You are on page 1of 156

P

odrcznik Podstawy Medycyny Estetycznej pod redakcj


Andrzeja Przylipiaka jest ciekaw pozycj na rynku ksiek z tej dziedziny, gdy omawia wszystkie moliwoci dziaa
kosmetologicznych i medycznych, zmierzajce do korekcji defektw ciaa.
Uwzgldnienie wszystkich metod, ktrymi dysponuje szeroko rozumiana medycyna estetyczna, stanowi o duej wartoci
podrcznika. Autorzy dedykuj ksik kosmetologom cho
wydaje si, e po t pozycj chtnie siga bd take wszyscy
zainteresowani medycyn estetyczn czy przeciwstarzeniow.
Dr hab. n. med. Mariola Pawlaczyk

Podstawy Medycyny Estetycznej

Uniwersytet Medyczny
w Biaymstoku

Podstawy Medycyny
Estetycznej
Podrcznik dla studentw kosmetologii

ISBN: 978-83-937785-4-6

pod redakcj
Andrzeja Przylipiaka

Uniwersytet Medyczny
w Biaymstoku

Podstawy Medycyny
Estetycznej
Podrcznik dla studentw kosmetologii
pod redakcj
Andrzeja Przylipiaka

Biaystok 2014
1

Chobymy cay wiat przemierzyli w poszukiwaniu pikna, nie


znajdziemy go nigdzie, jeli nie nosimy go w sobie.
Ralph Waldo Emerson

Copyright by Andrzej Przylipiak


Biaystok 2014
Autorzy:
Dr hab. n. med. Andrzej Przylipiak prof. UM
Dr n. med. Marek Niczyporuk
Mgr Elbieta Galicka
Mgr Magdalena Donejko
Mgr Edyta Katarzyna Gaewska
Mgr Klaudia Kakareko
Dr n. med. Jerzy Przylipiak
Autorzy ilustracji:
Artur Wdowski
Cezary Wdowski
Projekt okadki:
Elbieta Galicka
W projekcie wykorzystano: pomnik -Madryt -park artystyczny -zabytki/ Pixabay

ISBN: 978-83-937785-4-6
Wszelkie prawa zastrzeone.
Publikacja chroniona jest prawem autorskim. adna jej cz nie moe by w jakiejkolwiek formie publikowana bez uprzedniej zgody wacicieli praw autorskich.
Podrcznik jest przeznaczony dla studentw kosmetologii i kosmetologw. Kosmetolodzy nie maj uprawnie do podejmowania dziaa lekarskich. Lekarze podejmujcy
dziaania z zakresu medycyny estetycznej musz opiera si na innych rdach ni niniejszy podrcznik.

Skad i amanie:
Kresowa Agencja Wydawnicza
www.kaw.com.pl, kaw@kaw.com.pl
tel. 85 732 43 47, 692 222 008

Przedmowa
Podrcznik Podstawy medycyny estetycznej pod redakcj Andrzeja Przylipiaka jest ciekaw pozycj na rynku ksiek z tej dziedziny, gdy omawia wszystkie moliwoci dziaa kosmetologicznych i medycznych, zmierzajce do korekcji defektw ciaa.
Rozdzia pierwszy wprowadza w zagadnienia zwizane z procesem starzenia
skry. Podano w nim najbardziej charakterystyczne cechy starzejcej si skry
atake czynniki, ktre w istotny sposb modyfikuj proces starzenia. Kolejne rozdziay podrcznika powicone s technikom stosowanym w medycynie estetycznej. Wymieniono wszystkie techniki nieinwazyjne suce odmadzaniu twarzy
i rk, podajc jednoczenie mechanizm dziaanie stosowanych substancji oraz
protokoy wykonywania poszczeglnych zabiegw. W trzech rozdziaach opisano bardzo szczegowo zabiegi chirurgii plastycznej, wykorzystywane w celu
korekcji wygldu gowy, tuowia, w tym osobno piersi oraz koczyn, zwracajc
uwag na odpowiedni dobr pacjentw i konieczno zwracania uwagi na tych
z dysmorfofobi oraz kolejno procedur zabiegowych. Uwzgldniono chirurgi
bariatryczn, abdominoplastyk, liftingi poszczeglnych czci ciaa, moliwoci
korygowania ksztatu rnych czci ciaa z uyciem implantw. Klasyczne metody chirurgii plastycznej uzupeniono opisami zabiegw przeszczepiania wosw
iwykonywanych na tkance tuszczowej. Podano moliwoci korygowania defektw estetycznych skry takich jak blizny, bliznowce, rozstpy czy niechciane tatuae. Obok leczenia chirurgicznego ysienia, w rozdziale powiconym trychologii
nie zabrako miejsca na leczenie farmakologiczne problemw z nadmiernym wypadaniem wosw a take na metody wykorzystywane w celu redukcji nadmiernego czy niepodanego owosienia. Osobno opisano metody leczenia cellulitu
oraz zmian naczyniowych. W sposb wyczerpujcy przedstawiono moliwoci
jakie stwarza stosowanie leserw w medycynie estetycznej, wymieniajc wszystkie
wskazania do laseroterapii. W podrczniku nie zabrako te miejsca dla prezentacji dziaa zzakresu stomatologii estetycznej. Dziaania medyczne uzupenione s
opisami zabiegw kosmetycznych i moliwoci kosmetycznego kamuflau defektw skry.
I wanie uwzgldnienie wszystkich metod, ktrymi dysponuje szeroko rozumiana medycyna estetyczna, stanowi o duej wartoci podrcznika. Autorzy dedykuj ksik kosmetologom cho wydaje si, e po t pozycj chtnie siga bd
take wszyscy zainteresowani medycyn estetyczn czy przeciwstarzeniow.
Dr hab. n. med. Mariola Pawlaczyk

Spis treci
Czym jest uroda ... 9
1. STARZENIE SI SKRY ... 11
1.1
Zmiany mikroskopowe i metaboliczne w tkance ... 11
1.2
Starzenie si skry zmiany anatomiczne twarzy ... 14
1.3
Postpowanie zachowawcze hormonalne przy starzejcej si skrze ... 19
1.4
Znaczenie ochrony przeciw promieniom sonecznym w medycynie estetycz
nej ... 20
1.5
Znaczenie prawidowego odywiania w medycynie estetycznej ... 21
1.6
Znaczenie snu w medycynie estetycznej ... 22
2. ZABIEGI ODMADZAJCE TWARZ ... 23
2.1
Wypeniacze tkankowe ... 23
2.1.1 Kwas hialuronowy ... 26
2.1.2 Wypeniacze tkankowe stymulujce rozrost tkanki cznej ... 33
2.1.2.1 Hydroksyapatyt wapnia (CaHa) ... 33
2.1.2.2 Kwas L polimlekowy ... 36
2.2
Toksyna botulinowa ... 38
2.2.1 Korekta zmarszczek toksyn botulinow ... 44
2.3
Osocze bogatopytkowe ... 45
2.4
Nici APTOS niechirurgiczny lifting twarzy ... 47
2.5
Zote nici ... 49
2.6
Hydrolift nici hialuronowe ... 50
2.7
Modelowanie wypeniaczami twarzy (terapia wolumetryczna) ... 51
3. CHIRURGIA ESTETYCZNA W OBRBIE GOWY ... 55
3.1
Korekcja powiek blefaroplastyka ... 55
3.2
Korekcja nosa rhinoplstyka ... 57
3.3
Korekcja ust powikszanie warg ... 58
3.4
Korekcja uszu ... 60
3.5
Lifting czoa ... 60
3.6
Face lifting rhytidektomia ... 62
4. TRYCHOLOGIA ... 65
4.1
Przeszczepianie wosw ... 65
4.2
Postpowanie zachowawcze przy utracie owosienia ... 67
4.3
Postpowanie chirurgiczne przy utracie owosienia ... 71
4.4
Nadmierne owosienie hypertrichoza ... 72
4.5
Laserowe usuwanie nadmiernego owosienia ... 73
5. ZABIEGI W OBRBIE TKANKI TUSZCZOWEJ ... 75
5.1
Liposukcja ... 75
5.2
Nieinwazyjne usuwanie tuszczu ... 77
5.3
Autologiczny przeszczep tuszczu wg Rogera Amar ... 79
5.4
Znaczenie komrek macierzystych w medycynie estetycznej ... 80
6

6. CHIRURGIA ESTETYCZNA PIERSI ... 85


6.1
Powikszanie piersi ... 86
6.2
Rekonstrukcja piersi ... 91
6.3
Lifting piersi ... 93
6.4
Redukcja piersi ... 95
6.5
Korekcja, rekonstrukcja brodawek piersiowych ... 96
6.6
Ginekomastia korekta piersi u mczyzn... 97
7. CHIRURGIA ESTETYCZNA TUOWIA I KOCZYN ..... 99
7.1
Linie Langera ... 99
7.2
Body lifting ... 99
7.3
Abdominoplastyka ... 101
7.4
Korekcja ydek, implanty ydek ... 103
7.5
Implanty poladkw ... 104
7.6
Chirurgia intymna ... 105
7.7
Chirurgia bariatryczna ... 106
7.8
Flebologia estetyczna ... 108
7.9
Redukcja i leczenie cellulitu ... 111
8. CHIRURGIA ESTETYCZNA SKRY 113
8.1
Korekcja blizn ... 113
8.2
Leczenie bliznowcw ... 116
8.3
Leczenie rozstpw skrnych ... 120
8.4
Korekta i usuwanie tatuay ... 121
8.5
Roller mikronakucia (micro needling) ... 125
8.6
Peeling medyczny i peeling kosmetyczny ... 126
8.7
Dermabrazja ... 127
8.8
Mikrodermabrazja ... 128
8.9
Mezoterapia ... 129
9. ZABIEGI LASEROWE W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ ... 131
9.1
Laserowe usuwanie zmian naczyniowych ... 131
9.2
Lasery i technologia IPL ... 132
9.3
Laserowe oraz zachowawcze usuwanie przebarwie hiperpigmentacji ... 135
9.4
Fale wysokiej czstotliwoci w medycynie estetycznej ... 136
9.5
Resurfacing laserowy skry ... 137
10. STOMATOLOGIA ESTETYCZNA ... 139
10.1 Wybielanie zbw (bleaching) ... 139
10.2 Licwki na zby ... 139
10.3 Implanty dentystyczne ... 140
10.4 Znaczenie ortodoncji w medycynie estetycznej ... 141
11. KOSMETOLOGIA W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ ... 143
11.1 Camouflage makija kamuflujcy ... 143
12. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ ... 145
12.1 Dysmorfofobia ... 145
Skorowidz ... 150
7

Czym jest uroda?


Magdalena Donejko
Denie do pikna jest uniwersalne, ale gusta s rne Brazylijki powikszaj
poladki, Amerykanki piersi, natomiast mieszkanki Bliskiego Wschodu najchtniej koryguj ksztat nosa. Do pitki najczciej wykonywanych zabiegw chirurgicznych na wiecie w 2010 roku zaliczano korekt powiek, powok brzusznych,
operacj nosa, powikszanie piersi i liposukcj, podczas gdy do najpopularniejszych niechirurgicznych zabiegw naleay iniekcja botoksu, wstrzykiwanie
tuszczu, laserowe usuwanie znamion i wosw, a take wypenianie kwasem hialuronowym.
Jakie jest podoe denia do zmian w wygldzie fizycznym? Ot okazuje
si, e atrakcyjno drugiego czowieka oceniana jest podczas 13 ms pierwszego
kontaktu. Pikno fizyczne niewtpliwie wie si z pojciem atrakcyjnoci, ktra
pojawia si w kontekcie doboru pciowego: jeeli osobniki jednej pci bd wybiera na swoich partnerw tych, spord osobnikw pci przeciwnej, ktrzy posiadaj jakie okrelone cechy twarzy, to po wielu pokoleniach preferowana cecha
twarzy upowszechni si w danej populacji. Atrakcyjno wie si, z jakoci
genetyczn osobnika.
Okazuje si, e zewntrzna atrakcyjno niesie ze sob informacj o posiadaniu genw odpornoci na pasoyty. Osoby uwaane za atrakcyjne rzadziej
przechodz choroby infekcyjne, cechuj si duszym yciem, posiadaj lepsz
sprawno fizyczn, wyszy poziom hormonw pciowych i lepsze zdrowie psychiczne.
Rodzi si pytanie, jaka twarz uwaana jest za atrakcyjn? Ot symetria twarzy
wiadczy o stabilnoci rozwojowej osobnika i jego jakoci. Rozrnia si asymetri fluktuacyjn i kierunkow. Idealna symetria nie jest podana, okazuje si,
e twarz uredniona sygnalizuje heterozygotyczno osobnika. Twarze uznawane za atrakcyjniejsze s te mode, ale nie dziecice. Charakteryzuj si gadk
i jasn skr, drobn doln czci twarzy w stosunku do grnej czci, wysokim
czoem, duymi oczami oraz penymi wargami.
Podobnie wyglda preferencja odnonie koloru skry. W zdecydowanej wikszoci spoeczestw istnieje preferencja dla jasnej skry, jest to jednak preferencja
dla odcienia z dolnego zakresu zmiennoci jasnoci skry w danej populacji, a nie
na jak najjaniejsz skr.
9

Z kolei dugie zdrowe wosy s oznak nie tylko biologicznej jakoci, ale te
statutu ekonomicznego waciciela, wieku i oglnego stanu zdrowia. Badania
wykazuj, e im dusze wosy, tym bardziej atrakcyjniejsza wydaje si by twarz
kobiety.
Czy ocena atrakcyjnoci drugiej osoby zawsze jest taka sama? Analiza statystyczna pokazuje, e oceniajcy s midzy sob zgodni tylko w 25%. Wrd pozostaych 75%, tylko 25% to rnice gustw pomidzy oceniajcymi, natomiast a
50% to niezgodno oceniajcego samego z sob.

10

1. STARZENIE SI SKRY
1.1 ZMIANY MIKROSKOPOWE I METABOLICZNE W TKANCE
Magdalena Donejko
Starzenie organizmu jest nieuniknionym, naturalnym, biologicznym oraz psychicznym procesem. Jest to zesp postpujcych w czasie zmian polegajcy na
zmniejszeniu biologicznej aktywnoci komrek organizmu i spowolnienia procesw regeneracyjnych. Obnieniu ulegaj take odporno i odpowied na stres
rodowiskowy oraz waciwoci adaptacyjne organizmu znajdujce si pod kontrol czynnikw genetycznych.
Typy starzenia si skry:
1. starzenie wewntrzpochodne (zwizane z wiekiem i menopauzalne)
2. starzenie mimiczne (miostarzenie)
3. starzenie zewntrzpochodne (fotostarzenie)
Skra jest bezporednio naraona na dziaanie czynnikw zewntrznych, ulega starzeniu szybciej ni pozostae narzdy ciaa, a efekt tego procesu jest bardziej
widoczny. Procesy starzenia zwizane s ze zmianami waciwoci fizycznych,
morfologicznych oraz fizjologicznych poszczeglnych warstw skrnych.
Podczas starzenia dochodzi do uszkodzenia funkcji skry na wielu poziomach:
uszkodzenia mechaniczne
roli barierowej
odbierania bodcw czuciowych
odpowiedzi immunologicznej i naczyniowej
termoregulacji
wytwarzania potu, oju oraz witaminy D
Skra starzejca si jest cienka, szara i mao elastyczna z licznymi zmianami
klinicznymi, zwaszcza na twarzy, szyi, dekolcie oraz na grzbietowej powierzchni
doni i przedramion. Najbardziej charakterystycznym objawem starzenia si skry s jednak zmarszczki. W zalenoci od ich gbokoci wyrnia si zmarszczki
powierzchowne i gbokie.
Gboko zmarszczek powierzchownych nie przekracza 0, 05 mm. Pojawiaj
si one najczciej w okolicy oczodow i okrelane s, jako tak zwane kurze
apki. Wraz z wiekiem nastpuje rwnie postpujce pogorszenie zarysowania
isukcesywnego opadania owalu twarzy, co wie si midzy innymi z dziaaniem
si grawitacji oraz z zaburzeniami w obrbie struktury wkien elastycznych, kolagenowych oraz retikulinowych skry waciwej i tkanki podskrnej. Ponadto
11

czsto stwierdza si luki w uzbieniu, zapadanie si policzkw oraz redukcj zawartoci podciki tuszczowej. Wszystko to sprawia, e w podziale poprzecznym i podunym twarzy widoczne s znaczne zmiany w jej proporcjach. Deficyt
tkanki podskrnej (najwyraniejszy wok ust) powoduje utrat elastycznoci
skry oraz jej nadmiar w tej okolicy. Dodatkowo w wyniku nieustannej pracy
minia okrnego ust skra znajdujca si nad nim staje si mniej sprysta, co
powoduje powstanie pionowych tak zwanych zmarszczek palacza lub kodu
kreskowego. Innym objawem starzenia si skry jest jej sucho, ktra moe pojawi si w kadym wieku, jednak najczciej wystpuje u osb starszych. Przyjmuje si, e problem ten, w mniejszym lub wikszym stopniu, dotyczy prawie
100% populacji po 60. roku ycia.

Rys. 1. Zmiany owalu starzejcej si twarzy.

Skrze starzejcej si moe towarzyszy rwnie niezalena od niedokrwistoci blado. W wyniku zaburzenia procesu melanogenezy oraz zmian w ukadzie
naczyniowym skry mog wystpowa liczne przebarwienia, odbarwienia oraz
teleangiektazje. Proces starzenia si skry, zarwno wewntrzpochodny, jak i wynikajcy z oddziaywania bodcw zewntrznych, wie si ze zmianami waciwoci fizycznych, morfologicznych oraz fizjologicznych poszczeglnych warstw
skry. Istot procesu starzenia s zatem zmiany widoczne w obrazie histologicz12

nym naskrka i skry waciwej. Wewntrzpochodne starzenie si skry charakteryzuj gwnie procesy zanikowe i zwiotczeniowe.
Zmiany w obrbie naskrka
Poniewa z czasem aktywno podziaowa komrek warstwy podstawnej ulega redukcji, nastpuje wic ich spaszczenie i przyjmuj one horyzontalne (spoczynkowe) uoenie. Dodatkowo atrofia warstwy kolczystej i ziarnistej sprawia,
e naskrek staje si cienki, spowolniona jest odnowa komrkowa. Odnawiajce
si komrki naskrka rnicuj si coraz wolniej, zranienia wolniej si goj.
Zewntrzna warstwa naskrka (warstwa rogowa) w porwnaniu z pozostaymi jego warstwami staje si proporcjonalnie coraz grubsza przez wolniejsze oddzielanie martwych komrek; w efekcie skra szarzeje i jest bez blasku.
Zmniejsza si zdolno zatrzymywania wody (cieszy paszcz lipidowy) i jej
wizania; w konsekwencji czego wystpuje sucho skry oraz mniejsza odporno na szkodliwe czynniki zewntrzne.
Granica skrno-naskrkowa ulega spaszczeniu. Zmniejszenie iloci proliferujcych sopli naskrkowych oraz adhezji midzykomrkowej powoduje ograniczenie powierzchni kontaktu naskrka ze skr waciw, co z kolei prawdopodobnie prowadzi do zmniejszenia i ograniczenia wymiany metabolicznej oraz
substancji odywczych midzy tymi warstwami.
Zmiany w obrbie skry waciwej
Obserwuje si obnienie aktywnoci i syntezy fibroblastw. Komrki te staj
si okrge, wykazuj cechy komrek bdcych w stanie spoczynku, a ponadto
w ich cytoplazmie zmniejsza si liczba pcherzykw sekrecyjnych. W wyniku
powyszych dysfunkcji dochodzi do zmniejszenia liczby wkien kolagenowych
izmiany ich waciwoci.
W genetycznie uwarunkowanym procesie starzenia si skry znacznie
zmniejsza si aktywno syntezy wkien kolagenowych, gwnie typu III oraz
wmniejszym stopniu typu I, co prowadzi do zmian sieciowania si nowo powstaych wkien podporowych. Ponadto nastpuj zmiany ich waciwoci fizykochemicznych, w wyniku, czego wkna te staj si twarde, sztywne, pofadowane
oraz chaotycznie rozmieszczone. Maleje rwnie liczba wkien elastycznych,
ktre s sztywne i rozmieszczone nieregularnie.
Wraz z wiekiem dochodzi rwnie do zrnicowania gruboci cian naczy.
Cz z nich jest zgrubiaa, natomiast inne ulegaj znacznemu cienieniu. Wniektrych naczyniach obserwuje si redukcj liczby lub nawet deficyt komrek
okoonaczyniowych.
W skrze starzejcej si redukcji ulega oysko naczyniowe, zwaszcza oysko
ptli naczyniowych docierajcych do brodawek skrnych, zmniejsza si zdolno
naczynioruchowa, co daje w efekcie gorsz regulacj ciepoty tkanek.
13

Zmniejsza si liczba melanocytw odpowiedzialnych za produkcj melaniny


barwnika nadajcego cerze adny koloryt i odpowiedzialnego za brzowienie
skry; ukad melanocytw staje si nieregularny i powstaj przebarwienia, tzw.
plamy starcze.
Obnienie iloci gruczow ojowych (szczeglnie u kobiet), powoduje stopniowe wysuszenie skry, z wiekiem coraz bardziej odczuwalne. U osb starszych
czas potrzebny do odtworzenia w peni funkcjonujcej warstwy rogowej jest ponad 2-krotnie duszy ni u osb modych. Skutkiem tych zaburze jest powstanie struktury o mniejszej zdolnoci do zatrzymywania wody.

1.2 STARZENIE SI SKRY ZMIANY ANATOMICZNE TWARZY


Elbieta Galicka
Czynniki wpywajce na starzenie si skry
1. Genetyczne
2. Wewntrzne zwizane z zaburzeniami regulacji hormonalnej, nieprawidowym odywianiem, niedoborem witamin, niekontrolowan mimik twarzy (np. spowodowan stresem), zbyt ma aktywnoci fizyczn lub zbyt
krtkim okresem snu w cigu doby
3. Zewntrzne promieniowanie UV przy nadmiernym opalaniu na socu
iw solarium, skaenie rodowiska, palenie papierosw czy niewaciwa pielgnacja skry
Typy starzenia si skry
1. Miostarzenie
Cige ruchy mini twarzy powoduj stae kurczenie si i rozkurczanie skry
waciwej. W miar upywu czasu linie powtarzajcych si ekspresji staj si widoczne, tworzc w ten sposb pierwsze zmarszczki na twarzy.
A 54 minie mimiczne twarzy maj tak si napinania skry, e jest ona
wstanie spowodowa z biegiem czasu zmiany na naskrku. Najbardziej naraone na ten proces s nastpujce fragmenty twarzy: okolice oczu, czoo, obszar
midzy brwiami oraz na wysokoci nosa i ust. Powizanie tego rodzaju zmarszczek z anatomi twarzy jest bezporednie i stae: napicia mini przekadaj
si na naskrek, ktry napinany wzdu osi prostopadej do minia, tworzy linie
na skrze uoone dokadnie w takim kierunku. mianie si, marszczenie czoa,
mruenie oczu, umiechanie oraz inne ruchy nale do mimiki ekspresyjnej, ktra towarzyszy kademu czowiekowi w codziennym yciu, charakteryzujc jego
osobowo. Mimika ta jednoczenie uruchamia, niestety, mechanizm tworzenia
si pierwszych zmarszczek.
14

misie poduny nosa

misie potyliczno-czoowy
misie marszczcy brwi
misie okrny oka

misie nosowy
misie jarzmowy wikszy
misie okrny ust
misie obniacz wargi dolnej
misie brdlowy

misie dwigacz wargi grnej


misie jarzmowy mniejszy
misie wacz
misie obniacz kata ust

Rys. 2. Budowa anatomiczna twarzy z uwzgldnieniem mini mimicznych.


2. Chronologiczne starzenie si skry
Po 40 roku ycia, jako wynik serii zaprogramowanych genetycznie zmian
wwarstwach skry, rozpoczyna si proces utraty elastycznoci jej strukturalnych
skadnikw wkien kolagenu i elastyny. W konsekwencji tych postpujcych
zmian skra staje si sabsza i pojawiaj si zmarszczki.
Chronologiczne starzenie si skry uwidacznia si po tworzcych si oznakach,
tj. po utracie napicia, zwiotczeniu oraz obecnoci zmarszczek. Oznaki te odpowiadaj niektrym zmianom fizjologicznym zachodzcym w naskrku i bdcym
konsekwencj upywu czasu. Jednak samo starzenie si skry jest zjawiskiem przebiegajcym bardzo indywidualnie. Moliwe jest starzenie si bez gbokich zmarszczek lub zjawisko przeciwne liczne zmarszczki mimo modego wieku. Z tego
wanie powodu zjawisko starzenia si skry naley potraktowa caociowo.
3. Hormonalne starzenie si skry
Wraz ze spadkiem aktywnoci hormonalnej, ktry nastpuje w wieku okoo
50 lat, w skrze zachodz dalsze zmiany: traci ona swoj gsto, wysycha oraz
zaczyna wiotcze. Poczenia pomidzy skr waciw a naskrkiem staj si
mniej solidne owal twarzy opada.
Spadkowi aktywnoci hormonalnej i utracie gstoci przez skr towarzyszy
zmniejszanie si struktury lipidowej oraz zanik i deformacja siatki adipocytw.
15

Skutkiem tych zmian jest zmniejszajca si objto podskrnej tkanki tuszczowej, ktra wypenia skr twarzy i podtrzymuje j. Skra pozbawiona naturalnego podparcia opada (skronie, koci jarzmowe i policzki), a to prowadzi do
zmiany rysw twarzy.
Istniej rne ksztaty twarzy, ale mona przyj, e moda twarz to taka, ktra
ma proporcje zblione do odwrconego trjkta. Jeli twarz si zwa od gry
wkierunku brody to wyglda ona modo. Z czasem proporcje si zmieniaj, prowadzc w wieku starczym do odwrcenia trjkta podstaw do dou.
Zmarszczki
Zmarszczki s objawem starzenia si skry, ktry wynika ze zmniejszenia jej
napicia oraz degradacji wkien kolagenowych i elastynowych w tkance cznej
oraz wzmoonego napicia mini mimicznych. Zmarszczki powstaj z wczeniej utworzonych linii i drobnych rys.
Podzia zmarszczek
1. Zmarszczki ortostatyczne
Zmarszczki ortostatyczne obecne ju s od narodzin pod doln szczk
iwgrnych partiach szyi. Nie s waciwym objawem starzenia, pojawiaj si po
zaniku dziecicej wyciki tuszczowej
2. Zmarszczki mimiczne
Zmarszczki mimiczne powstaj jako nastpstwo staych ruchw skry nad
miniami mimicznymi. Pojawiaj si w rnym wieku. Ju w wieku okoo 10 lat
pojawiaj si na ciele, w wieku 20 25 lat wok oczu. Zmarszczki mimiczne
pojawiaj si pod ktem prostym do linii napinania si minia. miech, marszczenie brwi, mruenie oczu, grymasy twarzy charakterystyczne dla danej osoby pozostawiaj stopniowo lady w postaci pogbiajcych si zmarszczek, ktre
zczasem utrwalaj si. Dynamiczna i ekspresyjna twarz gdzie minie pracuj
wicej, jest bardziej naraona na pojawienie si zmarszczek mimicznych.
3. Zmarszczki statyczne, strukturalne
Zmarszczki statyczne powstaj gwnie poprzez utrwalenie, ju istniejcych zmarszczek mimicznych. Powstaj i pogbiaj si odpowiednio wraz z wiekiem. Dodatkowo obserwuje si lekkie przebarwienie naskrka w obrbie powstaej zmarszczki.
Aby ukaza form tego rodzaju zmarszczek, czsto porwnuje si je do zagi na
kartce papieru nawet po rozprostowaniu kartki zgicie nadal pozostaje widoczne.
4. Zmarszczki grawitacyjne
Zmarszczki grawitacyjne s efektem dziaania siy grawitacji, ktra powoduje
zmian konturw twarzy spowodowanych spadkiem sprystoci skry. Grawitacja oddziauje na czowieka cae jego ycie, wic kiedy utracie ulega naturalna podcika, czyli tkanka tuszczowa na twarzy, skra staje si mniej napita rozpoczyna
si pojawianie bruzd nosowo-wargowych, obwise policzki, zwiotczay podbrdek.
Zmarszczki grawitacyjne charakteryzuj si powolnym procesem powstawania.
16

Zaliczamy do nich:
fady skrne na powiekach grnych i dolnych
podune fady wzdu szyi lub w obrbie podbrdka
zanikajc lini uchwy tzw. chomiki

zmarszczki poprzeczne czoa


lwia zmarszczka
kurze apki
dolina ez
fady nosowo-wargowe

zmarszczki kcika ust

linie marionetki
zmarszczki brdki
zmarszczki szyi

Rys. 3. Rozmieszczenie poszczeglnych zmarszczek twarzy.

Przyczyny powstawania zmarszczek


1. Proces starzenia skry
2. Kurczenie si mini
Kurczenie si mini stanowi przyczyn tworzenia zmarszczek mimicznych.
Pojawiaj si one prostopadle do minia, co skutkuje powstawaniem zagbie
w skrze. W momencie, gdy skurcze te powtarzaj si, zostaje zaburzone funkcjonowanie fibroblastw znajdujcych si wok danego minia, co w konsekwencji, z biegiem czasu prowadzi do utworzenia trwaego zagbienia zmarszczki.
Bardzo duy wpyw na ten rodzaj powstawania zmarszczek maj emocje, gwnie te negatywne. Dlatego osoby ktre reprezentuj pogodne podejcie do ycia
mog duej cieszy si gadk i mod skr.
3. Utrata wody
Wiotczenie skry to skutek utraty wody i osabienia wkien kolagenowych.
4. Pogorszenie kondycji skry
Palenie papierosw pozostawia lad, zwaszcza wok ust gdzie powstaj pionowe zmarszczki charakterystyczne dla palaczy, ktrzy systematycznie skadaj
usta zacigajc si kilka razy dziennie dymem papierosowym.
17

5. Promieniowanie UV
Promienie soneczne zmieniaj nie tylko kolor skry, lecz take jej struktur,
zmniejszajc jednoczenie elastyczno i przyspieszajc pojawienie si pierwszych zmarszczek lub pogbienie ju istniejcych.
Kolejno powstawania zmarszczek
30 lat: nadmiar skry powiek grnych powoduje opadanie powiek grnych,
zaznaczenie kurzych apek w bocznych ktach oka
40 lat: wyranie zaznaczone fady nosowo wargowe, poprzeczne zmarszczki
czoa i zmarszczki pionowe midzybrwiowe (lwie zmarszczki)
50 lat: opadanie koca nosa, mniej wyranie zaznaczona linia uchwy; zmarszczki szyi spowodowane widocznymi pasmami minia szerokiego szyi, opadanie
bocznych czci policzkw i tworzenie si tzw. chomikw
60 70 lat: dalsze cieczenie skry oraz zanik tkanki podskrnej, przyczyniajcy si do pogbiania zmarszczek i wiotkoci skry
Czci twarzy ulegajce starzeniu
1. Brwi z wiekiem brwi opadaj i nadaj twarzy smutny, zmartwiony wyraz.
2. Oczy jako pierwsze przycigaj uwag i niestety pierwsze oznaki starzenia
uwidaczniaj si wok oczu. Nadmiar skry, marszczenie i fadowanie to
gwne objawy tego procesu. Blefaroplastyka (plastyka powiek) jest ju czsto wykonywana u osb okoo 35 roku ycia.
3. Policzki starzenie tej czci twarzy rozpoczyna si najczciej w tym samym czasie co oczu. Skra staje si wiotka i opada pod wpywem grawitacji.
Powstaje wtedy bruzda nosowo-wargowa po obu stronach twarzy.
4. Nos z biegiem lat wydua si, a jego czubek ulega opadniciu.
5. Wargi po 40 roku ycia uwidacznia si w nich obnienie iloci gwnej
podciki jak jest tkanka tuszczowa. Ulegaj one zanikowi, kolor blednie
oraz s mniej wydatne.
6. Broda podobnie jak nos, tak i broda ulega wydueniu, opadaniu. Pogbia to efekt linii smutku zwanych te liniami marionetki. Kciki ust opadaj,
przez co jeszcze intensywniej nadaj twarzy bardzo smutny wyraz.
7. Podbrdek skra traci z wiekiem na jdrnoci, staje si luna i zwiotczaa.
Ludzie z nadmiarem kilogramw maj w rezultacie lepszy efekt optyczny,
poniewa nadmiar skry jest wypeniony tkank tuszczow.
8. Szyja jest najbardziej widoczn okolic, ktra zdradza wiek i stan skry.
Powodem s wkna miniowe minia szerokiego szyi, ktre zaczynaj si
od kcikw ust, biegn przez uchw i wzdu szyi a kocz na obojczykach.
Z wiekiem wkna te trac elastyczno.
9. Uszy upywajce lata uwidaczniaj si w wyduonych i powikszonych
uszach. Zdradzaj kobiece nawyki z modych lat. Te panie, ktre uwielbiay
wiszce, due kolczyki mog mie w efekcie bardziej wyduone patki uszu.
18

1.3 POSTPOWANIE ZACHOWAWCZE HORMONALNE


PRZY STARZEJCEJ SI SKRZE
Edyta Katarzyna Gaewska
Starzenie, to fizjologiczny proces, ktrego nie da si cakowicie zatrzyma.
Moliwe jest jednak zmniejszenie szybkoci uwidaczniania jego objaww w obrbie skry (zaliczamy do nich: cieczenie, szare zabarwienie, spadek elastycznoci, niedokrwienie, zmiany pigmentacji i powstawanie zmarszczek). Wraz
zwiekiem, komrki budujce ciao trac sw aktywno oraz zdolno do regeneracji. Organizm ludzki staje si bardziej podatny na rnego rodzaju choroby
(zmniejszenie ochronnych waciwoci skry), stres, spadaj te jego moliwoci
przystosowywania si do odmiennych warunkw rodowiskowych (zaburzenia
tworzenia potu i oju, termoregulacji).
Wyrniamy nastpujce rodzaje starzenia:
1. Wewntrzpochodne: hormonalne, powizane z wiekiem
2. Zewntrzpochodne: warunkowane ekspozycj na promienie UV (fotostarzenie), zwizane z paleniem tytoniu
3. Mimiczne
Komrki starzejcego si naskrka ulegaj spaszczeniu. Zanikaj te poczenia pomidzy nimi, co powoduje spadek cisoci uoenia komrek naskrka. Konsekwencj tak powstaych zmian jest spadek i ograniczenie wymiany
substancji odywczych, pomidzy warstwami. Do charakterystycznych procesw zaliczamy take zmniejszenie iloci produkowanych fibroblastw. Cz
wkien kolagenowych i elastynowych zanika, natomiast pozostae ulegaj
stwardnieniu.
Na rnych etapach ycia, hormony krce w organizmie ludzkim zmieniaj
swoje stenie. Szczyt ich produkcji to wiek 20 lat, po okresie meno- i andropauzy zaczynaj znacznie spada. Hormony maj bardzo duy wpyw na kondycj
skry.
Wystpujce wraz z wiekiem zmniejszenie w organizmie poziomu niektrych
hormonw rozpoczyna i przypiesza proces starzenia skry.
Metodami postpowania zachowawczego hormonalnego przy starzejcej
si skrze s:
Hormonalna terapia zastpcza (substytucja) redukuje odwodnienie oraz zanik skry, zwiksza stopie jej elastycznoci, poprawia kondycj bariery ochronnej naskrka, stymuluje gojenie ran.
Hormony stosowane miejscowo podawanie estrogenw (stymulacja
ukrwienia i nawilenia skry, regeneracja wkien elastycznych) i progesteronu (redukcja ojotoku, hamowanie niszczenia kolagenu, zwikszenie gruboci
skry).
19

1.4 ZNACZENIE OCHRONY PRZECIW PROMIENIOM


SONECZNYM W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ
Edyta Katarzyna Gaewska
Pikna, opalona skra, ju od dugiego czasu, uznawana jest za atrybut kobiecoci. Jednake presja bycia atrakcyjnym sprawia niekiedy, i czowiek zapomina
o tym, co jest, a co nie jest korzystne dla jego organizmu.
Naukowcy i lekarze podkrelaj, i nie istnieje pojcie, takie jak zdrowa opalenizna, gdy brzowe zabarwienie skry powstae po municiu soca, to reakcja obronna ciaa. Pod wpywem promieniowania padajcego na skr, dochodzi
w niej do produkcji barwnika melaniny, powodujcego zmian kolorytu cery.
Promieniowanie to dzieli si na:
UVA 315-400 nm, ma zdolno do gbokiej penetracji skry, niszczy nici
kolagenu i elastyny, hamuje dziaanie ukadu immunologicznego, indukuje wydzielanie wolnych rodnikw tlenowych, jest gwnym sprawc fotostarzenia.
UVB 280-315 nm, stymuluje tworzenie melaniny oraz keratoz, promuje powstawanie nowotworw poprzez niszczenie struktury DNA
UVC 100-280 nm, absorbowane cakowicie przez warstw ozonow, odznacza si wysokimi waciwociami bakteriobjczymi, przez co znalazo zastosowanie, jako metoda sterylizacji.
Wiadomym jest, i zbyt intensywne kpiele soneczne przyczyniaj si do aktywacji procesw starzenia skry.
Objawy starzenia si skry to:
hipopigmentacja i hiperpigmentacja, zmiany kolorytu cery skutek nierwnomiernego rozmieszczenia barwnika melaniny
stymulacja wzrostu warstwy rogowej, zwikszenie stopnia szorstkoci skry
utrata sprystoci skry, powstawanie zmarszczek efekt niszczenia wkien kolagenowych i zastpowanie ich wknami elastycznymi
pojawienie si zmian onkologicznych warunkowane dziaaniem wolnych
rodnikw
tworzenie pajczkw na skrze w skutek zwikszonej kruchoci naczy
Istnieje wiele metod ochrony skry przed fotostarzeniem. Podstawow z nich
jest unikanie dugich ekspozycji na wiato soneczne. Ponadto naley uywa
kremw z filtrem, czyli zwizkiem absorbujcym promieniowanie. Kosmetyki
te dobiera si w zalenoci od rodzaju cery, a take indywidualnej podatnoci
na opalanie. Na ryku dostpna jest rwnie pena gama (od kremw, po olejki)
innych preparatw ochronnych. Kolejny sposb przeciwdziaania szkodliwemu promieniowaniu stanowi naturalne przeciwutleniacze, przyjmowane wraz
z diet np. witamina C. Wykazuj one zdolno do dezaktywowania wolnych
rodnikw tlenowych i protekcyjne waciwoci wobec czsteczek DNA.
20

1.5 ZNACZENIE PRAWIDOWEGO ODYWIANIA W MEDYCYNIE


ESTETYCZNEJ
Klaudia Kakareko
Kosmetyki, nawet bardzo nowoczesne i zaawansowane technologicznie, dziaaj tylko powierzchniowo. Najlepszym kosmetykiem, pielgnujcym urod od
wewntrz jest odpowiednia dieta. Jej efekty s trwalsze i skuteczniejsze od najlepszych preparatw. W produktach spoywczych znajduj si skadniki wpywajce na stan cery, wosw, paznokci. Zbilansowana dieta pozwala zachowa skrze
elastyczno i mody wygld na bardzo dugo.
Prawidowy plan ywnociowy powinien opiera si na kilku prostych zasadach. Po pierwsze naley spoywa 4-5 maych posikw dziennie.
Naley spoywa:
5 porcji produktw zboowych
4 porcje warzyw
3 porcje owocw
2 porcje produktw mlecznych
2 porcje tuszczw rolinnych (1 porcja to 1 yka np. oliwy)
1 porcje misa, ryby
Produkty zboowe, czyli kasza, ry, pieczywo, otrby, patki owsiane s bogate
w witaminy z grupy B. Te skadniki diety korzystnie wpywaj na stan skry, mog
okaza si bardzo pomocne przy leczeniu skry trdzikowej czy ojotokowej.
Dodatkowo zawieraj mnstwo mineraw jak elazo, wap, cynk, selen ktre
broni skr przed wczesnym starzeniem.
Warzywa i owoce s cennym rdem witamin A, C, E, z grupy B i skadnikw
mineralnych. Skadniki te odpowiedzialne s za wzmocnienie cebulek wosowych, odnow struktury paznokcia czy popraw kolorytu skry.
Mleko jest najlepszym rdem bardzo dobrze przyswajanego wapnia, fosforu, cynku oraz witamin: A, B1, B2, B6, B12, C, D i biaka. Spoywajc codziennie produkty mleczne uzyska mona efekt piknych, biaych i zdrowych
zbw.
Tuszcze rolinne zawieraj nienasycone kwasy tuszczowe (NNKT) bogate
wkwasy omega 3 i 6 ktre buduj bony komrkowe i odpowiadaj za ich regeneracj. Ich niedobr powoduje, e skra staje si sucha, szarzeje i jest skonna
do podranie. W NNKT bogate s rwnie ryby dlatego warto pamita o nich
w jadospisie. Jeeli chodzi o miso to naley wybiera te chudsze czyli zdrowsze
np.: indyk czy kurczak.
W codziennej diecie koniecznie naley pamita o piciu wody. Nie istnieje
aden lepszy, naturalny kosmetyk dla kobiety od wody, nawilajcej skr od
wewntrz. Wane jest aby wybra odpowiedni wod, czyli niskosodow, kt21

r mona pi bez ogranicze. Woda powoduje, e skra utrzymuje swoj sprysto, ma pikny i zdrowy wygld. Czowiek dziennie powinien konsumowa
2 4 litry wody.
Odrbn spraw s suplementy diety, ktre s uzupenieniem diety. Jest to dodatek zawierajcy niezbdne dla zdrowia skadniki (zwaszcza witaminy lub inne
substancje egzogenne), ktrych moe brakowa w codziennej diecie. Suplement
oferowany jest najczciej w postaci skoncentrowanej jako tabletki, kapsuki,
proszek lub pyn. Obecnie na rynku jest wiele suplementw diety ktre poprawiaj stan naszej skry, wosw, paznokci. Naley jednak pamita, e nie zastpi one prawidowej diety.

1.6 ZNACZENIE SNU W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ


Andrzej Przylipiak
W czasie snu dokonuj si intensywne procesy regeneracyjne, spowalniajce
starzenie skry. W jego trakcie przetworzeniu ulegaj przeycia doznane za dnia,
utrwala si to, czego osoba nauczya si w okresie aktywnoci. Z punktu widzenia
urody najwaniejszym jest jednak fakt, i w czasie snu odreagowujemy doznania negatywne i kompensujemy je w psyche. Na skutek takiego odcienia sfery
emocjonalnej twarz manifestuje odprenie, staje si gadsza i stwarza wraenie
modszej. Efekt ten rejestrowany jest przez osoby z otoczenia jako korzystny dla
urody.
Niedobr snu jest zawsze zauwaany przez rodowisko i powoduje, i osoba
niewyspana robi wraenie mniej atrakcyjnej i starszej, ni wynikaoby to z jej wieku metrykalnego.

22

2. ZABIEGI ODMADZAJCE TWARZ


2.1 WYPENIACZE TKANKOWE
Elbieta Galicka, Marek Niczyporuk
Wypeniacze tkankowe (tissue fillers) to rnego rodzaju tkanki i substancje
syntetyczne posiadajce zdolno do wypeniania ubytkw, jak i modelowania
konturw ciaa. Znalazy zastosowanie jako uzupenienie zabiegw chirurgicznych, ale rwnie jako oddzielny sposb odmadzania lub poprawy wygldu twarzy osb u ktrych nie zachodzi potrzeba ingerencji chirurgicznej.
Uycie wypeniaczy tkankowych stao si popularn, samodzieln metod korekcji zmarszczek mimicznych, spycania bruzd gbokich, uwypuklania okolic
jarzmowych czy powikszania ust. Niektre z tych substancji wykorzystuje si
take do korekcji blizn.
Idealny wypeniacz tkankowy, to taki, ktry nie powoduje infekcji, nie sprzyja powstawaniu stanw zapalnych, jest dobrze tolerowany przez organizm, daje
dugotrway efekt a w razie potrzeby daje si atwo usun z organizmu jest prosty i bezbolesny w uyciu oraz wzgldnie tani, a przede wszystkim nie powinien
dawa adnych reakcji ubocznych.
Mimo, e prby wykorzystania rnego rodzaju substancji jako wypeniaczy
tkankowych maj co najmniej 100- letni histori, do tej pory nie udao si znale idealnego rozwizania.
Najczciej stosowanym w chwili obecnej wypeniaczem tkankowym jest
kwas hialuronowy.
Historia wypeniaczy
Zastosowanie wypeniaczy tkankowych do modelowania defektw ciaa siga
roku 1893, kiedy to niemiecki lekarz Franz Neuber prbowa wykona po raz
pierwszy korekcj ubytku tkanki twarzy pacjenta przy uyciu autologicznej tkanki tuszczowej.
W pniejszych latach wprowadzono do uytku pynn parafin, ktra w latach 19001935 uywana bya do wypeniania zmarszczek oraz korekty deformacji. Wiele lat pniej okazao si jednak, e parafina nie nadaje si do tego rodzaju
zabiegw ze wzgldu na wystpowanie znacznych skutkw ubocznych.
Rozwj materiaw przeznaczonych do zabiegw wypenienia zmarszczek
rozpocz si w latach 50. Przeomowym odkryciem by pynny silikon, jednake po jego uyciu dochodzio do czstych i powanych komplikacji. Ostatecznie
stosowanie pynnego silikonu zostao zabronione w 1991 roku.
Rewolucj w zabiegach z uyciem wypeniaczy tkankowych byo zastosowanie
w 1981 roku kolagenu ze skry bydlcej. Dawa on dobre rezultaty i powodowa
23

mao komplikacji. Poniewa efekty kosmetyczne uzyskane po podaniu kolagenu


utrzymuj si jedynie przez pewien czas, a zastosowanie tego typu preparatu wymaga przeprowadzenia podwjnych testw skrnych zaczto w latach 90. opracowywa nowe substancje.
Poszukiwanie rodkw innych ni kolagen, doprowadzio do stworzenia
wlatach 80. z grzebieni kurzych, pierwszych produktw na bazie kwasu hialuronowego, sucych do odmadzania i konturowania twarzy. Wspczenie najpopularniejszy wypeniacz tkankowy czyli kwas hialuronowy otrzymywany jest
z bakterii Streptococcus equi metod biotechnologiczn i oczyszczany zgodnie
zobowizujcymi na wiecie normami.
Aktualnie na rynku istnieje ponad 160 rnych kombinacji substancji wypeniajcych, umoliwiajcych uzyskanie efektu kosmetycznego najbardziej odpowiadajcego indywidualnym potrzebom pacjenta.
Dziaanie wypeniaczy tkankowych
Gwnym efektem zabiegu przeprowadzonego z uyciem wypeniaczy jest
uzupenienie tkanki w miejscu wstrzyknicia. Wstrzyknity do skry produkt
wypenia ubytek od wewntrz i likwiduje lub redukuje tym samym zmarszczki.
Dodatkowo niektre z wypeniaczy tkankowych pobudzaj produkcj gwnego skadnika skry kolagenu i komrek tkanki cznej fibroblastw. W ten
sposb uzyskane podczas zabiegu efekty utrzymuj si duszy czas.
Podzia wypeniaczy tkankowych
Naturalne
Autologiczne
Tkanka
tuszczowa
Plasma gel
(el osocza)

Naturalne
Syntetyczne
Syntetyczne
Heterologiczne Biodegradujce Permanentne
Polimer kwasu
el
Kolagen
mlekowego
poliakrylamidowy
Kwas
Dextran
Artefill
hialuronowy

Wypeniacze tkankowe s implantami. Podstawowym kryterium podziau


wypeniaczy tkankowych stosowanych w medycynie estetycznej jest ich biodegradowalno. Znane s wic wypeniacze biodegradowalne czyli nietrwae oraz
wypeniacze trwae czyli permanentne. rodowisko lekarzy medycyny estetycznej preferuje wypeniacze biodegradowalne. Ponadto wypeniacze dzielimy na
naturalne i syntetyczne.
Wypeniacze biodegradowalne to produkty biologiczne lub syntetyczne. Implanty te po 6 18 miesicach od ich aplikacji ulegaj resorpcji lub rozkadowi.
Preferowanie tych wypeniaczy wynika z ich dobrych waciwoci medycznych.
Do wypeniaczy naturalnych zaliczamy wasn tkank tuszczowa pacjenta,
termicznie koagulowane osocze wasne pacjenta oraz kwas hialuronowy. Wype24

niaczem naturalnym o znaczeniu historycznym by kolagen. Obecnie jego stosowanie jest niemoliwe z powodu niedostpnoci na rynku. Pamita jednak naley, e kolagen odegra bardzo wan rol, gdy by pierwszym preparatem, ktry
uzyska szerok akceptacj pacjentw i lekarzy. W ten sposb kolagen przyczyni
si do powszechnoci ostrzykiwania zmarszczek wypeniaczami.
Wypeniaczami syntetycznymi s: el poliakrylamidowy, hydroksyapatyt wapnia oraz kwas polimlekowy. Producenci deklaruj, e wypeniacze te s biodegradowalne i wiadomo, e rozpad tych zwizkw zachodzi z rn prdkoci. Przykadem wypeniacza syntetycznego niedegradowalnego jest Artekoll. Preparat
ten zawiera mikrosfery, ktre nie ulegaj resorpcji. Ten wypeniacz jest obecnie
rzadko stosowany.
Popularno stosowania okrelonych substancji jako wypeniacza zaley take
od lokalnego rynku. Na obszarze Europy zdecydowanie dominuje kwas hialuronowy. Jednak rynek amerykaski jest zdominowany przez hydroksyapatyt wapnia
(Radiesse).
W przypadku wypeniaczy ptrwaych mamy do czynienia z preparatami,
ktre zawieraj materiay w formie mikrosferycznej, ulegajcej powolnej resorpcji. W celu iniekcji przygotowuje si ich zawiesin w atwo wchanianej cieczy. Po
zabiegu wok mikrosfer tworzy si wolna wasna tkanka czna, w nastpstwie
czego powstaje efekt wypenienia. Dopiero z upywem czasu czsteczki wypeniacza zostaj rozoone i efekt powoli zanika. Wypeniaczami ptrwaymi s
m.in. kwas L-polimlekowy oraz hydroksyapatyt wapnia.
Dziaanie permanentnych wypeniaczy tkankowych opiera si czciowo na
podobnej zasadzie jak wypeniaczy ptrwaych, z t rnic, i stosuje si niebiodegradowalne mikrosfery. Efekt zabiegu z ich wykorzystaniem utrzymuje si co
najmniej przez 5 lat. Poniewa czasem wystpuj dugotrwae i trudne do zdiagnozowania powikania, dlatego produkty te stosowane s bardzo rzadko. Tkanka tuszczowa moe by przeszczepiana tylko jako tzw. przeszczep autologiczny
czyli z wasnego organizmu w inne miejsce.
Techniki iniekcji wypeniaczy tkankowych
Procedura wypeniania zmarszczek oraz przywracania owalu twarzy powinna
by przeprowadzana zgodnie z technikami iniekcji dobranymi odpowiednio do
rodzaju zmarszczek i oczekiwanego efektu kocowego.
Do najczciej stosowanych technik iniekcji mona zaliczy m.in.:
1. Technika promieniowa (wachlarzowa)
Stosowana do przywracania objtoci wikszych obszarw skry. Polega na
wprowadzeniu igy przez jedno wkucie, delikatnym, niepenym wycigniciu
igy i obrceniu jej pod innym ktem, aby ponowi iniekcj. Iniekcje wykonywane
s tak aby ich pole przypominao wachlarz lub promienie wychodzce zjednego
punktu. Technika ta pozwala unikn wikszej liczby ku;
25

2. Technika wku seryjnych


Stosowan do wypeniania pytkich zmarszczek oraz mikro-zaama skry. Polega na wykonywaniu zdecydowanych, seryjnych wku na caej dugoci
zmarszczek. Niewielkie iloci tak wstrzyknitego preparatu cz si i tworz lini cig. Ostrzykiwany obszar naley pniej delikatnie rozmasowa.
3. Technika naprzemienna (krzyowa)
Stosowana podczas zabiegw modelujcych i powikszajcych koci policzkowe oraz policzki. Podczas ostrzykiwania wykonuje si rwnolege wkucia grad, a nastpnie prostopade tak aby nakreli kwadrat.
4. Technika liniowa
Przeznaczona jest do korekty zmarszczek rednio gbokich oraz zmarszczek
wok ust oparta jest na wprowadzeniu igy w gb zmarszczki pod ktem 30,
wstrzykniciu preparatu i delikatnym wycigniciu igy. Jeeli podczas iniekcji
cita kocwka igy jest zwrcona ku grze, wypeniacz podawany jest w warstw powierzchowna skry waciwej. Analogicznie cita kocwka igy zwrcona w d, kieruje wypeniacz w gbok warstw skry waciwej.
5. Technika paska wsteczna
Ig wkuwa si pod wypenian zmarszczk na prawie ca jej dugo, nastpnie iga jest wycofywana w trakcie iniekcji. W taki sposb pod zmarszczk
znajduje si rwnomiernie rozoony materia wypeniajcy.

Rys. 4. Podstawowe techniki iniekcji wypeniaczy tkankowych: 1- wku seryjnych, 2- liniowa, 3- promieniowa (wachlarzowa), 4- naprzemienna (krzyowa).

2.1.1 Kwas hialuronowy


Kwas hialuronowy (ang. Hialuronian, hyaluronic acid , HA) jest liniowym polisacharydem zaliczanym do glikozaminoglikanw (GAG). Zbudowany jest zpodjednostek dwucukrowych, glukuronianu sodowego i N-acetyloglukozoaminy
onaprzemiennym ukadzie.
Obecny jest niemal we wszystkich tkankach organizmw ywych. Jego unikaln, charakterystyczn cech jest nieswoisto gatunkowa i tkankowa, co oznacza,
e jest identyczny we wszystkich ywych organizmach.
U czowieka, najwicej kwasu hialuronowego (56% caej zawartoci) znajduje
si w skrze. Jest on take obecny w gace ocznej, pynie zowym, macierzy ze26

wntrzkomrkowej tkanki cznej, chrzstce szklistej, pynie maziowym staww,


dyskach midzykrgowych i ppowinie.
Organiczny kwas hialuronowy rozpada si w cigu 12 dni (egzogenny kwas hialuronowy zostaje rozoony przez wtrob na wod i dwutlenek wgla). Wzwizku z powyszym w tej formie nie jest on odpowiedni do korygowania zmarszczek.
Jeli chcemy aby kwas hialuronowy by stabilny wwczas czymy jego czsteczki
wizaniami siarkowymi i krzyowymi. Powoduje to powstanie duszych czsteczek o charakterze polimeru. Kompatybilno biologiczna kwasu uzyskanego na
drodze biotechnologicznej jest identyczna, jak w przypadku organicznego kwasu
hialuronowego, ale rezultaty wstrzyknicia utrzymuj si duej.
Historia kwasu hialuronowego
Kwas hialuronowy zosta odkryty i wyizolowany z ciaa szklistego oka bydlcego w 1934 roku przez Karla Meyera i Johna Palmera. To oni nadali mu obecn nazw, ktra wywodzi si z greckiego tumaczenia sowa hyalos, co oznacza
szklisty i odnosi si do jego przejrzystego wygldu oraz od sowa uronic, nawizujcego do kwasu uronowego, ktry jest jednym ze skadnikw zwizku.
Budow chemiczn kwasu hialuronowego ustalono dwadziecia lat po jego
wyizolowaniu. W 1954 roku Bernard Weissman i Karl Meyer opracowali jego
struktur, izolujc go z ludzkiej ppowiny. W 1961 roku kwas hialuronowy zosta
po raz pierwszy uyty do celw medycznych, podczas operacji uszkodzonej siatkwki oka. W 1980 roku rozpoczy si prby uycia kwasu w medycynie estetycznej. W Europie pierwsze wypeniacze zostay uyte do wypenienia zmarszczek w 1996 roku.
Pocztkowo kwas hialuronowy izolowany by z krowiego oka i do dugo
by pozyskiwany tylko od zwierzt m.in. kurzych grzebieni. Rozwj medycyny
umoliwi wytwarzanie rekombinowanego kwasu HA w warunkach laboratoryjnych z mikroorganizmw.
Waciwoci kwasu hialuronowego
Kwas hialuronowy tworzy elastyczn pynn macierz w skrze, z ktr mog
czy si wkna kolagenowe i elastyczne. Posiada ujemny adunek oraz zdolno do wizania i zatrzymywania ogromnych iloci wody.
Kwas hialuronowy jest w stanie zwiza od tysica do czterech tysicy razy
wicej wody ni wynosi jego masa. Wanie dziki temu skra otrzymuje odpowiedni porcj wilgoci, jest jdrna i sprysta. Poza tym kwas w skrze tworzy
rodzaj podoa o konsystencji elu, w ktrym zawieszone s wkna kolagenu
ielastyny.
Prawidowe stenie kwasu hialuronowego zapobiega powstawaniu zmarszczek oraz niekorzystnym zmianom ksztatu i konturu twarzy. Niestety,
z upywem czasu oraz pod wpywem ekspozycji na soce, zawarto kwasu
hialuronowego w skrze maleje, co powoduje zmniejszenie iloci wody oraz
27

osabienie procesw regeneracji i antyoksydacji. W wyniku tego procesu wkna kolagenowe trac elastyczno a ich liczba ulega zmniejszeniu, co obnia
poziom sprystoci i pojawiaj si zmarszczki. Skra staje si sucha, wiotka
iszara.
Kwas hialuronowy nie tylko chroni skr przed nadmiern utrat wody, ale
take wzmacnia jej waciwoci ochronne, choby przed szkodliwym dziaaniem
promieni UV.
Kwas hialuronowy obecny w skrze spenia wan rol:
Wizanie wody czsteczka kwasu hialuronowego moe zwiza 1000
4000 razy wicej wody ni sama way. Dziki temu, kwas hialuronowy
utrzymujeprawidowe uwodnienie i nawilenie tkanek
Wypenianie przestrzeni midzykomrkowej, w ktrej znajduj si wkna
elastynowe i kolagenowe oraz komrki skry
Zapewnienie prawidowej aktywnoci komrek nalecych do ukadu
immunologicznego skry (SIS)
Wspomaga regeneracj i proliferacj uszkodzonych komrek skry oraz
proces gojenia si ran
Bariera ochronna zapobiega przenikaniu bakterii
Eliminuje wolne rodniki posiada zdolno wychwytywania reaktywnych form tlenu
Zastosowanie kwasu hialuronowego
Kwas hialuronowy wykorzystuje si w wielu dziedzinach medycyny: okulistyce, reumatologii, chirurgii dentystycznej, ginekologii, urologii, ortopedii i innych.
Wskazuje to na szeroki zakres dziaania kwasu hialuronowego w agodzeniu rnych dolegliwoci organizmu.
W okulistyce pomaga w zespole suchego oka, znajduje si w kroplach do oczu
oraz pynach do soczewek kontaktowych, ale rwnie znajduje zastosowanie
przy chirurgicznych zabiegach oczu. W reumatologii uywany jest do wzmacniania i odywiania chrzstek stawowych. Stymuluje rwnie regeneracj bony
bbenkowej i leczy nadwyrone struny gosowe.
Kwas hialuronowy jest substancj niespecyficzn gatunkowo i tkankowo, czyli
czysta posta kwasu jest taka sama u wszystkich gatunkw i pozbawiona waciwoci immunogennych, w konsekwencji czego moe by stosowany jako materia wypeniajcy w medycynie estetycznej.
Wskazania do iniekcji stabilizowanego kwasu hialuronowego w zabiegach medycyny estetycznej mona podzieli na trzy grupy:
1. wypenienie zmarszczek i fadw
2. zmiana/przywrcenie objtoci tkanek
3. rewitalizacja skry na danym obszarze
28

Rys. 5 . Okolice twarzy najczciej wypeniane kwasem hialuronowym.

Zabiegi, chocia istnieje moliwo wykonania ich praktycznie w kadym obszarze ciaa, najczciej stosowane s w obrbie twarzy. Celem implantacji wypeniaczy w obrbie twarzy moe by poprawa wybranego parametru lub, coraz
czciej, uzyskanie tzw. mikkiego liftingu.
Kwas hialuronowy do korygowania zmarszczek ma posta elastycznego elu,
ktrego czsteczki zachowuj si jak elementy budulcowe tkanek. Wielko czsteczek elu jest dopasowywana do struktury tkanki danej warstwy skry. Rny
rozmiar czsteczek elu umoliwia odpowiedni dobr terapii do rodzaju i gbokoci zmarszczek, co umoliwia osignicie jak najlepszego efektu estetycznego.
Gste wypeniacze uywane s do bruzd nosowo-wargowych, zmarszczek
midzybrwiowych, poprawy konturu ust, linii marionetki. Preparaty na bazie
pynnego kwasu hialuronowego przeznaczone s do korekcji pytkich zmarszczek zazwyczaj umiejscowionych wok oczu i ust. Wypeniacze o najwikszej
koncentracji kwasu hialuronowego stosowane s do wypeniania zmarszczek
oraz odbudowy objtoci twarzy u osb starszych oraz u mczyzn majcych
grubsz ni kobiety struktur skry. Do korekty ust stosowane s specjalnie opracowane wypeniacze o jednorodnej strukturze oraz duej pynnoci. Nadaj one
wargom jdrnoci oraz nawilaj skr.
29

Stabilizowany kwas hialuronowy sta si alternatyw dla zabiegw chirurgicznych. Obecnie, za jego pomoc moemy przeprowadzi zabiegi powikszenia
i modelowania piersi, poladkw, ksztatowania ud, ydek czy klatki piersiowej
wprzypadku mczyzn. Odmodzenie lub modelowanie ciaa jest dzi moliwe
bez uycia skalpela, bez szww, blizn, blu i niemale bez rekonwalescencji.
Kwas hialuronowy mona wprowadzi do tkanek uywajc ostrych igie lub
tpych kaniul. W praktyce, igy stosuje si zazwyczaj do wypeniania pojedynczych zmarszczek, za kaniule, gdy celem zabiegu jest poprawa objtoci tkanek.
Przeciwwskazaniem do iniekcji kwasu hialuronowego jest cia, okres karmienia piersi, oglnoustrojowe infekcje, aktywny proces nowotworowy i niektre choroby skry (np. infekcyjne). Przed zabiegiem naley unika przyjmowania
lekw i suplementw diety zmniejszajcych krzepliwo krwi (np. aspiryna, leki
przeciwblowe, nienasycone kwasy tuszczowe, witamina E).
Do najczstszych powika wystpujcych po iniekcji kwasu hialuronowego nale miejscowe reakcje wystpujce w okolicy korygowanej tkanki. Reakcje
te maj charakter przemijajcy i umiarkowany, utrzymuj si zwykle przez kilka
dni. Nale do nich zaczerwienienia, obrzk tkanek, siniaki, tkliwo, bl oraz
uczucie dyskomfortu w miejscach wku.
Wskazaniami do zastosowania preparatw kwasu hialuronowego s:
Redukcja zmarszczek, szczeglnie tych niepoddajcych si toksynie botulinowej
Wypenienia bruzd nosowo- wargowych
Powikszenie ust
Modelowanie konturw ust
Poprawa i podkrelenie rysw twarzy (Volumetria)
Wypenienie ubytkw pourazowych i pooperacyjnych tkanek
Usuwanie objaww starzenia (mezoterapia)
Ujdrnianie i odmadzanie skry twarzy, doni, szyi

Kosmetyki na bazie kwasu hialuronowego


W kosmetykach znajduje si kwas hialuronowy o rnych wielkociach czsteczek.
Wysokoczsteczkowy kwas hialuronowy (HMW) pozostaje w naskrku oraz na jego
powierzchni, gdzie rwnie wie wod, hamuje jej odparowywanie ze skry, poprawia gadko i elastyczno skry, a take chroni j przed czynnikami zewntrznymi.
Jego obecno w kosmetykach wpywa agodzco i kojco, zmniejsza objawy
podranie i uczule, uatwia gojenie i regeneracj, dziaa przeciwwidowo.
Czsteczki kwasu hialuronowego w preparatach kosmetycznych mog te
peni funkcje skadnika umoliwiajcego wprowadzenie innych substancji do
skry. Liposomy maj zdolno wnikania do komrek i uwalniania w nich swojej
zawartoci. Dziki zamkniciu czsteczek kwasu hialuronowego w struktury liposomw, umoliwia si jego penetracj przez naskrek, w gb skry waciwej.
30

Produkty na bazie HA mona take bezpiecznie stosowa zim, poniewa


wprzeciwiestwie do kremw zawierajcych wod, nie wywouj teleangiektazji (rozszerzenia naczy krwiononych). Kwas hialuronowy wykorzystywany jest
rwnie jako naturalny filtr, osaniajcy warstw rogow naskrka przed wnikaniem w ni substancji chemicznych i bakterii.
Zabieg z uyciem kwasu hialuronowego
Kady zabieg z uyciem kwasu hialuronowego poprzedzony jest konsultacj
lekarsk.
Preparaty z kwasem hialuronowym maj posta krystalicznego, bardzo plastycznego i elastycznego elu, ktry po wprowadzeniu do skry wypenia zmarszczk.
Preparat podawany jest przy uyciu jednorazowej strzykawki zaopatrzonej
wbardzo cienk ig, ktra nie zostawia ladw w miejscu wkucia i redukuje do
minimum bolesno podczas ostrzykiwania. W przypadku wraliwych miejsc
podawane jest rwnie miejscowe znieczulenie.
Po wstrzykniciu elu w lini zmarszczki, kwas hialuronowy wie wod i powiksza objto danej okolicy, redukujc zmarszczki lub modelujc kontur. Daje
to efekt natychmiastowego wygadzenia nierwnoci. Pene rezultaty widoczne
s po ok. 2 dniach, kiedy preparat w caoci rozprowadzi si pod skr.
Zabieg trwa krtko w zalenoci od liczby miejsc iniekcji (punkty iniekcji)
zajmuje to okoo 15 30 minut
Zabiegi na bazie kwasu hialuronowego s cakowicie bezpieczne i nie wywouj reakcji alergicznych.
W przypadku wyjtkowo delikatnej skry moe pojawia si niewielkie zaczerwienienie, obrzk czy choby bl w miejscu wstrzyknicia preparatu. Objawy
te jednak ustpuj w przecigu 72 godzin. W przypadku wystpienia wynaczynienia krwi (siniaka), lekarz przepisuje odpowiedni krem, w celu przyspieszenia
wchaniania zmiany skrnej.
Wymienione objawy podczas zabiegu z kwasem hialuronowym zdarzaj si
bardzo rzadko, a ich ewentualne wystpienie jest spraw indywidualn kadego
pacjenta.
Efekty zabiegu ostrzyknicia kwasem hialuronowym
Efekt zabiegu jest natychmiastowy, ale nie permanentny. Okres utrzymywania
kwasu hialuronowego w skrze zaley od rodzaju preparatu oraz leczonego obszaru.
Po 9 12 miesicach preparaty kwasu hialuronowego stopniowo ulegaj cakowitemu wchoniciu. W miejscu zanikajcego skadnika stabilizujcego pojawia si woda. Po cakowitym rozkadzie i resorpcji, nie pozostaj wtkance resztki
materiau, ani adne zwknienia. Czas degradacji wstrzyknitego do skry kwasu hialuronowego zaley od wieku, rodzaju skry, jak rwnie prowadzonego
trybu ycia.
31

Mimo to, skra pozostaje nawilona i zdecydowanie bardziej napita ni


przed zabiegiem. Dzieje si tak, poniewa kwas hialuronowy nie tylko wypenia
zmarszczki, ale take peni rol nonika, uatwiajc wprowadzanie skadnikw
odywczych w gb skry.
Okres utrzymywania si efektw zaley od:
wieku
rodzaju skry
trybu ycia (palenie papierosw i wystawianie skry na soce i dziaanie
promieni UV, moe skrci czas dziaania)
wyboru produktu i miejsca wstrzyknicia
Korzyci
Preparaty na bazie kwasu hialuronowego maj t niezwyk waciwo, e pocztkowa objto materiau pozostaje przez dugi czas staa.
W miejsce zanikajcego skadnika stabilizujcego pojawia si woda. Im mniej
skoncentrowanego elu, tym wicej wody zwizanej w kadej czsteczce.
W rezultacie objto wypenienia nie zmienia si, mimo zmniejszania si iloci substancji.
Przypuszcza si, e w miejscu ostrzyknicia po resorpcji kwasu hialuronowego
znajduje si w skrze zwikszona ilo wkien kolagenowych postaci mikrozwknie, ktre usztywniaj i stabilizuj skr w tym miejscu i utrudniaj ponowne utworzenie si zmarszczki. Jest to prawdopodobnie mechanizm dugofalowego dziaania przeciwzmarszczkowego wypeniaczy biodegradowalnych.
Kolejn korzyci jest fakt, i kwas hialuronowy zawarty w stosowanych preparatach pobudzaj naturalne procesy regeneracyjne skry, dziki czemu nawet
po wchoniciu preparatu skra wyglda lepiej ni przed zabiegiem. Produkty
kwasu hialuronowego mona bezpiecznie stosowa take zim.
Korekta zmarszczek kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy jest substancj ktra wystpuje w przestrzeniach midzykomrkowych organizmu w tym i skry waciwej. Fizjologiczn rol kwasu jest zatrzymywanie wody w tkance, co zapewnia jej elastyczno. Wraz w wiekiem ilo
tej substancji w skrze maleje i pojawiaj si zmarszczki. W medycynie estetycznej
kwas hialuronowy jest najpopularniejszym wypeniaczem tkankowym. Istnieje caa
gama preparatw, ktre rni si stopniem usieciowania, a tym samym czasem degradacji i zastosowaniem. W odrnieniu od wypeniaczy kolagenowych kwas hialuronowy ma bardzo niski potencja alergizujcy.
Kwasem hialuronowym dokonujemy korekcji fadw nosowo wargowych,
bruzd wok ust, okolicy gadzizny, okolicy okoo oczodoowej, i czerwieni wargowej. Wprzypadku drobnych zmarszczek stosuje si preparaty mniej usieciowane, a wprzypadku gbokich fadw bardziej usieciowane ktre s podawane
w dolne warstwy skry waciwej lub podskrnie. Iniekcje wykonuje si meto32

dami seryjnych wku lub metod nawlekania. Wykonanie zabiegu z uyciem


wypeniaczy tkankowych poprzedza badanie lekarskie, ktre wykluczy przeciwwskazania i okreli wykonane wczeniejsze zabiegi z uyciem toksyny botulinowej lub wypeniaczy. Po uzgodnieniu z pacjentem zakresu korekcji przystpuje
si do zabiegu. Pacjentki powinny by bez makijau. W chwili obecnej do kwasu
hialuronowego dodawane s substancje znieczulajce i nie istnieje konieczno
stosowania dodatkowego znieczulenia. Jeli pacjent odczuwa dyskomfort, zabieg
mona wykona w znieczuleniu miejscowym. Komfort zabiegu poprawia zastosowanie na okolic ostrzyknit okadu z lodu. Preparaty kwasu hialuronowego
podaje si rdskrnie. W zalenoci od stopnia usieciowania zastosowanego
preparatu efekty zabiegu utrzymuj si od 4 do 12 miesicy.
2.1.2 Wypeniacze tkankowe stymulujce rozrost tkanki
cznej
Podstawowym elementem budulcowym skry jest kolagen. To on nadaje skrze objto, elastyczno, jdrno i mody wygld. Na skutek procesu starzenia
zawarte w skrze wkna kolagenowe ulegaj stopniowemu cieczeniu, wskutek czego skra traci swoje cechy. W konsekwencji staje si ona wiotka, zaczyna
opada i pojawiaj si na jej powierzchni liczne zmarszczki, fady i bruzdy. Starzejca si twarz traci modzieczy owal i wiey wygld.
Koncepcja wstrzykiwania trwaych mikrogranulek wypeniajcych, zawieszonych w nietrwaym podou kolagenowym, ktre stopniowo stymuloway bd
tworzenie nowego kolagenu, odniosa sukces w zakresie uzyskiwania dugotrwaego, korzystnego efektu kosmetycznego.
Celowe wywoywanie fibroplazji jest jedn z nowoczeniejszych technik
wmedycynie estetycznej.
Wrd wypeniaczy tkankowych pobudzajcych rozrost tkanki cznej moemy wyrni: hydroksyapatyt wapnia (CaHa), metakrylan polimetylowy
(PMMA) oraz kwas poli-L- mlekowy (PLLA)
2.1.2.1 Hydroksyapatyt wapnia (CaHa)
Jest preparatem bioceramicznym, zawierajcym mikro drobiny hydroksyapatytu wapnia zawieszone w wodnym noniku elowym o wysokiej gstoci
oraz niskiej rozpuszczalnoci. CaHa i jego skadniki- wap oraz fosfor s naturalnie wystpujcymi skadnikami ludzkich tkanek. Po podaniu organizm stopniowo absorbuje drobiny wapnia i el, natomiast powstay dziki nim kolagen jest
odpowiedzialny za korzystne korekcje objtoci i elastycznoci skry.
Nie ma koniecznoci wykonywania testw alergicznych przed przeprowadzeniem zabiegu.
33

Waciwoci hydroksyapatytu wapnia


Syntetyczny hydroksyapatyt wapniowy powoduje natychmiastow korekcj
objtoci i powierzchni skry. Pobudza produkcj wasnych wkien kolagenowych skry, co w efekcie daje jej pogrubienie i popraw sprystoci. Szczeglny
charakter preparatu wynika ze zdolnoci pobudzania fibroblastw do produkcji
kolagenu, co daje dugotrway inaturalny efekt wypenienia zmarszczek i poprawy jdrnoci skry. Proces ten trwa przez kilka miesicy po podaniu, a efekt dziaania preparatu utrzymuje si przez ponad rok.
Zastosowanie
Podstawowym wskazaniem do zabiegu z uyciem CaHa, jest wypenienie fadw skry twarzy, gbokich blizn oraz zwikszenie objtoci tkanek mikkich,
zwaszcza u pacjentw z zanikiem tkanki tuszczowej twarzy (np. w wyniku infekcji HIV lub hemiatrofii twarzy)
Okolice twarzy najczciej poddawane podskrnej iniekcji CaHa to: fady nosowo wargowe, zmarszczki obszaru gadziny, linie marionetki, zagbienia okolic przedpoliczkowych, promieniste zmarszczki wok warg, okolica jarzmowa,
kciku ust, zagbienie brody oraz grzbietowa powierzchnia rki.
Najczstszym zabiegiem przeprowadzanym z uyciem CaHa jest redukcja
bruzd nosowo-wargowych oraz wypenienie rodkowej czci twarzy dotknitej
procesem lipoatrofii (zaniku tkanki tuszczowej).
Preparat powinien by podany podskrnie przy pomocy techniki liniowej
iwachlarzowej krzyowych naku wykonanych ig lub kaniul. Ilo wstrzykiwanego preparatu dobierana jest indywidualnie do kadego pacjenta i wynika
zgbokoci wypenianego ubytku tkanki.
Hydroksyapatyt wapnia stosuje si rwnie czsto w zabiegach odmadzajcych
i przywracajcych objto grzbietowej powierzchni rk, bowiem donie podobnie jak twarz zdradzaj upyw czasu. Na ich zewntrznej stronie coraz wyraniej
odznaczaj si naczynia i koci.
Jeden z nielicznych preparatw, ktry powoduje natychmiastow korekcj objtociow z jednoczesn stymulacj syntezy wasnego kolagenu
dajc dugotrway efekt
Nie wymaga wykonywania testw antyalergicznych
Nie zawiera skadnikw pochodzenia zwierzcego
Jest w 100% biokompatybilny tj. wchania si sposb naturalny
Najczciej korygowane okolice:
fady nosowo-wargowe
linie marionetki
kciki ust
kontur twarzy
34

okolica brody
grzbietowe powierzchnie doni
Zabieg z uyciem syntetyzowanego hydroksyapatytu wapnia (CaHa)
Zabieg z uyciem CaHa jest bezpieczny i nie wymaga przeprowadzania testw
skrnych ze wzgldu na du zgodno biologiczn.
Hydroksyapatyt wapniowy wprowadza si poniej powierzchni skry za pomoc cienkiej igy. Nie mona jednak wstrzykn go zbyt pytko, gdy posiada on
biay kolor i byby widoczny pod cienk warstw skry. Podczas zabiegu moliwe
jest zastosowanie znieczulenia miejscowego w celu zniesienia nieprzyjemnych
odczu mogcych pojawi si w trakcie zabiegu.
Gdy czsteczki CaHA znajd si ju w miejscu przeznaczenia w tkankach tworz rusztowanie wspierajce i stymulujce wzrost naturalnych wkien kolagenowych organizmu. Preparat jest mikki w dotyku i wyglda naturalnie. Poniewa
hydroksyapatyt wapnia podlega degradacji biologicznej, z upywem czasu rozpada si i podlega w bezpieczny sposb wchoniciu przez organizm. Oczekiwany
rezultat zwykle udaje si osign ju po pierwszej wizycie, natomiast efekty jego
dziaania utrzymuj si do 18 miesicy.
Bezporednio po podaniu preparatu pacjent moe odczuwa pieczenie i niewielkie pobolewanie. Przez kilka dni po zabiegu mog utrzymywa si zaczerwienia, zasinienia, stwardnienia i tkliwo w miejscu podania. Objawy te mijaj
zwykle po kilku dniach. Jak w kadym przypadku iniekcji istnieje ryzyko odczynu
zapalnego.
Przez cztery tygodnie po podaniu preparatu zaleca si unikanie kpieli sonecznych, solarium i zabiegw kosmetycznych.
Wskazania do zabiegu:
potrzeba poprawy wolumetrii twarzy: policzki, obszar pod koci jarzmow
wydatne fady nosowo-wargowe
brdka, bruzda brdkowa
zmarszczki marionetki
promieniste linie wok ust
uniesienie brwi
wypenienie okolicy skroni
wypenienie wobszarze jarzmowym
modelowanie konturu uchwy
korekcja grzbietu nosa
biorewitalizacja grzbietowej powierzchni rk
Przeciwwskazania do zastosowania CaHa stanowi: ostre lub przewleke
choroby infekcyjne skry, obecno blizn przyrosych, choroby ukadowe tkanki
cznej (np. tocze trzewny), zaburzenia krzepnicia krwi jak rwnie nierealistyczne oczekiwania pacjenta.
35

Efekty
Efekty zabiegu z wykorzystaniem hydroksyapatytu wapnia moemy podzieli
na natychmiastowe i dugoterminowe.
Natychmiastowy efekt wygadzenia, widoczny tu po zabiegu i spowodowany
jest wypenieniem zmarszczki elem wchodzcym w skad preparatu. Z czasem
(ok. 4 miesice) el zostaje pochonity przez makrofagi i znika, ale jego miejsce
zajmuje nowy kolagen wyprodukowany przez fibroblasty. Produkcja nowego kolagenu odbywa si wok mikroczsteczek hydroksyapatytu wapnia, ktre tworz w tkankach rusztowanie i s swoistym czynnikiem stymulujcym produkcj
wkien kolagenowych. Dziki temu skra staje si grubsza i bardziej sprysta,
aco za tym idzie wyglda modziej (efekt dugotrway).
Czas utrzymywania si efektw, po podaniu preparatu jest uzaleniony od
wielu czynnikw, m.in. wieku pacjenta, tempa metabolizmu czy relatywnej dynamiki obszaru w ktry wypeniacz zosta podany.
Korzyci
CaHa zwiksza objto leczonych tkanek, a take stymuluje dugotrwale tworzenie wasnego kolagenu.
Implantowany hydroksyapatyt uzupenia utracon przez tkanki objto nadajc skrze modzieczy wygld. Na skutek dziaania stymulujcego powstay
kolagen wypenia dodatkowo braki objtoci. Powoduje to, przeduenie efektu
dziaania.
2.1.2.2 Kwas L polimlekowy
Kwas L-polimlekowy (PLLA poly L lactic acid) jest synetycznym polimerem kwasu mlekowego, nalecym do rodziny alfa-hydroksykwasw, ulegajcym
wchanianiu i powolnej biodegradacji stosowanym w celu uzyskania wypenienia
objtociowego.
W skad PLLA wchodz mikroczsteczki kwasu L-polimlekowego, karboksymetyloceluloza, sodowa oraz niepirogenny mannitol.
Polimery kwasu L- polimlekowego ulegaj degradacji na drodze hydrolizy do
monomerw kwasu mlekowego, a te z kolei s metabolizowane do dwutlenku
wgla i wody lub wbudowywane s do glukozy i wydalane z organizmu.
Historia
Kwas L-polimlekowy w medycynie znany jest ju od lat 60-tych ubiegego
wieku. Znalaz szerokie zastosowanie w produkcji wchanianych nici chirurgicznych, implantw wewntrzkostnych i tkanek mikkich, a take w stomatologii
jako implanty i protezy.
W nastpstwie dobrych efektw i bezpieczestwa stosowania preparatu pojawiy si pierwsze prby zastosowa PLLA w medycynie estetycznej, w ktrej
36

wykorzystywany jest ju od ponad 10 lat. Stosowany w celu korygowania rnego


rodzaju zagbie skry bruzd, fadw, blizn oraz ubytkw tkanki tuszczowej,
jak rwnie poprawy jakoci i gstoci skry.
W 2004 roku zosta zatwierdzony przez Food and Drug Administration (FDA)
do odtwarzania objtoci i konturowania twarzy u pacjentw z HIV, u ktrych
w wyniku leczenia przeciwwirusowego dochodzi do znacznego zaniku tkanki
tuszczowej. W 2009 roku FDA zatwierdzio i dopucio kwas L-polimlekowy do
terapii defektw estetycznych i ubytkw objtoci.
Waciwoci
Dziaanie kwasu L-polimlekowego opiera si na reakcji organizmu na ciao obce dranic, a tym samym stymulujc fibroblasty znajdujce si w miejscu
iniekcji do produkcji endogennego kolagenu. Powoduje to stopniow i powoln
syntez nowych wkien kolagenowych, a tym samym wzrost napicia i zwikszenia objtoci tkanek mikkich twarzy. Skra staje si bardziej napita, wygadzona, peniejsza i jdrna. Poprawia si rwnie jako skry.
Kwas L-polimlekowy, nie tylko bardzo dobrze odtwarza i kompensuje zaniki tkanki tuszczowej i remodeling koci, ale te skutecznie poprawia kondycj
skry, ujdrniajc j i pogrubiajc. Dlatego zabiegi kwasem polimlekowym to
dziaanie dwutorowe: przywrcenie zanikych objtoci tkanek i w konsekwencji
zmiana konturu twarzy typowego dla osb w starszym wieku na koloryt twarzy
modej oraz odmodzenie samej skry.
Preparat PLLA podawany jest w gbokie warstwy skry waciwej i tkanki
podskrnej.
Przed zabiegiem z uyciem kwasu L- polimlekowego nie trzeba wykonywa testw alergicznych, a sam implant jest bardzo dobrze tolerowany przez organizm.
Zastosowanie kwasu L-polimlekowego
Wypeniacz stosuje si w celu przywrcenia objtoci okolic zapadnitej skry,
szczeglnie do korekty bruzd, zmarszczek, fadw skrnych, blizn oraz poprawy
jakoci starzejcej si skry w zakresie gstoci, jdrnoci i elastycznoci.
Najczciej, podczas zabiegu preparatem ostrzykuje si zapadnite skronie,
okolic jarzmow, bruzd policzkow, fady nosowo wargowe, zmarszczki marionetki, linie uchwy, podbrdek, okolice szyi i dekoltu. Czsto rwnie znajduje
zastosowanie w ujdrnieniu skry ramion, ud, powok brzusznych oraz okolic
objtych zaawansowanym cellulitem, rozstpami czy bliznami potrdzikowymi.
Podanie wypeniacza stanowi uzupenienie niektrych zabiegw maoinwazyjnych takich jak ostrzyknicie toksyn botulinow i kwasem hialuronowym.
Przeciwwskazaniem to tego typu zabiegu s choroby miejscowe skry, zapalenia i zakaenia, skonno do bliznowcw, choroby nowotworowe oraz autoimmunologiczne stosowanie lekw przeciwzakrzepowych, okres ciy i karmienia,
jak rwnie mody wiek pacjenta.
37

Zabieg z uyciem kwasu L-polimlekowego jest przeznaczony dla pacjentw,


ktrym zaley na moliwie trwaym efekcie. Dziki mechanizmowi pobudzenia
skry preparat ten wykorzystywany jest leczniczo, profilaktycznie i liftingujco.
Zabieg z uyciem PLLA
Zabieg podania preparatu w dan okolic twarzy trwa okoo 15 30 minut. 30
minut przed jego wykonaniem lekarz znieczul skr maci znieczulajc, najczciej maci EMLA. Nastpnie po zdezynfekowaniu skry wstrzykuje preparat
gboko podajc go odpowiedni technik. Po zabiegu niezwykle wany jest umiarkowany masa okolic leczonych bezporednio po zabiegu oraz przez 2 tygodnie
2razy dziennie. Masa zabezpiecza przed tworzeniem si podskrnych grudek.
Po zabiegu moliwe s podbiegnicia krwawe i wybroczyny. Przez kilka dni
mona zaobserwowa rumie, obrzk, zaczerwienie, bolesno i tkliwo w
miejscu wkucia, sice, stwardnienie w miejscu wkucia jako normaln reakcj na
proces zapalny i produkcj kolagenu, mikroguzki pojawiajce si po 12 miesicach od zabiegu, nie wymagajce leczenia, jak rwnie ziarniniaki powikania
wymagajce leczenia przez ostrzykiwanie.
Efekty
Peen efekt kuracji kwasem L-polimlekowym widoczny jest po okoo 3 miesicach od ostatniego zabiegu i utrzymuje si nawet do 36 miesicy.
By osign dobry efekt naley wykona 3 4 zabiegi w odstpach od 4 do
6tygodni.

2.2 TOKSYNA BOTULINOWA


Elbieta Galicka, Marek Niczyporuk
Rys historyczny
1822 po raz pierwszy opisano neurologiczne efekty zatrucia jadem kiebasianym
1897 wyizolowanie i opisanie przez prof. Emila van Ermengena Clostridium
botulinum
1910 wykazanie istnienia drugiego typu toksyny BTX B, a nastpnie piciu
kolejnych typw
1920 pierwsza prba oczyszczenia toksyny
1946 uzyskanie przez Lammana krystalicznej formy jadu oddzielonego od nietoksycznego biaka
1949 opisanie mechanizmu dziaania toksyny botulinowej przez Burgena
1950 wskazanie przez Brooks`a moliwoci wykorzystania toksyny w zwalczaniu nadmiernej aktywnoci mini
38

1978 pierwsze prby zastosowania toksyny botulinowej w medycynie Alan


Scott wykorzysta jej dziaanie do wybirczego unieczynnienia miejscowej spastycznoci w zezie.
1989 FDA wydaa zgod na wykorzystywanie BTX-A w okulistyce i neurologii
do leczenia zeza, kurczu powiek i poowiczego przykurczu twarzy.
1990 pocztek stosowania toksyny botulinowej w dermatologii Jean Carruthers (okulista) oraz jej m Alastair Carruthers (dermatolog) zaobserwowali
wtrakcie leczenia kurczu powiek przy uyciu BTX-A dochodzio do jednoczesnego wygadzenia zmarszczek pomidzy brwiami.
1995 obserwuje si coraz szersze wskazania do wykorzystania BTX-A w usuwaniu zmarszczek mimicznych nie tylko grne , ale take dolnej czci twarzy.
2002 FDA zaakceptowaa stosowanie preparatu Botoxu do usuwania zmarszczek mimicznych
Toksyna botulinowa
Jad kiebasiany botulus ac. kiebasa
Toksyna botulinowa (BTX) jest neurotoksyn wytworzon przez Gram dodatnie beztlenowe bakterie , nazwane paeczkami jadu kiebasianego (Clostridium
botulinum ). Jad kiebasiany produkowany przez paeczki nie jest zwizkiem jednolitym, lecz skada si z kilkuserologicznie odmiennych biaek. Wyodrbniono
7 typw toksyny, ktre nazwano kolejnymi literami alfabetu: A, B, C, D, E, F, G.
tylko typy A, B i E wywouj objawy botulinizmu.
Botulinizm
Objawy zatrucia ywnoci zawierajc toksyn botulinow opisywano ju
w XVIII wieku pod nazw botulinizmu. Clostridium botulinum rozwija si jedynie w warunkach beztlenowych. Nieuszkodzona skra jest skuteczn barier,
chronic przed wnikniciem bakterii oraz jej toksyny do wntrza organizmu.
Natomiast sama toksyna moe przenika przez bon luzow ukadu pokarmowego, dlatego do zatrucia dochodzi gwnie drog pokarmow po spoyciu pokarmw zawierajcych toksyn.
rdem zatru toksyn botulinow s nie tylko konserwy misne, lecz rwnie jarzynowe lub rybne. Jeli wieczko jest wybrzuszone, konserwa na pewno
nie nadaje si do spoycia.
Bakterie z rodzaju Clostridium nie s w stanie namnaa si w zdrowych tkankach, ze wzgldu na obecno tlenu. Mog si natomiast rozwija w gbokich
ranach, w ktrych doszo do martwicy tkanki (botulizm przyranny).
Objawy zatrucia
Objawy zatrucia mog wystpi w czasie od kilku godzin do kilku dni od spoycia zepsutego pokarmu. Do typowych symptomw zalicza si podwjne widzenie, uczucie suchoci w jamie ustnej, spowodowane upoledzeniem wydzielenia liny, poraenia perystaltyki jelit.
39

W postaciach cikich dochodzi do zaburzenia mowy i poykania, poraenia


mini oddechowych, a w efekcie moe nastpi zgon w wyniku uduszenia.
Leczenie polega na jak najwczeniejszym podaniu odpowiedniej antytoksyny.
Mechanizm dziaania botoksu
Toksyna wywouje poraenie mini w wyniku blokowania uwalniania acetylocholiny na poziomie poczenia nerwowo miniowego mini szkieletowych, hamujc tym samym przekazywanie impulsw nerwowych przez poczenie synaptyczne do czci ruchowej pytki.
Poszczeglne serotypy wywieraj swoje dziaanie przez rozszczepienie odmiennych protein w obrbie pcherzyka presynaptycznego. Do powrotu przekazywania impulsw dochodzi stopniowo wraz z tworzeniem si nowych zakocze nerwowo miniowych
Impuls nerwowy docierajcy do synapsy nerwowo-miniowej powoduje
otwarcie kanaw wapniowych obecnych w bonie presynaptycznej. Wnikanie
jonw wapnia do wntrza neuronu poprzez otwarte kanay stymuluje fuzj pcherzykw synaptycznych z bon presynaptyczn i uwolnienie acetylocholiny
do szczeliny synaptycznej.
Acetylocholina dyfunduje poprzez szczelin i wie si z miniowym receptorem acetylocholiny, prowadzc do depolaryzacji sarkolemmy i powstania
potencjau czynnociowego wywoujcego skurcz minia. Aby doszo do poczenia pcherzykw synaptycznych z bon komrkow neuronu i uwolnienia
przekanika nerwowego na zewntrz komrki, niezbdna jest obecno biaek
SNARE, tworzcych kompleks fuzyjny.
Toksyna wchaniana jest w jelitach i wraz z krwi dociera do miejsca dziaania,
czyli synapsy nerwowo-miniowej.
Podjednostka cika (100 kDa) wie si z bon presynaptyczn, po czym
wchaniana jest do wntrza neuronu na drodze endocytozy. Podjednostka lekka
(50 kDa) jest metaloproteinaz, ktrej celem dziaania s biaka SNARE. Ich degradacja uniemoliwia poczenie si pcherzyka synaptycznego z bon komrkow i uwolnienie acetylocholiny. Zablokowanie przekazywania impulsu nerwowego do mini powoduje parali dugotrwae rozlunienie mini.
Zastosowanie toksyny botulinowej w medycynie estetycznej
Toksyn botulinow stosuje si w medycynie estetycznej do usuwania zmarszczek mimicznych, powstajcych w wyniku wzmoonego napicia lub nawykowego kurczenia niektrych mini.
Zabiegi polegaj na wstrzykniciu do wybranych mini twarzy niewielkiej
dawki oczyszczonej toksyny botulinowej typu A w roztworze soli fizjologicznej.
Podczas jednego zabiegu pacjent otrzymuje okoo 20 50 jednostek botuliny
wprzypadku ostrzykiwania zmarszczek twarzy.
40

Toksyna dziaa jedynie w obrbie mini, do ktrych zostaa wstrzyknita, podczas gdy pozostae minie funkcjonuj bez zmian. Botulina zaczyna dziaa po
kilku dniach od wstrzyknicia, a efekt utrzymuje si przez okres 3 6 miesicy.
Botoks najczciej aplikuje si w obrbie jednej trzeciej grnej twarzy.
Jego dziaanie ma za zadanie:
likwidacj zmarszczek (najczciej zmarszczek na czole, szyi, w okolicach ust
i tzw. kurzych apek, czyli zmarszczek mimicznych wok oczu)
korekcj wygldu (podniesienie opadajcych powiek, uniesienie kcikw ust itp.)

Choroby leczone przy pomocy toksyny botulinowej


Nadmierna potliwo
Nadmierna potliwo najczciej dotyczy okolicy pachowej, powierzchni doniowej rki i podeszwowej stopy oraz twarzy. Jest to zaburzenie czynnoci gruczow potowych na skutek dysfunkcji w orodkach ukadu autonomicznego
przy niestwierdzonych zaburzeniach strukturalnych gruczow potowych. Za
wzmoon potliwo uwaa si wydzielanie wikszej iloci potu ni 50 mg na
minut. Dotyczy przewanie ludzi modych i cierpi na ni okoo 0,5 % populacji.
W ponad 50% przypadkw stwierdza si rodzinn skonno do wystpowania
przypadku, co moe wskazywa na udzia czynnikw genetycznych.
Zabieg polega na kilku lub kilkunastu iniekcjach rdskrnych botoksu w rejony ciaa o nadmiernej potliwoci. Iniekcje mona wykona rwnie jako iniekcje
podskrnie bardzo cienk ig. Podczas zabiegu podaje si cznie do 100 jednostek botuliny.
Zabieg jest praktycznie bezbolesny, u osb szczeglnie wraliwych na bl mona zastosowa znieczulenie miejscowe.
Toksyna zaczyna dziaa po okoo 72 godzinach, peny efekt terapii jest widoczny po 7 14 dniach i utrzymuje si 6 9 msc.
Efekt zabiegu moe by tumaczony tym, e nerwowe wkna wspczulne nie
regeneruj si po wstrzykniciu TBX-A tak szybko jak wkna ruchowe.
Leczenie blu migrenowego
Migrena jest samodzieln i najduej znan medycynie jednostk chorobow.
Jej gwny objaw to napadowy bl gowy.
Migrena jest chorob dziedziczn, wystpuje u 10 12% populacji, czciej
ukobiet ni mczyzn.
Patomechanizm choroby polega na skurczu naczy ttniczych, gownie w zakresie odgazie ttnicy szyjnej wewntrznej z nastpujcym, nadmiernym rozszerzeniem i pulsowaniem.
Migren rozpoznajemy gdy napady blu powtarzaj si, a kady trwa nie krcej ni 4 i nie duej ni 72 godziny. Bl intensywny, jedno lub dwustronny, pul41

sujcy, nasilajcy si podczas wysiku. Napadowi towarzysz nudnoci, wymioty,


wiatowstrt lub nadwraliwo na dwik.
Leczenie migreny za pomoc toksyny botulinowej jest nowym wskazaniem w
neurologii i moe by stosowane w przypadku pacjentw ktrzy nie reaguj na
leki. Istota zabiegu opiera si na zaoeniu, e jedn z przyczyn prowadzcych do
napadu migrenowego jest stale utrzymujce si, nadmierne napicie w niektrych partiach miniowych gowy i szyi. Wstrzyknity w wybrane okolice botoks
znosi to nadmierne napicie, przy czym dawka jest tak dobrana, e nie upoledza
ruchomoci gwnych grup miniowych Niektrzy pacjenci odczuwaj ulg ju
po kilku godzinach, jednak peny efekt pojawia si po 3 7 dniach i utrzymuje si
przez 3 6 miesicy.
U wicej ni poowy pacjentw dochodzi do cakowitego ustpienia napadw,
a u pozostaych do znacznego zmniejszenia nasilenia atakw migreny.
Zdarza si, e ustpienie migreny jest efektem ubocznym leczenia botoksem
ze wskaza estetycznych. Naley wspomnie, i rzadko obserwowano take zjawisko odwrotne, tzn. wystpienie blw gowy w wyniku leczenia toksyn botulinow ze wskaza estetycznych.
Leczenie zeza
Zezem potocznie nazywamy kade nieprawidowe ustawienie gaki ocznej.
Zez towarzyszcy powstaje w wyniku niedowidzenia jednego oka. Zez poraenny natomiast ma swoj etiologi jako konsekwencja poraenia nerww gakoruchowych lub mini poruszajcych gak oczn.
Gaka oczna ustawiona jest zbienie, rozbienie lub skonie z ograniczeniem
lub zniesieniem ruchu na stron poraonego minia co powoduje podwjne widzenie.
Wskazaniem do leczenia TBA moe by kade nieprawidowe ustawienie gaki
ocznej, zarwno w zezie towarzyszcym, jak i poraennym w celach leczniczych
ize wzgldw kosmetycznych.
Leczenie oczoplsu
Zez poraenny by pierwszym zaburzeniem ruchowym, leczonym toksyn botulinow, przez amerykaskiego okulist Allana Scotta, ktremu zawdzicza si
wprowadzenie tego preparatu do praktyki lekarskiej.
Do wybranego minia przecigajcego gak oczna w swoja stron wstrzykuje si ma ilo preparatu. Zabieg wykonuje si w miejscowym znieczuleniu
wkraplajc do worka spojwkowego odpowiedni rodek znieczulajcy. Wyniki
leczenia s zadowalajce u znacznego odsetka chorych. Im wczeniej rozpoczte
leczenie, tym lepsze wyniki. Zwolnienie kurczu przyspiesza powrt funkcji minia przeciwstronnego.
42

Umiech dzisowy
Umiech dzisowy to taki, podczas ktrego w przesadny sposb odkryte s
dzisa grnego uku zbowego. Jakkolwiek jest do powszechny i postrzegany
jako zupenie normalny aspekt czyjej anatomii, to wielu osobom przeszkadza,
bowiem nieatrakcyjnie wyglda np. na zdjciu.
Botoks wstrzykiwany jest w misie odpowiedzialny za nadmierne skurcze
(m. okrny ust) i powoduje zmniejszenie widocznoci dzise podczas umiechu.
Krcz karku
Krcz karku to skurcze mini szyi prowadzce do zmiany ustawienia gowy
wpozycji skonej, w pochyleniu w bok, ku tyowi lub ku przodowi.
Skurcze mini okresowo agodniej lub nasilaj si w czasie emocji i ruchw
dowolnych. Niekiedy, zwaszcza na pocztku choroby skurcze powtarzaj si
zdu czstotliwoci.
Etiologia choroby nie jest wyjaniona. W 12 % przypadkw jest to rodzinne
wystpowanie choroby, uraz szyi, nieleczone stany zapalne mini, zmiany reumatyczne czy poraenia wiotkiego lub niedowadu.
W przypadku wrodzonego krczu szyi przyczyn powstania schorzenia jest
skrcenie minia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.
Za nieprawidowe ruchy i ustawienie gowy najczciej odpowiedzialne s nastpujce minie w kolejnoci wg. Czynnoci i stopnia udziau:
m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy skrca gow w stron przeciwn i pochylajc ku przodowi
m. patowaty gowy skrca gow w swoja stron i odgina ku tyowi
m. czworoboczny skrca gow w swoja stron i odgina ku tyowi i unosi opatk
m. pochye skrcaj gow skonie w stron przeciwn z pochyleniem na bok
w swoja stron
m. dwigacz opatki unosi opatk
Wprowadzenie terapii toksyn botulinow daje dobre oraz bardzo dobre wyniki u okoo 90% pacjentw i stanowi ogromny postp w leczeniu tej choroby.
Kuracja zaczyna si od dokadnego palpacyjnego zbadania chorego i okrelenia, ktre minie s najbardziej aktywne. Toksyn botulinowa wstrzykuje
si wdwa punkty na miniach duych (czworoboczny grzbietu, MOS) i jeden
wminiach mniejszych. Poprawa nastpuje dopiero po 2 3 dniach, a czasem
nawet po tygodniu lub duej.
Inne zastosowania botoksu
W obecnej dobie zwiksza si ilo zastosowa medycznych botoksu. Toksyn
botulinow stosuje si przy trudno gojcych si ranach citych, celem zniesienia napicia skry i przyspieszenia gojenia si rany. Wiadomo take, e niektrzy
chirurdzy plastyczni ostrzykuj botoksem wiee szwy, np. przy face-liftingu, aby
przyspieszy gojenie i uzyska mniej widoczn blizn.
43

Pacjenci, ktrzy maj nadmiernie szerok uchw, mog otrzyma iniekcje botoksu w misie wacz. Prowadzi to do paraliu czci wkien wacza i przez to
do zmniejszenia objtoci tego minia. Efektem takiej terapii jest zmniejszenie
szerokoci dolnej czci twarzy.
2.2.1 Korekta zmarszczek toksyn botulinow

Marek Niczyporuk
Znieczulenie: brak
Czas trwania zabiegu: 20 minut
Czas rekonwalescencji: nastpnego dnia mona pracowa, obrzki do dwch dni
Przed zabiegiem: konsultacja, odstawienie lekw przeciwzakrzepowych
Po zabiegu: pacjent nie powinien si ka i powinien unika wysiku fizycznego.
Hospitalizacja: zabieg wykonywany ambulatoryjnie
Korekcja zmarszczek toksyn botulinow jest jednym z bardziej popularnych
zabiegw z zakresu medycyny estetycznej. Istnieje 6 podtypw toksyny, a w medycynie estetycznej wykorzystuje si stosuje si jej typ A.
Jest to zabieg polecany osobom ze zmarszczkami mimicznymi (dynamicznymi), czyli takimi ktre powstay w wyniku powtarzanego skurczu mini. Za pomoc toksyny botulinowej dokonuje si selektywnego paraliu mini mimicznych, uzyskujc wygadzenie zmarszczek w okolicy poddanej terapii.
Najczciej dokonuje si korekcji zmarszczek w okolicy kta zewntrznego oka,
lwiej zmarszczki i czoa. Za pomoc toksyny botulinowej mona wykona rwnie korekt zmarszczek wok ust, oraz zmarszczek szyi. W trakcie konsultacji
lekarz wyklucza obecno przeciwwskaza, do ktrych mona zaliczy midzy
innymi ci, choroby zcza nerwowo miniowego, i nadwraliwo na preparat, aktywny trdzik, opryszczka i schorzenia bakteryjne skry. Zabieg wykonuje
si bez znieczulenia. Polega on na podaniu odpowiednio przygotowanej toksyny
botulinowej bezporednio w misie mimiczny, lub jego bliskie ssiedztwo. Wykonuje si szereg iniekcji w wybrane punkty Dawk dobiera si do indywidualnych preferencji pacjenta, co stopnia upoledzenia kurczliwoci, a take efektw,
ktre byy osignite po wczeniejszych iniekcjach. Efekty iniekcji s widoczne po
5 7 dniach. Nie wskazane s bezporednio po zbiegu loty samolotem. Te zalecenia maj za zadanie zapobiec przemieszczeniu si toksyny i niepodanemu
paraliowi ssiednich mini, co moe doprowadzi do asymetrii twarzy. Zabiegi
z uyciem toksyny botulinowej s zabiegami bezpiecznymi, a najczstszym powikaniem jest wynaczynienie. Efekty zabiegu utrzymuj si do 5 6 miesicy,
azabieg najwczeniej mona powtarza po 3 miesicach. Takie postpowanie ma
zapobiega powstawaniu przeciwcia obniajcych efektywno zabiegw.
44

Rys. 6. Standardowe miejsca iniekcji toksyny botulinowej w celu redukcji zmarszczek:


1- gadziny czoowej, 2- poziomych czoa, 3- kurzych apek.

Rys. 7. Standardowe miejsca iniekcji toksyny botulinowej w celu redukcji zmarszczek:


1- okolicy ust, 2- opadajcych kcikw ust, 3- poziomych szyi.

2.3 OSOCZE BOGATOPYTKOWE


Elbieta Galicka
Osocze bogatopytkowe - PRP ( Plateled Rich Plasma) jest autologicznym koncentratem ludzkich pytek krwi w niewielkiej iloci osocza. Stenie pytek w PRP
jest kilkakrotnie wysze ni w krwi (w zalenoci od metody dwukrotnie do omiokrotnie).
Autologiczny preparat osocza bogato pytkowego, otrzymywany jest z wasnej
krwi pacjenta. Jest produktem w 100% biokompatybilnym, a rewitalizacja sk45

ry zachodzi dziki tzw. autologicznej terapii komrkowej (Autologus Cellular


Regeneration ACR). Autologiczna terapia komrkowa wykorzystuje czynniki
wzrostu zawarte w osoczu bogatopytkowym oraz proces stymulacji mezenchymalnych komrek macierzystych do regeneracji i rewitalizacji skry.
Pytki krwi, poza swoj funkcj homeostatyczn, uwalniaj substancje ktre
stymuluj napraw tkanek, przypieszaj angiogenez oraz modyfikuj procesy
zapalne. Gwnymi magazynami pytek s alfa ziarnistoci, ziarnistoci zbite
i lizosomy. W pytkach znajduje si ponad 60 rnych substancji, ktre bior
udzia w procesach naprawy i odnowy tkanek.
Biostymulujcy efekt PRP polega na aktywacji rnych typw komrek przez
czynniki wzrostu.
Cytokiny uwalniane z pytek krwi:
EGF (naskrkowy czynnik wzrostu) stymuluje proliferencj i rnicowanie komrek naskrka, angiogenez oraz aktywno kolagenozy, pobudza
gojenie si ran.
VEGF (naczyniowo rdbonkowy czynnik wzrostu) pobudza procesy
angiogenezy (tworzenia naczy krwiononych) i aktywuje mikrokrenie.
PDGF (pytkowy czynnik wzrostu) odpowiedzialny za rnicowanie mezenchymalnych komrek macierzystych, pobudza syntez macierzy midzykomrkowej.
TGF 1 oraz TGF 2 (transformujcy czynnik wzrostu) stymuluje syntez
DNA, proliferencj i rnicowanie rnych typw komrek, pobudza fibroblasty do produkcji kolagenu.
Witaminy, oligoelementy, oligopeptydy, enzymy oksydacyjne m.in., ochrona przed wolnymi rodnikami (rwnie mitochondrialnego DNA).
Przygotowanie PRP
Pobrana od pacjenta krew odwirowywana jest w specjalnej probwce separacyjnej bazujcych na grawitacyjnym rozdzieleniu pytek. Podczas zabiegu pobierana jest niewielka ilo krwi, okoo 8 24 ml. Krew pobiera si w sposb standardowy najczciej z yy odokciowej. Probwki s odwirowywane przez okoo
5 min. Podczas wirowania z krwi oddziela si osocze z koncentratem pytek krwi
od innych elementw, tj. biaych i czerwonych krwinek. Po odwirowaniu krwi lekarz pobiera przygotowane w ten sposb osocze bogatopytkowe do strzykawki
i dodaje do niego substancj, ktra ma aktywowa pytki krwi - roztwr wapnia
lub krzepnce osocze pacjenta. Po delikatnym wymieszaniu, przygotowany w ten
sposb roztwr jest gotowy do uycia.
Zastosowanie osocza bogatopytkowego
Osocze bogatopytkowe wykorzystywane jest w wielu dziedzinach medycyny takich jak ortopedia, kardiologia, okulistyka, stomatologia, chirurgia plastyczna, jako
skuteczna metoda wpywajca pozytywnie na procesy gojenia i odbudowy tkanek.
46

Od kilku lat koncentrat pytkowy stosowany jest take do biostymulacji i regeneracji


skry w dermatologii estetycznej m.in. po face liftingu chirurgicznym. Zastosowanie
osocza bogatopytkowego redukuje zmarszczki, zwiksza napicie i nawilenie skry.
PRP stosuje si rwnie po zabiegach przeszczepw tkanki tuszczowej w celu
zwikszenia przeywalnoci komrek tuszczowych.
Kolejnym wskazaniem do zastosowania RPR jest zahamowanie procesu wypadania wosw ysienia, rwnie na podou androgenowym oraz po zabiegu
autotransplantacji wosw.
Osocze bogatopytkowe wykorzystywane jest rwnie do zabiegw redukujcych blizny oraz rozstpy.
Korzyci pynce z stosowania PRP to m.in.: zredukowanie krwawienia woniczkowego, brak koniecznoci stosowania drenw, zmniejszenie pooperacyjnego blu i obrzku, krtszy czas rekonwalescencji, przypieszone gojenie si rany,
atake poprawa czucia i regeneracja nerww w uszkodzonym fragmencie skry.
Zabiegi z uyciem PRP
Lipofiling, czyli wypenienie zmarszczek wasn tkank tuszczow w poczeniu z osoczem bogatopytkowym. Lipofiling z PRP gwarantuje trwae wypenienie bruzd i zmarszczek.
Mezoterapia skry twarzy i gowy z bogatopytkowego osocza krwi PRP
Maska, stosowana jednorazowo w celu przyspieszenia gojenia, po zabiegach
estetycznych, pilingach, zabiegach laserem.

2.4 NICI APTOS NIECHIRURGICZNY LIFTING TWARZY


Elbieta Galicka
Nici Aptos zostay wynalezione 16 lat temu przez gruziskiego chirurga plastyka M. Sulamanidze.
Budowa nici APTOS
Aptos (antiptosis zapobiegajcy opadaniu) to nici wykonane z nierozpuszczalnego polipropylenu, posiadajce zbki na caej swojej dugoci. Nici kotwicz si
za pomoc zbkw blisko pod skr. W punkcie centralnym nici kierunek zbkw
zmienia si, przez co obie poowy nici maj zbki o przeciwbienym kierunku.
Ni umieszcza si pod skr w ksztacie litery U co sprawia, e nici podcigaj
inapinaj skr wywoujc efekt liftingu. Nici podobnego typu mog by wykonane z wchanialnego polimeru. Po wprowadzeniu materiau do tkanki podlega on
biodegradacji w okresie ok. 360 dni. Po 1,5 roku cakowicie si rozpuszcza.
Zabieg z uyciem nici APTOS
Zabieg implantacji nimi Aptos umoliwia podcignicie tkanek, ktre utraciy elastyczno i podwieszenie ich tak, aby zapobiec ponownemu opadaniu.
47

Pozwala rwnie poprawi kontury tkanek mikkich. Przywrcenie piknego,


modzieczego konturu twarzy, szyi lub dekoltu jest moliwe, dziki odbudowie
mocnego rusztowania dla skry. Aptos to zmodyfikowana ni chirurgiczna, ktra
umieszczana jest w skrze.
Zabieg jest mao inwazyjny, dlatego te wykonuje si go w znieczuleniu miejscowym. Polega na wykonywaniu naku lub mikro-naci specjalnie przystosowana ig. Za pomoc tej igy nici wprowadzane s pod skr na granicy skry
waciwej i tkanki podskrnej, wzdu wczeniej zaznaczonych linii. W zalenoci od obszaru w skrze umieszcza si 2 10 nici.
Optymalny efekt jest natychmiast w peni widoczny. Rezultat utrzymuje si
okoo 2 3 lat, w zalenoci od indywidualnych predyspozycji pacjenta.

Rys. 8. Podcignicie tkanek przy uyciu nici Aptos.

Zastosowanie nici APTOS


korekcja podwjnego podbrdka
wygadzenie zmarszczek nosowo-wargowych
wygadzenie doliny ez
zmarszczki poprzeczne czoa,
redukcja lwich zmarszczek pomidzy brwiami
usunicie zmarszczek nosowo-wargowych
lifting obszaru koci policzkowej
lifting skry i tkanek mikkich szyi
podkrelenie konturu uchwy
korekcja ksztatu brody tzw. gruszkowatej
uniesienie opadajcych kcikw ust i usunicie zmarszczek marionetki
48

Zalety nici APTOS


Naturalny efekt zabiegu spowodowany podniesieniem wybranych obszarw
tkanek mikkich, jednoczenie nie ograniczajcy skurczw mini mimicznych
inie znieksztacajcy ekspresji twarzy.
Tkanki podwieszane s podskrnie, wic nici pozostaj niewidoczne. Zabieg
nie pozostawia rwnie adnych blizn.
Trwao efektw zabiegu utrzymuje si nawet do 2 5 lat.

2.5 ZOTE NICI


Elbieta Galicka
Metoda podobna do face liftingu. Zabieg polega na implantacji pod skr
waciw zotych nici, ktre tworzc stela dla wiotczejcych mini, napinaj je
i wygadzaj skr w miejscach poddanych zabiegowi (twarz, szyja, dekolt, owal
twarzy, podbrdek.)
Zote nici wykonane s ze zota o najwyszej prbie 999,99 (24 karaty) i rednicy 0,10 mm. Kada ni ma dugo 25 cm i zakoczona jest ig jednorazowego
uytku. Kada te znajduje si w otoczce nici chirurgicznej, ktra w cigu 2 3
miesicy ulega rozpuszczeniu. Dziki niej lekarz moe wprowadzi ni bezbdnie
we wczeniej wybrane miejsce, poniewa sama zota ni pozostaje usztywniona.
Technika ta umoliwia zastosowanie czystego zota do produkcji implantu zota.
Dziaanie zota
Zoto ma dziaanie stymulujce produkcj nowych naczy krwiononych
wskrze (angiogenez), co powoduje lepsze dotlenienie i odywienie wszystkich
warstw skry.
Zoto sprzyja nasyceniu skry tlenem, usuwa zmczenie, chroni przed szkodliwym dziaaniem zanieczyszczonego rodowiska, odbudowuje komrki, nadaje skrze blask, a take bdc ekologicznie czystym materiaem, bez przeszkd
przyswajane jest przez organizm.
Zoto niezwykle rzadko wywouje reakcje alergiczne, nie utlenia si i nie powoduje odrzucenia. Ponadto ma dziaanie antyseptyczne, odkaajce i jest jedynym znanym produktem sucym do implantacji, ktry nie wywouje uczule.
Zabieg implantacji zotych nici
Kada ni o dugoci 25 cm zakoczona jest specjaln jednorazow ig, ktrej ksztat pozwala unikn blu w trakcie implantacji. Przed zabiegiem na skr
nanoszone s linie konturowe, wzdu ktrych poprowadzone bd nici. Zote
nici wprowadzane s zgodnie z zasad siatki, 3-4 rwnolege nici i tyle samo prostopadych tworzy konstrukcj non - siatk, ktra wzmacnia osabion tkank
podskrn i nie pozwala skrze zwiotcze. Ten nowy czcy tkanki szkielet
49

ze zotych nici pomaga powstrzyma tkanki przed przemieszczaniem si, a sam


jest cakowicie niezauwaalny ani wizualnie, ani w dotyku. Zabieg wykonuje si
wznieczuleniu miejscowym.
Zote nici dziaaj dwuetapowo, co jest zwizane z budow samego implantu. W pierwszym etapie, trwajcym okoo 2 miesicy widoczne jest dziaanie
rozpuszczalnej nici chirurgicznej, ktra stanowi otoczk waciwej zotej nici.
Zwiksza si ilo komrek ukadu odpornociowego i dochodzi do oczyszczenia organizmu z martwych tkanek. W drugim etapie odkadaniu ulegaj wkna
kolagenowe i elastylowe wok zotej nici. Zabieg zotych nici jako jedyny, spord znanych medycynie, skutecznie podnosi iloci kolagenu w skrze.
Ju po miesicu, w miejscach wszczepienia nici, powstaje nowa sie naczy
krwiononych, co powoduje lepsze ukrwienie, dotlenienie i odywienie skry,
ktra staje si napita, znikaj przebarwienia, a istniejce zmarszczki ulegaj wygadzeniu.
Jednoczenie zoto stymuluje produkcj kolagenu i elastyny, co daje efekt liftingu we wprowadzonych miejscach. Efekty zabiegu moda, zdrowa, pozbawiona przebarwie i rozszerzonych naczynek krwiononych skra, utrzymuj
si od 7do 10 lat.
Zastosowanie zotych nici
Zote nici stosuje si, gdy na skrze twarzy lub innych czci ciaa pojawiaj
si pierwsze oznaki starzenia zmarszczki, zwiotczenie itp. Nici mona wprowadza w rne strefy tj.: skronie, policzki, podbrdek, szyj, okolice dekoltu,
atake winne czci ciaa. Jeli nimi przeszywa si twarz i szyj, zapobiega to
wiotczeniu skry, polepsza jej jako i wygld, a wprowadzenie ich w uda czy poladki zapobiega, a nawet leczy cellulit czy rozstpy skrne. Metoda ta daje efekt
podcignicia, sprzyja znacznemu zwikszeniu oglnego napicia skry ijej elastycznoci. Jednak naley zauway, e rezultat odmodzenia powstaje nie natychmiast po zabiegu, lecz stopniowo.

2.6 HYDROLIFT NICI HIALURONOWE


Elbieta Galicka
Nici hialuronowe to nowatorski sposb wykorzystania kwasu hialuronowego do modelowania owalu twarzy. Zabieg zwany rwnie hydrolift, soft lifting
itp. jest metod opracowan przez dr Monik Lelonkiewicz. Zabieg opiera si
na tworzeniu cienkich nici kwasu hialuronowego w skrze wprowadzanych tam
za pomoc mikrokaniuli, ktre stworz rodzaj rusztowania dla skry. Pomys
na wykorzystanie takiej metody zrodzi si w oparciu o technik wszczepiania
zotych nici, jednak zabieg ten jest znacznie mniej inwazyjny.
50

Zabieg implantacji nici hialuronowych


Metoda nici hialuronowych jest sposobem podawania kwasu hialuronowego.
Kwas wstrzykiwany jest liniowo i rdskrnie za pomoc zaokrglonej, atraumatycznej mikrokaniuli. Nici hialuronowe s wprowadzane prostopadle do linii
obnionego napicia w skrze RSTL (Relaxed Skin Tension Lines) a wzdu linii
LME (Lines of Maximum Extensibility) linii zwikszonej rozcigliwoci skry.
Dziki odpowiedniemu wektorowi linijnego wstrzyknicia kwasu poprawia si
napicie skry, a kwas hialuronowy poprawia kondycj skry.
Umiejtnie wykonany zabieg ma dwukierunkowe dziaanie prawidowo
wszczepione nici liftinguj poddany zabiegowi obszar, a kwas hialuronowy nawila, ujdrnia i rewitalizuj skr.
Zabieg jest mao inwazyjny, wykonywany najczciej bez znieczulenia, rzadko
pozostawia siniaki przez co efekty hydrolitu widoczne s w bardzo krtkim czasie.
Zastosowanie
Zabieg nici hialuronowych suy poprawie owalu twarzy i ksztatowaniu policzkw, ujdrnianiu i odbudowie skry poprzez jej zagszczenie. Dziki niemu
mona odbudowa skr powieki dolnej, poprawi ksztat oka i unie opadnite
brwi. Skra policzkw moe zosta podcignita nawet o 10 mm.

2.7 MODELOWANIE WYPENIACZAMI TWARZY


(TERAPIA WOLUMeTRYCZNA)
Klaudia Kakareko
W trakcie procesu starzenia zachodzi wiele zmian w obrbie skry. Stopniowo zanika podskrna tkanka tuszczowa, szczeglnie w okolicach koci policzkowych, skroni, obszaru nosowo-wargowego i ust. W efekcie twarz traci swj
mikki owal, rysy wyostrzaj si a skra sabiej podtrzymywana przez tkank,
wiotczeje. Zabieg liftingu wolumetrycznego pozwala uzyska idealny kontur
twarzy. Poprawia owal a take niedoskonaoci, takie jak wiotka skra z charakterystycznymi zmarszczkami gbokimi lub bruzdami. W zabiegu stosuje si kwas
hialuronowy usieciowany, dajcy dugotrwae efekty.
Przy pomocy HA modelowane zostaj:
kontur twarzy,
kontur ust,
gbokie zmarszczki,
bruzdy,
dolina ez
okolicy policzkw i dolnej czci twarzy.
51

Rys. 9. Obszary iniekcji podczas terapii wolumetrycznej.

Wolumetria twarzy polega na wprowadzaniu pod skr specjalnej kaniuli, ktr aplikowany jest nowej generacji preparat z kwasu hialuronowego. Po
iniekcji implantu lekarz dokonuje delikatnego masau, by rwnomiernie rozprowadzi wypeniacz. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym,
cechuje go cakowita bezbolesno oraz natychmiastowe efekty, utrzymujce
si od 9 do 18 miesicy. Czas trwania zabiegu to okoo 30 minut. Skorzysta
zniego mog zarwno kobiety, jak i mczyni, ktrym pogorszya si kondycja
skry.
Przeciwwskazania do zabiegu liftingu wolumetrycznego to:
cia, karmienie piersi
uczulenie na kwas hialuronowy
cukrzyca
stany zapalne skry: trdzik, opryszka
choroby autoimmunologiczne
tendencje do powstawania bliznowcw
choroba nowotworowa
52

Po zabiegu efekty uboczne s rzadko spotykane, jednake mog wystpi.


Najbardziej typowe to bolesno modelowanej okolicy a take zaczerwienienie
i niewielki obrzk, pojawiajce sie po kilku dniach od zabiegu. W tym czasie nie
naley korzysta z solarium ani przebywa na socu, wskazane jest te unikanie
intensywnego wysiku fizycznego.

2.8 MODELOWANIE RK WYPENIACZAMI TKANKOWYMI


Klaudia Kakareko
Leczenie wolumetryczne to metoda rewitalizacji koncertujca si na przywracaniu utraconej przez tkanki objtoci. Umoliwia modelowanie konturw doni
oraz ich odmodzenie. Skra doni staje si ponownie napita i gadka.
Terapia wolumetryczna skierowana jest do:
osb, u ktrych z wiekiem skra stracia swj zdrowy wygld
korekty nieprawidowych proporcji
ubytkw oraz niedoskonaoci skry rnych obszarw powstaych np.
wwyniku operacji czy po wypadku
Zabieg polega na wypenianiu ubytkw za pomoc kwasu hialuronowego,
ktry uznawany jest za jeden z najbezpieczniejszych wypeniaczy tkankowych.
Przed zabiegiem naley zgosi lekarzowi wszelkie przebyte choroby, poniewa przeciwwskazaniami do liftingu wolumetrycznego s:
cia, karmienie piersi
choroby ukadu odpornociowego
skonno do powstawania blizn przerostowych, keloidw
stany zapalne skry w miejscu podawania preparatu (opryszczka, trdzik)
nadwraliwo na kwas hialuronowy
choroby nowotworowe
Czas trwania zabiegu to ok. 15 30 minut. Przed zabiegiem nie naley przez
kilka dni zaywa lekw rozrzedzajcych krew (np. aspiryna). Lifting wolumetryczny wykonuje si w miejscowym znieczuleniu, w zwizku z czym jest
prawie bezbolesny. Przy pomocy cienkiej kaniuli (tpo zakoczonej igy) pod
skr, w miejsca gdzie uwidacznia si ubytek tkanki podskrnej, wstrzykiwany
jest preparat. Po zabiegu wykonuje si masa w celu rwnomiernego rozoenia
kwasu hialuronowego. Efekty utrzymuj si przez okoo rok czasu. Po okoo
3miesicach naley skontaktowa si z lekarzem w celu okrelenia skutecznoci interwencji, w niektrych przypadkach konieczne jest wykonanie zabiegu
uzupeniajcego.
53

Skra po zabiegu staje si:


nawilona
gadka
elastyczna
posiada rwnomierny koloryt
Po zabiegu przez 4 tygodnie naley pamita, aby unika sauny, solarium, promieni sonecznych oraz przez kilka dni duego wysiku fizycznego.
Ewentualne objawy niepodane po zabiegu utrzymuj si krtkotrwae i s to:
zaczerwienienie, obrzk, bl w miejscu wstrzyknicia preparatu objawy te
znikaj w przecigu 72 godzin
w przypadku skry wraliwej wid
nadwraliwo w miejscu korekcji.

54

3. CHIRURGIA ESTETYCZNA W OBRBIE GOWY


3.1 KOREKCJA POWIEK BLEFAROPLASTYKA
Andrzej Przylipiak
Znieczulenie: miejscowe, ewentualnie narkoza w pnie
Czas trwania zabiegu: 1 1,5 godziny
Czas rekonwalescencji: 2 7 dni
Przed zabiegiem: konsultacja, badania dodatkowe krwi, nie bra aspiryny przez
7 dni
Po zabiegu: unika sauny, soca i solarium przez 4 tygodnie
Hospitalizacja: zabieg wykonywany ambulatoryjnie
Oczy, podobnie jak usta, znajduj si w bardzo wanym estetycznie obszarze
twarzy. Wygld powiek decyduje, w znaczcym stopniu, o atrakcyjnoci czowieka. Nadmiar luno zwisajcej, pomarszczonej skry powoduje, i pacjent
odbierany jest przez otoczenie, jako osoba zmczona, ktrej brakuje odpowiedniej iloci snu. Jest to ponadto atrybut starzenia si. Powieki dolne tworz czsto tzw. worki pod oczami. Moliwe jest zarwno wykonanie korekty powieki
grnej jak i powieki dolnej. Operacj zawsze poprzedza rozmowa z lekarzem,
oraz badania dodatkowe krwi. W trakcie konsultacji pacjent zostaje poddany
badaniu fizykalnemu. Tumaczy mu si przebieg zabiegu, realne do uzyskania
rezultaty oraz moliwe do wystpienia niepodane efekty uboczne. Na tydzie
przed zabiegiem pacjent nie moe przyjmowa aspiryny lub innych lekw wpywajcych na krzepliwo krwi. Zabieg na powiece grnej przeprowadza si poprzez wycicie wskiego na 5 10 mm paska skry. Cicie dolne prowadzi si
w odlegoci okoo 2 5 mm od brzegu powieki. Dziki temu, blizna zostaje
ukryta w naturalnym zaamku skry. Ran operacyjn zamyka si szwami pojedynczymi lub szwem cigym.
Korekta dolnej powieki polega rwnie na wyciciu wskiego paska skry. Dodatkowo wykonuje si tutaj skrcenie minia brzegu powieki dolnej
tzw. kantopeksj, Takie dziaanie ma zapobiec obnieniu si brzegu powieki,
ktre moe wystpi jako reakcja na wycicie czci skry. Obnienie brzegu
powieki byoby komplikacj estetyczn, gdy mogoby powodowa nienaturalny wygld oka, a czasem nawet odwinicie si powieki dolnej i odsonicie
spojwki oka.

55

Rys. 10. Przebieg linii naci podczas korekcji powiek.

Przy obydwu powiekach, zarwno grnej jak i dolnej, usuwa si zazwyczaj take niewielkie porcje tuszczu podskrnego (wielkoci ziarna grochu). Uwaa si,
e w ten sposb mona pogbi oczy, co ma poprawia ich atrakcyjno. Nie
wolno redukowa zbyt duej iloci tuszczu. W niektrych uzasadnionych przypadkach nie usuwa si tkanki tuszczowej. Znane s take zabiegi, przy ktrych
dokonuje si przesunicia tkanki tuszczowej o 1 1,5 cm. W niektrych przypadkach mona wykona korekcj powieki dolnej bez przecinania skry. Nacicie prowadzi si wwczas przez spojwk, za celem operacji jest tylko usunicie
niewielkiej iloci tuszczu.
Zabieg trwa okoo 1 do 1,5 godziny i jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Pacjent otrzymuje take rodki uspokajajce.
Po zabiegu naley poleci pacjentowi stosowanie chodzcych okadw na
operowan okolic. Szwy zdejmuje si po 5 6 dniach. Pacjent powinien przynajmniej przez 7 dni przerwa aktywno zawodow i towarzysk. Dziki nowoczesnym lekom obrzki powiek po zabiegu zdarzaj si rzadko. Czciej wystpuje zjawisko suchego oka. Naley wtedy stosowa krople do oczu tzw. sztuczne
zy. Czstym zjawiskiem s wybroczyny krwawe, czyli siniaki. Ustpuj one po
710 dniach. W razie potrzeby, po ok. 7 dniach mona je ukry pod makijaem.
Jak przy kadym innym zabiegu chirurgicznym zabrania si pacjentowi opalania
si ikorzystania z sauny przez miesic po operacji. Dobrze wykonana operacja
przynosi bardzo korzystn popraw wygldu pacjenta. Wyraz twarzy jest wypoczty i wiey.
56

3.2 KOREKCJA NOSA RHINOPLSTYKA


Andrzej Przylipiak
Znieczulenie: pena narkoza
Czas trwania zabiegu: 2 godziny
Czas rekonwalescencji: 8 14 dni
Przed zabiegiem: konsultacja, badania dodatkowe krwi, nie bra aspiryny przez 7 dni
Po zabiegu: unika sauny, soca i solarium przez 4 tygodnie
Hospitalizacja: konieczna hospitalizacja przez kilka dni
Korekcja nosa (rhinoplastyka) jest jedn z najczciej wykonywanych operacji estetycznych. Jak wikszo struktur anatomicznych w obrbie twarzy,
nos ma bardzo duy wpyw na percepcj estetyczn wizerunku czowieka. Do
najczciej odczuwalnych defektw tej czci ciaa naley jego: wielko, szeroko, profil (tzw. garb na nosie), pooenie i wielko czubka, asymetrie. Estetyczn korekt nosa przeprowadza si u osb dorosych, gdy dopiero w tym
wieku ukoczony jest wzrost i rozwj struktur anatomicznych. Prostowanie
przegrody nosa wykonuje si najczciej ze wskaza medycznych, cho mona je rwnie poczy ze wskazaniami estetycznymi. Jak przy kadym zabiegu
operacyjnym terapi rozpoczyna konsultacja, badania lekarskie oraz dodatkowe krwi. Podczas konsultacji pacjent przedstawia swoje potrzeby i oczekiwania. Lekarz dokonuje oceny moliwoci zmian, omawia sposb wykonania
zabiegu i charakteryzuje moliwe do uzyskania rezultaty. Musi przy tym wskaza na niebezpieczestwo wystpienia komplikacji czy te braku powodzenia
zabiegu.
Operacj wykonuje si metod otwart lub metod zamknit. Przy pierwszej pozostaj widoczne blizny, przy drugiej ryzyko to nie istnieje. Operacj przeprowadza si zazwyczaj jednoczenie na czciach chrzestnych i kostnych nosa.
Bardzo czsto zabieg dotyczy korekty lub/i rekonstrukcji grzbietu nosa. Rwnie
czsto wykonuje si take zmniejszenie lub zwenie caego nosa lub tylko jego
czubka. Zabieg trwa zazwyczaj ok. 1-2 godzin i jest przeprowadzany w znieczuleniu oglnym. Opatrunek w postaci szyny pozostaje przez okres 8-10 dni. Obrzki
pozabiegowe utrzymuj si do czterech tygodni.
W razie potrzeby istnieje moliwo powtrzenia zabiegu, lecz warunki medyczne s wwczas nieporwnanie trudniejsze z uwagi na istniejce blizny wewntrzne oraz zwizane z nimi upoledzenie ukrwienia tkanek.
Wprowadzenie wypeniaczy tkankowych rozszerzyo moliwoci mao inwazyjnych interwencji estetycznych take w obrbie nosa. Zazwyczaj stosuje si tutaj kwas hialuronowy. Mona w ten sposb dokona korekt jedynie niewielkich
defektw urody. Zabieg naley powtarza co 12 18 miesicy.
57

Rys. 11. Korekcja nosa.

Jak przy kadym innym zabiegu operacyjnym, pacjent musi przez cztery tygodnie po interwencji unika sauny oraz ekspozycji na wiato soneczne lub nawietlanie w solarium.

3.3 KOREKCJA UST POWIKSZANIE WARG


Andrzej Przylipiak
Znieczulenie: miejscowe
Czas trwania zabiegu: 20 minut
Czas rekonwalescencji: nastpnego dnia mona pracowa, obrzki do dwch dni
Przed zabiegiem: konsultacja, badania dodatkowe krwi, nie bra aspiryny przez 7 dni
Po zabiegu: unika sauny, soca i solarium przez 4 tygodnie
Hospitalizacja: zabieg wykonywany ambulatoryjnie
Usta znajduj si w bardzo wanym dla estetyki rejonie twarzy. Dlatego ich
wygld ma due znaczenie dla urody czowieka. Pene, jdrne i ksztatne usta s
marzeniem wielu ludzi. Wraz z upywem lat, wygld ust kadego z nas ulega zmianie. Trac one objto, pojawiaj si wok nich pionowe zmarszczki, kciki ust
opadaj i tworz si tzw. fady marionetkowe. Ponadto, kady czowiek jest inaczej zbudowany, gdy stanowi niepowtarzalnym indywiduum. Dlatego te wargi
o niekorzystnych estetycznie cechach zdarzaj si take u ludzi modych. Obecnie
moliwe jest korygowanie takich oznak starzenia si lub niedoborw estetycznych.
58

Istnieje wiele metod korekcji ust. Najwiksz popularno uzyskao wypenianie


i konturowanie warg za pomoc implantw kwasu hialuronowego. Mona uywa take innych materiaw (opisanych w rozdziale Wypeniacze), ale kwas hialuronowy zdoby szczegln pozycje w zakresie korekcji ust. Jak ju wspomniano,
kwasem hialuronowym mona poprawi kontur ust, implantujc materia tylko na
brzegu czerwieni wargowej. Mona take wypeni wargi w obrbie czerwieni wargowej nadajc im wiksz objto. Czsto stosuje si kombinacje obydwch dziaa. Bardzo wanym jest zwrcenie uwagi na istniejce asymetrie i podjcie prby
ich wyrwnania. Zdarzaj si pacjentki, ktre ceni sobie stopniowe powikszanie
warg w kilku sesjach terapeutycznych. Podyktowane jest to czasem ostronoci,
a czasem chci zapobiegnicia zbyt drastycznej zmianie, w celu uniknicia natrtnego zainteresowania otoczenia. Dowiadczeni lekarze estetyczni bardzo ceni sobie tak postaw pacjentw, gdy pozwala ona na stopniowe modelowanie
optymalnego ksztatu ust, a tym samym uatwia osignicie dobrych rezultatw.
Poniewa z upywem czasu kwas hialuronowy ulega powolnemu wchoniciu, dlatego aby utrzyma uzyskany wynik w postaci adnie wymodelowanych ust, naley
co jaki czas powtarza wizyty u lekarza. Trwao efektu jest bardzo rna i zaley
od wielu czynnikw, m. in. od cech indywidualnych pacjenta. Uwaa si e wizyty
trzeba powtarza co 6 24 miesicy. Zdarza si jednak, e ju po trzech miesicach trzeba ponownie wykona zabieg, jest to jednak bardzo rzadki przypadek.
Wspomnie naley, e take tuszcz wasny pacjenta jest dobrym, permanentnym wypeniaczem (patrz rozdzia Przeszczepianie tuszczu).
Stosunkowo skomplikowanym zabiegiem jest wypenienie warg pobranym kawakiem skry wasnej pacjenta, ktry pozbawiono warstwy naskrkowej, jest to
tzw. korium. Wynik takiego zabiegu jest bardzo trway. Mimo, e dzisiaj metoda
ta stracia na znaczeniu z powodu konkurencji kwasu hialuronowego, zdarzaj
si lekarze plastycy, ktrzy chtnie wykonuj tego typu operacje. Obecnie wyszy
ju cakowicie z uycia trwae implanty tekstylne tzw. GoreTex. By to pakiet nici
w postaci grubego sznura, ktry wprowadzano do warg. Notowano jednak przypadki nietolerancji materiau, co powodowao konieczno ponownej operacji
iusunicia implantatu.
Pacjenci, ktrzy maj nieproporcjonalnie wysok warg grn, mog poprosi
o jej skrcenie. Usuwa si wtedy wski pasek skry tu pod otworami nosowymi. Powoduje to podcigniecie grnego brzegu wargi i odsonicie wikszej powierzchni czerwieni wargowej.
Makija permanentny wykonywany w gabinetach kosmetycznych jest kolejnym sposobem korekty warg. Wykona mona konturowanie oraz/lub korekt
barwy czerwieni wargowej. Polega to na wprowadzeniu barwnika za pomoc
specjalnej aparatury tzw. wibrujcej igy. Nowoczesne pigmenty pozwalaj na
precyzyjne dobranie potrzebnego koloru.
59

3.4 KOREKCJA USZU


Andrzej Przylipiak
Znieczulenie: pena narkoza
Czas trwania zabiegu: 1 2 godziny
Czas rekonwalescencji: 7 14 dni
Przed zabiegiem: konsultacja, badania dodatkowe krwi, nie bra aspiryny przez 7 dni
Po zabiegu: unika sauny, soca i solarium przez 4 tygodnie
Hospitalizacja: 1 dzie; zabieg mona te wykona ambulatoryjnie
Niektrzy ludzie posiadaj tzw. odstajce uszy. Stanowi one wany defekt estetyczny, poniewa odbiegaj od przecitnego wygldu, czy wizerunku czowieka.
Jeeli defekt ten dotyczy dzieci, wwczas s one mocno wymiewane iszykanowane przez rwienikw. Takie traumatyczne przeycia w dziecistwie wpywaj
mocno negatywnie na samoocen i odbijaj si echem w caym dorosym yciu.
Dlatego wanie dzieci s bardzo czsto pacjentami poddajcymi si zabiegowi korekty uszu. Zabiegi dokonywane s zazwyczaj przez laryngologw. Operacje mog
przeprowadza take chirurdzy, chirurdzy plastycy, chirurdzy szczkowi a nawet
dermatolodzy-dermatochirurdzy. Zabieg wykonuje si wznieczuleniu oglnym.
Operacja polega na modyfikowaniu chrzstki ucha tak, aeby moliwe byo zaamanie maowiny usznej do tyu i ustabilizowanie jej w tej pozycji. Chrzstki
ucha, albo przycina si w odpowiedni sposb, albo w krytycznych miejscach odpowiednio sciecza poprzez szlifowanie. Oprcz wycicia wskiego paska skry
za uchem i zeszycia tak powstaego ubytku, czsto zakada si take 1 2 szwy
wchanialne na sam chrzstk. Operacja jest tak bardzo popularna, i znalaza si
w pierwszej 10 najczciej wykonywanych zabiegw chirurgii estetycznej.

3.5 LIFTING CZOA


Andrzej Przylipiak
Znieczulenie: miejscowe lub pena narkoza
Czas trwania zabiegu: 1 1,5 godziny
Czas rekonwalescencji: 7 dni
Przed zabiegiem: konsultacja, badania dodatkowe krwi, nie bra aspiryny przez 7 dni
Po zabiegu: unika sauny, soca i solarium przez 4 tygodnie
Hospitalizacja: 1 2 dni hospitalizacji
Lifting czoa pozwala usun zmarszczki, oraz przesun w gr brwi. Tylko
w niektrych przypadkach podcignicie brwi moe by niekorzystne. Opera60

cja naley do najstarszych zabiegw chirurgii estetycznej, dlatego istnieje bardzo


due dowiadczenie na tym polu. Obecnie alternatywnym postpowaniem dla
liftingu czoa jest stosowanie toksyny botulinowej.
Lifting czoa jest samodzieln operacj kosmetyczn. Dzieje si tak, poniewa
lifting twarzy nie obejmuje czoa. Lifting czoa mona wykona jednoczasowo
z liftingiem twarzy, lecz tak postpuje si tylko u osb, ktre z racji aktywnoci
zawodowej nie mog sobie pozwoli na zbyt due absencje.

Rys. 12. Lifting czoa.

Operacje liftingu czoa mona wykona na cztery rone sposoby. W metodzie


pierwszej prowadzi si cicie tu przed lini wosw, usuwa si wski pasek skry
i po odseparowaniu skry od podoa na niemal caej wysokoci czoa i podcigniciu skry, zamyka si ran operacyjn szwami pojedynczymi.
Drugi typ operacji przeprowadza si podobnie, lecz cicie prowadzi si w obrbie skry owosionej. Pozwala to ukry blizn midzy wosami, ale ma take
ujemne strony: wraz z paskiem skry usuwamy wtedy wiadomie cz wosw.
Ponadto taka lokalizacja linii cicia moe prowadzi do niezamierzonego wypadnicia wosw na stae w okolicy blizny.
61

Trzecim, nowoczesnym sposobem wykonania liftingu czoa jest metoda endoskopowa. Endoskop to metalowa rurka, ktr wprowadza si pod skr czoa
przez krtkie nacicie (do 1 cm) w obrbie okolicy owosionej. Pozwala to na odseparowanie skry od podoa oraz na zaoenie szww midzy skr i okostn
(bon pokrywajc koci) podcigajcych zarwno brwi jak i czoo.
Sposb czwarty polega na przymocowaniu do koci czaszki specjalnych implantw-haczykw na ktre podczepia si podcignit skr czoa. Implanty
wprowadza si pod skr przez niewielkie kilkumilimetrowe nacicia w obrbie owosionej skry gowy. Sposb ten mona czy take z innymi metodami.
Implanty wykonane s z materiau ktry ulega rozpuszczeniu po okoo 12 18
miesicach. Pomimo wzgldnej prostoty wykonania metoda ta jest stosowana
tylko przez bardzo dowiadczonych chirurgw, gdy wymaga naruszenia cigoci koci czaszki.
Operacja trwa 45 90 minut zalenie od wariantu wykonania. Tylko w niektrych przypadkach pacjent moe nocowa po operacji w domu, zazwyczaj wymagana jest hospitalizacja. Zdjcie szww i kontrola odbywa si po 5 7 dniach.
Zabieg poprzedza, jak w kadym innym przypadku, obowizkowa konsultacja i rozmowa charakteryzujca wykonanie zabiegu, jego warianty i perspektywy.
Konieczne jest wykonanie bada dodatkowych krwi. Pacjenci musz take zachowa wszystkie rygory pooperacyjne, w postaci unikania sauny oraz promieni
ultrafioletowych przez cztery tygodnie.

3.6 FACE LIFTING RHYTIDEKTOMIA


Andrzej Przylipiak
Znieczulenie: pena narkoza
Czas trwania zabiegu: 1,5 2 godziny
Czas rekonwalescencji: 7 10 dni
Przed zabiegiem: konsultacja, badania dodatkowe krwi, nie bra aspiryny przez 7 dni
Po zabiegu: unika sauny, soca i solarium przez 4 tygodnie
Hospitalizacja: 1 2 dni hospitalizacji
Jest to sztandarowa operacja, najbardziej jednoznacznie reprezentujca chirurgi plastyczn i kosmetyczn. Jest te prawie najstarsz interwencj z tej dziedziny. Zabieg wykonuje si w celu usunicia zmarszczek , a polega on na redukcji
nadmiaru skry. Pierwsze udokumentowane operacje tego typu datuj si jeszcze w XIX wieku. Pocztkowo przeprowadzane byy, jako proste zabiegi wycicia
nadmiaru skry. Sposb wykonania rni si bardzo w zalenoci od dowiadczenia lekarza. Trwao wynikw wynosia okoo dwch lat.
62

Rys. 13. Face lifting skrny.

Nowoczesny face lifting powsta w latach midzy 1968 i 1976 rokiem. Pierwszym tak operujcym chirurgiem by Szwed Tord Skoog. Jego techniki nauczyli
si Mitz i Peyronie i oni te dokonali odkrycia powizi SMAS (Superficial Musculo Aponeurotic System ). Jest to rodzaj nierozcigliwej bony, ktra do luno
pokrywa szkielet kostny twarzy. Do niej przypikowana jest skra i poduszki tuszczowe twarzy. Tak zwany SMAS-lifting polega na wyciciu zarwno nadmiaru
skry jak i nadmiaru SMAS. O ile skra jest bardzo rozcigliwa, o tyle powi
SMAS jest nierozcigliwa i dlatego jej trwae przesunicie w gr pociga za sob
trwa repozycj skry twarzy. Do dzisiaj SMAS Lifting jest podstawow technik wykonywania liftingu twarzy oraz stanowi synonim nowoczesnego liftingu.
Operacja ta ma liczne warianty i modyfikacje. Tak przeprowadzona interwencja
ma trwao 5 15 lat.
63

Rys. 14. Kierunki przesuni podczas liftingu twarzy.


Operacje czsto czy si z liftingiem szyi lub/i czoa a take z korekt powiek. Tylko w niewielkiej iloci przypadkw wykonywany jest ambulatoryjne.
Zazwyczaj po zabiegu pacjent nocuje w klinice. Naley wzi 10 14 dni urlopu. Szwy zdejmuje si w kilku etapach po 5, i po 7 dniach. Bardzo wane jest,
aeby pacjentka/pacjent nie palili papierosw. Naogowi palaczem musz kilka
dni przed i po zabiegu powstrzyma si lub ograniczy palenie. U osb palcych, ukrwienie skry jest sabsze, co w konsekwencji moe prowadzi do obumarcia skry w okolicy skroniowej, w miejscu szww. Taka nekroza skry jest
powan komplikacj po zabiegu, przeduajc w znacznym stopniu gojenie
si ran i pozostawiajc rzucajc si w oczy, stygmatyzujc blizn. Dlatego
kady chirurg apeluje do pacjentw aeby przed face liftingiem przerwali palenie.

64

4. TRYCHOLOGIA
4.1 PRZESZCZEPIANIE WOSW
Magdalena Donejko
Wosy, ysienie (alopecia)
Wosy speniaj wiele czynnoci fizjologicznych. Osaniaj przed czynnikami
mechanicznymi, chemicznymi i fizycznymi. Wosy gowy maj natomiast due
znaczenie psychospoeczne, poniewa s naturaln ozdob kadego czowieka,
aszczeglnie kobiet. adna inna tkanka ludzkiego organizmu nie moe dostarczy tak wielu informacji w stosunkowo atwy i dostpny sposb. Uwaa si, e
wosy s bardzo wraliwym wskanikiem oglnego stanu zdrowia, odywiania,
zatrucia itp., jak wosy. Cykl wosowy u czowieka na gowie jest niezsynchronizowany, to znaczy, e ssiadujce ze sob mieszki wosowe s w rnym okresie
cyklu wosowego, a kady z nich ma charakterystyczn dla danej fazy morfologi
mikroskopow. Uwaa si, e w cigu ycia czowieka mieszek moe przechodzi cykle wosowe rednio 20 30 razy. Na caym ciele znajduje si 4 5 mln
mieszkw wosowych, ktre przyrastaj miesicznie na dugo kilometra.
Wyrnia si nastpujce fazy wzrostu wosa:
okres wzrostu mieszka anagen
okres inwolucji mieszka katagen
okres spoczynkowy mieszka telogen

Rys. 15. Fazy wzrostu wosa: 1-anagen, 2-katagen. 3-telogen, 4-wczesny anagen.

65

W warunkach fizjologicznych na gowie znajduje si ok. 80% wosw w okresie


wzrostu (anagen), 1% w okresie inwolucji mieszka wosowego (katagen ktry
trwa na owosionej skrze gowy 2 4 tyg.), a pozostae 19% to wosy w okresie
spoczynku, tzn. nierosnce (telogen trwa 2 4 mies.), niekiedy w tej ostatniej
liczbie znajduj si w niskim odsetku wosy dystroficzne lub niesklasyfikowane.
Szczeglne znaczenie w medycynie estetycznej maj:
1. Wos dystroficzny
Jest to patologiczna posta wosa anagenowego. Wos dystroficzny wykazuje wybitne zmniejszenie gruboci korzenia, nie posiada pochewek, a w miejscu
najwikszego zaniku dochodzi do jego odamania. Wos przypomina zaostrzony
owek o rnej dugoci szpica. Stwierdzenie takiego wosa dowodzi anangenowego mechanizmu ysienia w danym mieszku. Na podstawie kta, ktry tworzy
o duga wosa z ramieniem przewenia, mona w znacznym stopniu wnioskowa o sile dziaajcego szkodliwego czynnika. Im szybciej ustanie podzia komrek w macierzy wosa, tym prdzej utworzy si szpic wosa dystroficznego,
awspomniany kt bdzie mniejszy. Odwrotnie, natomiast, bardziej rozwarty kt,
czyli duszy szpic wiadczy o wolniejszym przebiegu zaburze w komrkach
macierzy. Po odamaniu wosa mieszek albo ulega inwolucji katagenowej i powstaje wtrny zawizek wosa, albo rzadziej powstaje szcztkowy niezupenie
zrogowaciay wos poronny.
2. Wos dysplastyczny
Drugim zasadniczym rodzajem patologicznego wosa anagenowego jest wos
dysplastyczny, ktry cechuje si mniejsz gruboci anieli wos anangenowego,
brakuje mu take pochewek.
Na dugo poszczeglnych faz cyklu wosowego znaczcy wpyw maj hormony. Estrogeny zmniejszaj czynnoci gruczow ojowych i dziaaj stymulujco na wzrost wosw u czowieka.
Z kolei zmniejszona utrata wosw podczas ciy, jak i zwikszenie wypadania w okresie przekwitania, wskazuj na udzia hormonu pcherzykowego
w zachowaniu prawidowego owosienia gowy. Androgeny hamuj wzrost
wosw na gowie, natomiast pobudzaj go poza skr gowy zarwno u kobiet,
jak i mczyzn. Czas trwania cyklu wosowego jest najduszy dla wosw dugich. Spowodowany jest wpywami konstytucjonalnymi, warunkujcymi barw wosw, cechy rasowe i rodzinne; podlega take wpywom hormonalnym
przewanie androgenom. Cykl dla wosw dugich (kocowych) wynosi od
3 do kilkunastu lat (co mona atwo obliczy na podstawie pomiaru nieobcinanych wosw).
3. Stan korzeni wosw
Okrelenie stanu korzeni wosw, czyli wykonanie trichogramu jest podstawow metod badania, umoliwiajc rozpoznanie patomechanizmu ysienia,
66

ustalenia rokowania co do dalszego jego rozwoju (jeli nie zaistniej dodatkowe


czynniki uszkadzajce wzrost wosw), a take okrelenie stopnia zaawansowania procesu chorobowego. Trichogram wykorzystywany jest do stwierdzenia zaburze rogowacenia w mieszku wosowym oraz w procesie melanogenezy. Badanie to suy rwnie do oceny i monitorowania leczenia.
Patomechanizmy ysienia
Mechanizm ysienia, jako odzwierciedlenie reakcji mieszka wosowego anagenowego na czynniki szkodliwe tumaczony jest w trojaki sposb.
Pierwszy rodzaj reakcji macierzy wosa polega na nagym, znacznym lub cakowitym zmniejszeniu si liczby mitoz w komrkach, co powoduje zanik opuszki
i zmniejszenie w rnym stopniu gruboci korzenia wosa, prowadzc do jego
odamania w miejscu najwikszego przewenia i wypadnicie tzw. wosa dystroficznego. Ten mechanizm ysienia nazywa si anangenowym lub dystroficznym. Wosy wypadaj zwykle kilka, do kilkunastu dni po zaistnieniu czynnika
szkodliwego.
Drugi rodzaj reakcji komrek macierzy wosa na czynnik szkodliwy o sabszym nateniu polega na przedwczesnym nadejciu okresu inwolucji mieszka
wosowego, a tym samym na przyspieszonym przejciu w faz spoczynku. Jest
to ysienie telogenowe. W tej postaci ysienia wosy wypadaj po dugim okresie
utajenia, u ludzi zwykle po 2 4 mies. od czasu inicjacji dziaania przyczyny.
Trzeci rodzaj reakcji mieszkw wosowych anangenowych polega na rwnoczesnym wystpowaniu obu mechanizmw ysienia anagenowego i telogenowego, jest to tzw. ysienie mieszane.

4.2 POSTPOWANIE ZACHOWAWCZE


PRZY UTRACIE OWOSIENIA
Magdalena Donejko
Fizjopatologia wzrostu wosw na gowie u czowieka
Pierwsze zawizki wosw pojawiaj si ok. 3. mies. ycia podowego, a ok.
6. mies. ycia podowego s do rwnomiernie rozmieszczone na powierzchniach owosionych ciaa. Przypuszcza si, e ok. 8. mies. ycia podowego nastpuje determinacja typw wosw, a czynniki decydujce s obecne prawdopodobnie w skrze, s wic zwizane z okolic ciaa. W tym czasie tworz si grupy
trj- iwielowosowe na gowie. Gsto wosw jest wic zdeterminowana ju
wyciu podowym, bowiem nie istnieje zjawisko neogenezy w yciu osobniczym,
ajedynie wosy terminalne mog ulega stopniowej transformacji we wosy typu
meszkowego, co ma miejsce w rnych postaciach ysie.
67

Wyksztacenie u czowieka od 5 do 6 mln mieszkw wosowych podczas ycia podowego jest wynikiem oddziaywania ektodermy i mezodermy. W warunkach prawidowych gsto wosw na gowie (liczba na powierzchni 1 cm2)
ulega duym wahaniom i zaley od czynnikw rasowych, genetycznych, okresu
ycia i okolicy gowy.
Z wiekiem gsto wosw zmniejsza si. rednia liczba wosw na gowie na
jednostk powierzchni w polskiej populacji kobiet w poszczeglnych okolicach
gowy przedstawia si nastpujco: w okolicy ciemieniowej 286, skroniowej
267 i potyliczej 220. Najwiksza gsto wystpuje u kobiet w kocu 2. dekady
ycia, po czym stopniowo z wiekiem ulega zmniejszeniu, a rnice indywidualne
mog by do znaczce.
Pierwszy cykl wosw dugich na gowie w yciu osobniczym pojawia si po
utracie wosw podowych, ktre maj cechy wosw meszkowych. Z wiekiem
wosy rosnce osigaj coraz wiksz dugo i grubo. Silniejszy ich wzrost
rozpoczyna si czasem dopiero pod koniec 1. roku ycia. Kolejne fizjologiczne
ysienie moe wystpi w okresie pokwitania u ok. 20% dziewczt i nieco czciej
u chopcw w postaci nieznacznego przerzedzenia wosw w ktach czoowoskrnych, co zwizane jest z czynnoci hormonw pciowych mskich, sporadycznie moe by pocztkiem ysienia typu mskiego u obu pci.
Trzecie fizjologiczne ysienie moe wystpi u kobiet w okresie menopauzy oraz u mczyzn powyej 60. roku ycia. Wosy gowy s rnej gruboci,
amianowicie tzw. grube o przekroju od 0,05 do ok. 0,1 mm (rodzaj zaley od
czynnikw rasowych i genetycznych), nastpnie wosy redniej gruboci ok.
0,05 mm i cienkie ok. 0,025 mm. Stosunki ilociowe wosw rnej gruboci s take uzalenione od okresu ycia. W 2. dekadzie ycia redni odsetek
wosw grubych wynosi 76 70%, rednich 16 17%, a cienkich tylko 5 7%.
Z wiekiem zmniejsza si odsetek wosw grubych na rzecz wzrostu wosw
rednich i cienkich. Zaleno ta w mniejszym stopniu jest zwizana z okolic
gowy. W ysieniach, a zwaszcza androgenowym, stosunki te u kobiet zmieniaj si wczeniej czsto w 3. lub 4. dekadzie ycia. Wosy rosn z szybkoci
0,37 0,44 mm/dob. Wystpuj nieznaczne rnice pomidzy pci, u mczyzn wosy mog rosn nieco szybciej, jednake najczciej w wymienionych granicach.
W stanach patologicznych (rnych postaciach ysie), nie wykazano wyranej rnicy pomidzy szybkoci wzrostu wosw w porwnaniu z warunkami
fizjologicznymi.
Przyczyny wypadania wosw u kobiet i mczyzn
Rozrnia naley pojcia ysienia i nadmiernego wypadania wosw, ktre
czsto prowadzi do ysienia. Czciej jest jednak stanem chwilowym i odwracalnym.
68

Nadmierne wypadanie wosw czsto jest efektem przebytej choroby, stresw,


nerwic, palenia papierosw, nieodpowiedniej diety (niedobr biaka i deficyt kaloryczny mog by przyczyn zwolnionego wzrostu wosw, zmniejszenia gruboci odygi i zwikszonego wypadania), anemii, przyjmowania niektrych lekw.
ysienie moe by ponadto wywoane rnymi lekami, nale do nich przede
wszystkim cytostatyki i leki o dziaaniu immunosupresyjnym, a take inne, jak:
witamina A i aromatyczne retinoidy, beta-blokery oraz rodki przeciwzakrzepowe i obniajce poziom lipidw.
Spord witamin, witamina A niewtpliwie spenia wan rol w prawidowym owosieniu gowy. Udowodniono, e przedawkowanie witaminy A lub dieta bardzo bogata w beta-karoten, co moe mie miejsce u ludzi zamieszkujcych
Arktyk (ywicych si gwnie misem ryb, wtrob wieloryba lub spoywajcych tuszcz biaych niedwiedzi) mog by przyczyn ysienia. To samo dotyczy
przypadkw leczonych retinoidami.
Wiele chorb moe wpywa niekorzystnie na wzrost wosw powodujc ysienie. Do chorb oglnoustrojowych, ktre mog powodowa zwikszenie wypadania wosw, a potem ysienia zaliczamy zaburzenia hormonalne (np. nadiniedoczynno tarczycy), choroby zakane, cukrzyc, niektre choroby tkanki
cznej, nowotwory narzdw wewntrznych oraz choroby owosionej skry
gowy (jak np. uszczyca, grzybica, ojotokowe zapalenie skry gowy).
U kobiet zwikszenie wypadania wosw moe wystpowa po porodzie, po
odstawieniu rodkw antykoncepcyjnych oraz w okresie menopauzy. W nadczynnoci tarczycy wosy s cienkie, jedwabiste, o wzmoonym poysku, a ysienie przyjmuje posta rozlan lub ograniczon, gwnie do okolicy czoowej.
W niedoczynnoci tarczycy wosy s przerzedzone, suche, szorstkie, amliwe.
Moe wystpowa objaw Hertogha polegajcy na wyysieniu 1/3 zewntrznej
czci brwi. W cukrzycy rwnie moe doj do zwikszonego wypadania wosw, a potem ysienia w okolicy szczytu gowy. Zasadniczym czynnikiem powodujcym ysienie, wystpujcym po chorobach zakanych, jest wysoko i czas
trwania gorczki. Cikie uszkodzenie wtroby (zwizane z zaburzeniem metabolizmu aminokwasw) powoduje czsto u mczyzn kobiecy typ owosienia onowego (objaw Chvostka), u obu pci przerzedzenie lub cakowit utrat wosw
pachowych, klatki piersiowej, a zwaszcza brzucha.
Dzienna utrata wosw w warunkach fizjologicznych ulega rwnie duym
wahaniom indywidualnym, na og nie powinna przekracza od 70 100 wosw
dziennie. Problem pojawia si gdy wypada ich ponad 100 dziennie i trwa to duej
ni kilka tygodni. Nadmierne wypadanie wosw jest zapowiedzi powstawania
ysienia, ktre powstaje wskutek zachwiania rwnowagi pomidzy utrat wosw
a ich odrostem. Na popraw stanu owosienia nie ma jednak wpywu strzyenie
igolenie. Zwikszone wypadanie wosw obserwuje si jesieni i na wiosn.
69

Leczenie
Do metod leczenia ysienia, nale metody farmakologiczne, z pord najczciej uywanych substancji stosuje si Finasterid. Finasterid jest aktywnym
skadnikiem znajdujcym si w Propeci, leku wykorzystywanym w leczeniu ysienia typu mskiego. Badania kliniczne udowodniy, e Propecia przynosi pozytywne rezultaty w hamowaniu utraty wosw i stymulacji porostu nowych.
Jest to lek wycznie na recept, ktry zosta zatwierdzony w 1997 roku. Finasterid jest syntetycznym anty-androgenem. Hamuje dziaanie enzymu 5-alfa
reduktazy od konwersji testosteronu w DHT, ktry stanowi gwn przyczyn ysienia typu mskiego. W ten sposb hamuje wypadanie wosw, a w ok.
50% przypadkw stymuluje wzrost nowych wosw na obszarach dotknitym
ysieniem. Skutki uboczne leczenia tym rodkiem obejmuj zmniejszenie popdu pciowego, impotencj, oraz spadek iloci nasienia. Objawy uboczne s
cakowicie odwracalne po przerwaniu leczenia. U kobiet w wieku rozrodczym
lek jest bezwzgldnie przeciwwskazany ze wzgldu na moliwoci wystpienia
wad rozwojowych ukadu moczowo-pciowego u podu. Inna substancj czsto uywan do leczenia ysienia jest Minoksydyl. Jego podstawowe dziaanie
opiera si na rozszerzeniu naczy krwiononych. Minoksydyl pocztkowo stosowany by gwnie w leczeniu nadcinienia ttniczego. Jego zbawienny wpyw
na wypadanie wosw odkryto dopiero pniej, gdy spostrzeono, e czsto
spotykanym skutkiem ubocznym przy jego stosowaniu w chorobach nadcinieniowych jest nadmierne owosienie pacjentw. Dziki temu dzisiaj jest lekiem
powszechnie stosowanym w leczeniu ysienia i cieszy si ogromn skutecznoci. Minoxidil w przypadku ysienia przeznaczony jest do uytku zewntrznego. Stymuluje mieszki wosowe i odwraca proces ich miniaturyzacji. Ju po
kilku tygodniach stosowania wida znaczne osabienie wypadania wosw, a po
4 miesicach mona zaobserwowa wyrane ich odrastanie. Obecnie rodek
ten uywany jest do leczenia wszystkich rodzajw ysienia (mskiego androgenowego, plackowatego, telogenowego, anagenowego), i cieszy si uznaniem
zarwno wrd specjalistw, jak i samych pacjentw, a jego skuteczno jest
potwierdzona naukowo.
Postaglandyna znalaza zastosowanie do skutecznego zwikszania wzrostu
igstoci rzs (preparat Latisse). Istnieje nadzieja e sprawdzi si take na owosionej skrze gowy. Od niedawna du nadziej budzi Astressin B. W badaniach
przeprowadzonych na szczurach podwaja gsto i dugo wosw. U ludzi stosuje si na razie w postaci handlowej jako szampon do wosw, a nie jak u szczurw wewntrznie. Nie znane s jeszcze dugoterminowe obserwacje takiego uywania.

70

4.3 POSTPOWANIE CHIRURGICZNE PRZY UTRACIE OWOSIENIA


Magdalena Donejko
Typy przeszczepu wosw
Przeszczep wosw jest to zabieg z zakresu chirurgii plastycznej, polegajcy na
przeniesieniu mieszkw wosowych z dawczych okolic ciaa niepodlegajcych
ysieniu (zazwyczaj tylne i boczne okolice gowy) na okolice pozbawione owosienia tzw. okolice biorcze (najczciej jest to okolica czoowa i centralna gowy).
Zabieg ten najczciej stosuje si w leczeniu ysienia androgenowego u mczyzn
i u kobiet. W wybranych przypadkach okolic dawcz bywa skra owosiona
twarzy, klatki piersiowej i plecw. Autologiczny przeszczep wosw stosowany
jest w celu odtwarzania owosienia w obrbie brwi, rzs, wsw, brody, klatki
piersiowej, okolicy onowej, blizn pourazowych, pooparzeniowych, pooperacyjnych ipo nawietlaniach promieniami Roentgena.
Niewielki fragment skry, pobierany do przeszczepu, nazywany jest graftem.
Preparuje si go z paska skry, zawierajcego aktywne mieszki wosowe. Nastpnym krokiem jest transplantowanie minigraftw te zawieraj od 5 do 15 mieszkw wosowych.
Mikrografty, malekie, okoo milimetrowe kawaeczki skry, zawieraj ju tylko 1-5 mieszkw wosowych. Wszczepiane setkami, mog da zupenie zadawalajcy efekt kosmetyczny. eby jeszcze ulepszy rezultaty, stosuje si od niedawna
metod folikularn. Sprawia ona, e przeszczepione wosy wygldaj po odroniciu tak naturalnie, jakby nigdy nie znajdoway si w innym miejscu. Swoj nazw
bierze od medycznego okrelenia specyficznego sposobu ronicia wosw.
Grupa folikularna to miejscowe skupisko mieszkw wosowych, rodzaj malekiej kpki, ktra wyglda, jakby kilka woskw wyrastao z tego samego miejsca. Wystpuj naprzemiennie z pojedynczymi mieszkami. Osadzanie wosw
wpodobny sposb sprawia, e nie wygldaj sztucznie. Dodatkow, ogromn zalet jest moliwo zabierania pojedynczych wosw z takiego skupiska zyskuje
si w ten sposb materia do transplantacji, nie zostawiajc w miejscu pobrania
widocznych, przerzedzonych ladw.
W czasie kilkugodzinnego zabiegu przeszczepia si od kilkuset do nawet
2tysicy mieszkw wosowych, w zalenoci od moliwoci i potrzeb pacjenta.
Moliwoci ograniczone s iloci mieszkw, ktre mona pobra z owosionych
miejsc, bez zostawiania tam wyranych ubytkw. Transplantacja odbywa si
wmiejscowym znieczuleniu.
Najnowszym postpem w przeszczepianiu wosw jest pautomatyczna metoda pobierania i implantowania pojedynczych wosw jak rwnie caych grup wosw przy uyciu urzdzenia Power Isolation Device. Dziki tej technice podczas
zabiegu mona przeszczepi jednorazowo wicej wosw ni w latach poprzednich, a sam zabieg posiada wysz standaryzacj i jest mniej traumatyzujcy.
71

4.4 NADMIERNE OWOSIENIE HYPERTRICHOZA


Magdalena Donejko
Hypertichoza pojawia si w miejscach niezalenych od androgenw. Nadmierne owosienie ciaa moe wystpi w dowolnej okolicy ciaa, zarwno u kobiet jak i u mczyzn.
Hirsutyzm wystpuje w miejscach zalenych od androgenw. Moe by
zwizany ze zwikszon wraliwoci na androgeny receptorw na mieszkach
wosowych jest to tzw. hirsutyzm samoistny. Okrelany, jako objawowy, wystpuje prawie wycznie u kobiet i zwizany jest z nadmiernym wydzielaniem
hormonw steroidowych przez nadnercza, jajniki i przysadk.
Przyczyn nadmiernego porostu wosw mog by:
czynniki wrodzone
schorzenia endokrynologiczne
niepodane dziaanie niektrych lekw
Ze wzgldu na rozlego wyrniamy nadmierne owosienie:
ograniczone
uoglnione
Ograniczone nadmierne owosienie - w zalenoci od przyczyny wyrniamy postaci:
1. wrodzon zwykle w okolicy ldwiowej i miedzyopatkowej (zwykle
towarzyszy rozmaitym wadom wrodzonym np. rozszczepowi krgosupa)
2. nabyt pojawiajc si zwykle na skutek zaburze wydzielania hormonw, nadmiernej wraliwoci mieszkw wosowych na androgeny rzadziej
w zwizku z przyjmowaniem niektrych lekw (wyrniamy tu: hypertrichoz nadmierny porost wosw, oraz hirsutyzm nadmierne owosienie
skry twarzy, tuowia i koczyn kobiet i dzieci typu owosienia mskiego,
zawsze zwizane z zaburzeniami hormonalnymi)
Uoglnione nadmierne owosienie
Jest rzadk chorob. W zalenoci od przyczyny rozrniamy posta:
wrodzon dochodzi do przerostu wosw meszkowych, tak e staj si one
dugie i gste
nabyt nadmierne owosienie pojawia si zwykle na skutek zaburze wydzielania hormonw i zaburze w obrbie ukadu nerwowego
Hypertrichoza ograniczona
U kobiet dotyczy zwykle skry twarzy, brodawek sutkowych, okolicy onowej,
oraz podudzi. Pojawia si ono zwykle okoo 25 30 r.. W wielu przypadkach nie
72

udaje si stwierdzi zaburze hormonalnych. Przypuszcza si wiec, e przyczyn


nadmiernego wzrostu wosw jest wzmoona aktywno enzymu
5-alfa-reduktazy lub nadmierna wraliwo mieszkw wosowych na androgeny nadnerczowe. W niektrych tylko przypadkach hypertrychoza ograniczona pojawia si na skutek dziaania czynnikw dranicych (mechanicznych, chemicznych, fizycznych czy rozmaitych stanw zapalnych).

4.5 LASEROWE USUWANIE NADMIERNEGO OWOSIENIA


Magdalena Donejko
Sposoby redukcji nadmiernego owosienia
Depilacja to mechaniczne usuwanie zbdnego owosienia na twarzy lub ciele
za pomoc rnych preparatw lub przyrzdw (usuwa si odyg wosa a korze pozostaje w mieszku wosowym).
Do zabiegw redukcji nadmiernego owosienia zalicza si:
rozjanianie wosw
golenie
depilacj mechaniczn
depilacj chemiczn
epilacj wyrnia si epilacj igow i psetow. Podczas epilacji igowej
uywa si aparatu do epilacji i igy, ktra jest wykonana ze stali szlachetnej
lub zota. Zabieg ten nazywamy epilacj sondow. Epilacja (sondowa) igowa
dzieli si na: elektroliz, termoliz, metod blend i sekwencyjn
epilacj laserow
Laser to najnowoczeniejsza, najskuteczniejsza metoda epilacji, ktra wymaga
duej wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie skry jak i dziaania samego
urzdzenia. Zabieg ten powinien wykonywa lekarz kosmetolog, dermatolog.
U podstaw metody fotodepilacji ley zjawisko absorpcji energii generowanej
przez laser poprzez melanin. Melanina jest barwnikiem zawartym w melanocytach komrkach odpowiedzialnych za ciemne zabarwienie skry i wosw. Im
skra i wosy s ciemniejsze, tym wicej zawieraj melaniny.
W wyniku absorpcji promieniowania laserowego w mieszku wosowym (zawierajcym melanocyty) dochodzi do reakcji termicznej, trwaego zniszczenia
wosa. Po pierwszym zabiegu nie wszystkie wosy ulegaj zniszczeniu. Zniszczone s tylko wosy w fazie wzrostu (anagenu) one zawieraj najwicej melaniny.
Nie wszystkie wosy s jednoczenie w tej samej fazie wzrostu. Z tego powodu
fotoepilacj naley powtarza co najmniej trzy razy w odstpach 4 6 tygodni.
Przy zabiegu wana jest barwa wosw, im ciemniejsze tym lepszy efekt zabiegu.
Du rol odgrywa precyzja w doborze dugoci fali. Dziki laserom moliwe jest
73

usuwanie owosienia z duej powierzchni w krtkim czasie. Zabieg jest prawie


bezbolesny. Przed zabiegiem lekarz stosuje kremy znieczulajce, ele chodzce
lub przykada lodowe okady, ktre schadzaj ciao. Osoby wraliwe na bl mog
czu lekkie mrowienie. Usuwanie wosw jest bardzo szybkie. Pozbycie si wsikw trwa 15 min, wosw z pach i bikini 30 min, duej trwa epilacja ng okoo
2godzin. Depilacja laserowa jest najskuteczniejsza u osb z jasn nieopalon skr i ciemnymi wosami. U pacjentw z ciemniejsz skr i o jasnych wosach nie
daje dobrych efektw. Osoby te podatne s na poparzenia w trakcie zabiegu i wystpienie przebarwie. Efekt zabiegu szybciej wida u osb, ktre goliy wczeniej
wosy (zabieg ten wzmacnia cebulki wosw). Natomiast po stosowaniu wosku
cebulki s osabione i laser nie zawsze je usunie.
Do depilacji wykorzystuje si lasery:
1) rubinowe (dugo fali 696 nm) emituje czerwone wiato, bezpieczny,
mocno nagrzewa skr, mona podczas zabiegu poczu bl. Penetruje wosy do gbokoci 5 mm. Skuteczny przy jasnej cerze, ciemnych wosach. Przy
kadym zabiegu usuwa si okoo 25% odrostw.
2) aleksandrytowy (755 nm) emituje czerwone wiato. Jest bardzo szybki.
Stosuje si go czsto w gabinetach, mona nim depilowa ciemniejsz skr
i wosy rosnce na rnej gbokoci. Nie podrania.
3) diodowe (810 nm) usuwa 70% owosienia. Ma specjalny system chodzcy
skr, skutki uboczne minimalne.
4) Nd Yag (1064 nm neodymowo-yangowy) emituje najdusze fale, wnika
najgbiej w skr, co zwiksza jego skuteczno. Niszczy naczynka, ktre
odywiaj wos. Ni powoduje podranie i poparze. Nie powoduje martwicy w miejscu dziaania. W zabiegu nawietla si kady wos oddzielnie.
Usuwa 60-80% wosw po serii nawietla.

74

5. ZABIEGI W OBRBIE TKANKI TUSZCZOWEJ


5.1 LIPOSUKCJA
Andrzej Przylipiak
Znieczulenie: miejscowe tumescencyjne, ewentualnie narkoza w pnie
Czas trwania zabiegu: 2 4 godziny
Czas rekonwalescencji: 2 7 dni
Przed zabiegiem: konsultacja, badania dodatkowe krwi, nie bra aspiryny przez 7 dni
Po zabiegu: unika sauny, soca i solarium przez 4 tygodnie
Hospitalizacja: zabieg wykonywany ambulatoryjnie, ewentualnie 1 dzie hospitalizacji
Liposukcja jest zabiegiem majcym na celu popraw sylwetki pacjenta lub redukcj pojedynczych poduszek tuszczowych, zakcajcych harmonijny wygld.
Metoda ta nie jest sposobem leczenia otyoci. Liposukcja polega na usuwaniu
nadmiaru tuszczu przy uyciu cienkich, tpo zakoczonych rurek metalowych
tzw. kaniul z wykorzystaniem podcinienia. Tuszcz eliminuje si z przestrzeni
podskrnej tzn. znajdujcej si midzy skr i miniami. Obszary ciaa, na ktrych najczciej wykonuje si odsysanie, to: brzuch i talia, uda wewntrz zewntrz, ramiona (midzy barkiem i okciem), mskie piersi, podbrdek. Wszystkie regiony poddawane liposukcji przedstawione zostay na ilustracji.
Rozlego operacji ogranicza si z uwagi na bezpieczestwo pacjenta do
dwch obszarw w trakcie jednego zabiegu; na przykad: przednia ciana brzucha plus boki (talia); uda wewntrz (do kolan), uda zewntrz (do kolan).
Liposukcja znana jest i stosowana ju od trzydziestu piciu lat. Jej pionierami,
w latach siedemdziesitych, byli lekarze z Rzymu, bracia Fischer. Rok pniej metod t przekazali paryskiemu lekarzowi dr Illouz, ktry wzbogaci j ospulchnianie tkanki tuszczowej infuzj roztworu soli fizjologicznej. Pozwolio to na
zmniejszenie stopnia urazu w trakcie zabiegu, za dodatek adrenaliny do pynu
infuzyjnego zmniejszy utrat krwi. Milowym krokiem w rozwoju liposukcji byo
wprowadzenie przez amerykaskiego dermatologa dr Jeffreya Kleina znieczulenia tumescencyjnego (pyn infuzyjny plus lidokaina). Metoda ta umoliwia
wykonywanie zabiegu przy zachowaniu penej wiadomoci pacjenta, podobnie
jak przy usuwaniu zba lub wycinaniu znamion barwnikowych. Pozwolio to na
wspprac midzy osob poddawan zabiegowi a lekarzem. Dziki kooperacji
tej pacjent przybiera mg korzystn dla operatora pozycj. Obnione zostao
rwnie ryzyko wystpienia zakrzepw pozabiegowych. Uniwersytet Tulane
75

wStanach Zjednoczonych by pierwsz instytucj na wiecie ktra w 1987 roku


wczya liposukcj do obowizkowego programu szkolenia przyszych lekarzy
dermatologw. Sposb wykonywania zabiegu podlega cigemu doskonaleniu.
Przed dwudziestu piciu laty wprowadzono wibrujc kaniul majc na celu uatwienie lekarzowi wykonywanie cikiej fizycznie pracy. Okazao si, e poprawia ona take precyzj operacji oraz zwikszya jej bezpieczestwo. W tym samym
czasie powstay systemy ultradwikowe do rozbijania tuszczu, ktry wbardziej
pynnym stanie atwiej ulega odessaniu. Najnowszym postpem w liposukcji jest
stosowanie lasera bezporednio przed waciwym odsysaniem. wiato lasera
neodymowo-yagowego (1064 nm) aplikuje si za pomoc wiatowodu wprowadzonego podskrnie. Laser, podobnie jak ultradwiki rozbija i upynnia tuszcz.
W 2006 roku tzw. Smart-lipolaser zosta aprobowany przez amerykask Administracj Kontroli ywnoci i Lekw (FDA).

Rys. 16. Obszary ciaa w ktrych mona wykona liposukcj.

Jak przy kadym innym zabiegu estetycznym, jako pierwsz przeprowadza si


konsultacj, podczas ktrej pacjenta poddaje si badaniu fizykalnemu. Okrelany
zostaje zakres zabiegu oraz moliwe do otrzymania rezultaty. Ponadto, w trakcie
76

konsultacji omawia si potencjalne ryzyka oraz postpowanie alternatywne. Nastpnie zleca si wykonanie bada krwi. Po takim przygotowaniu przeprowadza
si operacje. Zabieg liposukcji trwa okoo czterech godzin i wykonuje si go wedug
okrelonego schematu postpowania. W pierwszym etapie dokonuje si infuzji pynu tumescencyjnego. Do tkanki tuszczowej w okolicy ktra ma podlega liposukcji
wstrzykuje si du ilo pynu zawierajcego sl fizjologiczn, lidokain, adrenalin oraz wodorowglan sodu. Zalenie od rozlegoci zabiegu do podskrnej tkanki
tuszczowej wstrzykuje si 1 6 litrw takiego pynu. Zazwyczaj trwa to 20 do 60
minut. W dalszej kolejnoci nastpuje przerwa ok. 20 60 minut w czasie ktrej
zachodzi rozpulchnienie tuszczu oraz zaczyna dziaa znieczulenie. Po przerwie
przystpuje si do waciwego odsysania tuszczu. Ten etap trwa okoo jednej do
dwch godzin. Zaoenie opatrunkw i ubrania uciskowego koczy zabieg. Pacjent
moe uda si do domu lub nocowa w klinice. Znieczulenie tumescencyjne utrzymuje si zazwyczaj okoo 17 do 24 godzin. Nastpnego dnia odbywa si zmiana
opatrunkw i pierwsza kontrola w klinice. Badanie kontrolne po tygodniu oraz po
trzech miesicach kocz postpowanie lecznicze. Nierwnoci skry, ktre wystpowa mog po zabiegu, ustpuj zazwyczaj po ok. trzech tygodniach, jednake zdarza si, i utrzymuj si nawet p roku. Wanie dlatego naley uprzedzi
pacjenta, i ostateczny wynik usuwania tuszczu ocenia mona dopiero po upywie 6do 9 miesicy, gdy w tym czasie nastpuj intensywne procesy przebudowy tkanki ktre obkurczaj i wygadzaj skr. Ponadto w pierwszym tygodniu po
operacji stosuje si plastry na skr, ktre maj podcign i stabilizowa skr przy
obkurczaniu, a w konsekwencji zapobiega zwisaniu nadmiaru skry. Wskazane
jest te stosowanie bielizny uciskowej przez 6 tygodni po zabiegu.
Przez 4 6 tygodni po zabiegu naley unika ekspozycji na promienie UV oraz
na ciepo, tzn. nie opala si na socu i w solarium; nie korzysta z sauny, koca
elektrycznego oraz soluksu. Grozi to wystpieniem ciemnych, trudnych do usunicia plam na skrze.

5.2 NIEINWAZYJNE USUWANIE TUSZCZU


Andrzej Przylipiak
Znieczulenie: zalenie od aparatury zazwyczaj zbdne, niekiedy w pnie
Czas trwania zabiegu: ok. 1 godz., potrzebne 1 5 sesji
Czas rekonwalescencji: nastpnego dnia mona pracowa
Przed zabiegiem: konsultacja, badania dodatkowe krwi, nie bra aspiryny przez 7 dni
Po zabiegu: unika sauny, soca i solarium przez 4 tygodnie
Hospitalizacja: zabieg ambulatoryjny
77

Obecnie poszukiwane s nowe metod zastpujce liposukcj. Jednym z takich


sposobw o ustabilizowanej ju pozycji jest tzw. lipoliza iniekcyjna, pozwalajca
na usuwanie jedynie niewielkich iloci tuszczu. Wyrnia si rwnie lipoliz
ultradwikow (kawitacyjna), zwan liposukcj bezoperacyjn. Niestety technika ta nie redukuje adekwatnych do lipolizy klasycznej iloci tuszczu. Do bardziej obiecujcych technik naley lipoliza niskotemperaturowa, tzw. kriolipoliza.
Jednake, ze wzgldu na to e jest stosowana dopiero od niedawna, przydatno
metody tej oceni mona bdzie dopiero po kilku latach.
Lipoliza iniekcyjna polega na wstrzykiwaniu do tkanki tuszczowej (w odstpie kilku centymetrw) koktajlu lekw prowadzcych do rozpadu komrek tuszczowych. Podstawowym skadnikiem mieszaniny jest fosfatydylocholina. Metoda usuwa niewielkie iloci tuszczu. Ponadto, do uzyskania podanego efektu
niezbdne jest powtrzenie sesji terapeutycznych, co kilka tygodni. Przez okres
kilku do kilkunastu dni po iniekcji na obszarze zabiegowym pojawia si rumie,
obrzk, wraliwa na ucisk, bolesno.
Lipoliza ultradwikowa jest zabiegiem nieprzerywajcym cigoci skry. Gowica aparatu przyoona do powierzchni ciaa emituje ultradwiki, ktre przenikaj na okrelon gboko do tkanki tuszczowej i powoduj tzw. zjawisko kawitacji, tzn. powstawanie pcherzykw gazu w komrkach tuszczowych. Pcherzyki
te, pomimo krtkiego czasu dziaania, maj zdolno uszkadzania bon komrkowych i stymulacji rozpadu komrki. Konsekwencj takiego zabiegu, podobne jak
przy lipolizie iniekcyjnej, jest stan zapalny utrzymujcy od kilku do kilkunastu dni.
W tym czasie nastpuje resorpcja rozpadych komrek tuszczowych. W zalenoci od uytego aparatu zabieg powtarza si jedno bd kilkukrotnie. Urzdzenie,
dziki ktremu uzyskiwane s szybkie wyniki, podczas swego dziaania wywouje
bl, dlatego stosuje go zazwyczaj pod dziaaniem narkozy w tzw. p nie.
Podjte zostay take prby stosowania fali uderzeniowej do redukcji tkanki
tuszczowej. Przypuszczano, i fala ta posiada zdolno indukcji zjawiska kawitacji. Ostatecznie potwierdzono jednak brak skutecznoci tej metody.
Kriolipoliza ma podobne ograniczenia jak omwione wyej techniki. Mechanizm jej dziaania polega na obnieniu temperatury fadu tuszczowego przez
zewntrzny kontakt. Temperatur redukuje si na okoo godzin, tylko do okrelonego poziomu, ktry pozwala na unikniecie uszkodze skry. W konsekwencji, w nastpnych tygodniach, w regionie zabiegowym zachodzi trwaa redukcja
tkanki tuszczowej.
Nieinwazyjne usuwanie tuszczu skierowane jest do osb odczuwajcych obawy
przed zbiegiem operacyjnym, takim jak klasyczn liposukcja. Powyszy przegld
metod ukazuje, i s one znane od krtkiego czasu, dlatego dowiadczenie wzakresie ich stosowania jest nieporwnanie mniejsze anieli przy klasycznej liposukcji.
Pacjenci musz take liczy si z ograniczonym efektem zabiegu /zabiegw.
78

5.3 AUTOLOGICZNY PRZESZCZEP TUSZCZU


WG ROGERA AMAR
Andrzej Przylipiak
Znieczulenie: miejscowe tumescencyjne, ewentualnie narkoza w pnie
Czas trwania zabiegu: 2 6 godzin
Czas rekonwalescencji: 2 7 dni
Przed zabiegiem: konsultacja, badania dodatkowe krwi, nie bra aspiryny przez 7 dni
Po zabiegu: unika sauny, soca i solarium przez 4 tygodnie
Hospitalizacja: zabieg wykonywany ambulatoryjnie, ewentualnie 1 dzie hospitalizacji
Postp w odsysania tuszczu przyczyni si powstania nowego, naturalnego
wypeniacza - tuszczu. Pocztkowo ograniczano si do ostrzyknicia nim pojedynczych zmarszczek i np. bruzdy nosowo-wargowej. Niezalenie, w tym samym
czasie powstay po obu stronach Atlantyku dwie metody. W 1987 roku dr Sydney
Coleman z USA po raz pierwszy zastosowa wasn technik przeszczepiania tuszczu LIPOSTRUCTURE, ktr opisa w roku 1997. Rok pniej dr Roger Amar
zMarsylii stworzy inn metod FAMI (Facial Autograft Muscle Injection).
Najlepszy materia do implantacji otrzymuje si z okolic kolan, ale pobrania
dokona mona z kadego miejsca. Komrki uzyskuje si na drodze liposukcji
nawet takiej wykonanej strzykawk. Pobran tkank naley odseparowa od
pynu infuzyjnego przez dekantacj, wirowanie lub filtrowanie. Niedawno wynaleziony zosta rwnie nowoczesny aparat do liposukcji znany jako water jet
(liposukcja wodna). Instrument ten, silnym strumieniem wody delikatnie wymywa komrki tuszczowe i w tym samym cyklu pracy, poprzez inny kana kaniuli
odsysa je, a nastpnie odzyskuje przez filtrowanie w sterylnym obiegu. Wszystko
wskazuje na to, e w przyszoci przeszczepianie tuszczu bdzie opierao si na
stosowaniu tego wanie oprzyrzdowania.
W metodzie FAMI komrki tuszczowe implantuje si do mini twarzy.
Uwaa si, i w miejscu tym istnieje silny przepyw utlenionej krwi, co sprzyja
przeyciu przeszczepu. Do ostrzyknicia twarzy uywa si okoo 50 100 ml zagszczonego tuszczu. Nie naley przekracza 100 ml. W kilka do kilkanacie dni
po dokonanym transferze utrata objtoci wynosi 30 70%. Dzieje si tak w konsekwencji resorpcji pynu z zawiesiny komrek. Ponadto cz przeszczepionych
komrek ulega obumarciu. Przy duej utracie tkanki w pierwszych tygodniach
istnieje moliwo wykonania zabiegu uzupeniajcego. Efekt kocowy, ktry obserwujemy po 6 12 tygodniach po operacji utrzymuje si a do 10 lat.
Zabieg transferu tuszczu przeprowadza si w znieczuleniu miejscowym.
Operacja trwa cznie z pobraniem od dwch do piciu godzin, w zalenoci od
79

rozlegoci zabiegu i od metody. Interwencj wykonuje si na yczenie pacjenta.


Zazwyczaj zasadniczym kryterium kwalifikacji do zabiegu jest miernego stopnia
zanik tkanki tuszczowej w obrbie twarzy z wytworzeniem zmarszczek.
Ryzyko kosmetyczne, jakie niesie ze sob zabieg, to podanie zbyt maej lub zbyt
duej iloci tuszczu. Moliwe jest take powstanie asymetrii lub pogbienie nierwnoci ju istniejcych. Podbiegnicia krwawe s waciwie nie do uniknicia,
za to znikaj najpniej po 7 10 dniach. Operatorw wykonujcych zabieg po
raz pierwszy zaskakuje dramatyczna poprawa jakoci skry wystpujca w dwa
do szeciu tygodni po zabiegu. Skra jest lepiej napita, uwodniona. Przypuszcza
si, e efekt ten wywouj komrki macierzyste, poniewa tuszcz pobrany na drodze liposukcji zawiera ich a 20% . Mona wic stwierdzi, e transfer tuszczu jest
najprostsz, form, terapii komrkami macierzystymi. Przy klasycznej terapii komrkami macierzystymi, stosuje si 70 90% zawiesin komrek, ktre uzyskuje
si wycznie z tkanki tuszczowej.
Niektrzy lekarze przechowuj zamroon tkank tuszczow do dalszego
uycia w innej sesji zabiegu. Tuszcz przeszczepia si tylko osobie od ktrej zosta
pobrany, gdy inaczej wystpioby zjawisko nietolerancji przeszczepu, majce
wiele negatywnych konsekwencji dla zdrowia.
Naley doda, i od kilku lat, przeszczepianie tuszczu stosuje si take do powikszania piersi, a nawet poladkw. Jest to bardzo obiecujca i przyszociowa technika. Jednake nadaje si ona do stosowania tylko u ograniczonej populacji pacjentw.
Dzieje si tak dlatego, gdy stopie powikszania jaki mona osign jest niewielki.
Ponadto silikonowe implanty stosowane s ju od ponad p wieku, a co za tym idzie
dowiadczenie chirurgw w ich wszczepianiu jest odpowiednio wiksze.

5.4 ZNACZENIE KOMREK MACIERZYSTYCH


W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ
Elbieta Galicka
Czym s komrki macierzyste
Komrki macierzyste to komrki pierwotne, powszechnie wystpujce w wielokomrkowych organizmach. Nazywane s czsto rwnie komrkami pnia
(ang. Stem cells), poniewa z nich wywodz si rne typy komrek naszego organizmu.
Komrki macierzyste rni si od innych komrek w organizmie czowieka
na dwa sposoby. Po pierwsze maj zdolno do samoodnowy poprzez mitotyczny podzia komrki, jednoczenie zachowujc swj niezrnicowany stan.
Po drugie komrki macierzyste posiadaj zdolno do rnicowania si w rne rodzaje wyspecjalizowanych komrek w procesie asymetrycznego podziau,
80

w ktrym jedna z dwch komrek potomnych rnicuje si jako komrka progenitorowa, a druga pozostaje niezrnicowana jako komrka potomna utrzymujca waciwoci komrek macierzystych.
Ich rola w medycynie staa si znaczca w latach 60-tych XX wieku, kiedy to
miay miejsce pierwsze przeszczepy szpiku kostnego u osb chorych na biaaczk.
Pacjentom, poddawanym zabiegowi, wraz z przeszczepem, dostarczano krwiotwrcze komrki macierzyste, ktre pozwalay na szybszy powrt do zdrowia.
Klasyfikacja komrek macierzystych
Ze wzgldu na penion funkcj istniej dwa rodzaje komrek macierzystych.
1. Embrionalne komrki macierzyste (ang. Embryonic Stem Cell ESC) s
odpowiedzialne za rozwj zarodka z pojedynczych komrek, powodujc
powstanie wyspecjalizowanych tkanek zarodkowych. Wykorzystanie komrek tych budzio wiele wtpliwoci zarwno etycznych jaki i religijnych,
std nie maj one obecnie adnego zastosowania klinicznego.
2. Dorose komrki macierzyste (ang. Adult Stem Cell ASC) ktre dziaaj
w mechanizmie naprawy organizmu poprzez podzia komrki w celu uzupenienia umierajcych komrek i regeneracji uszkodzonych tkanek. Nazywane rwnie somatycznymi komrkami macierzystymi (z gr. Soma czyli
ciao). ASC s multipotentne czyli mog da pocztek kilku rnym typom
komrek, z reguy o podobnych waciwociach i pochodzeniu embrionalnym a take pluripotentne czyli mog da pocztek kademu typowi komrek dorosego organizmu z wyjtkiem komrek oyska
W medycynie regeneracyjnej, interdyscyplinarnej dziedzinie wspomagajcej
procesy gojenia i naprawy tkanek, najwikszym zainteresowaniem ciesz si mezynchymalne komrki macierzyste (ang. Mesynchymal Stem Cell MSC). Okrelenie mezenchyma oznacza rozwijajca si tkank czna zarodka dajc pocztek tkankom cznym dorosego organizmu. Definicja mezenchymy obejmuje
takie tkanki jak miniowa, tuszczowa, chrzstna, nerwowa czy fibroblasty.
rda komrek macierzystych
Najbogatszym rdem dojrzaych komrek macierzystych, wykorzystywanych w medycynie i medycynie estetycznej jest tkanka tuszczowa. Dorose komrki macierzystych (ASC) mog by otrzymane rwnie z szpiku kostnego, czy
te krwi obwodowej dorosego czowieka. Najlepiej poznanym rdem komrek macierzystych jest szpik kostny jednak liczba otrzymanych t drog komrek
jest stosunkowo maa.
Innym rdem komrek macierzystych somatycznych jest skra. Znajduj
si one gwnie w warstwie podstawnej naskrka i w mieszkach wosowych.
Dziki ich obecnoci naskrek ulega nieustannej odnowie. W momencie po81

dziau powstaj dwie komrki z ktrych jedna pozostaje w fazie rozmnaania a


druga przesuwa si w kierunku wyszych warstw naskrka ulegajc stopniowemu rogowaceniu. Z uwagi na trudna technik pozyskiwania komrek macierzystych skrnych, jak rwnie na ich niewielk ilo, skra jest rdem o maym
znaczeniu.
Komrki macierzyste tkanki tuszczowej
Tkanka tuszczowa pokrywa rozlegy obszar naszego ciaa. Odgrywa znaczc
rol przechowujc energi dla potrzeb organizmu, a take immunomodulujc,
przez wydzielanie licznych czstek zwanych adipokinami. Tkanka tuszczowa
jest najlepszym rdem dorosych komrek macierzystych ASC w organizmie
czowieka. Dodatkowym jej atutem jest dostpno i obfito.
Odsysanie tkanki tuszczowej jest jednym z najczciej wykonywanych zabiegw w chirurgii estetycznej i pozwala uzyska do znaczn liczb komrek macierzystych. Liczne badania podaj, e w tkance tuszczowej znajduje si blisko 70
razy wicej komrek macierzystychni w szpiku kostnym.
Metoda pozyskiwania komrek macierzystych z wasnej tkanki tuszczowej pacjenta, uwaana jest za przeom w terapii komrkowej i medycynie
regeneracyjnej.Pozyskiwany materia z tkanki tuszczowej /AT-ASCs/ jest bardzo podobny do komrek macierzystych izolowanych ze szpiku kostnego /BMSCs/. Ma jednak przewag w obfitoci wystpowania i iloci wystarczajcej aby
wyeliminowa potrzeb hodowli tkankowej. Komrki macierzyste z tkanki tuszczowej, podobnie jak te ze szpiku kostnego s komrkami mezynchymalnymi.
Oznacza to , e mog si rnicowa w wyspecjalizowane komrki mezodermalnego pochodzenia takie jak fibroblasty, adipocyty, miocyty, chondrocyty i osteocyty.
Procedura pozyskania komrek ASC jest mao inwazyjna, moe by prowadzona w znieczuleniu miejscowym, w warunkach ambulatoryjnych i stanowi
minimalne ryzyko dla pacjenta w porwnaniu z innymi metodami. Podczas zabiegu liposukcji pobiera si, w zalenoci od potrzeb, 35 175 g tkanki tuszczowej. Nastpnie poddawana jest ona obrbce w specjalnym systemie zamknitym
lub metod laboratoryjn w celu wyizolowania stromalnej frakcji komrkowej
(ang. Stomal vascular fraction SVF). SVF to mieszanina wielu komrek, biaek, czynnikw wzrostu, komrek macierzystych i progenitorowych od preadipocytw do komrek rdbonka naczyniowego, komrek mini gadkich, pericytw oraz fibroblastw. Z naczy zaopatrujcych tkank tuszczow uzyskuje
si erytrocyty, limfocyty B i T, makrofagi, monocyty, krwiotwrcze komrki
macierzyste ikomrki rdbonka (istotne w procesie odbudowy naczy iodywiania tkanek). SVF zawiera rwnie wiele rodzajw kolagenu co jest wane szczeglnie wzabiegach lipofilingu, przy powikszaniu piersi i rewitalizacji
wmedycynie estetycznej.
82

Zastosowanie komrek macierzystych w medycynie estetycznej


Jednym z celw zastosowania komrek macierzystych jest wspomaganie przeszczepu w zakresie tkanek mikkich oraz zmian ksztatu czci kostnych twarzy.
Komrki macierzyste pozyskane z tkanki tuszczowej znalazy zastosowanie
wrekonstrukcji tkanek po wypadkach czy zmianach chorobowych, rekonstrukcji
piersi po mastektomii oraz rekonstrukcji tkanki chrzstnej.
W medycynie estetycznej i chirurgii plastycznej tkank tuszczow wraz
z komrkami macierzystymi wykorzystuje si w zabiegach powikszenia ust,
policzkw, brody, uniesienia brwi, skroni, wygadzenia zmarszczek mimicznych
anawet korekty nosa.
Przeszczep wasnej tkanki tuszczowej znacznie poprawia stan skry. Staje si
ona bardziej napita, gadka, sprysta, pory staj si mniejsze jednym sowem
modsza. Zabieg z uyciem komrek macierzystych, ma zatem walor regeneracyjny.
W terapiach Anti Aging komrki ACS wyizolowane z wasnej tkanki tuszczowej podawane s pacjentowi w formie autologicznego transferu komrkowego lub
wzbogaconego lipograftu. Odbywa to si za porednictwem miejscowej iniekcji,
bezporednio do tkanek lub w formie autologicznych, wzbogaconych o komrki
transferw tuszczowych w medycynie estetycznej i chirurgii plastycznej.

83

84

6. CHIRURGIA ESTETYCZNA PIERSI


Elbieta Galicka
Co nadaje piersiom ich ksztat?
Pier kobiety zbudowana jest gwnie z tkanki tuszczowej, gruczoowej, przewodw mlecznych, naczy krwiononych, nerww oraz naczy limfatycznych,
ktre otulone s skr. Bezporednio pod biustem zlokalizowany jest misie
piersiowy wikszy.

minie klatki piersiowej

zraziki gruczou

brodawka sutkowa
przewody mlekowe

tkanka tuszczowa

Rys. 17. Budowa piersi.

Ksztat oraz mikko biustu s uzalenione od iloci tkanki tuszczowej i sprystoci skry.
U pa w modszym wieku piersi skadaj si z w duym stopniu z tkanki gruczoowej, w mniejszym z tuszczowej, dlatego s one jdrniejsze. Z wiekiem tkanka gruczoowa etapowo przeistacza si w tuszczow, a ta cechuje si nisz spjnoci, przez co biust traci swj ksztat.
85

Czynniki takie jak cia, szybka utrata wagi ciaa oraz efekt dziaania grawitacji wraz z upywem lat powoduj rozciganie si skry, co rwnie powodowa
moe zmniejszenie jdrnoci piersi oraz ich opadanie.

6.1 POWIKSZANIE PIERSI


Elbieta Galicka
Zabieg powikszania piersi jest interwencj chirurgiczn, przeprowadzan
w celu zmian objtoci oraz korekcji ksztatu biustu. Operacja powikszania
piersi moe take znale zastosowanie w celach rekonstrukcyjnych u pacjentek,
ktre przebyy mastektomi lub cierpi na wrodzone anomalie budowy piersi.
Najczciej w tym celu stosowane s implanty piersiowe wypenione sol fizjologiczn lub elem silikonowym. Przeszczepy autogennej tkanki tuszczowej
zostay wprowadzone niedawno i s jeszcze traktowane jako terapia eksperymentalna.
Wskazania do zastosowania implantw
Powikszanie piersi zabieg przeprowadzany w celu poprawy proporcji
izwikszenia rozmiaru kobiecych piersi.
Rekonstrukcja piersi zabieg przeprowadzany w celu odtworzenia ksztatu
kobiecych piersi po mastektomii lub urazie, ktry spowodowa czciow lub
cakowit utrat piersi bd w celu korekcji wad wrodzonych.
Wymiana lub korekcja zabieg chirurgiczny wymiany protez lub korekcji
upacjentek po uprzednim powikszeniu, bd rekonstrukcji z wykorzystaniem
protez wypenionych elem silikonowym lub roztworem fizjologicznym soli.
Rodzaje implantw
Implanty wypenione sol fizjologiczn czyli 0,9% roztworem wodnym chlorku sodu. Obecnie powoka tego typu implantw jest zbudowana z elastomeru
silikonu i ma odpowiedni odporno na urazy.
Roztwr soli fizjologicznej jest obojtny dla zdrowia i moe by wchonity
przez organizm w przypadku uszkodzenia implantu.
Implanty wypenione spoistym elem silikonowym, to implanty najnowszej
generacji. Do gwnych jego zalet naley fakt, i nie wypywa on z protezy nawet
po jej uszkodzeniu. Ponadto, el idealnie odwzorowuje naturaln konsystencj
piersi, ktra wyczuwalna jest jak typowa tkanka piersi. Producenci wkadek silikonowych stosuj dodatkowo wielowarstwowe powoki zabezpieczajce silikon
przed urazami.
Implanty silikonowe s umieszczane w caoci, dlatego nacicia podczas operacji s zdecydowanie wiksze od naci stosowanych w przypadku implantw
86

zsol fizjologiczn ze wzgldu na implantacj penego implantu, ktry wkadany


jest w caoci w tkank piersi.
Pod wzgldem ksztatu, mona wyrni implanty okrge i anatomiczne. Pod
wzgldem powierzchni implantatu znane s: teksturowane i gadkie.
Rodzaje naci skry podczas zabiegu
Istnieje kilka rodzajw naci skry na piersiach, wykonywanych w celu implantacji wkadek powikszajcych biust.
1. Nacicie podpiersiowe (w fadzie podsutkowej) wykonuje si na linii czcej doln cz piersi z klatk piersiow. Po jego przeprowadzeniu chirurg
ksztatuje pod skr kiesze tzw. lo dla implantu. Pniej wprowadza implant i pozycjonuje go ju pod gruczoem lub pod miniem piersiowym.
Zaletami wykonywania nacicia podpiersiowego s niewtpliwie umiejscowienie nacicia w bezpiecznym miejscu jak rwnie ukrycie blizny
pod piersi w mao widocznym miejscu. Moe by ono wykonywane przy
wszystkich metodach implantacji wkadek (podgruczoowym, czciowo
podminiowym i podminiowym umiejscowieniu implantu).
2. Nacicie okoobrodawkowe wykonywane jest wzdu linii zarysowujcej
tzw. otoczk sutka. Tego rodzaju nacicie pozwala na wykonanie precyzyjnej kieszonki na umiejscowienie implantu. Nacicie wykonywane jest na
brzegu otoczki. Chirurg ukrywa w ten sposb blizn na przejciu ciemnej
otoczki brodawki sutkowej w jasny kolor skry. Po rozciciu skry lekarz
formuje kieszonk i wsuwa w ni implant. Zalet tego rodzaju nacicia jest
moliwo ukrycia blizny w ciemnym kolorze otoczki sutka oraz moliwo
perfekcyjnego uoenia implantu.
3. Nacicie pod pach wykonywane jest w naturalnych zaamaniach skry
pod pach. Chirurg po rozciciu skry tworzy swoistego rodzaju kana
(tunel), ktry prowadzi a do piersi. Na kocu tego kanau we waciwym
miejscu operator formuje lo na implant. Ten rodzaj zabiegu jest czsto
przeprowadzany przy uyciu endoskopu. Implant jest wsuwany przez otwr i przesuwany wzdu utworzonego kanau. Najwiksz zalet tego
typu nacicia jest cakowite ukrycie blizn. Na piersiach nie powstaj adne
rany. Ponadto, moe by ono wykonywane przy wszystkich metodach implantacji wkadek.
4. Nacicie w ppku wykonuje si na jego brzegu. Pniej tworzony jest specjalny tunel (kana) pod skr w tkance tuszczowej brzucha, przez ktry
implant zostanie przesunity a do piersi i umieszczany w loy. Do zabiegu
wykorzystywany jest endoskop. Najwiksz zalet tego typu nacicia jest
uchronienie piersi przed bliznami. Ponadto, moe by ono wykonywane
przy wszystkich metodach implantacji.
87

3
2
1

Rys. 18. Rodzaje naci skry podczas zabiegu powikszenia piersi: 1 nacicie podpiersiowe, 2 nacicie okoo brodawkowe, 3 nacicie pod pach.

Rodzaje umiejscowienia implantu piersiowego:


1. Podgruczoowe umiejscowienie implantu polega na woeniu implantu pod
tkank piersi, powyej minia tkanki klatki piersiowej i tkanki wknistej,
ktra wyciea cian pomidzy ebrami i cian klatki piersiowej. Pooenie
to jest stosowane u kobiet, ktrych skra na piersiach jest wystarczajca gruba, aby implant nie by widoczny. Cho ta lokalizacja wie si zwykle z krtszym czasem trwania zabiegu, rekonwalescencji oraz atwiejszym dostpem
w razie reoperacji, moe rwnie spowodowa wzrost ryzyka zwikszonej
wyczuwalnoci implantu dotykiem, obkurczania si torebki cznotkankowej wok protezy oraz utrudnia wykonanie i interpretacj mammografii.
2. Czciowo podminiowe umiejscowienie implantu, polega na czciowym
woeniu go pod misie i czciowym jego umiejscowieniem pod tkank
piersi. Podczas operacji najnisza cz minia piersiowego jest rozcinana,
tak aby grna cz implantu bya porzdnie osadzona pod miniem, za
dolna cz bya pod gruczoem piersiowym.
88

3. Cakowicie podminiowe umiejscowienie implantu pod miniami klatki


piersiowej jest szczeglnie zalecane dla kobiet, ktre maj bardzo cienk
skr. Pod tkank piersi znajduj dwa rodzaje (grupy) mini: misie piersiowy mniejszy oraz misie piersiowy wikszy. Misie piersiowy wikszy
dosiga do grnej czci rki i rozciga si poprzez klatk, niczym wachlarz.
Misie piersiowy mniejszy dosiga do opatki i rozciga si w d, a do
eber. Implant umiejscowiony pod miniem wikszym, przez to jest cakowicie ukryty i niewidoczny, nawet jeli kobieta ma bardzo cienk skr na
piersiach. Zazwyczaj wie si z mniejszym ryzykiem przykurczu torebkowego, zmniejszenia palpacyjnej wyczuwalnoci implantu oraz ograniczenia
przydatnoci mammografii. To pooenie pociga za sob rwnie duszy
czas trwania zabiegu oraz powrotu do zdrowia oraz mniejsz dostpno
wprzypadku reoperacji.

Rys. 19. Umiejscowienie implantu piersiowego: 1- pier przed wszczepieniem implantu, 2- pier po podgruczoowym wszczepieniu implantu, 3- pier po podminiowym
wszczepieniu implantu.

Niektre moliwe powikania:


niepodane reakcje na znieczulenie
niemono karmienia piersi (dotyczy ok. 50% pacjentek)
zanik tkanki sutka
odkadanie si zogw wapnia
przykurcz torebkowy
zaburzenia czucia brodawki sutkowej i/lub skry w okolicy poddanej zabiegowi
zmniejszenie objtoci i pknicie implantu
89

nadmierne krwawienie
krwiak
miejscowe nagromadzenie si pynu surowiczego
infekcja
ograniczenia w badaniu mammograficznym
martwica
bl
marszczenie implantu
przemieszczenie implantu
zesp wstrzsu toksycznego
Powikszanie piersi za pomoc autogennej tkanki tuszczowej
Uzupenienie piersi wasn tkank tuszczow jest procedur chirurgii estetycznej, podczas ktrej dokonuje si powikszenia piersi, wyrwnania asymetrii,
wypenienia miejsc po wycitych guzkach piersi. Zabieg ten polega na przeszczepieniu komrek tuszczowych z innych czci ciaa na przykad z powok brzusznych do tkanek gruczou piersiowego.
Tkanka tuszczowa jest wprowadzana do piersi poprzez niewielkie, jedno milimetrowe nakucia. Stosujc mikrokaniule rozprowadza si tkank tuszczow
w postaci drobnych kropli we wszystkie warstwy gruczou piersiowego (pasmami pomidzy skr a gruczoem, pod gruczo piersiowy, do minia piersiowego,
atake wok piersi).
Trzeba jednak pamita, e przeszczepiany tuszcz jest yw tkank i aby przetrwa w nowym miejscu musi by podany niezwykle umiejtnie i w odpowiedniej iloci.
Podanie zbyt duej iloci tuszczu podczas jednego zabiegu spowoduje, e
nadmiar transplantatu nie przyjmie si w otaczajc tkank i ulegnie wchoniciu
lub utworzy olejow cyst.
rednio 60 70% przeszczepionej tkanki tuszczowej ulega przyjciu si i przeywa. Przeszczepione komrki pozostaj ywe tak dugo jak otaczajce je tkanki.
Std efekt leczenia jest bardzo trway.
Powikszanie piersi wasnym tuszczem jest doskonaym zabiegiem, poniewa
piersi wygldaj naturalnie, nie maj w sobie ciaa obcego (protezy silikonowej),
a efekt utrzymuje si przez dugie lata. Rwnoczenie prawidowo przeprowadzona liposukcja modeluje sylwetk. Zabieg zawsze wykonuje si dwuetapowo
tzn. dwie odrbne operacje. Przyrost objtoci piersi po dwch zabiegach wynosi
jeden rozmiar miseczki stanika lub mniej.

90

6.2 REKONSTRUKCJA PIERSI


Elbieta Galicka
Zabieg rekonstrukcji piersi ma na celu odtworzenie budowy kobiecej klatki
piersiowej, rekonstrukcj objtoci tkanki oraz ksztatu piersi, ktra zostaa usunita podczas mastektomii.
Zabieg rekonstrukcji moe by przeprowadzony przy uyciu protezy piersi
(implantu wypenionego elem silikonowym lub sol fizjologiczn lub ich kombinacji) lub te przy zastosowaniu fragmentu wasnych tkanek (pata skrnotkankowego) albo poczenia dwch metod.
Pat tkankowy jest fragmentem skry, tkanki tuszczowej i/lub miniowej.
Zabieg rekonstrukcji moe rozpocz si w czasie mastektomii (natychmiastowa
rekonstrukcja) lub te po wielu miesicach czy latach (rekonstrukcja odroczona).
Natychmiastowa rekonstrukcja polega na wszczepieniu ostatecznej protezy. Zazwyczaj wie si to z wszczepieniem ekspandera tkankowego, ktry jest
pniej zastpowany protez. Korzyci natychmiastowej rekonstrukcji jest
wczesne rozpoczcie procesu czsto ju w momencie zabiegu mastektomii.
Gdy chirurg onkolog lub ginekolog usunie tkanki chorej piersi, wwczas moe
umieci w jej miejscu protez lub ekspander. Jednake w tym przypadku istnieje zwikszone ryzyko komplikacji spowodowanych moliwoci rozejcia si
tkanek, w zwizku z tym czas operacji oraz okres rekonwalescencji mog ulec
wydueniu.
Rekonstrukcja odroczona jest dobrym rozwizaniem, jeeli lekarz przewiduje
problemy w gojeniu si rany po mastektomii, albo po prostu potrzeba wicej czasu na podjcie decyzji. Potencjalne korzyci z zabiegu rekonstrukcji odroczonej
s takie, i mona poczeka z podjciem decyzji, a zostan zakoczone inne rodzaje leczenia, takie jak radio- i chemioterapia.
Zabieg rekonstrukcji piersi
1. Rozszerzanie tkanek
Podczas mastektomii chirurg zazwyczaj usuwa cz skry razem z tkankami
piersi, pozostawiajc tkanki na klatce piersiowej paskie i napite. W celu wytworzenia odpowiedniej przestrzeni w ksztacie piersi pod pozostaymi tkankami
umieszczany jest ekspander.
Ekspander tkankowy jest urzdzeniem przypominajcym balon, wytworzonym z elastycznej, grubej gumy silikonowej. Urzdzenie to jest umieszczane puste ktre stopniowo wypenia si roztworem soli fizjologicznej, nakuwajc cienk
ig skr pokrywajc port do wstrzykni. Podczas stopniowego wypeniania
ekspandera, skra nad nim powoli rozciga si, tak jak si to dzieje z brzuchem
kobiety w ciy. W taki sposb w przebiegu kilku tygodni lub miesicy ekspander
wytwarza przestrze anatomiczn na implant.
91

2. Zabieg chirurgiczny wszczepienia protezy piersi


Po usuniciu ekspandera, w jego miejsce wprowadzany jest implant piersi. Zabieg
wymiany ekspandera na implant piersi jest pen, odrbn operacj chirurgiczn.
Zabiegi rekonstrukcji z wykorzystaniem tkanek wasnych
Pier moe by odtworzona poprzez przemieszczenie partii skry, tkanki tuszczowej i miniowej z jednego regionu ciaa do drugiego. Fragment tkanek moe
pochodzi z brzucha, grnej czci plecw, grnej czci bioder lub poladkw.
Pat tkankowy moe mie pozostawione ukrwienie i by przesunity do rejonu
piersi przez podskrny tunel (pat uszypuowany), lub te moe by cakowicie
odcity i umieszczony w obrbie piersi technik mikrochirurgiczn (pat wolny).
Rekonstrukcja z zastosowaniem patw tkankowych pozostawia blizn
wmiejscu pobrania pata oraz na rekonstruowanej piersi. Jednake ma t zalet,
i stosujc j, mona zastpi rwnie tkanki okolicy piersi. Moe to by wane
wprzypadku, gdy tkanki piersi zostay znieksztacone i nie nadaj si do procedury rozcigania przy pomocy ekspandera. Inn zalet takiej rekonstrukcji w odrnieniu od rekonstrukcji implantem jest to, e zazwyczaj zabieg symetryzacji
drugiej piersi nie jest ju potrzebny.
Najczstszymi typami patw tkankowych s: pat poprzeczny z minia prostego brzucha (ang.TRAM), oraz pat z minia najszerszego grzbietu (Latissimus
dorsi).

Rys. 20. Rekonstrukcja piersi z wykorzystaniem tkanek wasnych: 1-oznaczenia przedoperacyjne miejsc pobrania i wszczepienia implantu, 2-pobranie pata minia prostego
brzucha oraz przeniesienie go tunelem podskrnym w okolic klatki piersiowej, 3-ostateczny wynik zabiegu.

92

Podczas zabiegu typu TRAM chirurg pobiera fragment minia z brzucha


iprzesuwa go na klatk piersiow formujc pier. Zabieg typu TRAM bywa czasem nazywany spaszczaniem brzucha, gdy dodatkowo pomaga w pozbyciu
si nadmiaru tkanek w obszarze brzucha. Zabieg tego typu trwa zazwyczaj od
trzech do szeciu godzin i jest wykonywany w znieczuleniu oglnym; Technika
ta pozostawia du blizn na brzuchu oraz czasem dodatkowe blizny na zrekonstruowanej piersi.
Podczas zabiegu z uyciem pata z minia najszerszego grzbietu chirurg usuwa
fragment minia z plecw i przesuwa go na klatk piersiow rekonstruujc pier.
Poniewa ten rodzaj pata tkankowego jest zwykle cieszy ni pat typu TRAM,
jest on zalecany gwnie do rekonstrukcji maych piersi. Zabieg trwa zazwyczaj od
dwch do czterech godzin i jest wykonywany w znieczuleniu oglnym. Metoda
ta pozostawia blizn na plecach, ktr zwykle daje si ukry pod biustonoszem.
Mog wystpi rwnie dodatkowe blizny na zrekonstruowanej piersi.

6.3 LIFTING PIERSI


Elbieta Galicka
Mastopeksja to chirurgiczna technika, ktra polega na podniesieniu piersi
i przywrceniu im dawnego pooenia i napicia. Zabieg poprawia wygld piesi
na kilka sposobw. Podnosi tkank piersi, usuwa nadmiar skry z ich niszych
obszarw, nadaje nowy ksztat pozostaej skrze, zmieniajc jednoczenie pooenie brodawki. Otoczka zostaje przeniesiona wyej.
Biust traci swj ksztat, jdrno i sprysto na skutek wielu czynnikw. Nale do nich przede wszystkim przebyte cie, okresy karmienia, oraz naturalne
procesy starzenia.
Zabiegi liftingu, maj za zadanie przywrcenie piersiom uniesionej pozycji
iadnego ksztatu.
Operacja ta nie moe zatrzyma upywajcego czasu i zapobiec oddziaywaniu si grawitacyjnych, dlatego efekt kosmetyczny nie jest trway. W wikszoci
przypadkw operacj przeprowadza si z powodw estetycznych. Z medycznego punktu widzenia ten rodzaj operacji zalecany jest w przypadku wyranej
asymetrii piersi lub gdy istnieje potrzeba czciowej redukcji gruczou piersiowego. Przeprowadzenie modelacji piersi jest konieczne po wyjciu implantw
piersiowych
Zabieg mastopeksji
Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu oglnym i trwa od 2 4 godzin.
W zalenoci od podanego efektu istniej rne sposoby postpowania, ktre
mona podzieli wedug umieszczenia blizny. Lekarz wybiera rodzaj modelacji
93

wzalenoci od wielkoci ptozy oraz od wymaganego efektu kocowego po operacji. Decydujc rol gra te wielko i waga piersi pacjentki.
Owalne cicie wok otoczki brodawki stosuje sie najczciej przy umiarkowanej ptozie (opadaniu piersi). Chirurg oddziela skr od tkanki znajdujcej sie
pod ni i przesuwa j w gr. Dziki tej metodzie mona leczy ptoz maych
inie cikich piersi. Gdyby pier bya bardzo cika, mogoby doj do deformacji
blizny.
Przy problemach redniej i umiarkowanej ptozy cicie uzupeniane jest dodatkowym ciciem z boku w ksztacie litery S lub pionowym w d pod fad podpiersiowy.
Cicie o ksztacie odwrconej litery T (kotwica) wykorzystywane jest w przypadku wyranej ptozy. Cicie jest prowadzone wok otoczki brodawki piersiowej, pionowo od brodawki do fadu podpiersiowego i dalej poprzecznie w fadzie
podpiersiowej.

Rys. 21. Linie cicia podczas zabiegu mastopeksji.

94

6.4 REDUKCJA PIERSI


Elbieta Galicka
Przerost piersi (macromastia, hipertrofia piersi) to nienaturalne powikszenie tkanek piersi, gdy biust osiga znacznie wiksze od przecitnych rozmiary.
Zmniejszenie piersi polega na usuniciu nadmiaru tkanki tuszczowej, tkanki
gruczoowej i skry oraz wymodelowaniu piersi do naturalnych rozmiarw proporcjonalnych do sylwetki.
Nienaturalnie due piersi nadmiernie obciaj krgosup, co moe powodowa ble plecw i szyi, trudnoci w oddychaniu. Due piersi mog by powodem
kompleksw, wywoa uczucie dyskomfortu czy przeszkadza w codziennej aktywnoci fizycznej, zaburzaj proporcje sylwetki, powoduj, e wydaje si masywniejsza i grubsza ni w rzeczywistoci.
Redukcja piersi jest operacj wykonywan zazwyczaj poprzez wykonanie ci
na skrze piersi, majcych na celu wycicie nadmiaru skry, tkanki tuszczowej
oraz gruczou. W niektrych przypadkach tkanka tuszczowa moe by usunita poprzez liposukcj poczon z usuniciem nadmiernej iloci skry. W przypadkach, gdy nie ma problemu nadmiernej iloci lunej skry, a problem stanowi
jedynie zbyt dua ilo tkanki tuszczowej ju dziki samej liposukcji mona
osign satysfakcjonujcy rezultat.
Redukcja piersi przez liposukcj
Redukcja piersi przez liposukcj jest to zabieg dla kobiet, ktre chc osign
mniejszy rozmiar piersi unikajc charakterystycznych blizn, ryzyka zaburze
czucia w brodawkach czy utraty moliwoci karmienia piersi typowych niekorzystnych skutkw tradycyjnych zabiegw redukcyjnych.
Dobrych rezultatw liposukcji piersi mona oczekiwa u kobiet o jdrnej skrze, u ktrych przedoperacyjne badania piersi (mammografia, USG), wykazay
przewag tkanki tuszczowej nad gruczoow. Gorsze wyniki bd wtedy, gdy
wystpuje opadanie piersi, a ich skra jest cienka i pokryta rozstpami.
Przeciwwskazaniem do liposukcji piersi jest wykrycie podczas bada przedoperacyjnych podejrzanych zmian w ich miszu.
Redukcja piersi przez cicie
Podczas zabiegu zmniejszenia biustu zostaje usunity nadmiar skry oraz
tkanki tuszczowej (i/lub gruczoowej), a kompleks brodawka-otoczka zostaje
przesunity, tak aby piersi byy jdrniejsze i adniejsze.
Operacja jest przeprowadzana w znieczuleniu oglnym. Czas trwania zabiegu
to 1 3 godzin.
Stosuje si kilka sposobw naci tkanek. Najczciej stosowane cicia wykonywane s wok otoczki, od otoczki pionowo w d i poziomo pod piersi
95

(w fadzie podpiersiowym). Podczas bezporedniej konsultacji przedoperacyjnej chirurg wybiera technik redukcji piersi najlepsz dla danej pacjentki. Wzalenoci od ksztatu i wielkoci piersi najbardziej powszechnymi technikami s:
tak zwane nacicie w ksztacie odwrotnej litery T (wok brodawki sutkowej,
pionowo w d oraz w naturalnym zagbieniu pod piersi), litery L (wok brodawki sutkowej i pionowo w d) lub litery I. Operacja pozostawia widoczne
blizny.

6.5 KOREKCJA, REKONSTRUKCJA BRODAWEK PIERSIOWYCH


Elbieta Galicka
Wygld brodawki sutkowej moe stanowi problem estetyczny i rdo kompleksw. Najczstszymi problemami, z jakimi borykaj si kobiety, dotyczcymi
samych brodawek sutkowych s m.in.: nadmiernie rozcignite brodawki (due
brodawki sutkowe), nadmiernie wycignita brodawka sutka, wcignita brodawka sutkowa (wklsa lub zapadnita)
Hipertrofia (powikszenie) brodawki
Modelacj brodawki z wrodzonym lub rozbudowanym wraz z upywem czasu
gruczoem wizadowym. Zabieg wykonywany jest u modych pacjentek w celu
zachowania funkcji karmicych piersi.
Cicia prowadzi si w poprzek brodawki i zwa j albo stosuje si cicia poziome w ksztacie litery V. Moliwe jest wykonanie cicia tylko z jednej strony.
Blizna na brodawce jest nieznaczna a zabieg przeprowadza si w znieczuleniu
miejscowym.
Modelacja brodawki
Otoczka sutkowa jest uwaana za redni, jeeli jej rozmiar wynosi 40 x 40
mm. Podczas operacji brodawki naley pamita take o tkance miniowej,
ktra znajduje si pod ni i powoduje jej zmarszczenie, co moe mie wpyw na
efekt kocowy. Zabieg przeprowadza si wraz z modelacj piersi, albo jako niezaleny zabieg. Blizna umieszczona jest wok brodawki, z ktrej by usunity
nadmiar skry.
Wystajce sutki
Nadmiernie wycignita brodawka sutkowa, ktra wymaga zabiegu skrcenia poddawana jest usuniciu piercieniowatego fragmentu skry u podstawy
brodawki. Dziki temu zabiegowi unika si ryzyka naruszenia cigoci przewodw mlecznych, a szeroko usunitego paska skry decyduje o tym jak duga
zostanie brodawka. Nastpnie brzegi rany zostaj zblione za pomoc delikatnych szww.
96

Wcignita brodawka
Wcignite brodawki w gb gruczou piersiowego to czsty estetyczny problem kobiecych piersi. S poczone z problemami podczas karmienia piersi.
Wcignicie brodawek jest spowodowane istnieniem zbyt krtkich przewodw
mlecznych.
Nieprawidowo, ktra jest wad rozwojow gruczou sutkowego, moe powsta take przy zabiegu redukcyjnym po mastektomii lub wywouje j proces
nowotworowy. Chodzi o sytuacj wcignicia brodawki.
Wycignicie brodawek sutkowych moe obywa si poprzez zastosowanie
tradycyjnych metod lub operacyjnych. Metody tradycyjne to piercing, masae,
formowanie brodawek przez specjalne nakadki. Bardzo czsto s stosowane s
jako pierwszy etap terapii. Jeli po 6 miesicach nie przynios zamierzonego skutku, lekarz kieruje pacjentk na operacj.
Zabieg moe zosta przeprowadzony dwoma metodami:
1. Wyduenie skrconych struktur wizadowych wzdu przewodw mlecznych metoda stosowana u modych kobiet, ktre w przyszoci bd
chciay karmi piersi. Celem zabiegu jest rozlunienie skrconych struktur
wizadowych wok przewodw mlecznych, dziki uwolnieniu brodawek
ze zwkniaych tkanek. Wizada wok obwodu brodawki zostaj wyduone, a nastpnie zszyte, co zabezpiecza przed ponownym wcigniciem.
2. Przecicie przewodw mlecznych metoda przeznaczona dla kobiet, ktre nie planuj karmienia piersi. Podczas zabiegu dochodzi do przecicia
przewodw mlecznych. Chirurg za pomoc dwch maych ci rozlunia
skrcone struktury wizadowe oraz zakada silikonowy dren, ktry stabilizuje brodawk. Nastpnie podstawa brodawki zostaje wypeniona za pomoc kilku patw skrnych.
Oba rodzaje zabiegw s przeprowadzane w znieczuleniu miejscowym i trwaj od 30 minut do 2 godzin.

6.6 GINEKOMASTIA KOREKTA PIERSI u mczyzn


Elbieta Galicka
Ginekomastia to przerost mskich gruczow piersiowych na skutek rozrostu
tkanki gruczoowej, wknistej i tuszczowej. Z greckiego ginekomastia oznacza:
gyne podobny do kobiety i mastos pier. Problem ten pojawia si z reguy
u dojrzewajcych chopcw. Przejawia si powikszeniem jednego lub obu gruczow piersiowych, ktre twardniej i bywaj obolae.
Wyrnia si dwa rodzaje ginekomastii: ginekomasti rzekom (pseudoginekomastia) i ginekomasti prawdziw.
97

Ginekomastia rzekoma jest zwikszeniem objtoci piersi mskiej spowodowanym odkadaniem si tuszczu. W badaniu palpacyjnym pier jest mikka, nie
wyczuwa si twardego gruczou piersiowego. W ginekomastii prawdziwej wyczuwalny jest powikszony gruczo piersiowy o wzmoonej spoistoci. Badanie
ultrasonograficzne stanowi ostateczne potwierdzenie, czy mamy do czynienia
zginekomasti prawdziw, czy rzekom.
W pewnych okresach ycia mczyzny ginekomastia jest stanem fizjologicznym i notuje si j w okresach zmian hormonalnych: w okresie niemowlcym, w okresie dorastania i na staro. Ginekomastia czsto uwidacznia
si u chopcw po urodzeniu i szybko przemija. Wikszo przypadkw ginekomastii wystpuje jednak w okresie dojrzewania. Ginekomastia ustpuje
samoistnie pod koniec drugiej dekady ycia u prawie wszystkich modych
mczyzn. Czsto wystpowania ginekomastii ponownie ronie wraz z wiekiem osigajc poziom 30% u starszych mczyzn po 65. roku ycia. Wedug
rnych bada, problem ginekomastii dotyczy 40 50 % mskiej populacji, na
ktrym z etapw ycia
Przyczyn ginekomastii mog by zakcenia metaboliczne, spowodowane
np.: niewydolnoci nerek lub marskoci wtroby, otyo, zakcenia hormonalne tarczycy, uycie sterydw, leki zawierajce estrogen czy starzenie si.
Przyczyn ginekomastii waciwej (czsto spotykanej u mczyzn po 50.
roku ycia) s zaburzenia hormonalne midzy poziomem androgenw i estrogenw.
W przypadku ginekomastii rzekomej, gdzie pier nie ma duych rozmiarw,
skra jest dobrze napita, sprysta postpowaniem z wyboru jest liposukcja,
czyli odessanie nadmiaru nagromadzonej w okolicy piersi tkanki tuszczowej.
W przypadku ginekomastii prawdziwej, gdzie wynioso piersiowa zbudowana
jest z twardego gruczou konieczne jest chirurgiczne wycicie gruczou. Zwykle wykonuje si cicie chirurgiczne wzdu dolnego pobwodu kompleksu
brodawka/ otoczka. Tam te pozostaje blizna, ktra jest jednak mao widoczna,
poniewa lokalizuje si na pograniczu ciemnej skry otoczki i jasnej skry klatki
piersiowej.
W przypadku, gdy wynioso ginekomastii jest dua z duym nadmiarem
wiotkiej skry konieczne jest, poza usuniciem gruczou, usunicie nadmiaru
skry. Zwykle udaje si to zrobi z cicia okoo otoczkowego, cho w niektrych
przypadkach konieczne jest wykonanie plastyki piersi z pozostawieniem dodatkowych blizn, poza t wok kompleksu brodawka otoczka.

98

7. CHIRURGIA ESTETYCZNA TUOWIA I KOCZYN


7.1 LINIE LANGERA
Magdalena Donejko
Podstawowe wiadomoci o biomechanicznych waciwociach skry i kierunkach wyboru naci chirurgicznych s bardzo wane dla lekarza wykonujcego zabiegi dermatochirurgiczne. Prawidowa orientacja prostych naci skry, ale przede wszystkim zoonych naci zwizanych z wytwarzaniem patw
miejscowych determinuje kocowy wynik czynnociowy i kosmetyczny.
Pionierem bada nad fizycznymi i mechanicznymi waciwociami skry by
Langer. Opisa on szczegowo linie wyboru naci skry i jest autorem schematw linii naci skrnych, tzw. linii Langera. Pooenie tych linii odpowiada
kierunkom zmniejszonego mechanicznego napicia skry. Zjawisko tumaczy
si uoeniem wkien kolagenowych i elastycznych w skrze. Oba rodzaje
wkien tworz czynnociow cao. Wkna kolagenowe maj tendencj do
ukadania si rwnolegego. Czynno wkien elastycznych polega na przywracaniu pooenia wkien kolagenowych ich pierwotnego pooenia, poniewa same nie s zdolne do kontrakcji. Jeli nacicie skry jest rwnolege do
przebiegu wkien kolagenowych i elastycznych, ich destrukcja jest minimalna. Nacicie prostopade do linii Langera prowadzi do maksymalnej destrukcji
wkien skrnych, co moe by bodcem do przerostu uszkodzonych wkien.
Sytuacja taka moe prowadzi do wystpowania blizny przerostowej czy bliznowca. Wiadomo, e jeli pooenie nacicia skry odbiega bardziej ni 20
od linii Langera, to wygld blizny jest zdecydowanie gorszy, ni gdy odchylenie
jest poniej 20.

7.2 BODY LIFTING


Magdalena Donejko
Wraz z rozwojem technik pozwalajcych na szybkie zredukowanie wagi
wzroso zapotrzebowanie na lifting ciaa. Oczywicie, nie tylko osoby, ktre straciy zbdne kilogramy poddaj si takim zabiegom. Inn przyczyn jest obwisa
i zwiotczaa skra na skutek starzenia. W zalenoci od obszaru wyrniamy
rne rodzaje body liftingu: grny (ramiona, piersi), rodkowy (brzuch), dolny
(biodra, poladki, uda). Mona te przeprowadzi kompleksowy body liftingu wszystkich wyej wymienionych czci ciaa podczas jednej operacji. Body
99

lifting sprawia, e skra na ciele wyglda na znacznie gadsz, bardziej napit,


szczup, o znacznie modszym wygldzie.
Lifting ramion/ brachioplatyka
W niektrych przypadkach, lifting grnej czci ramienia mona osign
wrezultacie liposukcji. W takich wypadkach obywa si bez koniecznoci wykonywania naci. Jeli lifting musi by mocniejszy, nacicie wykonuje si w brudzie, w dolnej czci pachy lub wzdu wewntrznej czci ramienia. Nacicia
te su do uniesienia skry, napicia ramion oraz usunicia nadmiaru tkanki
tuszczowej i zacienienia wizade ramion. Po wykonanej operacji skra jest
zszywana, a w miejscu rany umieszcza si banda elastyczny, ktry uatwia proces gojenia.

Rys. 22. Linie cicia podczas liftingu ramion.

Lifting dolnych czci ciaa


Lifting dolnych partii ciaa pozwala na podcignicie poladkw oraz usunicie zbdnej tkanki z bocznej strony bioder i plecw. Przeznaczony jest dla tych
pacjentek, ktrych skra staa si utracia elastyczno na skutek starzenia, ciy
lub duych waha wagi. Lifting dolnych partii ciaa nie zastpi liposukcji, chocia
te dwie procedury mog by wykonywane w poczeniu. Lifting dolnej partii ciaa ma efekt odmadzajcy (redukuje opadajc skr).
100

Rys. 23. Body lifting linie cicia.

Lifting ud
Podczas operacji usuwa si nadmiar skry, ktra utracia sw elastyczno, dziki
czemu osiga si adny zarys ud. Zazwyczaj gwnym celem operacji jest redukcja
skry po wewntrznej stronie ud. Nacicie wykonuje si w okolicy pachwiny, pod
lini bikini. Z pachwiny usuwa si kawaek skry w ksztacie pksiyca, nastpnie luzuje si tkanki lece poniej linii cicia, naciga skr i zszywa. Stosuje si
gbokie szwy, tak aby zapewni przyleganie skry do wizada i koci i zapobiec
opadaniu skry podczas procesu gojenia. W miejscach naci umieszcza si sczki,
ktre zapobiegaj nagromadzaniu si pynu. Sczki usuwane s po kilku dniach.

7.3 ABDOMINOPLASTYKA
Andrzej Przylipiak
Abdominoplastyka jest zabiegiem operacyjnym, ktry polega na usuniciu
nadmiaru obwisej skry, podskrnej tkanki tuszczowej z okolicy podbrzusza
irdbrzusza. W wyniku tego zabiegu poprawia si wyranie wygld brzucha.
Brzuch staje si paski i ma napita skr. U pacjentw podlegajcych abdominoplastyce bardzo czsto poszerzona jest kresa biaa, tzn. rozcigno znajdujce
101

si midzy miniami prostymi brzucha. Poszerzenie kresy biaej (czsto konsekwencja przebytej ciy) powoduje e powoki brzuszne przyjmuj ksztat
balonowaty. Dokonuje si wwczas take plastyki mini prostych brzucha,
ktra polega na zeszyciu brzegw tych mini i przywrceniu bardziej paskiego ksztatu powok.
Kresa biaa

Rys. 24. Plastyka powok brzusznych.

Abdominoplastyki nie naley wykonywa u kobiet planujcych w przyszoci


ci.
Zabieg wykonuje si w narkozie oglnej. Operacja trwa 2 do 4 godziny. Prowadzenie ci planuje si tak, aeby szwy skrne po zabiegu przebiegay blisko
nad spojeniem onowym oraz w pachwinach, i tym samym mogy by ukryte pod
bielizn. Ppek wszywa si w nowe miejsce na skrze, tak, aby by na tej samej
wysokoci jak przed zabiegiem. Dreny kontrolujce czy nie wystpuje utrata krwi
usuwa si 2 3 dni po operacji. Przez kilka tygodni po operacji pacjent uywa
gorsetu i pasa uciskowego, ktre wspieraj powoki brzuszne i wspomagaj rekonwalescencje. Przez okres kilku tygodni, do trzech miesicy sprawno fizyczna pacjenta/pacjentki jest ograniczona i naley prowadzi oszczdzajcy tryb
ycia. Operacja, zalenie od potrzeb wykonywana jest w ronych wariantach
iwybr techniki decyduje o rozlegoci blizn.
Abdominoplastyka, podobnie jak wikszo operacji estetycznych jest zabiegiem elektywnym tzn. dobrowolnym, co oznacza, e nie przeprowadza si go ze
wskaza yciowych lub medycznych.
102

7.4 KOREKCJA YDEK, IMPLANTY YDEK


Edyta Katarzyna Gaewska
Zabieg wszczepienia implantw ydek skierowany jest do kadej osoby nieusatysfakcjonowanej swoim wygldem. Umoliwia on zredukowanie asymetrii, a take zmniejszenie dysproporcji w budowie ng. Korekcja zyskuje uznanie pord mczyzn, gdy pozwala na osignicie wyrzebionych, naturalnie
wygldajcych ydek. Implanty cechuj si do wysokim stopniem twardoci,
jednake atwo podlegaj ukadaniu, gdy w zdecydowanej czci tworzone s
zsilikonu.
Operacja, przeprowadzana w oglnym znieczuleniu, rozpoczyna si od wykonania nacicia na zgiciu pod kolanem. Nastpnie implanty, ktrych ksztat
irozmiar dostosowywany jest indywidualnie do kadego pacjenta, umieszczana
si w powstaej pod skr kieszeni. Zabieg trwa okoo dwie godziny, jednake
wskazane jest aeby w okresie rekonwalescencji, osoba mu poddana powstrzymaa si od wykonywania codziennych czynnoci.
Najbardziej popularna klasyfikacja dzieli implanty ydek na:
Anatomiczne polecane przede wszystkim mczyznom, gdy ich ksztat
(pogrubiony po jednej stronie) daje efekt muskularnej ydki
Wrzecionowate posiadajce zdecydowanie subtelniejszy ksztat i wykorzystywane w szczeglnoci u kobiet. Umoliwiaj one formowania rwnie czci
rodkowej i dolnej ydek
Prcz wczeniej wymienionych, istniej take implanty stae, tzn. tworzone ze
staego silikonu. Produkuje si je na indywidualne zamwienia.
Po operacji redukowana jest moliwo utworzenia si krwiaka poprzez
umieszczenie drenw. Pacjent przez okoo dwa dni przebywa w pozycji lecej z nogami uniesionymi do gry, aeby przypieszy gojenie rany, zmniejszy ryzyko zakaenia, a take przeciwdziaa powstawaniu opuchlizny. Po
tym czasie, opatrunki zdejmuje si, a osoby poddane zabiegowi korekcji ydek
zaczynaj pokonywa niewielkie dystanse. W trakcie trwania takich krtkich
spacerw, minie maj moliwo przyswojenia implantw, a take rozgrzania si. Okres powrotu do zdrowia trwa okoo 3 tygodnie. W tym czasie znika opuchlizna i zasinienie, natomiast pen sprawno fizyczna i moliwo
wykonywania czynnoci wymagajcych duego wysiku pacjenci odzyskuj po
5tygodniach.
Do komplikacji, ktre wystpi mog po zabieg korekcji ydek nale: krwawienia, zakaenia, dysfunkcja mini czy nerww, zwikszanie si rozmiarw
blizny pooperacyjnej, w niektrych przypadkach samoistna zmiana umiejscowienia implantu.
103

7.5 IMPLANTY POLADKW


Edyta Katarzyna Gaewska
Poladki odgrywaj bardzo istotn rol w naszym wygldzie. Jeeli maj paski ksztat, z profilu powoduj pozorne skrcenie ng i zakcenie proporcji
pomidzy grn a doln czci ciaa. Pene, jdrne i uniesione poladki, to marzenie kadej kobiet yjcej w obecnych czasach. Z pomoc przychodzi oczywicie chirurgia plastyczna, ktra oferuje zabiegi ich modelowania przy pomocy
implantw.
Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu oglnym. Chirurdzy wykorzystuj rne techniki naci: w okolicy koci guzicznej (takie cicie pozostawia trudn do ukrycia blizn), bd te pomidzy poladkami (duo dusza
rekonwalescencja). Stosowane s implanty okrge bd owalne (gadkie, teksturowane), ktrych wielko i mas dobiera si wedug oczekiwa pacjenta.
Wykonywane s one z materiaw obojtnych dla organizmu, dziki czemu nie
powoduj reakcji ze strony ukadu immunologicznego. Istniej dwie moliwoci umieszczenia implantw, w zalenoci od spodziewanych efektw. Pierwsza,
polega na umiejscowieniu ich na miniu poladkowym wielkim i podtrzymywaniu przez powi, czego efektem jest wymodelowanie dolnej czci. Wszczepienie implantw poniej minia poladkowego wielkiego, a take czciowo
pod powi skutkuje uksztatowaniem grnej czci poladka. Operacja trwa
okoo dwie godziny.
Do powika, ktre wystpi mog po zabiegu, nale: zmiana umiejscowienia
implantu, krwiaki, powstanie blizn, opuchlizna i zasinienia w obszarze naci,
zapalenia i zakaenia skry.
Przez pierwszych dziesi dni po operacji pacjent zostaje cakowicie unieruchomiony. Zabronione jest siadanie, chodzenie, czy te wykonywanie jakichkolwiek codziennych czynnoci, gdy mog one wywoywa bl. Okres rekonwalescencji trwa okoo 3 tygodnie, jednake przez 2 miesice po zabiegu naley
powstrzymywa si od zaj wymagajcych duego wysiku fizycznego.
W celu osignicia najlepszych wynikw zalecane jest take stosowanie specjalnej bielizny uciskowej przez 6 miesicy.
Prcz wszczepienia implantw, metodami stosowanymi, aeby powikszy
poladki s take: iniekcja kwasu hialuronowego lub te technik przeszczepu
tkanki tuszczowej. Metody te wi si z niszym ryzykiem powika, krtszym
czasem powrotu do zdrowia, jednake nie s w stanie zaoferowa tak trwaych
izdecydowanych efektw.

104

7.6 CHIRURGIA INTYMNA


Edyta Katarzyna Gaewska
Ginekologia estetyczna jest dziaem medycyny, czcym w sobie trzy specjalnoci: chirurgi plastyczn, ginekologi oraz medycyn estetyczn. Jej gwnym
zadaniem jest niesienie pomocy kobietom niezadowolonym z wygldu swoich
zewntrznych narzdw pciowych, ewentualnie braku satysfakcji ze sposobu
ich funkcjonowania. Dziki zabiegom z zakresu ginekologii estetycznej, kada
pacjentka ma szans odzyska komfort psychiczny, pewno siebie i rado z poycia intymnego, co rwnie pozytywnie wpywa na relacje z partnerem.
Pord caej gamy oferowanych zabiegw, do najczciej wybieranych nale:
Labioplastyka chirurgiczna korekcja rozmiaru i ksztatu warg sromowych,
zarwno wikszych, jaki i mniejszych. Zabieg polega na usunici nadmiaru skry, a nastpnie zszyciu brzegw rany w poziomie, przy pomocy pojedynczych,
rozpuszczalnych szww. Technika ta odznacza si niskim stopniem trudnoci
i umoliwia osignicie zamierzonego efektu bez niepotrzebnego nacignicia
tkanki.
Clitoplastyka redukcja napletka echtaczki prowadzca do wzmoenia dozna podczas zblienia.
Rewitalizacja i wypenianie warg sromowych zwikszenie rozmiarw
warg sromowych zamiarem poprawienia ich funkcji ochronnych oraz wygldu.
Podczas zabiegu, przy uyciu kaniulii w wargi sromowe wstrzykiwane s preparaty kwasu hialuronowego lub dokonywany jest autologiczny przeszczep tuszczu.
G-shot uwidocznienie punktu G poprzez iniekcj tuszczu pobranego
wczeniej od pacjentki, bd preparatu pochodnej kwasu hialuronowego w celu
poprawienia dozna sexualnych.
Waginoplastyka wykonywany najczciej przy pomocy lasera zabieg zmiany rozmiarw pochwy i/lub jej przedsionka.
Hymenoplastyka rekonstrukcja bony dziewiczej zabieg trwajcy okoo
dwie godziny przeprowadzany jest w znieczuleniu oglnym, a materia bdcy
podstaw nowej bony, uzyskuje si ze luzwki wybranej ciany pochwy. Powody wykonywania: kulturowe, religijne, medyczno-psychologiczne (ofiary gwatu nigdy wczeniej niewspyjce), ch sprawienia przyjemnoci partnerowi,
wrodzony brak bony dziewiczej.
Hymenotomia usunicie bony dziewiczej, najczciej z powodu jej przerostu uniemoliwiajcego stosunki seksualne.
Liporedukcja odsysanie tuszczu w okolicach intymnych.
Po okresie euforii od wprowadzenia 10 15 lat temu, zabiegw chirurgii intymnej zdobyta wiedza i dowiadczenie nakazuje pacjentom i lekarzom podchodzi
bardziej sceptycznie do oczekiwanych rezultatw, a decyzj dotyczc przeprowadzenia zabiegu naley podejmowa po dokadnym rozwaeniu zagadnienia.
105

7.7 CHIRURGIA BARIATRYCZNA


Magdalena Donejko
Co drugi dorosy Polak ma nadwag, a u 20% stwierdza si otyo z towarzyszcymi zaburzeniami gospodarki tuszczowej i wglowodanowej, czyli zesp metaboliczny. Ryzyko wystpienia cukrzycy, zawau serca i udaru mzgu
jest w tej grupie ponad trzykrotnie wiksze ni w pozostaej czci populacji.
Mona przyj, e osoba otya bdzie ya rednio o okoo 10 lat krcej, w porwnaniu z osob z prawidow mas ciaa i nalec do tej samej populacji.
Dlatego oprcz dietetyki, na pomoc pacjentom otyym przychodzi chirurgia
bariatryczna.
Kryteria kwalifikacji chorych do operacji bariatrycznych dzieli si na podstawowe i dodatkowe. Pierwsza grupa obejmuje: pacjentw o wskaniku BMI przekraczajcym 32 lub chorych z BMI w przedziale 35 40, u ktrych wystpuj
istotne powikania narzdowe, bdce nastpstwem otyoci. Do kryteriw dodatkowych zaliczy naley: wykluczenie alkoholizmu i zaburze psychicznych,
co daje moliwo dobrej wsppracy z chorym oraz akceptowalne ryzyko operacyjne (ang. big patient big risk).
Wspczesne techniki chirurgiczne obejmuj zakadanie wewntrzodkowych balonw, redukcj objtoci odka poprzez wykonanie gastroplastyki
odka, wraz z jego bypassem, dystalnej gastrektomii oraz usunicie wikszej
czci odka z poczeniem opuszki dwunastnicy z odkiem, opaskowanie
odka, stymulacj odka wszczepionym stymulatorem, i w reszcie neuromodulacj aktywnoci nerww bdnych za pomoc mikrochipw. Wszystkie te zabiegi mona przeprowadzi technik laparoskopow.
Zakadanie balonu odka (balonikowanie)
Form chirurgicznego wspomagania pacjenta w rozwizywaniu problemw zwizanych z otyoci jest endoskopowe wprowadzanie do odka balonu, ktry nastpnie jest wypeniany wod, elem lub powietrzem (w zalenoci od techniki) i pozostawiany w odku na okres do 6 miesicy. Efektem
zaoenia balonu jest zmniejszenie iloci przyjmowanego pokarmu, dziki
zmniejszeniu pojemnoci odka, oraz staa aktywacja receptorw orodka
sytoci w mzgu.
Niewtpliw zalet zabiegu jest jego odwracalno i moliwo usunicia balonu w dowolnym czasie. Wydaje si, e proponowana metoda niesie ze sob kilka korzyci, a wrd nich, uatwia pacjentowi nabycie okrelonych i podanych
nawykw ywieniowych w okresie procznego noszenia balonu. rednia utrata masy ciaa po 4 miesicach od zaoenia balonu wynosi okoo 10 kg, a u 30%
pacjentw w 12 miesicy po usuniciu balonu udaje utrzyma si spadek masy
>10%, wobec wyjciowej masy ciaa.
106

Operacje ograniczajce pojemno odka (restrykcyjne)


Polegaj na wykonaniu plastyki tego narzdu, ktra prowadzi do utworzenia
niewielkiego zbiornika, nowego odka, o objtoci 15 50 ml, w okolicy wpustu. Przyjmowany pokarm jest gromadzony w tym zbiorniku, a jego przejcie dalej jest dodatkowo utrudnione w zwizku z niewielk rednic pozostawionego
otworu czcego z dalsz czci przewodu pokarmowego.
Innym, odwracalnym sposobem zmniejszenia pojemnoci odka jest zabieg
z uyciem specjalnie skonstruowanego, regulowanego konierza (opaski) z silikonu, ktry regulowa mona w zalenoci od potrzeb, tworzc zmienn rednic okna, co przekada si z kolei na okrelon ilo przyjmowanych pokarmw.
Silikonowy konierz poczony jest za pomoc rurki z niewielkim rezerwuarem
wszytym w powoki na miniu prostym brzucha. To pozwala na regulowanie
stopnia otwarcia opaski.
Operacje ograniczajce wchanianie
Operacje polegaj na wyczeniu z pasau okrelonego odcinka jelita cienkiego, a elementem wpywajcym na wielko wchaniania skadnikw pokarmowych po zabiegu jest dugo zastosowanej ptli pokarmowej i tak zwanej ptli
ciowej, bdcej kontynuacj uprzednio istniejcej drogi pokarmowej. Zasada jest prosta im krtsza jest ptla pokarmowa, tym wiksza powierzchnia
chonna ulega wyczeniu. W wyniku modyfikacji przepywu treci pokarmowej
szczeglnie mocno ograniczone jest wchanianie lipidw. Wynika to z faktu, e fizjologicznym miejscem wchaniania lipidw jest dwunastnica i pocztkowy odcinek jelita czczego. Celem operacji jest ograniczenie wchaniania lipidw, ale przy
okazji dochodzi take do ograniczenia wchaniania produktw trawienia biaek
oraz np. metali dwuwartociowych, a szczeglnie elaza, wapnia i magnezu.
Obecnie, najczciej wykonywanymi operacjami bariatrycznymi s: wyczenie odkowe i wyczenie dwunastnicze, w odmianie z przeczeniem dwunastniczym, nalece do operacji mieszanych restrykcyjno-wyczajcych oraz
rkawowa resekcja odka stanowica przykad zabiegu restrykcyjnego. Ostatnia metoda stosowana bya wczeniej, jako postpowanie wstpne, u pacjentw
z ekstremaln otyoci, przygotowujce ich w wyniku chudnicia do zasadniczego i jednoczenie technicznie bardziej skomplikowanego zabiegu wyczajcego.
Po operacji zaleca si pacjentowi przyjmowanie duych iloci witamin oraz
makroelementw (elaza, wapnia, magnezu) w celu zrekompensowania ich upoledzonego wchaniania. W krtkim czasie po zabiegu mog ustpi niektre
znegatywnych skutkw otyoci takie jak cukrzyca czy nadcinienie.
Najczciej spotykanymi powikaniami tego rodzaju zabiegw s powikania
okoooperacyjne oraz niedobory pokarmowe. Wydaje si, e obecnie techniki
operacyjne s najskuteczniejsz (o dugotrwaym efekcie) metod leczenia oty107

oci, zwaszcza olbrzymiej. Z dugofalowych bada epidemiologicznych wynika, e ten sposb leczenia prowadzi do utrzymywania si redukcji masy ciaa po
10 latach rednio o 14 25%, zwiksza przeywalno chorych, zmniejszajc ich
umieralno z wszystkich przyczyn, a zwaszcza z przyczyn sercowo- naczyniowych, z powodu nowotworw, poprawia jako ich ycia, co czsto umoliwia
powrt do penej aktywnoci zawodowej i spoecznej.

7.8 FLEBOLOGIA ESTETYCZNA


Magdalena Donejko
Flebologia dziedzina medycyny zajmujca si leczeniem schorze ylnych
i limfatycznych, gwnie koczyn dolnych.
Zaburzenia ylne dotycz ok. 50% populacji dorosej, w tym gwnie kobiet.
Pacjenci zgaszajcy si do lekarza medycyny estetycznej zwykle robi to z powodw wizualnych. Inne powody, ktre sprawiaj, e pacjenci szukaj pomocy, to
przede wszystkim nastpstwa przewlekej niewydolnoci ylnej (ylaki, zmiany
skrne i owrzodzenia ylne).
Podzia naczy ylnych koczyny dolnej:
Naczynia ylne dziel si na: powierzchniowe, gbokie i yy przeszywajce
(perforatory).
yy gbokie s otoczone przez powizie i minie. W porzdku wystpujcym od y dystalnie do proksymalnie wystpujcych, wyrnia si: yy piszczelowe przednie i tylne, y strzakow, pie piszczelowo-strzakowy, pie
yy podkolanowej, pie yy udowej powierzchniowej, y gbok uda,
y udow wspln i y biodrow. yy koczyn dolnych maj zastawki,
ktre uniemoliwiaj przepyw krwi w innym kierunku ni proksymalny
Powierzchniowy ukad y jest ograniczony do y ponad powizi w tkance
podskrnej. Skada si z: wielkich i maych y odpiszczelowych i bocznych
podskrnych y odstrzakowych wok stawu kolanowego, rwnie wane
s dopywy wyej wymienionych naczy i drobne naczynia (teleangiektazje,
wenulektazje)
ya odpiszczelowa to najdusza ya, ktra rozpoczyna si od przyrodkowego koca uku ylnego grzbietu stopy. Poniej wiza pachwinowego
ya ta wpada przez otwr owalny do yy udowej. Ta ya zwykle ma 8 12
zastawek
ya odstrzakowa powstaje z yy brzenej bocznej i bocznego koca uku
ylnego grzbietu stopy. Ta ya ma zwykle 9-10 zastawek.
yy przeszywajce perforatory, cz ukad powierzchniowy i gboki na
udzie i podudziu
108

yy koczyn dolnych transportuj krew przeciwnie do siy grawitacyjnej, cinienie wywierane przez skurcz mini ydki jest wystarczajce do przesuwania
krwi w kierunku proksymalnym. Skurcze mini ydek uciskaj zatoki ylne oraz
yy gbokie otoczone powizi i miniami. Ochron przed przedostaniem si
krwi do ukadu powierzchniowego stanowi zastawki.
Choroby y
Choroby ukadu ylnego koczyn dolnych obejmuj szeroki zakres patologii,
od niewielkich y siateczkowatych, teleangiektazji, poprzez ylaki, zmiany troficzne, do czynnych owrzodze ylnych.
Zmodyfikowana klasyfikacja y wg Duffego (na podstawie rnic anatomicznych).
Typ
Teleangiektazje/
pajczki ylne
Matting, siateczkowate
poszerzenia ylne
Wenulektazje
yy siatkowe
(retikularne)

Rozmiar
0,1 1,0

Barwa
Czerwone,
czerwono-sine

Od 0,2

Czerwone

1,0 2,0

Fioletowe

2,0 4,0

Zielone, niebieskie

Najczciej problemy zdrowotne y spowodowane s nieprawidow czynno zastawek, ktra z kolei spowodowana jest powstaniem lokalnego nadcinienia ylnego.
Problemy estetyczne dotycz gwnie zaburze w ukadzie ylnym powierzchniowym.
Objawy niewydolnoci ylnej:
obrzki
zanikowe stwardnienie skry,
tzw. cikie nogi
drtwienie, mrowienie, swdzenie skry
zesp niespokojnych ng
okresowe ble
przebarwienia skry
stan zapalny
Leczenie zmian ylnych poprzedza badanie USG Doppler ukadu powierzchniowego i gbokiego. Badanie pozwala zlokalizowa miejsce niewydolnoci
ukadu ylnego. W pierwszej kolejnoci leczy si niewydolno ukadu powierzchniowego.
109

Choroby y klasyfikacja
1. Przewleke choroby y
Wrodzone choroby y
Pierwotna niewydolno y koczyn dolnych: choroba ylakowa, pierwotna
niewydolno zastawek y gbokich
2. Choroby y ostre
Uraz y
Zakrzepowe zapalenie y powierzchownych
Zakrzepica y gbokich
3. Wtrna niewydolno y koczyn dolnych
Zesp pozakrzepowy
Zespoy uciskowe
Inne choroby y
Zakrzepowe zapalenie y powierzchownych - zaczerwienienie, wzmoone
ocieplenie, bolesno na przebiegu y powierzchownej.
Zakrzepowe zapalenie y gbokich koczyn dolnych obrzk uda, goleni lub
caej koczyny z bolesnoci uciskow i blem spoczynkowym, podwyszon
ciepot ciaa i zasinieniem skry.
Wdrujce zapalenie y - nawrotowe zapalenie y o rnej lokalizacji, ale najczciej na koczynach dolnych.
Choroba Mondora - zapalenie powierzchownych y przedniej ciany klatki
piersiowej. Przyczyna nie jest znana, ale naley wzi pod uwag proces nowotworowy zaczynajc od wykluczenia raka piersi.
Diagnostyka
badanie dopplerowskie
ultrasonograficzne
flebografia wstpujca i zstpujca
pletyzmografia
pomiar cinienia ylnego
Leczenie zachowawcze przewlekej niewydolnoci ylnej
Leczenie kompresyjne
I stopie kompresji 20 30 mmHg /profilaktyka , mczliwo , drobne ylaki/
II stopie 30 40 mmHg / ylaki z obrzkiem, obrzki pourazowe, po wygojonych owrzodzeniach ylnych, po przebytym zapaleniu y powierzchownych/
III stopie 40 50 mmHg/ bardzo due ylaki z obrzkiem, nawracajce owrzodzenia goleni, obrzki limfatyczne
IV stopie 50 60 mmHg/ ciki zesp pozakrzepowy, nieodwracalne obrzki
limfatyczne
110

Wewntrzylna chemiczna ablacja = skleroterapia kierowana ultrasonografi (ECA)


Skleroterapia jest to chemiczna obliteracja naczy ylnych. rodek obliterujcy, wstrzyknity do wiata naczynia, wywouje miejscow reakcj zapaln
oraz jego skurcz. Reakcje te prowadz do wytworzenia skrzepliny, odkadania si
wknika, a nastpnie do hialinizacji ciany naczynia i zarastania jej wiata. Jako
rodki obliterujce s stosowane pyny lub pianki. Mona je sklasyfikowa jako
rodki osmotyczne, rce i detergenty.
Iniekcja jest wykonywana w pozycji lecej, poczwszy od obszaru dystalnego w kierunku proksymalnym w stosunku do miejsca, gdzie wystpuje refluks,
wcelu zminimalizowania iloci rodka wywoujcego obliteracj i liczby iniekcji.
Oprcz metody ECA obecnie wykonuje si zabiegi wewntrzylnej ablacji
prdem o czstoci radiowej (RFA) i wewntrzylnej ablacji laserem (ELA). Uwaa si, e s one mniej inwazyjne.
Wskazania do leczenia przy uyciu skleroterapii:
pacjenci bez ogranicze ruchowych
teleangiektazje, ylaki siateczkowate
wybrzuszone ylaki z objawami cikoci, pulsowania, rozpieraniem
wybrzuszone ylaki z dermatologicznymi objawami przewlekej niewydolnoci ylnej
Przeciwwskazania:
pacjenci z rozrusznikiem serca
niewydolno poruszania si
aktywna zakrzepica y powierzchniowych/gbokich
obecno hipoplastycznych y gbokich
cia

7.9 REDUKCJA I LECZENIE CELLULITU


Edyta Katarzyna Gaewska
Cellulit, znany take pod nazw skrki pomaraczowej towarzyszy ludzkoci
od pocztkw jej istnienia.W tkankach objtych tym patologicznym procesem
dochodzi do zmniejszenia cyrkulacji krwi i limfy. Do czynnikw sprzyjajcych
powstaniu cellulitu zaliczamy: nieprawidow diet, naduywanie alkoholu, palenie tytoniu, zaburzenia hormonalne, brak aktywnoci fizycznej, skonno do
kumulacji wody przez organizm, zbyt obcisy ubir.
Redukcja cellulitu jest procesem trudnym i wymagajcym duo czasu. W pocztkowym stadium moliwe jest miejscowe stosowanie preparatw w postaci
111

kremw, eli, balsamw, zawierajcych w swym skadzie roliny lecznicze takie


jak: bluszcz czy ywokost. Podstaw ich dziaania jest aktywacja przepywu krwi
i limfy.
Do zabiegw kosmetycznych o potwierdzonej skutecznoci zaliczamy:
1. Mezoterapi podanie preparatu leczniczego bezporednio do tkanki tuszczowej, poprzez punktowe nakucia obszaru dotknitego cellulitem
2. Jonoforez zabieg wykonywany przy pomocy elektrycznego prdu staego, usprawniajcy wdrwk hydrofilowych substancji aktywnych w gb
skry
3. Laser emitowane przez niego promieniowanie przedostaje si do tkanki
tuszczowej i rozkada trjglicerydy do wolnych kwasw tuszczowych oraz
stymuluje tworzenie kolagenu i elastyny
4. Masae: manualny drena limfatyczny, liposukcj kawitacyjn, masa pomp prniow, masa pneumatyczny, endermologi. Ostatni z wymienionych zabiegw uwaany jest za najskuteczniejsz metod walki z cellulitem.
Skra masowana jest przy uyciu specjalnej zasysajcej gowicy, w skad
ktrej wchodz dwie ruchome rolki
Jeeli zabiegi kosmetyczne nie przynosz zadowalajcych efektw, moliwe
jest te korzystanie ze rodkw farmakologicznych, takich jak: krzem, retinol,
metyloksantyny, pentoksyfilina, koenzym A, L-karnityna, flawonoidy.
Najbardziej inwazyjn, a zarazem najbardziej skuteczn metod redukcji cellulitu stanowi leczenie chirurgiczne, czyli tak zwana liposukcja. Polega ona na
odessaniu nagromadzonej tkanki tuszczowej. Inn inwazyjn metod w walce
z cellulitem jest przecinanie pasm tkanki cznej, mocujcej skr do podoa.
Takie pasma tkankowe wytwarzaj tzw. efekt materacowy polegajcy na powstawaniu wgbie w skrze. Przecicie tych pasm powoduje zanikanie zagbie
iwygadzenie powierzchni skry.

112

8. CHIRURGIA ESTETYCZNA SKRY


8.1 KOREKCJA BLIZN
Marek Niczyporuk
Blizn (cicatrix) nazywa si tkank czn wknist, powstajc w wyniku
procesu naprawczego bdcego odpowiedzi organizmu na uszkodzenie skry
lub innych tkanek.
Tworzenie blizny jest czci fizjologicznego procesu gojenia si rany, w ktrym uszkodzona skra waciwa zostaje zastpiona ubogokomrkow tkank
zawierajc liczne wkna kolagenu.
Blizna charakteryzuje si cieczeniem naskrka, zmniejszeniem sprystoci,
brakiem przydatkw, wygadzeniem linii skrno-naskrkowej. Wyranie rni
si od otaczajcej j skry kolorem, struktur, reakcj na promieniowanie soneczne, elastycznoci i wytrzymaoci. Poza wczesnym etapem ycia podowego skra goi si zawsze z wytworzeniem blizny. Przebudowa blizny rozpoczyna
si 3 tyg. po zagojeniu rany. Dochodzi do uporzdkowania struktury kolagenu,
ktrego wkna ukadaj si wzdu linii najwikszych napi skry. Ostateczny
ksztat blizna uzyskuje po ok. 12 miesicy. W tym okresie blednie, staje si paska
ibardziej wytrzymaa na czynniki mechaniczne.
Wygld blizny
Na ksztat blizny moe skada si wiele czynnikw. Zaley on od przyczyny urazu, np. zranienia czy oparzenia, okolicy ciaa, ktra ulega urazowi, czasu
trwania gojenia czy wreszcie indywidualnej skonnoci do nadmiernego bliznowacenia. Zazwyczaj blizna jest pocztkowo rowa, potem blednie, a ostatecznie
przybiera perow barw, nie odzyskujc koloru normalnej skry.
Najmniej widoczne s blizny w ksztacie linii, powstae po ciciu noem, ukryte wzdu naturalnych bruzd i fadw skrnych (linie Langera). Najbardziej szpecce s blizny paszczyznowe, o nierwnej powierzchni i zabarwieniu, niekiedy
powodujce napicia i przykurcze, np. po oparzeniach, zmiadeniach i innych
cikich urazach.
Rodzaje blizn ze wzgldu na mechanizm uszkodzenia:
blizny oparzeniowe
blizny pooperacyjne
blizny pourazowe (inne ni oparzeniowe)
blizny potrdzikowe
rozstpy
113

Ze wzgldu na przyczyn:
pooperacyjne
pourazowe
pooparzeniowe
pozapalne
Podzia blizn:
1. Linijne - najmniej widoczne i powstaj rwnolegle do naturalnego fadu skry. Dlatego zanikaj najszybciej lub pozostawiaj prawie niewidoczne miejsce po urazie lub ciciu operacyjnym. Ich wygld szybko si zmienia dajc
blad i mikk lini. Napicie tkanki w tym miejscu jest bardzo mae, co nie
powoduje ewentualnego obkurczania. Ten rodzaj blizn nie podlega leczeniu
chirurgicznemu lub zachowawczemu.
2. Zanikowe polegaj na obecnoci zagbie (zaniku) w skrze. Najczciej
powstaj, jako wynik stanu zapalnego w przebiegu trdziku, ospy wietrznej
i innych schorze. Rzadziej s wynikiem urazu lub zabiegu chirurgicznego. Mog by pojedyncze lub bardzo liczne o rnej gbokoci i ksztatach
punktowe, ospowate, wiksze zagbienia o agodnych brzegach, zanikowe
blizny linijne.
3. Przerostowe polegaj na obecnoci zbliznowaciaych, twardych, wypukych
zgrubie rnych wielkoci i ksztatw, ktre zale od wielkoci i ksztatu
pierwotnego uszkodzenia skry. Powstaj w obrbie blizn pooperacyjnych,
pourazowych, pooparzeniowych i pozapalnych. Od bliznowcw rni si
tym, e nie przekraczaj wielkoci pierwotnego uszkodzenia skry.
4. Bliznowce najczciej powstaj w miejscu uszkodzenia skry: po zabiegu
chirurgicznym, w miejscu iniekcji (np. po szczepieniu), w miejscu ustpujcych
zmian zapalnych (trdzik, ospa wietrzna, zapalenie mieszkw wosowych), po
oparzeniu. Bliznowce maj charakter wypukych guzw wyranie przekraczajce miejsce urazu. W okresie pocztkowym stopniowo rosn imog osiga
rozmiary od kilku milimetrw do kilku centymetrw Najczciej wystpuj
na skrze klatki piersiowej, zwaszcza okolic mostka, grnej czci grzbietu,
ramionach, patkach uszu. Istnieje rwnie odmiana bliznowca samoistna
wystpujca u osb z predyspozycj, bez uchwytnego urazu skry. W takim
przypadku ogniska s zwykle liczne. W okresie wzrostu, ze wzgldu na bogate
unaczynienie, bliznowce cechuj si czerwonym lub rowym zabarwieniem.
Moe im wtedy towarzyszy wid, a nawet bl. Dojrzae ogniska, po okresie
wzrostu, bledn i przybieraj kolor zbliony do normalnej skry.
Metody leczenia blizn
W przypadku blizny idealnej nie powinno si stosowa adnego leczenia. Leczenie uzalenione jest od rodzaju i charakteru blizny oraz od czasu, jaki min
od zagojenia si rany. Do roku od zagojenia si rany nie stosuje si chirurgicznej
114

korekty blizny. W tym czasie stosuje si metody zachowawcze i mao inwazyjne


majce na celu przypieszenie dojrzewania blizny (natuszczanie, masa, przewleky ucisk, maci z wycigiem z cebuli, maci i plastry silikonowe, zastrzyki sterydowe, lasery, dermabrazj).
Operacyjna korekcja blizn zalecana jest w przypadku, gdy blizny s nadmiernie
uwypuklone, prowadz do upoledzenia ruchomoci lub te zaburze wzrostu
poszczeglnych okolic ciaa i nie s akceptowane przez pacjenta. Kady zabieg
poprzedzony jej wyciciem i odpowiednim zeszyciem rany. Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym.
Sposb leczenia jest uzaleniony od rodzaju blizny, jej umiejscowienia, a take
od czasu, jaki upyn od chwili zranienia
Leczenie blizn przerostowych ma czsto dwustopniowy charakter. We wczesnym okresie leczeniem z wyboru, jest postpowanie zachowawcze. Stosuje si
wtedy dugotrway, stay ucisk na blizn, niekiedy miejscowo podaje si preparaty
glikokortykoidw, chroni przed socem i dranieniem naskrka. Czsto uywa
si te specjalnej odziey uciskowej.
Najwczeniej podejmuje si leczenie operacyjne przykurczw bliznowatych,
a zwaszcza wywini powiek (by przywrci ochron oka), okolicy warg (aby
ustao wyciekanie liny), a take przykurczw koczyn (w celu przywrcenia
prawidowej funkcji staww).
Celem leczenia jest przede wszystkim zniesienie napicia skry. Zazwyczaj
chirurg plastyczny stosuje wtedy techniki operacyjne oparte na zasadach plastyki
miejscowej (np. zasad Z), tj. zmienia dug lini fadu bliznowatego na przebieg zygzakowaty, dziki czemu nastpuje wyduenie blizny.
Nowoczesn metod leczenia blizn i przykurczw jest stosowanie ekspandera,
czyli rozcigacza tkankowego, dziki ktremu mona uzyska pewien nadmiar
skry potrzebny do przemieszczenia w miejsce blizny. Szczeglnie trudny problem leczniczy stanowi keloidy. Tradycyjne techniki leczenia stosowane w leczeniu blizn przerostowych i keloidw to: iniekcje glikokortykosteroidw, miejscowe zastosowanie silikonu (paty silikonowe), wycicie chirurgiczne, witamina A,
kriochirurgia, radioterapia i inne. Z powyszych metod zarwno kortykosteroidy jak i leczenie chirurgiczne charakteryzuje si bardzo wysokim wskanikiem
nawrotw. Leczenie chirurgiczne polega na usuniciu keloidu i wszyciu w jego
miejsce przeszczepu skry, aby unikn napicia brzegw rany. Nastpnie bardzo
wczenie rozpoczyna si stay ucisk oraz miejscowo stosuje si sterydy.
Paty silikonowe zmniejszaj ryzyko powstawania blizn przerostowych a ich
zastosowanie polega na pokryciu caej powierzchni blizny patem na minimum
12 godzin dziennie (pod patem nastpuje przebudowa kolagenu w blinie). Wleczeniu skutkw oparze blizn przerostowych od kilkunastu lat stosuje si take laseroterapi. Lasery generuj koherentn wizk wiata o okrelonej energii.
115

Okrelona dugo fali jest absorbowana przez odpowiedni chromofor w tkance.


Przerose blizny dojrzae, w ktrych nie mona ju hamowa rozrostu poprzez zamykanie naczy mona stara si zmniejsza poprzez selektywne odparowywanie. W tym celu stosuje si lasery ablacyjne, frakcyjne laser CO2 oraz Er: Yag.
Mimo rnych sposobw (operacyjnych, farmakologicznych i kosmetycznych) nie zawsze udaje si poprawi ksztat blizny.
Przeciwwskazania do zabiegu:
cia
wiek poniej 8 lat lub brak moliwoci wykonania zabiegu w znieczuleniu
miejscowym u dziecka
padaczka
choroba serca
nadcinienie ttnicze
Po zabiegu usuwania blizn
Po laserowym zabiegu korekcji blizn mog pojawi si zaczerwienienia, obrzki oraz inne, niewielkie dolegliwoci, ktre zazwyczaj mijaj po 1 4 godzinach
po zabiegu. Okoo 12 24 godzin po usuwaniu blizn w miejscu poddawanemu
korekcji pojawiaj si strupki, ktre utrzymuj si przez okres 7 21 dni. W celu
zapobiegania ponownemu rozrostowi blizn, przez kilka nastpnych miesicy pacjent powinien stosowa 3 razy dziennie masae blizny lub plastry silikonowe,
aby zapobiec odroniciu zmiany.

8.2 LECZENIE BLIZNOWCW


Marek Niczyporuk
Keloid, bliznowiec
Keloid to przeronita, guzowata, stwardniaa blizna (tkanka wknista), ktra
powstaje w skrze pod wpywem urazu lub bez uchwytnej przyczyny. Tworzenie keloidu zaley od miejsca urazu, jednak najwiksze znaczenie ma skonno
osobnicza. Skonno do bliznowcw wystpuje rodzinnie. Czciej keloidy
powstaj u przedstawicieli rasy czarnej, nie zanotowano przypadkw wrd albinosw. W niektrych zespoach genetycznych stwierdza si wiksz czsto
wystpowania bliznowcw (zesp Turnera).
Miejsca wystpowania
Bliznowce mog pojawia si w kadym miejscu na skrze, jednak najczciej
spotyka si je na klatce piersiowej, grnej czci plecw, ramionach i patkach
uszu. Bliznowce powstaj zwykle w miejscu uszkodzenia skry, na przykad
116

wwyniku oparzenia, blizny pooperacyjnej, rozlegego trdziku. Czasami mog


one take tworzy si nawet na skutek bardzo niewielkiego zadrapania, ukszenia owada lub po iniekcji.
Objawy
Typowy bliznowiec ma posta gadkiej, wyranie uniesionej ponad powierzchni ciaa, twardej blizny o rowym zabarwieniu. Obecno takiej zmiany na skrze stanowi zwykle dla chorego problem kosmetyczny. Tego typu zmianie moe
towarzyszy wid, bl, nadwraliwo na bodce dotykowe. Niekiedy bliznowce
ulgaj staemu wzrostowi.
Przyczyny
Rozwj bliznowca jest wynikiem nieprawidowego procesu gojenia si rany,
wczasie ktrego dochodzi do nadmiernego pobudzania fibroblastw i powstawania
zbyt duej iloci kolagenu biaka odpowiedzialnego za prawidow funkcj blizny.
Czynniki sprzyjajce zachorowaniu
wystpowanie bliznowcw w rodzinie
ciemny fototyp skry ( IV VI )
mody wiek
oparzenia
przekuwanie uszu
szczepienia
ukszenia owadw
Cel leczenia
Celem leczenia jest uplastycznienie i maksymalne zmniejszenie istniejcego
bliznowca, najlepiej do wielkoci kosmetycznie zadowalajcych zarwno pacjenta, jak i lekarza.
Diagnostyka
Zwykle do rozpoznania bliznowca wystarcza wizyta u specjalisty medycyny
rodzinnej. Skrupulatnie zebrany wywiad oraz przeprowadzone badanie pozwala na postawienie prawidowej diagnozy. Diagnostyka keloidu opiera si przede
wszystkim na wywiadzie oraz szczegowym badaniu fizykalnym. Pozwala to
wwikszoci przypadkw na postawienie trafnej diagnozy bez koniecznoci wykonywania dodatkowych bada.
Zapobieganie
Najwaniejszym sposobem profilaktyki jest ochrona skry przed wszelkimi
urazami. Dla osb szczeglnie predysponowanych i jednoczenie uprawiajcych
sporty zalecane jest stosowanie dostpnych na rynku ochraniaczy, gwnie w obrbie staww kolanowych i okciowych.
117

Konsekwentne zakadanie opatrunkw uciskowych (okluzyjnych) z fluorowanymi steroidami moe w duym stopniu zapobiega powstawaniu bliznowca
uosb predysponowanych w obrbie blizn pooperacyjnych.
Leczenie
Leczenie bliznowca jest dugotrwae i wymaga rwnoczesnego stosowania
szeregu lekw i technik zabiegowych (kriochirurgii i laseroterapii) ktre s prowadzone ambulatoryjnie.
Najczciej stosuje si terapi skojarzon, pozwalajc na uzyskanie dobrego
efektu kosmetycznego. Celem leczenia jest poprawa wygldu estetycznego bliznowca, co znacznie polepsza samopoczucie i komfort ycia pacjenta. Jednak
przede wszystkim terapia ma zagodzi objawy kliniczne poprzez zmniejszenie
lub wyeliminowanie uczucia blu, pieczenia i uzyskanie prawidowego zakresu
funkcji staww.
Leczenie chirurgiczne
Polega na wyciciu blizny przerostowej - pocztkowo poprawia jej wygld, jednak w duym stopniu powoduje nawrt (od 45 do 100%). Jeeli po dwch latach
od wycicia nie nastpi nawrt blizny przerostowej, uwaa si j za cakowicie
wyleczon. Aby zapobiec ryzyku nawrotu najczciej stosuje si wycicie znastpczym podaniem doogniskowym preparatu glikokortykosteroidw lub presoterapi. Moliwa jest rwnie wsppraca z radioterapeut, ktry kilka dni po
operacji jednorazowo nawietli ran pooperacyjn promieniami jonizujcymi.
Leczenie zachowawcze
Do terapii zachowawczej zalicza si:
Wstrzyknicia do tkanki bliznowca sterydw (triamcinolonu)
Wstrzykiwanie preparatw interferonu gamma
Krioterapia
Laseroterapia
Silne glikokortykoidy miejscowe
Presoterapia
ele na bazie silikonu
Preparaty steroidowe
W wyniku stosowania sterydw blizna staje si bardziej mikka i opada do
poziomu powierzchni skry. Skuteczno terapii z uyciem glikokortykosteroidw dochodzi do 95%. Sterydoterapia moe by stosowana jako monoterapia
lub terapia wspomagajca wczeniejsze chirurgiczne wycicie. Podanie miejscowe w postaci wstrzykni, a najczciej wykorzystywanym preparatem jest
triamcinolon w dawce 10 40 mg/1 ml, 1 6 razy w odstpach 2 4-tygodniowych. Stosowanie sterydw moe powodowa powstanie miejscowych objaww
118

ubocznych, do ktrych zaliczamy: atrofi skry, hipopigmentacj, rozrost naczy


krwiononych i teleangiektazje oraz zahamowane gojenia si rany. Po sterydoterapii ryzyko nawrotu wynosi 25 50%.
Ostrzykiwanie interferonem
Dziaanie interferonu polega na hamowaniu syntezy kolagenu. Leczenie interferonem jest dugotrwae i kosztowne. Interferon w monoterapii pozwala na uzyskanie poprawy w 30- 50% leczonych przypadkw bliznowcw, ale poczenie go
z wyciciem chirurgicznym zmniejsza ryzyko nawrotu do 19%.
Krioterapia
Niska temperatura podczas zabiegu powoduje procesy niszczenia nieprawidowych wkien kolagenu dziki uaktywnieniu metaloproteinaz tkankowych.
Poza tym wpywa niszczco na komrki i naczynia krwionone w obrbie blizny.
Do zabiegu stosuje si past CO2 lub te cieky azot. Cykl zabiegw powtarzany
jest co miesic.
Laseroterapia
Wizka promieni laserowych dziaa hamujco na produkcj kolagenu, zaburzajc jego metabolizm i syntez z fibroblastw w obrbie tkanek bliznowatych.
Jednoczenie powoduje ona wzrost aktywnoci kolagenazy i nasilenie procesu
kolagenolizy, co daje zmniejszenie napicia tkanek zmienionych bliznowato. Ponowne powstanie bliznowca w miejscu leczenia zauwaa si w 75 do 100% przypadkw.
Coraz szersze zastosowanie ma Pulsed Dye Laser, ktry uszkadza mikronaczynia. Zaburzajc ukrwienie i odywianie tkanek bliznowatych, hamuje angiogenez i zmniejsza w ten sposb widoczne na powierzchni bliznowcw i blizn
przerostowych przetrwae zaczerwienienie i liczne teleangiektazje.
Presoterapia
Polega na leczeniu zmian bliznowatych uciskiem. W tym celu stosuje si rnego rodzaju mankiety uciskowe, ubrania kompresyjne i klipsy. Najlepszy efekt
leczenia uzyskuje si w przypadkach bliznowcw patkw uszu. Ucisk tkanek bliznowatych powoduje ich niedokrwienie i niedotlenienie, redukujc w ten sposb
liczb wkien kolagenowych i wysoko blizny. Czas leczenia t metod wynosi
6 24 miesice.
Silikon
Jest on syntetycznym polimerem stosowanym miejscowo w postaci elu lub
gotowego opatrunku (plastra), nie przenikajcym do rany. Opatrunek silikonowy zmniejsza uczucie swdzenia i blu. Profilaktycznie powinien by uywany
12 godzin na dob przez 4 tygodnie. Dziaanie silikonu zaley od nawodnienia
tkanek, a nie od ich napicia. Dziki niemu spada zawarto wody w blinie,
119

zmniejsza si aktywno naczy krwiononych, zmniejszeniu ulega rwnie depozyt kolagenu i dochodzi do obnienia wysokoci blizny. Staje si ona bardziej
mikka, mniej napita i mniej zaczerwieniona.
Leczenie blizn przerosych i bliznowcw stanowi duy problem, a czsto
niepowodze i nawrotw wskazuje na brak jednej skutecznej terapii. Jako cakowite wyleczenie uznaje si trwajce ponad dwa lata zmniejszenie wyniosoci
blizny oraz zahamowanie jej rozrostu w przypadku bliznowcw.

8.3 LECZENIE ROZSTPW SKRNYCH


Edyta Katarzyna Gaewska
Rozstpy, tworzone s w obrbie skry waciwej, na skutek uszkodzenia struktury wkien kolagenowych. W badaniu mikroskopowym rozstpy okazuj si
bliznowcami. W pierwszej fazie powstawania przyjmuj kolor od czerwonego do
fioletowego, ukadajc si w regularne pasma. W drugim etapie dochodzi do ich
rozjanienia, spycenia, nastpuje prba przywrcenia skrze prawidowej sprystoci. Jest to jednak niemoliwe, gdy utracona bezpowrotnie forma kolagenu, nie
ulega samoistnej naprawie, przez co na powierzchni skry pozostaj mae blizny.
Rozstpy najczciej umiejscawiaj si u kobiet na biodrach, piersiach, grnej czci ud, brzuchu (rozstpy ciowe), a u mczyzn: w okolicy ldwiowo- krzyowej
oraz obrczy barkowej. Czynnikami wywoujcymi powstanie powyszych zmian
s: zaburzenia hormonalne (zwikszony poziom kortyzolu, estrogenw), nieprawidowe odywianie, przyjmowanie lekw grupy glikokortykosteroidw, predyspozycje genetyczne, zaburzenia prawidowego funkcjonowania fibroblastw.
Utworzone na skrze rozstpy, cakowicie usun mona jedynie drog operacyjn, zabiegi kosmetyczne wycznie zmniejszaj ich widoczno.
Do grona metod stosowanych w kosmetologii, pozwalajcych na uzyskanie optymalnych efektw nale:
1. Fraxel laser wysyane promieniowanie tworzy na pomierzch skry mikroskopijnej wielkoci uszkodzenia, co skutkuje pobudzeniem skry waciwej do
regeneracji. Podczas jednej wizyty zabiegowi, dziki ktremu rozstpy podlegaj unaczynieniu i przebudowaniu, poddaje si 20 48% obszaru ciaa.
2. Mikrodermabrazja mechaniczne usunicie naskrka, przy pomocy specjalnego aparatu. Zabieg ten prowadzi do zwikszenia stopnia elastycznoci
skry i jej regeneracji. Mikrodermabrazja zwielokrotnia rwnie tworzenie
kolagenu i elastyny, stymuluje krenie.
3. Mezoterapia iniekcja odpowiednio przygotowanych roztworw substancji aktywnych w celu stymulacji fibroblastw skry waciwej i odbudowy
kolagenu.
120

4. Piling chemiczny wykorzystujcy kwas glikolowy 25 35% roztwr tego


zwizku pobudza epidermoliz oraz syntez komrek naskrka i kolagenu
na powierzchniowych warstwach skry.
Skuteczno powyszych zabiegw jest jednak ograniczona.
Zalecane jest rwnie leczenie farmakologiczne, ktrego podstaw stanowi
zaywanie retinoidw- zwizkw aktywujcych fibroblasty do produkcji kolagenu, przeciwdziaajcych jego niszczeniu oraz regulujcych procesy rogowacenia.

8.4 KOREKTA I USUWANIE TATUAY


Marek Niczyporuk, Elbieta Galicka
Tatua to znak graficzny wykonany na skrze, powstay w wyniku wprowadzenia barwnika do skry waciwej za pomoc specjalnej igy.
Termin tatua wywodzi si z jzyka ludw Oceanii. Tatuismus pochodzi z rejonu Polinezji i wywodzi si od sw tatahou ta (rysunek) i atuas (dusza).
Termin tatua zosta wprowadzony w 1769 roku przez Jamesa Cook`a, ktry relacjonujc swoje podre po oceanii, wspomina o rysunkach na skrze tubylcw.
Wspczenie tatuae obecne s we wszystkich kulturach i regionach wiata.
Do niedawana tatuae w kulturze europejskiej kojarzone byy gwnie z subkulturami, osobami z marginesu spoecznego, winiami, czonkami gangw czy
grupami militarnymi. Tatuae wykonywane s gwnie w celu ozdobienia ciaa, jednak cz osb poddajcych si zabiegom tatuowania kieruje si chci
podkrelenia swojej przynalenoci do grupy spoecznej, zaznaczenia hierarchii
grupowej czy upamitnienia wanych wydarze yciowych. Wspczenie coraz
czciej zaczyna dominowa czysto dekoracyjna forma tatuau bez adnego konkretnego znaczenia.
Rodzaje tatuau
1. Tatua pourazowy zwany rwnie naturalnym lub traumatycznym powstaje w wyniku przypadkowego wprowadzenia do skry drobin wiru,
asfaltu lub prochu strzelniczego
2. Tatua amatorski wykonany atramentem, tuszem krelarskim lub barwnikami pochodzcymi z spalania materiaw organicznych zawierajcych
gwnie wgiel. Barwnik wprowadzany jest na rn gboko skry
3. Tatua profesjonalny wykonywany w profesjonalnym salonie tatuau, atestowanymi barwnikami przy pomocy igie jednorazowego uytku. Barwnik
jest wprowadzany mniej wicej na t sam gboko skry
4. Tatua kosmetyczny, permanentny makija makija stay, polegajcy na
wprowadzeniu pod skr odpowiednich pigmentw, stosowany gwnie
wokolicach ust, brwi i oczu
121

5. Tatua medyczny wykonywany do kamuflau lub imitacji niektrych


struktur w procesie leczenia chirurgicznego lub rekonstrukcji
Metody usuwania tatuay
Potrzeba usunicia tatuau wie si ze zmian pogldw, indywidualn potrzeb zmiany wizerunku lub wymaganiami pracodawcy. Cz osb wyraa
ch usunicia tatuau, aby w jego miejscu wykona inny.
W chwili obecnej nie istnieje jedna, uniwersalna metoda usuwania tatuay.
Wzalenoci od wielkoci tatuau, jego lokalizacji, sposobu wykonania oraz uytych barwnikw, zastosowanie znajduj rne sposoby leczenia.
Laseroterapia
Laseroterapia wykorzystuje zjawisko selektywnej fototermolizy polegajce na
niszczeniu drobinek barwnika pod wpywem zaabsorbowanej przez nie energii
pochodzcej z emitowanej przez laser wizki o odpowiednio dobranej dugoci
fali. Po absorpcji dochodzi do rozproszenia barwnika na drobne fragmenty, ktre
zostaj wydalone na zewntrz tkanki skry. Niezwykle istotne znaczenie ma wybircze zniszczenie barwnika tatuau bez uszkodzenia termicznego otaczajcych
go tkanek. Istot jest dobranie takiej dugoci fali, ktra bdzie w najwikszym
stopniu absorbowana przez czsteczki barwnika o okrelonym kolorze. Czarne pigmenty pochaniaj fale o bardzo szerokim spektrum dugoci (atwe do
usunicia), natomiast pigmenty te tylko w niewielkim stopniu absorbuj fale
odugoci generowanej przez wspczesne lasery (najtrudniejsze do usunicia).
Obecnie standardem zabiegowym w zakresie usuwania tatuay s przede
wszystkim lasery Q-switch, dajce bardzo krtkie nanosekundowe promieniowanie laserowe o duej gstoci mocy.
Lekarz kwalifikuje pacjenta do zabiegu po zebraniu wywiadu. Nastpnie
wykonuje prb laserow i ocenia wraliwo skry oraz przewidywany efekt.
Dziaanie promieniowania laserowego odczuwane jest przez pacjenta jak bl
po strzeleniu gumk, ale zawsze stosuje si metody znieczulania (ma EMLA,
schadzanie skry, rzadko znieczulenie lignokain). Po zabiegu mog pojawi
si delikatne, powierzchowne, szybko gojce si uszkodzenia naskrka. Po kilku
dniach powstae strupki odpadaj, odkrywajc gojcy si naskrek. Z kadym zabiegiem tatua blednie, ale niekiedy niewielka ilo barwnika pozostaje w skrze
i zarys tatuau moe by widoczny.
Laserowe usuwanie tatuay moe wywoywa lokalne obrzki, zaczerwienienia lub zblednicia skry, odbarwienia, zmian faktury skry, pokrzywk, pcherzyki a nawet infekcj czy alergi.
Najczciej wykorzystywane typy laserw:
1. Laser rubinowy Q-switch (QSRL)
Operuje fal o dugoci 694 nm w zakresie impulsw 40 80 ns. Dostpne
wielkoci plamki siegaj rednio 4 6 mm, dziki czemu usuwanie obszernych
122

tatuay jest stosunkowo szybkie i rwnomierne, a dua rednica wizki zwiksza


gboko penetracji.
Lasery rubinowe bardzo dobrze usuwaj barwniki czarne i granatowe, sabiej
zielone, nie usuwaj natomiast kolorw tego i czerwonego.
Impuls lasera w zetkniciu ze skr powoduje charakterystyczny dwik, czsto
okrelany przez pacjenta jako strza. Wraenie to pogbia bysk biaego wiata
i krtki pkajcy bl. Nastpuje natychmiastowe zbielenie tkanki, trwajce do ok.
30 min. Szczytowa temperatura czstek barwnika osign moe 1000 C, wewntrzkomrkowo wytwarzane s para wodna i gazy.
Blednicie tatuau trwa kilka tygodni, dlatego kolejne serie wykonywane s w
odstpach 4-8 tygodni.
2. Laser aleksandrytowy Q-switch
Wykorzystuje dugo fali 755 nm. Dugo impulsu wynosi 500 100 ns. Jego
skuteczno porwnywalna jest z laserem rubinowym. Do usuwania tatuay stosowany jest od niedawna i jest rzadko spotykany w gabinetach medycyny estetycznej.
3. Laser Nd:Yag Q-switch
Wykorzystuje fal o dugoci 1064 nm. Znajduje zastosowanie w przypadku
tatuay opornych na leczenie laserem rubinowym QSRL.
Zastosowanie krysztau podwajajcego czstotliwo umoliwia uzyskanie
drugiej harmonicznej czstotliwoci 532 nm, przy ktrej skutecznie usuwany jest
barwnik czerwony. Wydaje si e laser rubinowy QSRL ma przewag w usuwaniu duych ciemnych tatuay, a Nd: Yag 532 nm jest nieoceniony przy tatuaach
czerwonych.
4. Lasery argonowe i dwutlenkowowglowe ze wzgldu na termiczne
uszkodzenia tkanek jakie towarzysz ich uyciu, nie s stosowane do usuwania
tatuay.
Liczba zabiegw zaley od:
koloru i iloci wystpujcych kolorw tatuau,
wielkoci, gstoci upakowania barwnika,
typu barwnika,
gbokoci tatuau,
koloru skry,
indywidualnej reakcji na laser (rola ukadu immunologicznego)
wiato IPL (Intense Pulsed Light)
Usuwanie tatuay metod IPL niesie ze sob ryzyko powstania blizn i przebarwie. Promieniowanie to wybirczo pochaniane jest przez melanin, podgrzewa
komrki zawierajce barwnik tatuau, powodujc ich zniszczenie. wiato pozwala na usuwanie barwnika z minimaln stref uszkodze termicznych dla ssiednich tkanek. Podczas zabiegu tkanki poddawane nawietlaniu s schadzane.
123

Zabieg chirurgiczny
Zabieg chirurgicznego wycicia tatuau przynosi najlepsze efekty w przypadku niewielkich tatuay, ktrych lokalizacja pozwala na pozostawienie nieduej
i dobrze ukrytej blizny. Wycicie tatuau stosuje si najczciej w przypadkach
gdy terapia laserowa nie przyniosa oczekiwanych efektw. Do czsto wyciciu
s poddawane tatuae pourazowe.
W przypadku chirurgicznego usuwania duych tatuay naley dokona autologicznego przeszczepu skry lub wszy wczeniej pod skr ekspander, umoliwiajcy rozcignicie skry nad tatuaem.
Metoda chirurgiczna, jak kada metoda operacyjna niesie ze sob ryzyko powika. Mog wystpi infekcje bakteryjne, obrzk oraz dolegliwoci blowe.
Dermabrazja mechaniczna
Polega na usuniciu mechanicznym powierzchownych warstw skry, do miejsca, gdzie wstrzyknity zosta barwnik. Pozostawiona po zabiegu rana przypomina gbokie otarcie i goi si w cigu kilkunastu dni. Ze wzgldu na czste niecakowite usunicie tatuau lub bliznowacenie, obecnie dermabrazja stosowana jest
prawie wycznie do oczyszczania ran w zapobieganiu tatuaom pourazowym.
Elektrokoagulacja
Metoda elektrokoagulacji polega na wypaleniu warstwy skry wraz z barwnikiem, prdem wysokiej czstotliwoci i uywana jest do usunicia niewielkich
tatuay w obrbie twarzy czy szyi w tym makijau permanentnego. W efekcie
leczenia uzyskuje si cicie biaka tkanek poprzez termiczne ich uszkodzenie.
Zabieg ten jest bolesny dlatego stosuje si znieczulenie miejscowe.
Koagulacja powierzchownej warstwy naskrka powoduje naturalne wyuszczanie si barwnika z gbszych warstw skry.
Zabieg wykonuje si raz w miesicu, a do cakowitego usunicia tatuau lub
makijau permanentnego.
Preparat do usuwania tatuay
Wprowadzany w grne warstwy naskrka za pomoc maszynki do tatuau.
Poniewa czsteczka preparatu przypomina czsteczk pigmentu tatuau, po
wprowadzeniu preparatu do skry zmikcza barwnik i umoliwia zainicjowanie
przez ukad odpornociowy procesu gojenia.
Substancje zawarte w preparacie s absorbowane przez pigmentowane komrki naskrka i wi pigment. Barwnik wychodzi stopniowo na powierzchni
skry wraz z preparatem. Nastpnie w cigu 6-8 tygodni na poddanym terapii
fragmencie skry tworzy si strupek, ktry po pewnym czasie sam odpada, odkrywajc w miejscu starego tatuau zaczerwienion cz skry. Miejsce po usunitym tatuau przez kilka tygodni naley pielgnowa za pomoc specjalnego
kremu ochronnego. Dugo terapii uzaleniona jest od wielkoci tatuau.
124

Kamufla (korekta tatuau)


Metoda polegajca na pokryciu starego tatuau nowym, wykonanym z uyciem barwnikw w odcieniu zblionym do koloru skry pacjenta. Metoda stosowana bardzo rzadko ze wzgldu na efekt estetyczny. Wytatuowana w ten sposb
skra traci naturaln przejrzysto i nie wyglda naturalnie.
Salabrazja
Usuwanie tatuau na pomoc chlorku sodu. Jest domowym, nieprofesjonalnym sposobem usuwania tatuay, nie stosowany natomiast w praktyce medycznej ze wzgldu na jej nisk skuteczno i wysokie ryzyko odbarwie i bliznowacenia.
Skaryfikacja
Usuwanie tatuay za pomoc roztworw sabych kwasw. Proces ten pozostawia z reguy widoczne blizny. Metoda wykorzystywana jedynie jako nieprofesjonalny, domowy sposb leczenia.

8.5 ROLLER MIKRONAKUCIA (MICRO NEEDLING)


Edyta Katarzyna Gaewska
Dr Desmond Fernandes wysun tez, i do przebudowania skry niezbdne
jest jej wczeniejsze uszkodzenie. Stwierdzenie to znalazo zastosowanie w zabiegach rewitalizujcych, np. mikronakuwaniu, zyskujcych sobie obecnie coraz
szersze grono zwolennikw.
Terapi micro needlingu przeprowadza si z uyciem specjalnych rollerw.
Urzdzenia te posiadaj, w zalenoci od rodzaju, od kilkudziesiciu do kilkuset
igieek, dziki ktrym na skrze poddanej ich dziaaniu, tworzone s dziesitki
tysicy niewielkich kanalikw, wykorzystywanych nastpnie do wprowadzania
substancji aktywnych. W zalenoci od warstwy, do ktrej chcemy dotrze oraz
oczekiwanych efektw, wybiera si adekwatne dugoci igie. Krtkie igy (od 0,2
mm do 0,5 mm) s odpowiednie do uytku domowego. Stosowanie pmilimetrowych ostrzy moe skutkowa obrzmieniem i pojawieniem si rumienia. Pytkie
nakucia umoliwiaj preparatom leczniczym szybsze wniknicie w gb skry.
Nakucia gbokie natomiast wyzwalaj kaskad reakcji remodelingu tkanek, stymuluj tworzenie nowych nici kolagenu oraz wpywaj na pogrubienie naskrka.
Jeeli zaley nam na uzyskaniu wanie takich efektw, igy nie mog by krtsze,
anieli 1 mm. Do kompletniej rewitalizacji skry niezbdne s 2 mm nakucia, natomiast rozstpy i blizny wymagaj uycia igie o dugoci od 2,5 mm do 5 mm.
Zabiegi z wykorzystaniem takich ostrzy przeprowadza si znieczulajc wczeniej
pacjenta.
125

Do substancji najczciej wprowadzanych podczas micro-needlingu nale:


kwas hialuronowy, mikroelementy, przeciwutleniacze, witaminy, peptydy. Mikronakuwanie czy si rwnie z pilingiem w celu usunicia zaskrnikw.
Najbardziej widoczna poprawa kondycji skry, nastpuje po wprowadzeniu
igie poniej warstwy brodawkowej. Delikatnie uszkodzone naczynia krwionone stymuluj kaskad krzepnicia z udziaem pytek krwi. Terapi tak przeprowadza si przy uyciu rollera medycznego.
Utworzone poprzez nakucia kanay w skrze, zamykaj si samoistnie po
20 min. Bezporednio po zabiegu twarz jest zaczerwieniona i obrzknita. Po
3dniach dopuszcza si stosowanie makijau, a po 5 ostatnie lady wykonanego
zabiegu znikaj (z okolicy oczu ok. 10 dni). Wane jest, aeby pamita, i efekty
kuracji widoczne bd dopiero po pewnym czasie. Remodeling tkanek nastpuje
najczciej po 6-9 miesicach od pierwszego nakucia skry. Po takim okresie dochodzi do transformacji kolagenu III w I, intensyfikacji ukrwienia oraz rozwoju
tkanki cznej. Mikronakuwanie przynosi zachwycajce efekty, jest alternatyw
dla zabiegw laserowych oraz nie wywouje skutkw ubocznych.

8.6 PEELING MEDYCZNY I PEELING KOSMETYCZNY


Marek Niczyporuk
Znieczulenie: tylko w przypadku peelingw gbokich
Czas trwania zabiegu: 20 60 minut
Czas rekonwalescencji: nastpnego dnia mona pracowa, w przypadku peelingw gbokich rekonwalescencje do kilku tygodni
Przed zabiegiem: konsultacja
Po zabiegu: pielgnacja skry stosowna do gbokoci wykonanego peelingu, preparaty natuszczajce, maci antybiotykowe, filtry UV
Hospitalizacja: zabieg wykonywany ambulatoryjnie
Peeling medyczny jest procedur polegajc na kontrolowanym chemicznym
zniszczeniu naskrka (peeling powierzchowny 20% kwas glikolowy) i skry waciwej (peeling rednio gboki i gboki). Peelingi kosmetyczne zuszczaj jedynie
warstw rogow naskrka. Na skutek dziaania preparatu zuszczajcego dochodzi
do pobudzenia procesw zapalnych w naskrku i skrze waciwej i wzmoonej
produkcji kolagenu trwajcej nawet do 90 dni po wykonanym zabiegu, czego efektem jest stopniowe wygadzenie zmarszczek. Dodatkowo peelingi powoduj regeneracj naskrka i rozjanienie przebarwie. Epitelizacja uszkodzonego naskrka
jest wynikiem wzmoonych podziaw komrkowych w naskrku lub migracji
komrek z mieszkw wosowych w przypadku peelingw rednio gbokich.
126

Przykadem peelingu powierzchownego medycznego jest peeling 20% kwasem mlekowym, 50% kwasem glikolowym. Po tym typie peelingu jest wymagana pielgnacja polegajca na stosowaniu obojtnych preparatw nawilajcych,
apo 5 7 dniach koczy si proces i mona powrci do wczeniej stosowanych
kosmetykw. Tego typu peelingi s wykorzystywane w leczeniu przebarwie pozapalnych, piegw, trdziku.
Peeling rednio gboki jest wykonywany z uyciem 50% kwasu trjchlorooctowego (TCA), Fenolu 88% lub peelingw zoonych (np.: TCA + suchy ld).
Efektem dziaania tych preparatw jest zniszczenie skry do poziomu grnych
czci warstwy siateczkowatej. Wskazaniem do wykonania tej metody jest rogowacenie soneczne, ostuda, blizny, oraz zmarszczki.
Peeling gboki jest wykonywany z uyciem fenolu o steniu 50 55% (pyn
Baker Gordona) oraz preparatw uspokajajcych i znieczulajcych ktrych celem jest umierzenie dolegliwoci blowych i pieczenia pojawiajcego si podczas zabiegu. Uszkodzenie skry wystpuje na poziomie rodkowej czci skry
waciwej. Wskazaniem do wykonania zabiegu s mocno nasilone uszkodzenia
posoneczne skry (elastoza, rogowacenie soneczne, gbokie zmarszczki posoneczne). Rekonwalescencja po wykonaniu peelingu gbokiego trwa do 30 dni.
Po tym typie peelingu karnacja skry staje si janiejsza, a ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe moe spowodowa powstanie piegw.
Powikaniami po wykonanym peelingu chemicznym mog by zaburzenia
barwnikowe skry (przebarwieni i odbarwienia), bliznowacenie, infekcje, prosaki, trdzik, utrata prawidowego rysunku skry, nadwraliwo na zimno.
Peelingi kosmetyczne polegaj na stosowaniu preparatw ktrych dziaanie ogranicza si do dziaania w zakresie naskrka. Zuszczanie siga w zalenoci od zastosowanego preparatu nawet do warstwy ziarnistej. Efektem zuszczania jest stymulacja podziaw komrkowych, usunicie przebarwie i odwieenie wygldu skry.
Preparatem stosowanym do tego typu zabiegw moe by kwas glikolowy o steniu
do 30%. Nisze stenia preparatu zmniejszaj ryzyko wystpienia powika.

8.7 DERMABRAZJA
Marek Niczyporuk
Znieczulenie: oglne
Czas trwania zabiegu: okoo 1 1,5
Czas rekonwalescencji: co najmniej 2 tygodnie
Przed zabiegiem: konsultacja, odstawienie lekw przeciwzakrzepowych, skra
nie opalona
127

Po zabiegu: opatrunki jaowe zakadane w gabinecie lekarskim, fotoprotekcja


Hospitalizacja: zabieg wykonywany ambulatoryjnie lub na zasadzie hospitalizacji
jednodniowej
Jednym ze starszych zabiegw z zakresu medycyny estetycznej jest dermabrazja. Postpujcy czas, dziaanie soca, a take niektre choroby powoduj nieestetyczne zmiany na twarzy. Czsto lady s tak gbokie, e codzienna pielgnacja kosmetykami staje si niewystarczajca. Warto wtedy poszuka pomocy
w rozwizaniach z zakresu medycyny estetycznej. Wskazaniami do wykonania
zabiegu dermabrazji s: blizny potrdzikowe czy po oparzeniu, rogowacenie soneczne. Odpowiednio dobrany zabieg dermabrazji gwarantuje odwieenie i odmodzenie cery.
Dermabrazja polega na kontrolowanym, mechanicznym cieraniu naskrka
i grnych warstw skry waciwej za pomoc tarczy diamentowej. Tego typu
uszkodzenie mechaniczne skry stymuluje produkcj nowego kolagenu, ktry
powoduje spycenie zmarszczek. Odtworzenie nowego naskrka jest efektem
migracji komrek naskrka z mieszkw wosowych do brodawek skry. Dermabrazj mona stosowa nie tylko na twarzy, ale rwnie na innych czciach
ciaa. Zabieg dermabrazji trwa od 30 minut do 2 godzin, jego dugo zaley od
powierzchni i okolicy poddanej zabiegowi. Zabieg przeprowadza si zwykle
w znieczuleniu oglnym, ale istnieje moliwo jego wykonania take w znieczuleniu miejscowym. Przystpujc do zabiegu skra powinna by zdrowa, bez
czynnych procesw zapalnych. Po zabiegu skra poddana dermabrazji pozostaje
pod specjalnym jaowym opatrunkiem, ktry zawiera rodki przeciwbakteryjne
i przeciwwirusowe, a take zapobiega powstawaniu wtrnych nadkae utrudniajcych proces prawidowego gojenia. Co kilka dni wymagana jest zmiana
opatrunku, natomiast zdejmuje si go po 7 10 dniach. Absencja wynosi zwykle
okoo 3 4 tygodnie.

8.8 MIKRODERMABRAZJA
Marek Niczyporuk
Znieczulenie: brak
Czas trwania zabiegu: 20 30 minut
Czas rekonwalescencji: nastpnego dnia mona pracowa, obrzki do dwch dni
Przed zabiegiem: konsultacja,
Po zabiegu: stosowanie kremw pielgnacyjnych i filtrw UV
Hospitalizacja: zabieg wykonywany ambulatoryjnie
128

Mikrodermabrazja jest zabiegiem polegajcym na usuniciu warstwy rogowej naskrka. Tradycyjnie wykonuje si j za pomoc korundu lub diamentu,
ktry natryskiwany jest na naskrek za pomoc specjalnej gowicy, wytwarzajcej rnic cinie. Usunity naskrek gromadzi si wraz ze zuytym proszkiem
w oddzielnym pojemniku Odmian mikrodermabrazji jest mikrodermabrazja
tlenowa, gdzie czynnikiem eksfoliujacym jest ponaddziwikowy strumie powietrza. Mikrodermabrazja korundowa zdecydowanie lepiej radzi sobie z likwidacj mocno rozszerzonych porw oraz usuwaniem widocznych przebarwie.
Mikrodermabrazja diamentowa przeznaczona jest dla osb, ktre nie toleruj
korundu (np. uczulenia na tlenek glinu lub skra skonna do podranie). Z kolei tlenowa moe by wykorzystywana przy skrze delikatnej, alergicznej i naczynkowej.
Jak kady zabieg, mikrodermabrazaja ma pewne ograniczenia. Nie powinna
by wykonywana u osb z aktywnymi stanami zapalnymi skry; zakaeniami
bakteryjnymi, wirusowymi oraz grzybiczymi. Kolejnym przeciwwskazaniem s
nowotwory, znamiona i naczyniaki, trdzik rowaty czy ropowiczy, skonno
do bliznowcw oraz niektre leki oraz przerwanie cigoci skry.
Wskazaniami do wykonania zabiegu mikrodermabrazji s: sucho
iwiotko skry, zmarszczki, przebarwienia, rozszerzone pory skrne, starzenia
si skry, pytkie blizny i rozstpy, eliminacja zmian trdzikowych, blizn, ojotoku, zaskrnikw i prosakw. Bardzo czsto mikrodermabrazja czona jest w salonach kosmetycznych z innymi metodami pielgnacyjnymi skry, gdy uatwia
przez naskrkowy transport substancji pielgnacyjnych i odywczych nanoszonych na skr. Czsto stanowi take uzupenienie innych zabiegw np. peelingw i jonoforezy, w celu intensyfikacji ich wynikw.
Mikrodermabrazja cieszy si ogromn popularnoci wrd klientek salonw
kosmetycznych dziki temu, i zabieg jest krtki, tani, bezbolesny i dajcy stosunkowo szybki efekt kosmetyczny.

8.9 MEZOTERAPIA
Marek Niczyporuk
Znieczulenie: brak, ewentualnie miejscowe
Czas trwania zabiegu: 20 40 minut
Czas rekonwalescencji: nie jest wymagany
Przed zabiegiem: konsultacja, ewentualne odstawienie antykoagulantw
Po zabiegu: pielgnacja skry kremami agodzcymi, fotoprotekcja
Hospitalizacja: zabieg wykonywany ambulatoryjnie
129

Mezoterapia jest metod lecznicz polegajc na rdskrnym podaniu lekw. W obecnych czasach zostaa zaadoptowana do celw medycyny estetycznej, gdy jest to skuteczna droga aplikacji substancji poprawiajcych kondycj
iwygld skry. W uzyskaniu korzystnych efektw kosmetycznych znaczenie ma
rwnie sam uraz ktry wystpuje przy iniekcji substancji i dodatkowo stymuluje
odbudow kolagenu. Std te efekty kosmetyczne w przypadku mezoterapii igowej s lepsze.
Wskazaniami do mezoterapii s schorzenia skry, takie jak ysienie, niektre
choroby zapalne skry, terapia bliznowcw, nadpotliwo. W medycynie estetycznej zabieg ten wykonuje si w celu korekcji zmarszczek i rewitalizacji skry,
szczeglne w miejscach, gdzie redukcja zmarszczek za pomoc substancji wypeniajcych jest trudna lub wrcz niemoliwa ze wzgldu na grubo skry tj.
wokolicach powiek.
Zabieg mezoterapii polega na wykonaniu serii pytkich wku w wybranym
obszarze interwencji i rdskrnym podaniu preparatu leczniczego. Substancje
aplikowane rdskrnie dobiera si indywidualnie do potrzeb kadego pacjenta.
S to zwizki, ktrych zadaniem jest poprawa odywienia skry poprzez stymulacj mikrokrenia (kofeina), produkcji kolagenu (witamina C, krzemionka) czy
te biostymulacj komrek skry (wycigi z oyska, kwasy nukleinowe). Bardzo
czsto wykonuje si iniekcj za pomoc tzw. koktajli, ktre stanowi mieszank
kilku substancji. W celu uzyskania zadowalajcych efektw kosmetycznych konieczny jest cykl 4 6 zabiegw w odstpach 2 4 tygodniowych, a nastpnie
zaleca si terapi podtrzymujc, polegajc na powtrzeniu zabiegu co 3 6
miesicy. Kolejna modyfikacj zabiegu mezoterapii jest moliwo wykonywania
tego typu zabiegw za pomoc pistoletw umoliwiajcych seryjne wkucia.
Zabieg mezoterapii igowej jest zabiegiem obarczonym ma liczb powika,
do najczciej wystpujcych zalicza si drobne krwiaki.

130

9. ZABIEGI LASEROWE W MEDYCYNIE


ESTETYCZNEJ
9.1 LASEROWE USUWANIE ZMIAN NACZYNIOWYCH
Klaudia Kakareko
Zmiany naczyniowe to uszkodzenia lub defekty w drobnych naczyniach
krwiononych. Mog mie charakter wrodzony bd nabyty. Bardzo dobrym
sposobem leczenia tyche defektw okazao si wykorzystanie lasera. Emitowana przez niego wizka wiata o okrelonej dugoci fal, pochaniana jest przez
hemoglobin (barwnik zawarty w krwinkach czerwonych), co w konsekwencji
prowadzi do termicznego niszczenia cian naczynia krwiononego i w dalszej kolejnoci samoistnego usuwania go z organizmu.
Za pomoc wiata laserowego moemy usn takie zmiany naczyniowe jak:
teleangiekazje rozszerzone naczynka krwionone na skrze twarzy, szyi
idekoltu
pajczki na nogach
rumie na twarzy
naczyniaki paskie, jamiste, starcze i gwiadziste
ziarniaki naczyniowe
Przebieg zabiegu jest indywidualny dla kadego pacjenta. Zaley on od iloci, rednicy, koloru oraz gbokoci zmiany naczyniowej. Wana jest rwnie
wraliwo pacjenta, miejsce wystpowania problemu oraz reakcja skry. Zawsze wykonuje si prb laserow w celu dobrania optymalnej energii, aby przy
najmniejszym uyciu energii otrzyma najlepszy efekt. Zabieg przeprowadza si
przy zastosowaniu miejscowego znieczulenia. Pacjent moe odczuwa pieczenie
w trakcie zabiegu. Czas trwania jest rny u kadego pacjenta. Bezporednio po
zabiegu moe, ale nie musi, wystpi miejscowy rumie, czy obrzk. Zaleca si
stosowanie po zabiegu zimnych okadw, oraz kremw nawilajcych i wody termalnej. Wszystkie objawy niepodane ustpuj w kilka dni po zabiegu.
Bezwzgldnymi przeciwwskazaniami do wykonania zabiegu s:
zakaenia wirusowe
zakaenia bakteryjne
cia
zaywanie lekw wiato uczulajcych oraz obniajcych krzepliwo krwi
czy zwikszajcych
bliznowce
131

Zabiegu nie wykonuje si na skrze opalonej, dlatego naley pamita aby


2miesice przed planowanym podjciem takiej interwencji, unika opalania si
zarwno na socu czy w solarium.

9.2 LASERY I TECHNOLOGIA IPL


Edyta Katarzyna Gaewska
Laser nazwa jest akoronimem od (ang) Light Amplification by Stimulated
Emission of Radiation: wzmocnienie wiata poprzez wymuszon emisj promieniowania
Urzdzenie, ktre emituje promieniowanie elektomagnetyczne z zakresu widzialnego, ultrafioletu lub podczerwieni, wykorzystujc do tego zjawisko wymuszonej emisji, nazwane zostao laserem. Wysyane przez nie promieniowanie
elektormagnetyczne odznacza si okrelonymi, wpywajcymi na moliwo
zastosowania waciwociami: spjnoci, monochromatycznoci oraz rwnolegoci. Podczas interakcji wizki wytworzonej przez laser z tkankami organizmu, zachodz procesy: odbicia, rozproszenia, transmisji, absorbcji (czciowej
bd cakowitej).
Wywouj one w tkankach nastpujce efekty:
Fotochemiczne stymulacja wymiany elektrolitw w ukadzie komrka: otoczenie, zwikszenie szybkoci podziaw mitotycznych, przebudowa strukturalna w obrbie bon biologicznych, wzrost efektywnoci dziaania enzymw, dziaanie antymutagenne.
Biostymulacyjne pobudzenie mikrokrenia krwi, ukadu odpornociowego
oraz angiogenezy, podwyszenie stenia hormonw, kinin, autokodw.
Po raz pierwszy lasery w dermatologii zastosowane zostay w 1962 roku.
Rodzaje laserw wykorzystywanych w dermatologii i kosmetologii
1. Lasery z ciaem staym, wykorzystujcym matryc krystaliczn z domieszk
jonw metali, ktre pochaniaj i ponownie emituj fotony:
Nd: Yag z II harmoniczn (KTP) wykorzystywany przede wszystkim do
redukcji zmian naczyniowych uwidaczniajcych si na skrze (trdzik rowaty, teleangiektazje, wenektazje, znamiona naczyniowe paskie). Ten typ
laseru wytwarza promieniowanie o dugoci 532 nm absorbowane przede
wszystkim przez zawart w krwinkach czerwonych hemoglobin. Na skutek
tej reakcji erytrocyty ulegaj zlepieniu tworzc zator, co powoduje zahamowanie przepywu w naczyniu
rubinowy dziki wytwarzanym przez urzdzenie falom dugoci 694 nm
moliwe jest usuwanie tatuay, przebarwie oraz przeprowadzanie zabiegw
epilacji
132

diodowy ten rodzaj laserw dzieli si na dwa podtypy: duej i maej mocy.
Pierwsze z nich znalazy zastosowanie podczas niewielkich zabiegw dermatochirurgicznych (likwidacja brodawek zwykych, ojotokowych, czy
znamion skrnych), natomiast drugie stosowane s w terapii trdziku.
aleksandrytowy dugo fali 755 nm, stosowany do usuwania zbdnego
owosienia oraz zamykania naczy krwiononych
erbowy wykorzystywany podczas zabiegw fotodermabrazji, dugo fali
2940 nm
2. Lasery gazowe:
laser CO2 stosowany do przeprowadzania zabiegw ablacji (likwidacji powierzchniowych warstw naskrka). Urzdzenie to emituje promieniowanie
z zakresu dalekiej podczerwieni (10, 600 nm)
helowo-neonowy emituje wiato koloru czerwonego z zakresu widzialnego (632,8 nm). Swoje zastosowanie znalaz w dermatologii oraz fizjoterapii,
jako urzdzenie biostymulacyjne.
argonowy dziki emitowanym przez niego falom o dugoci 488 514 nm
(promieniowanie widzialne, kolor niebieski) redukowane s zmiany naczyniowe i barwnikowe.
Zstosowanie laserw w dermatologii i kosmetologii:
likwidacja naczyniakw paskich oraz gwiadzistych
leczenie trdziku rowatego
redukcja innych wyniosoci skrnych
usuwanie plam starczych, ostudy
leczenie zmian naczyniowych
redukcja zbdnego owosienia
usuwanie tatuay
fotoodmadzanie
usuwanie blizn
redukcja rozstpw
IPL (Intense Pulse Light) silny impuls wiata
Dziki obecnoci specjalnych, wymiennych filtrw, urzdzenie zabiegowe
wytwarza wizk wiata o szerokim zakresie (promieniowanie widzialnego, a czsto rwnie podczerwie). Dugo promienii zawartych w wizce
zalena jest od cech indywidualnych (zmiany, ktr pragniemy usun oraz
fototypu i rodzju cery pacjenta). Zasada dziaania urzdzenia IPL opiera si
na zjawisku pochaniania przez okrelone chromatofory skry (melanina, hemoglobina), wygenerowanych w urzdzeniu fal o rnej dugoci specyficznych dla kadego rodzaju komrek barwnikowych. W wyniku teje absorpcji,
tkanki zawierajce poszczeglne chromatofory podlegaj procesowi termolizy
133

selektywnej, czyli uszkodzeniu miejscowemu, bez destrukcyjnego wpywu na


ssiadujce obszary. Dziki moliwoci regulacji czstotliwoci powstajcego
spektrum, moliwe jest prowadzenie rnego rodzaju zabiegw: od redukcji
zmian barwnikowych przy krtkiej fali a po likwidacj defektw strukturalnych, przy dugiej.
Zabiegi z uyciem IPL
fotoodmadzanie
redukcja przebarwie,
usuwanie rumienia, tatuay
zmniejszenie widocznoci rozstpw
usuwanie zmian naczynkowych
likwidacja trdziku, blizn potrdzikowych
fotodepilacja
Depilacja laserowa z wykorzystaniem technologii IPL
DZIAANIE
Wykorzystywana
wizka o falach

LASER

IPL

jednakowej dugoci

rnej dugoci

Rodzaj redukowanego
wosa (kolor, karnacja)

bardzo jasna cera,


ciemne wosy

bardzo skuteczny przy


rnych gbokociach
wzrostu wosa, oraz
wszystkich karnacjach

Odczucia podczas
zabiegu

notowany znaczny
dyskomfort i bolesno
Skutkami ubocznymi
zabiegu s: zaczerwienienie, podranienie,
czasem nawet
poparzenie
duszy warunkowany
koniecznoci nawietlania kadego wosa
osobno (pachy ok. 40
min, bikini 1 h)
kilkakrotnie od IPL
od 4 do 7

Typ cery oraz odczucia


po zabiegu

Czas przeprowadzania
zabiegu
Koszt zabiegu
Ilo zabiegw

134

bezbolesne
polecany szczeglnie
dla skry naczynkowej
iwraliwej
krtki - nawietlane
s kolejne fragmenty
obszaru zabiegowego
(pachy 5 min,
bikini 15 min)
kilkakrotnie od lasera
od 7 do 10

9.3 LASEROWE ORAZ ZACHOWAWCZE USUWANIE


PRZEBARWIE HIPERPIGMENTACJI
Klaudia Kakareko
Przebarwienia skry (hiperpigmentacja) to plamki lub plamy o intensywnym
brzowym kolorze, nabyte lub wrodzone. Zmiany barwnikowe s skutkiem zaburzenia syntezy melaniny, czyli naturalnego barwnika odpowiedzialnego za kolor ludzkiej skry.
Do usuwania przebarwie stosuje si rne systemy laserowe.
Biorc pod uwag mechanizm ich dziaania, moemy wyrni trzy
grupy:
Lasery emitujce wiato absorbowane przez melanin s najczciej stosowane do usuwania przebarwie. Emitowane jest wiato absorbowane
przez melaninie i usuwaj przebarwienia w mechanizmie fototermolizy selektywnej, w ktrej chromoforem docelowym jest melanina zawarta w przebarwieniu
Lasery absorpcyjne odparowuj powierzchniow warstw skry. Ogrzewaj skr w sposb nieselektywny, drog pochaniania promieniowania
przez wod. Lasery te mog by uywane tylko do usuwania przebarwie
powierzchniowych, gdy zastosowane gbiej stymuluj powstawanie bliznowcw
Lasery frakcyjne nieabsorpcyjne usuwaj barwnik z naskrka i skry waciwej przez tworzenie mikroskopijnych elementw obumarych
Skuteczno leczenia przebarwie laserami zaley przede wszystkim od rodzaju usuwanych przebarwie. Moliwe jest usunicie plam soczewicowatych,
piegw, plam koloru kawy z mlekiem, ostudy, znamion Beckera, poikilodemie
Civattea, znamion Ota i Ito.
Zabieg przeprowadza si na czystej i odtuszczonej skrze, bez znieczulenia,
bd z uyciem okadw chodzcych, czy znieczulajcych. Impulsy laserowe s
rnorodnie odczuwalne, zaley to od indywidualnej wraliwoci pacjenta, rozlegoci zabiegu oraz jego lokalizacji. Naley pamita, e gojenie si pozabiegowe zaley od lokalizacji. Najszybciej i najatwiej goj si przebarwienia zlokalizowane na twarzy, gorzej na szyj, dekolcie czy koczynach.
Po zabiegu naley nawila kilka razy dziennie skr, zastosowa fotoprotekcj oraz unika nadmiernego przemoczenia miejsca poddawanego zabiegowi.
Wrd powika wystpi mog: odczuwanie blu, zaczerwienienie, obrzk, zasinienia czy pcherzyki, ktre przemieniaj si w strupki.
Przeciwwskazania do zabiegu s typowe, jak przy kadych innych zabiegach
laserowych. Wrd bezwzgldnych wymieni naley ci, natomiast pord
wzgldnych przeciwwskaza: cukrzyc, nadcinienie oraz padaczk.
135

9.4 FALE WYSOKIEJ CZSTOTLIWOCI


W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ
Klaudia Kakareko
W medycynie estetycznej bardzo chtnie wykorzystuje si nowe rozwizania.
Jednym z nich jest zastosowanie fal wysokiej czstotliwoci radiowej (RF- radio frequency). Gwnym dziaaniem biologicznym tych fal jest przegrzewanie
wkien kolagenowych, ktre pod wpywem dziaania ciepa ulegaj skurczeniu
i skrceniu, wywoujc podcigniecie wiotczejcej skry. Proces przegrzewania
przyczynia si te do przyspieszenia syntezowanych przez fibroblasty biaek, niezbdnych do produkcji kolagenu i elastyny. Dziki temu zjawisku skra staje si
bardziej napita i wygadzona.
Zastosowanie fal wysokiej czstotliwoci przynosi pozytywne efekty w:
lifting twarzy, szyi i dekoltu
popraw owalu twarzy i napicia skry
obkurczenie zwisajcego podbrdka
uniesienie opadajcych powiek grnych
usunicie cieni i workw pod oczami
wygadzenie zmarszczek i kurzych apek
napicie tzw. chomiczkw
zniwelowanie bruzdy nosowo-wargowej
zlikwidowanie tzw. bruzd palacza
popraw kolorytu cery
lepsze odywienie tkanek
odprenie mini twarzy
agodniejsze rysy twarzy
spycenie blizn, np. potrdzikowych i rozstpw
ujdrnienie ciaa i pozbycie si zwiotcze
zwikszenie napicia mao jdrnego brzucha
poprawienie elastycznoci skry ramion
opracowanie wewntrznej strony ud
Fale wysokiej czstotliwoci w medycynie estetycznej zaczto wykorzystywa ze wzgldu na ich nieinwazyjno. Nie ma koniecznoci wykonywania adnych naci. Nie tworz si siniaki i bez problemu mona go czy
z innymi zabiegami odmadzajcymi. Zabieg przeprowadza si bez adnego
znieczulenia. Odczuwa si tylko rozchodzce ciepo. Po zabiegu natychmiast
wraca si do normalnego ycia. Efekty utrzymuj si przez kilka miesicy do
roku.
136

Przeciwwskazaniami do zabiegu s:
ostre stany chorobowe
wysoka gorczka
nadcinienie ttnicze
choroby serca
niewydolno kreniowa
rozrusznik serca
choroby wirusowe, bakteryjne i grzybicze
choroby zakane
nowotwory
leukemia
cia

9.5 RESURFACING LASEROWY SKRY


Klaudia Kakareko
Resurfacing twarzy to zabieg wykonywany laserem frakcyjnym CO2, emitujcym podczas jednego impulsu liczne mikrowizki wiata laserowego, wypalajce w naskrku oraz skrze waciwej mikrokolumienki. Impulsy laserowe tworz
na skrze mikrouszkodzenia w ksztacie siateczki. Jest to planowane uszkodzenie
skry, ktre pobudza zdrowy obszar do wzmoonej regeneracji. Stymulacji ulegaj procesy naprawcze, co w rezultacie daje intensywn regeneracj i odmodzenie skry.
Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, osiganym dziki
zastosowaniu odpowiednich kremw. Zabieg zalecany jest dla osb, u ktrych na
skrze pojawiy si oznaki starzenia: zmarszczki, bruzdy, przebarwienia, zwiotczenia, utrata elastycznoci i jdrnoci. Ponadto wskazaniem do zabiegu mog
by rwnie rozszerzone pory oraz blizny potrdzikowe. Interwencja moe by
wykonywana na kadym obszarze skry, ale najczciej jest to twarz, szyja, dekolt
oraz grzbiety rk.
Gojenie si skry trwa okoo tygodnia. Oceny skutecznoci zabiegu dokonuje
si po upywie okoo 8 tygodni i najczciej dokonuje si zabieg uzupeniajcy.
W przypadku gbokich zmarszczek, bruzd i blizn wymagane jest przeprowadzenie nawet do 6 powtrze w odstpach co 6 a nawet 12 tygodni.
Efekty po zabiegu utrzymuj si nawet do kilku lat. Wida wyran popraw
wygldu owalu twarzy. Bezporednio po zabiegu skra jest obrzmiaa, zaczerwieniona, mocno rozgrzana, czsto wida delikatne sczenie pynu tkankowego
i krwi. Po 2 3 dniach obrzk i rumie ustpuj i pojawia si powierzchowny
cienki, ale rozlegy strup na powierzchni skry, ktry przez kolejne 4 5 dni ulega
stopniowemu zuszczeniu.
137

Przed zabiegiem przeciwwskazane jest wykonywanie zabiegw zuszczajcych oraz stosowanie kremw z retinoidami oraz kwasami. Po zabiegu naley
smarowa skr przez okoo 2 tygodnie agodzcymi kremami, kilka razy dziennie, a do cakowitego zuszczenia. Nie naley naduywa wody w miejscach,
gdzie wykonywano zabieg i koniecznie stosowa preparaty ochronne w wysokim
wspczynnikiem SPF.
Przeciwwskazaniami do zabiegu s:
cia i karmienie piersi
terapia doustna retinoidami
zioa: dziurawiec, nagietek, skrzyp
leki wiatouczulajce: antybiotyki, leki antydepresyjne
aktywna infekcja bakteryjna lub wirusowa na skrze
nowotwory skry
fotodermatozy
przewleke zapalne dermatozy (uszczyca, atopowe zapalenie skry, liszaj
paski)
cukrzyca
tendencja do tworzenia si bliznowcw

138

10. STOMATOLOGIA ESTETYCZNA


10.1 WYBIELANIe ZBW (BLEaCHING)
Jerzy Przylipiak
Bleaching suy wybielaniu przyciemnionych zbw, ze wskaza estetycznych.
Zb moe by zabarwiony zewntrznie (pytka bakteryjna, kamie nazbny),
a take wewntrznie (jako skutek uywania lekw np. minocykliny lub doksycykliny, jako skutek obumarcia zba).
Przebarwienia zewntrzne usuwa si najczciej za pomoc piaskowania.
Przed wybielaniem naley koniecznie sprawdzi, czy wszystkie zby s zdrowe
iczy istniejce ubytki zostay szczelnie wypenione. Wybielanie zbw zdrowych
w gabinecie dentystycznym przeprowadzane jest za pomoc rodkw chemicznych np. nadtlenek karbamidu (stenie 35%) lub perhydrol (nadtlenek wodoru
25%). Jednoczenie i dodatkowo stosuje si lampy lub lasery majce zwikszy
dziaanie chemikaliw. Czasami mona przygotowa powierzchnie zbw do
wybielenia stosujc kwas fosforowy 37%.
Wybielanie przeprowadzone w gabinecie dentystycznym jest duo bardziej
efektywne ni te w warunkach domowych. Dzieje si tak gdy, z uwagi na bezpieczestwo pacjentw, w warunkach gabinetu mona stosowa rodki silniej
dziaajce, ni te, oferowane do warunkw uycia domowego. Istnieje moliwo
rozjanienia zbw o 2 10 tonw (przecitnie 5 6). Wspomaganie chemikaliami, wiatem lub termicznie sprawia, e dziaanie preparatw wybielajcych
ulega wzmocnieniu. Podczas zabiegu stosuje si specjalne rodki ochronne majce zabezpieczy zarwno pacjenta, jak i lekarza przed dziaaniem ubocznym.
Zabieg wybielania zbw moe prowadzi do przemijajcego zwikszenia wraliwoci zbw na sodycze, potrawy kwane i gorce. Efekt wybielania utrzymuje
si nawet do kilku lat.

10.2 LICWKI NA ZBY


Jerzy Przylipiak
Licwki s sztuczn fasad zba, naklejan na ich przedni cian. Jest to metoda dentystyczna z zakresu stomatologii estetycznej, ktrej celem jest poprawa
wygldu estetycznego uzbienia. adnie prezentujce si zby, stwarzajce zdrowe
wraenie, s wyjtkowo wanym elementem urody. Liczni aktorzy (np. Tom Cruise) ipolitycy, czyli ludzie ktrych atrakcyjny wygld jest wymogiem penionego
139

zawodu, dokonali zmiany wygldu uzbienia, poprzez zaoenie licwek. Efekt zastosowania licwek tak dalece wpywa na percepcj twarzy, e mona porwna go
do efektu uzyskiwanego przez face-lifting.
Zaletami stosowania licwek s:
szybkie wykonanie
dua trwao
odporno na zmiany barwy
neutralno wzgldem aparatu ucia
Kad licwk wykonuje si indywidualnie tzn. kada jest uksztatowana, dopasowana i wytwarzana osobno do pojedynczego zba. Licwki mona wykona
jako pokrycie tylko jednego szpeccego zba, lub jako peny garnitur 4 8 przednich zbw w kadym uku zbowym. Defekt, ktry zamierzamy ukry pod licwk, moe polega na nieprawidowej barwie lub brzydkim ksztacie zba/zbw.
Licwki wykonywane s z porcelany oraz z materiaw kompozytowych.
Rnica pomidzy tymi dwoma materiaami polega na tym, e porcelana jest
bardzo twarda i krucha, za to nie ulega przebarwianiu i zachowuje stale swj (jasny) kolor. Licwka z kompozytw jest bardziej odporna na pknicia, ale stosunkowo atwo ulega przebarwieniom czyli ciemnieje.
Licwki ciesz si popularnoci, poniewa s najprostszym i najszybszym
sposobem poprawy estetyki zbw.

10.3 IMPLANTY DENTYSTYCZNE


Jerzy Przylipiak
Brak pojedynczych lub wicej zbw to wany problem natury estetycznej. Jest to
take defekt funkcjonalny, odbijajcy si na dziaaniu caego organizmu. Ubytki takie upoledzaj procesy gryzienia i ucia pokarmw, co w dalszej konsekwencji odzwierciedla si negatywnie w sposobie ywienia i trawienia pokarmw. Najbardziej
postpow metod uzupeniania ubytkw uzbienia stanowi obecnie implanty.
Implanty dentystyczne s to sztuczne korzenie zbw, ktre wrastaj w koci
szczki lub uchwy. Dziki temu stanowi bardzo stabilne podpory, na ktrych
mona odtworzy koron zbow, bez koniecznoci zakadania sztucznej korony na ssiedni zb i wykonywania tzw. przywieszki. Tak jest w przypadku
utraty pojedynczego zba, gdy chcemy wypeni pojedyncz luk. Jeeli wystpuje pena lub czciowa utrata zbw w uku zbowym, wwczas na kilku
implantach mona umocowa kompletne uzupenienie protetyczne. Implanty
wykonane s z tytanu lub z cyrkonu tzn. z materiaw ktre wyjtkowo rzadko
wywouj reakcje alergiczne. Z tej przyczyny s one dobrze tolerowane przez
organizm.
140

Istniej rone techniki wykonywania implantw. Wyrni mona tzw. implanty dwufazowe i implanty jednofazowe. Rni si postpowaniem terapeutycznym. Przy implancie dwufazowym najpierw wszczepia si implant jako
sztuczny korze zba. Potem czeka si nawet do kilku miesicy na cakowite
wgojenie si implantu do struktury kostnej, aeby zaoy oprotezowanie. Przy
implantach jednofazowych wszczepia si implant i od razu obcia si go protezowaniem tymczasowym lub ostatecznym. Obydwa rozwizania maj swoje
wady i zalety. Zasadnicze wady implantw to: (1) wysoka cena, (2) dugi czas gojenia si potrzebny do integrowania si implantatu (3) czasami zabieg koczy si
niepowodzeniem.

10.4 ZNACZENIE ORTODONCJI W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ


Jerzy Przylipiak
Ortodoncja jest dziaem stomatologii, zajmujcym si popraw geometrii
i dziaania (funkcji) uzbienia. Oznacza to, e ortodoncja leczy wady zgryzu
inieprawidowe ustawienie zbw. Do wielu ludzi ma krzywe, nierwne, niesymetryczne, przechylone zby. Czasami uki zbowe stykaj si ze sob tylko na
fragmencie ich dugoci. Defekty te stanowi upoledzenie zarwno estetyczne,
jak i funkcjonale. Wada zgryzu prawie zawsze pogarsza estetyk umiechu i wyrazu twarzy. Ortodoncja, inaczej nazwana ortopedi szczkow, pozwala usun
te dolegliwoci.
Ortodoncja posuguje si dwoma typami aparatw: aparaty stae i aparaty ruchome (wyjmowane). Obecnie dominuj aparaty stae.
Nowoczesna ortodoncja pozwala na leczenie pacjentw w kadym wieku,
cho wiadomo, e u dzieci proces ten jest szybszy i atwiejszy.
Aparaty stale zbudowane s z zamkw (klamerki przyklejane na zby), uku
oraz ligatur. Klamerki mog by przezroczyste, wwczas cechuj si mniejsz
widocznoci. Dla osb ktre pragn ukry aparat, mona wykona aparat tzw.
lingwalny klamerki przyklejone od wewntrz po stronie jzykowej zba.
Aparaty retencyjne maj za zadanie utrzyma wynik leczenia po jego zakoczeniu, tzn. zapobiega tendencji zbw do powracania do pozycji przed leczeniem.
Istniej rwnie nowoczesne aparaty w postaci niezauwaalnych nakadek na
zby ClearAligner.
Czasami wada zgryzu jest tak skomplikowana, e leczenie wymaga usunicia
pojedynczych zbw w celu uporzdkowania pozostaych.
Niekiedy zaburzenia zgryzu s tak cikiego stopnia, e potrzebna jest interwencja chirurgiczna do uzyskania poprawy. Zdarza si, i dopiero po przeprowadzeniu operacji na kociach szczki lub uchwy, po cakowitym wygojeniu
141

mona podj dalsze leczenie ortodontyczne. Mwimy wwczas o wsppracy


chirurgiczno-ortodontycznej.
Rwne i proste zby ktre s uoone w symetrycznym uku wygldaj adnie
i stanowi ozdob kadej twarzy. Wanie dlatego ortodoncja jest wanym dziaem medycyny estetycznej.

142

11. KOSMETOLOGIA W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ


11.1 CAMOUFLAGE MAKIJA KAMUFLUJCY
Edyta Katarzyna Gaewska
Makija kamuflujcy jest metod pozwalajc ukry niedoskonaoci oraz defekty skry. Pierwszy raz technika ta wykorzystana zostaa w latach 60. XX wieku
w USA. W dzisiejszych czasach ten specyficzny rodzaj makijau stosuje si w celu
poprawy samopoczucia pacjenta, podczas wielostopniowych zabiegw, ktrych
efekt widoczny jest dopiero po ich zakoczeniu, np. dermabrazji.
Wskazaniami leczniczymi do wykonania makijau kamuflujcego s: choroby dermatologiczne (rumie, bielactwo, ojotokowe zapalenie skry, wyprysk), zmiany na
skrze powstae w wyniku operacji oraz zabiegw kosmetycznych, zmiany wrodzone.
Technik t wykorzystuje si take, aeby zredukowa widoczno tatuay, poszerzonych naczynek, przebarwie (zace, zasinie), oraz w celu rozwietlenia skry.
Preparat kamuflujcy powinny charakteryzowa nastpujce cechy: odpowiednie dopasowanie do naturalnego kolorytu, wysokie waciwoci kryjce, atwa aplikacja, trwao, obojtno dla skry, kompatybilno z rnymi rodzajami cery.
Etapy wykonania camouflage:
wywiad, przygotowanie pacjenta
analiza cery
oczyszczenie fragmentu skry poddawanego zabiegowi, osuszanie
aplikacja bazy (ewentualnie rodka nawilajcego)
wybr odpowiednich kosmetykw (cechami decydujcymi s rodzaj pokrywanej powierzchni, a take rodzaj zmiany)
dobr podkadu
aplikacja
utrwalanie
Wyrniamy rwnie makija permanentny, ktry wykonywany jest na zasadzie
tatuau poprzez iniekcj barwnika w gb naskrka. Stosuje si go w celu zredukowania asymetrii, poprawy ksztatu i wielkoci ust, brwi czy oczu, neutralizacji zmian
kolorytu czerwieni wargowej, pigmentacji blizn i obszarw po utracie owosienia. Makija trway wykonuje si w znieczuleniu miejscowym, po wczeniejszym doborze pigmentw i wyrysowaniu szczegowego szkicu obszaru poddawanego korekcie. Delikatno i dokadno przeprowadzanego zabiegu odzwierciedla czas mu powicony,
ktry trwa moe nawet powyej 3 godzin. Skr po zabiegu pielgnujemy poprzez
ostrone przecieranie wacikiem nasczonym mleczkiem, nawilanie oraz natuszczanie. Po 6 tygodniach, kady pacjent zobowizany jest stawi si na dopigmentowanie,
ktrego celem jest potgowanie jakoci, koloru i efektu .
143

11.2 NAPRAWA PYTKI PAZNOKCIOWEJ

Edyta Katarzyna Gaewska


Pikne donie stanowi wizytwk kadej zadbanej kobiety. Jednake niekiedy, pod wpywem codziennych czynnoci, gry na instrumentach czy obgryzania,
dochodzi do pknicia, ukruszenia bd zamania paznokcia. W takich przypadkach z pomoc przychodz zabiegi kosmetyczne. Do najbardziej popularnych
metod odbudowy pytki paznokciowej zaliczamy: akryl, el UV, fiberglass.
Akryl wystpuje w postaci proszku, ktry czc si ze specjalnym pynem,
tworzy podatn na formowanie mas. Wanie t mas, szybko ulegajc twardnieniu, umieszcza si na naturalnej pytce (wzmocnienie), tipsie lub szablonie
(przeduenie). Paznokcie tak uzyskane cechuje wytrzymao, a efekt utrzymuje
si okoo 3 tygodni.
Kolejn technik naprawy paznokcia jest el UV. Wystpuje on w konsystencjach od rzadkiej, do bardzo gstej. Podczas zabiegu z wykorzystaniem elu, na
pytk (szablon, tips) aplikowane s 2 3 warstwy tego zwizku. Pomidzy kolejnymi naoeniami el utwardza si przy pomocy lampy UV.
Metod o najwyszym stopniu naturalnoci, jednake wci mao popularn,
jest fiberglass. Zasada jej wykonania polega na ulokowaniu na pytce paznokciowej materiau zbudowanego z wkien szklanych, ewentualnie jedwabnych, a nastpnie pokryciu go, w kolejnoci preparatem chemoutwardzalnym (klej, ywica)
i aktywatorem chemicznym. Zabieg ten powtarzamy, a do momentu otrzymania podanej gruboci pytki, ktra w kocowym efekcie jest nie do odrnienia
od naturalnej.
Poprzez wykorzystanie kadej z wyej wymienionych metod dochodzi do odywienia, pobudzenia wzrostu oraz zwikszenia twardoci pytki paznokciowej,
powodujcej wczeniej wiele problemw. Naley pamita jednak, i grzybica,
infekcje, brodawki okoopaznokciowe oraz zanokcica s przeciwwskazaniami do
wykonania zabiegw regeneracji pytki.
Czstym problemem dotyczcym paznokci jest ich wrastanie pod boczny fad
skry. Zjawisko to powodowane jest najczciej noszeniem niedopasowanego obuwia, otyoci, urazami oraz chorobami pytki. Wrastajcy paznokie objawia si blem, zapaleniem w obrbie palucha, a nierzadko take powstaniem owrzodzenia.
Aeby redukowa moliwo powstania takiego zaburzenia, oraz przeciwdziaa poszerzaniu ju obecnego stosuje si w kosmetologii:
klamry (naklejane metalowe, drutowe, BS, BS-Quick) w celu spaszczenia
pytki
tamponad ulokowanie mikkiego opatrunku w waach paznokciowych,
w celu jego poszerzenia
rurki Sulci- Protektor rureczki aplikowane jak w przypadku tamponady.
144

12. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY


W MEDYCYNIE ESTETYCZNEJ
12.1 DYSMORFOFOBIA
Andrzej Przylipiak
Dysmorfofobia jest zaburzeniem zdrowia psychicznego, nalecym do krgu fobii czyli lkw. Stopie nasilenia waha si od stanw lekkich, do cikich.
Pacjent ma zaburzone odczuwanie estetyki ciaa. Cechuj go rwnie zawyone
potrzeby i oczekiwania w stosunku do swej urody.
Rzekomy defekt urody jest urojeniem, dlatego przeprowadzenie zabiegu estetycznego lub operacyjnego nie przynosi trwaej satysfakcji pacjenta. Interwencja
chirurgiczna moe jedynie powodowa chwilow popraw nastroju, ktry po
pewnym czasie ponownie ulega pogorszeniu. Pacjent odczuwa dyskomfort psychiczny, wynikajcy z przekonania o nieestetycznym wygldzie lub istniejcym
defekcie. Kompleksy te stymuluj lk przed uczestnictwem w yciu spoecznym,
towarzyskim i zawodowym. Osoby cierpice na dysmorfofobi zazwyczaj nie zawieraj zwizkw maeskich. Zaburzeniu moe towarzyszy anoreksja lub bulimia. Nacisk niepokoju wewntrznego indukuje rwnie myli samobjcze (78%
pacjentw) i nierzadko prby odebrania sobie ycia (24% pacjentw), niekiedy
skuteczne.
W obecnych czasach usugi oferowane przez chirurgw plastykw oraz specjalistw medycyny estetycznej s powszechnie dostpne i dlatego pacjenci z dysmorfofobi do nich kieruj swoje pierwsze kroki. Lekarze ci posiadaj wiedz
omoliwoci napotkania pacjentw cierpicych na dysmorfofobi. Mimo wszystko nie jest atwo, przy pierwszych kontaktach stwierdzi to zaburzenie. Pacjent
cierpicy na t jednostk chorobow jest cakowicie w peni wadz umysowych,
znajduje si zazwyczaj w rodku aktywnoci yciowej i sprawia dobre wraenie.
Dopiero gdy osoba ta, poddawana interwencji chirurgicznej, mimo wyranych
efektw terapii lub pomimo braku uzasadnionych potrzeb estetycznych domaga
si poprawek, bd te kolejnej terapii, u lekarzy rodz si pierwsze przypuszczenia o kontakcie z pacjentem cierpicym na dysmorfofobi. Osoba taka stanowi moe zagroenie dla lekarza i jego reputacji, gdy czsto z powodu odmowy
operacji, bd jej powtrzenia potrafi by natarczywa lub nawet roszczeniowa.
Jedynym waciwym leczeniem dla pacjenta z dysmorfofobi jest specjalistyczne leczenie psychiatryczne. Naley pamita, i dolegliwo ta jest zaburzeniem
ocharakterze lkowym. Dowiadczony lekarz estetyczny lub chirurg plastyk powinien, dla wasnego dobra, umie wczenie rozpozna to zaburzenie i ju na
145

wstpnym etapie odmawia leczenia chirurgicznego. Czsto udaje si zdiagnozowa dysmorfofobi, gdy pacjentka/pacjent o wyjtkowej urodzie utrzymuje,
e potrzebuje interwencji estetyczno-chirurgicznej. Dua presja ekonomiczna
ktrej podlegaj lekarze sprawia, i staj si oni mniej krytyczni imog przeoczy
dysmorfofobi w rozmowie kwalifikacyjnej.
Niektre, dobrze zorganizowane kliniki chirurgii estetycznej zatrudniaj lekarzy psychiatrw, ktrzy uczestnicz w procesie kwalifikacji pacjentw do zabiegu. Operujcy w mniejszych klinikach mog, w razie wtpliwoci, ponowi
rozmow kwalifikacyjn i zaprosi do uczestnictwa w niej specjalist psychiatr.
Z przyczyn formalnych pacjent powinien by powiadomiony o specjalnoci towarzyszcego lekarza. Lekarze psychiatrzy na wczesnym etapie ustalaj waciw diagnoz imog zaoszczdzi klinice niepotrzebnych kopotw. Pacjenta
zdysmorfofobi bardzo trudno jest namwi do leczenia psychiatrycznego, gdy
osoba taka pozbawiona jest krytycyzmu i nie rozumie jego celowoci. Czasami
traktuje propozycj takiego rodzaju leczenia jako obelg.

146

Literatura
1. Adamski Z. Kaszuba A. Dermatologia dla kosmetologw. Elsevier, Urban
&Partner, Wrocaw 2010
2. Alkhawam L, Alam M. Dermabrasion and microdermabrasion. Facial Plast
Surg. 2009; 25 (5): 301-10.
3. Andrade F S, Clark RM, Ferreira ML.Effects of low-level laser therapy on wound healing.Rev Col Bras Cir. 2014; 41 (2): 129-33.
4. Azizkhan RG. Complex vascular anomalies. Pediatr Surg Int. 2013; 29 (10):
1023-38.
5. Bangash HK, Ibrahimi OA, Green LJ, Alam M, Eisen DB, Armstrong AW. Who
do you prefer? A study of public preferences for health care provider type in performing cutaneous surgery and cosmetic procedures in the United States. Dermatol Surg. 2014; 40 (6): 671-8.
6. Bergstrom KG. Tattoo removal: new laser options.J Drugs Dermatol. 2013; 12
(4): 492-3.
7. Braun-Falco O. Plewing G. Wolff HH. Dermatologia. Wydawnictwo Czelej,
Lublin 2002
8. Braz AV, Louvain D, Mukamal LV. Combined treatment with botulinum toxin
and hyaluronic acid to correct unsightly lateral-chin depression. An Bras Dermatol. 2013; 88 (1): 138-40.
9. Carruthers A. Carruthers J. Metody wypeniania tkanek mikkich stosowane w kosmetologii. Seria Dermatologia Kosmetyczna Elsevier, Urban &Partner,
Wrocaw 2011
10. Carruthers J, Fournier N, Kerscher M, Ruiz-Avila J, Trindade de Almeida AR,
Kaeuper G. The convergence of medicine and neurotoxins: a focus on botulinum
toxin type A and its application in aesthetic medicine--a global, evidence-based
botulinum toxin consensus education initiative: part II: incorporating botulinum
toxin into aesthetic clinical practice. Dermatol Surg. 2013; 39 (3 Pt 2): 510-25.
11. Cavallini M, Cirillo P, Fundar SP, Quartucci S, Sciuto C, Sito G, Tonini D,
Trocchi G, Signorini M. Safety of botulinum toxin A in aesthetic treatments: asystematic review of clinical studies. Dermatol Surg. 2014; 40 (5): 525-36.
12. Choi YH, Kim D, Hwang E, Kim BJ. Skin texture aging trend analysis using
dermoscopy images.Skin Res Technol. 2014 May 27. doi: 10.1111/srt.12143.
[Epub ahead of print]
13. Davis EC, Callender VD. Aesthetic dermatology for aging ethnic skin. Dermatol Surg. 2011; 37 (7): 901-17.
14. El Zawahry B, Zaki N, Hafez V, Hay RA, Fahim A. Efficacy and safety of fractional carbon dioxide laser for treatment of unwanted facial freckles in phototypes
II-IV: a pilot study. Lasers Med Sci. 2014 Jun 12. [Epub ahead of print]
15. Fernandes M, Pinheiro NM, Crema VO, Mendona AC. Effects of microder147

mabrasion on skin rejuvenation. J Cosmet Laser Ther. 2014; 16 (1): 26-31.


16. Fitzpatrick RE. Goldman MP. red Kaszuba A. Laserowa chirurgia kosmetyczna. Urban &Partner, Wrocaw 2004
17. Freshwater MF. Botulinum toxin for scars: can it work, does it work, is it worth
it? J Plast Reconstr Aesthet Surg. 2013; 66 (3): 92-3.
18. Gho C, Neumann M. Restoration of the eyebrows by hair transplantation.
Facial Plast Surg. 2014; 30 (2): 214-8.
19. Griffin M, Kalaskar DM, Butler PE, Seifalian AM. The Use of Adipose Stem
Cells in Cranial Facial Surgery.Stem Cell Rev. 2014 Jun 10. [Epub ahead of print]
20. Gupta A. Microrefined Microfollicular Hair Transplant: A New Modification
in Hair Transplant. Ann Plast Surg. 2013 Dec 25. [Epub ahead of print]
21. Hachach-Haram N, Kirkpatrick WN. Midface-lifting: evolution, indications,
and technique. Facial Plast Surg. 2013; 29 (4): 289-94.
22. Hanke CW. Sattler G. Dover JS. Liposukcja. Seria Dermatologia Kosmetyczna. Elsevier, Urban &Partner, Wrocaw 2008
23. Herskovitz I, Tosti A. Female pattern hair loss. Int J Endocrinol Metab. 2013;
21; 11(4)
24. Jablonka EM, Sherris DA, Gassner HG. Botulinum toxin to minimize facial
scarring. Facial Plast Surg. 2012; 28 (5): 525-35.
25. Jacono AA, Talei B. Vertical neck lifting. Facial Plast Surg Clin North Am.
2014; 22 (2): 285-316.
26. Kaufman Y, Buchanan EP, Wolfswinkel EM, Weathers WM, Stal S. Cleft nasal
deformity and rhinoplasty. Semin Plast Surg. 2012; 26 (4): 184-90.
27. Kim EK, Hovsepian RV, Mathew P, Paul MD. Dermabrasion. Clin Plast Surg.
2011; 38 (3): 391-5.
28. Kirkland EB, Hantash BM. Microdermabrasion: molecular mechanisms unraveled, part 1. J Drugs Dermatol. 2012; 11 (9): 2-9.
29. Kook MS, Jung S, Park HJ, Oh HK, Ryu SY, Cho JH, Lee JS, Yoon SJ, Kim MS,
Shin HK. A comparison study of different facial soft tissue analysis methods. J
Craniomaxillofac Surg. 2014; 42 (5): 648-56.
30. Kreutzer C, von Gregory HF, Fischer H Skin-fat-graft: a simple tool for reconstruction of small deep defects of the nose. Facial Plast Surg. 2014; 30 (3): 247-59.
31. Kurkjian TJ, Ahmad J, Rohrich RJ. Soft-tissue fillers in rhinoplasty. Plast Reconstr Surg. 2014; 133 (2): 121-6.
32. Linder J Daily care for acne, hyperpigmentation, aging, and sensitive skin.
Plast Surg Nurs. 2013; 33 (4): 172-6.
33. Minkis K, Alam M. Ultrasound skin tightening. Dermatol Clin. 2014 Jan; 32
(1): 71-7.
34. Nirmal B, Somiah S, Sacchidanand SA.A study of donor area in follicular unit
hair transplantation.J Cutan Aesthet Surg. 2013; 6 (4): 210-3.
148

35. Nita AC, Orzan OA, Filipescu M, Jianu D. Fat graft, laser CO and plateletrich-plasma synergy in scars treatment. J Med Life. 2013; 15; 6 (4): 430-3.
36. Park TH, Seo SW, Whang KW.Facial rejuvenation with fine-barbed threads:
the simple Miz lift. Aesthetic Plast Surg. 2014; 38 (1): 69-74.
37. Pirard-Franchimont C, Pirard GE.Alterations in hair follicle dynamics in
women. Biomed Res Int. 2013: 957432.
38. Ramirez-Castaneda J, Jankovic J, Comella C, Dashtipour K, Fernandez
HH, Mari Z.Diffusion, spread, and migration of botulinum toxin.Mov Disord.
2013;28(13):1775-83.
39. Ramos-e-Silva M, Celem LR, Ramos-e-Silva S, Fucci-da-Costa AP.Anti-aging
cosmetics: facts and controversies. Clin Dermatol. 2013;31(6):750-8.
40. Rubin MG. Pilingi chemiczne. Elsevier, Urban &Partner, Wrocaw 2008
41. Sadick NS, Manhas-Bhutani S, Krueger NA novel approach to structural facial volume replacement. Aesthetic Plast Surg. 2013; 37 (2): 266-76.
42. Sklar M, Golant J, Solomon P.Rhinoplasty with intravenous and local anesthesia. Clin Plast Surg. 2013; 40 (4): 627-9.
43. Steiner F, FitzJohn T, Tan ST. Surgical treatment for venous malformation.
JPlast Reconstr Aesthet Surg. 2013; 66 (12): 1741-9.
44. Svider PF, Carron MA, Zuliani GF, Eloy JA, Setzen M, Folbe AJ. Lasers and Losers in the Eyes of the Law: Liability for Head and Neck Procedures.JAMA Facial
Plast Surg. 2014 Apr 17. doi: 10.1001/jamafacial.2014.21.
45. Taguchi R, Yamashita M, Kawakami S.Facial Asymmetry With Enlarged Frontal Sinus and Hyperplasia of the Cranial, Nasal, and Mandible Bones. J Craniofac
Surg. 2014 Jun 24. [Epub ahead of print]
46. Thomas MK, Dsilva JA, Borole AJ, Naik SM, Sarkar SG. Anatomic and mechanical considerations in restoring volume of the face with use of hyaluronic
acid fillers with a novel layered technique. Indian J Plast Surg. 2014; 47 (1): 43-9.
47. Thornton MJ. Estrogens and aging skin. Dermatoendocrinol. 2013; 5 (2):
264-70.
48. Wang KL, Chun RH, Kerschner JE, Sulman CG.Sympathetic neuropathy and
dysphagia following doxycycline sclerotherapy.Int J Pediatr Otorhinolaryngol.
2013; 77 (9): 1613-6.
49. Williamsson C, Danielsson P, Smith L. Catheter-directed foam sclerotherapy
for chronic venous leg ulcers. Phlebology. 2013 Sep 26. [Epub ahead of print]
50. Yamauchi PS. Soft tissue filler and botulinum toxin treatment techniques.
GItal Dermatol Venereol. 2012; 147 (1): 29-44.
51. Zhou Y, Banga AK. Enhanced delivery of cosmeceuticals by microdermabrasion. J Cosmet Dermatol. 2011; 10 (3): 179-84.

149

Skorowidz

A
abdominoplastyka 101, 102
akryl 144
Amar 79
Anti aging 83
APTOS 47, 48
autologiczny przeszczep tuszczu 79, 105
B
balon odka 106
bleaching 139
blefaroplastyka 55
blizna 37, 55, 87, 96, 98, 113, 116, 118
bliznowiec 116,117
blizny linijne 114
---- przerostowe 99, 118
---- zanikowe 114
body lifting 99, 11, 101
bl migrenowy 41
botoks 40, 41, 42, 43, 44
botulina 41
botulinizm 39
brachioplatyka 100
bruzdy nosowo-wargowe 29
C
camouflage 143
chirurgia bariatryczna 106
---- estetyczna piersi 85
---- estetyczna skry 113
---- intymna 105
choroby y 109, 110
clitoplastyka 105
D
depilacja laserowa 74,134
dermabrazja 120, 124, 127, 128, 129
dieta 21
dysmorfofobia 145
E
ekspander tkankowy 91
elektrokoagulacja 124
F
face lifting 62, 63, 64
---- lifting skrny 63
fale wysokiej czstotliwoci 136

FAMI 79
fazy wzrostu wosa 65

150

fiberglass 144

Finasterid 70
flebologia estetyczna 108
G
gastroplastyka odka 106
ginekomastia 97, 98
---- prawdziwa 97, 98
---- rzekoma 98
graft 71, 79
grupa folikularna 71
G-shot 105
H
hipertrofia brodawki 96
hipertrofia piersi 95
hirsutyzm 72
hydroksyapatyt wapnia 25, 33, 34, 35
hydrolift 50
hymenoplastyka 105
hymenotomia 105
hiperpigmentacje 135
hypertrichoza 72
---- ograniczona 72
I
implant dwufazowy zba 141
---- jednofazowy zba 141
implanty dentystyczne 140
---- ydek 103
---- piersi 86
---- poladkw 104
---- silikonowe 86
---- z sol fizjologiczn 86, 87, 91
IPL 123, 132, 133, 134
K
kamufla 122, 125, 143
kaniula 75
kaniula wibracyjna 76
keloid 53, 115,116, 117
kolagen 24,25,33, 36
komrki macierzyste 80, 81, 82, 83
---- dorose 81
---- embrionalne 81
---- mezynchymalne 81
---- tkanki tuszczowej 82
kontur ust 30, 51, 59

korekcja blizn 113, 115

---- brodawek piersiowych 96


---- ydek 103
---- nosa 57
korekcja powiek 55
---- tatuay 121, 143
---- uszu 60
korekta piersi 97
kriolipoliza 78
kwas hialuronowy 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29,
30, 31, 32, 51, 52, 53, 57, 59, 126
kwas L-polimlekowy 25, 36, 37
L
labioplastyka 105
laser 73, 74, 76, 105, 111, 112, 115,116, 118,
119, 120, 122, 123, 124, 131, 132, 133, 134,
135, 137, 139
---- aleksandrytowy 123
---- argonowy 133
---- CO2 116, 133
---- erbowy 133
---- helowo neonowy 133
---- Nd:Yag 123
---- pprzewodnikowy 132
---- rubinowy 122, 123
leczenie bliznowcw 116
---- cellulitu 111
---- keloidw 115
licwki na zby 139, 140
lifting 46, 48, 50, 53, 60, 61, 62, 63, 93, 99,
100, 101, 136
---- czoa 60, 61
---- piersi 93
lifting ramion 100
---- wolumetryczny 53
linie Langera 99, 113
---- marionetki 34
liporedukcja 105
lipoliza iniekcyjna 78
---- ultradwikowa 78
liposukcja 75, 78, 79, 90, 96, 112
liposukcja wodna 79
lwia zmarszczka 17,18, 44

ysienie 65, 67, 68, 69


M
macromastia 95
makija kamuflujcy 143
---- permanentny 59, 143

mastopeksja 93
mechanizm dziaania botoksu 40
mezoterapia 47, 120, 130
micro needling 125
minie mimiczne 14
mikrodermabrazja 120, 128, 129
mikrografty 71
minoxidil 70
modelacja brodawki sutkowej 96
N
nacicie okoobrodawkowe 87
---- pod pach 87, 88
---- podpiersiowe 87, 88
---- w ppku 87
naczynia ylne koczyny dolnej 108
nadmierne owosienie 70, 72
nadmierna potliwo 41
nici APTOS 47, 48
---- hialuronowe 50
---- zote 49, 50
nos 9, 14, 15, 18, 57, 58, 82
O
ochrona przeciw UV 20
oczopls 42
oczy 18, 55, 56
odmadzanie twarzy 23
odywianie 21
opaskowanie odka 106
ortodoncja 141, 142
osocze bogatopytkowe 45, 46, 47
P
peeling 126, 127, 129
---- gboki 127
---- powierzchowny 126
---- rednio gboki 126, 127
pier 85, 89, 92, 93, 94, 97, 98
plastyka brzucha 101
---- powok brzusznych 101
pytka paznokciowa 144
powieki 55, 56
powikszanie piersi 9, 86, 90
---- warg 58, 59
presoterapia 118, 119
promienie UV 19, 77
---- soneczne 19, 77
przebarwienia 12, 14, 50, 109, 129, 135, 137,
139
przeszczep tuszczu 79, 105
przeszczepianie wosw 65, 71

151

R
redukcja cellulitu 111, 112
---- piersi 95
rekonstrukcja brodawek piersiowych 96
---- piersi 86, 91, 92
resurfacing laserowy skry 137
rhinoplastyka 56
rodzaje implantw piersi 86
roller mikronakucia 125
rozstpy skrne 50
S

salabrazja 125
sen 22
silikon 23, 86, 90, 91, 97, 103, 107, 115, 116,
118, 119
skaryfikacja 124
skleroterapia 111
skra 11, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 27, 28,
32, 33, 36, 37, 39, 48, 51, 53, 54, 63, 71, 73,
80, 82, 88, 91, 95, 98, 99, 100, 112, 113,
125, 127, 128, 129, 136, 137
starzenie organizmu 11
---- skry 11, 14, 19, 22
stomatologia estetyczna 139
T
tatua 5, 121, 122, 123, 124, 125, 132, 133,
134, 143
techniki iniekcji wypeniaczy 25, 26
terapia wolumetryczna 53
toksyna botulinowa 38, 39

152

TRAM 92, 93
transfer tuszczu 80
trychologia 65
U
umiejscowienie implantu piersiowego 89
umiech dzisowy 43
usta 17, 55, 58
usuwanie nadmiernego owosienia 73
---- tatuay 122, 123, 124, 125, 132, 133,134
---- usuwanie tuszczu 77, 78
W
waginoplastyka 105
wcignita brodawka 96, 97
wos dysplastyczny 66
---- dystroficzny 66
wybielanie zbw 139
wygld blizny 99, 113
wypeniacz 23, 24, 25, 26, 27, 29, 32, 33,
36, 51, 52, 53, 57.59, 79
wypeniacze biodegradowalne 24
---- permanentne 24
---- ptrwae 24
Z
el UV 144
zez 42
zmarszczki 11, 14, 15, 16, 17, 18, 24, 26, 28,
31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 44, 47,
zmiany naczyniowe 131, 133

153

154

155

You might also like