzy jajnika,
guzy jder u mczyzn, raki tarczycy oraz rak nerki, ktry ze wzgldu na rnorodno
produkowanych substancji zyska miano wielkiego imitatora.
- co robi ? - leczenie onkologiczno - chirurgiczne pozwala na wyeliminiowanie uciliwych
objaww
Hirsutyzm (nadmierne owosienie w tym schorzeniu przybiera rne postacie - od
nieznacznego owosienia sutkw, klatki piersiowej i meszku na twarzy do wyranego
owosienia na twarzy, kresie porodkowej i w okolicy sromowej, niejednokrotnie z
towarzyszcym ojotokiem, trdzikiem i ysieniem w okolicy skroni) z towarzyszc otyoci
zwaszcza tuowia, nadcinieniem ttniczym, rowymi rozstpami w skrze, mczliwoci
mini, zaburzeniami cyklu miesiczkowego, cukrzyc i zrzeszotnieniem koci.
- przyczyna - zesp Cushinga (jest wieloobjawowym zespoem wywoywanym:
gruczolakiem hormonalnie czynnym kory nadnerczy, rakiem hormonalnie czynnym kory
nadnerczy lub dugotrwaym stosowaniem glikokortykoidw. Objawy spowodowane s
dugotrwaym nadmiarem kortyzolu, androgenw nadnerczowych i mineralokortykoidw w
organizmie. Choroba wystpuje u obu pci, ale znacznie czciej u kobiet pomidzy 20-tym, a
60-tym rokiem ycia.
- co robi ? - nieleczony zesp Cushinga prowadzi do licznych powika, ktre pogarszaj
rokowanie co do zdrowia i mog stanowi zagroenie ycia. Naley wic bezwzgldnie
podda si specjalistycznej opiece i leczeniu przez endokrynologa.
Przyjmowanie lekw - Efektem ubocznym przyjmowania lekw moe by hirsutyzm.

- przyczyny - Jednym z takich lekw jest minoxidil - preparat stosowany w leczeniu

nadcinienia ttniczego. Porost bujnego owosienia u pacjentw poddawanych kuracji tym
lekiem sprawi, e zmodyfikowana posta tego leku z powodzeniem stosowana jest w
leczeniu ysienia. Wzrost nadmiernego owosienia powoduj rwnie wspomniane wyej
hormony kory nadnerczy tzw. kortykosterydy (stosowane np. w przewlekych zapaleniach i
alergiach), a take androgeny (stosowane jako rodek zwikszajcy przyrost masy miniowej
lub ostatnio modny w krajach zachodnich preparat przeduajcy modo i opniajcy
procesy starzenia si organizmu).
- co robi ? - zgosi si do lekarza prowadzcego, ktry zweryfikuje rodzaj i dawk leku.
Nadmierne owosienie na twarzy z rwnoczesnym cieczeniem i wypadaniem owosienia na
gowie a do ysienia typu mskiego wcznie z towarzyszcymi dolegliwociami typu:
uderzenia gorca, koatania serca, wahania cinienia krwi, ble gowy, zmiany osobowoci,
szybkie mczenia si i rzeszotnienie koci (osteoporoza).
- przyczyna - okres przekwitania (menopauzy) u kobiet - w okresie przekwitania jajniki
zaprzestaj produkcji hormonw pciowych - estrogenu i progesteronu - ich niedobr
wywouje wymienione objawy.
- co robi ? - pomocna jest estrogenowa terapia zastpcza prowadzona pod kontrol
ginekologa.
Hirsutyzm z towarzyszc niepodnoci, zaburzeniami cyklu miesiczkowego, obustronnie
powikszonymi jajnikami z du iloci torbielek rnej wielkoci.
- przyczyna - zesp jajnikw policystycznych - schorzenie o niejasnej etiologii (defekt
genetyczny, nadczynno nadnerczy w produkowaniu androgenw, pozapalne uszkodzenie
jajnikw). Jego istot jest znacznie podwyszony poziom androgenw i obniony estrogenw.
- co robi ? - leczenie polega na klinowym resekcji jajnikw, hormonalnym leczeniu
pomocniczym oraz kosmetycznym leczeniu hirsutyzmu.
W przypadku nadmiernego owosienia uwarunkowanego genetycznie i nie sprzonego z
adn inn chorob jedynym skutecznym zabiegiem usuwajcym wosy na stae jest zabieg
elektrolizy, w ktrym za pomoc niskonapiciowego prdu usuwa si poszczeglne cebulki
wosowe. Pozostae zabiegi (woskowanie, golenie czy usuwanie za pomoc depilatorw
chemicznych) usuwaj wosy na okres krtszego lub duszego czasu