Wybory Prezydenckie II Tura - Publicystyczne Ogól

Monitoring wyborczy
telewizyjnych audycji publicystycznych

Wybory prezydenckie 2015
Raport podsumowujcy
Programy oglnopolskie
II tura
Badanie zrealizowane na zlecenie:
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, 2015
Zesp koordynujcy i przygotowujcy raport:

Dr Tomasz Gackowski, mgr Marcin czyski
Zesp badawczy realizujcy projekt:
Dr Karolina Brylska, dr Tomasz Gackowski, mgr Anna Krawczyk, mgr Marcin czyski
oraz zesp badawczy:
Zofia Augustyniak, Aleksandra Beczek, Natalia Dbrowska, Pawe Dbkowski, Elbieta
Gawry, Aleksandra Jarosz, Milena Kalinowska, Maja Kopacz, Katarzyna Kotarska, Anna
Kowalczyk, Grzegorz Kowalczyk, ukasz Krawczyski, Olga cka, Mariola Machalska,
Micha Mijalski, Anita Mycak, Mateusz Patera, Katarzyna Pirecka, Radosaw Prachnio,
Maria Rajchert, Dagmara Sidyk, Amanda Siwek, Oliwia Siwiska, Martyna Strzelczyk,
Marlena Sztyber, Igor Szulich, Kamila Wclewska, Marzena Wieczorek, Jakub Wickowski, Ewelina Woike, Ksenia Wrblewska oraz zesp rekodujcy
Redakcja raportu:
Mgr Anna Krawczyk
Spis treci
1. Wprowadzenie do raportu ...................................................................................................................... 5
1.1. Zakres czasowy i medialny monitoringu ................................................................................... 6
1.2. Nota metodologiczna matryca analityczna (operacjonalizacja art. 21 Ustawy o
radiofonii i telewizji)................................................................................................................................... 8
2. Cz porwnawcza ................................................................................................................................ 10
2.1. Liczba materiaw publicystycznych wedug stacji ........................................................... 11
2.2. Tematy poruszane w audycjach ................................................................................................. 13
2.2.1. Ekspozycja tematw ............................................................................................................... 16
2.3. Gocie audycji .................................................................................................................................... 19
2.3.1. Ekspozycja czasowa w podziale na stacje telewizyjne publiczne vs
komercyjne ............................................................................................................................................. 24
2.3.2. Przynaleno partyjna goci wedug stacji .................................................................. 27
2.3.3. Ekspozycja kandydatw na urzd prezydenta ............................................................. 30
2.3.4. Gocie niepolitycy wedug stacji ........................................................................................ 33
2.4. Prowadzcy audycje ....................................................................................................................... 35
2.4.1. Poziom nacechowania wypowiedzi prowadzcych wedug stacji ....................... 37
2.4.2. Trudno jzyka wypowiedzi prowadzcych wedug stacji ................................... 39
2.4.3. Poziom nacechowania zachowa niewerbalnych prowadzcych
wedug stacji .......................................................................................................................................... 41
2.4.4. Strategie zadawania pyta i przerywania przez dziennikarzy wedug stacji .. 43
2.5. Strona edytorska audycji .............................................................................................................. 49
3. Podsumowanie ......................................................................................................................................... 52
3.1. Zestawienie porwnawcze w oparciu o model wartoci misyjnych
(art. 21 UoRiT) .......................................................................................................................................... 53
3.1.1. Nota metodologiczna konstrukcji indeksw misyjnoci .......................................... 54
3.1.1.1. Cz opisowa ........................................................................................................................ 54
3.1.1.2. Wartoci misyjne pluralizm .......................................................................................... 55
3.1.1.3. Wartoci misyjne bezstronno .................................................................................. 56
3.1.1.4. Wartoci misyjne wywaenie....................................................................................... 58
3.1.1.5. Wartoci misyjne jako warsztatowa ..................................................................... 59
3.1.2. Wykaz zmian we wzorach do obliczania wskanikw .............................................. 60
3.1.3. czny indeks realizacji misji.............................................................................................. 62
3.1.4. Analiza porwnawcza programw pod ktem elementw misyjnoci .............. 68
3
3.1.4.1. Pluralizm.................................................................................................................................. 68
3.1.4.2. Bezstronno .......................................................................................................................... 69
3.1.4.3. Wywaenie .............................................................................................................................. 71
3.1.4.4. Jako warsztatowa ............................................................................................................. 72
3.2. Rola i wizerunek kobiet w audycjach publicystycznych .................................................. 73
3.2.1. Kobiety-gocie (analiza porwnawcza doboru i zachowania kobiet-goci
programu)............................................................................................................................................... 75
3.2.1.1. Strategie doboru kobiet-goci do audycji ................................................................... 76
3.2.1.1.1. Dobr wedug partii ........................................................................................................ 77
3.2.2.1. Tematyka wypowiedzi i sposb uczestnictwa w dyskusji ................................... 79
3.2.2.2. Strategie edytorskie wobec kobiet-goci .................................................................... 82
3.3. Debata prezydencka jako skadowa dyskursu politycznego .......................................... 83
3.3.1. Ekspozycja kandydatw w debacie prezydenckiej ..................................................... 83
3.3.3. Debata po debacie na antenie TVP Info ........................................................................... 84
3.4. Wnioski czne i dyskusja ............................................................................................................. 86
4. Spis audycji zakwalifikowanych do badania ................................................................................. 92
1. Wprowadzenie do raportu
We wstpie do raportu prezentujemy najwaniejsze informacje
dotyczce organizacji procesu badawczego (dobr materiaw i
zakres monitoringu), a take sygnalizujemy gwny zamys analityczny, jaki sta za konstrukcj wskanikw uywanych w badaniu
ilociowym i doborem zagadnie do analizy jakociowej. Zastosowana na potrzeby tego badania matryca analityczna wywodzi
si z art. 21 Ustawy o radiofonii i telewizji, w ktrego pierwszym
punkcie zostay okrelone gwne postulaty dotyczce sposobu
realizacji misji nadawcw publicznych. Szczegowy opis matrycy
analitycznej i podsumowanie pod ktem wynikajcych z niej
wskanikw ilociowych wraz z wykazem zmian i aktualizacji w
stosunku do poprzednich edycji badania zamieszczono w czci
trzeciej niniejszego raportu.
1.1. Zakres czasowy i medialny monitoringu
Badaniem byy objte telewizyjne audycje publicystyczne speniajce kryteria kwalifikacji do prby badawczej, ktre zostay zdefiniowane wsplnie z Krajow Rad Radiofonii
i Telewizji. Z racji ogranicze natury technicznej i logistycznej (liczba programw i fakt
objcia monitoringiem obu tur wyborw), a take zoonoci przyjtych kategorii analitycznych konieczne byo zdefiniowanie kryteriw doboru materiaw, ktre umoliwiayby spenienie nastpujcych zaoe projektowych:
analiza audycji publicystycznych speniajcych kryterium tematyczne i faktycznie

dotyczcych wyborw prezydenckich;
przekrojowy charakter analizy pozwalajcy na porwnanie formy i treci audycji

publicystycznych na antenach publicznych i prywatnych;
realizacja pogbionej analizy za pomoc identycznego narzdzia na kadym

materiale przyjtym do prby;
realizacja badania na prbie programw opiniotwrczych publicystycznych,

ktre zazwyczaj w analizach ilociowych i standardowym monitoringu s ujmowane w zbiorczych kategoriach ilociowych z programami informacyjnymi,
bez uwzgldnienia ich specyfiki funkcjonalnej i gatunkowej;
stworzenie narzdzia, ktre pozwoli uchwyci specyfik dodatkowych tematw

szczegowych interesujcych z perspektywy zlecajcego badanie: wizerunku
kobiet w badanych audycjach, a take ksztatu dyskursu wyborczego w okresie
kampanii prezydenckiej.
W celu spenienia powyszych postulatw zesp realizujcy badanie, w porozumieniu

z zamawiajcym, przyj identycznie jak w poprzednich edycjach badania nastpujce kryteria kwalifikacji materiaw do prby badawczej w okresie przed drug tur wyborw:
publicystyczny charakter programu1 (kryterium gatunkowe);
Definicja operacyjna za: Sownik terminologii medialnej, red. W. Pisarek, Towarzystwo Autorw i Wydawcw Prac Naukowych Universitas, Krakw 2006.
1
emisja w okresie od 11 maja (pocztek monitoringu) do koca pasma programowego w dniu 22 maja (ostatni dzie przed cisz wyborcz) (kryterium czasowe);
wystpienie w programie przynajmniej jednego kandydata w wyborach prezydenckich i/lub tematu wyborw prezydenckich jako przewaajcego w dyskusji2.
W badaniu bya moliwa (i faktycznie stosowana) take kwalifikacja czciowa, ktra

polegaa na analizowaniu tylko fragmentw programw speniajcych powysze kryteria. Argumentem przemawiajcym za przyjciem takiej kwalifikacji bya ch objcia jak
najszerszego zakresu materiaw publicystycznych przy jednoczesnej optymalizacji
procesu badawczego (uniknicie kodowania fragmentu programu niedotyczcego wyborw prezydenckich).
Kwalifikacja materiaw do badania bya prowadzona rwnolegle z analiz, w trakcie
kolejnych dni objtych badaniem, a raporty z kwalifikacji byy przekazywane zlecajcemu badanie.
W oparciu o przyjte kryteria do badania w okresie drugiej tury wyborw zostao zakwalifikowanych (wcznie z debatami wyborczymi) ponad 70 godzin materiau audiowizualnego, cznie obejmujcych 185 unikatowych audycji publicystycznych wyemitowanych w badanym okresie (szczegowy wykaz analizowanych materiaw stanowi
zacznik F do niniejszego raportu).
Naley doda, e monitoring z zaoenia nie obejmowa takich stacji informacyjnych,
jak Superstacja czy TV Republika. Powodem byy ograniczenia logistyczne, czasowe oraz
budetowe. Ponadto powysze stacje wyranie odrniaj si na niekorzy w wynikach bada telemetrycznych od tych, ktre zostay objte monitoringiem.
Przewaajcego, czyli zajmujcego ponad 50 procent czasu trwania audycji.

7
1.2. Nota metodologiczna matryca analityczna (operacjonalizacja art. 21

Ustawy o radiofonii i telewizji)
Punktem wyjcia dla zaprojektowanego badania by artyku 21 Ustawy o radiofonii
i telewizji, w ktrego punkcie pierwszym zostay okrelone wartoci skadowe, ktrych
realizacja konstytuuje misj nadawcy publicznego:
Art. 21. 1. Publiczna radiofonia i telewizja realizuje misj publiczn, oferujc, na zasadach okrelonych
w ustawie, caemu spoeczestwu i poszczeglnym jego czciom, zrnicowane programy i inne usugi
w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu, cechujce si pluralizmem, bezstronnoci, wywaeniem i niezalenoci oraz innowacyjnoci, wysok jakoci i integralnoci
przekazu.
Wsplnie ze zlecajcym badanie zostaa dokonana operacjonalizacja podkrelonych kategorii za pomoc matrycy analitycznej odpowiadajcej na pytanie o to, jakie mierzalne
i obserwowalne elementy treci i formy programw publicystycznych mona uzna za
wskaniki realizacji poszczeglnych wartoci.
W stosunku do poprzednich edycji badania, w oparciu o wasne wnioski metodologiczne
zespou realizujcego badanie, a take konsultacje i uwagi zebrane od przedstawicieli
instytucji medialnych3 i regulacyjnych4, przyjta matryca analityczna zostaa zmodyfikowana w zakresie szczegowo omwionym w rozdziale trzecim rzeczonego raportu.
Gwne zmiany dotyczyy:
rezygnacji z uwzgldniania w danych zbiorczych wskanika niezalenoci dziennikarskiej jako trudnego w operacjonalizacji na poziomie obserwowalnych cech
przekazu medialnego, przy jednoczesnym pominiciu czynnikw systemowych
i organizacyjnych zwizanych ze specyfik produkcji telewizyjnej;
odstpienia od uwzgldniania w danych zbiorczych wskanika integralnoci jako

bazujcego na niejednoznacznym i trudnym w intersubiektywnej operacjonalizacji pojciu integralnoci przekazu;
Miao to miejsce midzy innymi podczas konferencji podsumowujcych monitoring wyborczy, zorganizowanych w dniach 22 wrzenia 2014 r. oraz 23 marca 2015 r. przez Krajow Rad Radiofonii i Telewizji
oraz Uniwersytet Warszawski.
4 Dyskusje z kierownictwem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji podczas referowania wynikw poprzednich edycji badania w dniach 18 czerwca 2014 r. oraz 20 stycznia 2015 r.
3
powizania wszystkich wskanikw w ocenie zbiorczej za pomoc mnonika,

ktry powoduje, e race naruszenia wskanikw kluczowych (takich jak pluralizm czy bezstronno) przekadaj si na wiksz ni w poprzednich edycjach
badania zmian w ocenie zbiorczej na niekorzy stacji, w ktrej takie uchybienia
wystpuj;
rozszerzenia zakresu zmiennych uywanych przy wyliczaniu pozostaych wskanikw, celem jak najlepszego odzwierciedlenia fenotypu podanego dyskursu
wyborczego w telewizyjnych audycjach publicystycznych (optyka misji publicznej).
2. Cz porwnawcza
W tej czci raportu prezentujemy najwaniejsze wskaniki ilociowe podsumowujce zawarto monitorowanych audycji pod
wzgldem tematyki, ekspozycji poszczeglnych partii politycznych, ekspertw oraz wybrane zagregowane dla caych anten
wskaniki opisujce zachowanie prowadzcych i stron edytorsk
audycji (szczegowe wartoci dla poszczeglnych prowadzcych
oraz programw zostay zamieszczone w specjalnym opracowaniu znajdujcym si w dyspozycji KRRiT).
10
2.1. Liczba materiaw publicystycznych wedug stacji
Na poniszym wykresie przedstawiono liczb unikatowych materiaw publicystycznych zakwalifikowanych do prby badawczej w oparciu o kryteria opisane we wstpie
do raportu.
Liczba materiaw
TVP (TVP 1 + TVP 2 + TVP INFO)
71
TVP Info
58
TVP 2
TVP 1
11
TVN24
44
TV Trwam
14
Polsat News
56
0
10
20
30
Polsat News
TV Trwam
TVN24
TVP 1
TVP 2
TVP Info
40
50
60
70
80
Na powyszym zestawieniu jest widoczny trend opisany ju przy okazji poprzednich

projektw badawczych, a take w raporcie podsumowujcym pierwsz tur wyborw
prezydenckich dotyczcy programw publicystycznych w okresie wyborczym, a mianowicie dominacja trzech gwnych telewizji informacyjnych (w przypadku Telewizji Polskiej gwn skadow s wydania audycji emitowane premierowo w TVP Info), z widocznym ale mniejszym udziaem kanaw oglnotematycznych, takich jak TV Trwam
czy TVP 1 i TVP 2. Dowodzi to postpujcej specjalizacji anten i migracji gwnych treci
publicystycznych do stacji informacyjnych.
11
W przypadku badanego okresu przed drug tur wyborw prezydenckich istotn obserwacj i rnic w stosunku do pierwszej tury jest reedukacja liczby materiaw emitowanych w TVP 1 przed pierwsz tur gosowania poszczeglni kandydaci prezentowali si na antenie tej stacji w audycji Polityka przy kawie. W trakcie kampanii przed
drug tur gosowania powrcono do normalnej polityczno-eksperckiej formuy doboru goci. W pozostaych stacjach (poza TVP 2, gdzie tematyka polityczna funkcjonuje
z zasady w marginalnej formie) mona zaobserwowa wyrany wzrost liczby audycji
powiconych tematyce wyborczej, co wskazuje na wzrost zainteresowania tematyk
polityczn przed drug tur wyborw prezydenckich.
12
2.2. Tematy poruszane w audycjach
Pierwsz informacj kodowan we wszystkich badanych audycjach byy poruszane tematy. Osobno by kodowany kady wtek podejmowany przez prowadzcego lub jednego z goci, ktry znajdowa kontynuacj w dyskusji, a nie by tylko jednorazowym wtrceniem.
W toku analizy zostay opisane 1432 jednostki tematyczne (jeden temat poruszony w
audycji by kwalifikowany jako jedna jednostka). Po zrekodowaniu otrzymano trzynacie makrokategorii tematycznych opisujcych zagadnienia podejmowane w dyskursie
dziennikarskim.
Dla danych o jednostkach tematycznych po zrekodowaniu opracowano nastpujce zestawienie tematyki badanych audycji publicystycznych (sumaryczne oraz z podziaem
na poszczeglne stacje telewizyjne).
13
Ekspozycja czasowa tematyki

w materiaach wyborczych
1,1%
5,6%
0,6%
0,7%
4,6%
3,8%
5,7%
7,3%
1,8%
5,0%
51,9%
10,6%
1,3%
Tematy bezpieczestwa
Tematy gospodarcze
Kampania
Rola prezydenta
Tematy spoeczne
Tematy ustrojowe
Polityka zagraniczna
Polityka krajowa
Skandale
Referendum 6 wrzenia
Wyniki 1 tury
Kogo popr kandydaci z 1 tury
Inne
Gwne obserwacje dotyczce narracji o wyborach prezydenckich obejmuj:
nadal siln obecno tematyki autoreferencyjnej zwizanej z samym przebiegiem

kampanii, strategiami sztabw kandydatw, sondaami, spotami wyborczymi,
wizerunkiem kandydatw na poziomie ponad 51 proc. czasu trwania audycji
(ponad 55 proc. w pierwszej turze wyborw).
Z kwestii merytorycznych dominujcymi zagadnieniami byy: reforma emerytalna, in vitro, programy gospodarcze kandydatw, propozycje dla modych wyborcw. Odnotowano rwnie silne skupienie na zagadnieniach ustrojowych i dotyczcych jednomandatowych okrgw wyborczych.
14
Widoczny by niszy ni w pierwszej turze wyborw udzia tematyki zwizanej

z bezpieczestwem w agendzie badanych audycji cznie wynis 0,7 proc. czasu trwania badanych audycji, wobec 4,2 proc. w pierwszej turze wyborw.
Utrzymaa si niska ekspozycja czna materiaw na temat faktycznych uprawnie i zakresu obowizkw prezydenta na poziomie 1,3 proc. czasu badanych
materiaw (w pierwszej turze: 1 proc.).
W przeciwiestwie do wyborw samorzdowych widoczny by niszy udzia

skandali i afer zakcajcych recepcj materiaw wyborczych. W tych wyborach
tematyka tego rodzaju zaja 5,7 proc. czasu. By to jednoczenie udzia nieco
wyszy ni w pierwszej turze, gdzie wynosi 4,9 proc., a to gwnie za spraw
ataku
na prezydenta Bronisawa Komorowskiego w Toruniu oraz dyskusji na temat roli
ksiki Niebezpieczne zwizki Bronisawa Komorowskiego w kampanii wyborczej.
Gwne wydarzenia, jakie zostay zaklasyfikowane do tej kategorii, to:
o sprawa etatu Andrzeja Dudy na uczelni;
o atak na Bronisawa Komorowskiego w Toruniu;
o wpyw ksiki Niebezpieczne zwizki Bronisawa Komorowskiego na przebieg kampanii;
o nowe nagrania w aferze tamowej.
Tematem zakcajcym recepcj tematyki wyborczej w drugiej turze wyborw

byy antycypowane konsekwencje tych wyborw dla krajowego ycia politycznego (pojawienie si silnego ruchu podparcia dla Pawa Kukiza, deklaracja powstania partii Balcerowicza, jak w badanych audycjach byo nazywane formujce si
stronnictwo Ryszarda Petru, saby wynik SLD czsto ujmowany w retoryce
upadku lub kryzysu lewicy w Polsce).
Drugim tematem interferujcym z tematyk wyborcz, ktry uzyska na tyle du

ekspozycj, e podjto decyzj o wydzielenia dla niego osobnej kategorii tematycznej, byo referendum zaproponowane przez Bronisawa Komorowskiego w
sprawie JOW-w, finansowania partii politycznych i rozstrzygania wtpliwoci
podatkowych na korzy podatnika.
15
2.2.1. Ekspozycja tematw
W kolejnym zestawieniu prezentujemy szczegowy, procentowy udzia tematw w

dyskursie badanych audycji publicystycznych:
Tematy zwizane
z bezpieczestwem
Tematy gospodarcze
Kampania
Rola prezydenta
Tematy spoeczne
Tematy ustrojowe
Polityka zagraniczna
Polityka krajowa
Skandale
Referendum 6 wrzenia
Wyniki pierwszej tury
Kogo popr kandydaci
z pierwszej tury
Inne
TVP
(TVP 1 + TVP
2 + TVP INFO)
TVP
INFO
TVP 1
TVP 2
TVN 24
POLSAT
NEWS
TV
TRWAM
0,9%
0,5%
3,3%
0,0%
1,3%
0,3%
0,0%
4,4%
52,2%
0,7%
11,1%
5,8%
1,5%
8,4%
4,3%
3,6%
4,9%
4,2%
56,4%
0,9%
10,2%
5,7%
0,3%
6,9%
4,8%
3,6%
4,4%
5,2%
23,6%
0,4%
20,0%
8,3%
8,0%
13,0%
3,4%
5,3%
6,1%
3,8%
70,3%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
16,6%
0,0%
0,0%
8,4%
3,3%
57,6%
0,9%
7,0%
4,0%
1,5%
7,8%
7,6%
4,0%
4,1%
4,7%
49,3%
2,2%
11,9%
6,0%
1,9%
4,2%
6,7%
3,9%
8,7%
8,0%
43,8%
2,2%
14,2%
1,9%
3,6%
10,7%
3,2%
3,3%
3,0%
2,2%
2,1%
3,6%
0,9%
0,9%
0,3%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
6,2%
Z powyszego zestawienia wynika, e dominant we wszystkich stacjach bya tematyka

kampanijna. W przypadku pozostaych tematw specyfika stacji wygldaa nastpujco:
TELEWIZJA PUBLICZNA zauwaalna ekspozycja tematw spoecznych i zwizanych z polityk krajow;

o TVP Info wyrwnana ekspozycja rnych jednostek tematycznych,
bez wyranej dominanty poza tematyk samej kampanii wyborczej;
o TVP 1 wysoka ekspozycja tematyki spoecznej (reforma emerytalna, polityka spoeczna, emigracja i bezrobocie wrd modych, in vitro temu
ostatniemu tematowi powicono np. cae wydanie audycji Mina dwudziesta 20 maja) i polityki krajowej (gwnie przyszo lewicy po klsce
SLD, rola ruchu Pawa Kukiza na scenie politycznej oraz formowanie si
nowej partii Balcerowicza). Take druga w prbie ekspozycja tematyki
gospodarczej (na poziomie 5,2 proc.);
16
o TVP 2 najwysza ekspozycja tematyki zwizanej z kampani wyborcz

i jej wpywem na polityk krajow gwnie w kontekcie kryzysu SLD
i sabego wyniku kandydatki popieranej w wyborach przez t parti, a
take nowych ruchw politycznych, ktrym przewodz Pawe Kukiz i Ryszard Petru;
TVN 24 najwysza w prbie, cho bezwzgldnie niezbyt dua, ekspozycja skandali i kontrowersji w kampanii (gwnie kwestia nowych tam w aferze podsuchowej oraz ataku na Bronisawa Komorowskiego), poza tym wyrwnana ekspozycja rnych jednostek tematycznych, bez wyranej dominanty poza tematyk
samej kampanii wyborczej;
POLSAT NEWS wysoka ekspozycja wynikw pierwszej tury wyborw oraz tematw spoecznych, drugi w badanej prbce udzia wzmianek o skandalach i aferach w okresie wyborw; ponownie najwikszy udzia ekspozycji tematu zwizanego z prerogatywami prezydenckimi 2,2 proc.;
TV TRWAM wysokie zainteresowanie tematami wiatopogldowymi i spoecznymi, z naciskiem na in vitro oraz sytuacj osb modych i emerytw (nisze jednak ni w pierwszej turze wyborw), wysoki udzia kwestii zwizanych z polityk krajow (gwnie w kontekcie wpywu rzdw PO na sytuacj w kraju i konsekwencji, jakie wynikaj z tego dla poparcia dla Bronisawa Komorowskiego).
TV Trwam bya jedyn stacj, w ktrej pojawia si kategoria inne, obejmujca
tematyk religijn oraz materia prezentujcy Andrzeja Rosiewicza jako satyryka,
zawierajcy odwoania do jego przemiewczej twrczoci odnoszcej si do Bronisawa Komorowskiego. Trzeba podkreli, e TV Trwam podobnie jak w
pierwszej turze uzyskaa najwyszy wynik ekspozycji, jeli chodzi o prerogatywy prezydenckie 2,2 proc. (ex aequo z Polsat News).
Naley zwrci szczegln uwag na fakt, e w analizowanych audycjach publicystycznych prerogatywom prezydenckim najwicej czasu powicono w Polsat News oraz
w TV Trwam (obie stacje z wynikiem 2,2 proc.). Drug lokat w ekspozycji tej tematyki
zajy ex aequo TVN 24 oraz TVP Info (na poziomie 0,9 proc. czasu audycji), a trzeci
TVP 1 (0,4 proc.). Na antenie TVP 2 w ogle nie pojawiy si zagadnienia zawierajce si
w tej kategorii.
17
W badaniu tematyka prerogatyw prezydenta zostaa wskazana przez analitykw jako

dominujca dla przynajmniej jednego wtku w dyskusji w audycjach:
Dzi wieczorem (TVP Info) 19 maja;
Fakty po Faktach (TVN 24) 15 maja
Fakty po Faktach (TVN 24) 17 maja;
Go poranka (TVP Info) 18 maja;
Podsumowanie kampanii przed drug tur (TVP Info) 22 maja;
Polityka przy kawie (TVP 1) 22 maja; Jaromir Sokoowski i Krzysztof Szczerski

filmik o kompetencjach prezydenta (53 sekundy w trakcie audycji, ktra trwaa
16:18);
Polski punkt widzenia (TV Trwam) 16 maja;
Premierzy (Polsat News) 8 maja;
Rozmowa Wydarze (Polsat News) 15 maja;
Tak czy nie (Polsat News) 13 maja;
Tak jest (TVN 24) 14 maja;
Tak jest (TVN 24) 19 maja;
To by dzie (Polsat News) 18 maja;
Wieczr z debat (Polsat News) 17 maja.
18
2.3. Gocie audycji
Zestawienie frekwencji wystpie przedstawicieli rnych partii politycznych wskazuje

na wyran polaryzacj dyskursu politycznego, jaka zachodzi w drugiej turze kampanii.
Jest to czas, kiedy ronie ekspozycja politykw dwch najwikszych partii wspierajcych
kandydatw, ktrzy wygrali pierwsz tur wyborw, a take zdecydowanie wzrasta
ekspozycja grupy goci niepolitykw (badaczy, publicystw, komentatorw)5.
Frekwencja ekspozycji
Warszawska Wsplnota Samorzdowa
Stronnictwo Demokratyczne
Partia Demokratyczna
Solidarna Polska
Twj Ruch
SLD
Prawica Rzeczypospolitej
KORWiN
Solidarna Polska
10
Polska Razem
20
PSL
21
SLD
30
PiS
65
PO
77
bezpartyjny
26
nie dotyczy
187
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Frekwencja ekspozycji
Naley odnotowa, i w kategorii bezpartyjny znajduj si przede wszystkim wyniki frekwencji oraz
ekspozycji dwch kandydatw Pawa Kukiza i Grzegorza Brauna, ktrzy nie przynaleeli do adnej partii
oraz nie byli przez adn wspierani. W tej kategorii znaleli si rwnie Aleksander Kwaniewski, Leszek
Balcerowicz, Kazmierz Marcinkiewicz, Ludwik Dorn ale take osoby usunite z partii lub na poboczu
gwnego ycia politycznego (byli przedstawiani jako nieafiliowani, nie nalecy do adnej partii politycznej) Adam Hofman, Jacek Kurski, Andrzej Rozenek, Zbigniew Girzyski, Ryszard Kalisz, Robert Kwiatkowski (jako Wolno i Rwno wiea afiliacja). W II turze pojawili si take Artur Balazs, Wadysaw
Frasyniuk, Robert Biedro, Janusz Tomaszewski, Wodzimierz Cimoszewicz oraz Ryszard Petru (tworzcy
wasn formacj NowoczesnaPL).
5
19
Z kolejnego zestawienia wyranie wynika, e chocia na poziomie frekwencji wystpie

rnice midzy dwoma dominujcymi partiami a kolejnymi stronnictwami s niewielkie,
to na wykresie ekspozycji czasowej zachodz trzy ciekawe zjawiska6:
wyrwnanie rnicy w ekspozycji midzy PiS a PO, na rzecz drobnej przewagi PiS
identycznie jak w pierwszej turze wyborw, mimo i to kandydat z ramienia PiS
wygra pierwsz tur i sta si tym samym faworytem w drugiej turze;
podkrelenie rnicy w ekspozycji politykw dwch dominujcych partii a pozostaymi stronnictwami identycznie jak w pierwszej turze wyborw;
zmniejszenie dystansu midzy grup goci z kategorii nie dotyczy a grup goci-politykw zblione do zaobserwowanego w pierwszej turze wyborw; stosunek ekspozycji czasowej PO oraz PiS do grupy nie dotyczy wynis w drugiej
turze ok. 0,45 (w pierwszej turze: 0,47).
Naley zaznaczy, e ekspozycja Bronisawa Komorowskiego bya w zestawieniu ekspozycji partyjnej

wliczana
do cznej sumy ekspozycji Platformy Obywatelskiej, mimo e prezydent Bronisaw Komorowski startowa jako kandydat niezaleny. Oczywicie de iure Bronisaw Komorowski nie nalea do adnej partii,
jednak potraktowanie go jako kandydata bezpartyjnego silnie zaburzyoby statystyki ekspozycji de facto
reprezentowanej przez niego partii.
6
20
Czas ekspozycji
Twj Ruch
00:06:30
00:10:22
00:11:25
Solidarna Polska
00:13:21
00:13:55
SLD
00:16:18
00:32:25
KORWiN
00:46:36
Solidarna Polska
02:36:26
PSL
03:10:59
Polska Razem
03:26:05
SLD
05:03:24
PO
14:34:13
PiS
14:39:46
bezpartyjny
05:11:23
nie dotyczy
00:00:00
31:57:47
09:36:00
19:12:00
04:48:00
14:24:00
Czas ekspozycji
Drugim zestawianiem pomocniczym poza frekwencj wystpie politykw poszczeglnych partii jest wykres czasu ekspozycji (biernej i czynnej cznie, definiowanych
jako sytuacje, kiedy polityk lub ekspert jest widoczny na ekranie i/lub sycha jego gos).
21
Struktura ekspozycji wedug grup goci

Twj Ruch
52,3%
47,7%
45,0%
55,0%
46,3%
53,7%
47,3%
52,7%
Solidarna Polska
50,7%
SLD
49,3%
62,8%
37,2%
82,3%
KORWiN
70,2%
Solidarna Polska
55,7%
PSL
58,5%
Polska Razem
62,4%
17,7%
29,8%
44,3%
41,5%
37,6%
SLD
66,5%
33,5%
PO
68,0%
32,0%
PiS
68,2%
31,8%
bezpartyjny
63,7%
36,3%
nie dotyczy
64,2%
35,8%
0%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Ekspozycja czynna
Ekspozycja bierna
Powyszy wykres wskazuje wyranie na przewag ekspozycji czynnej we wszystkich

grupach goci, z wyjtkiem politykw mniejszych stronnictwa politycznych, takich jak
Stronnictwo Demokratyczne czy Partia Demokratyczna (cho take w tej grupie zdarzaj
si wyjtki, prawdopodobnie zwizane z charakterem i osobowoci poszczeglnych
politykw mowa tu o wyszej ekspozycji czynnej politykw stronnictwa KORWiN oraz
Prawicy Rzeczypospolitej). Widoczna jest bardzo wyrwnana, niemal identyczna, proporcja ekspozycji czynnej do biernej w przypadku PiS i PO.
W trakcie kampanii przed drug tur wyborw prezydenckich zasadniczo nie wystpia
formua audycji, w ktrej byoby prezentowane szerokie grono kandydatw, a ekspozycja kandydatw, ktrzy odpadli z wyborw po pierwszej turze gosowania, bya incydentalna. Zjawisko to znajduje odzwierciedlenie w wykresach ekspozycji czyn22
nej/biernej, na ktrych partie, ktrych kandydaci wystpuj w audycjach publicystycznych w drugiej turze (PO, PiS, SLD i KORWiN), uzyskuj generalnie wysz ekspozycj
czynn skutek formuy audycji jako wywiadu z kandydatem lub debaty wyborczej.
23
2.3.1. Ekspozycja czasowa w podziale na stacje telewizyjne publiczne vs komercyjne
Na kolejnych dwch wykresach prezentujemy zestawienie ekspozycji poszczeglnych

partii zbiorczo dla stacji publicznych i niepublicznych. Na pierwszym wykresie przedstawiono bezwzgldny czas ekspozycji poszczeglnych partii i grup goci (bezpartyjnych i zakwalifikowanych do kategorii nie dotyczy, obejmujcej m.in. ekspertw).
Struktura ekspozycji wedug grup goci i typw nadawcw

00:00:00
00:10:22
00:00:00
00:13:55
00:00:00
00:32:25
00:00:00
00:11:25
Solidarna Polska
00:00:00
00:13:21
SLD
00:00:00
00:16:18
KORWiN
Twj Ruch
Solidarna Polska
Polska Razem
00:00:00
00:46:36
00:06:30
00:00:00
00:49:44
01:46:42
01:04:02
02:22:03
01:45:28
01:25:31
PSL
02:01:57
03:01:27
SLD
03:47:57
PiS
05:31:34
09:02:39
PO
bezpartyjny
10:51:49
00:59:41
04:11:42
12:18:46
nie dotyczy
00:00:00
09:36:00
19:25:50
19:12:00
04:48:00
TV Niepubliczne
24
Dane te potraktujemy czysto pogldowo, poniewa szczegowe rnice w strategii doboru goci pozwala wychwyci kolejne zestawienie, a mianowicie porwnanie procentowe czasu ekspozycji przedstawicieli poszczeglnych partii i grup goci w rozbiciu
na telewizje publiczne i stacje niepubliczne.
Struktura procentowa ekpozycji partii

wg typu nadawcy
3,3%
4,4%
TV NIEPUBLICZNE
4,3%
3,8%2,9%0,4%
2,6%
6,2%
5,5%
35,6%
7,1%
13,4%
43,3%
TVP (TVP 1 + TVP 2 + TVP

INFO)
19,9%
19,4%
3,5%
7,7%
16,6%
nie dotyczy
bezpartyjny
PO
PiS
SLD
PSL
Polska Razem
Solidarna Polska
Inne
W przypadku TVP SA ponownie mona zaobserwowa nadekspozycj politykw Polskiego Stronnictwa Ludowego (ktra dodatkowo wydaje si nie mie uzasadnienia w
wyniku kandydata tej partii w pierwszej turze wyborw) tym razem o 3,6 punktu proc.
wicej ni w telewizjach niepublicznych. W przypadku telewizji publicznej jest take
widoczna przewaga ekspozycji grupy goci niepolitykw (7,7 pkt proc. wicej ni w telewizjach niepublicznych) i politykw Platformy Obywatelskiej (2,8 pkt proc. wicej ni
w telewizjach niepublicznych). W telewizjach niepublicznych odnotowano generalnie
bardziej spluralizowany dyskurs, z nieco wiksz ekspozycj mniejszych stronnictw politycznych zagregowanych w kategorii inne, obejmujcej:
25
Inne cznie
Twj Ruch
KORWiN
SLD
Solidarna Polska
TV
TVP (TVP 1 + TVP 2
Niepubliczne
+ TVP INFO)
4,41%
0,38%
0,00%
1,42%
0,50%
0,41%
0,35%
0,99%
0,43%
0,32%
0,38%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
W przypadku telewizji niepublicznych jest zauwaalna niewielka nadekspozycja Prawa

i Sprawiedliwoci (wynikajca gwnie z duej ekspozycji tej partii w TV Trwam), a take podobnie jak w przypadku telewizji publicznej polaryzacja dyskursu midzy PiS a
PO, co jest wyjtkow sytuacj, biorc pod uwag, e we wczeniejszych wyborach i w
pierwszej turze tej kampanii wyborczej to w TVP SA dominowaa spolaryzowana ekspozycja stronnictw politycznych.
26
2.3.2. Przynaleno partyjna goci wedug stacji
Pogbiona analiza ekspozycji politykw rnych grup goci na antenach wskazuje na

znaczce rnice w strukturze obecnoci poszczeglnych partii midzy stacjami.
Struktura ekspozycji czasowej partii wedug stacji

TVP INFO
TVP 2
TVP 1
TVN 24
TV TRWAM
POLSAT NEWS
0%
10%
20%
30%
POLSAT
TV
NEWS TRWAM
40%
50%
60%
70%
TVN 24
TVP 1
TVP 2
80%
90% 100%
TVP (TVP
1 + TVP 2
TVP INFO
+ TVP
INFO)
46,4%
43,3%
nie dotyczy
29,7%
46,5%
36,5%
22,0%
68,4%
bezpartyjny
8,2%
0,0%
9,8%
3,5%
18,4%
2,7%
3,5%
PO
19,4%
0,0%
20,0%
32,2%
13,3%
17,3%
19,4%
PiS
18,5%
38,7%
14,8%
30,3%
0,0%
10,9%
13,4%
SLD
8,9%
0,0%
4,9%
3,8%
0,0%
8,1%
7,1%
Polska Razem
5,0%
0,0%
5,3%
3,0%
0,0%
4,1%
3,8%
PSL
4,7%
0,0%
2,0%
5,3%
0,0%
6,6%
6,2%
KORWiN
2,5%
0,0%
1,1%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
Solidarna Polska
2,0%
12,1%
1,3%
0,0%
0,0%
3,6%
2,9%
0,7%
2,7%
0,6%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
SLD
0,6%
0,0%
0,6%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
Twj Ruch
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,5%
0,4%
Solidarna Polska
0,0%
0,0%
0,8%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,7%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,9%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
Warszawska Wsplnota
Samorzdowa
0,0%
0,0%
0,7%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
27
Powysze dane prezentuj nastpujce modele ekspozycji poszczeglnych grup goci

w badanych stacjach:
TELEWIZJA PUBLICZNA dominacja grupy ekspertw, wysoka ekspozycja PiS i

PO z przewag PO, relatywnie wysoka ekspozycja PSL, SLD i Polski Razem;
o TVP 1 skupienie na spolaryzowanej osi sporu PiSPO, z bardzo wysok
ekspozycj politykw obu partii;
o TVP 2 dominacja grupy ekspertw, politykw bezpartyjnych i politykw PO;
o TVP INFO dominacja grupy ekspertw, wysoka ekspozycja PiS i PO
jednak z wyran przewag PO, relatywnie wysoka ekspozycja PSL, SLD
i Polski Razem;
POLSAT NEWS skupienie na spolaryzowanej osi sporu PiSPO, duy udzia ekspertw, relatywnie wysoka ekspozycja PSL, SLD i Polski Razem;
TV TRWAM dominacja grupy ekspertw i politykw PiS, widoczna ekspozycja

Solidarnej Polski i Polski Razem odejcie od modelu pluralizmu ograniczonego
(tylko PiS i eksperci) do nieco bardziej wywaonego (cho wci preferujcego
jedn stron sceny politycznej) modelu pluralizmu zawonego;
TVN 24 dominacja grupy ekspertw, widoczne skupienie na spolaryzowanej osi

sporu PiSPO, widoczna ekspozycja SLD i Polski Razem oraz politykw mniejszych stronnictw w kontekcie wyborw.
W odniesieniu do modelu pluralizmu okrelonego podczas badania przed wyborami

do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku mona wskaza na nastpujcy ukad sposobu ekspozycji poszczeglnych partii w analizowanych stacjach:
28
Modele pluralizmu w programach

publicystycznych w okresie objtym
monitoringiem wyborczym
Pluralizm proporcjonalny
- uwzgldnienie rnych
si politycznych
Pluralizm
zawony
Pluralizm
spolaryzowany
Pluralizm
zrwnowaony
Ograniczony
do grupy partii
o pogldach
zbieych z lini
stacji
Prezentacja wszystkich ruchw

politycznych, ale z naciskiem
na rywalizacj midzy dwoma
gwnymi konkurentami na
scenie politycznej (PiS vs PO)
Prezentacja niemal wszystkich

ruchw politycznych,
z uwzgldnieniem wikszej
ekspozycji mniejszych partii
opozycyjnych i mniejsz
ekspozycj konfliktu midzy
dwoma najwikszymi partiami
TV Trwam
TVN 24, POLSAT

NEWS, TVP 1,
TVP 2, TVP INFO
Brak
W porwnaniu z wyborami samorzdowymi i pierwsz tur wyborw prezydenckich

wida przesunicie niemal wszystkich stacji z wyjtkiem TV Trwam do modelu bardziej spolaryzowanego (wydaje si, e formua wyborw prezydenckich z tylko dwoma
kandydatami w drugiej turze w naturalny sposb premiuje tak retoryk). W przypadku
TV Trwam jest take widoczne poszerzenie grona goci o politykw Solidarnej Polski
i Polski Razem, nieobecnych w pierwszej turze wyborw to powrt do wzorca zaobserwowanego ju w przypadku tej stacji podczas wyborw samorzdowych i eurowyborw w 2014 roku.
29
2.3.3. Ekspozycja kandydatw na urzd prezydenta
Na kolejnych stronach omawiamy wybrane aspekty ekspozycji kandydatw na prezydenta w badanych audycjach.
Pierwszym zestawieniem jest tabela przedstawiajca czasy ekspozycji poszczeglnych
kandydatw w okresie wyborczym. Wyranie wida, e podobnie jak w pierwszej turze fakt udziau kandydatw w ramwkowych programach publicystycznych by
przedmiotem strategicznych decyzji ze strony sztabw wyborczych, a rozkad obecnoci
i ekspozycji kandydatw nie koreluje w aden sposb z globaln ekspozycj poszczeglnych partii reprezentowanych przez kandydatw.
Jako pierwsze prezentujemy zestawienie ekspozycji kandydatw w programach publicystycznych w podziale na telewizj publiczn oraz telewizje niepubliczne.
Czas ekspozycji
Andrzej Duda
Bronisaw Komorowski
TV Niepubliczne
01:47:23
01:36:46

00:40:07
00:59:55
TV Niepubliczne
52,6%
47,4%

40,1%
59,9%
% czasu ekspozycji
Andrzej Duda
Bronisaw Komorowski
W powyszej tabeli mona zaobserwowa stosunkowo wyrwnan ekspozycj kandydatw na antenach obu rodzajw stacji, z przewag Andrzeja Dudy w telewizjach niepublicznych (co ciekawe, nie jest to efekt jego ekspozycji w TV Trwam), a take przewag
Bronisawa Komorowskiego w audycjach publicystycznych emitowanych w telewizji
publicznej, mimo e to przecie Andrzej Duda wygra pierwsz tur i sta si naturalnym
faworytem do zwycistwa.
30
W kolejnej tabeli prezentujemy szczegow analiz ekspozycji kandydatw w poszczeglnych badanych stacjach:
POLSAT NEWS
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP 2
TVP INFO
Ekspozycja czasowa
Andrzej
Bronisaw
Duda
Komorowski
01:02:32
00:40:49
0,00%
0,00%
00:44:51
00:55:57
00:40:07
00:40:49
0,00%
0,00%
00:00:00
00:19:06
00:40:07
00:59:55
Ekspozycja procentowa
Andrzej
Bronisaw
Duda
Komorowski
60,5%
39,5%
0,00%
0,00%
44,5%
55,5%
49,6%
50,4%
0,00%
0,00%
0,0%
100,0%
40,1%
59,9%
Rozkad w powyszej tabeli prezentuje nastpujce strategie7 ekspozycji kandydatw

w badanych audycjach:
POLSAT NEWS rozbudowany materia z Andrzejem Dud, zwycizc pierwszej

tury, wyemitowany oprcz debaty kandydatw, o ponad dwadziecia minut dusza ekspozycja ni w przypadku Bronisawa Komorowskiego (przewaga o 21 pkt
proc.);
TV TRWAM brak ekspozycji kandydatw;
TVN 24 ponad dziesiciominutowa przewaga w ekspozycji na korzy Bronisawa Komorowskiego (wicej o 10 pkt proc.);
TELEWIZJA PUBLICZNA wyrwnana ekspozycja kandydatw (m.in. dziki debacie wyborczej), nieobecno Bronisawa Komorowskiego;
o TVP 1 zbliona, niemal identyczna ekspozycja kandydatw w debacie;
o TVP 2 brak ekspozycji kandydatw;
o TVP INFO przewaga w ekspozycji Bronisawa Komorowskiego: jeden
materia trwajcy dziewitnacie minut wobec braku materiaw z Andrzejem Dud wrd audycji objtych monitoringiem8.
Hipoteza badawcza jest taka, e chodzi tu raczej o strategie sztabw wyborczych ni o wiadome zabiegi
redakcji majce wykluczy lub promowa okrelonych kandydatw.
8 Dla porzdku zauway naley, e Debata prezydencka z udziaem Andrzeja Dudy bya take emitowana
na antenie TVP Info, jednak w zestawieniu dla telewizji publicznej zostaa ujta podobnie jak w przypadku pierwszej tury jako program TVP 1 (miao to na celu uniknicie podwjnego zliczenia jej ekspozycji czasowej w przypadku telewizji publicznej).
7
31
Reasumujc, rdem przewagi kandydatw byy:
dla Andrzeja Dudy w telewizjach niepublicznych wysoka ekspozycja w Polsacie

News w audycji Go Wydarze wyemitowanej 12 maja;
dla Bronisawa Komorowskiego w telewizji publicznej dziewitnastominutowy

materia w TVP Info w audycji Dzi wieczorem nadanej 13 maja.
Naley take nadmieni, e w wikszoci przypadkw ekspozycja kandydatw w badanych programach miaa charakter incydentalny pojawiali si oni na antenie danej stacji raz, a czas ekspozycji by pochodn formatu audycji przyjtego do pokazania kandydata, a nie liczby jego wystpie.
Struktura ekspozycji kandydatw
86,4%
Bronisaw Komorowski
13,6%
83,7%
Andrzej Duda
0%
10%
20%
30%
Ekspozycja czynna
40%
16,3%
50%
60%
70%
80%
90% 100%
Ekspozycja bierna
W badanych audycjach dominuje wzorzec ekspozycji czynnej kandydatw na prezydenta, ktry jest konsekwencj formuy audycji z ich udziaem rozmowa jeden na jeden
lub debata. W analizowanych danych widoczna jest drobna przewaga (o 2,7 pkt proc.) w
ekspozycji czynnej na korzy Bronisawa Komorowskiego.
32
2.3.4. Gocie niepolitycy wedug stacji
Na kolejnych stronach zaprezentowano zestawienie goci o nieokrelonej przynalenoci partyjnej, oznaczonych w badaniu jako nie dotyczy (chodzi tu o goci niepolitykw,
np. ekspertw). W sumie w badanych audycjach w okresie objtym monitoringiem wzio udzia 118 goci niebdcych politykami. Byli to gwnie:
badacze i eksperci z tytuami/stopniami naukowymi socjolodzy, politolodzy,

ekonomici;
dziennikarze i publicyci;
bezpartyjni doradcy i urzdnicy;
aktorzy, gwiazdy, celebryci i satyrycy;
dziaacze zwizkw zawodowych.
W poniszej tabeli zawarto ekspozycj goci, ktrzy uzyskali przynajmniej dwa wystpienia w badanej prbce (pena tabela znajduje si w aneksach).
Go
Tomasz Nacz*
Aleksander Smolar
Norbert Maliszewski
Pawe Lisicki
Wawrzyniec Konarski
Andrzej Stankiewicz
Andrzej Zybertowicz
Jacek akowski
Janusz Szewczak
Jerzy Zelnik
Krystian Legierski
Piotr Semka
Radosaw Markowski
Sawomir Sowiski
Witold Orowski
Antoni Dudek
Dominika Wielowieyska
Henryk Domaski
Status przedstawienia
Profesor () doradca Prezydenta RP
Prezes Fundacji Batorego
Profesor, ekspert od zachowa politycznych
Do Rzeczy
Politolodzy (). () profesor
Komentatorzy () Rzeczpospolita
Profesor doktor habilitowany () socjolog,
UMK w Toruniu
Polityka
Gwny ekonomista Kasy Krajowej SKOK
Aktor teatralny, aktor filmowy doskonale
znany
Dziaacz ruchu LGBT
Publicyci: (.) Do Rzeczy (). Dwch
Piotrw
Profesor, SWPS
Doktor (), politolog z UKSW
Profesor (), ekonomista
Profesor
Gazeta Wyborcza
Profesor () z Instytutu Filozofii i Socjologii
Polskiej Akademii Nauk (). Socjolog
Liczba
wystpie
9
6
5
4
4
3
Czas
ekspozycji
02:18:00
01:02:27
00:42:01
00:46:53
00:40:36
00:44:47
01:02:47
3
3
00:18:51
00:34:46
01:01:44
00:33:19
00:19:18
3
3
3
2
2
00:27:38
00:20:59
00:19:54
00:10:26
00:23:02
00:24:04
33
Ireneusz Krzemiski
Jacek Raciborski
Jadwiga Staniszkis
Jan Lityski*
Janusz Czapiski
Kazimierz Kik
Konrad Piasecki
Leszek Mellibruda
Maciej Mrozowski
Marcin Celiski
Pawe piewak
Piotr Gabryel
Piotr Szumlewicz
Rafa Ziemkiewicz
Robert Sobiech
Roman Giertych
Ryszard Bugaj
Stanisaw Gomuka
Tomasz Woek
Waldemar Kuczyski
Witold Bere
Profesor (), socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego

Profesor (). Wykadowca Uniwersytetu
Warszawskiego, socjolog, politolog
Profesor () socjolog
Doradca prezydenta Bronisawa Komorowskiego
Profesor
Profesor () politolog, Uniwersytet Jana
Kochanowskiego w Kielcach
RMF FM, TVN 24
Doktor () psycholog
Dwaj profesorowie. () medioznawca SWPS
Liberte
Profesor
Do Rzeczy
Publicyci: (.) Lewica.pl.
Tygodnik Do Rzeczy
Doktor (), socjolog
Mecenas
Profesor (), Instytut Nauk Ekonomicznych
Profesor (), take ekonomista
Nie dotyczy
Publicysta
Scenarzysta, dziennikarz
00:16:45
00:14:09
00:25:04
00:41:06
00:16:31
00:21:23
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
00:08:22
00:15:05
00:16:08
00:18:26
00:16:01
00:11:58
00:08:22
00:14:20
00:14:47
00:23:53
00:16:21
00:13:14
00:10:33
00:08:50
00:12:13
Gwiazdk zostali w tabeli oznaczeni politycy pracujcy w Kancelarii Prezydenta lub doradzajcy Bronisawowi Komorowskiemu (Tomasz Nacz, Jan Lityski), ktrych ekspozycja mogaby by zaliczona do ekspozycji politykw wspierajcych wczesnego prezydenta. W czasie analizowanej kampanii wyborczej nie byli oni czonkami Platformy
Obywatelskiej (dlatego te ich ekspozycja nie bya sumowana jako ekspozycja tej partii
w przeciwiestwie do ekspozycji samego Bronisawa Komorowskiego) ani czynnymi
politykami, ale ich odbir przez wyborcw mg by taki, e de facto wspieraj oni kandydata PO.
34
2.4. Prowadzcy audycje
W tej czci raportu pragniemy omwi kilka kluczowych kwestii zwizanych z zachowaniem prowadzcych badane audycje publicystyczne. Zestawienie to ma za zadanie
wskaza, ktrzy dziennikarze najczciej mieli okazj prowadzi programy o tematyce
wyborczej, a take jak rozkaday si czne, zagregowane zachowania dziennikarzy
(zwizane z uywaniem nacechowanych, ocennych sformuowa i gestykulacji, zadawaniem pyta gociom programw i sposobem prowadzenia sporu retoryka i erotetyka).
W sumie badane audycje prowadzio 48 dziennikarzy obojga pci. Pena tabela wystpie dziennikarzy obejmuje:
Prowadzcy
Andrzej Morozowski
Bogdan Rymanowski
Marek Kacprzak
Jan Ordyski
Maciej Wsowicz
Joanna Wrzeniewska-Sieger
Grzegorz Kajdanowicz
Monika Olejnik
Dorota Gawryluk
Joanna Racewicz
Magorzata Serafin
Dariusz Ociepa
Dariusz Pogorzelski
Joanna Osiska
Karolina Lewicka
Maciej Stroiski
Piotr Krako
Robert Knap
Wojciech Szelg
Beata Tadla
Hanna Lis
Jarosaw Gugaa
Justyna Dobrosz-Oracz
Kamila Biedrzycka-Osica
Magdalena Sakowska
Piotr Marciniak
Liczba
prowadzonych
wyda
10
10
10
9
9
8
7
7
6
6
6
5
5
5
5
5
5
5
5
4
4
4
4
4
4
4
35
Krzysztof Ziemiec
Beata Lubecka
Bogusaw Chrabota
Konrad Piasecki
Marta Kurzyska
Tomasz Lis
Anita Werner
Benedykt Ciso
Bogdan Romanowski
Dariusz Drek
Diana Rudnik
Ernest Bodziuch
Jan Pospieszalski
Janusz Dyrek
Justyna Pochanke
Magda Sakowska
Magorzata aszcz
Marcin Krupa
Marek Czy
Mariusz Pietrasik
Piotr Wichlicki
Tomasz Wolny
3
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
W badaniu tym po raz pierwszy odnotowano wyran przewag dziennikarzy-mczyzn

prowadzili a 61,9 proc. audycji publicystycznych (w poprzednich wyborach wystpowaa drobna przewaga kobiet w tym wzgldzie, a w pierwszej turze widoczna, ale nie
tak dua przewaga mczyzn).
Na kolejnych stronach prezentujemy zagregowane na poziomie stacji wskaniki ilociowe opisujce wybrane zachowania dziennikarzy. Szczegowe zestawienia tych wskanikw dla poszczeglnych prowadzcych s w dyspozycji regulator. W niniejszej wersji
raportu przedstawiamy zbiorcze zestawienia dla programw9.
Cz analityczna powicona szczegowym ocenom dziennikarzy oraz konkretnych audycji objtych

monitoringiem znajduje si w dyspozycji KRRiT. Ta cz analityczna raportu stanowi prezentacj wybranych wskanikw ilociowych i danych z analizy treci programw. Z racji obszernoci zgromadzonego
materiau analitycznego w owym opracowaniu skupiono si przede wszystkim na kluczowych informacjach prezentujcych dobr goci oraz zrnicowanie sylwetek i stylw prowadzenia dyskusji przez poszczeglnych dziennikarzy na poziomie ilociowym. Wszelkie miary i zestawienia na dowolnym poziomie
szczegowoci s moliwe do rozpoznania na podstawie baz danych stanowicych zaczniki do niniejszego raportu i znajdujcych si w dyspozycji KRRiT. Naley nadmieni, e niniejszy raport stanowicy
syntez caego procesu badawczego zawiera wybrane zmienne oraz indeksy, ktre s moliwe do wygenerowania z przygotowanych baz. Pogbienie okrelonych obserwacji jest moliwie dziki zaczonym
9
36
2.4.1. Poziom nacechowania wypowiedzi prowadzcych wedug stacji
W toku analizy jakociowej posuono si indeksem nacechowania jzyka dziennikarzy,

ktrego zadaniem byo przekrojowe pokazanie tego, w jakim stopniu prowadzcy audycje publicystyczne w poszczeglnych stacjach posuguj si jzykiem neutralnym, bez
wyrae nacechowanych (niskie wartoci wskanika min. 1), lub wrcz odwrotnie
jzykiem zawierajcym wiele wyrae wartociujcych, emotywnych (wysokie wartoci
wskanika, nawet jeeli wyraenia nie s uywane w odniesieniu do goci programu
maks. 5)10.
redni poziom nacechowania

wypowiedzi dziennikarza
4,54
TVP INFO
4,59
TVP 2
5,00
TVP 1
4,18
TVN 24
4,73
TV TRWAM
3,93
POLSAT NEWS
4,16
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
redni poziom nacechowania wypowiedzi dziennikarza
Z powyszego zestawienia wyranie wynika, e najwyszy poziom nacechowania wypowiedzi dziennikarskiej odnotowano w przypadku telewizji publicznej oraz TVN 24.
Wysokie wartoci uzyskaa take TVP Info z audycjami, takimi jak Mina dwudziesta, Po
przecinku oraz INFOrozmowa.
kartom programowym dedykowanym kadej audycji z osobna, w ktrych zawarto szczegowe obserwacje i wnioski. Te dokumenty rwnie znajduj si w dyspozycji regulatora. Pene, rozbudowane dane dotyczce zachowa werbalnych i niewerbalnych prowadzcych s dostpne w transkrypcjach audycji oraz
kartach analizy jakociowej (rednio od kilkunastu do kilkudziesiciu stron obserwacji w zalenoci od
liczby wyda i czasu trwania audycji) udostpnionych zlecajcemu badanie. Istnieje moliwo specjalnego opracowania szczegowej ekspertyzy dotyczcej warsztatu poszczeglnych dziennikarzy.
10 Wszelkie przyjte definicje operacyjne poszczeglnych wskanikw oraz miar zawarte s w arkuszach
kalkulacyjnych bazach znajdujcych si w dyspozycji KRRiT.
37
()
Ukad nacechowania wypowiedzi w drugiej turze jest zbliony do tego z pierwszej tury
(poszczeglne stacje zajmuj podobne miejsca, ale oglne wartoci wskanikw nacechowania s nieco wysze).
W wyborach samorzdowych najnisze wartoci nacechowania jzyka dziennikarzy odnotowano w Polsacie News oraz TVN 24, co wskazuje, e jest to parametr silnie zaleny
od biecej sytuacji politycznej i doboru dziennikarzy prowadzcych poszczeglne audycje (dla ktrych z kolei wartoci analizowanych wskanikw zachowuj si stabilnie,
co pozwala postawi hipotez o wystpowaniu relatywnie utrwalonych wzorcw zachowania na antenie u wikszoci prowadzcych badane audycje).
38
2.4.2. Trudno jzyka wypowiedzi prowadzcych wedug stacji
W badaniu posuono si dwiema miarami opisujcymi stopie trudnoci jzyka uywanego przez dziennikarzy w analizowanych audycjach. Pierwsz z nich by autorski indeks w skali od 1 do 5, w ktrym poszczeglne poziomy zaleay od natenia uycia
wyrazw zoonych liczcych ponad cztery sylaby (kryterium Gunninga) i/lub pochodzcych z rnego rodzaju profesjolektw czy terminologii specjalistycznych (np. ekonomicznych lub prawniczych).
redni poziom trudnoci jzyka dziennikarza

3,48
TVP INFO
3,48
TVP 2
5,00
TVP 1
3,18
TVN 24
3,16
TV TRWAM
3,50
POLSAT NEWS
3,20
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
redni poziom trudnoci jzyka dziennikarza
W tym zestawieniu podobnie jak w przypadku poprzednich wyborw za najtrudniejszy pod wzgldem doboru specjalistycznego sownictwa11 zosta uznany jzyk audycji
w telewizji publicznej () i TV Trwam, jednak w kontekcie wyborw prezydenckich
rnice midzy tymi stacjami (z wyjtkiem TVP 2) a TVN 24 i Polsatem News s wzgldnie nisze ni miao to miejsce w poprzednich badaniach (jest to ukad podobny do tego
zaobserwowanego w pierwszej turze wyborw).
Jako trudne sowa byy kwalifikowane wyrazy posiadajce wicej ni cztery sylaby w formie mianownikowej, a take makaronizmy oraz sowa pochodzce z jzykw specjalistycznych i profesjolektw. Im
czciej wystpoway tego typu wyrazy, tym wysz warto zgodnie z przyjtymi kategoriami przyjmowa powyszy wskanik.
11
39
Pomocnicz miar zrozumiaoci tekstu (obok nacechowania kodowanego w sposb

jakociowy) by tzw. indeks mglistoci12, czyli miara opracowana przez Amerykanina
Roberta Gunninga i uywana do oceny zoonoci rnego rodzaju tekstw (od informacji prasowych i tekstw marketingowych, a po teksty dziennikarskie i prawne)13.
Wszystkie wypowiedzi dziennikarzy-prezenterw zostay spisane w formie transkrypcji, nastpnie pene bazy transkrypcji dla kadej stacji zostay poddane analizie wedug
odpowiedniego algorytmu.
Dla badanej prbki wartoci indeksu wyliczone w oparciu o transkrypcje wypowiedzi
dziennikarzy (a zatem obrazujce zoono ich jzyka) s nastpujce:
Indeks mglistoci Gunninga
TVP 1
TVP 2
TVP INFO
TVN 24
POLSAT NEWS
TV TRWAM
12,9
13,2
13
12,7
12,3
12,6
13,5
Wartoci indeksu mglistoci mog by w przyblieniu interpretowane jako liczba lat

nauki potrzebna do zrozumienia danego tekstu. Za warto graniczn przyjmuje si ok.
13 punktw (trzynacie lat nauki), co stanowi prg zrozumiaoci tekstu dla osb bez
wyszego wyksztacenia. Badanie przeprowadzone na penym zbiorze transkrypcji wykazao sta (w porwnaniu z poprzednimi edycjami badania i z analiz dokonan na
podstawie materiau wyemitowanego przed pierwsz tur wyborw) tendencj do
uywania zoonego jzyka przez dziennikarzy TV Trwam, wysz warto inaczej jak
w poprzednich edycjach badania uzyskaa za telewizja publiczna (TVP 1 i TVP 2), a
nisz TVN 24, Polsat News i TVP Info.
Warto take zauway, e poowa stacji poza TVN 24 i TVP Info oraz Polsatem News
uzyskay wartoci powyej progowego poziomu 13 punktw, co oznacza, e pen swobod w ich odbiorze maj raczej osoby z wyszym wyksztaceniem. Ponowne uzyskanie
Jest on obliczany jako waony stosunek liczby wyrazw trudnych (majcych ponad cztery sylaby) do
liczby wszystkich wyrazw w tekcie, jest wyraony w punktach posiadajcych przyblion interpretacj
w postaci liczby lat nauki niezbdnych dla zrozumienia danego tekstu.
13 R. Gunning, The Technique of Clear Writing, McGraw-Hill, New York 1952.
12
40
wysokich, przekraczajcych 10 punktw wartoci na tym wskaniku (podobnie jak w

poprzednich edycjach badania) wskazuje na tendencj do specjalizacji dyskursu telewizji informacyjnych (ktrych programy stanowi dominujc grup wrd analizowanych) i kierowanie ich przekazu do wyksztaconego widza. W stosunku do pierwszej
tury wyborw prezydenckich oraz bada przeprowadzonych w innych kampaniach wyborczych staym wydaje si zjawisko posugiwania si nieco bardziej prostym jzykiem
przez dziennikarzy TVN 24, a nieco trudniejszym przez dziennikarzy TV Trwam.
2.4.3. Poziom nacechowania zachowa niewerbalnych prowadzcych wedug stacji
Kolejnym czynnikiem rnicujcym poszczeglne stacje bya warto cznego, urednionego wskanika zachowa niewerbalnych dziennikarzy.
redni poziom nacechowania

zachowa niewerbalnych dziennikarza
3,54
TVP INFO
3,78
TVP 2
3,00
TVP 1
2,36
TVN 24
4,12
TV TRWAM
3,64
POLSAT NEWS
3,39
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00
4,50
redni poziom nacechowania zachowa niewerbalnych dziennikarza
Podobnie jak w poprzednich wyborach, ktre analizowano za pomoc tych samych

wskanikw, najwysze rednie wskaniki nacechowania zachowa niewerbalnych uzyskali (identycznie jak w pierwszej turze wyborw) dziennikarze TVN 24. (...) Drugie
miejsce zajli dziennikarze TV Trwam (co rni wyniki od tych uzyskanych w pierwszej
41
turze) w przypadku tej stacji wystpio jednak silne zrnicowanie wskanikw uniemoliwiajce podanie nazwiska jednego dziennikarza wyrniajcego si pod wzgldem
nacechowania komunikacji niewerbalnej. ()
42
2.4.4. Strategie zadawania pyta i przerywania przez dziennikarzy wedug stacji
W badaniu istotnym wskanikiem wskazujcym na stopie merytorycznoci dyskursu

jest stosunek liczby pyta o informacj do liczby pyta o opini 14. Im wysze wartoci
osiga ten wskanik, tym wysze jest nasycenie dyskursu w audycji nowymi treciami,
ktre nios dla widza warto poznawcz. Wysoki udzia pyta o opini wskazuje z kolei
na to, e dyskurs w audycji jest wyranie skupiony na pogldach goci, ich interpretacji
wydarze politycznych, przewidywaniach, wraeniach, w mniejszym stopniu zwiksza
za poziom wiedzy u odbiorcy programu.
Stosunek liczby pyta o informacj

do pyta o opini
1,50
TVP INFO
1,25
TVP 2
1,58
TVP 1
2,80
TVN 24
1,35
TV TRWAM
2,15
POLSAT NEWS
1,39
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
Stosunek liczby pyta o informacj do pyta o opini
W tym miejscu warto dookreli to, w jaki sposb definiowalimy pytania o informacje, a w jaki sposb
pytania o opinie. Ot na pytania o informacje mona zawsze odpowiedzie tak lub nie. Pytania o informacje s pytaniami o to, czy co jakie jest lub nie jest, dotycz faktw. Poddawane s kryterium
prawdy, istotnoci, stwierdzenia stanu faktycznego. Znacznie czciej wymagaj od respondenta bardziej
szczegowej odpowiedzi, konkretnej wiedzy oraz kompetencji. W przypadku pyta o opinie nie obowizuje kryterium prawdy istotnoci, wymogu stwierdzenia stanu faktycznego, opinie nie podlegaj bowiem rygorowi prawdziwoci. Nie sposb redukowa je do stwierdzenia tak lub nie. Opinie mog by
ksztatowane w sposb dowolny i kady komentarz w ramach udzielanej odpowiedzi moe by uprawniony i dozwolony. Ponadto w porwnaniu do pyta o informacje s znacznie czciej bardziej oglne,
subiektywne, pozostawiajce duy margines moliwej odpowiedzi po stronie respondenta. Pytania o opinie w znacznej mierze dotycz wrae i komentarzy, nie odnosz si do faktw i tego, co mona okreli w
sposb kategoryczny na osi jest, nie jest, tak lub nie.
14
43
Przedstawiony wykres wskazuje na generaln tendencj do zadawania w badanych audycjach pyta o opinie, co wyrnia drug tur kampanii prezydenckiej od wszystkich
dotychczasowych wyborw badanych za pomoc tej samej metodologii. Bardzo wysoki
udzia pyta o opini, w zasadzie we wszystkich stacjach, wskazuje na ich due zapotrzebowanie we wszystkich stacjach, cho szczegowa analiza wskazuje, e nie rozkada
si ono w sposb rwnomierny. Wysokie wartoci tego wskanika s w duej mierze
pochodn
kilku
audycji,
ktre
byy
wyjtkowo
nasycone
pytaniami
o informacje, ale rozoyy si rwnomiernie midzy stacje (zazwyczaj, we wczeniejszych edycjach badania, w audycjach tego typu przodowaa TV Trwam). Audycje, ktre
wpyny na globalny wzrost wartoci tego wskanika, to:
Stacja
TVP INFO
TVN 24
POLSAT NEWS
POLSAT NEWS
TVN 24
TVP INFO
TVP 1
TV TRWAM
Audycja
Data
Dzi wieczorem
Fakty po Faktach
Go Wydarze
Go Wydarze
Loa prasowa
Po przecinku
Polityka przy kawie
Rozmowy niedokoczone
14 maja
11 maja
12 maja
11 maja
17 maja
19 maja
19 maja
21 maja
Stosunek liczby
pyta o informacje
do pyta o opinie
Krzysztof Ziemiec
15,00
8,67
Dorota Gawryluk
9,40
Dorota Gawryluk
9,00
Magorzata aszcz
17,00
Joanna Racewicz
21,00
Magorzata Serafin
15,00
Marcin Krupa
17,00
Prowadzcy
Na kolejnych stronach zaprezentowano zestawienia najwaniejszych wskanikw przekrojowo prezentujcych style zadawania pyta, a take interwencji dziennikarskich
(przerywania zarwno skutecznego, jak i nieskutecznego wypowiedzi goci, prowadzcego do zmiany tematu lub odzyskania kontroli nad dyskusj przez dziennikarza
zarwno werbalne, jak i pozawerbalne, np. prby uciszania goci domi etc.).
44
Pierwsze zestawienie pokazuje natenie wszystkich pyta w audycji na jednostk czasu

w audycji z podziaem na stacje.
rednia liczba pyta na minut

0,99
TVP INFO
0,98
TVP 2
1,02
TVP 1
1,04
TVN 24
1,20
TV TRWAM
1,03
POLSAT NEWS
0,93
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
rednia liczba pyta na minut
W zestawieniu natenia pyta przoduj, podobnie jak w pierwszej turze wyborw, audycje publicystyczne w TVN 24 (zwaszcza Jeden na jeden, Fakty po Faktach, Kropka nad i)
oraz TVP 1 (Polityka przy kawie), trzecie miejsce (inaczej ni w przypadku pierwszej
tury) zaja TV Trwam, a take TVP 2, w ktrych nastpio wyrane podniesienie tego
wskanika w stosunku do pierwszej tury wyborw. Najnisz warto tego wskanika, a
take co za tym idzie relatywnie najnisz czstotliwo zadawania pyta mona byo zaobserwowa w przypadku Polsatu News. Wyrane jest take nisze zrnicowanie
tego wskanika w stosunku do pierwszej tury wyborw, co wskazuje na wyrwnanie
stylu prowadzenia badanych audycji w stosunku do poprzedniego okresu objtego badaniem.
Drugie zestawienie prezentuje natenie interwencji dziennikarskich (przerywanie lub

te prby przerwania gociom przez prowadzcego audycj) na jednostk czasu w audycji z podziaem na stacje.
45
rednia liczba interwencji dziennikarskich

na minut
1,65
TVP INFO
1,70
TVP 2
1,12
TVP 1
1,45
TVN 24
2,10
TV TRWAM
0,99
POLSAT NEWS
1,13
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
rednia liczba interwencji dziennikarskich na minut
W przypadku tego indeksu najwysze wartoci ponownie jak w pierwszej turze i poprzednich wyborach odnotowano dla TVN 24 (Kawa na aw) oraz TVP Info (Mina
dwudziesta), trzecie miejsce naley za do TVP 1 (Polityka przy kawie). Wartoci wyranie nisze od pozostaych stacji stwierdzono ju tradycyjnie dla TV Trwam i wyjtkowo dla TVP 2. Obserwacja ta wzmacnia postawion przy poprzednim wykresie hipotez o jakociowo innym stylu prowadzenia audycji i nadawania jej dynamiki przez
dziennikarzy TV Trwam (naley podkreli, e w przeanalizowanych audycjach publicystycznych TV Trwam wzili udzia jeli chodzi o politykw tylko przedstawiciele
Zjednoczonej Prawicy). ()
46
W poniszym zestawieniu w syntetyczny i uproszczony sposb zaprezentowano styl

prowadzenia narracji w poszczeglnych stacjach.
POLSAT NEWS
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP 2
TVP INFO
Stosunek pyta
o informacje do
pyta o opinie
Tura 1
Tura 2
0,73
1,39
1,22
2,15
0,70
1,35
0,84
2,80
0,89
1,58
0,80
1,25
0,81
1,50
rednia czna
liczba pyta
na minut
Tura 1
Tura 2
1,10
0,93
0,88
1,03
1,87
1,20
1,54
1,04
0,89
1,02
1,19
0,98
1,26
0,99
Liczba interwencji
na minut
Tura 1
1,43
0,65
2,90
2,07
1,93
1,91
1,94
Tura 2
1,13
0,99
2,10
1,45
1,12
1,70
1,65
Na podstawie tej tabeli mona prbowa sformuowa nastpujce uoglnione modele

moderowania interakcji z gomi przez dziennikarzy w badanych audycjach:
TELEWIZJA PUBLICZNA styl wywaony, cechujcy si rednim stosunkiem liczby pyta o informacje do pyta o opinie i rednimi wartociami wskanikw aktywnoci dziennikarskiej, z niszym ni w pierwszej turze nateniem pyta i
wyszym nateniem interwencji dziennikarskich;
o TVP INFO styl wywaony, cechujcy si rednim stosunkiem liczby pyta o informacje do pyta o opinie i rednimi wartociami wskanikw aktywnoci dziennikarskiej;
o TVP 1 styl wywaony, nastawiony na informacj, cechujcy si wysokim
(i wyszym ni w pierwszej turze) stosunkiem liczby pyta o informacje
do pyta o opinie i nieco wysz od redniej liczb interwencji dziennikarskich;
o TVP 2 styl wywaony, cechujcy si rednim stosunkiem liczby pyta
o informacje do pyta o opinie i nieco nisz od redniej liczb interwencji
dziennikarskich;
TVN 24 styl aktywny, cechujcy si wysokim stopniem nasycenia pytaniami

o opinie, a take najwyszymi wskanikami aktywnoci dziennikarskiej na jednostk czasu (zadawania pyta i przerywania wypowiedzi goci) jest to wyranie najbardziej stabilny i podlegajcy najmniejszym wahaniom styl aktywnoci
dziennikarskiej wrd badanych stacji;
47
POLSAT NEWS styl mao aktywny, cechujcy si wysokim stopniem nasycenia

pytaniami o opinie, a take niskimi wskanikami aktywnoci dziennikarskiej
na jednostk czasu;
TV TRWAM styl spokojny, nastawiony na wiedz, cechujcy si duym udziaem

pyta o informacje, a take niskimi wskanikami aktywnoci dziennikarzy zadawania pyta (cho w przypadku tego wskanika jego warto jest wysza ni
w pierwszej turze) i przerywania wypowiedzi goci. Obok stylu dziennikarzy
TVN 24 jest to drugi najbardziej stabilny w zasadzie podlegajcy tylko niewielkim fluktuacjom w kolejnych kampaniach wyborczych styl aktywnoci dziennikarzy.
48
2.5. Strona edytorska audycji
Czynnikiem w relatywnie niskim stopniu rnicujcym badane audycje publicystyczne

bya strona edytorska i warsztatowa ich przygotowania.
Obie cechy audycji (poziom edytorski i jzykowy) zostay opisane za pomoc indeksw
przyjmujcych wartoci od 1 (poziom idealny, brak zastrzee) do 5 (bardzo powane
zastrzeenia i oczywiste bdy widoczne w danym obszarze).
Powysze kategorie poziomy: od 1 do 5 byy rnicowane liczbowo, tzn. przez liczb
popenianych bdw jzykowych/edytorskich. Im wicej si ich zdarzao, tym wysz
not otrzymywaa dana audycja. Dane dotyczce poszczeglnych nadawcw prezentujemy w tabeli dla obu parametrw, przy czym naley zauway, e tak jak sygnalizowalimy wczeniej poziom audycji dla wszystkich nadawcw by wyrwnany i do wysoki. Dodatkowo oba wskaniki jakociowe przyjmoway globalnie nisze wartoci ni
w pierwszej turze wyborw, z bardzo sporadycznymi i drobnymi bdami (zarwno jzykowymi, jak i edytorskimi).
rednia warto wskanika oceny

poziomu jzykowego
1,77
TVP INFO
1,86
TVP 2
2,00
TVP 1
1,27
TVN 24
1,86
TV TRWAM
2,07
POLSAT NEWS
1,63
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
rednia wartos wskanika oceny poziomu jzykowego
Warto rwnie przypomnie, e rednie wartoci tego wskanika poniej dwch punktw oznaczaj sporadyczne wystpowanie powaniejszych bdw jzykowych we
wszystkich badanych stacjach. Szczegowa analiza bdw wskazanych przez koderw
potwierdza, podobnie jak w pierwszej turze, czstsze wystpowanie kolokwializmw w
49
audycjach TV Trwam, drobne problemy z uywaniem wyrazw w kontekcie niepasujcym do ich znaczenia oraz naduywanie kolokwializmw i problemy z odmian nazwisk
goci w TVP Info, a take czste naduywanie kolokwializmw w przypadku TVN 24 i
TVP 2. Przykadem audycji o wysokim stopniu uycia kolokwializmw s na przykad
Fakty po Faktach z dnia 13 maja 2015 roku. W audycji tej pojawiy si midzy innymi
nastpujce sformuowania (zapis z transkrypcji): Idzie Pan na Bronka, czyli?, Czy
to Platforma pocigna go w tej pierwszej turze y... w d czy on sam si pocign?,
popiera Komorowskiego, bo... Polski nie podpali?, tak czy siak, ono miaoby by w...
szstego wrzenia.
rednia warto wskanika oceny

poziomu edytorskiego
1,29
TVP INFO
1,33
TVP 2
1,00
TVP 1
1,10
TVN 24
1,26
TV TRWAM
1,71
POLSAT NEWS
1,43
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
rednia wartos wskanika oceny poziomu edytorskiego
Wskaniki poziomu edytorskiego dla wszystkich badanych audycji osigny najnisze

z do tej pory zanotowanych wartoci (nisze ni w pierwszej turze wyborw prezydenckich), co wskazuje na jedynie sporadyczne wystpowanie drobnych bdw na poziomie
edycji programu (owietlenie, monta, przejcia kamery w programie na ywo, podpisy
na belkach etc.). Podobnie jak poprzednio, najwicej tego typu sytuacji zdarzyo si
w TV Trwam, jest to take jedyna stacja, w przypadku ktrej zaobserwowano wzrost
tego wskanika w stosunku do pierwszej tury wyborw. Istotne bdy wychwycono
jeszcze w przypadku TVP Info oraz Polsatu News.
50
Przykadami zaobserwowanych problemw byy:
w TVP Info: Go poranka, 20 maja muzyka z intro syszalna w tle wypowiedzi

gocia;
w TVP Info: INFOrozmowa, 13 maja zachwianie kamery; osoba z obsugi studia,

ktra znalaza si w kadrze;
w TVP Info: Mina dwudziesta, 13 maja problem z podpisami na belkach;
w TVN 24: Fakty po Faktach, 16 maja problem z przejciami kamery;
w Polsat News: Go Wydarze, 12 maja problem z przejciami kamery;
w Polsat News: Rozmowa Wydarze, 19 maja naoenie materiau wideo na wypowied gocia;
w TV Trwam: Polski punkt widzenia, 18 maja problemy z gonoci mikrofonw.
51
3. Podsumowanie
Podsumowanie raportu skada si z czterech gwnych czci:
podsumowania i analizy porwnawczej programw publicystycznych emitowanych w okresie wyborczym na poszczeglnych antenach z uwzgldnieniem
wskanikw ilociowych obrazujcych stopie realizacji misji publicznej;
podsumowania pod ktem roli kobiet (dziennikarek i goci) w badanych programach, uwzgldniajc aspekty ilociowe (dla goci: frekwencja, ekspozycja, dobr
z klucza partyjnego lub merytorycznego; dla dziennikarek: frekwencja, ekspozycja) i jakociowe (dla goci: sposb wypowiedzi i ich prezentacji w audycji,
przyjmowane role w interakcji z dziennikarzem; dla dziennikarek: styl moderowania dyskusji, sposb wchodzenia w spr, strategie autoprezentacji). Podsumowanie
to zawiera take oglne wnioski z ilociowej i jakociowej analizy roli kobiet w
publicystyce politycznej;
analizy danych szczegowych dla debaty prezydenckiej;
wnioskw i podsumowania zbiorczego stanowicego panoramiczne ujcie publicystyki politycznej w okresie kampanii wyborczej do samorzdu pod ktem
czynnikw ilociowych i jakociowych rnicujcych badane anteny i modele nadawcze (publiczny vs komercyjny).
52
3.1. Zestawienie porwnawcze w oparciu o model wartoci misyjnych

(art. 21 UoRiT)
W zestawieniu posuylimy si ostatecznie czterema wskanikami ilociowymi sucymi do porwnania ze sob wybranych anten.
W analizie porwnawczej wykorzystalimy wskaniki:
pluralizmu;
bezstronnoci;
wywaenia;
jakoci warsztatowej.
W stosunku do poprzednich edycji badania zrezygnowalimy ze wskanika niezalenoci jako trudnego do operacjonalizacji na poziomie zawartoci badanego materiau, a
take ze wskanika integralnoci jako budzcego niedajce si rozwiza wtpliwoci w
interpretacji i operacjonalizacji szczegowego znaczenia pojcia integralno zastosowanego w art. 21 ustawy o RiTV.
Wszystkie wskaniki zostay wyliczone w oparciu o dane zebrane w trakcie badania i
zestawione dla badanych anten. Warto zaznaczy, e z racji specyfiki okresu wyborczego
i funkcjonujcej w tym czasie publicystyki oraz celowego doboru materiaw do badania
tylko z tego okresu wartoci wskanikw i wnioski oraz oceny z nich wynikajce
nie mog by ekstrapolowane poza materia objty badaniem (czyli w szczeglnoci poza obszar publicystyki wyborczej w danej stacji).
53
3.1.1. Nota metodologiczna konstrukcji indeksw misyjnoci
Oglne zaoenia stojce za wskanikami przyjtymi do pomiaru realizacji postulatw

misyjnoci zawartych w art. 21 ustawy o RiTV pozostay identyczne, jak w poprzedniej
edycji badania15. Dla porzdku przypomnimy zaoenia dotyczce poszczeglnych
wskanikw wraz ze wskazaniem zmian w metodologii projektu wprowadzonych w
oparciu o konsultacje z regulatorem i przedstawicielami nadawcw.
3.1.1.1. Cz opisowa
Dla kadego badanego odcinka byy kodowane kategorie pozwalajce na jego identyfikacj w badanej prbce, a take stanowice podstaw do konstrukcji wskanikw opisujcych dan audycj. Cz wskanikw, zwaszcza tych bazujcych na frekwencji, dla
sensownej i zrozumiaej prezentacji wymagaa wykorzystania jako wagi czasu trwania
audycji (tak, aby uwzgldni oczywist obserwacj, e ta sama liczba pyta czy wtrce
dziennikarskich w materiale, ktry trwa o poow krcej ni inny, powinna mie inne
znaczenie). Wskaniki opisowe byy kodowane tylko w arkuszach ilociowych:
Obszar analizy
Kategorie ilociowe
Sposb kodowania
Opis audycji
Czas trwania odcinka

(bez przerw reklamowych)
Czas trwania w sekundach
Pora emisji
Godzina emisji pierwotnej
Stacja TV
Nazwa stacji
Prowadzcy
Imi i nazwisko
Liczba przerw reklamowych

w trakcie odcinka
Liczba przerw reklamowych
Czas przerw reklamowych

w trakcie odcinka
redni czas trwania przerwy

reklamowej
www.krrit.gov.pl/Data/Files/_public/Portals/0/kontrola/wybory/raport-krrit---eurowybory-2014-r---mtresearch.pdf, s. 8088.
15
54
3.1.1.2. Wartoci misyjne pluralizm
Pierwsz z wartoci wskazanych w ustawie o RiTV, analizowan w ramach badania,

by pluralizm, zdefiniowany na poziomie operacyjnym jako zrnicowanie doboru goci
do audycji, z uwzgldnieniem kryterium przynalenoci partyjnej. Zgodnie z tak przyjtymi kategoriami realizacj postulatu pluralizmu byo zapraszanie do programw publicystycznych jak najbardziej zrnicowanych goci i prezentowanie ich w zbliony sposb, bez faworyzowania adnej ze stron na poziomie statusu przedstawienia, w czasie
dostpu do gosu w dyskusji czy w sposobie prezentacji przez realizatora materiau wideo.
Dane brane pod uwag w definiowaniu wskanika pluralizmu w wersji dla wyborw prezydenckich:
Obszar
analizy
Kategorie
ilociowe
Sposb kodowania
Pluralizm
Aktor
w audycji
Wypisanie wszystkich
goci audycji
Sposb
przedstawienia aktora
Wypisanie statusu
prezentacji gocia
w audycji
Czas
ekspozycji
Czas obecnoci gocia

na ekranie w sekundach
Indeksy ekspozycji aktorw
Procent udziau danego

gocia w cznym czasie
antenowym:
a) stacji, b) cznym
Indeksy ekspozycji partii
Procent udziau partii reprezentowanej przez swoich politykw

w cznym czasie antenowym:
a) stacji, b) cznym
Kategorie i elementy analizy jakociowej

pogbionej z danego obszaru
Analiza jakociowa dotyczca:
sposobu prowadzenia konwersacji

z kadym z politykw (analiza pyta,
analiza form adresatywnych, analiza
struktury i przebiegu interakcji)
analiza kontekstu doboru polityka, zestawienie osoby polityka

z tematami dyskusji
analiza strony wizualnej prezentacji

polityka (denotacja
opis prezentacji, konotacja
znaczenie sposobu prezentacji
dla odbioru)
Analiza jakociowa pogbiajca:

kontekst doboru partii i politykw
wyjcie poza wskaniki stricte ilociowe i wskazanie merytorycznych
kontekstw doboru bohaterw do audycji
55
3.1.1.3. Wartoci misyjne bezstronno
Drug z badanych wartoci bya bezstronno, czyli sposb moderowania interakcji

z gomi programu w sposb niefaworyzujcy adnej ze stron i minimalizujcy wyraanie wasnych opinii przez dziennikarza. Zostaa ona silnie powizana z pluralizmem
(rnorodnoci afiliacji rwnie partyjnych goci analizowanych audycji) oraz zdefiniowana na poziomie operacyjnym za pomoc czterech gwnych skadowych:
osobistego stylu komunikacji dziennikarza, uwzgldniajcego jego komunikaty

werbalne i niewerbalne oraz stopie ich nacechowania;
nacechowanych dziaa realizatora materiau wideo (czyli takich, ktre przez

sposb realizacji komunikuj wartociowanie wypowiedzi gocia16);
interwencji dziennikarza w dyskusji, przerywajcych wypowied gocia lub

zmieniajcych temat dyskusji w trakcie wypowiedzi gocia;
stopnia zrnicowania stosunku do goci w zalenoci od partii ten element zosta dodany do wskanika w toku konsultacji metodologii badania z przedstawicielami KRRiT oraz mediw w 2014 i 2015 roku; w obecnym badaniu zostaa wyranie zwikszona jego waga we wzorze na wyliczenie wskanika, co powoduje
jego silne skorelowanie ze wskanikiem pluralizmu (im niszy jest pluralizm, tym
automatycznie nisza jest te warto bezstronnoci).
Dane brane pod uwag w definiowaniu wskanika bezstronnoci w wersji dla wyborw prezydenckich:
Obszar analizy
Bezstronno
Kategorie
ilociowe
Sposb kodowania

Kodowane ilociowo
w oparciu
o wartoci progowe
ustalone w badaniu
pilotaowym
Analiza jakociowa pogbiajca:
analiza okrele kluczowych, idiolektu dziennikarskiego

i stylu komunikacji wraz
z ocen wpywu tego stylu na bezstronno prowadzenia audycji
Spis okrele charakteSpis okrele nace
analiza warstwy konotacyjnej zarystycznych dla dzienchowanych
chowania dziennikarza
nikarza
skojarzenia i oceny indukowane
Okrelenia nacechowane
w wypowiedzi
dziennikarza
Przykadem moe by np. ujcie, ktre w kadrze z mwicym politykiem ujmuje jednoczenie grymas
niezadowolenia wybranego gocia spord publicznoci wywoany wypowiedzi polityka, w sytuacji,
kiedy tylko jeden z politykw biorcych udzia w audycji jest prezentowany za pomoc takich uj.
16
56
Nacechowane
zachowania niewerbalne dziennikarza
Kodowane ilociowo
w oparciu o wartoci
progowe ustalone
w badaniu pilotaowym
Spis zachowa
nacechowanych
Spis zachowa niewerbalnych i parawerbalnych charakterystycznych dla dziennikarza
nie wprost poprzez sposb zachowania prowadzcego audycj
Wskanik oparty
o wartoci dla komunikacji werbalnej
Zagregowana
i niewerbalnej, okrelaocena bezstronno- jcy ilociowo typ straci dziennikarza
tegii komunikacyjnej
dziennikarza
w kontekcie jego bezstronnoci
Kodowane ilociowo Analiza jakociowa pogbiajca:
Tendencyjno
w oparciu o wartoci
nazwanie strategii realizatorskich

montau
progowe ustalone
sucych wytworzeniu okreloi ekspozycji
w badaniu pilotaowym
nego wraenia na widzach (podna poziomie edyprzez eksperta
krelenie dynamiki sporu, pokazatorskim w matew zakresie montau
nie oceny postaci, pokazanie relariale wideo
telewizyjnego
cji prowadzcygocie)
Indeks interwencji
w dyskusji
i wasnych wypowiedzi dziennikarza
Wskanik czny
bezstronnoci
Analiza jakociowa obejmujca:
analiz retoryczn strategie

prowadzenia i kontrolowania dyskusji przez dziennikarza
Analiza ilociowa momentw, kiedy dzienni
analiz wasnych wypowiedzi
karz przerywa wypodziennikarza okrelenie wawied polityka wraz
snych pogldw widocznych
z okreleniem kontekw dyskusji
stu tego przerwania
analiz warsztatu dziennikarskiego (dobr przykadw, cytatw,

obietnic przytaczanych
przez dziennikarza)
Zagregowany wskanik
bazujcy na wariancji
w wartociach oceny
nacechowania wypowiedzi i liczby interwencji w dyskusji ze
wzgldu na parti,
z jakiej pochodzi go,
podany dla:
a) prowadzcego,
b) audycji, c) stacji
57
3.1.1.4. Wartoci misyjne wywaenie
Wywaenie sposobu moderowania dyskusji zostao zdefiniowane jako kodowany ilociowo stosunek dziennikarza do poszczeglnych goci od wartoci ujemnych, obrazujcych stosunek krytyczny, wartociujcy i negacj pogldw oraz osoby gocia (poczone z utrudnianiem jego wypowiedzi), do wartoci dodatnich, obrazujcych yczliwy,
a w bardziej skrajnej postaci afirmatywny, aprobujcy stosunek do gocia i jego wypowiedzi (poczony z braniem jego strony w dyskusji, prezentacj korzystnych dla niego
przykadw i argumentw oraz przeduaniem czasu na wypowiedzi danego gocia).
Wskanik czny by liczony jako wariancja czna zachowa dla dziennikarza, programu oraz stacji, po to, aby maksymalnie syntetycznie zaprezentowa zrnicowanie stosunku do goci dla prowadzcego, konkretnej audycji oraz stacji telewizyjnej.
Dane brane pod uwag w definiowaniu wskanika wywaenia w wersji dla wyborw prezydenckich:
Obszar
analizy
Wywaenie
Kategorie
ilociowe
Zachowanie
dziennikarza
w stosunku
do aktora
Wskanik czny
wywaenia
Sposb
kodowania

Analiza jakociowa obejmujca:
analiz przykadw zachowa afirmujKodowane ilociowo

cych/negujcych w stosunku do pow oparciu o wartoci
szczeglnych politykw
progowe ustalone
analiz stylu wyraania oceny gocia

w badaniu pilotaoprzez dziennikarza (warstwa deskrypwym na skali liniowej
tywna i warstwa ukryta [pogbienie
+/analizy znaczenia zachowania dziennikarza na poziomie analizy ramowej
i sposobu zadawania pyta])
Zagregowany wskanik bazujcy na
urednionych wartociach stosunku
dziennikarzy do goci
podany dla:
a) prowadzcego,
58
3.1.1.5. Wartoci misyjne jako warsztatowa
Jako warsztatowa17 badanych programw zostaa zdefiniowana za pomoc dwch

podstawowych, syntetycznych miar opisujcych poziom jzykowy audycji (rozumiany
jako posugiwanie si poprawn polszczyzn przez prowadzcych) oraz poziom edytorski (rozumiany jako unikanie bdw w kadrowaniu, montau oraz elementach, takich
jak infografiki, belki czy podpisy goci).
W oparciu o te dwie miary zosta zdefiniowany wskanik czny bdcy syntetyczn
miar porwnawcz jakoci rnych badanych audycji.
Dane brane pod uwag w definiowaniu wskanika jakoci w wersji dla wyborw
prezydenckich:
Obszar
analizy
Jako
Kategorie
ilociowe
Ocena poziomu
jzykowego
Ocena poziomu
edytorskiego
Wskanik jakoci
Sposb kodowania

Kodowane ilociowo
w oparciu o wartoci progowe
ustalone w badaniu pilotaowym z pomocnicz list bdw jzykowych jako podstaw oceny
Kodowane ilociowo
w oparciu o wartoci progowe
ustalone w badaniu pilotaowym, z pomocnicz list bdw edytorskich jako podstaw oceny
Analiza pogbiajca:
wskazanie znaczenia poszczeglnych bdw edytorskich

i jzykowych dla odbioru treci
przekazu (warstwa recepcji, tworzenia znaczenia przez widza)
Wskanik oparty o stopie

poprawnoci jzykowej
i edytorskiej prezentowany
dla: a) dziennikarza,
W odpowiedzi na sugestie nadawcw dotyczce szerokiego rozumienia pojcia jako doprecyzowano

w nazwie wskanika jego bezporednie odniesienie do kwestii warsztatowych i technicznych programu, a
nie sumarycznej oceny jego caociowej jakoci, za ktr uznany moe by czny indeks realizacji misji
dla badanych audycji.
17
59
3.1.2. Wykaz zmian we wzorach do obliczania wskanikw
Ponisze zestawienie w syntetyczny sposb prezentuje zmiany, jakie zostay wprowadzone w analizowanych wskanikach w stosunku
do pierwszej wersji badania:
Wskanik
Pluralizm
Stary wzr
VPL = 0,1 / (wariancja dla rozkadu procentowego udziau poszczeglnych partii w
Nowy wzr
Komentarz do zmian
Bez zmian
-----
VBZ = 0,1 / (redni indeks nacechowania wy-
Taka aktualizacja wskanika uwzgldnia
powiedzi dziennikarskiej + redni indeks nace-
w jego przypadku sugestie, e pojcie bez-
chowania komunikacji niewerbalnej prowa-
stronno powinno uwzgldnia w swojej
dzcych) + 4 (suma interwencji dziennikar-
definicji zrnicowanie stosunku do polity-
skich w audycjach danej stacji / czny czas
kw poszczeglnych partii po raz kolejny
ekspozycji programw danej stacji) 100 x
bardzo wyranie zwikszona zostaa waga
(wariancja wywaenia ze wzgldu na przyna-
tego skadnika wzoru na obliczanie wskani-
leno partyjn gocia) + 10
ka
Bez zmian
-----
czasie antenowym danej stacji)

VBZ = 0,1 / redni indeks nacechowania
wypowiedzi dziennikarskiej + redni indeks
nacechowania komunikacji niewerbalnej
Bezstronno
prowadzcych + 4 (suma interwencji

dziennikarskich w audycjach danej stacji /
czny czas ekspozycji programw danej
stacji)
VWW = 300 (modu ze redniego nastawieWywaenie
nia dziennikarza do gocia

dla danej stacji) 100
60
VIN = 100 (1/rednia warto

Integralno
zmiennej poziom trudnoci jzyka dla da-
Rezygnacja z wyliczania wskanika integralnoci
nej stacji)
Dla wskanika jakoci zosta zaktualizowany
katalog szczegowych bdw edytorskich,
Jako
warsztatowa
VQU = 100 1/(rednia ocena poziomu

jzykowego + rednia ocena poziomu edy-
w oparciu o ktre kodowana jest zmienna

Wzr bez zmian
torskiego dla stacji)
zwizana z jakoci edytorsk. Zmiana ta

spowoduje minimalne obnienie rednich
wartoci tego wskanika, ktre jednak
nie zmieni rozkadu midzy stacjami
Dodatkowo czny indeks realizacji misji publicznej by wyliczany jako mnonik poszczeglnych skadowych wskanikw, a nie ich suma, aby uwypukli sytuacj, w ktrej race naruszenie jednego ze wskanikw (np. pluralizmu doboru goci) mona uzna za dyskwalifikujce albo bardzo mocno obciajce w kontekcie oceny zbiorczej badanych audycji.
61
3.1.3. czny indeks realizacji misji
Dane z czterech wymiarw misji posuyy (po przeksztaceniu na jednolit jednostk,

czyli po standaryzacji) do porwnania audycji pod ktem indeksw misyjnoci oraz zagregowanego wskanika realizacji misji publicznej (szczegowe rozbicie na poszczeglne indeksy wymiary znajduje si na kolejnych stronach).
Trzeba podkreli, e najwaniejsze jest czne zestawienie caego indeksu realizacji misji, zawarte w poniszej tabelce. Przyjta metodologia traktuje audycj
publicystyczn jako okrelony fenomen obiekt badawczy analizowany z rnych
perspektyw. Tylko synkretyczne, czne traktowanie poniszych zestawie indeksw czstkowych umoliwia rzeczywiste porwnywanie badanych programw
midzy sob.
Dane te prezentuj si nastpujco:
Wartoci surowe
Pluralizm Wywaenie
POLSAT NEWS
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP 2
TVP INFO
TVP (TVP 1 + TVP 2 + TVP INFO)*
Warto rednia
Odchylenie standardowe
Wartoci standaryzowane
12,77
4,71
10,11
8,00
3,29
7,19
6,16
7,68
3,47
294,59
100,00
281,89
281,82
216,67
272,99
257,16
241,33
74,44
Jako
warsztatowa
32,75
26,42
32,06
42,15
33,33
31,35
35,61
33,01
5,11
Bezstronno
nowa
15,78
7,13
7,20
14,94
17,52
12,00
14,82
12,43
4,45
Jako
Bezstronno
warsztatowa
nowa
POLSAT NEWS
1,47
0,72
-0,05
0,75
TV TRWAM
-0,86
-1,90
-1,29
-1,19
TVN 24
0,70
0,54
-0,19
-1,17
TVP 1
0,09
0,54
1,79
0,56
TVP 2
-1,26
-0,33
0,06
1,14
TVP INFO
-0,14
0,43
-0,32
-0,10
TVP (TVP 1 + TVP 2 + TVP INFO)*
-0,44
0,21
0,51
0,54
Warto mnonikowa % punktw w stosunku do najlepszego wyniku w kategorii
Pluralizm Wywaenie
Maksimum
12,77
294,59
42,15
17,52
SUMA PKT
2,88
-5,23
-0,11
2,99
-0,39
-0,14
0,82
Wynik
skadany
62
POLSAT NEWS
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP 2
TVP INFO

TV Niepubliczne
100,0%
36,9%
79,2%
62,7%
25,8%
56,3%
100,0%
33,9%
95,7%
95,7%
73,5%
92,7%
77,7%
62,7%
76,1%
100,0%
79,1%
74,4%
Jako
Pluralizm Wywaenie
warsztatowa
48,2%
87,3%
84,5%
72,0%
76,5%
72,2%
90,1%
40,7%
41,1%
85,3%
100,0%
68,5%
Bezstronno
nowa
84,6%
57,3%
92%
44%
71%
82%
64%
68%
Wartoci oznaczone gwiazdk w przypadku TVP zostay podane wycznie w celach informacyjnych i nie byy podstaw do obliczenia wartoci wskanikw zbiorczych.
Po konsultacjach z KRRiT oraz uczestnikami organizowanych konferencji dotyczcych
eurowyborw oraz wyborw samorzdowych 2014 roku doszlimy do wniosku, e zasadne byoby przypisanie poszczeglnym pojciom z art. 21 pkt 1 Ustawy o radiofonii i
telewizji okrelonych wag, wskazujc, e jedne z nich s waniejsze, bardziej istotne dla
budowania rzetelnej debaty publicznej w szczeglnym okresie, jakim dla kadego demokratycznego pastwa s wybory. Zdecydowano, e najwaniejszym wrd zmiennych
poj jest pluralizm (waga 3), nastpnie jako i bezstronno (waga 2), wreszcie
wywaenie (waga 1). Wskanikiem, ktry uwzgldnia te wagi, jest skadany wynik
mnonikowy wyliczany wedug wzoru:
WM = warto mnonikowa, czyli procent jaki wynik dla danej stacji stanowi w stosunku
do wyniku maksymalnego w danej kategorii.
(3*WM(Pluralizm)+WM(Wywaenie) + 2*(Bezstronno) + 2*(Jako warsztatowa))/8
Wskanik ten przyjmuje wartoci od 0 do 100 proc., a na jego warto maj wpyw
wszystkie wskaniki skadowe w stopniu wyznaczonym przez przypisane wagi.
Na podstawie zsumowanych i zawierajcych mnoniki uwzgldniajce rn wag poszczeglnych skadowych wskanikw realizacji misji wida, e najlepiej zaoenia
ustawowe w badanym okresie (dla przyjtych definicji operacyjnych tych zada) realizoway w kolejnoci:
1. Polsat News
2. TVP 1
63
3. TVN 24
4. TVP Info
5. TVP 2
6. TV Trwam
Gdyby w zestawieniu cznie uj wskaniki dla wszystkich badanych audycji TVP,
wwczas zajaby ona trzecie miejsce w rankingu kocowym. W wartociach rednich
wida take nieznaczn przewag grupy stacji publicznych nad niepublicznymi, naley
jednak pamita, e takie porwnanie moe by traktowane jako artefakt badawczy, z
racji bardzo duego zrnicowania w obu grupach (np. urednienie wynikw Polsatu
News i TV Trwam) i powinno by traktowane wycznie pogldowo.
W pierwszej turze wyborw prezydenckich widoczna bya kolejno zbliona, ale z
istotnymi przesuniciami w drugiej turze widoczny jest wzrost wartoci wskanikw
dla Polsatu News (powrt na pierwsze miejsce w rankingu, jakie zajmowa w wyborach
samorzdowych 2014 roku) oraz dla TVN 24 (i to pomimo problematycznego wyniku na
skali bezstronnoci, wynikajcego z zaobserwowanego wyranie bardziej negatywnego
stosunku dziennikarzy tej partii do czci politykw, m.in. ze stronnictwa KORWiN,
Prawicy Rzeczypospolitej i Solidarnej Polski, ktry przy zaktualizowanej metodologii
odbi si na wyniku tej stacji). Ponownie niskie wyniki w uytych wskanikach uzyskaa
TV Trwam, zwaszcza w zakresie pluralizmu (selektywny dobr goci do audycji publicystycznych), wywaenia (yczliwe zachowanie w stosunku do goci z jednej opcji politycznej) i bezstronnoci (afirmujcy stosunek dziennikarzy prowadzcych audycje wobec politykw PiS).
W analizie dokonanej na potrzeby wyborw samorzdowych kolejno ta przedstawiaa
si nastpujco i bya bardzo zbliona do wyniku z obu tur wyborw prezydenckich:
1. Polsat News z du przewag
2. TVN 24 i telewizja publiczna
3. TV Trwam
64
Dla porwnania prezentujemy take tabel zbiorcz z wartociami wskanikw wyliczonymi wedug starej metodologii (bez aktualizacji wskanika bezstronnoci):
Wartoci surowe
12,77
4,71
10,11
8,00
3,29
7,19
294,59
100,00
281,89
281,82
216,67
272,99
Jako
warsztatowa
32,75
26,42
32,06
42,15
33,33
31,35
6,16
257,16
35,61
7,51
7,68
3,47
241,33
74,44
33,01
5,11
7,47
1,14
Jako
warsztatowa
-0,05
-1,29
-0,19
1,79
0,06
-0,32
Bezstronno
nowa
0,67
0,86
-1,62
0,49
0,47
-0,85
Pluralizm Wywaenie
POLSAT NEWS
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP 2
TVP INFO
INFO)*
Warto rednia
Odchylenie standardowe
Wartoci standaryzowane
Pluralizm Wywaenie
Bezstronno
stara
8,23
8,45
5,62
8,03
8,00
6,50
POLSAT NEWS
1,47
0,72
TV TRWAM
-0,86
-1,90
TVN 24
0,70
0,54
TVP 1
0,09
0,54
TVP 2
-1,26
-0,33
TVP INFO
-0,14
0,43
-0,44
0,21
0,51
0,03
INFO)*
Warto mnonikowa % punktw w stosunku do najlepszego wyniku w kategorii
Maksimum
POLSAT NEWS
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP 2
TVP INFO
12,77
294,59
42,15
8,45
100,0%
36,9%
79,2%
62,7%
25,8%
56,3%
100,0%
33,9%
95,7%
95,7%
73,5%
92,7%
77,7%
62,7%
76,1%
100,0%
79,1%
74,4%
97,4%
100,0%
66,5%
95,0%
94,7%
76,9%
SUMA PKT
2,80
-3,18
-0,56
2,91
-1,07
-0,89
0,32
Wynik
skadany
94%
59%
77%
84%
62%
71%
Wartoci oznaczone gwiazdk, a odnoszce si do TVP zostay podane wycznie w celach pogldowych i nie byy podstaw do oblicze wartoci wskanikw zbiorczych.
Jak wida, przy zwikszonej wadze czynnika, jakim jest stosunek do gocia ze wzgldu
na parti, z ktrej pochodzi, najwicej w powyszym zestawieniu straciy TV Trwam
i TVN 24, w przypadku ktrych zachodzio zjawisko faworyzowania wybranej grupy
65
politykw (politycy PiS w TV Trwam) lub negatywny stosunek do konkretnej partii politycznej (negatywne nastawienie dziennikarzy do politykw z niektrych stronnictw,
np. KORWiN w przypadku TVN 24).
Porwnanie nowej i starej metodologii

dane standaryzowane
4
3
2
1
0
-1
Stara metodologia
Nowa metodologia
-2
-3
-4
-5
-6
POLSAT NEWS
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP 2
TVP INFO
66
Porwnanie nowej i starej metodologii

dane mnonikowe
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Stara metodologia
Nowa metodologia
POLSAT NEWS
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP 2
TVP INFO
Zestawienie to pokazuje, e zmiany wprowadzone w metodologii pomiaru wskanikw

misyjnoci doprowadziy do generalnego spadku wzrostu zrnicowania wartoci dla
danych standaryzowanych (z jedynym wyranym spadkiem w przypadku TV Trwam),
ale jednoczenie w maym stopniu przeoyy si na wynik ujmowany w kategoriach
mnonikowych, traktujcy wszystkie wskaniki w sposb zbiorczy.
W kolejnym monitoringu wyborczym, podobnie jak w wyborach prezydenckich, bazowym wskanikiem zbiorczym bdzie wynik mnonikowy jako uwzgldniajcy w sposb syntetyczny wnioski i rekomendacje ze wszystkich dyskusji na temat zbiorczego
pomiaru realizacji misji publicznej.
67
3.1.4. Analiza porwnawcza programw pod ktem elementw misyjnoci
Na kolejnych stronach prezentujemy wartoci poszczeglnych wskanikw dla poszczeglnych stacji wraz z komentarzem dotyczcym sposobu ich obliczenia. Ponisze wskaniki s elementami skadowymi cznego indeksu realizacji misji publicznej.
Wszystkie wskaniki zostay skonstruowane w taki sposb, aby ich wysza warto sygnalizowaa lepszy/bardziej podany z punktu widzenia ustawy poziom.
3.1.4.1. Pluralizm18
Pluralizm
7,19
TVP INFO
3,29
TVP 2
8,00
TVP 1
10,11
TVN 24
4,71
TV TRWAM
12,77
POLSAT NEWS
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
14,00
Pluralizm
Wskanik ten ronie wtedy, kiedy rosn rnice w procentowej ekspozycji poszczeglnych partii. Wskanik dy do zera w sytuacji, kiedy wzrasta procentowy udzia jednej
partii kosztem pozostaych, a ronie, kiedy malej rnice w procentowych udziaach
poszczeglnych partii. Jest to zachowanie zgodne z modelem pluralizmu zrwnowaoDla danych dotyczcych wskanikw realizacji misji publicznej, z racji duego zrnicowania w obu
grupach (stacji niepublicznych i publicznych), zostay wyliczone wartoci dla wszystkich stacji z osobna,
dane porwnawcze zostay natomiast udostpnione w zestawieniach cznych realizacji misji publicznej.
18
68
nego, co powoduje, e wysokie wartoci na tym wymiarze uzyskuj stacje, w ktrych

udzia procentowy poszczeglnych partii w czasie ekspozycji rozkada si najbardziej
rwnomiernie, czyli w przypadku tego badania Polsat News oraz TVN 24 (wariancja
ekspozycji partii politycznych osigna niskie wartoci, co jest rezultatem rnorodnego doboru goci do badanych audycji na uwag zasuguje zwaszcza reprezentacja politykw z mniejszych partii w TVN 24). Niski wynik w zestawieniu uzyskaa TV Trwam,
zapraszajca tylko politykw PiS, Solidarnej Polski i Polski Razem oraz ekspertw, a take TVP 2 jest on jednak konsekwencj zakwalifikowania do prby badawczej tylko
dwch audycji prowadzonych przez Tomasza Lisa i w konsekwencji niskiej reprezentacji rnych partii w tej audycji.
3.1.4.2. Bezstronno
Bezstronno nowa
12,00
TVP INFO
17,52
TVP 2
14,94
TVP 1
TVN 24
7,20
TV TRWAM
7,13
15,78
POLSAT NEWS
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
14,00
16,00
18,00
20,00
Bezstronno nowa
Tak skonstruowany wskanik maleje, kiedy dla danej stacji ronie jeden z czterech
wzmiankowanych czynnikw wiadczcych o braku bezstronnoci dziennikarzy nacechowanie wypowiedzi lub gestykulacji, skonno do przerywania gociom oraz wpyw
partii, z ktrej pochodz gocie, na nastawienie dziennikarza do nich. W badanej prbce
69
wysokie wyniki bezstronnoci uzyskay audycje TVP 2 (dziki niskim wskanikom nacechowania w zachowaniu dziennikarza i relatywnie dobremu wywaeniu stosunku do goci.
Znw warto podkreli, e jest to pochodna zaproszonych przez Tomasza Lisa goci, wobec
ktrych dziennikarz zachowywa si zgodnie z wynikami poszczeglnych wskanikw
inaczej anieli w przypadku pierwszej tury wyborw prezydenckich, kiedy w audycji wzia
udzia wiksza i bardziej rnorodna grupa goci), Polsatu News identycznie jak w pierwszej turze (dziki niskim wartociom nacechowania zachowania dziennikarzy i najniszej
wartoci wariancji ze wzgldu na parti gocia) oraz TVP 1 i TVP Info (identycznie jak w
przypadku wyborw samorzdowych w 2014 roku, dziki mao nacechowanemu zachowaniu dziennikarzy i bardzo maemu wpywowi, jaki na zachowanie dziennikarza wywieraa
przynaleno partyjna gocia). Za najmniej bezstronne zostay w badanej prbce uznane
programy TV Trwam i TVN 24, w przypadku ktrych due znaczenie miay:
skrajnie niepluralistyczna ekspozycja i dobr goci do audycji (ten czynnik najwicej

way w indeksie) w TV Trwam;
bardzo nacechowane zachowanie dziennikarzy poczone z negatywnym stosunkiem prezentowanym wobec goci z partii KORWiN, Solidarnej Polski oraz Prawicy
Rzeczypospolitej w przypadku TVN 24.
70
3.1.4.3. Wywaenie
Wywaenie
272,99
TVP INFO
216,67
TVP 2
TVP 1
281,82
TVN 24
281,89
100,00
TV TRWAM
294,59
POLSAT NEWS
0,00
50,00
100,00
150,00
200,00
250,00
300,00
350,00
Wywaenie
Wskanik ten bazuje na stosowanej analizie skali nastawienia dziennikarza do gocia

(przyjmuje ona wartoci od -3 do 3, a optymalnym poziomem jest 0). Wskanik wywaenia moe przyj warto od 0 (sytuacja, kiedy w kadym materiale w danej stacji
dziennikarze odnosiliby si do goci albo skrajnie entuzjastycznie, albo skrajnie krytycznie) do 300 punktw (sytuacja, w ktrej w kadym materiale w danej stacji dziennikarze zachowaliby idealne wywaenie opinii i neutralny stosunek do goci). Co wane, w
przypadku tego wskanika, podobnie jak w skali nastawienia, negatywnie traktowane
jest wychylenie zarwno in plus w stosunku do gocia, jak i in minus. Dane dla tego
wskanika s wyrwnane z najlepszym (identycznie jak w przypadku wyborw samorzdowych) wynikiem Polsatu News, a take wysokimi wynikami TVN 24, TVP 1 oraz
TVP Info, nieco niszym wynikiem TVP 2 (wynik pozytywnego i wyranie yczliwego
stosunku Tomasza Lisa do goci w dwch badanych audycjach, ktre zostay wyemitowane podczas kampanii wyborczej w drugiej turze wyborw prezydenckich) i wyranie
niskim wynikiem TV Trwam (wynikajcym z bardzo yczliwego, afirmujcego stosunku
do goszczonych na antenie politykw PiS, Solidarnej Polski i Polski Razem).
71
3.1.4.4. Jako warsztatowa
Jako warsztatowa
31,35
TVP INFO
33,33
TVP 2
42,15
TVP 1
32,06
TVN 24
26,42
TV TRWAM
32,75
POLSAT NEWS
0,00
5,00
10,00
15,00
20,00
25,00
30,00
35,00
40,00
45,00
Jako warsztatowa
Tak skonstruowany wskanik ronie, kiedy w danej audycji spada liczba bdw jzykowych i realizacyjnych zarejestrowanych w toku obserwacji. Warto zauway, e w
tym badaniu i jeden, i drugi poziom bdw by na oglnie niskim poziomie (maksymalna warto wskanikw czstotliwoci bdw wynosia poniej dwch punktw w skali
piciostopniowej, co oznacza generalnie rzadkie wystpowanie uchybie w badanych
audycjach). Po zagregowaniu obu zmiennych za pomoc wskanika jakoci okazao si,
e wszystkie stacje uzyskay do wysokie wyniki, najwysze w przypadku TVP 1 (identycznie jak w pierwszej turze), a wysokie dla TVN 24, TVP 2, Polsatu News oraz TVP Info,
z nieco niszym, ale wci wysokim w kategoriach bezwzgldnych wynikiem TV Trwam.
72
3.2. Rola i wizerunek kobiet w audycjach publicystycznych
Drug cz podsumowania raportu stanowi analiza proporcji ilociowych i czynnikw

jakociowych rnicujcych sposb doboru i autoprezentacji goci kobiet i mczyzn.
Zestawienia na kolejnych stronach s oparte o wskaniki ilociowe ekspozycji (czynnej,
biernej i cznej) oraz przynaleno partyjn i status gocia, a take o karty analizy jakociowej wszystkich audycji.
Generalne wnioski z analizy prezentacji i wizerunku kobiet wskazuj na dwa przeciwstawne i stae we wszystkich dotychczasowych badaniach w okresie kampanii wyborczych trendy w ich obecnoci w programach publicystycznych:
na poziomie prowadzcych programy jest widoczne po pierwszy raz w badanych kampaniach wyborczych zachwianie proporcji ekspozycji na korzy
dziennikarzy-mczyzn prowadzili oni w tych wyborach 61,9 proc. audycji, a
kobiety jedynie 38,9 proc.;
na poziomie goci widoczna jest daleko idca niedoreprezentacja kobiet, ktrych

udzia wrd wszystkich goci wynosi 12 proc. i s to wartoci zblione do najniszych z obserwowanych we wszystkich badanych do tej pory kampaniach wyborczych w 2014 roku.
Jak sygnalizowano wczeniej, w ekspozycji prowadzcych kobiet i mczyzn wida po

raz pierwszy we wszystkich badaniach (biorc pod uwag proporcje z eurowyborw,
wyborw samorzdowych w 2014 roku i pierwszej tury wyborw prezydenckich w
2015 roku) mniejsz ekspozycj kobiet ni mczyzn wrd prowadzcych. W badanym
okresie audycje moderoway nastpujce dziennikarki:
Prowadzcy
Joanna Wrzeniewska-Sieger
Monika Olejnik
Dorota Gawryluk
Joanna Racewicz
Magorzata Serafin
Joanna Osiska
Karolina Lewicka
Liczba
prowadzonych
wyda
8
7
6
6
6
5
5
73
Beata Tadla
Hanna Lis
Justyna Dobrosz-Oracz
Kamila Biedrzycka-Osica
Magdalena Sakowska
Beata Lubecka
Marta Kurzyska
Anita Werner
Diana Rudnik
Justyna Pochanke
Magda Sakowska
Magorzata aszcz
4
4
4
4
4
2
2
1
1
1
1
1
74
3.2.1. Kobiety-gocie (analiza porwnawcza doboru i zachowania kobiet-goci programu)
Zestawienie strategii doboru goci dobitnie pokazuje sygnalizowan na wstpnie dysproporcj w obecnoci na antenie kobiet jako goci.
Ekspozycja czasowa goci

12%
88%
Mczyni
Kobiety
Zestawienie tych danych z danymi z poprzednich wyborw wskazuje na zaskakujc

stabilno preferencji redakcji w doborze goci do audycji publicystycznych w poprzednich kampaniach odsetek ekspozycji (frekwencyjnej i czasowej) kobiet-goci w
badanej prbce oscylowa w okolicach 14 proc., w pierwszej turze tej kampanii proporcja ta wynosia 14,9 proc., w drugiej wyniosa za 12 proc. Spadek wskanika w drugiej
turze wyborw prezydenckich moe by spowodowany brakiem kandydatki-kobiety
(Magdalena Ogrek odpada z wycigu po pierwszej turze), a faktu tego nie kompensuje nawet zwikszona ekspozycja Beaty Szydo jako liderki PiS, wyranie eksponowanej
przez t parti w drugiej turze kampanii wyborczej.
Niezalenie od biecych wydarze politycznych wskanik ten jest najbardziej stabilnym i niepodlegajcym wahaniom parametrem ilociowym badanych audycji.
75
3.2.1.1. Strategie doboru kobiet-goci do audycji
W zalenoci od stacji daj si zauway rne strategie doboru kobiet-goci do udziau

w audycji. W badanych audycjach na pierwsze miejsce w ekspozycji kobiet-goci wrcia
TV Trwam z wynikiem 24,8 proc. ekspozycji czasowej (jest to stacja, w ktrej kobiety
byy najbardziej eksponowane w poprzednich badanych kampaniach z wyjtkiem
pierwszej tury wyborw prezydenckich). Drugi wynik zanotowano w odniesieniu do
telewizji publicznej z ekspozycj kobiet na poziomie 13,8 proc. (w gwnej mierze wynik ten jest zasug TVP Info 16,4 proc., przy marginalnej ekspozycji kobiet w TVP 1).
Zerow ekspozycj kobiet-goci odnotowano w TVP 2 (adna kobieta nie wzia udziau
w dwch badanych wydaniach audycji Tomasza Lisa), a bardzo nisk w TVP 1 3,5
proc., TVN 24 9,6 proc. oraz w Polsacie News 7,8 proc.
Ekspozycja goci wedug pci

86,2%
TVP INFO
13,8%
83,6%
16,4%
TVP 2
100,0%
TVP 1
96,5%
TVN 24
0,0%
3,5%
90,4%
TV TRWAM
9,6%
75,2%
POLSAT NEWS
24,8%
92,2%
0%
10%
20%
30%
Mczyni
40%
50%
7,8%
60%
70%
80%
90% 100%
Kobiety
76
3.2.1.1.1. Dobr wedug partii
Na kolejnym wykresie prezentujemy zestawienie czasowej ekspozycji kobiet-goci w

audycjach z podziaem na partie.
Struktura ekspozycji kobiet-goci

TVP INFO
TVP 1
TVN 24
TV TRWAM
POLSAT NEWS
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90% 100%
POLSAT
NEWS
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP INFO
bezpartyjny
0,0%
0,0%
6,8%
0,0%
0,0%
TVP (TVP 1 +
TVP 2 + TVP
INFO)
0,0%
nie dotyczy
34,8%
37,6%
7,2%
0,0%
51,6%
46,7%
PiS
11,2%
36,5%
16,6%
0,0%
12,5%
12,7%
PSL
0,0%
0,0%
15,8%
0,0%
3,1%
3,1%
PO
18,4%
0,0%
37,2%
100,0%
20,4%
24,8%
SLD
35,7%
0,0%
0,0%
0,0%
2,3%
2,3%
Twj Ruch
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
2,9%
2,9%
Solidarna Polska
0,0%
25,9%
16,4%
0,0%
7,2%
7,3%
Na powyszym wykresie widoczne s zrnicowane wzorce ekspozycji kobiet z poszczeglnych partii i grup goci. W przypadku telewizji publicznej dominuj ekspertki,
polityczki PiS i PO (z przewag PO w TVP 2 i TVP Info; Joanna Mucha jako jedyna kobieta
na antenie TVP 1). W TVN 24 widoczna jest grupa polityczek PO, PSL, PiS, Solidarnej Polski i bezpartyjnych. W TV Trwam widoczna bya ekspozycja kobiet-ekspertek oraz poli-
77
tyczek PiS i Solidarnej Polski, a w Polsacie News widoczna rwnomierna ekspozycja polityczek PO, SLD i PiS oraz bezpartyjnych i ekspertek, z wyran przewag ekspozycji
polityczek SLD (Magdaleny Ogrek, Joanny Senyszyn i Pauliny Piechny-Wickiewicz) Te
zrnicowane w obrbie drugiej tury oraz w porwnaniu z pierwsz tur style wyranie wskazuj na to, e niska proporcja ekspozycji kobiet nie jest pochodn klucza
partyjnego czy doboru jedynie wskiej grupy polityczek jako goci w audycjach nie da
si bowiem poda uniwersalnego, logicznego wzorca doboru kobiet-goci do audycji, a
jednak proporcja ich ekspozycji pozostaje bardzo wyrwnana.
Na kolejnej stronie prezentujemy szczegowe zestawienie skadu grupy kobiet-goci
o statusie nie dotyczy, a wic ekspertek, artystek i innych postaci niebdcych czynnymi politykami.
Go
Jadwiga Staniszkis
Profesor, socjolog
Dominika Wielowieyska Gazeta Wyborcza
Doktor () medioznawcza, wykadowca
Hanna Karp
w Wyszej Szkole Medialnej w Toruniu,
midzy innymi
Agnieszka Holland
Reyserka
Ewa PietrzykDocent () politolog, Uniwersytet War-Zieniewicz
szawski
ona prezydenta Bronisawa KomorowAnna Komorowska
skiego
Anna MaterskaPolitolodzy (...). Doktor
-Sosnowska
Specjalici od wizerunku, take tego poliBarbara Labudda
tycznego
Agnieszka Zikowska
Krytyka Polityczna
Profesor () Instytut Nauk Politycznych,
Ewa Marciniak
Uniwersytet Warszawski
Zuzanna Dbrowska
Pierwszy Program Polskiego Radia
Joanna Szczepkowska
Aktorka
Joanna TrzaskaDyrektor biura prasowego pana prezydenWieczorek*
ta Bronisawa Komorowskiego
Wiceprzewodniczca krajowej sekcji
Teresa Misiak
owiaty i wychowania NSZZ Solidarno
Joanna Solska
Polityka
Joanna Zauska
Z Fundacji Batorego
Frekwencja
ekspozycji
2
2
Czas
ekspozycji
00:25:04
00:23:02
00:39:44
00:14:05
00:12:13
00:11:36
00:09:54
00:09:20
00:09:10
00:05:11
1
1
00:10:12
00:09:55
00:09:11
00:08:57
1
1
00:06:30
00:04:42
78
W grupie tej jest widoczna obecno nastpujcych kategorii goci:
ekspertek merytorycznych badaczek i dziennikarek;
urzdniczek (Joanna Trzaska-Wieczorek)19;
dziaaczek spoecznych (Teresa Misiak, Joanna Zauska);
aktorek i artystek (Agnieszka Holland, Joanna Szczepkowska).
Za pomoc gwiazdki zostaa wyrniona Joanna Trzaska-Wieczorek z Kancelarii Prezydenta, ktra formalnie nie bdc czonkiem Platformy Obywatelskiej, w odbiorze wyborcw moga by odbierana z racji penionej przez siebie funkcji jako osoba popierajca kandydata tej partii.
3.2.2.1. Tematyka wypowiedzi i sposb uczestnictwa w dyskusji
W toku analizy jakociowej uwzgldniajcej elementy, takie jak: sposb wypowiedzi zaproszonej ekspertki lub polityczki, tematy, o jakie pytaj j dziennikarze, dynamika wypowiedzi i poziom ekspresji oraz aktywna ekspozycja w programie publicystycznym, daa
si zaobserwowa wyranie wysza ni w kampanii przed wyborami do Parlamentu Europejskiego i zbliona do tej odnotowanej przy okazji wyborw samorzdowych w 2014
roku obecno kobiet o cechach liderek politycznych, nalecych do segmentu dowiadczonych polityczek i aktywnych ekspertek. W zestawieniu wedug typologii zachowa
kobiet-goci s widoczne nastpujce tendencje w obrbie poszczeglnych segmentw:
Musimy pamita o poczynionej w raporcie powiconym pierwszej turze wyborw uwadze odnoszcej
si do zakwalifikowania rzeczniczki Kancelarii Prezydenta RP Bronisawa Komorowskiego do okrelonej
kategorii (uznanie Joanny Trzaski-Wieczorek za urzdnika, a nie polityka). Trzeba nadmieni, e w trakcie
kampanii nie bya ona formalnie czonkiem PO ani czynn polityczk, std jej ekspozycja nie bya sumowana jako ekspozycja tej partii (w przeciwiestwie do ekspozycji samego Bronisawa Komorowskiego),
cho jej odbir przez wyborcw mg by inny (jako wspierajcej kandydata tej partii w kampanii). Z perspektywy formalnej naleaoby ten czas ekspozycji doliczy do cznego czasu Platformy Obywatelskiej,
ktrej de facto, bo nie de iure (Bronisaw Komorowski od dawna nie jest czonkiem PO, a w kampanii sam
podkrela, e jest kandydatem niezalenym, obywatelskim), by kandydatem. Z drugiej za strony minister Joanna Trzaska-Wieczorek bya w czasie kampanii urzdnikiem Kancelarii Prezydenta RP i braa
udzia w dyskursie publicznym po stronie i niejako w imieniu kandydata na drug kadencj. Zwracamy na
to szczegln uwag, gdy w zalenoci od przyjtej perspektywy czas antenowy (ekspozycja wskazanych osb) moe by zaliczony wprost na poczet Platformy Obywatelskiej i powiksza jej udziay w cznych zestawieniach.
19
79
Dowiadczone polityczki:
o ich cech konstytutywn jest wiedza i osignicia na polu merytorycznym
(politycznym lub zawodowym), tak s postrzegane przez dziennikarzy,
ktrzy zadaj im pytania wanie tego typu rzeczowe, konkretne, neutralne, zachowujc wyrany dystans;
o do tej grupy mona zaliczy m.in.: Barbar Nowack, Beat Szydo, Joann
Much czy Beat Kemp. Z racji stosunku prezentowanego przez dziennikarzy w tej grupie, mimo niskiego dowiadczenia politycznego, znalazaby
si take jedyna kandydatka w tych wyborach Magdalena Ogrek.
Mniej dowiadczone polityczki:

o s to postaci albo charakterystyczne, aktywne w dyskusji, bardziej emocjonalne ni dowiadczone polityczki, albo wycofane i penice gwnie funkcj reprezentanta interesw swojej partii. Prowadzcy zachcaj je i prowadz dyskusj w kierunku tematw oglnych, analitycznych, odnoszcych
si do opinii goci, ich przewidywa czy prognoz dotyczcych przebiegu
wyborw, ale z mniejszym ni w przypadku dowiadczonych polityczek
udziaem pyta o konkretne informacje, decyzje czy strategiczne cele polityczne;
o do tej grupy nale m.in.: Agnieszka Pomaska, Ilona Antoniszyn-Klik, Magorzata Sadurska czy Maria Janyska.
Aktywne ekspertki:
o aktywne w dyskusji, maj swoje obszary kompetencji, ale albo z racji tematyki tych obszarw, albo funkcji penionej przed kampani nie mog
by uznane za dziaaczki polityczne jako takie;
o do tej grupy nale m.in.: Dominika Wielowieyska, Jadwiga Staniszkis, Joanna Solska czy Ewa Marciniak.
Zaangaowane dziaaczki spoeczne:

o kobiety aktywne w okrelonym obszarze ycia spoeczno-gospodarczego,
majce ju okrelone dowiadczenie polityczne lub zawodowe, czsto
kandydatki w wyborach wywodzce si ze stronnictw niezalenych;
o ta grupa bya relatywnie mao eksponowana zarwno w pierwszej,
jak i w drugiej turze wyborw prezydenckich; jej jedynymi przedstawi-
80
cielkami byy: Teresa Misiak, wiceprzewodniczca krajowej sekcji owiaty

i wychowania NSZZ Solidarno, i Joanna Zauska z Fundacji Batorego.
Artystki i celebrytki:
o kobiety zapraszane do dyskusji w kwestiach mikkich, w tematach zwizanych z kultur i sztuk;
o
do tej grupy nale m.in. Agnieszka Holland i Joanna Szczepkowska.
81
3.2.2.2. Strategie edytorskie wobec kobiet-goci
W ilociowym zestawieniu czasu ekspozycji w rozbiciu na biern (kiedy go jest widoczny, ale nie ma gosu w audycji) i czynn (kiedy go ma gos w audycji i jednoczenie jest obecny w kadrze) widoczne jest due podobiestwo, jeli chodzi o kobietygoci i mczyzn-goci.
Struktura ekspozycji wedug pci

63,3%
Kobiety
36,7%
65,4%
Mczyni
0%
10%
20%
30%
34,6%
40%
Ekspozycja czynna
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Ekspozycja bierna
Zestawienie to pokazuje, e istnieje rnica na korzy mczyzn o okoo dwa punkty

procentowe czciej s oni prezentowani jako aktywni uczestnicy dyskusji. Stabilno tej
drobnej preferencji na korzy mczyzn w kolejnych wyborach i w porwnaniu z
pierwsz tur wyborw prezydenckich dowodzi, e drobnej, ale powtarzalnej i staej
tendencji do nieco czstszego przyznawania gosu mczyznom zaproszonym do udziau
w audycji.
82
3.3. Debata prezydencka jako skadowa dyskursu politycznego
Kolejna cz podsumowania dotyczy debaty prezydenckiej wyemitowanej na trzech

antenach (TVP 1, TVP Info oraz Polsat News) i programu odnoszcego si do niej na antenie TVP Info. W zestawieniu tym zajmiemy si wskanikami ekspozycji kandydatw w
debacie, a take zachowaniem dziennikarzy w stosunku do debatujcych politykw i
zachowaniem podczas caej debaty. Dodatkowo zaprezentujemy take dobr ekspertw
w pamie nastpujcym po debacie w TVP Info oraz tematyzacj dyskursu prowadzonej
z ich udziaem audycji.
3.3.1. Ekspozycja kandydatw w debacie prezydenckiej
Ekspozycja kandydatw w debacie
Andrzej Duda
00:34:01
Bronisaw Komorowski
00:00:00
00:06:06
00:35:12
00:07:12
00:14:24
Ekspozycja czynna
00:21:36
00:05:37
00:28:48
00:36:00
00:43:12
Ekspozycja bierna
Wykres ekspozycji kandydatw pozwala stwierdzi, e formua przyjta dla debaty pozwolia, podobnie jak w przypadku pierwszej tury, na dobr kontrol ekspozycji kandydatw zarwno na poziomie czasu cznego, jak i rodzaju ekspozycji czynnej lub biernej. W toku caej debaty widoczna nadekspozycja Bronisawa Komorowskiego wyniosa
zaledwie minut i 11 sekund, z czego 29 sekund zostao dodatkowo skompensowane
przez wysz ekspozycj biern Andrzeja Dudy. Przy duej dynamice debaty wynik ten
83
naley uzna za sukces dziennikarzy prowadzcych debat oraz osb realizujcych program. Duy stopie matematycznej precyzji w ekspozycji kandydatw naley uzna za
spenienie wymogu rwnego czasu na wypowied zapisanego w art. 5 pkt 2 Rozporzdzenia KRRiT z dnia 6 lipca 2011 roku w sprawie szczegowych zasad i trybu przeprowadzania debat przez Telewizj Polsk Spk Akcyjn. Debata spenia take wymg ekspozycji obu kandydatw w jednej debacie (art. 2 pkt 3 oraz art. 4 pkt 1 i 2).
Pod ktem zapisw wspomnianego rozporzdzenia debat t naley uzna (na poziomie
treci badanych w tej analizie) za w peni speniajc okrelone dla niej wymogi formalne i logistyczne. Naley nadmieni, e temat oraz zadania postawione przez KRRiT
przed niniejszym raportem uniemoliwiaj przeprowadzenie bardziej szczegowej (cho byaby taka moliwo) analizy medioznawczej oraz formalnogatunkowej (w oparciu o teori debat prezydenckich w porwnaniu do dowiadcze amerykaskich czy te europejskich) debaty przeprowadzonej 17 maja 2015
roku z udziaem dziesiciu kandydatw na urzd Prezydenta RP.
()
3.3.3. Debata po debacie na antenie TVP Info
Gomi programu Debata po debacie w TVP Info byli:

Go
Jacek akowski
Marcin Kierwiski
Norbert Maliszewski
Rafa Ziemkiewicz
Wawrzyniec Konarski
Zbigniew Ziobro
Polityka, Collegium Civitas

Platforma Obywatelska
Doktor habilitowany
Tygodnik Do Rzeczy
Profesor
Zjednoczona Prawica
Ekspozycja
czynna
00:08:47
00:05:40
00:09:02
00:04:24
00:08:51
00:07:14
Ekspozycja
bierna
00:03:12
00:01:26
00:02:19
00:04:13
00:02:08
00:02:31
W analizie pasma Debata po debacie zesp analizujcy wskaza na zauwaalnie bardziej

krytyczny stosunek prowadzcego do Zbigniewa Ziobro i umiarkowanie yczliwy do
Norberta Maliszewskiego, Wawrzyca Konarskiego, Jacka akowskiego i Marcina Kierwiskiego z PO. Dobr goci zosta dokonany w wikszoci z klucza eksperckiego w
pierwszym materiale w rozmowie wzio udzia dwch dziennikarzy-publicystw, w
drugiej dwch badaczy politologw, w trzeciej za politycy Solidarnej Polski i Platformy
Obywatelskiej. W ukadzie tym widoczne jest denie do zachowania tematycznej syme84
trii midzy zaproszonymi gomi, dynamika dyskusji sprawia jednak, e w ostatnim

materiale widzowie mogli mie wraenie nierwnego stosunku dziennikarza prowadzcego do goci, z wyranie krytycznym stosunkiem do Zbigniewa Ziobry.
Tematyka Debaty po debacie obejmowaa w drugiej turze nastpujce zagadnienia:
Wtek tematyczny
Kto wygra debat Bronisaw Komorowski czy Andrzej Duda? Komu pomoe
debata?
Wypowied Andrzeja Dudy na temat przebiegu debaty
Kto lepiej broni swoich obozw politycznych? Pozycja Polski na arenie midzynarodowej
Komentarz Beaty Szydo szefowej sztabu Andrzeja Dudy
Trudne pytania w debacie
Wraenia z debaty kto wygra (pytanie zadane nowym gociom)? Mocne
punkty kampanii. Kto lepiej wykorzysta czas na ordzie?
Wypowied Bronisawa Komorowskiego na temat debaty
Do kogo zwracali si kandydaci podczas debaty? Haki i ataki podczas debaty
Komentarz Marcina Mastalerka, rzecznika PiS, na temat debaty
Kto wygra debat (pytanie zadane ostatniej parze goci)? Samodzielno kandydatw
Czas trwania
wtku
00:05:25
00:01:30
00:04:12
00:01:38
00:02:03
00:13:40
00:01:17
00:09:15
00:01:16
00:15:14
Pasmo po debacie w drugiej turze wyborw byo wyranie nasycone tematyk autoreferencyjn/metanarracyjn (z wyjtkiem wtku o pozycji Polski na arenie midzynarodowej), ujmujc temat starcia kandydatw w kontekcie procesw oddziaywania na
wyborc, znaczenia debaty dla wizerunku kandydatw, efektywnoci zagospodarowania
czasu debaty przez kandydatw w celach perswazyjnych, sprawnoci w reagowaniu na
trudne pytania ze strony kandydatw.
Istotnym elementem pasma Debata po debacie w TVP Info byy take komentarze do jej
wyniku. Co ciekawe, w tym aspekcie wyran przewag uzyskao PiS wykorzystano
komentarze trzech osb nalecych do tej partii: Andrzeja Dudy, Beaty Szydo oraz Marcina Mastalerka (wobec jednego komentarza od Bronisawa Komorowskiego).
85
3.4. Wnioski czne i dyskusja
W toku caego badania nastpujce zjawiska uzyskay mocne potwierdzenie w ilociowym i jakociowym materiale badawczym:
W zakresie liczby materiaw wyborczych zauwaalna jest, podobnie jak w

pierwszej turze i poprzednich wyborach, dominacja kanaw tematycznych informacyjnych TVP Info, TVN 24 oraz Polsatu News, a take udzia wyspecjalizowanych programw publicystycznych w stacjach oglnotematycznych (Tomasz
Lis na ywo w TVP 2, Polityka przy kawie w TVP 1 oraz Rozmowy niedokoczone i
Polski punkt widzenia w TV Trwam).
W badanych audycjach odnotowano wysoki poziom nasycenia tematyk autoreferencyjna, zwizan z przebiegiem kampanii wyborczej i jej medialnymi obrazami bya to gwna kategoria tematyczna obecna na poziomie midzy 43,8
(TV Trwam) a 70,3 proc. (TVP 2) w badanych audycjach (z wyjtkiem TVP 1,
gdzie odsetek ten by niszy i wynosi 23,6 proc. czasu audycji). Inne tematy budzce zainteresowanie dziennikarzy badanych programw obejmoway:
o TELEWIZJA PUBLICZNA zauwaalna ekspozycja tematyki zwizanej
z bezpieczestwem, gospodark, kwestiami spoecznymi oraz ustrojowymi;
TVP INFO wyrwnana ekspozycja rnych jednostek tematycznych, bez wyranej dominanty poza tematyk samej kampanii wyborczej;
TVP 1 wysoka ekspozycja tematyki spoecznej (reforma emerytalna, polityka spoeczna, emigracja i bezrobocie wrd modych,
in vitro temu ostatniemu tematowi powicono na przykad cae
wydanie audycji Mina dwudziesta w dniu 20 maja), wysoka ekspozycja polityki krajowej (gwnie przyszo lewicy po klsce SLD,
rola ruchu Pawa Kukiza na scenie politycznej oraz formowanie si
nowej partii Balcerowicza). Druga w prbie ekspozycja tematyki
gospodarczej na poziomie 5,2 proc.;
TVP 2 najwysza ekspozycja tematyki kampanii wyborczej i jej

wpywu na polityk krajow gwnie w kontekcie kryzysu SLD
86
i sabego wyniku kandydatki popieranej przez t parti, a take

formujcych si nowych ruchw politycznych ruchu Pawa Kukiza
i ruchu skupionego wok Ryszarda Petru;
o TVN 24 najwysza w prbie, cho bezwzgldnie niezbyt dua ekspozycja
tematyki skandali i kontrowersji w kampanii (gwnie kwestia nowych
tam w aferze podsuchowej oraz ataku na Bronisawa Komorowskiego),
poza tym wyrwnana ekspozycja rnych jednostek tematycznych, bez
wyranej dominanty poza tematyk samej kampanii wyborczej;
o POLSAT NEWS wysoka ekspozycja wynikw pierwszej tury wyborw
oraz tematw spoecznych, drugi w badanej prbce udzia wzmianek
o skandalach i aferach w okresie wyborw. Naley podkreli, e ponownie najwikszy udzia ekspozycji tematu zwizanego z prerogatywami
prezydenckimi 2,2 proc.;
o TV TRWAM wysokie zainteresowanie tematami wiatopogldowymi
i spoecznymi, z naciskiem na kwestie in vitro oraz sytuacj osb modych
i emerytw (nisze jednak ni w pierwszej turze wyborw), wysoki udzia
kwestii zwizanych z polityk krajow (gwnie w kontekcie wpywu
rzdw PO na sytuacj w kraju i konsekwencji, jakie wynikaj z tego dla
poparcia dla Bronisawa Komorowskiego). Tylko w TV Trwam pojawia
si kategoria inne obejmujca tematyk religijn oraz materia o Andrzeju Rosiewiczu jako satyryku, zawierajcy odwoania do jego twrczoci przemiewczej wobec Bronisawa Komorowskiego. Trzeba podkreli,
e TV Trwam znw jak w pierwszej turze miaa najwyszy wynik ekspozycji, jeli chodzi o prerogatywy prezydenckie ex aequo z Polsat News
2,2 proc.
Warto zauway, e dominujce kategorie tematyczne, poza tematyk samej

kampanii wyborczej, z nielicznymi wyjtkami (jak ponownie wysoka ekspozycja
tematyki spoecznej w TV Trwam), nie odzwierciedlay ukadu tematyzacji z
pierwszej tury wyborw. Oznacza to, e agenda medialna w badanym okresie
ulegaa istotnym przeobraeniom zarwno pod wpywem biecych wydarze
(globalny wzrost udziau skandali po wycieku nowych nagra politykw i ataku
na Bronisawa Komorowskiego w Toruniu), jak i dziaa samych politykw (wi87
doczny spadek zainteresowania tematyk bezpieczestwa w drugiej turze na

rzecz
JOW-w
i referendum zaplanowanego na 6 wrzenia 2015 roku).
W obszarze ekspozycji partii politycznych byy widoczne zrnicowane modele

doboru goci do audycji:
o TELEWIZJA PUBLICZNA dominacja grupy ekspertw, wysoka ekspozycja
PiS i PO z przewag PO, relatywnie wysoka ekspozycja PSL, SLD i Polski
Razem;
TVP 1 skupienie na spolaryzowanej osi sporu PiSPO, z bardzo

wysok ekspozycj politykw obu partii;
TVP 2 dominacja grupy ekspertw, politykw bezpartyjnych i politykw PO;
TVP INFO dominacja grupy ekspertw, wysoka ekspozycja PiS i

PO z przewag PO, relatywnie wysoka ekspozycja PSL, SLD i Polski Razem;
o POLSAT NEWS skupienie na spolaryzowanej osi sporu PiSPO, duy

udzia ekspertw, relatywnie wysoka ekspozycja PSL, SLD i Polski Razem;
o TV TRWAM dominacja grupy ekspertw i politykw PiS, widoczna ekspozycja Solidarnej Polski i Polski Razem odejcie od modelu pluralizmu
ograniczonego (tylko PiS i eksperci) do nieco bardziej wywaonego (cho
wci preferujcego jedn stron sceny politycznej) modelu pluralizmu
zawonego;
o TVN 24 dominacja grupy ekspertw, widoczne skupienie na spolaryzowanej osi sporu PiSPO, widoczna ekspozycja SLD i Polski Razem, widoczna ekspozycja politykw mniejszych stronnictw w kontekcie wyborw.
W drugiej turze wyborw prezydenckich ponownie, jeszcze wyraniej ni

w pierwszej turze, uwidoczni si dyskurs polityczny spolaryzowany midzy PiS
a PO w niemal wszystkich stacjach wyjtek stanowi TV Trwam, w ktrej dyskurs zosta ograniczony do politykw PiS, Solidarnej Polski oraz Polski Razem.
W strukturze doboru goci-ekspertw podobnie jak w pierwszej turze wyranie zarysowaa si tendencja do merytorycznego doboru ekspertw, z duym
udziaem grup ekspertw-badaczy (politologw, socjologw, ekonomistw),
a take ekspertw-publicystw.
88
W strukturze pyta w badanych audycjach dominoway pytania o informacje,

co jest sytuacj wyjtkow w skali wszystkich dotychczas badanych w tej metodologii wyborw, co byo zasug wystpienia we wszystkich stacjach pewnej liczby
audycji o wyjtkowo wysokich wskanikach orientacji na informacje. Te audycje
to:
Stacja
TVP INFO
TV TRWAM
TVN 24
TVP 1
TVP INFO
POLSAT NEWS
POLSAT NEWS
TVN 24
Audycja
Data
Prowadzcy
Po przecinku
Rozmowy niedokoczone
Loa prasowa
Polityka przy kawie
Dzi wieczorem
Go Wydarze
Go Wydarze
Fakty po Faktach
19 maja
21 maja
17 maja
19 maja
14 maja
12 maja
11 maja
11 maja
Joanna Racewicz
Marcin Krupa
Magorzata aszcz
Magorzata Serafin
Krzysztof Ziemiec
Dorota Gawryluk
Dorota Gawryluk
Stosunek liczby
pyta o informacje
do pyta o opinie
21,00
17,00
17,00
15,00
15,00
9,40
9,00
8,67
Warto zauway, e w przypadku wikszoci z tych audycji pytania o informacje dotyczyy jednak przebiegu kampanii wyborczej (a nie postulatw programowych czy kompetencji prezydenta), jak na przykad miao to miejsce w audycji Po przecinku z 19 maja
2015 roku (fragment z trzema pytaniami o informacje; podkrelenia autorw raportu):
To byo pytanie, pan profesor wytumaczy t spraw.
A dorabia w Poznaniu, to prawda?
By na urlopie?
[] A skd ta przemiana pana prezydenta, to jest dzieo Michaa Kamiskiego?
Micha Kamiski macza palce w kampanii?
Na poziomie stylw zachowania dziennikarzy w audycjach wyrniono nastpujce modele typowe dla opisywanych stacji:
o TELEWIZJA PUBLICZNA styl wywaony, cechujcy si rednim stosunkiem liczby pyta o informacje do pyta o opinie i rednimi wartociami
wskanikw aktywnoci dziennikarskiej, z niszym ni w pierwszej turze
nateniem pyta i wyszym nateniem interwencji dziennikarskich;
TVP INFO styl wywaony, cechujcy si rednim stosunkiem liczby pyta o informacje do pyta o opinie i rednimi wartociami
wskanikw aktywnoci dziennikarskiej;
89
TVP 1 styl wywaony, nastawiony na informacje, cechujcy si

wysokim (i duo wyszym ni w pierwszej turze) stosunkiem liczby pyta o informacje do pyta o opinie i nieco wysz od redniej
liczb interwencji dziennikarskich;
TVP 2 styl wywaony, cechujcy si rednim stosunkiem liczby

pyta o informacje do pyta o opinie i nieco nisz od redniej liczb interwencji dziennikarskich;
o TVN 24 styl aktywny, nastawiony na opinie, cechujcy si wysokim

stopniem nasycenia pytaniami o opinie, a take najwyszymi wskanikami
aktywnoci dziennikarskiej na jednostk czasu (zadawania pyta i przerywania wypowiedzi goci) jest to wyranie najbardziej stabilny i podlegajcy najmniejszym wahaniom styl aktywnoci dziennikarskiej wrd
badanych stacji;
o POLSAT NEWS: styl mao aktywny, nastawiony na opinie, cechujcy si
wysokim stopniem nasycenia pytaniami o opinie, a take niskimi wskanikami aktywnoci dziennikarskiej na jednostk czasu.
o TV TRWAM styl spokojny, nastawiony na wiedz, cechujcy si duym
udziaem pyta o informacje, a take niskimi wskanikami aktywnoci
dziennikarzy zadawania pyta (cho w przypadku tego wskanika jego
warto jest wysza ni w pierwszej turze) i przerywania wypowiedzi goci. Obok stylu dziennikarzy TVN 24 jest to drugi najbardziej stabilny w
zasadzie podlegajcy tylko niewielkim fluktuacjom w kolejnych kampaniach wyborczych styl aktywnoci dziennikarzy.
We wskanikach realizacji misji publicznej ponownie dobrze wypada stacja Polsat News, dobre wyniki we wszystkich metodach pomiaru (mnonikowej i standaryzowanej) uzyskay TVP 1 i TVN 24, a w dalszej kolejnoci TVP Info, TVP 2.
Relatywnie najnisz punktacj ponownie uzyskaa TV Trwam (efekt braku pluralizmu i wyranie pozytywnego stosunku dziennikarzy tej partii do goci z Prawa i Sprawiedliwoci).
Na poziomie ilociowym wyranie niska bya ekspozycja goci kobiet 12 proc.,

z wysok ekspozycj kobiet-goci w TV Trwam (inaczej ni w pierwszej turze
wyborw, ale podobnie jak w poprzednich badanych kampaniach wyborczych).
90
W drugiej turze wyborw prezydenckich niepokoi take niski udzia kobiet jako
prowadzcych audycie wynis on 38,9 proc. i by najniszym z do tej pory zaobserwowanych we wszystkich badanych kampaniach wyborczych.
Na poziomie jakociowym wyranie wysza ni w eurowyborach, a podobna

jak w przypadku wyborw samorzdowych w 2014 roku i pierwszej turze wyborw prezydenckich bya reprezentacja kobiet o silnej, ugruntowanej pozycji politycznej oraz charyzmatycznych, wyrazistych postaci kobiecych (przy cznej niskiej ilociowej ekspozycji caej grupy kobiet-goci).
Druga tura wyborw prezydenckich pozwolia uchwyci zjawisko minimalnie

wyszej, ale bardzo konsekwentnie obecnej w zasadzie we wszystkich poprzednich badanych kampaniach nadekspozycji czynnej mczyzn s oni o okoo
2 punkty proc. czciej prezentowani w sposb czynny i jest to proporcja bardzo
stabilna, powtarzajca si od kilku kampanii wyborczych.
Analizowana debata prezydencka w drugiej turze speniaa kryteria ekspozycji

kandydatw i pluralizmu zapisane w Rozporzdzeniu KRRiT z dnia 6 lipca 2011
roku w sprawie szczegowych zasad i trybu przeprowadzania debat przez Telewizj Polsk Spk Akcyjn, w tym w szczeglnoci zapisane w art. 5 pkt 2, art. 2
pkt 3 oraz art. 4 pkt 1 i 2 (wyjwszy rezygnacj z udziau w debacie faworyta
pierwszej rundy Bronisawa Komorowskiego).
Pasmo po debacie zostao powicone w caoci komentarzom ekspertw, a jego

tematyzacja i narracja wskazyway, e byo ono opiniotwrczym dopenieniem
faktw i opinii zaprezentowanych przez kandydatw w toku debaty, caa debata
bya te przez dziennikarzy ramowana w kontekcie dziaa z obszaru marketingu politycznego i kreacji wizerunku, bardziej ni w odniesieniu do jakichkolwiek
kwestii merytorycznych zawartych w programach kandydatw. Wyranym problemem pasma komentarzy po debacie by stosunek dziennikarza do Zbigniewa
Ziobry, stosunkowo krytyczny i stojcy w opozycji do yczliwego zachowania
w stosunku do pozostaych goci, co mogo psu wraenie bezstronnoci i wywaenia tej konkretnej audycji (zwaszcza e spr z tym politykiem mia miejsce
pod koniec audycji, a wic caa sytuacja moga zosta do atwo zapamitana
przez widza).
91
Polsat News, Rozmowa Wydarze, 11 maja
4. Spis audycji zakwalifikowanych do badania
2015
2015
Polsat News, Go Wydarze, 11 maja 2015


2015
2015
2015

2015
2015
Polsat News, Graffiti, 11 maja 2015
2015

Polsat News, Polska wybiera, 21 maja 2015
Polsat News, Premierzy, 15 maja 2015
2015
2015
Polsat News, Tak czy nie, 11 maja 2015
Polsat News, Premierzy, 22 maja 2015

92

Polsat News, To by dzie, 11 maja 2015
Polsat News, Wydarzenia, opinie, komentarze,

21 maja 2015
22 maja 2015
TV Trwam, Polski punkt widzenia, 11 maja
2015

Polsat News, Wieczr z debat, 17 maja
2015
11 maja 2015
12 maja 2015
13 maja 2015
14 maja 2015
15 maja 2015
18 maja 2015
19 maja 2015
2015
2015
2015
2015
2015
2015
2015
2015
2015
TV Trwam, Rozmowy niedokoczone, 13
maja 2015
maja 2015
20 maja 2015
93

maja 2015
maja 2015
TVN 24, Czas decyzji, 21 maja 2015
TVN 24, Czas decyzji. Debata po debacie,
TVN 24, Jeden na jeden, 20 maja 2015

TVN 24, Kawa na aw, 17 maja 2015
TVN 24, Kropka nad i, 11 maja 2015
21 maja 2015
TVN 24, Fakty po Faktach, 11 maja 2015
TVN 24, Loa prasowa, 17 maja 2015
TVN 24, Piaskiem po oczach, 15 maja 2015
TVN 24, Piaskiem po oczach, 22 maja 2015
TVN 24, Tak jest, 11 maja 2015

94
TVP 1, Polityka przy kawie, 11 maja 2015
TVP Info, Dzi wieczorem, 20 maja 2015
TVP Info, Forum, 15 maja 2015
TVP Info, Forum, 22 maja 2015
TVP Info, Go poranka, 11 maja 2015
TVP 1, TVP Info i Polsat, Debata kandydatw.
Wybory prezydenckie 2015, 17 maja 2015

TVP 2, Tomasz Lis na ywo, 11 maja 2015
TVP 2, Tomasz Lis na ywo, 18 maja 2015
TVP Info, Bliej, 14 maja 2015
TVP Info, Debata po debacie, 17 maja 2015

TVP Info, INFOrozmowa, 11 maja 2015
95
TVP Info, Kampania prezydencka. Fina,
TVP Info, Podsumowanie kampanii przed dru-
22 maja 2015
g tur, 22 maja 2015
TVP Info, Komentarze przed debat, 17 maja
TVP Info, Woronicza 17, 17 maja 2015
2015
TVP Info, Mina dwudziesta, 11 maja 2015
TVP Info, Po przecinku, 11 maja 2015
96
97

Wybory Prezydenckie II Tura - Publicystyczne Ogól

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Wybory Prezydenckie II Tura - Publicystyczne Ogól

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Monitoring wyborczy

telewizyjnych audycji publicystycznych

Badanie zrealizowane na zlecenie:

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, 2015

Zesp koordynujcy i przygotowujcy raport:

1.1. Zakres czasowy i medialny monitoringu

analiza audycji publicystycznych speniajcych kryterium tematyczne i faktycznie

przekrojowy charakter analizy pozwalajcy na porwnanie formy i treci audycji

realizacja pogbionej analizy za pomoc identycznego narzdzia na kadym

realizacja badania na prbie programw opiniotwrczych publicystycznych,

stworzenie narzdzia, ktre pozwoli uchwyci specyfik dodatkowych tematw

W celu spenienia powyszych postulatw zesp realizujcy badanie, w porozumieniu

publicystyczny charakter programu1 (kryterium gatunkowe);

W badaniu bya moliwa (i faktycznie stosowana) take kwalifikacja czciowa, ktra

Przewaajcego, czyli zajmujcego ponad 50 procent czasu trwania audycji.

1.2. Nota metodologiczna matryca analityczna (operacjonalizacja art. 21

odstpienia od uwzgldniania w danych zbiorczych wskanika integralnoci jako

powizania wszystkich wskanikw w ocenie zbiorczej za pomoc mnonika,

2.1. Liczba materiaw publicystycznych wedug stacji

TVP (TVP 1 + TVP 2 + TVP INFO)

Na powyszym zestawieniu jest widoczny trend opisany ju przy okazji poprzednich

2.2. Tematy poruszane w audycjach

Ekspozycja czasowa tematyki

Kogo popr kandydaci z 1 tury

Gwne obserwacje dotyczce narracji o wyborach prezydenckich obejmuj:

nadal siln obecno tematyki autoreferencyjnej zwizanej z samym przebiegiem

Widoczny by niszy ni w pierwszej turze wyborw udzia tematyki zwizanej

W przeciwiestwie do wyborw samorzdowych widoczny by niszy udzia

Tematem zakcajcym recepcj tematyki wyborczej w drugiej turze wyborw

Drugim tematem interferujcym z tematyk wyborcz, ktry uzyska na tyle du

2.2.1. Ekspozycja tematw

W kolejnym zestawieniu prezentujemy szczegowy, procentowy udzia tematw w

Z powyszego zestawienia wynika, e dominant we wszystkich stacjach bya tematyka

TELEWIZJA PUBLICZNA zauwaalna ekspozycja tematw spoecznych i zwizanych z polityk krajow;

o TVP 2 najwysza ekspozycja tematyki zwizanej z kampani wyborcz

W badaniu tematyka prerogatyw prezydenta zostaa wskazana przez analitykw jako

Dzi wieczorem (TVP Info) 19 maja;

Fakty po Faktach (TVN 24) 15 maja

Fakty po Faktach (TVN 24) 17 maja;

Go poranka (TVP Info) 18 maja;

Podsumowanie kampanii przed drug tur (TVP Info) 22 maja;

Polityka przy kawie (TVP 1) 22 maja; Jaromir Sokoowski i Krzysztof Szczerski

Polski punkt widzenia (TV Trwam) 16 maja;

Polski punkt widzenia (TV Trwam) 20 maja;

Polski punkt widzenia (TV Trwam) 22 maja;

Premierzy (Polsat News) 8 maja;

Rozmowa Wydarze (Polsat News) 15 maja;

Tak czy nie (Polsat News) 13 maja;

Tak jest (TVN 24) 14 maja;

Tak jest (TVN 24) 19 maja;

To by dzie (Polsat News) 18 maja;

Wieczr z debat (Polsat News) 17 maja.

2.3. Gocie audycji

Zestawienie frekwencji wystpie przedstawicieli rnych partii politycznych wskazuje

Z kolejnego zestawienia wyranie wynika, e chocia na poziomie frekwencji wystpie

Naley zaznaczy, e ekspozycja Bronisawa Komorowskiego bya w zestawieniu ekspozycji partyjnej

Warszawska Wsplnota Samorzdowa

Struktura ekspozycji wedug grup goci

Warszawska Wsplnota Samorzdowa

Powyszy wykres wskazuje wyranie na przewag ekspozycji czynnej we wszystkich

2.3.1. Ekspozycja czasowa w podziale na stacje telewizyjne publiczne vs komercyjne

Na kolejnych dwch wykresach prezentujemy zestawienie ekspozycji poszczeglnych

Struktura ekspozycji wedug grup goci i typw nadawcw

TVP (TVP 1 + TVP 2 + TVP INFO)