Sygn.

akt I ACa 275/16

WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 czerwca 2016 r.
Sd Apelacyjny w Krakowie Wydzia I Cywilny
w skadzie:
Przewodniczcy: SSA Jan Kremer
Sdziowie: SSA Anna Kowacz-Braun (spr.)
SSA Robert Jurga
Protokolant: st.sekr.sdowy Urszula Kosiska
po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2016 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powdztwa J P
przeciwko K w K
o zapat
na skutek apelacji powdki
od wyroku Sdu Okrgowego w Krakowie
z dnia 3 grudnia 2015 r. sygn. akt I C 2291/14
1. oddala apelacj;
2. zasdza od powdki na rzecz strony pozwanej kwot 3 600 z (trzy
tysice szeset zotych) tytuem kosztw postpowania apelacyjnego.

SSA Anna Kowacz-Braun

SSA Jan Kremer

SSA Robert Jurga

I ACa 275/16
Uzasadnienie
wyroku Sdu Apelacyjnego
z dnia 10 czerwca 2016 r.
W pozwie z dnia 10 grudnia 2014 r. powdka J P domagaa si od strony
pozwanej K 1) zapaty kwoty 9.000 z tytuem naruszenia autorskich praw
osobistych, wraz z odsetkami liczonymi od dnia 24 lipca 2014 r. do dnia zapaty,
2) zapaty kwoty 6.600 z tytuem naruszenia autorskich praw majtkowych,
wraz z odsetkami liczonymi od dnia 24 lipca 2014 r. do dnia zapaty, 3) zwrotu
kosztw procesu wedug norm przepisanych, w tym kosztw zastpstwa
procesowego.
Na uzasadnienie dania powdka wskazaa, e jest autork fotografii
przedstawiajcej posta A W, fotografia ta zostaa bezprawnie uyta przez
pozwan na stronie internetowej: http/, ktrej wacicielem (wydawc) jest
strona pozwana. Nastpio to bez wiedzy oraz zgody powdki, ponadto
autorstwo dziea - fotografii nie zostao w publikacji oznaczone. Powdka
uzasadniajc swe danie wskazaa na tre art. 38 ust. 1; art. 7 ust. 2 pkt 7; art.
16 i 17 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. prawo prasowe (Dz. U. z 1984 r., Nr
5, poz. 24 ze zm.). Powdka podkrelia, e nie wyrazia zgody na korzystanie z
wykonanego przez ni zdjcia obrazujcego posta A W przez osob trzeci, a
wic jej autorskie prawa majtkowe zostay naruszone.
Na dane pozwem kwoty skadaj si; 1) kwota pienina w wysokoci
odpowiadajcej trzykrotnoci stosownego wynagrodzenia, ktre w chwili jego
dochodzenia byoby nalene tytuem udzielenia przez uprawnionego zgody na
korzystanie z utworu (art. 79 ust. 1 pkt 3) lit b) ustawy) tj. kwota 2.200 z
pomnoona przez trzy, co daje 6.600 z, 2) odszkodowanie nalene na podstawie
art. 78 ust. 1 ustawy w zwizku z art. 16 pkt 1) i 2) ustawy, za naruszenie
osobistych praw autorskich poprzez nieoznaczenie autorstwa dziea w
wysokoci 4.000 z, 3) kwota przysugujca na podstawie art. 78 ust. 1 ustawy w
zwizku z art. 16 pkt 3) ustawy, za naruszenie osobistych praw autorskich
poprzez ingerencj w dzieo polegajc na jego graficznej obrbce tj.
kadrowaniu w wysokoci 5.000 z.
W odpowiedzi na pozew strona pozwana K wniosa o oddalenie
powdztwa oraz zwrot kosztw procesu, w tym kosztw zastpstwa
procesowego wedug norm przepisanych.

Strona pozwana nie kwestionowaa faktu, e autorstwo zdjcia

przedstawiajcego A W przysuguje powdce, wskazaa e pracownik pozwanej
- K G otrzyma od powdki w prezencie oprawion odbitk portretu A W
bdcego przedmiotem sporu wraz z osobist dedykacj powdki celem
wykorzystania jej w prowadzonej przez K G dziaalnoci kulturalnej. O fakcie
przekazania fotografii oraz celu przekazania wiedzieli pracownicy i
wsppracownicy K. Przedmiotowa fotografia zostaa umieszczona na
podstronie www... bez wiedzy pozwanej przez osob odbywajc praktyki w
pozwanej K. Strona www jest jednake niekomercyjn, informacyjn stron
dotyczc polskich filmw dokumentalnych i zawierajc podstawowe
informacje o filmach. Zwykle obok informacji o konkretnym filmie
dokumentalnym znajduje si plakat lub kadr z filmu, w celu zobrazowania
informacji dotyczcej danego filmu. Take w tym przypadku przy informacjach
o filmie dokumentalnym w reyserii A W powinien znale si kadr z tego
filmu, jednak osoba odbywajca praktyki z nieznanych powodw dla
zobrazowania informacji o filmie wybraa portret jego reysera. Moliwe, e
wybr tej konkretnej fotografii wynika z powszechnej wrd personelu strony
pozwanej wiedzy o przekazaniu odbitki przedmiotowej fotografii przez
powdk prezesowi zarzdu strony pozwanej.
W wyniku wezwania wystosowanego przez powdk strona pozwana
usuna niezwocznie sporn fotografi z przedmiotowej strony. Mimo
skierowania wezwania do osoby niewaciwej tj. K W, pozwana porednio
powzia wiedz, e powdka cofa zgod na korzystanie ze spornej fotografii,
czego konsekwencj byo niezwoczne usunicie fotografii. Strona pozwana
podniosa nadto, e powdka nie posiada zgody A W na korzystanie z jego
wizerunku w zakresie spornej fotografii, w szczeglnoci do pobierania
wynagrodzenia za korzystanie z fotografii. Strona pozwana podniosa rwnie,
i sposb skorzystania przez ni ze zdjcia mieci si w prawie cytatu o ktrym
mowa w art. 29 ust. 1 pr.aut., a nadto zakwestionowaa wysoko dochodzonego
i przez powdk zadouczynienia oraz wynagrodzenia o ktrym mowa w art.
79 ust. 1 pr.aut.
Odnonie zarzutu naruszenia praw osobistych twrcy strona pozwana
podniosa, e powdka nie wykazaa, aby brak oznaczenia autorstwa lub
kadrowanie naruszao faktyczn wi, ktra miaaby czy j z utworem.
Charakter podnoszonych roszcze wskazuje, e brak jest jakiejkolwiek wizi
osobistej powdki z utworem, a jedynym elementem czcym powdk z
Powdka bowiem nigdy nie podnosia roszcze w tym zakresie w stosunku do

strony pozwanej, co wskazuje na fakt, e powdce nie przeszkadza fakt

pominicia jej imienia i nazwiska oraz rzekomego kadrowania fotografii.
Jedynym polem zainteresowania powdki by fakt nieuzyskania wynagrodzenia,
ktre jej zdaniem byo jej nalene w zwizku z wykorzystaniem portretu A W.
Odnonie braku oznaczenia autorstwa zdjcia strona pozwana wskazaa, e w
praktyce powdki zwykle nie oznacza ona autorstwa poszczeglnych fotografii.
W szczeglnoci przekazana K G odbitka spornej fotografii nie bya oznaczona
imieniem i nazwiskiem powdki.
Niezalenie od powyszego pozwana podniosa zarzut naduycia prawa
podmiotowego przez powdk. Wskazaa, e dotychczas strony pozostaway w
dobrych kontaktach, a powdka przekazaa K G odbitk spornej fotografii
zezwalajc mu na jej wykorzystanie w prowadzonej dziaalnoci kulturalnej
(filmowej). Nadto powdka domaga si zapaty za korzystanie z fotografii,
ktrej gwna wartoci jest wizerunek A W, co do ktrego nie pozyskaa zgody
na jego wykorzystywanie, a co nie przeszkadzao powdce czerpa znacznych
korzyci z dziea posiadajcego tak istotne wady prawne.
Strona pozwana wskazaa nadto, i uycie przez ni spornej fotografii
miecio si w ramach instytucji dozwolonego uytku regulowanej w art. 27
pr.aut. Nadto wskazaa, e wrczenie egzemplarza fotografii przez powdk
przedstawicielowi pozwanej wiadczce o wyraonej przez powdk zgody na
wykorzystywanie fotografii, oraz brak osigania przez pozwan korzyci
majtkowych z tytuu wykorzystania spornej fotografii, przemawiaj za tym, i
wykorzystanie fotografii nie naruszyo susznych interesw powdki.
Zamieszczenie fotografii w bazie danych zawierajcej informacje o filmach
dokumentalnych stanowio normalne wykorzystanie fotografii, na co ponownie
wskazuje chociaby fakt udzielenia przez powdk zezwolenia na
wykorzystanie fotografii w szeroko pojmowanej dziaalnoci filmowej
prowadzonej przez stron pozwan, obejmujc rwnie edukacj filmow. Co
istotne, powdka doskonale znaa profil dziaalnoci strony pozwanej,
obejmujcy m.in. edukacj filmow, w ramach ktrej stworzona zostaa baza
danych zamieszczona na strome internetowej www. ...
Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2015 r. Sd Okrgowy w Krakowie umorzy
postpowanie co do kwoty 2.200 z; oddali powdztwo w pozostaej czci i
zasdzi od powdki na rzecz strony pozwanej kwot 2.417 z tytuem zwrotu
kosztw procesu.
Orzeczenie to Sd Okrgowy poprzedzi nastpujcymi ustaleniami:
Na stronie internetowej: http://..., ktrej wacicielem (wydawc) jest

pozwana, ukazaa si informacja o filmie dokumentalnym zatytuowanym:

w reyserii A W. Informacja o filmie zostaa opatrzona fotografi reysera.
Autork zdjcia zamieszczonego w informacji o filmie opublikowanej
przez stron pozwan bya powdka. Sporna fotografia zastaa podarowana
przez powdk w prezencie (jako podarunek) prezesowi strony pozwanej K G.
Darujc przedmiotowe zdjcie powdka nie oznaczya jego autorstwa. Powdka
zna profil dziaalnoci K G oraz instytucji ktrej jest on prezesem tj. K,
zajmujcej si dziaalnoci i tematyk filmow, popularyzatorsk i edukacyjn,
o niezarobkowym charakterze.
Powdka nie uczynia adnych zastrzee dotyczcych moliwego
sposobu korzystania z podarowanego zdjcia, a zdjcie podarowaa K G w celu
wykorzystania w ramach prowadzonej przez niego i zwizane z nim instytucje,
w tym stron pozwan, dziaalnoci popularyzatorskiej. Niezwocznie nadto po
wezwaniu przez powdk strona pozwana usuna sporn fotografi z
prowadzonej strony internetowej.
Uwidoczniony na zdjciu reyser - A W, w zoonym owiadczeniu
(k.148) sprzeciwi si pobieraniu przez powdk wygrowanych odpatnoci za
udostpnianie jego wizerunku takim instytucjom jak szkoy, uczelnie oraz
fundacje czy stowarzyszenia filmowe. Reyser wskaza, e takie korzystanie
suy dobru wsplnemu i nikt nie powinien ani go zabrania, ani czyni sobie z
niego rda dochodu. Nadto reyser wskaza, e jest zaskoczony roszczeniami
powdki wzgldem strony pozwanej, bowiem nigdy nie sprzeciwia si i nadal
nie sprzeciwia korzystaniu z jego wizerunku przez K G i K, ktra ma znaczny
wkad w edukacj filmow w Polsce.
W oparciu o poczynione ustalenia Sd Okrgowy uzna, e powdztwo
nie zasugiwao na uwzgldnienie.
Powdka swoje roszczenia wobec strony pozwanej z tytuu naruszenia
swoich autorskich praw osobistych i majtkowych opara na treci art. 79 ust. 1 i
art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach
pokrewnych - dalej: ustawa o pr. autorskim (t.jedn. Dz.U. z 2006, nr 90, poz.
631 z pn. zm.).
Odwoujc si do treci tych przepisw Sd Okrgowy wskaza, e z
ustale faktycznych sprawy wynika, i strona pozwana publikujc na stronie
internetowej ktrej jest wydawc tj. www informacj o filmie w reyserii A
W zatytuowanym opatrzya go zdjciem autorstwa pozwanej. Zdjcie to
zostao podarowane przez powdk prezesowi zarzdu strony pozwanej jako
prezent w celu wykorzystania w ramach prowadzonej dziaalnoci

popularyzatorskiej w dziedzinie sztuki filmowej, a nastpnie zamieszczone

przez stron pozwan na przedmiotowej stronie internetowej celem
zobrazowania odbiorcy postaci reysera filmu.
Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy o pr. aut. w brzmieniu obowizujcym
do dnia 19 listopada 2015 r., a zatem w czasie, gdy doszo do opublikowania
spornej fotografii przez stron pozwan, wolno byo przytacza w utworach
stanowicych samoistn cao urywki rozpowszechnionych utworw lub
drobne utwory w caoci, w zakresie uzasadnionym wyjanianiem, analiz
krytyczn, nauczaniem lub prawami gatunku twrczoci (tzw. prawo cytatu).
Biorc pod uwag popularyzatorsk i niewtpliwie edukacyjn funkcj jak
spenia strona internetowa, ktrej wydawc jest strona pozwana, jak i sposb
zamieszczenia na niej spornej fotografii - w celu zobrazowania osoby autora
filmu dokumentalnego, uzna naley, e sposb wykorzystania zdjcia mieci
si w ramach powoanego prawa cytatu, co uchyla bezprawno dziaania strony
pozwanej w tym zakresie.
Jakkolwiek istotnie autorstwo zdjcia nie zostao w publikacji oznaczone
(autorstwa tego nie oznaczya bezporednio take powdka darujc je w formie
prezentu K G) uzna naley, e okolicznoci, w jakich doszo do posuenia si
przez stron pozwan spornym zdjciem oraz cel, ktremu miao ono suy nie
uzasadniaj w aden sposb przyznania powdce z tego tytuu zadouczynienia
stosownie do art. 78 ust. 1 ustawy pr. aut. mimo niewtpliwie zawinionego w
tym zakresie dziaania strony pozwanej; to samo dotyczy ewentualnego
kadrowania zdjcia.
W ocenie Sdu nadto dziaanie powdki stanowi naduycie jej prawa
podmiotowego (art. 5 k.c.).
Powdka podarowaa fotografi obrazujc posta A W prezesowi
zarzdu strony pozwanej w formie prezentu. Powszechnie przyjt w
spoeczestwie regu jest, i z rzecz otrzyman w prezencie obdarowany moe
zrobi co zechce, z punktu widzenia zasad wspycia spoecznego prezent w
momencie podarowania staje si wasnoci obdarowanego ktr ten moe
cakowicie swobodnie rozporzdza. W stosunku do podarunku nie istniej
jakie powszechnie przyjte zakazy w dysponowaniu nimi. Powdka darujc
zdjcie przedstawiajce A W przedstawicielowi strony pozwanej nie
wprowadzia adnych ogranicze w korzystaniu z niego by moe gdyby je
wprowadzia, obdarowany nie przyjby takiego podarunku. Nadto sporne
zdjcie nie byo oznaczone autorstwem pozwanej, co wskazuje na to, e
powdce nie zaleao na podkreleniu autorstwa, bowiem w przeciwnym

wypadku podpisaaby zdjcie. Powdka znaa profil dziaalnoci K G szeroko

rozumiana dziaalno w zakresie sztuki filmowej i darujc zdjcie obecnemu
prezesowi zarzdu strony pozwanej musiaa zdawa sobie spraw z tego, e
moe ono zosta w tego rodzaju dziaalnoci wykorzystane. Nadto sam
sportretowany (sfotografowany) reyser wyrazi zgod na korzystanie z jego
wizerunku (nieodpatnie) przez stron pozwan w jej dziaalnoci, nie wyrazi
take zgody na czerpanie zyskw z rozpowszechnia przez powdk jego
wizerunku.
Poniewa powdztwo podlegao oddaleniu ju tylko z powoanych
przyczyn, zbdne byo odnoszenie si do pozostaych podnoszonych przez
strony twierdze i zarzutw i przeprowadzanie postpowania dowodowego w
pozostaym wnioskowanym przez strony zakresie. Z tych te przyczyn Sd
pomin pozostae wnioski dowodowe stron (art. 217 3 k.p.c.).
Wobec cofnicia przez powdk pozwu ze skutkiem prawnym na
rozprawie w dniu 22 wrzenia 2015 r. co do kwoty 2.200,00 z Sd w tej czci
postpowanie w sprawie, na zasadzie art. 355 1 k.p.c., umorzy.
O kosztach procesu Sd Okrgowy orzek na zasadzie art. 98 1 i 3 i art.
99 k.p.c. oraz 2 ust. 1-2 i 6 pkt 5 Rozporzdzenia Ministra Sprawiedliwoci z
dnia 28.09.2002 r. w sprawie opat za czynnoci radcw prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Pastwa kosztw pomocy prawnej udzielonej przez
radc prawnego ustanowionego z urzdu (t. jednol. Dz. U z 2013 r. poz.490).
Apelacj od tego wyroku, zaskarajc go w czci oddalajcej powdztwo
wniosa powdka J P, ktra zarzucia:
1.naruszenie przepisw postpowania, tj. art. 233 1 k.p.c. poprzez naruszenie
zasady swobodnej oceny dowodw i zastosowanie oceny dowolnej, ktra
doprowadzia do wadliwych ustale faktycznych oraz poprzez bdn, sprzeczn
z zasadami logiki i dowiadczenia yciowego ocen materiau dowodowego, co
doprowadzio do uznania, e powdka nie oznaczya autorstwa darowanego
prezesowi strony pozwanej egzemplarza fotografii oraz, e zdjcie zostao
podarowane celem wykorzystania w ramach prowadzonej przez pozwan
dziaalnoci podczas gdy prawidowym byo uznanie, e autorstwo aostao
oznaczone, a zdjcie w formie odbitki fotograficznej zostao podarowane
prezesowi pozwanej jedynie do jego prywatnego, osobistego uytku.
Podarowanie wydruku nigdy nie uprawnia do rozpowszechni niania, bo jak
wiadomo kade pole eksploatacyjne, szczeglnie oglnie dostpna sie Internet,
wymaga licencji uprawniajcej do konkretnego wykorzystania utworu;

2.naruszenie przepisw postpowania, tj. art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 3
k.p.c. poprzez pominicie wnioskw dowodowych powdki zawartych w
pozwie oraz opinii z dnia 30 czerwca 2015 r. biegego Sdu Okrgowego w
Opolu (sygn. akt I C 708/14/Wch);
3. naruszenie przepisw prawa materialnego tj. art. 29 ust. 1 ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych poprzez bdne zastosowanie i uznanie, e
pozwana publikujc zdjcie powdki dziaaa w ramach tzw. prawa cytatu,
podczas gdy prawidowym byo uznanie, e nie zachodz przesanki do
zastosowania formy dozwolonego uytku okrelonego w w.w. przepisie;
4. naruszenie przepisw prawa materialnego tj. art. 78 ust. 1 ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych przez jego niezastosowanie, a co za tym idzie
przyjecie, e powdce nie przysuguje zadouczynienie z tytuu naruszenia jej
osobistych praw autorskich;
5. naruszenie przepisw prawa materialnego tj. art. 78 ust. 1 ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych przez jego niezastosowanie, a co za tym idzie
przyjecie, e powdce nie przysuguje prawo dania zapaty sumy pieninej w
wysokoci dwukrotnoci stosownego wynagrodzenia, ktre w chwili jego
dochodzenia byoby nalene tytuem udzielenia przez powdk zgody na
korzystanie z utworu.
Wskazujc na powysze powdka wniosa o dopuszczenie dowodw
wskazanych w punkcie 2 (art. 380 k.p.c.) oraz o zmian wyroku w zaskaronej
czci poprzez zasdzenie na jej rzecz od strony pozwanej kwoty 13 400 z z
ustawowymi odsetkami od dnia 24 lipca 2014 r.. Powdka wniosa take o
zasdzenie kosztw procesu za obie instancje.
Strona pozwana wniosa o oddalenie apelacji i zasdzenie kosztw
postpowania apelacyjnego.
Sd Apelacyjny zway co nastpuje:
Apelacja powdki J P jest nieuzasadniona.
Na wstpie, z uwagi na potrzeb wskazania podstawy rozstrzygnicia (art.
382 k.p.c.), stwierdzi naley, e ustalony przez Sd Okrgowy stan faktyczny
Sd Apelacyjny przyj za wasny bowiem wyprowadzony on zosta z
dowodw, ktrych ocena odpowiada wszelkim wskazaniom z art. 233 1 k.p.c.
Sd Okrgowy uwzgldni wszystkie przeprowadzone w toku postpowania
dowody, wycign z nich wnioski logicznie poprawne i odpowiadajce
aktualnym pogldom na sdowe stosowanie prawa. O wnikliwoci i
poprawnoci tych wnioskw wiadcz pisemne motywy zaskaronego wyroku,

w ktrych przedstawione zostay wszystkie fakty stanowice podstaw

wydanego wyroku, a take podane zostay dowody stanowice podstaw
ustale.
Poniewa w apelacji podniesiono zarzuty dotyczce naruszenia prawa
procesowego to w pierwszej kolejnoci naley si do nich odnie bowiem tylko
prawidowo ustalony stan faktyczny daje moliwo zbadania poprawnoci
zastosowania prawa materialnego.
Odnoszc si do zarzutu naruszenia art. 233 2 k.p.c. wyranie podkreli
naley, e ocena wiarygodnoci mocy dowodw przeprowadzonych w danej
sprawie wyraa istot sdzenia w czci obejmujcej ustalenie faktw, poniewa
obejmuje rozstrzygnicie o przeciwstawnych twierdzeniach stron na podstawie
wasnego przekonania sdziego powzitego w wyniku bezporedniego
zetknicia si ze wiadkami, dokumentami i innymi rodkami dowodowymi.
Powinna odpowiada reguom logicznego rozumowania wyraajcym formalne
schematy powiza pomidzy podstawami wnioskowania i wnioskami oraz
uwzgldnia zasady dowiadczenia yciowego wyznaczajce granice
dopuszczalnych wnioskw i stopie prawdopodobiestwa ich wystpowania w
danej sytuacji. Jeeli z okrelonego materiau dowodowego sd wyprowadza
wnioski logicznie poprawne i zgodne z dowiadczeniem yciowym, to ocena
sdu nie narusza regu swobodnej oceny dowodw (art. 233 1 k.p.c.) i musi si
osta, choby w rwnym stopniu, na podstawie tego materiau dowodowego,
daway si wysnu wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki
w wizaniu wnioskw z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sdu
wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom dowiadczenia
yciowego, nie uwzgldnia jednoznacznych praktycznych zwizkw
przyczynowo skutkowych, to przeprowadzona przez sd ocena dowodw
moe by skutecznie podwaona (por. np. wyroki Sdu Najwyszego z dnia 27
wrzenia 2002r., II CKN 817/00, Lex nr 56906; z dnia 6 lipca 2005 r., III CK
3/05, Lex nr 180925).
W rozpoznawanej sprawie apelujca zarzutw o takim charakterze nie
podniosa ograniczajc si do zakwestionowania ustale Sdu Okrgowego co
do caoci okolicznoci zwizanych z przekazaniem zdjcia A W prezesowi
strony pozwanej KG. Okolicznoci z tym zwizane ustalone zostay w oparciu o
dowd z zezna wiadka K W, zezna przesuchanego w charakterze strony K
G oraz korespondencji wymienionej przez strony przed wszczciem
postpowania (wskazanej w uzasadnieniu zaskaronego wyroku). Nie ma
adnych powodw by odmwi wiary przeprowadzonym dowodom osobowym,

a dowody z korespondencji stron nie byy przez strony kwestionowane. W

szczeglnoci zezna wiadka oraz prezesa strony pozwanej nie podwaaj
adne dowody przedstawione przez powdk. Co znamienne powdka oraz K G
zarzdzeniem z dnia 22 wrzenia 2015 r. (k.235) wezwani zostali do osobistego
stawiennictwa na rozpraw w dniu 3 grudnia 2015 r. celem przesuchania w
charakterze strony, pod rygorem pominicia dowodu. Na rozprawie tej
penomocnik powdki owiadczy, e J nie stawi si albowiem nie chce
zeznawa w niniejszej sprawie.
W ten sposb to powdka pozbawia si moliwoci przedstawienia
okolicznoci towarzyszcych podarowaniu K G zdjcia A W i ewentualnych jej
zastrzee co do sposobu jego wykorzystania w sytuacji gdy niewtpliwie znana
jej bya dziaalnoci prezesa strony pozwanej. Nie ma wic w chwili obecnej
najmniejszych podstaw by kwestionowa ustalenia Sdu Okrgowego
wyprowadzone z dowodw zaoferowanych przez stron pozwan. Tu wypada
zauway, e darowane zdjcie zostao okazane na rozprawie w dniu 12 marca
2015 r. Z opisu dedykacji podanej przez stron pozwan, a niezaprzeczonej
przez powdk wynika, e dedykacja bya na kartce pod zdjciem z
nieczytelnym podpisem (odpowied na apelacj),sama za powdka na pytanie
Sdu na rozprawie apelacyjnej w dniu 10 czerwca 2016 r. podaa, e nie pamita
kiedy daa zdjcie, ani te treci ewentualnej dedykacji za samo zdjcie
wykonane zostao po 2002 r. (k. 282).
Take kolejny zarzut dotyczcy naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217
3 k.p.c. jest chybiony.
Artyku 227 k.p.c. okrela jedynie co moe by przedmiotem dowodu i
praktycznie trudno jest zarzuci Sdowi naruszenie tego przepisu. Niewtpliwie
w niniejszej sprawie do takiego naruszenia nie doszo. Do tego Sd nie jest
zwizany wszystkimi wnioskami dowodowymi i ma powinno badania
celowoci ich dopuszczenia i przeprowadzenia. Wnioski dowodowe ze wzgldu
na powoan tez, jak w niniejszej sprawie powinny ulega oddaleniu poniewa
s nieprzydatne dla rozstrzygnicia sprawy (por. wyrok Sdu Najwyszego z
dnia 30 maja 2007 r., IV CSK 41/07, Lex nr 346211).
Sd pominie rodki dowodowe, jeeli okolicznoci sporne zostay ju
dostatecznie wyjanione lub jeeli strona powouje dowody jedynie dla zwoki
(art. 217 3 k.p.c.).
Przez wyjanienie spornych okolicznoci rozumie naley taki stan
rzeczy, w ktrym albo nastpio uzgodnienie midzy stronami spornych
dotychczas okolicznoci, albo te zostay one wyjanione na korzy strony

powoujcej dowody. Niedopuszczalne jest pominicie zaoferowanych rodkw

dowodowych z powoaniem si na wyjanienie sprawy, jeeli ocena
dotychczasowych dowodw prowadzi, w przekonaniu sdu, do wnioskw
niekorzystnych dla strony powoujcej dalsze dowody. Oznaczaoby to bowiem
pozbawienie jednej ze stron moliwoci udowodnienia jej twierdze. Sytuacja
taka jednak nie zachodzi, gdy teza dowodowa jest nieistotna dla rozstrzygnicia
lub proponowany rodek jest nieprzydatny dla jej udowodnienia (por. wyrok
Sdu Najwyszego z dnia 30 maja 2007 r., IV CSK 41/07, Lex nr 346211).
Z sytuacj tak jak w ostatnim zdaniu powoanego orzeczenia Sdu
Najwyszego mamy doczynienia w niniejszej sprawie.
Przy przyjtej podstawie materialno prawnej orzeczenia wnioski
dowodowe zgoszone w pozwie oraz dowd z opinii z dnia 30 czerwca 2015 r.
biegego Sdu Okrgowego w Opolu (sygn. akt I C 708/14/Wch) zgoszony na
rozprawie w dniu 3 grudnia 2015 r. nie miay znaczenia dla rozstrzygnicia
niniejszej sprawy. Sd Okrgowy przyj bowiem brak podstaw do uznania
roszczenia powdki za zasadne za wnioski tu omawiane zgaszane byy na
okolicznoci wysokoci dochodzonych da. Do tego wyranie podkreli
naley, e umowy licencyjne zawarte z rnymi podmiotami w nieznanych
warunkach negocjacji stawek nie s miarodajne dla okrelenia realnego
wynagrodzenia za wykorzystanie przedmiotowego zdjcia. Podobnie opinia
wydana w innej sprawie dla celw tego postpowania nie moe stanowi
dowodu w innym postpowaniu choby z uwagi na zasad bezporednioci i
nieporwnywalno tematyki opinii.
Powdka na adnym etapie postpowania mimo wyranego
kwestionowania przez stron pozwan tak zasadnoci dochodzonego dania jak
i jego wysokoci nie zgosia dowodu z opinii biegego lub instytutu na
okoliczno ustalenia wysokoci stosownego wynagrodzenia. Niewtpliwie
okoliczno ta dla jej ustalenia wymagaa wiadomoci specjalnych i nie mogy
jej zastpi przedstawione umowy licencyjne dotyczce innych prac
fotograficznych powdki, zwaszcza e w sposb drastyczny odbiegaj one od
tabel wynagrodze za wykorzystanie utworw fotograficznych opublikowanych
przez Zwizek Polskich Artystw Fotografikw, przedoonych przez stron
pozwan przy zaczniku do rozprawy z dnia 22 wrzenia 2015 r. (k. 229).
W sprawie nie doszo tez do naruszenia prawa materialnego bowiem
zaskarony wyrok odpowiada prawu.
Posta dozwolonego uytku z art. 29 ustawy prawo autorskie i prawa
pokrewne zarwno obecnie jak i do dnia 19 listopada 2015 r. pozwaa i pozwala

realizowa ide swobody wypowiedzi i jest chyba jedn z najmocniejszych,

najbardziej usprawiedliwionych. Jak wskazuje si w literaturze, adna
dziaalno twrcza nie odbywa si w prni, ale wymaga korzystania,
odniesienia si do osigni twrczych innych (por. J. Preussner Zamorska, J.
Marcinkowski (w:) System prawa prywatnego, t. 13, prawo autorskie, red. J.
Barta, Warszawa 2013, s. 564).
Dozwolony uytek przewidziany w art. 29 cyt. ustawy nie zosta
ograniczony do wskazanego krgu uprawnionych, a wic zasadniczo
uprawnionym jest kady, kto realizuje przesanki z tego przepisu. Co wicej
przepis ten z zastrzeeniem okrelenia wielkoci utworu ma zastosowanie do
wszystkich kategorii utworw w tym fotograficznych.
Warunkiem legalnoci cytatu jest korzystanie z utworu, ktry zosta
rozpowszechniony tj. udostpniony w warunkach okrelonych w art. 6 ust. 1
pkt 3 prawa autorskiego W niniejszej sprawie powdka niewtpliwie
upowszechnia przedmiotowe zdjcie choby poprzez umieszczenie je na
wasnej stronie internetowej czego dowodzi wydruk zaczony do pozwu (k.
16). Do tego darowaa zdjcie prezesowi strony pozwanej wiedzc o profilu
dziaalnoci K bez jakichkolwiek zastrzee co do jego wykorzystania.
Przepis art. 29 prawa autorskiego przewiduje, e wykorzystany moe by
drobny utwr w caoci, inne utwory mog by wykorzystane w urywkach lub
fragmentach. Ustawa nie definiuje pojcia drobnego utworu jednak wydaje si,
e czynnikiem decydujcym o uznaniu danego utworu za nalecy do tej
kategorii bdzie gwnie rozmiar rozumiany jako objto, wielko, czas
trwania, podlegajcy relatywizacji w odniesieniu do konkretnej kategorii
utworw.
Kierujc si tym kryterium waciwym bdzie ocenienie przedmiotowego
zdjcia jako drobnego z uwagi na jego rozmiar, ten darowany, wykorzystany i
umieszczony na stronie powdki, a nie zaoenie e zdjcie moe by
powikszone do niemal kadego rozmiaru.
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych w art. 29 stanowi, e
utwory mona przytacza lub zamieszcza. Sformuowanie to nie nawizuje
wprost do adnej z form eksploatacji z art. 50 tej ustawy. Niemniej jednak
naley przyj, e przytoczenie (zamieszczenie) moe odbywa si w kady
sposb tj. na kadym polu eksploatacji. W niniejszej sprawie mamy
doczynienia z zamieszczeniem przedmiotowego zdjcia na stronie internetowej
co take jest polem eksploatacji.
Dalej wykorzystanie utworu w ramach cytatu powinno si mieci w

utworze stanowicym samoistn cao, przy czym stosowanie tzw. prawa

cytatu nie dotyczy tylko dziaalnoci literackiej. T samoistn caoci jest
prowadzona przez stron pozwan strona internetowa www, ktrej tre,
dobr informacji o filmach i ich prezentowanie stanowi przejaw jej twrczej
dziaalnoci indywidualnej.
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych zakrela cele, jakim
moe suy cytat. Cel jakim jest wyjanienie, analiza krytyczna czy nauczanie ,
moe by osignity zarwno przez wykorzystanie utworw o charakterze
naukowym jak i artystycznym. Cytat jest uzasadniony, gdy stanowi niemal
warunek sine qua non zrealizowania celu, jakim jest wyjanienie, analiza
krytyczna lub nauczanie, przy czym ocena jego spenienia powinna by
dokonana obiektywnie. Wyjanienie jest najszerszym celem, do ktrego
realizacji mog by wykorzystane utwory. Wyjanienie moe by
interpretowane w zestawieniu z jego synonimami, takimi jak: wyjani
sytuacj; tumaczy; wykada; komentowa; interpretowa; wykazywa;
uwidacznia; wyuszcza (tak haso wyjania tumaczy Sownik wyrazw
bliskoznacznych, red. S. Skorupka, Warszawa 1987, s. 255). Wyjanienie musi
pozostawa w zwizku funkcyjno treciowym z utworem (jego czci), w
ktrym jest wykorzystywane. Z kolei cel nauczania realizowany jest gwnie w
opracowaniach o charakterze edukacyjnym, nie tylko wykorzystywanych w
ramach nauczania w szkoach, uczelniach ale i innych forach edukacyjnych.
Biorc pod uwag cele K w postaci krzewienia edukacji i kultury
filmowej oraz promocji polskich filmw w kraju i zagranic (k.149 i nst. Statut
K) przyj naley, e umieszczenie przedmiotowego zdjcia na stronie
internetowej: http://www... przy informacji o filmie dokumentalnym
zatytuowanym: w reyserii A W miao zarwno cel wyjanienia przez
uwidocznienie wizerunku reysera jak i nauczanie poprzez rozpowszechnianie
tego wizerunku w kraju i za granic. O tym, e A W wyraa zgod na
korzystanie z jego wizerunku przez stron pozwan wiadczy jego owiadczenie
z dnia 2 marca 2015 r. (k. 148), w ktry podkreli midzy innymi, e zarwno
K G jak i K maj znaczny wkad w edukacj filmow w Polsce. To w kontekcie
wczeniejszych uwag potwierdza cel wykorzystania zdjcia A W.
Niepodanie autorstwa powdki przy zdjciu nie eliminuje w niniejszej
sprawie moliwoci zastosowania art. 29 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i
prawach pokrewnych. Trzeba bowiem mie na uwadze, e moliwo podania
twrcy i rda zachodzi wwczas gdy sam twrca opatrzy swj utwr
podpisem lub w inny, nie budzcy wtpliwoci sposb oznaczy swe autorstwo.

Powdka darujc zdjcie K G nie opatrzya go podpisem bo za taki nie moe

by uznana dedykacja, ktrej powdka nawet nie pamita. Dedykacja nie jest
ponadto rwnoznaczna z oznaczeniem autorstwa zwaszcza, e dedykacj
mona zoy na dowolnej kartce czy przypadkowym zdjciu.
Do rozpatrywanych tu aspektw zastosowania w.w. przepisu wskaza
naley na dodatkow okolicznoci przemawiajc za trafnoci zaskaronego
orzeczenia, a mianowicie zgoda powdki na wykorzystanie jej dziea w ramach
dziaalnoci strony pozwanej. Do tego zwrci naley uwag na brak po stronie
powdki prawa do dysponowania wizerunkiem reysera A W.
Na marginesie jedynie zauway naley, e nawet gdyby przyj, e brak
byo podstaw do zastosowania art. 29 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i
prawach pokrewnych to i tak brak byo podstaw do uwzgldnienia powdztwa
bowiem powdka mimo cicego na niej obowizku nie wykazania
okolicznoci, z ktrych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Nie udowodnia by
przedmiotowe zdjcie byo poddane zmianom oraz wysokoci stosownego w
rozumieniu art. 79 cyt. ustawy wynagrodzenia. W tym wzgldzie przedstawione
dowody w postaci umw byy bezprzedmiotowe, o czym mowa bya wczeniej,
a nadto nie dotyczyy zdjcia bdcego podstaw dania zgoszonego w
niniejszej sprawie.
Skoro w sprawie zastosowanie znalaz art. 29 ust. 1 ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych w brzmieniu obowizujcym do dnia 19
listopada 2015 r. to nie moe by mowy o naruszeniu art. 78 ust. 1 czy te art.
79 ust. 1 pkt 3 lit. b bowiem nie ma podstaw do zasdzenia roszcze
wynikajcych z tych przepisw.
Majc powysze na uwadze orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c. a o
kosztach zgodnie z zasad odpowiedzialnoci za wynik procesu wyraon w art.
98 k.p.c.. Wysoko kosztw zastpstwa procesowego ustalono w oparciu o 2
pkt 5 w zw. z 10 ust. 1 pkt 2 rozporzdzenia Ministra Sprawiedliwoci z dnia
22 padziernika 2015 r. w sprawie opat za czynnoci adwokackie (Dz.U. 2015,
poz. 1800).

SSA Anna Kowacz Braun

SSA Jan Kremer

SSA Robert Jurga