ASERTYWNO

Ze wzgldu na fakt, e zachowania godne, a wic zwizane przede

wszystkim ze wiadomoci wasnej wartoci, czy rwnie mwic innymi
sowy z szacunkiem do samego siebie w znaczeniu szeroko pojtym
chciaabym w zwizku z powyszym dotkn w pewnym zakresie problemu
asertywnoci, ale w zakresie treci monologu wewntrznego, ktry
prowadzi kady z nas nieustannie, a ktry to na pierwszy ogie powoduje
to, jak postrzegamy wiat, w aspekcie uczestnika, bd obserwatora.
Jeli chcemy by asertywni - czyli dawa sobie prawo do bycia sob,
i jak rwnie innym dookoa dawa takie prawo - musimy wedug mnie by
przede

wszystkim

asertywni

wzgldem

siebie.

Szanujc

siebie,

jakiekolwiek decyzje podejmiemy, oczywicie lepiej, eby nie byy

pochopne ale o tym nieco dalej znajc swoj warto, dajc sobie prawo
do wyraania siebie w bardzo rny i odwany sposb, nie odbieramy sami
sobie godnoci, czyli bycia sob, ktra jest nasz podstawow potrzeb,
pniej reszta jest prosta... Oczywicie, w sytuacji gdy znamy swoje
granice i moliwoci.
Zgodnie z koncepcjami zachowa asertywnych kady ma prawo i jest
w stanie y w taki sposb, jaki chce i potrzebuje, ale rwnie ma prawo
osiga to, czego pragnie. Asertywnie si zachowujc mona omija
przeszkody przede wszystkim stawiane przez samego siebie, jak rwnie
stawiane nam przez innych.
1

Niektrzy latami trwaj w niezadowoleniu z zakresu wasnych dziaa

-

ktre sami mog zmieni - lub te w tsknocie za czym -

co ley

w zasigu ich moliwoci. Kania si tutaj strategia samoutrudniania,

przyzwyczaje i nawykw, ktre s zakorzenione w nas od lat.
Maria Krl-Fijewska w ksice Trening asertywnoci podaje dwie
przyczyny ww. stanu rzeczy, tzn. bycia nieasertywnym wzgldem siebie
samego czyli w ogromnym cudzysowiu mwic - nie traktowania samego
siebie godnie.
Pierwsz z nich jest fakt, e niektrzy nie realizuj ani swoich
marze, ani pragnie, ktre przecie posiadaj tak po prostu co daje
poczucie niespenienia, braku sensu czegokolwiek w yciu, drug natomiast
jest denie do nadmiernie wysokich i nierealistycznych celw, ktre tak
naprawd nie s do osignicia przez zwykego miertelnika, i jednoczenie
towarzyszy im nieustanny brak radoci z drobnych zwycistw dnia
codziennego.
Wtek

asertywnoci

kontakcie

samym

sob

odnalazam

w lekturze ksiki Spencera Johnsona Tak czy Nie Jak podejmowa

dobre decyzje. Dotyczy ona przede wszystkim wiadomego nadania
kierunku nauki samodzielnego podejmowania trafniejszych decyzji poprzez
zmian swoich zachowa i przede wszystkim sposobu mylenia tak, aby
mie lepsze wyniki w pracy, jak rwnie szczliwsze ycie osobiste - czyli
innymi sowy aby zapewni sobie yciowy sukces i unikn stresu jak
mwi sowa reklamujce wikszo amerykaskich podrcznikw, typu jak
y, by byo atwo, mio i przyjemnie... Troch zaartowaam sobie z tego
typu pozycji, ale w tej ksice doszuka si mona paru ciekawych
pomysw i sposobw ogldania rzeczywistoci w naprawd prosty sposb.
Autor opowiada histori pewnego modego czowieka, ktry wzi
udzia w Wdrwce, w dosownym znaczeniu tego sowa - tzn. chodzio
o weekendowy

wypad

gry

z przewodnikiem,

ktry

jednoczenie

prowadzi uczestnikw wyprawy szlakami ich decyzji yciowych, przy okazji

analizujc

sposoby

podejcia

do

wszelkich

problemw,

nadmiernie

uproszczonego, schematycznego sposobu mylenia, bd zbyt globalnego

2

przy ktrym niky wszelkie wane szczegy, jak rwnie wynikajcego

z powyszych zachowania od zbyt ryzykanckiego, a po ucieczkowe.
Przedstawi poniej wnioski, ktre nasuny mi si po przeczytaniu
ww.

wymienionej

ksiki,

jak

rwnie

po zajciach

fakultatywnych

zatytuowanych Asertywno a potrzeba godnoci i lektur z nimi

zwizanych.
Wane jest dla kadego, aby wszelkie dziaania, ktre podejmuje przynosiy dobre samopoczucie i przede wszystkim rezultaty. Czsto nie
zmieniamy w naszym yciu nic ze wzgldu na poczucie bezpieczestwa
i znajomo sytuacji, i co za tym idzie akceptujemy nieefektywne, ale
jake swojskie ukady, a przecie popeniajc bdy a mamy do nich prawo
-

ktre

przecie

schematycznego,

wynikiem

ograniczonego,

stosowanego
nawykowego,

sposobu
jak

mylenia

rwnie

ostroci

i szerokoci pola widzenia dowiadczamy ycia i uczymy si.

Koncentracja na rzeczywistych potrzebach na tym czego tak
naprawd si pragnie - powoduje skupienie si na oczekiwanych rezultatach
tak, e s widoczne jako osignity cel im wyraniej wida rezultat, tym
atwiej jest rozwiza wszelkie napotkane problemy w trakcie jego
realizacji. Jedn z technik nauczenia si asertywnoci jest wizualizacja...
W sytuacji tzw. bez wyjcia, wane jest poznanie wszystkich
moliwych danych, nawet tych, ktrych nie chce si przyj do
wiadomoci obserwujc i zasigajc jzyka - co daje ogld sytuacji
z innego punktu widzenia. To wanie niewiadomy lk paraliuje ww. typy
poznania - problemem nie jest brak rozwiza, ale raczej brak wiadomoci
ich posiadania.
Jednoczenie mona si wiele nauczy z wasnych bdw i pomyek
to czego raczej nie powtarza, a z drugiej strony ze swoich sukcesw jak
dziaa stare maksymy, ktre wyszy w pewnym sensie z uycia, co wida
w wielokrotnym popenianiu tych samych bdw, a z drugiej strony
nieumiejtne stosowanie wzgldem siebie samego - systemu kar i nagrd.
Wanym elementem asertywnego postpowania wzgldem siebie
samego jest umiejtno przewidywania, ktra umoliwia unikanie zudze
3

i poleganiu na swojej wiedzy i dowiadczeniu. Nieskuteczno w zachowaniu

wzgldem

siebie

a skuteczno

jest

na

przede

asertywnym

wszystkim

oparta

rozpoznaniu

na

zudzeniach,

rzeczywistoci,

a nie

oszukiwaniu samego siebie.

Charakter naszych zachowa zaley w gwnej mierze od tego, w co
wierzymy - nasze wierzenia podwiadomie wpywaj na nasze zachowanie,
i zakres tych zachowa na jaki sobie pozwalamy. Czsto sposb patrzenia
na wiat drugiej osoby mona rozpozna przygldajc si podjtym przez
ni dziaaniom s one bowiem odbiciem wizerunku wiata i czowieka,
a przede wszystkim siebie samego. Dla wraliwego obserwatora jest to
odzwierciedlenie myli, uczu i przekona drugiej osoby. Ludzie znajcy
lepiej samych siebie podejmuj duo szerszy zakres zachowa i podejmuj
wiele rnorodnych dziaa, ktre mwi o ich ciekawoci, otwartoci itp.
Z godnociowego punku widzenia wane s - integralno, intuicja
i autorefleksja - jako podstawowe czynniki zachowania asertywnego
wzgldem siebie, i ktre wymienia w swojej ksice Spencer Johnson.
Integralno, ktra jest zwizana z pojciem spjnoci wewntrznej, czyli
po prostu nie oszukiwaniem siebie, intuicja to nic innego, jak tylko
poleganie na sobie, na wasnych dowiadczeniach i oczywicie wiedza z tym
zwizana, oraz autorefleksja jako wyraz wiadomoci wasnych dziaa.
Oprcz powyszych aspektw, aby mc by asertywnym wzgldem
samego

siebie

potrzeba

umie

zdefiniowa

przede

wszystkim

rzeczywisto, czyli wszystko to, co naprawd istnieje, prawd opis

rzeczywistoci ze swojego punktu widzenia lub jakiejkolwiek innej osoby,
jak rwnie poprzez mwienie prawdy samemu sobie (integralno),
i z innej strony uczciwo, czyli mwienie prawdy innym.
Uzupenieniem do intuicji, poza wiedz z osobistych dowiadcze,
jest rwnie samopoczucie zwizane z nimi, lkowe podejcie prowadzi do
znieksztace rzeczywistoci mylimy umysem a czujemy ciaem,
w umyle moe panowa zamt, a ciao przemawia prostym kodem binarnym
gdy czujemy si dobrze mwi tak, w przeciwnym razie mwi nie
niewerbalne aspekty mowy naszego ciaa. (Spencer Johnson)
4

Wanym aspektem w niemoliwoci osigania tego, czego si pragnie,

czyli blokowaniu zachowa asertywnych wzgldem siebie, jest podwiadome
przekonanie, e si nie zasuguje si na co lepszego. Zdarza si, e
ograniczamy nasze dziaania, by zapewni sobie taki sukces, jaki sami sobie
przyznajemy... Warto podkreli, e nie chodzi o wywyszanie si, by by
lepszym od innych, ale o to, by dziaa na wasn korzy, a nie krzywd.
Wikszo z nas czsto syszaa pytanie ... za kogo ty si waciwie
uwaasz...? - na rnych etapach swojego ycia mwi ono, jak zreszt
wiele innych podobnych stwierdze, o

ukrytym przekonaniu, zgodnie

z ktrym odcinane s przez nas samych szanse na cokolwiek lepszego. To

dowiadczenie moe przybiera rne formy niektrzy radz sobie
wietnie w pracy, ale nie radz sobie w yciu osobistym, inni odwrotnie,
tak jakby sukces by zbyt wielkim szczciem. U niektrych osb ta
negatywna wiara objawia si tylko w pewnych momentach ycia, innych
przeladuje stale. (Spencer Johnson)
Spencer
z zablokowanymi

Johnson

porwnuje

hamulcami

ten

sami

typ
siebie

zachowa

do

hamujemy,

jazdy
zgodnie

z przekonaniem, e naley si nam tylko przetrwanie, a nie penia ycia

czyli nie pozwalamy sobie mie wicej, ni wynika z naszego przekonania
o tym, na co zasugujemy.
Podsumowujc wane jest dla wykorzystania wszelkich moliwych
opcji, by sprbowa najpierw by asertywnym wzgldem siebie i na tej
bazie

fundamentach

rozwija

zachowania.

pozostae

aspekty

asertywnego