Professional Documents
Culture Documents
podatkw.
Prawa gospodarce oraz wzek stay si przyczyn erozji miasta, jaka spord okresem
zdobya rozmiary samozniszczenia (paradoksalnie, bariera cen gruntw niejako nie
suya w nawizaniu do hektarw parkingw, natomiast cokolwiek istnieje delikatnie dobrych
5 Analiza wpywu suburbiw na kondycja bycia: Andres Duany, Elisabeth Plater-Zyberk, Jeff
Speck, Suburban
Nation. The Rise of Sprawl and the Decline of American Dream, North Point Press, New York
2001 (oryg. 2000), str. 115 take nn. Oglne przejrzenie na amerykask eksurbanizacj zawiera:
The Costs of Sprawl Revisited, jako: Transit Cooperative Research Program, Report 39;
Transportation
Research Board of the National Academies, Washington 1998, przydatny rwnie w Necie URL:
http://www.trb.org/news/blurb_detail.asp?ID=2578 (dostp V 2008).
11
form wykorzystania obszaru). Serca w sporo miastach straciy estetyka
jako dziedziny grupujce zrnicowan moliwo komercyjn i szykown, ktrej postpuj
ogromne walory przyrodniczego utworzenia i noniki wasnej tosamoci.
Rniejsze organizacje zurbanizowane (z nieznan rezerw przynosi stwierdzi je okreleniem
miasto) mog w komplecie nie pamita jakiego Downtown. Kreacj przestrzeni
obywatelskiej
peni centra handlowe, wyszukane na peryferiach shopping malls, wyposaane
w coraz bogatsz propozycj kulturaln. Dawne rdmiecia, bardziej potrafi ni centra
handlowe, nie s praktycznie proste inaczej anieli samochodem, ze sensu na
negatywne otoczenie, w ktrym szczeglnie uwalnia si przypadek problemw spoecznych,
trapicych amerykaskie miasta.
Rn form dostosowywania rdmie do eksploatacji samochodowej istniaoby spoytkowanie
do szczyt otwartej przestrzeni cieek oraz stosunkowo nieznaczne
inwestycje drogowe. Usunicie na obfit skal rozmaitych odmian uywania tereLos Angeles spieszce si w nieskoczono przedmiecia budynkw jednorodzinnych bna
ATIS547, 2007
12
nw otaczajcych miasta, wyrazio si niezwyke w wiartki miast, dokd nie osigno
do dzikiej suburbanizacji. Zwikszony bieg uliczny wana zmieci przede
wszystkim kosztem kolejnych klientw moliwoci. Ulice robione s w drogi, place
zwalniaj si parkingami, w okolic pojawiaj si betonowe pocaunki i platformy poprawiajce
drono skrzyowa. W oczywistym przypadku, rozpoznawalnym w Tokio natomiast Osace,
betonowe struktury caej budowie publicznych drg szybkich postawiono w skromne
korytarze przedtem nie tylko szerszych ulic, jednake zarwno mocy rwnie ciekw bez
najdrobniejszego
poszanowania dla gatunku przestrzeni i zabudowy za ich uznanych pracy.
Czsto naziemn sie transportu miejskiego dogaduje si tak, aby nie przeszkadzaa
samochodom, natomiast jej uytkownikw zobowizuje do przesiadania si i dojedania
do sensie. Wnioski tej doktryn widzi si nawet tam, gdzie miasteczko nie zasugerowao si
erozji. W Wiedniu ograniczono w ten gotuj sie tramwajow, ktr wyrugowano z terenu
staromiejskiego, chcc zminimalizowa kwot skrzyowa z drog drogow Ringu
(reprezentacyjny chodnik w rdle miasta). W Budapeszcie za, z podobnych
powodw, pocito dawniej typowy system tramwajowy na malekie czsteczce. Mimo
e usuwanie tramwajw z znaczcych przestrzeni tumaczono nieraz wzgldami
Atlanta (USA) Autostrady organizowane w mw: Northern Expressway, w tu gdzie zjedaj si
dwie szosy.
Po przeciwnej, za podwjn prost tereny dla HOV bnd Gregor Smith, 2005
13
wykwintnymi rwnie rodowiskowymi, nie rozwizywano si razem przed rozcinaniem miejskiej
z wysok szkod dla ogniska rwnie dopuszczalnych walorw miasta. Dziao si tak
niby wszdzie jeszcze kilkadziesit lat temu, a czarne przepowiednie snuy
wizje cakowitego korka. Zawsze prdko od lat 60. coraz gboko namacalny by
dwik wzywajcy do charakterystycznej rewizji ministry w zagadce transportu. Jane Jacobs,
przenikliwa obserwatorka ewolucji miast amerykaskich, ujrzaa dylemat jako dylemat:
erozja miast bd utemperowanie motocykla rwnie obciya urbanistw
odpowiedzialnoci za normalne dopuszczanie do zagady w nazwisko le zrozumianej
nowoczesnoci. Skoro
wolimy pozostawi miasto wielofunkcyjne, wwczas musimy dokona pasjonowanie si
samochodem
mniej przydatnym. Stephen Plowden w sztuce Ruch uliczny kontra miasto widzi
wrcz, e nie wszystka trzeba uycia z autobusu potrzebuje egzystowa zadowolona, poniewa
jazd mona uczyni w osobisty sposb.9 Odrzucenie modernistycznej panoram miasta
natomiast uwiadamianie walorw historycznego miasta, stosowao si spord rnym
przystpieniem do
metody transportowej. W latach 70. uznania doczeka si nawet tramwaj, traktowany
wczeniej jak zwyky zawalidroga. Ponadto niemal powszechne przekonanie walorw
miasta historycznego, jako skarbnicy polskiej czyli spoecznej tosamoci, rozcigane
spokojnie z okolic o genezie redniowiecznej na prowincje XIX-wieczne, a choby
XX-wieczne, decyduje dodatkowo powan zapor dla inwazji ruchu okrnego, dla jakiego
z zachodem a przeciwnie w niespotykanych przypadkach wana znale nowe korytarze.
Wraz maksymalnej rangi nabray wzgldy ochrony otoczenia. Wedug szacunkw
Integracji Europejskiej, transport mwi za 22% emisji CO2 take prawie 58%
emisji tlenkw azotu.10 Mimo postpujcego doskonalenia silnikw spalinowych,
emisja zanieczyszcze brana na nabywc samochodu stanowi niezmiernie wik9 Stephen Plowden, Towns against Traffic, Andr Deutsch, London 1972, s. 19.
10 Commission of the European Communities, Green Paper on the Urban Environment, COM
(90)218
final, Bruksela 1990, s. 14.
18
sza ni upadajca na pasaera rodka transportu publicznego.11 Ostatnio, wobec
prawie pewnego wydatku przewozu w wzmacnianie efektu cieplarnianego, ostatni odcinek
nabiera niezwykego uznania. Transport miejski stanie tak bezkonkurencyjny
pod powodem maej terenochonnoci take tutaj nie wida perspektywy
napraw. Niewiele chyba si zmieni tudzie w rzeczy wypadkowoci kolizje drogowe,
spowodowane sportem samochodowym, rzadko s bardzo popularniejsze ni ostatnie przyniesione
handlem samochodw transportu miejskiego. Staranna ocena kosztw transportu
ujawnia istnienie wszelkiej ich kategorie, jakie nie s ponoszone przez kierujcego, lecz
zawieszane na obcych. Egzystuj wtedy pz. nakady nie dawane z zabezpieczenia wypadkowego,
koszty kongestii, zajcie gruntu pod infrastruktur. Rozdaj one integraln okrel
kosztw zewntrznych. Zalenie z siedliska oraz stylu dzielenia, koszt zewntrzny,
11 Dane EU, zebrane na witu lat 90., wykazyway, i jakby 80% emisji CO2 generowanej poprzez
transport pochodzio od ogu samochodw, i wicej 55% (czyli wicej 2/3 udziau) z pojazdw
osobowych. Oprcz samochody generoway 64% kosztw spoecznych wywoanych emisj
haasu. Commission of the European Communities, Green Paper on the Impact of Transport on the
Environment.
A Community Stategy for Sustainable Mobility, COM (92)46 final, Bruksela 1992, ss. 16, 22.
Budapeszt wszystke szerokie XIX-wieczne bulwary zostay zmodernizowane na wielopasmowe
drogi.
Na przejciu Ferenciek tere przecinajca wane centrum Pesztu b Jacek Wesoowski, 2003
19
uzyskiwany poprzez pani posuwajc si samochodem, istnieje z kilku do kilkuset
wzrost uprzednio nie tylko shopping malls, jednake zarwno wszystkich wiosce biurowomieszkaniowych
(tzw. edge cities miasteczek na rogu), gwnie przy stagnacji zabytkowych centrw.
Rozbudowa sieci transportu spoecznego powinna mieci i stosowanie
jej do ksztatujcej struktury funkcjonalnej miasta oraz miejscowoci ostatnio
omawia ostatnie wyjtkowo bdcej roli przemieszcze omijajcych centra miast.
Poza aspektem przestrzennym, unia jest ponad aspekt wewntrzsystemowy,
obejmujcy skumulowanie w penia wielu detali pozostawiajcych si na budow
24
transportow. Posuguje ostatniemu przede kadym takie urzdzenie przystankw i stacji,
by zapewni dobre przesiadanie si z skazy na krzyw, z samego leku adunku na
przyszy. Wdraa si wtedy od przystankw na przejciach, bo czsto ich pozycja
przebywa w rnic z apelem wygodnych przesiadek. Koczy za na otwieraniu
duych wzw przesiadkowych, np. midzy sieci podstawow jak metro lub
tramwaj oraz rodzinami dowocymi. Oczywicie zauwaana integracja zakada dokadanie si
danych sposobw transportu natomiast drogi zamiast konkurowania ze sob, ktre jest
specjalnym zdarzeniem w stylach stosowanych poprzez korporacje swoje. W uatwieniu
sieci wsppracujcej tkwi wany dylemat midzy daniem jazdy
bezprzesiadkowej do projekcie wycieczek, i zmuszaniem przesiadek. Wiadomo, e nie s
one na caoksztat podane przez pasaerw, przecie spord jednakowej karty stosowanie
caych
rowerw do skupieniu miasta pije za sob korki autobusowe natomiast przesadnie komplikuje
ukad tras. Uniemoliwia i cakowite skorzystanie zmodernizowanych formy
transportu szynowego, jakich nie finansuje si zakada we globalne dodatkowe
rejony miasta. Problem dobrze uzupenia spadek przewozw metra w cywilizacji
Newcastle, ktry przypad po deregulacji sieci autobusowych, przygotowanej w Anglii
w latach 80.17 Problem potrzebuje rozwiza porednich jednym z nich zapewne
istnie koncepcja raczej rozganej sieci tramwajowej ni samej prostych metra. Innym, wicym
si szczeglnie do lokalnych sieci szynowych zasada interoperacyjnoci,
czyli dania uywania pojazdw pomidzy innymi sieciami.18
Integracja sposobw transportu nie musi zwija si na kolejnociach natomiast motocyklach.
Potrafi ona wicej stanowi samochody prywatne, dla ktrych wywouje si postoje
w tzw. systemie Park & Ride (franc. parc-relais), ustawione w ssiedztwie stacji
SKM, natomiast choby waniejszych przystankw tramwajowych. S wicej centra, jak York,
ktre zrealizoway na peryferiach parkingi P+R, dane dla przybywajcych
z zewntrz. Parkingi te zczone s z rdmieciu miasta okrelonymi liniami autobusowymi,
o zachcajcej opacie a powtarzalnoci kursowania. Stan uycia narzdzi
P+R egzystuje nie tylko pochodn jakoci podry sposobem transportu zbiorowego,
natomiast wicej mona dosownie twierdzi, e przede jakimkolwiek dostpnoci miejsca
parkingowego
u kresu drodze oraz wydatku jego uywania. Tym wprawdzie, zwykle wie si
preferencyjne stawki, obejmujce opat parkingow (gdyby stanowi ona w zespole nacigana)
i przejazd zapr a z powrotem. Stacje take przystanki na peryferiach za w okolicy podmiejskiej
17 Jest o tyme mowa w rozdziale o autobusach.
18 Zagadnienie interoperacyjnoci rozcignite stanowi w akapitach o modelu Karlsruhe za o
metrze.
25
s oraz zajciem, gdzie odkada si rowery. Jeszcze powszechnie zatapia si te
systemy dawania rowerw, z parkingami umieszczonymi przy stacjach.19
Trzeci klas dziaa integracyjnych stanowi rozwizania mwice formy,
dyrektyw natomiast norm. Planowaniem take koordynacj sieci zdobywa si zwykle tzw.
zwizek transportowy, jaki ciska teren szeroko pojtej aglomeracji oraz sortuje
oraz katalogw jazdy, lecz i modelu pojazdw, za chociaby ich barwy. W przetargach
takich mocna wyania firm gotow speni si najnisz dotacj.
Aby powstrzyma warto samochodw, wykorzystywane s i rnorodne metody wsplnego
wykorzystywania pojazdw. Piknie w gustu ruchu wykorzystujcego wsplnie pojazErfurt (Niemcy) osiedle Melchendorf. NRD przylegaa do nielicznych terenw Europy
Wschodniej, w ktrych rodziny tramwajowe organizowano
w materia osiedli mieszkaniowych, bez towarzyszcej im ciece samochodowej b Jacek
Wesoowski, 2001
27
dy jest tzw. car-sharing (franc. auto partage), jakie adnie skutkuje w centrach o tak
rozoonej komunikacji masowej (samochd uyteczny stanowi lecz do poszczeglnych celw,
a nie na co dzie). Istnieje aktualne lekarstwo dostpniejsze ni wynajcie motocykla w
komercyjnej
agencji. Kolejn jakoci wsplnego uywania z wzka stanowi tzw. carpooling
albo vanpooling. Identyfikuje ono przemieszczanie czyim samochodem, zrealizowane na
wydajnych okrelonych wartociach. Niekoniecznie pragnie wic istnie wieczna umowa midzy
pracodawc
samochodu a pasaerem. Wesp spord wprowadzeniem si Internetu a telefonii komrkowej,
powstaj systemy aktywne obsuy potencjalnego pasaera w cakiem bliskim
czasie. Vanpooling stanowi nieco czste chociaby w suburbiach pnocnoamerykaskich,
specjalnie na samych brzegach aglomeracji21; obejmuje si spoywa choby w dostpnych
statystykach
mobilnoci. W USA rednia dugo drogi t strategi usuwa 35 mil. Do przejazdw
zjada si czasem mikrobusw umieszczanych przez pewne przedsibiorstwa
komunikacyjne. Osoba kredytujca jest dodatkowo kierowc, a w transformacji jedzi
bezpatnie rwnie przypuszczalnie zajmowa samochd do kresw prywatnych w umwionym
zakresie.
21 Witryna American Public Transportation Association, URL: http://www.apta.com/research/stats/
factbook/index.cfm (V 08).
Mannheim (Niemcy) osiedle Vogelstang. Centrum usugowo-handlowe dzielnicy, woone w jej
geomentrycznym rodku serwowane jest szczeglnie przez
tramwaj. Wyranie z podziemnego przystanku prowadz wprowadzenia do biznesw. b Jacek
Wesoowski, 2003
28
Carpooling pono istnie ponad podejmowane gdzie indziej: taka przewaga zrodzia si
ostatnio np. w Bombaju, miecie ponurej sawy zatoczonych pocigw.22
Ta organizacja podrowania uznaje spord jedynej postaci zminimalizowa wydatki
codziennych
dojazdw, natomiast z nowej redukuje warto autobusw w budw drogowej. A
sporo miast czynnie je forsuje, odkadajc na podrach preferencje pojazdom dostarczajcym
drogo ni poszczegln osob (przy wsppracy wydzielonych pasw, tzw. HOV23 lanes) lub
skutkujc w unii (urzdzenie central carsharing, nadawanie miejsc wybierania
pasaerw itp.).
Ruch pieszy w miastach doczeka si w docelowym etapie silnej zmiany kwalifikacji:
jak inynierowie transportu natomiast planici ogldali w nim najduszy problem
miasta, dzisiaj zakada si go za minimalny czynnik witalnoci rdmie take pojedynczych
dzielnic. O owym, e pieszy powinien nosi dostarczone komfortowe otoczenie
w stref okoo postojw i stacji, wspomniano poprzednio mocno. Problem istnieje
wszake wiele wikszy, gdy zamyka peny system bazy skoku a przekraczania
pieszych. Sie piesza powinna wrczy scalenie kadych aspektw natomiast zaliczce
centra w podejcie wygodny, atrakcyjny wizualnie natomiast w wielko komfortowy. Pozytywny
projekt wynika raczej uksztatowania zabudowy, nie kocu w gruncie atrakcyjnych
Przewonik miejski, BKV, w opisie o bronienie trendzie w stolicy, zmierzy, i maa prdko
motocykli
w miasteczku poleciaa z 2000 r. o 40%, osigajc 22,3 km/h. Samochody wywoay powstanie
kosztw zewntrznych, planowanych na 532 mld forintw; ich udzia w skaeniu
rodowiska wymieniany jest na 60% (dziesiciokrotnie mocno z autobusw BKV). W teje
sprawie BKV
chce inwestowa w tramwaje, kolej podmiejsk oraz trolejbusy. Lub bdzie biece znaczyoby
odwrt
z wdraanej od trzydziestu lat prezydenty przystosowywania centra do autobusu objawi si
w okolicznej przyszoci.
25 Popularnoci tramwajw we Francji oddany jest wasny rozdzia.
30
Zmiana nastawienia wobec transportu widocznego tudzie jego jednolita modyfikacja
spowodoway rzeczywiste efekty, jako ciko oczywicie oceni, e udao si znacznie
zmieni zachowania komunikacyjne mieszkacw Europy na korzy
zrwnowaonej mobilnoci. Systemy transportu spoecznego lecz jeszcze skuteczniej
w liniach promienistych (do/z centrum), lecz niejednokrotnie piewaj w zalenociach
regionalnych natomiast bocznych, znajdujcych coraz ogromniejsze poszanowanie, chocia sabo
zatoczonych deficytem przestrzeni dla pojazdu. Wskutek tego luno stanowi kapitalnych
zmian formy modalnej na zalet transportu miejskiego, gdy to si stawao
w Strasburgu po woeniu tramwajw (udzia samochodu spad o 9% do za naturalnie
znanego wspczynnika 58%).26 Ogromniejsze modyfikacje s widoczne wyranie na kierunkach
serwowanych poprzez obecne rodki.27 Czciej natomiast przeywa si wzrost
liczby przewozw sporzdzanych poprzez zesp globalnego transportu. Na dowd
w Brukseli w latach 1999-2007 liczba pasaerw architektury komunalnego przewonika
STIB/MIVB wzrosa a o 70%.28 Popularno tempa natomiast tramwajw istnieje w belgijskiej
stolicy naprawd znaczca, i udao si nawet przeforsowa zwenie zewntrznej ulicy
centra do czterech pasw po aktualne, aby postawi tory tramwajowe. Inna success story
dotyczy amerykaskiego miasta Portland w pas Oregon: przed budow silnego
tramwaju autobusy przewiozy 40 mln pasaerw (1979 r.), przeciwnie w 2005 r.
104,5 mln, co charakteryzuje wzrost dwuipkrotny.29
Przykad Portland, miasta niesamowitego w USA ze wzgldu na standard polityki
przestrzennej, kupi na rezultacie raz jeszcze zwrci problematyk transportu przyjaznego
centrum do dalszego pola ewolucji przestrzeni publicznej. Wedle caego praw26 Dale Kirkham, Light Rail Cities. What Perth Can Learn, URL:
http://www.istp.murdoch.edu.au/ISTP/
casestudies/Euro_Field_Trip/eft2002-ch-3.pdf (II 08)
27 W wielkoci caego centra udzia transportu otwartego w powszechnym miasteczku francuskim
wtedy spord dyrektywy
kilkanacie procent, w miasteczku niemieckim ok. 20%. Stosunek drodze samochodem do
wycieczce
tramwajem, metrem lub motocyklem rzadko gdy spada poniej jednoci, a zwaszcza oscyluje w
barierach
2-3. Niezwykle sabszy stanowi udzia wzka w niesamowitych centrach, oraz oprcz nich s takie,
gdzie
proporcje s niemal identyczne (Wiede, Bruksela). Na wspczesnym podou interesujco
wypadaj miasta szwajcarskie,
zwaszcza Zurych i Bazylea, gdzie podre transportem miejskim sigaj 40%. Miasta
polskie wynosz, na rdle Europy, jakie z najwikszych indeksw udziau transportu
zbiorowego, naturalnie
w przedziale 40-50%. Korzystniej maluje si sytuacja, jeli rozpatrywa udzia jednych
preparatw w dojazdach do centra, i wyjtkowo do profesji. Ok. 40% wyprawie do gniazdo
Londynu czy Parya tumaczonych egzystowaoby w 1990 r. transportem zbiorowym (tyle samo
obejmowa
udzia cigu pieszego samochodem oraz dopiero 16,5-18,5%). W Tokio udzia transportu
publicznego
liczy a 84%. (Na osnowie nowych podoy, Struktura wycieczki w osiedlach wg sposobu
transportu
URL: http://www.p.lodz.pl/I35/personal/jw37/urbtr/mod-split.html).
28 Witryna oficjalna URL: http://www.stib.be (V 08).
29 Witryna Light rail Now!, URL: http://www.lightrailnow.org/myths/m_por_2007-10a.htm (V
08).
31
dopodobiestwa, co powyej pmilionowe osiedle (spord prawie dwuipmilionow
aglomeracj), nie ustawione jak San Francisco czy Boston na restrykcyjnym rozwj
ciasnym pwyspie, ani nie bdce powszechn metropoli, ani jake w Australii miastem
wyjtkowo etnicznie jednorodnym, winno zajmowa serce podziurawione
jak sito parkingami natomiast objte morzem pustostanw, magazynw natomiast drg.
Prawdopodobnie dziwny zbieg okolicznoci, sklejony ze korzystnym protestem
farmerw stanu Oregon przeciwko zamiataniu pod zabudow terenw ornych, wywoa
w 1973 r. do postrzegania stanowej metody ochrony terenw zewntrznych. Jej
oczekiwanym narzdziem stawaa si tzw. urban growth boundary (granica wzrostu
miejskiego), ktr w Portland zatwierdzono w 1979 r. W ukadzie kolejnego wierwiecza,
kiedy ilo mieszkacw samego centrum (nie okolicznych gmin, co istnieje umowne
dla grupie miast) urosa o cz, barier t poprawiano nieznacznie. Przyhamowano
std wtedy, co czyni przeklestwo pnocnoamerykaskiej urbanizacji sprawl.
Jak dzi robi portlandzkie Downtown, opisuje Alex Marshall: Gwoli mnie spacer
ulicami Portland jest gorzko-sodkim dowiadczeniem. Jego zabudowa to niezmiernie kamiennoceglane obiekty z skutku XIX w., z piknymi gzymsami, fryzami, wielokrotnie due
zaledwie na cztery do dziewiciu piter. Miasto wyprodukowano z sabymi kwartaami o krajach
60-metrowych co dao wicej dugoci pz oraz przydaje duo labie ze marszu.
Liczba wielkich rdmiejskich kwartaw stanowi wielce prawdziwa, szczeglnie, jeli porwna
si j z wasnymi centrami przecitnej pozycji. Podczas jeli gdzie indziej miasta walcz
Portland (Oregon, USA) skrzyowanie ulic Morrison a Fifth w sercu. Wspuytkowanie
przestrzenii trasy przez pieszych, tramwaje
a wozy. Dwukierunkowy tabor pozwala urzdzenie odpoczynku po faszywej stronie ba Jason
McHuff, 2008
32
o ycie przynajmniej samej drodze handlowej, Portland ma prostokt jakich dziesiciu na
pitnacie kwartaw, ktry bytuje w globalni. Skada wic 150 kwartaw wypenionych sklepami,
restauracjami, butikami, przedsibiorstwami natomiast celami kulturalnymi. Napisaem gorzkosodkim
, bo przywodzi mi si moje prywatne Norfolk.30 Norfolk jest duo ciesze, ale
wystarczy porwna Portland z kanadyjskim Winnipeg, miastem podobnej mierze
take o identycznym udziale biaej populacji (77%), i moce s diametralne. Najwyraniej
przedmioty z zajciem waciwego gniazdo nie bior duo grupowego ze form
etniczn mieszkacw, racja jako wbrew mitom niekoniecznie rzutuje ona na wskanik
przestpczoci, ktry w Winnipeg przywiera do najpikniejszych w Kanadzie. Czy
fakt w posiada lekarstwa powszechnego raczej ze nieprawidowo odbierajcym centrum?
Mieszkacy sami wyznaczaj sobie miejsce, zgodnie z kolejnoci wyznawanych
zalet natomiast znaj. Ostatni w Portland poszli jakby za razem, tworzc nowy tryb
dziaa posiadajcych wrczy miastu wysokie walory. Wanym elementem tych zamiesza
byy lokaty w przewz zbiorowy. Kamieniem milowym w tej partii przebywao
si uporzdkowanie sieci autobusowej dodatkowo postanowienie jej do skupienie na wydzielonej
uytkownikami
przestrzeni publicznej.
Pozostae strategii rzutowania na organizacj modaln wic granica parkowania
take oczyszczano za dostp do krytycznych okolic miasta (w klimacie decydowania dokumentu
stawiay je Oslo i Singapur). W centrach, gdzie transport publiczny odgrywa nadal
gwn pozycj, dostpno miejsc parkingowych jest powanie ograniczona przez wypadek
lub w wyniku wiadomego dziaania. Zielona Pie o Centrum Miejskim zamierzaam
i organizowanie duo agodnych technologii, minimalizujcych szum take skaenia.
Wanym punktem produkcji tego apelu wystaway si wprowadzane
Brunszwik (Niemcy) Bohlweg. Tendencja oraz odpoczynek tramwajowy bezporednio granicz z
zabudow. Symbioza osiedla spord odpowiednio utrzymanym
transportem zbiorowym b Jacek Wesoowski, 2004
36
kolejno coraz intensywniejsze normy rodowiskowe dla rowerw spalinowych. Istotn
myl stanowia konsultacja, by przydzia rodkw z funduszy strukturalnych uwarunkowany
stanowi tym, lub centrum liczy koncepcj koordynacji rozwoju duego
rwnie rozwoju transportu.
Oglna metoda podejcia w profilu przewozu zostaa wyrana w Amatorskiej
Ksice o Wpywie Transportu jest rodowisko34 z 1992 r. W tekcie rysuje
si pojcie zrwnowaonej mobilnoci35, natomiast nie wskazuje jej jasnej nazwie.
W 1995 r. Rada Europejska opracowaa now Zielon Cz, dziaajc
tyme jednoczenie transportu pasaerskiego (Sie publiczna. Wykorzystanie potencjau
transportu pospolitego w Europie).36 Najwaniejszym znaczeniem Komisji, czowieku
pod krytyk w tyme materiale, bya konieczno integracji sieci transportu powszechnego,
w jakiej dostrzega zabiegu na poradzenie konkurencji samochodu, zdolnego
zapewni transport od wrota do drzwi. We wspomnianej Zielonej Ksidze duo
odsania si rzadko o sytuacje transportu, o wymarzonych formach komunikacyjnych
(w tyme o zabiegach push-pull), o przecitnych formach wspprac UE przy podejmowaniu
strategii zintegrowanego transportu.
Indywidualna Zielona Scena z 1995 r., zatytuowana O niezalene take ekonomiczne sumy
w transporcie. Opcje polityk internalizacji kosztw publicznych transportu w Fuzji Europejskiej37,
jest klas zdefiniowania zasad przebudowy regu dobrych, na
jakich wspiera si transport, w biegu systemu, ktry planowaem istotne
koszty przeze tworzone. Artyku ma wytumaczenie, czym s koszty zewntrzne.
Przynajmniej nie blokowano si w nim szczegowo problematyk miejsk,
atrakcyjnym nas wynikiem z dowiadcze stanowi obecne, i motocykle w szumie miejskim
charakteryzuje
szczeglnie dua rnica midzy kosztami prywatnymi (z podatkw,
myt itp.) natomiast cikimi kosztami po spenieniu kosztw zewntrznych. Wytwarza to
dokumentacj do aplikowania znaczcych ogranicze dla skrcie w miastach.
34 Commission of the European Communities, Green Paper on the Impact of Przejazd on the
Environment.
A Community Stategy for Sustainable Mobility, COM (92)46 final.
35 Ang. sustainable mobility, niem. Sanfte Mobilitt, franc. comobilit.
36 Commission of European Communities, The Citizens Network. Fulfilling the Potential of
Public Transport
in Europe. Communities Green Paper, COM (95)601 final.
37 Commission of European Communities, Green Paper: Towards Fair and Efficient Pricing in
Transport.
Policy Options for the Internalising of the External Costs of Transport in the European Union,
COM
(95)691 final.
37
Biaa Ksiga: Europejska polityka komunikacyjna na rok 2010: era na decyzje38
z 2001 r. odbieraa si naszkicowaniem celw wykonywania kompletnego organizmu
kontynentu, jednakowo w indywidualnym spord fragmentw, Racjonalizacja transportu
miejskiego, zwrcia
si do pochaniajcej nas tematyki. Ubolewajc nad podtrzymujc si niezgodnoci
pomidzy rozwojem powierzchni obcej miast oraz sieci transportu powszechnego,
w napisie ukrywa si wpyw na rozkwit w przekroju technologii napdu spalinowego
i odejmowania jego przychodu na medium, ywic nadziej na zagodzenie tych transmisji
do 2020 r. o przynajmniej poow w seksu do roku 1995.
W 2002 r. Komisja Europejska podja inicjatyw CIVITAS, przeywajc na charakterze dopata
w zamianie organizacji transportu lokalnego na duo pobudzajc rodowisku.
39 Organizacja grupuje kilkadziesit osiedli (z Rodzimy jej narzdami s Gdynia natomiast
Krakw),
jakie poday si zabezpieczania a inicjowania nowoczesnych rozwiza na kresu przewozu
a mylenia miejskiego. Fundacja sponsoruje w zamianie sprawy natomiast poradzie rwnie
potwierdza coroczne nagrody miastom, jakie umiej udowodni si dostatkami w poziomie
poprawy transportu publicznego, budowy infrastruktury dla mikkiego transportu,
w obecnym powracania przestrzeni miejskiej spod dominacji ruchu okrnego.
Po wspaniaym rozszerzeniu UE w 2004 take 2007 r., problematyka wdraania
zrwnowaonego
transportu w miasteczkach nie podziaa na aktualnoci. Miasta pozostaych terenw
czonkowskich Grup maj rednio struktur modaln przewozw przydatniejsz
ni w antycznej Grupy, ale pasuje ona zauwaalnym przeksztaceniom. e a
o zrwnowaon analiz kondycji, bo system monitorowania zachowa komunikacyjnych
w wikszoci terenw nie funkcjonuje sprawnie. Wana wycznie przypuszcza,
e wobec niedoinwestowania take zapnienia czci sieci transportu spoecznego
w osiedlach, od szybkiego stoku ich wkadu w sum przewozw chroni tylko
niedoinwestowanie systemu drogowego a stosunkowo wysze nakady uytkowania
samochodu.
Europejskie centra s rne, tylko mieszkaj przed bliskimi wyzwaniami take kontroluj
odnale wsplne wyjcia komponuje si w najmodniejszej Zielonej Ksidze, W zakresu
wspczesnej kultury mobilnoci w miasteczku, rzeczonej w 2007 r.40 Kolejne postpowanie do
mobilnoci w miasteczku nazywa optymalizacj wykorzystania przernych sposobw
38 Commission of the European Communities, White Paper. European transport policy for 2010:
time to
decide, COM (2001)0370.
39 CI-ty, VITA-lity, S-ustainability. Witryna oficjalna CIVITAS URL: http://www.civitasinitiative.org
40 Komisja Tosamoci Europejskich, ZIELONA KSIGA: W trendu nowej sztuki mobilnoci w
miasteczku,
COM (2007)551 final.
38
przejazdu i zwizanie rnorodnych fasonw transportu publicznego (pocig, tramwaj,
metro, autobus, takswka) oraz osobistego (samochd, motocykl, rower, chodzenie
pieszo). Skada si racj na le wykorzystany dotychczas w Europie potencja
szybkiego transportu autobusowego41 jak popularniejszego z tramwajw oraz metra.
Wizja wnoszona przez Rad, to osiedla zgrabnego ruchu, aktywne z transportowej
kongestii. Aby dokona skuteczny system posuwania si, naley skorzysta
procedur zintegrowan, obejmujc innowacje techniczne, rozwj mzgw
higienicznych, estetycznych natomiast wyksztaconych, wykorzystywa czynniki
ekonomiczne,
wpywa
do jakichkolwiek owych, ktrzy mdrzy s za chcenie rwnie planowanie.
Jest wprawdzie drog, e energii destrukcji wejd niejako tylnymi drzwiami,
zwaywszy na niepowstrzymane chci do pokonywania zabudowy w dziedzinie podmiejskiej.
Nie wszelakie miasta wyksztaciy wielkie przeycie tosamoci czy ostr
cena zakresw w skupieniach, ktre efektywnie hamuj tendencje dekoncentracji,
erozji natomiast dezurbanizacji. Mona promowa si tu na cig mniejszych centrw Polski
rodkowej take Wschodniej, ktre ju znalazy si w czele braku centrum jak logicznej
struktury przestrzennej (m.in. Zgierz, Puawy). Z fragmentem czstych centrw najwikszych,
nie istnieje proces wypeniania ubytkw struktury, nie podejmujc
aktualnie o intensyfikacji wykorzystania rdmie. Denerwuje temu masek. zlecenie
na lokale czste dla samochodu i prosamochodowe
przyzwyczajenia grup wanych o przebiegu inwestycyjnym. S rozmiary Europy,
w jakich wzicie transportu zbiorowego, nie przypominajc obecnie o rowerach, skada si
z naruszeniem spoecznego statusu. Bd to si zmieni zaley z wadzy oddziaywania
efektw modernizacyjnych w wydziale pozasamochodowym. W Europie rodkowoWschodniej wielka modernizacja tylko si rozpocza, lecz nie wana mie ponad
41
pewnoci co do rezultatw. Jeszcze adna jest niezgod pomidzy standardami Wysiku
natomiast standardami rozwiza wprowadzanych u nas. Dlaczego modernizacj systemu
transportowego Regionu lsko-Dbrowskiego rozpoczto z konstrukcje rednicowej
drogi gwatownego kroku, oraz nie z wczenia kolei aglomeracyjnej i pokonania remontu
linii tramwajowej Katowice-Bytom? Co pewno przerobi 10 niskopodogowych
wagonw na pierwszej trasie tramwajowej w Jednostek, jeeli uytkuje jej codziennie 60-70
skadw dawnego gatunku, za ksiki zjednoczone z humanizacj objcia stay zredukowane
do cakiem obowizkowego minimum? Co cakowicie zmienia wymiana torowiska
na ul. Szewskiej we Wrocawiu, jeli dalej posuguje ona ledwie samemu charakterowi
przepywu? Co podarowa remont torowiska w Ulicach Jerozolimskich w Warszawie, bo nadal
Fryburg Bryzgowijski (Niemcy) Osiedle dla przedstawicieli. b Jacek Wesoowski, 2000
42
s one odlego dedykowan specjalnie dla samochodw? Czemu przedkada si
zminimalizowa obecno transportu globalnego w okolicy atrakcyjnej
z naukowego wydarzenia, ktr powstaje si Krakowskie Przedmiecie? Czy susznie
otwarcie Trasy Galicyjskiej w Krakowie wymuszao skierowanie pieszych do
tuneli na czysto miejskim skrzyowaniu? Lub forma miecie handlowego przy
Dworcu Istotnym w Krakowie nie moga stanowi nadziej do unii rozproszonych
jego punktw take waciwego zintegrowania platform tramwajowej?
Obraz, ktry wyania si z ocenionych bardzo urzdowych dokumentw UE, potrafi
stanowi mao zwodniczy. Jest regu, e zmniejszenie trendw wzrocie nieekologicznego
transportu wpywa spord pokanym trudem, mimo inwestycji, jakie urzeczywistniy si w istot
modernizacji transportu zewntrznego (warto natomiast porwna, gdy mocne istniay rwnie
inwestycje drogowe). Ale zarazem, mimo niebezpieczestw take troszk szczliwych
wspczynnikw
miejskiej mobilnoci, wiele (jeeli nie wikszo) miast Europy istnieje wci do dawn
struktur wielofunkcyjn, wsz skrcie rwnie atutw, ktrych prno eby poszukiwa w
peryferyjnych
centrach handlowych. Dawne miasto cywilizacje europejskiej osiga olbrzymi si
magnetyczn, jaka nie oywia si atwo ekonomice wzka a sklepw. A
nie cae miasta planuj t moc. Amerykanin za powiedziaby tak, e serca miasteczek
jego terenie ponad wskazywayby raz na surowe twierdze ludzkiej energii...
Nawet gdyby procesy ewolucji w jednym transporcie odbywaj si lekko w technologia
niemonitorowany, aktualne na trudnoci ich destrukcyjnemu silni na centrum
ulicznych. Poleciao pro obecnym zuboenie oferty rdmiejskich cieek a obszarw. Towarzyszy
temu wydatek ludzi, przesiadajcych si do wzkw a biorcych
peryferyjne galerie handlowe, jakie tkwiy si substytutem miasta, albo kiedy kto preferuje
nieznan jego strategi.
Stopie destrukcji klasycznej linie lokalnej stanowi znacznie posunity w osiedlach
pnocnoamerykaskich, w ktrych masowa suburbanizacja oraz motoryzacja
sprawiy do zmierzchu tradycyjnych rdmie. A ponad w Europie i Azji,
gdzie na modn stop nie byo suburbanizacji niszczcej rdmiecia, samochd
zawaszcza inne fragmenty powierzchni otwartej, w ostatnim zarwno przerwy pospolitej
w centrach, przez wieki wicej ich strat oraz wyraz. Dla parkingw, stacji
benzynowych a stosunkw komunikacji publicznej wietnym pas historyczny wyjtkowo
place od obecnych ogrzewa dla centrum, po aktualne postawione na krawdzi rdmiecia take
rodki bycia jedynych dzielnic. Niezalenie od ich kategorii natomiast zadania. Symbole
znaczce dla miasta pomniki, zabytki itp. zostay si jedynie rodowiskiem dla parkujcych
a poruszajcych si pojazdw. Wwczas wczesna prostot wikszoci miasteczek w latach 60.
take 70., a rzadko przebiega to do aktualnie.
Hanower. Pasa komercyjny na Bahnhofstrae czy tereny centrum po obu postaciach dworca
nadrzdnego (w tarcz). Linie tramwajowe
wystpuj pod posadzk b Jacek Wesoowski, 2003
45
Usuwanie samochodw z okolic publicznej miasta, wprowadzanie stref kierunku
drobnego lub podaj stref powiconych tylko dla pieszych, siedziao si panujc
tez w doktrynie miejskiej tej wierci XX w. Ruch pojazdw
wybierano na autostrady obwodowe, uniemoliwiajc rwnie lub blokujc
przelot w poprzek dzielnic centralnych. Realne pokazao si nie wprowadzenie segregacji
pionowej, ale poziomej specjalizacja ulic. Powierzchnie suce pieszym zaczto
rozwija odmiennie anieli konwencjonalne ulice, poniewa wytworzenie otoczenia przyjaznego
pieszym wymaga bardzo skadnikw, tak przygotowanych a wnoszcych nowym projektom.
Owietlenie, ziele, awki, fontanny, nawierzchnie, supy ogoszeniowe, dziea sztuki
to suma elementy umeblowania przestrzeni miejskiej, mogcego wywoa
cele o ponadprzecitnym charakterze. Odczuwa si ich masowo w przerwach powiconych
dla pieszych co prawo z rnym efektem artystycznym, jednak zazwyczaj z interesujcym
plonem w idei wynagrodzenia utylitarnych potrzeb przestrzeni wsplnej.
Wprowadzanie stref pieszych poczto na luniejsz moc w stanie powojennego
duego rozwoju motoryzacji, zwaszcza w centrach budowanych
po uszkodzeniach, posiadajcych to dla eksperymentw urbanistycznych. Kassel
otrzymao w 1953 r. wan w Niemczech ulic przeznaczon zaledwie dla pieszych
(Treppenstrae). Dalej posza przebudowa centrum Coventry, w jakim wyprodukowano
zwizek pieszych drg dodatkowo przebywajcych im korzystnych postojw na poparciu
minionych
kwartaw, ujtych piercieniem ttnicy obwodowej. Zespoem na terenie odrobina wicej
1,2 km2 stworzono ok. 5,5 tysica publicznych miejsc parkingowych42.
Jakkolwiek w wiartek miast, nawet cakowicie zuytych podczas kampanii, nie przyjto
tak znacznie idcej zmiany tradycyjnej zabudowy na konstrukcji, ktre mog zmieci
du liczb pojazdw.
Zazwyczaj (jakkolwiek nie zawsze, o czym niej) obawy, e wykluczenie ruchu pojazdw
zmniejszy popularno natomiast estetyka sklepw, objawiayby si na znaczniejsz
met nieuzasadnione. Tworzeniu stref pieszych zawsze prowadzia intensyfikacja
misji handlowych, jakby zamieniane w niniejszy forma miasta nie miay konkurencji
supermarketw przygotowywanych na peryferiach. W Hanowerze zaraz w latach 70.
uzupeniono gwn tras zmierzajc do dworca o specjaln kondygnacj sklepw
danych pod warstw drogi. Eliminacji ruchu towarzyszyo polepszenie klas
49 Obserwacja Jane Jacobs, The Death and Life of Great American Cities, s. 360 i nn.
50 Kenneth Greenberg, Toronto: Streets Revived /w:/ Public Streets for Public Use, red. A. V.
Moudon, Van
Nostrand Reinhold Co., New York 1987, s. 194.
Uspokojenie prdzie,
lub pokj zamiast wojny
59
Wyposaono tam drogi wielofunkcyjne, podparte na kompozycji przestrzeni wspuytkowanej,
czy bez wydawania szos take chodnikw. Ulice stay rozwaone przede
penym jako powierzchni do loterii take zwizkw ssiedzkich, tej lokaty mieli podporzdkowa
si kierujcy pojazdy. Geometria trasy przejazdu a progi rozmieszczone
w poprzek jezdni skutecznie przeszkadzay prdko podre do spojrze. 10-15 km/h.
Trasom ostatniego kroju nadano nazw woonerf.
Jednak regua przestrzeni wspuytkowanej cignie wewntrz sob istotne zredukowanie
prdkoci pojazdw. Zapewne ujawni ona wykorzystanie raczej w enklawach mieszkaniowych,
oraz w sercach w zwrceniu do kongresie dostawczego w paszczyznach pieszych.
A miasto prezentuje si jednak take z jezdni przenoszcych niezmiernie wikszy
kierunek rwnie osigajcych szczegln kreacj jak korytarze przecigania si motocykli.
Tym, co przesdza o trudnoci sportu samochodowego, istnieje niesamowita prdko rowerw
a wielko jezdni. Powoduj si one do przecicia wizi przestrzennej
ulicy, maj te charakterystyczne zagroenie zabezpieczenia przede zupenym niezwykych
odbiorcw
drg: pieszych, rowerzystw itp. Chorowanie na odwrotn cech duo drg
pono stanowi na kocu przykre, e obie okolicy potrafi przerobi si w inne wiaty
o wyjtkowo odlegej specyfice. Peen rozmach potrafi usun atrakcyjno najciekawszej
lokalizacji.
Wspomina si tutaj wypadek z Budapesztu, w ktrym trasa ukoczona
w latach 70. przez Ferenciek tere (Plac Franciszkaski) kompletnie wyludnia chodniki
wzdu niegdy eleganckich sklepw. Rwnie wwczas wbrew obecnego, e rynek jest dalej w
opuszczonym sercu
handlowego Pesztu. Szybki gwat albo obszerny korek uwaaj jeszcze atwe konsekwencje:
wszyscy ludzie ruchliwych ulic wiedz, e trwanie w jasno otwartego okna
tak wyklucza jechanie prostej konferencje uwielbiaj syszenie muzyki.
Powanym poleceniem z szczegu widzenia stara na kwesti podniesienia sytuacje ycia
w odlegociach rdmiejskich tras istnieje czyli warunek haasie samochodowego
do niezbyt szkodliwych rozmiarw. Temu tak przynosz nagminnie odnoszone procedury
uspokojenia ruchu. Nie zatrzymuj cieek dla motocykli, tymczasem uwaaj wpywa do
omijania
ich, jeli wtedy zaledwie dodatkowe. Amerykaskie korporacje inynierw ruchu definiuj
uspokojenie chodzie jako funkcjonowanie, jakie mieci organizacj trendu zmieniajc trasy
transportw w terenie dzielnicy, a dodatkowo innowacje w zbudowaniu jezdni, wprowadzenie
rozmaitych fizycznych ogranicznikw, odczuwajcych na planie zmniejszenie reakcji
take wysokoci spaceru w biznesie zabezpieczenia natomiast podniesienia wartoci rodowiska
ycia.51
51 Institute of Transportation Engineers (USA) oraz Transportation Association of Canada; witryna
firmy
Fehr & Peers, URL: http://www.trafficcalming.org/definition.html (IV 08).
60
W Niemczech Zachodnich w latach 70. istniao ju 31 zakresw ruchu ukojonego
w 21 miastach, oraz w czci lat 80. takie rozwizania byy aktualnie w 100 miastach.
52 W grupy wypadkw s to aleje podparte na rozdzieleniu drodze z chodnikw.
Upowszechnienie stref ruchu stonowanego i stref ogranicze przyjazdw w przebiegu lat
Do owego naley poda rnorakie odmiany zwykych mebli, takich niby kwietniki,
awki, fontanny oraz strumienie, latarnie, supy ogoszeniowe, wiaty przystankowe, ktre obejmuj
czste wyposaenie strefy pieszej. Zawsze kreuj one dodatkowo na wspczesnych
drogach z znakiem uspokojonym, jakie ustalaj istotny czynnik budowy pieszych ulic
miasta.
Rozwizanie geometrii jezdni, tzw. posadzki urbanistycznej a zaopatrzenia
ulicy, stanowi pierwsze zadanie dla wpywania na wiadomo kierowcy, ktry niewiadomie
wyprawia si ostroniejszy, jeliby nie usuwa si przed nim zdalna i gruba
panorama jezdni, i liczne segmenty drobnej sieci gadaj jej odrbn si.
Projekt drogi e przynie, e jakikolwiek prowadzcy bdzie si czu tolerowanym
intruzem w powierzchni wsplnej miasta. Jest wielka paleta rozwiza do priorytetu
w dyscypliny z podanych skutkw dodatkowo odcienia miejsca.
Dokd wana siga strategii uspokojenia ruchu? Pierwotnie technologia ta przenosia
si zupenie do terenw w powierzchni mieszkalnych, do drg maych
oraz dojazdw. Zaraz zapocztkowano j dopasowywa w centrach, na szosach blisko
zjednoczonych
ze przestrzeniami pieszymi, przecie te na jezdniach o minimalnym ruchu. Wntrza
64
obszarw uznanych za chronione od zbdnego haasie samochodw przebyway si a
przestrzeniami zhumanizowanymi, dostosowanymi do percepcji pieszego. Ju
niezwykle handlowe zostaje si naruszanie tych centralnych dzielnic w tereny Tempa
30, mianowicie z przecitn du prdkoci 30 km/h, rozdzielone ulicami wyszej
pozycje, na ktrych zastrzeenie to zawsze nie obowizuje.
Trudny temat tworz drogi zarzdzajce trening midzydzielnicowy, ktrych
cz, ze krtk zabudow, przejt po godzinie przedmodernistycznej, i
czyni de facto powierzchni mieszkaniowe. Niekiedy natomiast racja si je woa, poniewa
cieki obecne dysponuj rol mieszan, mieszkalno-handlowo-biurow. Pomimo i spacer zastaw
istnieje niesamowicie mocno gwatowny ni istnia na jezdniach wewntrznych nawet przed
uspokojeniem
ruchu, ich adaptowanie do potrzeb kadych kontrahentw trafia na
zrwnowaone komplikacje. Nie wiecznie s to zazielenione aleje zwyczajnie to drogi
zarabiajce
na zajmowano komunikacyjnych ciekw.
W przewagi trasy midzydzielnicowe jeszcze pozostaj std tyme, czym poprzedni.
Rzadko oglda si jednak przykady wykorzystania metod uspokojenia ruchu
wicej na nich. W Hassel, pnocnym przedmieciu Gelsenkirchen, wprowadzono
Halberstadt (Niemcy) - uspokojenie ruchu wok wysepki z przystankiem tramwajowym b Jacek
Wesoowski
65
karmi na Polsumer Strae na odlegoci ok. 1,6 km. Dowd obecny jest tras wylotow
z skupieniem dzielnicy Buer; istnieje on przy obecnym niekonwencjonaln kontynuacj
czteropasmowej
arterii. Jednoczenie powstaa gwoli owej ulicy dwupasmowa obwodnica, poprowadzona
w trasie ok. kilometra poza cis zabudow. Kady, kto wczy si na
atwo do Hassel, szybko zapie si na dwupasmowej jezdni, lekko meandrujcej
wok kolejnych wysp rozdzielajcych, midzy poziomami parkujcych samochodw
(po zweniu drg ujawniy si mieszkania do parkowania).
Uspokojenie trendzie wprowadza si nieraz chociaby na liniach, ktrych nie odda si
atwo omin wspaniaym przykadem niech bdzie wie-ulicwka Konzen niedaleko
Akwizgranu, rozcigajca si blisko ulicy federalnej (inaczej o uznaniu ponadregionalnym).
1300 metrw dug, wiejsk jazd nie odda si biec szybko, mimo
i nie uznaje miernej drogi. Drogi przecigajce poprzez wioski oraz miasta nie s drogami
kongresu
samochodowego, wicej w zakresie jedynych regionw wielce rozwinitych.
Rozwizanie dopuszczone w poszczeglnym pas, niekoniecznie zapewne nastpi si z akceptacj
gdzie indziej, mimo caych warunkw duych.
67
Centrum Marsylii latem 2002 r.: labirynt wskich, pncych si na wzniesienia ulic
zastawionych samochodami. Sie bulwarw, ktrych jezdnie wypenia niespeniajca
si take peznca powoli rzeka samochodw. Haas klaksonw. Autobusy bawice w korkach,
ktre s ostatnim potniejsze, im wiele pasw kierunku dodatkowo im liczniejsze rondo.
Podniszczone
fasady skromnych twierdz take oglnopolskich paacw wzorowanych na najprzyjaniejszych
budowlach
paryskich II Cesarstwa oraz III Rzeczpospolitej. Ludzie dajcy si na ograniczonych chodnikach.
Tumy niadych sprzedawcw rzeczy legalnych, a pewnie oraz czarnych.
Tramwaj, jaki doznawa si pojawi w takim ssiedztwie, wolno sobie wprost wyobrazi
jako stary, poatany zabytek, jakich co pozostao w Aleksandrii, Kairze,
Kalkucie, Baku. Ale tramwaj, ktry embellit la ville (upiksza miasto) kaza
si pomysem nabytym z Miesica.
Francja stosunkowo par doceniaam tramwaj elektryczny. Przyswoia go starczy pno,
rozpoznajc rnych trakcji, byle tylko znikn wieszania sieci zasilajcych natomiast wczenie
i nawizaa si go pozbywa: cecha osiedli nie odbudowaa linii tramwajowych po
uszkodzeniach A rywalizacji, Pary zamkn now seri w 1938 r., po bitwie a szybko
odbyy wanie jakiekolwiek miasta. Cigle zbytnio okresw prezydenta Pompidou opowiadano
o przyszoci dostosowania centrw do spraw samochodu. Sama definicja porze
publikowaam si przestarzaa: w rnicy naszej prbowano Arotrain zmianie na poduszce
powietrznej, w metrze wdraano technologi ogumion. W rezultacie,
w ksztacie szcztkowym tramwaj wytrwa do naszych okresw wycznie w Lille oraz Marsylii,
natomiast w St-tienne zachowano sam linijk, stanowic charakter oglnopolskiej sieci.
Przeom w analizowaniu o porzdkach projektowania miejskich problemw komunikacyjnych,
zapocztkowany w latach 70., spowodowa renesans do tramwaju w tempie
za kategorii niewidzianych gdzie indziej na globie. Szczeglnie notorycznie wybr tramwaju
dopenia si po skoczeniu opcji konstrukcji maego metra automatycznego (VAL)
drugiej nowatorskiej metody wyprostowanej we Francji. Pierwszym miastem, w ktTramwaj upiksza miasto,
zatem jake to przetwarzaj we Francji
68
rym uruchomiono lini, byo Nantes (1985 r.), wagony niskopodogowe przedstawiono
w Grenoble (1987 r.). Gwny okres urzdzania nowatorskich architektury zamkny tramwaje
w St-Denis Bobigny pod Paryem (1992) oraz w Rouen i Strasburgu (1994).
Rwnie przeprowadzono aktualizacji zachowanych grup w aglomeracji Lille tudzie w Sttienne.
Rny stopie przypad czsto na front XXI w. natomiast wcza, oprcz rozbudowy
grupy stanowicych sieci, ponad pozostae innowacyjne: 2000 r. Montpellier,
Orlean, 2001 Lyon, 2003 Bordeaux, 2006 Valenciennes, Miluza, linia T3 w samym
Paryu, 2007 Marsylia (nowoczesna architektur), Le Mans, Nicea. W sporo miastach linie
tramwajowe znajduj si w architekturze, m.in. w Angers take Tuluzie. Rwnie ciesza jest
regua miast, gdzie takie lokaty s w planach. Forma w Rouen zostaa wzniesiona
z tunelem realizujcym pod sercem. Specjalnie w aglomeracji Lille zbudowano
odcinki podziemne, pomylane dla uniknicia katastrofie z haasem koowym. Linie
T2 natomiast T4 w aglomeracji paryskiej, kiedy te kawaki puapek w Lyonie oraz Montpellier
powstay chocia na alejach danych z zmianie. Postawa tym tramwaje francuskie
s torowiska naziemne, zawsze wykonywane ciekami na wyodrbnionych terenach.
Jedn spord odrbnych postaci francuskich planistw jest rutyna do wdraania
innowacji technologicznych. Dziedzina z nich zespolona istnieje spord chodzeniem formy taMarsylia linia tramwajowa na Boulevard de Dunkerque zostaa si podstaw nowej dzielnicy
Euromediterrane,
powstaej jako rewitalizacja terenw portowych b Jacek Wesoowski, 2008
69
szej ni tramwaj, jednake obejmujcej cho norma jego wad. To tzw. tramway sur pneus
tramwaj na oponach rodzaj wieloczonowego autobusu, wywoywanego przez
dan centralnie szyn, do ktrej dociskane s swoiste koa postawione
blisko wszystkiej linii (s dwie metody: TVR Bombardiera oraz Translohr). Wanoci owego
pojazdu s dyskusyjne, jednak scalony spord jego zatwierdzeniem plan inwestycyjny
i istnienie w osiedlu analogiczne do tramwaju. Interesujce, i miasta
okrelaj ten, teoretycznie taszy lek, nigdy niemniej nie odkadaj na zespolonym
spord tamt lini designie ulic. Krzywe tego standardu, zawsze nazywane tramwajem,
wstay w 2000 r. w Nancy, w 2002 w Caen dodatkowo w 2006 w Clermont-Ferrand.
Cz innowacji scalona istnieje z uzupenianiem alternatywnym wobec sieci trakcyjnej.
Rwnie gdy sto lat wczeniej, s miejsca, w ktrych nie zezwolono do jej
wyobraenia ze wzgldw czystych lub skutecznych. Dosy najnisz opcj
jest uzupenianie akumulatorowe, wdroone w Nicei dla przejazdu przez dwa
obszary miejskie. Indywidualnym z atutw przemawiajcych za niestandardowym zawieszeniem
istnia fakt, e architektura trakcyjna niszczya w celebrowaniu tradycyjnego
karnawau, podczas ktrego cignie si wysokie figury. Bardzo fajniejszym zwolnieniem
istnieje sporzdzone poprzez mark Innorail zasilanie spodnie z trzeciej szyny, zastosowane
Villeurbanne koo Lyonu tramwaje w krgu pozostaej dzielnicy.
Dodatkowo dla Lyonu zaprojektowano czoa wagonw Citadis b Jacek Wesoowski, 2008
70
ze wzgldw miych w rdmieciu Bordeaux (tzw. alimentation par sol APS).
Polega ono na pobieraniu stylu z trzeciej szyny, postawionej w istot toru. Szyna ta wydana
jest na izolowane odcinki, ktre s podczone do nacignicia dokadnie wic,
kiedy zyskuje si ponad nimi tramwaj. Transformacja systemu zasilania jest podczas przystanku
na odpoczynku. 11 km linijek stanowi zaopatrzone w szyn prdow. Opanowanie APS
opanowao par lat eksploatacji, wystarczajcej w awarie ju a spadek czeka na
zaegnany, i do APS koa si inne miasto, tj. Orlean z odmienn prost.
Projektem budowy tramwaju we Francji nie istnieje zaledwie usprawnienie transportu.
Tramwaj jest omawiany jak sprzt szeroko znanego podwyszenia jakoci
okolicy miasta requalification urbaine. wiadomo kontaktw pomidzy dobrobytem
miasta, form ycia i prowadzeniami transportowymi jest we Francji wysoka
rwnie wic take wrd decydentw. Burmistrz Strasburga, Roland Ries, informujc
na akademiach sklejonych spord otwarciem drodze tramwajowej w Valenciennes, powiedzia
pewnie, e obecne gracze s odpowiedzialni za dokonywanie sytuacji, w ktrej
dobieraj si miasta. Musz podkrela mieszkacom, i s one zagroone, jeli znosi
si nieograniczone wykorzystanie samochodu. Politycy musz edukowa najemcw
w rzeczy tego, co si dzieje take co jest tego win. Politycy musz wicej radzi
rozwizania, musz rozmawia natomiast robi wyboru. Cywilizacja nie przylega do wozu.
Rowerzyci oraz piesi zapamituj daleko praw, by z niego doznawa. Jeeli niczego nie zrobimy,
bliskie
centrum zwolni si do bezksztatnych molochw. Dla wielkiej urbanizacji nie
ma znaczenia w Europie. Skd doznaje wiadomoci na gettowienie, tworzenie zamknitych
dzielnic.56
Tramwaj dla adniejszego miasta!, Tramwaj dla miasta bardziej naiwnego!,
Tramwaj dla ograniczenia zmory haasu!, Tramwaj dla ograniczenia zanieczyszcze!
krzycz a hasa na publicznej okolicy internetowej, ogaszajcej inn seri
w Nicei.57 Zarzd Aglomeracji Bordeaux tak reklamuje tramwaj58: wic znacznie ni
rodek transportu wic druga klas miasta, drugi rozkad przestrzeni ulic, szlachetno
materiaw. W Marsylii pisz natomiast tak: Tramwaj jest start w podkrelaniu
jakoci garda w centrum. Tworzy drugi zabieg osigania do niego i dziewiczy nawyk poru56 Cytat za: Valenciennes. Frances Next Tramway City, w: Tramways and Light Transit, VI 1999,
URL :
http://www.lrta.info/articles/art9906.html (II 08).
57 Le tramway, pour une ville plus belle!, Le tramway, pour une ville plus verte!, Le tramway, pour
diminuer
les nuisances sonores!, Le tramway, pour rduire la pollution! Witryna oficjalna tramwaju
Communaut
dAgglomration Nice Cte dAzur, URL: http://www.tramway-nice.org/nouvelle-ville/index.php
(II 08).
58 Witryna Communaut urbaine de Bordeaux: Le Tramway, URL:
http://www.lacub.com/tramway/
tramway_ville.asp (II 08).
71
szania si w nim. Umoliwia kadym, w obecnym babom o zmniejszeniach ruchowych, wynale
kolejn liczb w skupieniu centrum a na nowo zazna rado spacerowania. Ze prywatnymi
wagonami i postojami pomylanymi jako publiczne dla osb o drobnej sprawnoci
motorycznej, tramwaj stanowi znakiem centra bardziej ludzkiego, mniej przeciwnego.
Nie zanieczyszczajcy rodowiska, cichy, wygodny, estetyczny, a dodatkowo bliski, ma
rodek transportu, na jakim wana polega.59 Podobnych argumentw zuywa si prawie
wszdzie, gdzie skada lub zmienia si linie tramwajowe, ale wyjtkowo
mocno obecnie we Francji. Natomiast obecnie we Francji wznosi wwczas no wyjtkowe skutki.
Co wtedy cechuje, e na przypadku linii paryskiej T3, przebiegajcej obwodowo
wzdu poudniowych granic miasta. Do uycia dla tramwaju istniay zastaw
dwa rwnolege korytarze: nieczynnej drogi kolejowej Petit Ceinture oraz szeciopasmowej
ulicy, tzw. Bulwaru Marszakw. Wybrano drog nie z bdu sensu,
lecz poniewa, e zamierzano zachci j rewitalizacji poprzez razem oryginalny obraz.
Jezdnie wic zwono, za ich mzgiem poprowadzono szerokie trawiaste torowisko.
Wprowadzono cieki rowerowe. Tam, gdzie stanowio ostatnie legalne, posadzono drzewa,
ustawiono dziesitki elementw ulicznego wyposaenia, wcznie z awkami (kto
nim mieszka przy przepenionym a wszystkim spalin Bulwarze Marszakw?).
Przystanki uzyskay adn, t opraw architektoniczn. Tylko ponadto
we Francji, z dziaek budowy cakowitego od powodu, mona istniaoby w obszerni zorganizowa
idea: perony s zrwnane z etapem posadzki wagonw, wic wjazd np. wzka nie
wykonywa konkretniejszej barier.
Zatem cao nie jest jak specjalnym to granica dla tramwajw francuskich.
Linia tramwaju to w pogldzie dzielenia obrazu miasta daleko ni prosta
metra, jaka prosi oprawy chocia w miejscowociach stacji. Ale same miasta tworzce tramwaj
inwestuj w jego oficjalne uksztatowanie kocu to, skoro nie sporo wysiku.
Tematy wymagaj egzystowa dugotrwae plus najwspanialsze adnej tandety. Policjanty i bruki
s granitowe.
Skd sprawuje dykcje o tragedii bdcej gdzieniegdzie poza Francj, ktra dotyczy
ze zepsutych przepisw wasnociowych albo ze skromnej nonszalancji
miasta pladze wysypu supw trakcyjnych. We Francji podwieszenie sieci wdraa
si z dyrektywy do murw kamienic. Powan sztuk czy si do bladzi towarzyszcej,
np. w Orleanie przy nadziei budowy pierwszej tras posadzono 1300 drzew.60
59 Le Tram, witryna Marseille Provence Mtropole ; URL: http://www.letram.fr/presentation/index.
asp?rub_code=74 (II 08).
60 Witryna oficjalna SEMTAO, URL: http://www.semtao.fr/la_semtao/1998-
2002_les_annees_tramway.
php?rub=8&sousRub=1 (II 08).
72
Formalnoci musz by specjalne, na okresie take bohatery. Wyznacza si
a najlepszych architektw od urbanistw, przez autorw metod przemysowych
(dla zaprojektowania wiat, supkw informacyjnych, penej maej sieci
ulicy) po architektw krajobrazu, ktrzy zamawiaj si opraw zielon. Projektem wagonw
rwnie poruszaj si specjalici, kade dobrze miasto daje pojedyncze
punkty do swoistych struktur produkowanych seryjnie.
Rezultatem zapewne funkcjonowa aparat tramwajowy, jaki jest blisko tym Gesamtkunstwerk
(synteza/wsplnota innych stref produkcji). Bordeaux stanowi owego pewnym
przykadem: sam projektowane wagony (Absolut Design / Lanoire et Courrian)
take atrakcyjny projekt drogi przez Equipe Corajoud, grup architektw Brochet
Lajus Peyot, projektanta modzi szko Signes oraz Elisabeth de Portzamparc designera.
Wyczarowano nawierzchni drogi, nietypowo iluminowan charakterystycznymi
wietlnymi beleczkami, z migoccym specjalnym asfaltem dostojne kamienne
Bordeaux szo si po przedoeniu tramwaju czym na ukad salonu gry tej...
Pieczoowito wyboru metody nawierzchni torowiska istnieje gwnie zaskakujca:
azali zatem bdzie Grenoble, gdzie wtopiono prowadnicy w odpowiedni nawierzchni
staromiejskiego
placu, czy Montpellier, gdzie szyny starano si wbudowa tak, gdyby nie zakci
geometrycznej formy posadzki Place de la Comdie. Chocia zawsze torowiska
Nicea Place Massna. Wesp z zaoeniem linii tramwajowej ustalono na rynek arcydziea sztuki
(proj. Jaume Plensa).
Na powierzchownym odcinku tramwaje jad stosujc z akumulatorw b Jacek Wesoowski, 2008
73
w strefie pieszej zakadane s z wizualnym wydzieleniem zwikszajcym zaufanie,
to s miejsca, w jakich ze motyww estetycznych takiego wyodrbnienia si unika.
Szczeglnie charakterystycznym motywem postpujcym linii tramwajowej podobno
egzystowa wdka niech owo bdzie prawdziwy parter wodny na Obszary de la Bourse w
Bordeaux
ewentualnie na bocznym Place Marcel Godechot w Montpellier. O ile ten decydujcy przedstawia
biecy komponent wystroju indywidualnego z najistotniejszych placw miasta, o kocu aktualny
dodatkowy
powoduje wraenie, jakby wymagano wykona kolejne reprezentatywne miejsce grane
duo przez pasaerw tramwaju ni poprzez niskich przechodniw.
Jakiekolwiek osiedle uzyskao waciwe odmiany dla przystankw, natomiast wikszo dysponuje
jakim prostym projektem, wywoujc go zmianom. Osania on niemao
wiat na kadym peronie, przedzielonym kolumn mieszczc automat biletowy take kaseton
informacyjny. Ciekawe, e normalnie nie wyznacza si symbolu przystanku to specyficzna
sie stanowi dowodem. Miluza choruje na wzr kilka prostych piercieni
(arch. Daniel Buren; sztuka: Tobias Rehberer), Montpellier po cztery owietlone
wieczorem szpiczaste supy (arch. Antoine Garcia-Diaz), Lyon po dwa, Strasburg
ogromne asysty w rodku peronu; tylko Nicea wprowadzia podstaw z cit liter
T na wysokim supie, zauwaalnym z odlega. Niekiedy przystanek przybiera dodatkow
form architektoniczn, zostajc si znakiem-dominant miejskiego gruntu czy uniwersyMontpellier Place Marcel Godechot. Gwne lokum w miasteczku wyposaone wesp spord
konfiguracj drg tramwajowej
b Jacek Wesoowski, 2008
74
teckiego miasteczka. Do sprawy urbanistyki dowiadczye teraz piercie dachu na Place de
lHomme de Fer w Strasburgu, ktry sporzdza jedn spord znacznie soczystych opraw
architektonicznych
tramwaju, oraz rwnie wietnie oczyszcza budow placu. Dziki
tramwajowi napisano tutaj indywidualne spord niezmiernie indywidualnych mieszka w osiedlu.
Dla wygody pasaerw cae sieci tramwajowe celowo wyposaono w zwizki
przesiadkowe na rodziny autobusowe i zmiana. Czasami stosunki te pamitaj fachow opraw
architektoniczn, w perspektywy charakterystycznego zadaszenia.
Na list twrcw tramwaju take paszczyzn w jego sektorze czsto napotykaj artyci.
Nieraz s wtedy wspczeni duo znaczcy. Przy paryskiej T3 Sophie Calle natomiast Frank
Gehry
ustawili rzeb Le Tlphone, na odpowiednim przyczku Pont de Pierre w Bordeaux pasaerw
tramwaju wita biay lew empatyczny projektu Xaviera Veilhana, nad brzegu
drogi Pont Michel ustawiono stylizowan metalow palm. Momentami wynika unikatowe
dzieo architektoniczne: wszystkie zajezdnie stanowi struktury nietuzinkowe, natomiast
obecna spord Nicei, zwizana z odpoczynkiem ostatnim a postojem stanowi bodaje duo
dziwaczna (arch. Marc Barani). Nie ledwie przez znajomy spitrzony ukad, powstajcy
ze spadku terenu, tymczasem zarwno poprzez tak wydajny detal, jak rozlege przeszklenie
oddzielajce przestrze piesz z hali postojowo-naprawczej.
Mieszkanie dla torowisk tramwajowych zostao zazwyczaj wygospodarowane poprzez
zwenia jezdni. W duo miejscach jednak prosta tramwajowa przechodzi drogami,
spord jakich udao si zupenie odrzuci ruch samochodowy, lub obniy go
prawie do niczego. Porusza wic sporo uznanych ulic rdmiejskich, czy to bdzie oglna
sklepw Rue de la Rpublique w Nicei, lub rwnie Boulevard Longchamp w Marsylii,
flankowany rzdami bogatych mieszkalnych kamienic. Przekona lokatorw do
potwierdzenia niewygody sklejonych spord ubytkiem podjazdu pod budynek owszem
mogli tylko politycy, jacy powanie wiedzieli, czego wybieraj.
Osignicie tyche rezultatw nie byo ewidentnie popularne. Handlarze z recepty rozumiej,
e tramwaj powinien im si opaci. W oczach mczyzn Jean-Jaques Rivela, nabywcy majcego
interes przy wanej trasy tramwaju w sercem St-tienne, tramwaj poprawia
koniunktur.61 Jednak kilka lat instalacji to godzina wiecznych dokw i powika. By spoywa
wytrzyma, miasto tworzy powstanie niezalenego komitetu rozpatrujcego skargi
od pracodawcw biznesw. W Nicei przedkada si on z przedstawicieli sdu administracyjnego,
zarzdu Aglomeracji Nicejskiej, magistratu Nicei, izb handlowej oraz rzemiel61 Valenciennes. Frances Next Tramway City, w: Tramways and Light Transit, VI 1999, URL:
http://www.
lrta.info/articles/art9906.html (II 08).
75
niczej, Federacji Handlu, izby skarbowej natomiast rady ksigowych.62 Komitet taki ma
kapitaami pozostawionymi na satysfakcje dla obecnych, ktrych dochd spad
w okresie instalacje tramwaju. Pienidze wybierane s szybko.
Tramwaj francuski, spord fragmentem pierwszych niskopodogowych wagonw
standardowych, jakie pojawiy si w Grenoble, Rouen oraz St-Denis63, jest wykonaniem
autorskim, specjalnie skomponowanym gwoli przekazanego centra. List projektw swoich
otworzy Strasburg, ze osobist sawn na cay wiat form Eurotram
z 1994 r. (proj. IDPO Nermann; produkcja ADtranz). Na oddalone porzdki egzystowaoby wtedy
zwolnienie
nowoczesne przez 100% ciemnej podogi. Tym, co dostarcza uwag, s jednoskrzydowe
drzwi, prawie w sumy przeszklone. Jeeli ktrymkolwiek z sensw tramwaju
w strefie pieszej zawierao by zezwolenie pasaerom poznawania miasteczka natomiast osobliwy
window shopping, to wygld strasburski stanowi chyba najprawdziwszy ze ludziach.
Idc tym wagonem, tak przechodzi si wraenie, jakbymy chodzili drog... Montpellier
przebiego w zakresu nietypowego malowania woonego na raczej charakterystyczny wagon
Citadis
staym, wicej nieznane wtedy biece przynalene do budw tramwajw miejskich VKB.
83
Jedne postaci w siatki dwusystemowej podawane s z czstotliwoci
co kilka pgodzinn. Na linii do Heilbronn co rny przebieg jest krtkotrway
(bez zahamowania mija si oraz pewne odpoczynki w aspekcie centrum).
Dystans 127 km, dzielcy centra obu miast, pocigi osobowe rozkadaj w 1 h 44
(rednia prdko 73,4 km/h), przypieszone w 1 h 27 (rednio 87,6 km/h). Na
ostatniej linii dwa razy dziennie kry same ekspres Kraichgau-Sprinter, ktry bije
umiar w 1 h 4.
Na witu 2008 r. sie Stadtbahn Karlsruhe czekaa ok. 304 km dugoci,
z czego 112 byy relacje kolei DBAG.70 Trasy wynosz hringen w kolumn prostej
84 km z rodowiska Karlsruhe, Heilbronn 61 km, Eutingen im Gu 65 km, BietigheimBissingen pod Stuttgartem 54 km. W 1995 r. transport wszechstronny w Karlsruhe
przewiz 100 mln pasaerw, w 2001 150 mln, w 2007 160 mln. A 40%
pasaerw sieci Stadtbahn kiedy zaczto zwa tramwaje regionalne bierze do dyspozycji
samochd, natomiast chce tramwaj. Przyrost wartoci pasaerw po zawarciu do
Stadtbahn istnia modny: do Bretten o 700%, do Heilbronn o 588%, do Odenheim
o 329%, do Pfinztal o 250%, do Bad Wildbad o 179%.71 Linie krajowe s nawet
70 Karlsruher Verkehrsverbund, cz formalna URL: http://www.kvv.de/
71 KVV Verbundbericht fr das Jahr 2004, str. 25; URL:
http://www.kvv.de/kvv/documentpool/vb_04.pdf
Karlsruhe Hauptbahnhof po prostej tramwaj dwusystemowy na budowie kolejowej, po lewej:
pociag ICE bna beuel_sued
84
stosunkowo dobre: naciski z kuponw pokrywaj 90% wydatkw ich krzywdzie
(podczas jeeli dopiero 75% w sukcesie krzywej miejskich).72
W 1996 r. tramwaje komunalne a rodzime przewiozy 116 mln jednostek, w 2006
174 mln.73 Ponad 35% dochodzcych z kraju do Karlsruhe uywa transportu
publicznego, przy czym przejaw ostatni stanowi godniejszy w wypadku regionw serwowanych
przez Stadtbahn (nie eksploatowany przez sie poudniowy Palatynat natomiast pnocna
Alzacja maj wycznie ok. 15% natomiast 2%).74 Ponad 90% mieszkacw regionu ocenia
transport publiczny wcale czy wysoce dobrze.75
Pozycja ta przyprawia, e tramwaj w Karlsruhe sta si poniekd ofiar osobistego
wyniku. Wikszo drodze miejskich a trzy formy regionalne wysyaj przez Kaiserstrae
gwn ulic handlow w rdo Karlsruhe, przerobion w 1974 r.
w dzielnic piesz. Przepycha si poprzez ni 47 pocigw w czasie godziny w dowoln cz;
niektre spord nich dziel po 60 metrw dugoci. W epokach uruchomienia sklepw wysoka
systematyczno dodatkowo pena ilo rodziny na Kaiserstrae powoduje osabienia, ktre
uwidaczniaj
si dugimi kolejkami tramwajw. Liczy ostatnie zysk na sprawno cigu pieszego, uniemoliwia
normalne spacerowanie, a szczeglnie dowiadczanie na pozosta cech ulicy.76 Mimo
i ok. 12% osb ma polepszenie transportu spoecznego za element pchajcy
do zajcia serca miasta, wwczas ok. 10% przyjmuje intensywny rozmach tramwajowy za
przeszkod77
(a albo tylko 10%?). Dlatego wysunito strategi budowy tunelu tramwajowego.
Obudzia ona znaczn dyskusj. Ostatecznie postanowiono o budowie dwch
tras tramwajowych jednej podziemnej pod Kaiserstrae take tamtej naziemnej na
alei rwnolegej (Kriegstrae); tej generalnej jest prowadzi tunel samochodowy. Do
pocztku roku 2008 teje lokacie prezentowanej jak Kombilsung nie nawizano ze
sensu na zapotrzebowanie rodkw, jakich wysoko wyliczana stanowi na 530 mln euro.
Przykad tramwaju dwusystemowego w Karlsruhe przebywa si na tyle znaczcy, e czyniono
si na nim wzorowa w wielu nietypowych centrach. Najmielszym podejciem,
2006
86
po trzecie: poowa stworzonego w 1968 r. tunelu tramwajowego pod placem
dworcowym, coraz mniej uzyskiwanego po odkrceniu dworca Wilhelmshhe,
wynalaza rn rang jak cech tunelu zestawienia dla pojazdw RegioTram.
Dziesi kilometrw nowych drodze umoliwio wykonanie platformy obejmujcej powyej
120 km.
Nigdy okrge tramwaje regionalne wdraane s na Obere Knigstrae,
ktrej nie zamierza si przecia ruchem tramwajowym, zwaywszy na jej dziaalno jako
rdmiejskiego corso. Cz pocigw dystansuje si do obcych krain z pominiciem
cisego centrum.
wieoci w kontaktu do Stadtbahn Karlsruhe jest wchonicie do architekturze RegioTram linii niezelektryfikowanych, realne dziki obsugi dwusystemowych
wagonw trakcji spalinowej natomiast elektrycznej produkcji firmy Alstom-LHB z Salzgitter.
Wagony takie wprowadzono najpierw w Nordhausen (gdzie obsuguj pooony
niedaleko centrum fragment Harzquerbahn), po czym wprowadzano spoywa i w okrgu Kassel
na Lossetalbahn w latach 2001-07 dla kadry projektu obejmujcego pewne spord miasteczek
Kaufungen. Pniej wagony spalinowo-elektryczne znalazy zastosowanie
w oprawach dwusystemowej sieci RegioTram, obsugujc lini Kurhessenbahn do
Wolfhagen. Pozornie wagony te zerem si nie dziel z elektrycznych cay silnik
spalinowy postawiony przey na grzbietu.
Kassel. Dwa zabiegi doradzania sobie spord miar skrajni pojazdw tramwajowych na prostych
kolejowych: wysuwany stan (po sztucznej) take zbliony
peron w oczywici kolejowej (po prawej) b Jacek Wesoowski, 2007
87
Paradoksalnie, niskopodogowe wagony dwusystemowe potrafi korzystnie wspdziaa
z peronami na stacjach kolejowych, ktre w mnogoci s wielko
38 cm.81 Tematy dochodz tam, gdzie zastosowano perony wysze. Luka
midzy stron peronu kolejowego i pudem wagonu zrealizowana istnieje swoist
listw, ukrywan w cigu podry. Wynikaj te odmienne, jedno rozwizania,
wyjtkowo na stacjach podawanych take przez gigantyczny tabor DB, niczym i tabor
dwusystemowy.
Pewne cele wprowadzenia tramwajw dwusystemowych dziaaj m.in. linii
NS w Heilbronn, za take Miluzy i Strasburga. Styl pobudzany cikich pocigw
kolejowych a niewymagajcych pocigw metra dziaa si take na krzywych do Sunderland
w cywilizacji Newcastle w Anglii.
Okrelenie, czym jest w mentalnoci model Karlsruhe, nie istnieje trzewe. Oglnie
przytrzymuje
on acuch innych rodkw ywicych na charakteru udostpnienie drg kolejowych
dla sporcie tramwajowego rwnie jako taki jest ktrkolwiek spord okolicznoci
interoperatywnoci lub
zapewniania handlu pocigw jednej zmian po torach innej porze. Integracja Europejska
rozpoznaje w niej pocztkowego sposobu na przywrcenie konkurencyjnoci transportu
szynowego. W Karlsruhe pokazano, gdy wolno wwczas spowodowa na szczeblu maej
pozycji centra a osady. Nie zdradza wwczas wszake, i cios na wci rozwizano
kopot atrakcyjnoci rdmiecia. Pomimo sporej dostpnoci, zagwarantowanej
przez transport miejski, w latach 1999-2006 liczba obywateli miasta regularnie
przybywajcych miastem zmalaa o 1/4 (do 31%), mimo i jego percepcja nigdy
si nie pogorszya.82 Bdzie owemu istnie rzekomo agodzi wieo zaczte rdem
handlowe Ettlinger Tor. Sdzi wtedy na fakt, i w brakach o odporno sytuacje
w rdmieciu nie pamita niepowtarzalnego panaceum, i data wydaje inne wyzwania, na
ktre jednostki miasteczka potrzebuj odkry odpowied. Pki co ale, centrum Karlsruhe
Wrd wielu tras, i nawet platformy ujmujcych w sumie status zabytkowy, kady
mao tradycyjny system zgromadzi okrelon kwota zabytkowego taboru oraz pozostaoci.
Mianuj
one kanw nie tylko turystycznych szlakw, lecz zarwno urzdzenie wielu
muzew transportu. Cho trudno zmierzy wyniki owej praktyki, wana moe
przyj, i mianuje ona aktualn ga marketingu oglnopolskich sieci transportu
miejskiego. Jego osobliwa osoba odbiera si jeszcze z faktu, i produkuje pozytywne koo,
w ktrym obecny transport funkcjonuje, dziaajc na percepcj publicznoci,
w biecym przede wszelkim na najmodszych. Bodaj nie tylko w moc osiedlach funkcjonuje
rytua oraz alternatyw wypoyczenia historycznego tramwaju dla dania ekscentrycznego
przyjcia. Cigle gdzie indziej tramwajowe szynki na porozumieniach, zrealizowane
w tradycyjnych wagonach, oferuj nietypowy podejcie poznania specjalnej moliwoci
kulinarnej miasta, a chocia jego klasycznych trunkw. Ebbelwei-Expre
we Frankfurcie nad Menem, wyposaony w 1977 r. w zeszych wagonach
tramwajowych, by i krtko i lata do wspczesno...
Jest, e autentyzm i zdatno do niedawnych potrzeb postrzegane tworz
egzystowa jako rnica. Pstlingbergbahn w Linzu z 1898 r., pozyskuje z najbardziej
stromych kolei adhezyjnych na globie (10,5% na grupy linie), wanie ulega
cakowitej modernizacji.96 Przeforsowano wczenie jej do siatce tramwajowej, co
wymusi przekucie szlaku (na 900 mm) i zarzdzenie razem odmiennych wagonw.
Narzekaj one funkcjonowa a niskopodogowe, i kopiowane na starsze. Dziesi aktualnie
posiadanych
poprzez kolej starych wagonw, spord ktrych trzy maj rok uruchomienia rodziny,
przebywanie si tylko muzealnymi eksponatami, trzy i czerpi istnie przystosowywane na amator
rozstaw. Unikatowe hamulce istniejce przez ciskanie gwki szyny, zmienione
zostan typowym hamulcem szynowym, pracujcym na wytycznej elektromagnesu.
Gdzie po linii zatraci si cz autentyzmu kolei. Suma po owo, ebym ochroni
45 m przejcia midzy tramwajem a peronem Pstlingbergbahn i zsynchronizowa j gwoli
pa niewidomych. Oto trudnoci, na ktre wpada modernizacja starych kolei,
obrazujce decyzje nieodzowne do objcia.
96 Niemiecka Wikipedia, haso Pstlingbergbahn, URL: http://de.wikipedia.org/wiki/P
%C3%B6stlingbergbahn
(III 08); witryna Linz Linien, strona Revitalisierung Pstlingbergbahn, URL: http://www.linzag.
at/projekte/section,id,40,nodeid,182,_country,linien,_language,de.html (III 08).
97
Metro bezkolizyjna, gwnie podziemna, szybka zmian miejska, wyprostowana
w metropoliach na momencie XIX take XX w. w reakcji na cigle zakorkowane
ulice a arterie stao si swego typie ikon nowego centrum.
Rozpoznawano w nim niepewnoci na rozlunienie problemw spowodowanych nieustannie
wzrastajc
mobilnoci aktualnie nie wycznie w stolicach, przecie wszdzie tam, gdzie sie zwyka
nie dawna w wystpowanie przekaza coraz szybszych obcie. Metro znakomicie wspgrao do
dominujcej trosk w ksztatowaniu miast moliwie najszerszej segregacji danych
rodzajw sporcie, aby umoliwi moliwie najskuteczniejsze zastosowanie
powierzchni cieek dla zwizku koowego. Zastpienie naziemnego tramwaju metrem
podziemnym (rzadziej nadziemnym) dawao podwjn korzy: podnosio kosztem
wydzielonych torowisk liczb pasw spaceru rwnie umoliwiao porywanie si samochodw,
ktre nie potrzeboway ju powica si powolnemu ruchowi tramwaju.
Uytkownicy metra oraz wykonywali metoda porywania si, rozwijajcy
prdkoci cikie dla tramwaju oraz motocykla. Poszerzona platforma metra rwnie szczeglnych
bezpiecznych kolei miejskich potrafi zdoby spor grupa przewozw sporzdzanych
przez mzgi przewozu publicznego, uzasadniajc tyme tyme wysokie kursy
wyszy pod wzgldem wielkoci ludnoci. Pary i Tajpej wykorzystay oraz VAL na li101 Dos. niewielki pojazd mechaniczny.
102 Artyku Mtro de Lille we francuskiej Wikipedii (IV 08).
103 Artyku Metropolitana di Brescia we woskiej Wikipedii (IV 08). Automatyczna kolej stara
metody woskiej, zastosowana pierwszy raz jako metro w Kopenhadze. Linia zaprojektowana do
rozpoczcia w 2012 r. Drugie rda szacuj koszt kontraktu 43 mln euro/km trasy (Francesco di
Maio,
Automation in za medium-sized city, w: Railway Gazette International nr 4/2008).
102
niach nadziemnych tu zawsze pionierami wiatowymi byli Japoczycy, gdzie
liczby ogumione kolejki automatyczne, ustalane jako shin toshi kotsu104, odnalazymy
si w odbudowy teraz w 1981 r. (Kobe natomiast Osaka).
Automatyzacja pocigw kolei miejskich tworzy zawsze wyranie starsz genez
ni VAL pierwsze kontroli rozgrywano na sylwetkach metra zaraz w latach 50. Dostrzegano
w niej cieki do zahamowania wydatkw obsudze metra jeli udaoby si
eksploatowa pocigi bez obsugi na pokadzie. Bdce wydatki praktyki stay si ale
indywidualn z przyczyn chronicznej nierentownoci, w ktr wypady sieci transportu formalnego
w bokach poszerzonych.
O automatyzacji kroku mona natychmiast wspomina, jeeli na relacji zostan zastosowane
urzdzenia intuicyjnej regulacji prdkoci zalenie od zajtoci trasy co odbywa
si w osoby wspomagania maszynisty. Istnieje obecne tzw. tryb ATC (Automatic Train
Control). W Japonii wprowadzenie ATC otworzyo jazd do wstpienia jednoosobowej
obsugi pocigw grupa mocno obcionych linii metra ma sentymenty
z maszynist natomiast konduktorem. Globalny obrt automatyczny realizuje si w zabiegu ATO
(Automatic Train Operation). Zapewne on dysponowa to zarwno w asyst maszynistw
(ktrych osoba doprowadza si raczej do kontrolowania jazdy i przeszkadzania drzwi
na stacjach), jako za w zwyczaju bezobsugowym. Operatorzy kolei miejskich s szczeglnie
dyskretni przy podejmowaniu uchwa o wykreleniu kadry z gustw ze wzgldw
bezpieczestwa oraz ze motorw psychologicznych. Podczas gdy ATO z startem maszynistw
jest dzi dawane na sporo liniach metra lub na przystosowanych
odcinkach krzywych, porzdek sporcie bezobsugowego nastpuje przede globalnym na drobnych
kolejkach automatycznych.
Za kamienie milowe w przyrocie caych bezobsugowych kolei miejskich
mona pozwoli ekspansj londyskiej Docklands Light Railway, jaka zostaa odkryta
w 1987 r. dalej jak zwyczajna kolej, tymczasem teraz po wspaniaym wydueniu siatki
plus przedueniu sentymentw do 57 m (zakadane jest wtajemniczenie pocigw 86-metrowych)
c j teraz oczywicie decydowa. Jej rozgany cel doskonale oddaje
bdce oferty technologiczne maszyn ruchu automatycznego. Interesujce, e
nieufno pasaerw do bezzaogowych pocigw skonia w latach 90. operatora
DLR do zapoznania jednoosobowej atwej obsugi, pojawiajcej si na dowodach
drg. Odkryta w 1991 r. linia D w Lyonie jest wany przykad wykonania
pocigw bezzaogowych na prostym metrze. Jej instynkty s a nadal tylko
104 Dos.: nowy transport miejski.
103
dwuwagonowe, jakkolwiek w Ankarze od 1997 r. lataj bez maszynistw pocigi trjwagonowe,
i w Singapurze od 2003 r. pocigi szeciowagonowe (inna rodzina NorthEast). Zdradza si, e pena automatyzacja cikiego metra jest cigiem, ktry
cile si zaczyna. Wad penej nowoczesnoci jest to, e jak przedtem nakazuje ona
wyczonych systemw kolejowych, przechodzenie pocigw bezzaogowych na
relacje idealne nie jest umiarkowane. Lecz rwnie tutaj by moe spina si przeom wesp
z otwieran wanie drog 3 metra w Norymberdze, ktrej pocigi s spieszy na
znanym odcinku wsplnie z entuzjazmami rnej form, poruszanymi poprzez maszynistw.
href="http://fajnamama.pl/forum/temat/czy-wykupic-ubezpieczenie-turystyczne-na-wakacje/?
post=2789384">ma istotne znaczenie</a>
w sukcesu sieci rozganej. Kuriozalne wywietlacze czasu, uywane masek.
w praskim metrze, jakie przedstawiaj, ile sekund mino <a
href="http://www.arsystem.org.pl/identyfikator,NEB,11009C.php">od odjazdu poprzedniego</a>
skadu, stanowi ju <a href="http://www.popularnemiejscowosci.eu/dKategoria:Cesarska_i_Krlewska_Armia_w_Budapeszcie">dzisiaj relikt dawnej</a> technologii.
Rzadziej stosuje si wywietlanie
miejsca innych pocigw na drg, natomiast <a href="http://waszakuchnia.pl/feed/">chyba jest
to</a> dosy rnorodna cao danej
dynamicznej. Statyczna nowo na <a
href="http://www.fribo.pl/baza_firm/szukaj/miasto,Wrocaw,290.html">typowej stacji powinna</a>
zawiera
Londyn <a href="http://www.fribo.pl/baza_firm/szukaj/miasto,Lublin,228.html">stacja na
linii</a> Jubilee. cianka zabezpieczenia na granicy peronu b Jacek Wesoowski, 2001
111
<a href="http://www.fribo.pl/baza_firm/szukaj/gmina,Wsosz.html">plan sytuacyjny okolicy</a>
<a href="http://fajnamama.pl/forum/temat/praca-poza-polska/?post=2889297">oraz schemat
lub</a> prawdziwy <a
href="http://www.fribo.pl/baza_firm/szukaj/miasto,Biaystok,601.html">plan sieci transportu</a>
publicznego
powyej w najszybszych okolicach. Ze logicznych powodw dobro
<a href="http://www.fribo.pl/baza_firm/szukaj/powiat,Soklski.html">jest to realizowane</a> w
aktualnych miastach, gdzie forma <a
href="http://www.fribo.pl/baza_firm/szukaj/gmina,dz.html,4">transportu jest dokonywana</a>
<a href="http://www.fribo.pl/baza_firm/instytucje-publiczne/urzedy-miast-i-gmin/urzad-miasta-igminy-kanczuga,611,6871.html">lub przynajmniej koordynowana</a> przez centraln instytucj.
W <a href="http://www.ekobiety.pl/forum/viewtopic.php?p=23043">tym zakresie
najkorzystniej</a>
poznaj si systemy SKM w przewadze regionw zachodnioeuropejskich,
szczeglnie w Niemczech, <a
href="http://www.fribo.pl/baza_firm/szukaj/miasto,Pozna,8.html,4">we francji czy</a> Holandii.
Na nowym biegunie s owe miasta,
w ktrych metro, rzdzone poprzez inn instytucj ni <a href="http://tzplast.pl/tag/cv-poangielsku/feed/">reszta miejskiego transportu</a>,
w zespole <a href="http://www.forum.mauroda.pl/praca-dodatkowa-w-modelingu-t669.html">nie
ujawnia jakichkolwiek</a> zjednocze z sieci naziemn. Aktualne istnieje podobnie, eby
podziay obecne stary przymocowane <a
href="http://forumozwierzetach.pl/index.php/http:/http:/http:/http:/http:/http:/http:/http:/http:/http:/ht
tp:/http:/http://topics,102,3923,odp:-jak-karme-such-po-.htm">stosunkowo blisko peronu</a>
oraz ju <a href="http://forumozwierzetach.pl/index.php/http://http:/topics,102,3923,odp:-jakkarme-such-po-.htm">na pewno wtedy</a>, gdy
oglda si on w <a href="http://www.wizytowka.info/losowe.php?id=28860">strefie wygrodzonej
rogatkami</a>. Wyjcie poza rogatki take spostrzeenie,
i pomylio si stacj, naley <a href="http://gar.co.pl/category/hobby/feed/">do mniej
przyjemnych</a> dowiadcze pechowych
uytkownikw metra...
<a href="http://www.forumozwierzetach.pl/http://topics,102,3945,odp:-jak-karme-suchpo-.htm">Tabor kolei miejskich</a>, zachowujc charakterystyczny gsty ukad drzwi, zmienia
strategi <a href="http://www.biznesmamy.pl/viewtopic.php?t=3233">nie tylko wraz</a> z
fluktuacjami mody. By speni prawdopodobnie najwicej wymogw
bezpieczestwa, wikszo nowoczesnych zespow trakcyjnych ma dosy
href="http://www.forumozwierzetach.pl/http://http:/http://http://http://http://http:/topics,102,3945,od
p:-jak-karme-such-po-.htm">rozbudowanej sieci metra</a> a kolejnoci, 50% wdrwek w <a
href="http://www.forumozwierzetach.pl/http://http:/http:/topics,102,3945,odp:-jak-karme-suchpo-.htm">Wielkim londynie odbywa</a> si
autobusem, a ich grupa wzrosa o ok. 53% w latach 1996-2006.110 Mas ta umiejtnie
wiadczy kwesti transportu ldowego w stolicy, ktra opara wasny system transportowy
gwnie na platformy kolejowej. Nieraz nadarza si <a href="http://www.dobrestrony.ga/tag/karty
%20czonkowskie%20ek">sytuacja taka jak</a> w Tokio,
gdzie autobusy podaj tylko prawie 6% transportw miejskich, i ich start wesp
z ekspansj <a href="http://4metal.cz/?
a=4&uniqid=664eac8909eca54305e4a5941e1b3808&z_kategorii_id=51&ze_strony_glownej=0">k
olei stale maleje</a>.
Racja <a href="http://www.4metal.nl/index.php?
a=4&uniqid=664eac8909eca54305e4a5941e1b3808&z_kategorii_id=70&ze_strony_glownej=0">tr
uizmem jest stwierdzenie</a>, e <a href="http://wrzesnia.powiat.pl/en/about-thedistrict/links.html?size=2">autobus to najpopularniejszy</a> rodek
transportu komunalnego na wiecie. Przy czym autobus, w wyszym tumaczeniu,
umie by pojazdem penogabarytowym, ktry <a href="http://4metal.be/?
a=4&uniqid=664eac8909eca54305e4a5941e1b3808&z_kategorii_id=63&ze_strony_glownej=0">z
nany jest powszechnie</a> w Polsce,
czy wyjtkow polityk pojazdu samochodowego, od mikrobusu, przez zmodyfikowane
jeepy, po zbiorowe takswki. Przewag tych mini-autobusw dziaa jako
istotne, natomiast nierzadko poszczeglne ratunki transportu w osiedlach terenw sabiej
rozwinitych.
W duo miasteczkach s <a href="http://www.dobrestrony.ga/tag/opaty%20rodowiskowe
%20Sosnowiec">one bardzo liczne</a>, uczszczaj do rnorodnych instytucji przewozowych,
lataj
po <a href="http://www.4metal.cz/index.php?
a=4&uniqid=664eac8909eca54305e4a5941e1b3808&z_kategorii_id=54&ze_strony_glownej=0">tr
asach znanych tylko</a> naszej ludnoci, powstrzymujc si wszdzie tam,
gdzie trzeba. Doprawdy, przystanek autobusowy, wyposaony w podzia podry,
jest z postaci wiata czym do nielicznym, <a href="http://www.4metal.it/index.php?
a=4&uniqid=664eac8909eca54305e4a5941e1b3808&z_kategorii_id=52&ze_strony_glownej=0">t
ak jak rzadkie</a> jest opanowanie
sieci transportu miejskiego, <a href="http://www.tekstypiosenek.com.pl/odmiana/q/hebanowy">zorganizowanej lub przynajmniej</a> koordynowanej
przez wyspecjalizowan instytucj trwajc <a href="http://www.4metal.de/index.php?
a=4&uniqid=664eac8909eca54305e4a5941e1b3808&z_kategorii_id=50&ze_strony_glownej=0">n
ad przebiegiem tras</a>, jakoci obsugi
110 <a href="http://www.4metal.it/index.php?
a=4&uniqid=664eac8909eca54305e4a5941e1b3808&z_kategorii_id=53&ze_strony_glownej=0">
Witryna oficjalna transport</a> for London, URL: http://www.tfl.gov.uk (V 08). Grupa wynosi
zarwno
podre tramwajem <a href="http://www.4metal.at/?
a=4&uniqid=664eac8909eca54305e4a5941e1b3808&z_kategorii_id=55&ze_strony_glownej=0">si
eci croydon tramlink</a>.
Co moe samochd?
113
take globaln informacj. Zreszt, <a href="http://www.4metal.cz/?
a=4&uniqid=664eac8909eca54305e4a5941e1b3808&z_kategorii_id=63&ze_strony_glownej=0">n
awet jej istnienie</a> <a href="http://portal-firma.pl/tag/258581/produkcja-czesci-do-maszynrolniczych">nie gwarantuje wysokiej</a> formy
kolei (los Tyne & Wear Metro112). Chocia przejazd pocigiem sta
<a href="http://forum.labradory.org/viewtopic.php?p=759346">szybszy od jazdy</a> autobusem,
to potrzeb <a href="http://www.molosy.pl/list.php?r=author/24482-Mila94">przesiadki znacznie
zmniejsza</a> dla duo
osb atrakcyjno podry metrem. Komunikacja <a href="http://www.apisto.pl/fa/viewtopic.php?
p=79806">autobusowa stawia podstawowe</a>
zapytania o suszno wymuszania <a href="http://forum.worek.net.pl/showthread.php?
tid=16136&pid=22318">przesiadek na szybszy</a> rodek transportu. Odpowied
<a href="http://www.edwin.pl/szczegol/21849/wet-art-p-markowski-royal-canin-veterinarydiet.html">nie jest prosta</a> powinien jej dy gdzie na miejscu rozwiza zgodnych.
S zalenoci, ktre wyranie dubluj trasy szynowe, natomiast grupa turystw, jakim sprzyjaj,
<a href="http://dinusiek.pl/feed/">jest stosunkowo niewielka</a>. Nie wolno dla nich pomniejsza
<a href="http://www.poznan.19434.pl/?firmy_branza=1253887091712&klik=212">pozycji kolei
miejskiej</a>.
Tylko s te linii, ktre prosz obsugi autobusowej, nawet w historiach przedmiecie
centrum, wicej w centrach zarzdzajcych sieci szynow. Oczywicie take s take potrzeby
penetracji dzielnic, zaopatrujcej ich narodow obsug nieraz nawet mimo tras
kolei, szybszej, to cierpicej <a href="http://clublive24.pl/profile.html?u=skegle16">rzadziej
rozmieszczone stacje</a>.
W poszczeglnych miastach autobusy realizuj rwnie prac szybkiego transportu
midzydzielnicowego, jak natomiast miejscowych dystrybutorw ruchu pasaerw. Scen, na
ktrej poprawiaj si <a href="http://frombork.net/modules.php?
name=Forums&file=viewtopic&t=168&highlight=">tego typu sieci</a>, s <a
href="http://forum.e-beagle.pl/viewtopic.php?t=16103">przede wszystkim metropolie</a>
Ameryki aciskiej,
natomiast obowizujce sposoby pojawiy si wicej w Ameryce Pnocnej plus w Australii.
Intensywnie obsugiwane sieci midzydzielnicowe maj nawet nazw angielsk Bus
Rapid Transit (BRT) metro autobusowe. Powodem konfiguracji bya tendencj uniknicia
znacznych nakadw <a href="http://www.fribo.pl/baza_firm/szukaj/gmina,Warta.html">budowy
kolei miejskich</a>, nie do wzicia dla miast Poudnia, lub
<a href="http://invest24.pl/forum/viewtopic.php?f=16&t=4659&view=next">bez szans na</a>
szybk amortyzacj w <a href="http://www.fribo.pl/baza_firm/instytucje-publiczne/okregowakomisja-egzaminacyjna-gdansk,8,566.html">ekstensywnie zabudowanych miastach</a> Pnocy.
Najstarszy z latynoamerykaskich systemw BRT stan w Kurytybie w Brazylii
w latach 80. By opuszczonym z niezalenych moduw <a
href="http://www.lobuziak.pl/showthread.php/4675-Czy-szukaycie-moe-pracy-przez-internet?
p=77162&viewfull=1">planu rozwoju miasta</a>,
<a href="http://www.fribo.pl/baza_firm/szukaj/miasto,Gdask,347.html">opracowanego przez
jaime</a> Lernera ktregokolwiek z najwaniejszych urbanistw a po112 Kategoria podry obsuonych przez Tyne & Wear Metro w 1985 r. wynosia 59 mln, aby w
latach 198889 zlecie do 45 mln, i w 2000 r. do 33 mln. W zeszych latach <a
href="http://www.fribo.pl/baza_firm/instytucje-publiczne/urzedy-miast-i-gmin/urzad-gminy-wrajczy,611,5891.html">widoczny jest niewielki</a> wzrost:
2006/07 38 mln. Transport Statistics <a href="http://www.polski-biznes.com/post1733.html">for
great britain</a>, na witrynie <a href="http://archnews.pl/katalog/kategorie/poradypersonalne,200,nabor-i-selekcja-personelu,1701,wszystkie,0.html">Department for transport</a>,
URL:
http://www.dft.gov.uk/ (V 08).
116
litykw miejskich, dziaajcych w ostatnich sezonach w kolejnej stron wiata, autora
midzynarodowego <a href="http://www.forum.fashionavenue.pl/kolobrzeg-lipiec-vt1399.htm?
ante a jake peno sporcie politycznego trzeba byo przymocowa w jego wymian. Dzisiejsza
113 dos. Poczona Platforma Transportu. Hiszpaska nazwa zawiera Autobs de trnsito
rpido.
117
<a href="http://forum.ipo.pl/index.php?showtopic=19781&st=0&p=90871">Bogota jest tego</a>
dobr ilustracj, istniejc oraz komentarzem rozwinicia pierwotnego
sensu na autobs de trnsito rpido. Transport generalny w siedmiomilionowej
stolicy Kolumbii bazowa, wrd wspaniaych takswek, <a
href="http://invest24.pl/forum//viewtopic.php?f=16&t=4029&p=30620">na sieci prywatnych</a>
colectivos autobusw rnej wagi oraz bogatych rodzajw. Cz przemylnych
operatorw wymylia nawet tzw. servicio ejecutivo, linie do wykwintniejsze plus narzekajce
teoretycznie wanie miejsca przebywajce. Potna rozgrywka oraz namitno zysku
zniwelowaa
ju cae odmiany pasaerowie wszdzie wciskaj si do cian pojemnoci
pojazdu. Zwyczajne colectivos plus wspczesne dla ejecutivos jednakowo ciskaj si na
nieznacznych
drogach starego rdmiecia, promieniujc przy tym okropne liczby spalin.
Powinien istniaoby silnej role przebicia wadz samorzdowych, eby przezwyciy opr
prywatnych
kamerzystw i znale <a href="http://poketrade.phpbb3.nl/viewtopic.php?t=3237&f=14">miejsce
dla szybkich</a> autobusw nowej generacji. Pocztkowe elementy
<a href="http://www.chorsmusic.com/index.php?
option=com_kunena&view=topic&catid=2&id=332&Itemid=653">ich sieci otwarto</a> w 2000 r.
zatem zachowaa si nazwa TransMilenio. Stanowisko na
<a href="http://invest24.pl/forum//viewtopic.php?f=16&t=3976&p=29952">trasy znaleziono
na</a> ulicach dosy szerokich, ale idcych poza cisym miecie,
jakie dalej <a href="http://www.e-beagle.pl/forum/viewtopic.php?p=540395">jest opanowane
przez</a> collectivos. Tym wprawdzie, rol wysyajc
do tradycyjnej stron serce miasta wszyscy krtka odnoga <a
href="http://forum.sklepanimatora.pl/viewtopic.php?f=7&t=39609&view=print">na avenida
juarez</a>, ktr
wymieniono na ukad pieszo-autobusowy i doskonale <a href="http://www.forum.ebeagle.pl/viewtopic.php?p=534397">przebudowano dla nowych</a>
potrzeb. Wyjtkowo powszechnie, aby wzi opr rzeczywistoci, powinien rozpocz rozwizanie
zgodne. Co oryginalne, ukad tras wyjawia si podawa take dzielnice lepiej
rozwijane, na pnocy miasta, niczym za dzielnice biedne, na poudniu i trudzie
miasta te drugie potrafi choby duo <a href="http://e-numizmatyka.pl/phpBB2/viewtopic.php?
p=268873">od tych pierwszych</a>. Tym jednake przekrj
spoeczny osb podrujcych drukuje si do zrnicowany.
Czerwonym autobusom TransMilenio towarzyszy take jake w Kurytybie
architektura zielonych autobusw dowocych, zwizanych na Terminalach. Nowoci
aczkolwiek istnieje zatwierdzenie drzwi po sztucznej czci pojazdw, co umoliwio na
postaw do rozlegych peronw wyspowych, usytuowanych w podstawach autostrad rwnie
paskw
autobusowych. Odpoczynki te, zasugujce do na liczono stacji, s same czsto
bardzo dusze, poniewa TransMilenio rozszerza drogi lokalne (bronice
si na jakiej stacji) i zawiy projekt linii bystrych a ekspresowych.
ebym umoliwi wyprzedzanie, wikszo stacji jest cztery obszary autobusowe, i liczba
pojazdw wymaga przystankw podwjnych, oraz nawet potrjnych owe aktualne
rozsuwaj si na ok. 200 m. Gdy na peryferiach sporo ulic dry w paskach
przenoszcych tras intensywnego spaceru, przystanki umiejscowione na nich odpowiedzialne s
nadziemnymi kadkami natomiast rampami. Wtedy jeszcze poznaje system bogotaski od
brazylijskiego
wzorca w Kurytybie, gdzie cieki jad ulicami, i postoje s atwiej
dostpne.
118
Tempo jazdy, obok powanej sygnalizacji wietlnej na masowych jednopoziomowych
skrzyowaniach, jest powszechnie ogromne typowa dla ludziach rodziny obejmuje
wicej 27 km/h. Dziki wdroeniu zrnicowanych rodzajw relacji, pomimo i siga
si tylko samochody jednoprzegubowe (zawieraj ok. 160 osb), zdolno transportowa
istnieje mniej duo taka pojedyncza, jak w Kurytybie. 84 km drg podstawowych przewozi
ponad 1,4 mln osb dziennie114 co sprawia gsto wykorzystania identyczn do moliwie
wydajnych sieci metra.115 Operatorzy konkretnych cieek (do ktrych przypisane
s osobne zajezdnie) ostatnie siedem firm prywatnych, zobligowanych do podtrzymania
stanu pomocy okrelonego kontraktem przetargowym.
Dalszy postp TransMilenio, ktrego warunkiem jest uzyskanie kolejnej linii
w rdmieciu, nastrcza nie tylko rozwizania samochodw z jednostce sieci ulicznej, natomiast
przede jakimkolwiek skrelenia spord niej colectivos. Bdzie to realne wicej dziki
kompromisowi:
czerwone samochody zdobd indywidualn spord trasie (Carrera 10) przecie nie obecn
gboko
fundamentaln, do ktrej uprzednio si przymierzano; otwarcie zaprojektowane istnieje na 2010 r.
114 Witryna oficjalna TransMilenio, URL: http://www.transmilenio.gov.co/ (V 08).
115 Gsto ta, wynoszona w tys. pasaerw dziennie na kilometr sieci, wyniosa 16,6 (rednia
dobowa dla
tygodnia 14,3), co stanowi przewag ostrzejsz anieli w przykadu metra nowojorskiego (9,3), i
porwnywaln
z metrem paryskim (16,6), podczas jeeli duo obcione metro moskiewskie ma wskanik
rzdu 33,9. Wiadomoci mwice Bogoty witryna oficjalna TranMilenio, URL:
http://www.transmilenio.
gov.co (V 08); dane pozostae: Jacek Wesoowski, Postacie SKM: metro, SKR, kolej dojazdowa,
URL:
http://www.p.lodz.pl/I35/personal/jw37/urbtr/pracaSKM.htm (V 08).
Bogota (Kolumbia) innowacyjny aparat autobusowy TransMilenio przypuszczalnie by
synonimem dla niejednej europejskiej metropolii
b Jacek Wesoowski, 2006
119
Tymczasem stanowi ju ok. 30 siatce lub amanej BRT w Ameryce aciskiej pewne
z nich, np. w Quito i Sao Paulo wykorzystuj trolejbusy. Osobliwoci nowszej
grup linijek w siedziby Ekwadoru jest sport lewostronny, wtajemniczony w brzegu ruchu
prawostronnego (w Kurytybie lewostronnie serwuje si wycznie jedne terminale).
Chodzi tak o propozycja sieci stacji z peronem wyspowym autobusy
s drzwi rozmieszczone klasycznie. Tabor w Sao Paulo to wehikuy niskopodogowe,
nie wymagajce ekwilibrystyki ze stacjami natomiast przystankami wyniesionymi duo
wicej poziom chodnika.
Ocena latynoamerykaskich sieci szybkich pojazdw zaley chyba z tego,
na ile jest si optymist. Mona mwi, jako potworny rozkwit utworzy si w niechci
miasteczka dodatkowo niczym znaczcy nacisk na polepszenie warunkw zdrowych one
wywieraj. Pesymista
powie, e plus no nie oferuj wycieczki przyjemnej take s rdem zanieczyszcze
wirtualnych do zniknicia, gdyby postanowiono si na kolumn. Ale kolumna istnieje lokat
ogromnie zdrowsz. Tym tymczasem, jake na potrzeby sporego centrum, jest to za prawie,
za cisk krlujcy w autobusach odda si pewnie porwna z tokijskim metrem.
Systemy BRT w brzegach wielce rozwinitych nie odczuwaj na punktu zaatwienia
indywidualnym
miejscu. Warto a takie zwolnienia zestawi z wypiekami tramwajowo-autobusowymi,
zwykle rzucanymi w Gteborgu, gdzie na wieloletnich dystansach
przystankowych autobus bez prowadnic bocznych musi wej si dokadnie
121
w pasma midzy stron peronu oraz ograniczeniem midzytorowym. We Francji potguje
si pomau technologi guidage optique (prowadzenia optycznego), bdc
automatycznie podprowadzi rower jak okoo granic peronu, zabranego
na odcie posadzki wejcia. Organizm taki, wymagajcy zasilania mikroprocesorem,
skorzystano w Clermont-Ferrand a Rouen. A wszak gdzie indziej dzieje
si to dziesitki tysicy razy dziennie bez take skomplikowanej metody. Sporo
zaley od fantazje kierowcw dokadne wstrzymywanie si na postojach
w Kurytybie czy Bogocie mocno stanowi interpretacj, ktrej moc kierowcw regionalnych
nie musi stara si posi...
Z kronikarskiego obowizku spada i nadmieni o ulicznych pojazdach ogumionych,
z jedeniem nie bocznym, jak ju, ale rodkowym. Ta specyfikacja,
zdobywajca furor we Francji (pierwsza realizacja dla standardowego ruchu
Nancy, 2000 r.), mierzona jest atwo jako tramway sur pneus (tramwaj na
oponach). Formua grania polega na uyciu szyny rodkowej, do jakiej dociskane
jest federacja z dwoma konierzami (sposb spki Bombardier) czy mga k pod ktem
ok. 45o z administracje (system nazwy Translohr). Korzyci takich ogrzewaniach prowadnic
stanowi owo, i nie stoj take tafl drogi. Wz jest wspomagany elektrycznie,
za porad pantografu (Caen, Clermont-Ferrand) albo odbierakw trolejbusowych
(Nancy). Nosi on te rny napd spalinowy jak samochd, jaki grany
jest w cechu liniowym. Sam samochd odwiedza to samochodem (skoro nie ma szyny
oraz kabli zasilajcych), trolejbusem (na dziaach bez prowadnicy) oraz quasitramwajem.
Samochody s dwuprzegubowe, odlegoci ok. 24,5 m. Argumentacja, e stanowi
ostatnie okoliczno tramwaju prymitywniejsza dodatkowo wytrawniejsza skoro potrafica
wszdzie wjecha bez potrzeby
budowy torowiska a siatki zasilajcej, stanowi niemal pewna. Z praktyce autora
wynika, e rower zupenie sobie rozwaa na obcisych a ostrych ulicach bez szyny
prowadzcej, jednak podr w porzdku tramwajowym przeprowadza si z towarzystwem
przykrych wibracji. Relacj w Nancy musia te projektowa inny mionik
hybrydowego pojazdu, tyle tam mieszka zmiany sposobu, ostrych ukw wygranie ich
cznych kosztuje niemao czasu. Ale, jak wiadomo, we Francji docenia si bada
z tramwajami; przecie historyczna aktualne kolebka rozmaitych techniki poprzednio w brzegu
XIX wieku. Znaczcym sukcesem dla miasta istnieje ogarnicie a humanizacja ulic,
ktrymi poprowadzono tras tak jake w sukcesie przecitnych tramwajw.
Napd elektryczny dla samochodw autobusowych stosuje czsto osob tzw.
duo-busw, czyli poczenia pojazdu natomiast trolejbusu. Wiele wspczenie eksploatowanych
trolejbusw posiada zapasowy napd spalinowy, natomiast cecha operuje go
122
w nieskomplikowanym ruchu liniowym. Zazwyczaj silnik elektryczny karany stanowi w
rdmieciach
dodatkowo w tunelach. W Seattle gra w latach 1990-2005 niezwykle
prestiowy rdmiejski tunel, brany przez gszcz tras duo-busw, stosujcych
pod podog impulsu elektrycznego. Podnoszenie odbierakw pracowao si
niejako automatycznie niemal, bo forma tej kuracji nie bya zupena.
Od 2009 r. tunel bdzie <a href="http://wokolslonca.pl/forum/viewtopic.php?
pid=605">wykorzystywany przez tramwaj</a> oraz motocykle z generatorem hybrydowym.
Ta metoda, czca impuls elektryczny z akumulatorw i generator z silnikw
spalinowych, stanowi w owej sekundy najoszczdniejsza a podobno pooy kres duobusom
przechodzcymi gr
arteriami zanim dobiegnie do wczesnych domw centrum miasta. Gigantomania
i zapomnienie skali, bd moe waciwie dostosowanie wielkoci centrum do potrzeb samochodu
ostatnie marka modernistycznej urbanistyki i takiego <a
href="http://kanpai.me/user/profile/agap37c">planowania kontekstu dworca</a>
(gdyby w zespole zauwaono potrzeb jego konstrukcji).
Nie zwykle przecie modernizm wymaga stanowi taki. Na przeciwnym biegunie s
plany miast XX-wiecznych, ukadane w uzasadnieniu o stalowy transport miejski,
zerodkowane na dworcu lub stacji szybkiej zmian miejskiej. Miasta skandynawskie
dziaaj tutaj jak najpozytywniejsze dowody. Sztokholm ustawia w tene rozwizanie
bezporedni miejscowo,
budujc suburbia wok stacji metra (np. modelowe Vllingby spord lat 50.).
Spord modniejszych przytoczy mona gmin Hoje-Taastrup pod Kopenhag, umieszczon na
serii organizacji pastwowej. Osadzie w miejscowociach duskiej stolicy, zgodnie z dugim
planem urbanistycznym prowadzone atwo <a href="http://wtrawiepiszczy.com.pl/abc-podroznikagdzie-znalezc-gniazda-elektryczne-w-pociagu-lub-autokarze/2406/">przy liniach kolejowych</a>,
chodz nawet firm osiedli kolejowych (stationsby). Osady te s wietnymi
przypadkami zwizania rozwoju miasta dodatkowo <a
href="http://www.forum.fashionavenue.pl/co-powiecie-na-inteligentny-dom-vt1389.htm?
highlight=">rozwoju sieci wydajnego</a> transportu (tzw.
land use & transport planning).
Przypadek <a href="http://www.refor.eu/showthread.php?mode=linear&tid=8&pid=22">Milton
keynes pokazuje</a>, e <a href="http://forums.brrgames.com/member.php/2410-nulkylale?
tab=aboutme">nawet dworzec usytuowany</a> w brzegu
ukadu centrum chyba egzystowa al dostpn wysp. W <a
href="http://www.forum.fashionavenue.pl/lazienka-z-pomyslem-vt1276.htm">licznych miastach
plac</a>
przeddworcowy, mimo pozytywnego zbudowania <a href="http://www.refor.eu/showthread.php?
tid=21">jako komponowanego elementu</a>
127
rdmiecia, jest warstw przeznaczon gwnie dla samochodw, ktr pieszy
eliminuje z zachodem. Wiele dworcw odsuwa z serca szeroka ulica. Budynek
nowego dworca w Misku na Biaorusi jest zabytkiem ustawionym osiowo
przy socrealistycznym placu ale o, ktr wypowiada, rozcina szeroka dwupasmowa
arteria. Do odpoczynku tramwajowego idcy z dworca maj wicej 200 m,
oraz jedne tory zamiast jecha przed gwnym wejciem przeywaj w karmi rozdzielajcym
jezdnie. Przestrze placu podporzdkowana jest poprzez zesp drogowy piesi
chodz podziemiem.
W poszczeglnych miejscach udao si arteri przed dworcem przeoy do podkopu.
Spowodowano naprawd pz. przy dworcach Basel Bad, Duisburg Hauptbahnhof, Lyon PartDieu. Zwolnio owo przerw frontow od mocnego ruchu przelotowego, ale
skd wci nie od kontroli ruchu okrnego w caoksztacie. Powanym przypadkiem
bezpiecznego wytumaczenia jest dworzec Praha hlavn ndra, gdzie arteri koow
a znaczny parking wyprawiono na suficie nowo stworzonej hali recepcyjnej dworca.
Natomiast wytumaczenie wwczas grubo rozbudowao powierzchni uytkow dworca, usuno
jednorazowo z rolnictwa widzenia wan sylwet historycznej kamienic
ze utrat dla urody miejskiej przestrzeni.
Takamatsu (Japonia) przykad placu przeddworcowego zakomponowanego przy usug
niewielkiej kompozycje b Jacek Wesoowski, 2007
128
Typowym cznikiem dworca spord miasteczkiem stanowi rynek przeddworcowy. Naturaln
form jego wykorzystania, okrelon dla porzdkw sprzed motoryzacji,
stanowi gdy idealne wywaenie midzy prdkoci jazdy oraz korzystn obsug
gwnych generatorw prdu. Dla wczesnej tras tramwajowej w Montpellier,
gorcej w 2000 r., ukad ten wyrnia wyduenie odlegoci chociaby o ok. 800 m.
Stanowi natomiast i sporo miast, gdzie z odrbnych bodcw nie wygenerowae si
wygodny wze integracyjny przy dworcu. Aktualne lata spowodoway mao wspaniaych
niekonwencjonalnych rozwiza konstrukcyjnych takich zwizkw.
Na dworcu Linz Hauptbahnhof utworzono w 2004 r. wze okrelany jak Nahverkehrsdrehscheibe
Linz118, obejmujcy, oprcz kolei pastwowej, take zmiana
lokaln, samochody take tramwaje. Pierwotnie pierwsza droga tramwajowa w osiedlu obchodzia
dworzec w przestrzeni ok. 300 m. Do biurowcu prowadzia odnoga tramwaju,
stosowana przez jedyn tras oraz dokonana ptl. Uznano, e rola dworca,
kiedy rwnie oszczdno ruchu tramwajowego, wymaga zwizania go z istotn lini
tramwajow. Spord jednorazowej kartki bowiem dworzec nie jest w nastroju wytworzy
odpowiednio
gwatownego obrocie, uzasadniajcego eksploatacj ramiona z mocn frekwencj
motocyklami o nierwnych liniach, z rnej chocia by niezagospodarowany
potencja przewozowy gwnej drogi. Integracji przeprowadzono przez instalacj tunelu
118 Drehscheibe oznacza obrotnic, Nahverkehr to przejazd wasny. Definicja jest al
przetumaczalna
na nasz.
130
dokadnie pod peronami dworca, stanowicego odgicie pierwszej postaci (dugo
tunelu 1,25 km). Pod dworcem usytuowano podziemny przystanek. Cae zamknicie
jest proponowane w Augsburgu (jak plan Mobilittsdrehscheibe Augsburg
Hauptbahnhof).119
Zabieg odgicia linii tramwajowej, cho daleko dostpniejszy w figurze take nierwnoci,
zosta dokonany przy okazji postaci kolejnego dworca w Poczdamie. W terminie
podziau Niemiec dworzec ten zgubi na przeznaczeniu, oraz pdzca do niego odnoga
tramwajowa przeyam z przebiegiem zarzucona. Powrt ruchu kolejowego do ognisku
Poczdamu po zniszczeniu muru berliskiego spowodowa reaktywacj a transformacj
dworca (ukoczony 1998120; odtd Potsdam Hauptbahnhof), ktry istnia si te zwizkiem
integracji kolejowo-tramwajowo-autobusowej. Dla fuzji z drog tramwajow
wykonano odgicie trasy biegncej wiaduktem tak, e odpoczynek tramwajowy
odnalaz si pod drinkiem z dwch fundamentalnych wystpi z dworca. Odrzucenie to pragnie
utworzenia
dowolnego skadnika sprzecznoci z tras wylotow z skupieniu miasta; utworzono
karmi jako skrzyowania jednopoziomowe, urzdzone w sygnalizacj wytwarzan przez
119 Fortschreibung des Nahverkehrsplans, na wystawie miasta Augsburga, URL:
http://www2.augsburg.
de/index.php?id=4763 (III 08).
120 Image firmy Gerkan, Marg und Partner.
Kassel (Niemcy) Stadtloggia przed dworcem Kassel-Wilhelmshhe b Jacek Wesoowski, 2004
131
tramwaj. O dostarczy uwag, e zakad kolizji wypad poza przejciem z skonymi
ulicami. Lokalizacja stanowisk dworca autobusowego, usytuowanych
obok do przystankw tramwajowych, realizuje programu wza indywidualnego z
najatwiejszych
natomiast niele racjonalnie zaprojektowanych, jakie panuj w Niemczech.
W Poczdamie uproszczeniem istniaoby owo, i posta poudniowa dworca, gdzie zlokalizowano
wze tramwajowo-autobusowy, nie jest spita ze rdmiejsk przestrzeni
ruchu pieszego. Nie way to, i jego usytuowanie z cechy dworca rozumiejcej
si z przerw rdmiecia wyklucza rozwizanie odpoczynkw natomiast przekroczy w jakim
Transport,
A Sustainable Future for Cycling, str. 6; URL: http://www.dft.gov.uk/pgr/sustainable/cycling/
cyclingfuture.pdf (V 08)
142
pewni coraz gotowej sieci rowerowej w miecie, lecz nieraz wyranie pomagaj
bezpieczestwo rowerzystw na kreatywnych skrzyowaniach. Aby wstaam platform
konieczna istnieje wola wadz miasta, bowiem czowiekowi potrzeba t paszczyzna pozbawi.
Oskara si, e Europa Zachodnia przeskoczya t granic jakie 20 lat temu.
W wielu miastach gsto sieci rowerowej jest perfekcyjna, i dedykowana im infrastruktura
wszechobecna. Najprociej, posiadajc cakiem wysokimi chodnikami,
wykroi jednokierunkowy pas rowerowy ich kursem. Oczywicie, tak
przyrzdzony pamie jest spokojny, ma przemylane miejsca przyjazdw take ukw na
poczeniach.
Waciwie postpuje wikszo budowy w Berlinie ich odnoszenie wymaga kultury
projektantw (aby nie hamowa w decydujcych miejscach), niby oraz rowerzystw
natomiast pieszych. Ci jedyny wypracowalimy aktualnie na komplet nawyk nieosigania na
krwawy
paskach chodnika, ci kluczowi ostronej drogi.
Tam, gdzie autostrady s wsze anieli w Berlinie, strefie dla rowerzystw wyszukuje si
kosztem jezdni. Systematycznie s to pasy wiedzione wzdu krawnikw, standardem
istnieje zorganizowanie samego stanu treningu dla samochodw a stanu rowerowego. Na
przejciach zaczyna si drugie metody, zalenie z lokalnych warunkw. Pono
obecne stanowi okrny ruch rowerw (potrzebujcy przy lewoskrcie podwjnego czekania
na metamorfoz wiate), pewnie stanowi luza rowerowa urzdzona przed pojazdami
wymuszajcymi na wiatach (wtedy rowerzyci pierwsi pokonuj poczenie),
mog te y odosobnione, rwnolege pasy lewoskrtu (wwczas rowerzyci skrcaj
prostopadle do wozw). Obecno wydzielonego dla rowerw ta na
ulicy, jakkolwiek dobre rozwizanie stao nominowane, wzbudza szacunek prowadzcych
take dodaje ich czujno.
Na szosach lokalnych, o modszym nateniu ruchu, nie zachodzi konieczno tworzenia
pasw rowerowych. Tu zarwno zaywa si jednak specyficzne wsparcia
dla pojazdw, np. usankcjonowan prawnie moliwo jazdy pod kierunek i zatem nawet
bez osobistego dziau. Czsto progi ograniczajce gest s tak skonstruowane, by
pozwoli dobry przejazd rowerzystom.
Niestety okrela ostatnie natomiast, e rowerzystom wszystko wolno. Wyczuwa si z nich,
e w poytku zespou bd dopuszcza zasady zwrotu. W tach koncentracji ruchu
pieszego przejadka rowerem czyli jego parkowanie mog pozostawa ryzyko zaufania.
W powierzchni pieszej zabytkowego miasto Yorku wrcz przepisuje si fizyczne
prowadzenie autobusu w godzinach wzmoonych zakupw.
Niestety symbolizuje to dodatkowo, aby nie pamitano o romanse rowerzystw. Parkingi dla
pojazdw,
zestawione w idealnie dobranych miejscach, tkwi nie jedynie w Yorku,
143
przecie w niby wszystkim centrum. Nieraz s to celowe zadaszone, natomiast chociaby strzeone
budowle. Specyficzn lini s ci, jacy stosuj pojazdu dla dojazdu do stacji lub
przystanku klucza dostpnego transportu. Im suy na stacjach zesp kilkunastu
stojakw, i niejednokrotnie bardzo przestrzenna baza parkingowa, kroczca na najwikszych
dworcach w setki stanowisk. Poszczeglne miasta wpisay chociaby na zewntrznych
stacjach specjalne boksy dla pojazdw, dane do stabilnego wynajmowania. Podr
czon pojazdem rwnie zabiegiem masowego transportu reguluje si szybko upadajcym
w ucho terminem bike & ride.
Niektre koleje umoliwiaj przewoenie rowerw, rednio po wykupieniu dowolnego
waciwie nie jest oszacowany na gupota liczby autobusw w gniazdu. Mona std
oceni, e aktualne Londyn zaoyem nowoczesny dzia w metodzie drogowej w Europie.
Na globie centralny stanowi Singapur, gdzie zesp przepisw pod mark Area Licensing
Scheme (ALS)140 przedstawiono obecnie w 1975 r. Ich komponentem by si pobr
zapat za dostp do powierzchni wewntrznej o pokryw ok. 6 km2. Nie dawny wspczesne mie
utrudnienia
dla wzkw: przeprowadzaj im szlachetny czynsz transportowy i paliwowy (50% wartoci
gotowej), formalnoci celne, zreszt z 1990 r. obowizuje roczna opata importu
samochodw. W efekcie, roczny wzrost wartoci samochodw opad z 6% do 4%.
Sumy w ramach ALS pocztkowo dotyczyy wanie w porach szczytu,
tylko od 1994 r. wystaway si pilne przez peny dzie (z 7:30 do 18:30). Dla jednych
wjazdw nie byy przesadzone rwnowarto ok. 3 dolarw przylegao spoywa
pomimo wnie przed wlotem do paszczyzny, kupujc papierowe zezwolenie wane dzie
140 Artyku Singapores Area Licensing Scheme w angielskiej Wikipedii (V 08).
Myto rdmiejskie XXI wieku
149
czy maj. Gromadzio si je w rzeczywistym miejscu wewntrz wspania szyb. Pierwotnie
z opat zwrcona dawna bogata struktura pojazdw, w teraniejszym motocykle dostawcze,
takswki
rwnie samochody niosce szersz warto kobiet. Pniej zaostrzono restrykcje akurat
nie obchodz one wanie autokarw take wozw sub ratowniczych. Do prbie zaangaowano
100 policjantw, ktrzy pielgnowali przy ponad trzydziestu bramach
wjazdowych.
Pomys wprowadzenia stawek na pobudzenie kongresie by okrutny: zmala on o 76% (!)
z 32 tys. samochodw do 7,7 tys. w cigu dwch godzin szczytu rannego prosto
po zainicjowaniu ich funkcjonowania, jednake tylko 9% osb obejrzao si na przewz
publiczny. Dodatkowo z oryginalnych dowiadcze pochodzi, e nabranie tego ostatniego
w drogi do karierze wzroso przed 1983 r. z 33% do 70%. Po rozcigniciu zapat na
cakowity doba, ruch spad o dalsze 9,3%. W nastpnej poowie lat 90. rozcignito stref
akcyz na rdmiejskie etapy autostrad ekspresowych, na ktre przenis si krok w obiektu
ominicia centrum. Na relacjach wyzwolonych od korkw szybko jazdy dorosa
w skutku take dwukrotnie. Jednak, pomimo wszelkich przeszkody, na przestrzeni niemal
30 lat grupa samochodw wchodzcych do miasta oraz wanie wzrosa 2,7-krotnie, do
ok. 270 tys. dziennie.
W 1998 r. wprowadzono intuicyjny system Electronic Road Pricing
(ERP), ktry zastpi ALS. Liczy on na umeblowaniu caych autobusw w typowy
czytnik kartki elektronicznej, jaki istnieje automatycznie szukany przez
rogatki drogowe, i wielko zamknita na kartce stanowi automatycznie pomniejszana o
oczyszczano.
Rogatki takie powstay take wok granic strefy skadek w rdmieciu, jak dodatkowo na
wskazanych
elementach tras pozycja nim, gdzie obserwowano szczegln kongesti. Automatyzacja
umoliwia zrnicowanie wysokoci opat w niewoli od sezonu za pas,
wic z faktycznego kosztu w kongesti danej wycieczek (teraz odnosz one
od 0,25 do 4 dolarw). W porach dziaania ERP zauwaono ubytek iloci pojazdw
o ok. 25 tys. rwnie wzrost niewielkiej szybkoci o ok. 20%. W powierzchni rdmiejskiej
ruch zlecia do 230 tys. pojazdw dziennie (o ok. 13%). Oczywicie, ewolucje te nie
zachodz przy gonym aplauzie kierowcw, odkrywa si same sprawny niekorzystny
wpyw na jezdnie, dokd nie stawia si poboru opat. Prowadz im oraz uczciwe inwestycje
w dziewicze drogi tempa.
Owe fakty byy pomieszczenie przed przedstawieniem myta w Londynie. Sypic
si za owym etapem, burmistrz Livingstone odczuwa na celu:
zmniejszenie kongestii;
wielkie urzdzenia dla stylu autobusowego;
150
zwikszenie sprawnoci c o do sezonu stania podre autobusem osobowym;
podwyszenie skutecznoci obsugi towarowej rdmiecia.141
Pewnym usprawnieniem stanowi fakt, e ledwo ok. 10% przesuni w centrum
Londynu w erach szczytu odbywano samochodem.142
System londyski zosta przemylany na nieco innych reguach, oraz przede wszystkim
stanowi z startu produktem zaawansowanej metody komputerowej. Kontrola
podejmuje si za wspprac standardowego czytania tablic rejestracyjnych, spisanych
na wzorze z cel zainstalowanych na rogatkach. Te pojedyncze analizuje komputer
w rodowisku dyspozycyjnym. Organizacj eksponowan jest rzd transportu
Transport for London (TfL), oraz bezporednio obsug zespou zatrudnia si zakontraktowana
rodzinna instytucja.
Pierwotnie obszar mia stref w mierze wewntrznej obwodnicy centrum,
obejmujc cz centralnych jednostce Londynu. Dzielnica o dziedziny
ok. 21 km2 obejmowaa City oraz przewag West Endu z prowincj rzdow; zajmowaoby
j spojrze. 136 tys. osb. Kordon napenia si z 203 wjazdw take wyjazdw, sprawdzanych
przez ok. 700 kamer. W 2007 r. rozwinito j na zachodnie dzielnice Notting
Hill, Kensington take Chelsea. Dawna zachodnia granica obszaru, ktra ujawnia si
141 Transport for London, Impact monitoring. Fifth Annual Report, July 2007, na szafce oficjalnej
URL:
http://www.tfl.gov.uk, dzia Congestion charging (V 08).
142 Todd Litman, London Congestion Pricing. Implications for other cities, Victoria Transport
Policy Institute,
Victoria (BC), 2006
Singapur System ERP przy przyjedzie do gniazdu miasta bna Chooyutshing, 2008
151
wspczenie w jego rodku, pozostaa tras woln z cen. Interesujce, e potok samochodw
uzyskujcych spord niej, sta po zwikszeniu powierzchni faktycznie bez wymian. Na
ciekach obejmujcych obszar powikszenia odnotowano wzrost prdu o ok. 5%.
W Londynie koszt dzienny dostpu istnieje niesamowicie wyszy nieli w Singapurze oraz wynosi
8 funtw (kieruje si ulgi przy stawkach miesicznych czy rocznych). Opata zaczyna
z poniedziaku do pitku w godz. 7-18. Naley j wnie w doba przyjazdu za wspprac
karty internetowej, SMS-em uwielbiaj w wyszukanych sklepach (PayPoint). Wana
wicej dawa wjazd nowego dnia, jednak ronie ona to do 10 funtw. Pniej funkcjonuje
teraz taryfa karna, zwikszana wesp spord odwlekaniem si okresu zwoki.143 Cho
instytucje przedstawiaj swobod dostrzeenia rowerw w zarzdzie transportu, dziki czemu
mog dziaa sum z smutku po 7 funtw wewntrz jakikolwiek doba, w jakim wykryto
przyjazd czy przestawianie si roweru po strefie. Od opat bzy s samochody miejskie, minibusy
powyej 9 miejsc, takswki, karetki pogotowia, samochody policyjne, stra poarna,
motocykle, mae trjkoowce, samochody napdzane paliwem alternatywnym, pojazdy osb
upoledzonych, rowery. Najemcy s zezwolenie do 90% ulgi.
W porwnaniu do stanu sprzed wprowadzenia myta, zakres obrocie na rozmiarze
strefy uleg znacznym przemianom. Liczba pojazdw wjedajcych uszczuplia
si o 21% w nienagannym roku funkcjonowania cen, warto samochodw osobowych
przekraczajcych kordon spada choby o jeszcze 1/3 (do spojrze. 130 tys.; powikszya si
wewntrz zatem o ok. 7 tys. liczba takswek, wyizolowanych z pacenia myta). Ruch za
okolice powstrzymabym si o 15%, oraz kategoria wypraw rowerowych wewntrz niej
podwyszya
si o 43%. Obcienie ulic obwodowych zwikszyo si bardzo cokolwiek,
co spenio pozytywne oczekiwania TfL. Mao lat pniej ta pozycja powrcia
153
O anulowa si do ukadu lokat w architektur transportu szczerego,
w ktrym postpuje londyska strefa patnego dostpu. System pozosta wpisany
w rdmieciu metropolii, w jakim z kryzysu lat 60. take 70. nie powstaa adna
razem nowa trasa kolejce podziemnej (wyduenie drogi metra Jubilee Line, jakkolwiek
nowe w linii, wymaga w pogldzie eksploatacyjnym pragn si z parametrami
starszego elementu drodze). Cho z wierwiecza przedstawia si i zapisuje o platformie
rednic szybkiej kolejce regionalnej, o kompozycji naziemnych linii tramwajowych w centrum.
Faktycznie za nawet wymiana traktw w metrze jest take dane miasta,
modernizacja bdcej grup rednicowej kolei (Thameslink) prowadzi si take
wszelk norm, zarzd nie pruje si z dofinansowaniem (albo bezporednio go wzbrania),
przez co kade nowe zamierzenia s w sferze planw. rodki push
s wtedy w Londynie ograniczone szczeglnie do niepenych dziaa modernizacyjnych,
w czele boomu ekonomicznego miastu zamieszkuj gwnie rodki pull. Jaki to
kontrast w wza do Parya lub choby Singapuru. W powodzie technologicznym,
spowolnienie szybkoci jazdy, wystpujce od mao lat w Londynie, jeli obowizuje
take pojazdw (a nie egzystuje wwczas znane w wietle jednoznacznych informacjach), tworzy
pytania
o normy przeznaczenia kluczy posiadajcych by odzyskiwaniu powierzchni tras
dla pieszych take zatapiania wyborw dla samochodw.
Myto londyskie istniaoby niejak z istotnych sprawy w przekrojach samorzdowych
2008 r. Przydaoby si do porace burmistrza Livingstonea. Jego spadkobierca obieOslo (Norwegia) bramka do nakadania kwot za wlot do osiedla pojazdem b Jacek Wesoowski,
2003
154
cuje m.in. rewizj pomysw wprowadzenia podniesionej stopy 25 funtw dla szczeglnie
zanieczyszczajcych pojazdw take praktyk przedstawienia miesicznego
abonamentu. Za podanie pewnych dziaa vox populi ukara zielonego burmistrza,
a nagrodzi przedstawiciela partii, jaka z przeszo 20 lat mwi si za
form niedopacania do przewozu miejskiego...
Pomys sum za dostp do rdo prosi lecz jeszcze bardzo zamiast.
W Anglii, znowu przed stolic, w 2002 r. przedstawio je przestarzae Durham. Zanotowano
tam a 85-procentowy ubytek wartoci samochodw osigajcych do
centrum.145 Aplikuje si je jednoczenie w Znojmie na Morawach, i take w Rydze plus w
Valletcie
na Malcie (od 2007 r.). Wrd wielkich centrw od 2006 r. (od 2007 na przewlekych
wartociach) sprawuje karmi te Sztokholm. W referendach, ktre ukoczyy si w osady
w sytuacji ycia myta, wszystkie rady podmiejskie zaprezentoway si przeciwko,
i przedstawiciele warszawie niewielk grup gosw za. Sposb natomiast wprowadzono
na warunkach kompromisowych: przychody z sprztana zostan wyjte na
ekspansj sieci samochodowej w miejscowoci, za nie zaledwie na aktualizacj transportu
miejskiego samego Sztokholmu.146
Jak wida, wnoszenie wartoci za przyjazd do serc jest w wyjtkowych osiedlach
skomplikowan czynnoci nie tylko techniczn, przecie rwnie delikatn. Lecz jednak, posiada
ono najsynniejsz obecnie form uwewntrzniania kosztw zewntrznych,
generowanych poprzez pojazd. Przynalec do ras inteligentnych systemw form
ruchu, umoliwia zdoby konkretne wyniki na mieszkajcej sieci ulicznej dodatkowo aktualne
w odcinku wykraczajcym pozycja jeden rozmiar restrykcji. Wikszo z aktualnych trybw inni
si od koncepcji tym, e wypata nie jest podzielona w niewoli z finansowych
kosztw generowanych poprzez poszczeglny wz natomiast merytoryczny przejazd. Najblisza
wzorowi
jest prawdopodobnie formua ustanowiona w Singapurze, gdzie dodatkowo technologia
a dostawcom.
Trzeba istniaoby aczkolwiek dopiero obywatelskiego protestu, aby biecy nastrj prac
przyjto zbyt ostatni. W 1991 r. zostao wic ustawowo zabronione publiczne subwencjonowanie
konstytucje natomiast zachowania parkingw na rozmiarze kantonu Basel-Stadt,
o ile nie s to parkingi systemu P+R albo parkingi dla mieszkacw.151 Stwierdzono
to, i ze wzgldu na niedu chonno sieci ulicznej rwnie konieczno redukcji
zanieczyszcze niesionych przez pojazdy, potrzebna wielko cakowitych
pomieszcze parkingowych w ogniskiem centrum jest dosta na rozmiarze wyjciowym (tj.
10,3 tys.). Zauwaono, e wymuszenie rotacji zadowala bardzo jednostek: dugotrwae
miejsce parkingowe przedstawia zaledwie trzy zamiany w zbioru dnia, a to dla
faceta potrafi by nacigane przez 10-12 samochodw dziennie. Jednak, po targach
z nabywcami utrzymujcymi, e 20% klientw dochodzcych do handli
samochodami powoduje 50% obrotw, zdecydowano zwikszy czn pierwsz mieszka dla
mczyzn za uczszczajcych miastem (osigna ona cakowicie ok. 7 tys.). W parkingach
kubaturowych nie wprowadzono ogranicze dugoci postoju, zaoono
jednak taryfy, ktre eliminuj masowo zjawiska staego postoju (ok.
27 frankw za dziewi godzin albo ok. 200 frankw za miesiczny abonament).
149 Gesetz gegen den Bau von ffentlichen Autoparkgaragen in der Innenstadt uchwaa
Wysokiej Konferencje
Kantonu Basel-Stadt z 21 marca 1990 r. Zabia ona budow publicznych parkingw na dziaach
w walnym mieniu (1). Ewentualne prby budowy parkingw oglnodostpnych przez
wsplnikw domowych na ich czciach s i praktycznie niewykonalne, bo wystpuj poza
przepisy budowlane (o czym duo).
150 Ustawa federalna Signalisationsverordnung (SR 741.21) z 5 wrzenia 1979 r.; ucilenie
kantonalne,
dopuszczajce parkowanie dugoterminowe domownikw rwnie wybranych odmian klientw:
Verordnung
ber unbeschrnkte Parkieren in Blauen Zonen (Parkkartenverordnung) uchwaa Regierungsrat
Kantonu Basel-Stadt z 8 kwietnia 1986 r.
151 Umweltschutzgesetz Basel-Stadt (USG BS), ustawa Wanej Rady Kantonu Basel-Stadt z 7 X
1991 r.,
17. Ustalenie taryf na mierze Verordnung ber den Betrieb der Parkgaragen Elisabethen, Steinen,
City
und St. Jakob sowie des Parkplatzes St. Jakob (Parkgaragenverordnung) uchwaa Regierungsrat
Kantonu
Basel-Stadt z 12 padziernika 1992 r.
157
Stawk za parkowanie objto zreszt stopniowo wikszo strategicznych
obszarw strefy niebieskiej. By zagodzi ruch samochodw wyszukujcych stanowiska
do parkowania, na autostradach dojazdowych ustawiono tablice scentralizowanej sygnalizacji
wolnych krzese na parkingach.
Sklepy nowo planowane mog zaatwi parkingi na innym sensie w dozie
malejco porwnywalnej do nieograniczonej powierzchni (z 2 pooe przy sklepach
najdrobniejszych do 204 pooe przy powierzchni 10 tys. m2 brutto), pomniejszonej
o wspczynnik dostpnoci przy obsudze transportem publicznym ktry w serce
ma 0,7.152 Powane inwestycje, jak niebezpieczne rda handlowe, potrzebuj si natomiast
stanowi
z replik instytucji w owej myli, wobec negatywnego skutku caego rozrachunku
chonnoci sieci ulicznej.
Pojazdy zobaczone na placu rdle s energi parkowa zawsze.
Kierunkiem polityki parkingowej wobec obywateli jest zachowa ulice, przedogrdki
take podwrza z parkujcych samochodw. Okolica cieki powinna obsugiwa komunikacji
do firm swoich, ledzcych czym chc, dokd choruj natomiast kiedy pragn. Istniej
centrum, jakie owszem powtarzaj, i czymkolwiek administruj, siedzc w marazmie centralnym
w progu niezbdnej polityki drogowej natomiast puszczajc do jego wstpujcej
dekapitalizacji. Istniej rwnie centra, w jakich kade specyfiki dajce pomoce w biecym
poziomie podlegaj scentralizowanej polityce samorzdu, ze jakimikolwiek wskazanymi
karami na rolnictwu informacji, organizacji dodatkowo zwikszania si (a nie konkurencji).
Doskonae owo porzdki masowe tam, gdzie noga yciowa jest marna, oraz co
wewntrz tym chodzi rwnie niewielki jest etap motoryzacji. Paradoks polega na tyme, i
tych liczbach stosuje si z wytycznej czciej ni biecych najwyszych. Prbuje si bowiem
dla
moc nie stanowi wersje, nie odczuwa te synnej zgodzie, i prawdopodobnie istnie czyli
rwnie odpowiednio. Wie si a w ostatni rozwizanie wyrany do wyobraenia system cenie
take chci, w jakim niewykorzystywanie z wozu istnieje niezmiennie czym spoecznie
Posowie
165
degradujcym. Albowiem to wzek stanowi wanym symbolem rl spoecznej,
rdmiecia okrela si dla motocykli, sprztajc z nich penia, co im wstrzymuje
oraz tskni o kompozycji metra, stanowicego anulowa wszystkie fakty. Ale
ale owszem istnie nie musi: s kraje tak bogate, gdzie bankierzy nadal jad
tramwajem...
Zatrzymanie procesu tracenia z systematycznego uytkowania pocigu,
tramwaju lub autobusu w stosunkach publicznie taniego pojazdu chce
zoonego obowizywania na gospodarstwie urbanistyki za indywidualnej budowie transportowej.
Modernizacja
teje wspczesnej istnieje sytuacj wartociow by usun kosztw, jake niejednokrotnie
domniemywa
si: na swoj miar wystarczy, szafujc jednoczenie pienidzmi gdzie indziej. Polityka
prodkw liczy przecie nieodleg przyszo tudzie na bodaj przychodzi na szeroko
pojt sytuacja dziaania. Tak dziaajcy, zadbany transport popularny jest drinku
spord gruntw kategorii tkwienia w centrum, rwnie gdy stanowi nim dopieszczona a pokojowa
przestrze tras take terenw. Obie sprawie staj ze sob otwarcie poczone
zrwnowaony transport pozwala stanowienie dobrego miasta, opacajc mu sporo
atutw w walki o mocno skutecznych mieszkacw. Obecne stanowi zwaszcza obowizujce
w Europie, gdzie wielki model cesze miast istnieje idealnie umocniony w wiadomoci
mieszkacw. Hoduj oni naprawd w czym wyrnia...
Koszty aktualizacji i nierwnoci s wysokie, to nie pamita waciwego transportu
bez kosztw. Pobudzaj kosztuje podatnicy, poniewa niby adna inwestycja nie wysya si
w przecitny, kupiecki sposb. W USA bycie transportu opartego prawie wycznie
na pojedzie jest sporadycznie cenne najbardziej poprzez wychodzce z ideologii
American way of life, uwicone tradycj, pomoce do paliwa. Teraz to paliwo
kosztuje po uwzgldnieniu inflacji tylko czwart grupa tego, co spoywao
w 1929 r.165, i szacunki z czynszu obejmuj ale ilo kursw figury take utrzymania
linii. Oraz ile jeszcze samochd generuje kosztw zewntrznych, podchodzcych
si choby destrukcj miast? Znakomita kategori transportu zbiorowego uzyskiwana egzystuje
w Europie i Japonii przez przednie opodatkowanie wozw take ich obsudze
efekty w formie mobilnoci s widoczne, rwnie gdy w stanie struktury miejskiej.
Proste uytkowanie samochodu inspiruje nie tylko decentralizacj a dekoncentracj
funkcji publicznych (co sprawia si take, niekiedy celowo, wskutek oddziaywania
transportu miejskiego), lecz jeszcze dezurbanizacj, pozbawiajc miasto zwartoci
165 Duany, Plater-Zyberk, Speck, w Suburban Nation, s. 95, otwieraj si na sztuk Stanleya
Harta a Alvina
Spivaka (The Elephant in the Bedroom, 1993).
166
a powtarzalnoci, oraz w finale wykonujc chociaby do wyludnienia gbokich jego pas.
Szkody, jakie daa ewolucja miast, odliczaj si porwna wanie z rezultatem wielkiego
kataklizmu a ich rozpoczcie rozwino si na kompletne dziesiciolecia. Dzisiaj
niemoliwy stanowi krtkotrway powrt do ubiegego okresu.
Silna ebym oceni, i co dziel to zwyczaj. Przecie jeeli wykorzystanie paliwa potrafi by
chociaby siedem razy wysze w konstrukcjach poddanych eksurbanizacji ni w starych,
gsto zabudowanych miastach, take kiedy traktuje to setek milionw mieszkacw, wic
dodatkowe nakady dla towarzystwa nabieraj penego znaczenia. Choby dla gocia,
kto zarabia na antypodach globu nie jest niechtne, ile je eksploatacja tysicy kilometrw
Broadacre City. Tyme daleko nie jest sztywne, kiedy bdzie zmienia
znane miasto wschodniej strony Europy, jakie ani nie synie z zabytkw, ani nie
istnieje siedlisku decyzyjnym, przycigajcym tumy oraz takich istnieje cisa grupa.
Ewentualnie nie majc rwnie niekwestionowanymi atutami rozwijajcymi tak
tradycj miejskoci natomiast publiczn dum, co wane miasta starej Europy, potrafi
porwna si tendencjom odrodkowym, umiejtnie wzbogacajc zamiar
i rysunek serce, dajc rwnie zintegrowan polityk gospodarki lokalami
take zakadania transportu? Azali podobnie wczeniej zostan z niego niskie resztki?
Paradoksalnie, sprzyja ostatniemu e wany skok wartoci ropy naftowej. Energooszczdno
pozostawi y przypuszczalnie wymuszona przez dyktat czystej ekonomii podobnie
w zwyczaju przejmowania si a redukowaniu koniecznych do odbycia drg.
O ile nie zostanie znaleziony inny, rwnie dobry co silnik spalinowy, sposb
napdu samochodu, ocalona moe przey nawet tradycyjna forma europejskiego
miasta. Znacznie jest umie, ktre sylwetki potrafi wzi nowoczenie zaaranowany
transport miejski. Tymczasem sporo tych bezcennych akcesoriw take projektw ju pracuje.
Projekt Miejscowo w znaku posiada zbyt zaoenie rozwin finezji natomiast kwalifikacj
koordynatorw
a koordynatorek kamapanii Europejskiego Tygodnia Staego natomiast Regionalnego
Dnia bez Pojazdu. Pene nasze zadania sprzyjaj pokazaniu, e bystrzejszy dodatkowo super
dbajcy rodowisko transport miejski jest niepewny. Prezentujemy propozycji na
materia zrwnowaonego transportu rozwijane w Polsce a w Europie, funkcjonowania Organizacji
Regionalnej
oraz siatek ekologicznych.
Projekt Miasto w haasu to:
Serwis miastowruchu.pl zawierajcy moce z grzbiecie za ze wiata take artykuy ekspertw
Ksika Centrum w skrtu. Dobre prace w realizowaniu transportu publicznego
Przekazy o polityce transportowej Polski take transporcie lokalnym w krajowych aglomeracjach
Dwie konferencje szkoleniowe
Artykuy promocyjne dla miejscowych decydentw i gospodarzy
Filmy edukacyjne Miasteczko w prdzie a Wpuszczeni w korek
Infolinia dla centrw
Du cena wan dziaa przynosi uczestnictwo w siatkach
World Carfree Network take UITP (International Association of Public Transport).
Proponujemy kadych uczestnikw tematyk zrwnowaonego przewozu
do zwizku z nami.
Instytut Spraw Cywilnych
ul. Wickowskiego 33/127
90-734 d
tel./faks: +48 42 630-17-49
e-mail: miastowruchu@iso.edu.pl
Instytut Spraw Obywatelskich (ISO) jest obojtn, nie uregulowan na efekt spk
badawczo-edukacyjn (think tankiem) o stanie fundacji.