Borelioza Krok Po Kroku

BORELIOZA krok po kroku- poradnik praktyczny dla pacjenta
BORELIOZA krok po kroku

- poradnik praktyczny dla pacjenta
Opracowa lek. Piotr Kurkiewicz
Listopad 2010r
KLESZCZ
1. Kleszcze przenosz borelioz, ale oprcz niej istnieje okoo 20 innych chorb, okrelanych
jako koinfekcje albo wspinfekcje;
2. Ukucie kleszcza jest bardzo czsto bezbolesne, gdy wydziela on substancj znieczulajc
skr;
3. Kleszcz w postaci dojrzaej ma kilka milimetrw dugoci, jednake w postaci larwalnej czy nimfy
ma wielko gwki od szpilki. Zarwno posta dojrzaa jak i nimfa czy larwa kleszcza przenosz
borelioz i inne choroby odkleszczowe zwane koinfekcjami czy wspinfekcjami;
4. Kleszcze wystpuj praktycznie wszdzie zarwno w lasach, jak i parkach miejskich czy
ogrodach. Wedug bada Pastwowego Zakadu Higieny w Warszawie praktycznie caa
Polska jest rejonem endemicznym dla boreliozy, a ponad 10% kleszczy roznosi borelioz;
5. W odkach kleszczy krtki boreliozy bytuj w postaci skupisk tzw. grudek. Kleszcz opija si
krwi niektrych gryzoni, ssakw i czowieka (ywiciele gwni). Czyni to tak apczywie, e cz
tej krwi z krtkami wypluwana jest z powrotem do organizmu ywiciela gwnego. W ten sposb
ywiciel gwny jest zaraany borelioz. S doniesienia, e krtki boreliozy stwierdzano w
liniankach kleszczy;
6. Aby doszo do zakaenia borelioz kleszcz musi przebywa w skrze ywiciela gwnego przez
odpowiedni dugi okres czasu. Niektrzy twierdz e jest to 12 inni e 24-48 godzin. Ale s te i
takie doniesienia, e wystarczy kilka godzin .
BORELIOZA (zwana te krtkowic kleszczow lub chorob z Lyme)

1. Borelioza ma posta wczesn i pn (przewlek).
Wczesna posta boreliozy moe by ograniczona wycznie do skry i jest to tzw. rumie wdrujcy,
powstajcy w miejscu ukucia kleszcza. Jego wystpienie jest bezwzgldnym wskazaniem do
antybiotykoterapii, ktra powinna trwa co najmniej 4, najczciej 6 tygodni (zalecenia np. ILADS midzynarodowego stowarzyszenia lekarzy i naukowcw zajmujcych si borelioza i koinfekcjami) .
Niektrzy podaj antybiotyk przez 3-4 tygodnie. Im pniej od momentu ukszenia kleszcza wdroy sie
antybiotykoterapi, tym wiksze jest prawdopodobiestwo rozprzestrzenienia si zakaenia krtkami
boreliozy na inne tkanki i komrki - std konieczno wyduenia antybiotykoterapii. Jeli rumieni jest
kilka, to wiadczy to o procesie rozsianym. Trudno niekiedy dokadnie rozgraniczy, czy rumie jest tylko
miejscowym zakaeniem skry czy te przebiega z rozsianiem krtkw boreliozy, std tendencja do
wyduania antybiotykoterapii ju w stadium rumienia wdrujcego. Im pniej od momentu kontaktu z
zaraonym kleszczem wdroy si antybiotykoterapi, tym wiksze prawdopodobiestwo, e bdzie ona
mao skuteczna w standardowych dawkach i czasie-czsto mimo takiej antybiotykoterapii rozwija si
pna borelioza! Rumieniu wdrujcemu mog towarzyszy objawy grypopodobne.
40 DO 70% LUDZI
WDRUJCEGO!
POKSANYCH
PRZEZ
www.fundacja-bartek.pl
KLESZCZE
NIE
MA W OGLE
www.borelioza-forum.pl
RUMIENIA

Rumie wdrujcy:
1. ujawnia si zazwyczaj po 1-3 tygodniach od momentu ukszenia przez kleszcza;
2. zazwyczaj samoistnie znika po okresie okoo 1 miesica. Jeli pozostaje duej to wiadczy to o
rozsianiu si krtkw czyli przejciu boreliozy skrnej do postaci wczesnej rozsianej;
3. pocztkowo ma posta plamki czerwonawej, rozchodzcej si promienicie, a w rodku pozostaje
prawidowa, niezmieniona skra lub przejanienie
4. rumie wdrujcy moe mie posta nietypow, bez centralnego przejanienia, o nieregularnej
obwdce, z tendencja do zmian krwotocznych, o rednicy najczciejj 5 cm.
5. rumie jednolity pojawiajcy si szybko bo w cigu 1-3 dni od kontaktu z owadem i o rednicy
mniejszej ni 5 cm przemawia przeciwko rozpoznaniu boreliozy (wg projektu wytycznych
rekomendacji Polskiego Towarzystwa Epidemiologw i Lekarzy Chorb Zakanych). Jednak
ostatnie doniesienia europejskiego towarzystwa naukowego EUCLAB mwi, e coraz wicej jest
rumieni wdrujcych o rednicy poniej 5 cm.
Wany jest nie tyle wygld i rednica rumienia, ale to, e rumie w boreliozie pojawia si nie wczeniej
ni 3 dni po poksaniu przez kleszcza (a rumie np. alergiczny czy po poksaniu przez owada pojawia
si szybko w cigu 1-3 dni i take zazwyczaj szybko znika)
Krtki boreliozy atakuj przede wszystkim nabonek, komrki nerwowe, miniowe, rdbonka i tkanki
cznej.
Nabonek to nie tylko zewntrzna powierzchnia skry, ale rwnie wycika przewodu pokarmowego,
drg oddechowych itd. Wycika ttnic nosi nazw rdbonka. Tkanka czna to pewnego rodzaju
spoiwo - tam gdzie s najwiksze obcienia, tam jest jej najwicej (np. w stawach). Spoiwo to czy
rwnie komrki wtrobowe w narzd - wtrob, komrki nerkowe w narzd - nerki itp. Tak wic krtki
boreliozy mog by praktycznie wszdzie i dawa wiele rnych objaww . O rnorodnych objawach
mogcych towarzyszy boreliozie mona przeczyta np. na stronach internetowych Stowarzyszenia
Chorych na Borelioz www.borelioza.org , w artykule doktora Burrascano (dyrektora ILADS; znany
amerykaski lekarz, ktry sam chorowa na borelioz i co kilka lat zbiera najnowsze doniesienia o
chorobach odkleszczowych, i w postaci protokou publikuje je w Internecie / polska wersja najnowszego
bo z X 2008 r raportu w tumaczeniu dr med Kozaka na stronach Stowarzyszenia Chorych na Borelioz,
materiay dla lekarzy/) Wane jest to - i na to naley zwraca szczegln uwag swojemu lekarzowi - e
w boreliozie wczesnej rozsianej rozmaite objawy maj najczciej charakter napadowy, pocztkowo s
krtkotrwae, ulotne i wystpuj rzadko. Z czasem nasilaj si, wzrasta ich czsto jak i natenie.
Prawie wszyscy pacjenci skar si na potworne zmczenie, nie majce zwizku z brakiem odpoczynku
czy relaksu, w stadium pocztkowym rwnie wystpujce napadowo. Jeli objawy s napadowe, to
przemawia to za borelioz wczesn rozsian, ktra moe trwa tygodniami lub miesicami , ale - co jest
najwaniejsze - dopki objawy maj charakter napadowy s one w peni do wyleczenia / zazwyczaj! / .
Czyli jeli zastosuje si odpowiedni terapi, to objawy te mog cakowicie ustpi. Im duej trwa
borelioza, tym - co opisuje np. dr Burrascano - objawy maja tendencj do pewnej periodyzacji, tzn.
nasilaj si co 3-4 tygodnie. Ale nie wszyscy moi pacjenci to zgaszaj. W boreliozie pnej objawy mog
by stae i utrwalone.Nie ma wyranej granicy midzy borelioz wczesn rozsian a pn.
Najczstsze objawy wczesnej rozsianej czy pnej boreliozy to:
a/ neuroborelioza,
b/ borelioza stawowa
c/ borelioza wtrna skrna,
d/ rzadko wystpujcy chonniak limfocytarny ( proces nowotworowy, agodny),
e/ zapalenie minia sercowego z zaburzeniami rytmu.
Piszc o objawach boreliozy warto rwnie zwrci uwag na pewne charakterystyczne objawy:
-zmczenie
Prawie 90% pacjentw z borelioza wczesn rozsian czy pn skary si na niekiedy okrelane jako
potworne zmczenie, nie zwizane z brakiem odpoczynku czy relaksu;

-nadwraliwo na alkohol
Podczas wypicia nawet niewielkiej iloci sabego alkoholu wiele osb ma odlot, jakby wypili 1 litr wdki.
Cz z osb podaje, e po alkoholu znacznie nasilaj si objawy;
-ble karku
Na objaw ten zwrci prof. Donta. Wiele osb ma napadowe ble karku bez uchwytnej przyczyny;
-wypadanie wosw
Wosy potrafi wypada garciami. Jeli leczenie jest skuteczne, to ten dokuczliwy objaw zanika
-napady otpienia;
Wiele osb zgasza dziwny objaw-nage, napadowe otpienie, odrealnienie, uczucie jakby nagego
upoledzenia postrzegania rzeczywistoci, najczciej z uczuciem napadu potwornego osabienia-np.
wysiadem z samochodu i nie mogem i;
-zmienny i napadowy charakter objaww
Rozmaite objawy maj charakter napadowy i s bardzo zmienne. Mog by np. 2-3 tygodniowe ble
stawowe, z czasem stajce si wdrujce tzn np. kilka dni bol stawy kolanowe, a pniej skokowe, a po
upywie dalszych kilku dni pojawiaj si ble staww rk. Nie s to z reguy ble stae, lecz o rnej
intensywnoci, zmienne, np. 1-2 dni silny bl, a potem kilka dni wzgldna poprawa. Aby podejrzewa
borelioz wczesn rozsian czy pn, musz by objawy z co najmniej 4 narzdw czy tkanek (pisze o
tym dr Burrascano). Czyli np. napadowe drtwienia czy mrowienia, z uczuciem zmczenia, blami
stawowymi i z np. zaburzeniami rytmu serca czy cinienia(charakterystyczne do dla boreliozy s skoki
cinienia krwi, np. raz cinienie wynosi 200/120, by po np. 40-50 minutach samoistnie moe obniy si
do 90/60). Rwnie bardzo zmienny jest puls-ttno;
-temperatura ciaa
Najczciej temperatura jest prawidowa lub-co odrnia borelioz od wielu innych chorb zakanychmoe by obniona. Rzadko zdarza si stan podgorczkowy utrzymujcy si tygodniami czy nawet
miesicami. Jednak w chwili kontaktu z zaraonym kleszczem jak i w momencie rozpadu cysty moe
dochodzi do gorczki nawet do 40 stopni-zwykle trwa ona krtko 2-4 dni. Gorczka do 40 stopni
trwajca duej przemawia za wspistnieniem innej choroby odkleszczowej.
-zaburzenia wzroku
Pacjenci czsto skar si na nieostre widzenie czy mroczki przed oczyma, a badania okulistyczne
niczego nie wykazuj
-zaburzenia suchu
Wiele osb z borelioz odczuwa uciski czy piski w uszach, ktrym czsto towarzysz szumy .Laryngolog
badaniami nic najczciej nie stwierdza.
Powysze objawy czsto spotyka si w boreliozie, rzadko wystpuj w innych schorzeniach.
Krtki boreliozy rni si niekiedy zestawem genw -podaje si, e jest kilka, by moe ju 6 rnych
tzw. genogatunkw ( co bardzo utrudnia diagnostyk, bo np. testy ze Stanw Zjednoczonych mog nie
wykry krtkw wystpujcych w Europie. Ostatnie doniesienia wskazuj, e jest w sumie 5
rozpoznawanych genogatunkw Borrelia burgdorferii chorobotwrczych dla czowieka. ). Niektre
genogatunki czciej atakuj stawy (tak jest w USA), niektre za czciej ukad nerwowy (dominuj w
Europie). Z praktyki i mojej i wielu moich kolegw lekarzy np. z USA wynika, e najczciej pacjenci maj
rozmaite objawy i stawowe i neurologiczne, ktrym towarzysz bardzo czsto rnego rodzaju zaburzenia
psychiczne. Krtki boreliozy cho mog zaatakowa tylko stawy, to poprzez to, e wydzielaj
neurotoksyny ( toksyny szkodliwe dla ukadu nerwowego) mog dawa objawy neurologicznopsychiatryczne.

Jeli kto ma rozmaite objawy skrne, ktrym mog towarzyszy - w tym samym czasie lub nieraz
w pewnym odstpie czasowym- objawy najczciej stawowe , neurologiczne, czy zaburzenia
rytmu serca o zmiennym charakterze, to zawsze naley myle o boreliozie! Objawy te mog
samoistnie ustpowa lub wystpowa razem, pocztkowo maj zazwyczaj charakter napadowy,
z czasem si utrwalaj lub nasilaj co 3-4 tygodnie.
2. Nie ma 100% metody diagnostycznej boreliozy

W diagnostyce boreliozy stosuje si rozmaite testy diagnostyczne, ktre mona podzieli na 2 grupy:
1) okrelajce odpowied naszego ukadu odpornociowego na zakaenie
2) szukajce bakterii wywoujcej borelioz lub jej specyficznych fragmentw czy materiau genetycznego
Badania ukadu immunologicznego stosowane w diagnostyce boreliozy dostpne w Polsce:
A/ test Elisa
B/ test Western-Blot(inna nazwa Immunoblot)
C/ LTTborelioza
D/C6 lyme
Zanim omwi owe testy, krtko o tym jak funkcjonuje nasz ukad immunologiczny. Jak do naszego
organizmu wtargnie bakteria, to zostaje ona pochonita przez centraln komrk ukadu
odpornociowego zwan makrofagiem. Makrofag informuje o bakterii limfocyty B, ktre zaczynaj
produkowa przeciwciaa gwnie IgM i IgG. Najpierw powstaj przeciwciaa IgM. Ich zadaniem jest
otoczy niczym sie bakteri, niedopuszczajc tym samym do jej dalszej ekspansji. Ponadto przeciwciaa
maj kolce ktre w bakterii robi mikrootworki. Nastpnie taka opleciona przez przeciwciaa bakteria
jest wyapywana przez komrki erne, zawierajce specjalne enzymy trawienne, wnikajce do wntrza
bakterii przez owe mikrootworki-i bakteria zostaje strawiona. Gwn rol w zwalczaniu bakterii
odgrywaj przeciwciaa w klasie IgM-one powstaj pierwsze wtedy, kiedy jest czynne zakaenie.
Natomiast przeciwciaa w klasie IgG powstaj pniej w okresie zdrowienia, tak na wszelki wypadek, i
mog miesicami czy nawet latami utrzymywa si we krwi.
Nieco inaczej zachowuje si nasz ukad odpornociowy w przypadku zakaenia wirusami.
Po pochoniciu wirusa przez makrofag poinformowane o tym zostaj limfocyty T. Limfocyty T dziaaj na
zasadzie strzykawki z trucizn-przyczepiaj si do powierzchni wirusa i wstrzykuj do jego wntrza
trucizn.
Test Elisa (szuka globalnie przeciwcia)

Najtaszym, ale i najbardziej zawodnym testem jest powszechnie stosowany test Elisa.
W tecie tym szukamy np. w surowicy krwi czy pynie mzgowo-rdzeniowym przeciwcia -ale, w
przeciwiestwie do znacznie lepszego Western-Blot, identyfikujemy przeciwciaa globalnie, czy w ogle
s jakiekolwiek przeciwciaa. Przeciwciaa bowiem, poza tym e dziel si na wczesne IgM i pne IgG,
maj tzw swoisto. Krtek, kada inna bakteria, zbudowana jest z fragmentw jemu swoistych, tzn
wystpujcych wycznie u krtka boreliozy, jak i nieswoistych, wystpujcych i u innych podobnych jemu
bakterii czy nawet-niekiedy-wirusw. Podobnie tak jak ludzie-wszyscy mamy np. palce(element
nieswoisty) ale rnimy si liniami papilarnymi(element swoisty, wykorzystywany np. w kryminalistyce).
Do testu Elisa uywamy caego krtka boreliozy-jeli w badanej surowicy krwi s jakiekolwiek
przeciwciaa,swoiste lub nieswoiste, to one cz si z krtkiem boreliozy-takie poczenia zwane
kompleksami krtek boreliozy-przeciwciaa s oznaczane i wynik jest dodatni.
Niestety jeli 100 osb jest chorych na borelioz, to test Elisa wychodzi dodatnio w ok max. 30-40%.
Ponadto test Elisa wychodzi dodatnio przy szeregu innych zakaeniach, np. ki-czyli daje wiele reakcji
krzyowych;

Wrd naukowcw i lekarzy trwaj dyskusje na temat moliwoci wystpowania w organizmie chorego z
czynn borelioz wycznie przeciwcia IgG. W immunologii, czyli dyscyplinie zajmujcej si
funkcjonowaniem ukadu odpornociowego, jest przyjte, e o czynnym zakaeniu wiadczy wzrost
zazwyczaj co najmniej 4-krotny miana przeciwcia klasy IgM to one w pierwszym rzdzie oplataj,
otaczaj sieci komrk bakteryjn tak, e nie moe ona atakowa tkanek czy komrek naszego
organizmu i moe by strawiona przez komrki erne-zabjcy. Przeciwciaa klasy IgG powstaj na
wszelki wypadek. IgG dugo utrzymuj si we krwi w okresie zdrowienia czyli rekonwalescencji, kiedy ju
nie ma czynnej infekcji czyli zakaenia bakteryjnego. Z tego kanonu immunologii wyamuje si
borelioza-MOE BY CZYNNA BORELIOZA WTEDY, KIEDY SA TYLKO PRZECIWCIAA KLASY
IgG W SUROWICY KRWI CZY NP. PYNIE MZGOWO-RDZENIOWYM. Podobnie jest np. w grulicy.
Dlaczego tak jest, dokadnie nie wiadomo. Nie zawsze rwnie obserwuje si gwatowny, co najmniej 4krotny wzrostu miana przeciwcia. Innym specyficznym, wyjtkowym dla boreliozy zjawiskiem jest tzw.
borelioza seronegatywna, czyli taka, w ktrej przeciwciaa nie wystpuj w ogle.
UWAGA-TEST ELISA A TAKE WESTERN-BLOT NIE WYKRYJ TAKIEJ POSTACI BORELIOZY, W
KTREJ NIE DOCHODZI DO PRODUKCJI PRZECIWCIA CZYLI TZW. SERONEGATYWNEJ
BORELIOZY.
Krtkie podsumowanie testu Elisa:
1. poszukujemy swoistych i nieswoistych przeciwcia(reakcje krzyowe s bardzo czsto);
2. do identyfikacji przeciwcia uywamy caego krtka boreliozy;
3. test testowi nierwny -s przypadki, e w jednym tecie wychodz przeciwciaa np. IgM, a
w drugim nie!;
4. zdarza si posta aktywnej boreliozy bez przeciwcia;
5. moe by aktywna borelioza zarwno wtedy, kiedy s przeciwciaa IgM jak i IgG!
6. w zasadzie nie powinno si wykonywa tego najmniej dokadnego testu! Zdaniem ILADS
test ten w ogle nie powinien by stosowany!
Western-Blot(test szukajcy swoistych przeciwcia)

Bardzo podobnym do testu Elisa jest test zwany Western-Blot. Idea jego jest bardzo podobna do testu
Elisa- szukamy w danym materiale przeciwcia. Ale do tego testu uywamy pojedynczych fragmentw
zmielonego i rozkawakowanego krtka boreliozy. Fragmenty te maj oznaczenie np. p41, OspC, Vise i
inne i s czsto okrelane jako prki. Jeli utworz si kompleksy fragment krtka boreliozyprzeciwciao, wynik zapisuje si jako dodatni w danym prku-fragmencie. Dy si do tego, by uywa
jak najbardziej swoistych fragmentw-w praktyce nie jest moliwe zastosowanie takiego fragmentu krtka
boreliozy, ktry wystpuj tylko u niego! . I tak np. fragment p41 wystpuje u krtka boreliozy i w
zakaeniu bakteri Helicobacter pylorii wywoujacej chorob wrzodow.I tu pojawia si problem
interpretacji testu Western-Blot.
Test Western-Blot wychodzi dodatnio w 50-80% i jest testem do swoistym-powinien by wykonywany w
pierwszej kolejnoci, zawsze w obu klasach.
Interpretacja testu Western-Blot wg ILADS:
Wynik testu Western-Blot moe by rnie interpretowany. Jeli otrzymamy wynik Western-Blot
dodatni w jednym prku np. p41, to najczciej spotkamy si z opisem: wynik ujemny lub graniczny. Bo
prek p41 to fragment wystpujcy nie tylko u krtka boreliozy , ale i u kilku innych bakterii np.
Helicobacter pylorii. W praktyce nie odkryto takiego fragmentu krtka boreliozy, ktry wystpowaby
tylko u niego czyli byby w 100% swoisty. Co wicej liczne badania pokazuj, e im bardziej swoisty
prek , tym wychodzi rzadziej w tecie Western-Blot. ILADS stoi na stanowisku, e nie mona
interpretowa testu Western-blot bez odniesienia do objaww klinicznych! Jeli kto ma dodatni tylko
prek p41 i objawy wskazujce na chorob wrzodow-naley z duym prawdopodobiestwem
rozpozna chorob wrzodow, natomiast przy rozsianych, wielonarzdowych i napadowych objawach
podejrzewa z duym prawdopodobiestwem borelioz. To tak samo, jakby zrobi poziom cukru we krwi i
otrzyma wynik 160mg%-jeli pomiar wykonywany by na czczo, rozpoznaje si cukrzyc, a ten sam

wynikt uznaje si za prawidowy, jeli pomiar by wykonany po posiku. Western-blot podobnie jak test
Elisa nie wykryje boreliozy bez przeciwcia czyli seronegatywnej. Aby wykluczy borelioz, test ten
powinien by wykonywany co najmniej 5-o krotnie, przed jak i w trakcie testowej antybiotykoterapii.
Zdarza si, e pocztkowy ujemny test Western-blot staje si dodatni po wczeniu antybiotykoterapii, w
tym koniecznie na rozpad cyst!
Krtkie podsumowanie testu Western-blot:
1. w badanym materiale , surowicy czy pynie mzgowo-rdzeniowym, s poszukiwane
przeciwciaa przeciwko-krtkowe;
2. uywamy w miar swoistych fragmentw krtkw(by wyeliminowa reakcje krzyowe);
3. dodatni wynik testu wiadczy o czynnej boreliozie, cho zdania s podzielone czy i w
klasie IgG;
4. w badanej prbce krwi moe si zdarzy, e akurat nie ma oznaczalnych testem W-B
przeciwcia warto wic badanie W-B powtarza kilkukrotnie i stosowa drosze testy
zawierajce duo swoistych, znakowanych prkw. Lepiej go wykona w placwkach
naukowych, cho droej!Test Western-Blot powinno si wykonywa przed jak i-w
przypadku negatywnego wyniku-w trakcie ju rozpocztej antybiotykoterapii i to co
najmniej 5-o krotnie!;
5. zawsze naley wykonywa Western-Blot w obu klasach;
6. Interpretacja testu Western-Blot zawsze powinna by odniesiona do objaww klinicznych
wg ILADS!;
7. test Western-Blot nie wykrywa, podobnie jak test Elisa, seronegatywnej czyli bez
przeciwcia postaci boreliozy!
Seronegatywna-bez przeciwcia- borelioza:

-przeciwciaa pojawiaj si z pewnym opnieniem od momentu poksania przez zaraonego
kleszcza. Warto robi testu Elisa czy Western-blot nie wczeniej ni 6 tygodni od momentu
kontaktu z zakaonym kleszczem;
-we krwi czy pynie mzgowo-rdzeniowym mog by same kompleksy krtek boreliozy-przeciwciaa.
Natomiast test Elisa czy Western-blot wychodzi dodatnio tylko wtedy, kiedy w badanym materiale s
same, wolne przeciwciaa-testy te nie wykrywaj kompleksw. S badania pokazujce , e np. w pynie
mzgowo-rdzeniowym a w 30-40% w neuroboreliozie wystpuj tylko kompleksy immunologiczne!;
-krtek boreliozy moe by w formie typowej bakterii( tzn kada bakteria otoczona jest cian
komrkow)-jeli w takiej formie, ktra wg niektrych jest uwaana za form inwazyjn,zostanie
pochonity przez makrofag, wtedy powstan wolne przeciwciaa. Jednak w niekorzystnych warunkach
krtek boreliozy z typowej formy inwazyjnej bakterii ze cian komrkow przemienia si w form
prowirusa(bez ciany komrkowej-a wirusy tym rnia si od bakterii, e m in nie maj ciany
komrkowej), o zwolnionym metabolimie, upiony czyli nieinwazyjn, zwan take niekiedy form L.
Taka forma L prowirusa szybko otacza si otoczkpcherzykiem , z ang. bleps, za krtki w formie
prowirusa w otoczce-pcherzyku szybko cz si ,zlewajc si owymi pcherzykami, tworzc cysty.
Do cysty nie penetruj makrofagi-czyli nasz ukad immunologiczny moe nie rozpozna zakaenia
krtkami w formie nieinwazyjnej czyli upionego prowirusa w cystach. Wiele jest obserwacji lekarzy
ILADS, e im duej trwa nierozpoznana borelioza, tym czciej jest seronegatywna czyli bez przeciwcia,
bo krtki s upione w cystach;
-zdarza si, e krtek w formie prowirusa nie wytworzy pcherzyka i cysty, ale zostaje w takiej formie
pochonity przez makrofag. Makrofag wtedy uwaa, e jest zakaenie wirusem , a nie bakteri i
powoduje powstanie pobudzonych limfocytw T, a nie przeciwcia. Pobudzone limfocyty T skierowane na
krtka boreliozy w formie prowirusa wykrywa test zwany LTTborelioza
-przeciwciaa produkuj komrki zwane limfocytami B. Wykazano, e krtek boreliozy moe niszczy te
komrki i dlatego moe by borelioza bez przeciwcia czyli seronegatywna;
-przeciwciaa nie powstan, jeli kto bierze leki immunosupresyjne najczciej sterydy.

Test LTTborelioza(poszukuje pobudzonych limfocytw T)
Test ten ,opracowany w Niemczech, zdaniem niemieckich naukowcw jest bardzo czuy i przydatny
zwaszcza w rozpoznawaniu pnej czy wczesnej rozsianej, ale trwajcej kilka tygodni czy miesicy
boreliozy. Warto go na pewno zrobi, kiedy i Western-blot i PCR-oba te testy s znacznie taszewychodz ujemnie. Zdaniem niemieckich naukowcw moe by on bardzo pomocny take w
monitorowaniu skutecznoci leczenia boreliozy. Test ten wykonuje jedynie Synevo( www.synevo.pl)krew tego samego dnia, co pobranie, jest wysyana do laboratorium w Berlinie samolotem. Test ten
wykrywa seronegatywn czyli bez przeciwcia borelioz. Wad jego jest niestety cena ok 460 z dla samej
boreliozy. Uwaga-jeli kto przyjmuje sterydy, one rwnie powoduj zablokowanie powstawania
pobudzonych limfocytw T!
Przed tym testem nie wolno te bra lekw p/zapalnych i p/blowych(mona tylko Paracetamol lub
Tramal) oraz antybiotykw!
Test C6 Lyme
To test serologiczny.Charakteryzuje si wysz ni Western-Blot czuoci(moe wyj dodatnio,kiedy
Western-Blot wychodzi ujemnie) i swoistoci.
Test ten robi w Polsce jedynie dr med T Wielkoszyski(www.wielkoszynski.webity.pl).Na jego stronach
internetowych mozna przeczyta o badaniach
naukowych o tym amerykaskim tecie
Testy szukajce ywej lub martwej bakterii lub jej fragmentw:
PCR
Badanie to szuka w badanym materiale np. krwi caych i ywych krtkw lub ich materiau genetycznego
(pochodzcego z nieywych, zdezintegrowanych komrek krtka boreliozy).
Dana bakteria, w naszym przypadku krtek boreliozy, dostaje si ywa do krwi (lub pynu stawowego,
pynu mzgowo-rdzeniowego) jeli jest jej bardzo, bardzo duo . Mwimy wtedy o tzw. krwiopochodnym
rozsianiu si bakterii i jej obecnoci we krwi, co si fachowo okrela mianem bakteriemii. Zjawisko to jest
bardzo rzadkie. Krtki boreliozy yj w skrze, miniu sercowym, tkance cznej i nerwowej( pisz o tym
powyej), ale nie np. we krwi. Co si jednak dzieje, kiedy bakteria zostanie zabita, bd przez skuteczny
antybiotyk lub nasze komrki-zabjcy zwane komrkami ernymi czyli fagocytami? Antybiotyk czy
komrka erna niszczy bakteri co powoduje jej rozpad na mae fragmenty, ktre dostaj si bd do
wtroby ( i std z ci do przewodu pokarmowego i s wydalane z kalem), bd do krwi, a z ni do
nerek ( skd przechodz do moczu). Wrd tych fragmentw s i takie, ktre zawieraj tzw. materia
genetyczny krtka boreliozy czyli cay zestaw jego genw. Jeli w pobranej prbce np. krwi s wszystkie
fragmenty z materiaem genetycznym (czyli genami) krtka, to moe go wykry PCR. Oczywicie nie od
razu bo jest go bardzo mao. Jak to si robi? Do takiej prbki krwi dodaje si specjalne enzymy i
fragmenty tzw. startery antygenw krtka boreliozy. Na bazie obecnych we krwi, poszukiwanych,
fragmentw krtka boreliozy z jego genami owe enzymy niejako syntetyzuj, majc za wzr (matryc)
owe fragmenty krtka boreliozy z genami. Fragment taki namnaa si w laboratorium do poziomu
umoliwiajcego jego wykrycie (detekcj). Warunek konieczny - we krwi badanej jako matryca musz
by, choby pojedyncze, wszystkie antygeny krtkowe! W Poznaniu w Centrum Bada DNA jako
starterw uywa si fragmentw antygenw krtkowych znakowanych dodatkowo izotopem - jeli nawet
niewiele zostanie zsyntetyzowanych nowych kompletnych genw krtka boreliozy, to i tak atwo je si
wykrywa. Niestety wiarygodno badania PCR, zwaszcza wykonywanego w Centrum Badania DNA w
Poznaniu, jest podwaana w Polsce przez wielu naukowcw. Midzy innymi byy robione z tego samego
materiau badania PCR w Poznaniu i w innych placwkach i wyniki nie pokryway si. Ponadto naukowcy
czsto podaj, e PCR Real Time czsto im wychodzi u osb zdrowych. Ja mam pacjentw z PCR Real
Time dodatnim, ujemnymi innymi badaniami, dziwnymi objawami klinicznymi, u ktrych poprawa
nastpowaa po wczeniu antybiotykoterapii wg zalece dra Burrascano i grupy ILADS. Ponadto osoba
bezobjawowa moe akurat mie utajon borelioz - krtki mog by ukryte np. w cycie, do ktrej
praktycznie nie wnikaj antybiotyki, a cysty nie jest w stanie zniszczy nasz ukad odpornociowy. Do
cysty nie potrafi wnikn komrki erne - immunologiczni zabjcy.

Antygeny krtkowe w moczu
Jest to znakomity test sprawdzajcy si, kiedy zawodz inne testy-jego wad jest, e czsto s reakcje
krzyowe i e trzeba przed jego wykonaniem zdecydowa si na testowa antybiotykoterapi. Jeli my
wemiemy co na rozpad cyst i-obowizkowo-antybiotyk bakteriobjczy, to wtedy wydostajce si z
rozpadych cyst krtki boreliozy s rozbijane przez antybiotyk bakteriobjczy. Fragmenty rozpadego,
nieywego krtka dostaj si do krwi a nastpnie s filtrowane przez nerki i wydalane z moczem. Takie
fragmenty rozpadych krtkw std najatwiej stwierdzi w porannym moczu. Test ten jest stosunkowo
tani. UWAGA-przed jego wykonaniem nie wystarczy wzi samego Citroseptu czy antybiotyku na rozpad
cyst-trzeba koniecznie doczy antybiotyk bakteriobjczy!Test ten wykonuje jedynie w Polsce dr med T.
Wielkoszyski(www.wielkoszynski.webity.pl).
W wielu orodkach wykonuje si take, po testowej antybiotykoterapii, PCR z moczu-do tego rodzaju
badania przymierza si take Centrum Bada DNA w Poznaniu
UWAGA PRAKTYCZNA
Czyli np. mamy doros osob o wadze 75 kg-jak krok po kroku przeprowadzi w praktyce diagnostyk
boreliozy:
1. przed testami naley przez 1 miesic wzi Citrosept 3 x po 15-20 kropli lub-lepiej, o ile
przepisze lekarz- metronidazol (1 gram/dob)czy tinidazol(1 gram/dob).
Cel-rozbicie cyst, wtedy wydostaj si do tkanek krtki, mog by wtedy pochonite przez makrofag i
dosta si ywe do krwiopochodnym;
2. krok pierwszy-zrobi Western-blot na borelioz
UWAGA-naley dokadnie przestudiowa wynik i przeczyta o zasadach jego interpretacji, jak wyej;
3. krok drugi-jeli Western-blot ujemny
Naley wtedy zrobi PCR Real Time, najlepiej od razu panel chorb odkleszczowych.
Nie warto robi droszych testw ilociowych. Przynajmniej naley zrobi PCR Real Time jakociowe na
sam borelioz
4. krok trzeci-Western-blot i PCR Real Time ujemne
Wtedy trzeba zrobi test LTTborelioza lub-po testowej antybiotykoterapii-antygeny krtkowe w moczu
Jeli kto bierze sterydy
Nie warto w takim przypadku robi testu Elisa, Western-blot czy LTTborelioza.
Trzeba zrobi PCR albo-po testowej antybiotykoterapii-antygeny krtkowe w moczu.
Mona prbowa odstawi sterydy na co najmniej 2 miesice, wzi co na rozpad cyst, i dopiero wtedy
zrobi Western-blot i/lub LTTborelioza.
UWAGA-JESLI JEST TYPOWY RUMIE WEDRUJACY, NIE TRZEBA ROBI JAKICHKOLWIEK
TESTW, TYLKO WZI ANTYBIOTYK!
Inne metody
Bardzo rzadko (w okoo 1-2% przypadkw) krtki mona oglda w preparacie bezporednim barwionym
specjalna technik srebrzenia. Niestety, nie mona odrni ,czy s to krtki boreliozy czy inne krtki np.
kiy.
Czasem udaje si wyhodowa krtki boreliozy na specjalnych podoach, ale tzw. czuo takiej hodowli
wynosi 5 do 25 %. Czyli na 100 pacjentw w 100% chorych na borelioz krtki udaje si wyhodowa tylko
u 5 do 25 osb.
W Polsce prof. S. Tylewska-Wierzbanowska z zespoem z Pastwowego Zakadu Higieny w Warszawie
opracowaa swoja wasna metod hodowli krtkw, mianowicie na ywej hodowli z komrek tkanki cznej
pobranej od myszy. Wg mnie jest to rewelacyjna metoda, ale niestety spotkaa si z ostr krytyk np.
polskich naukowcw zakanikw. Wielokrotne kontrole nie wykazay jaki uchybie czy te wynikw
faszywie dodatnich. Pani profesor izolowaa krtki m. in. u wielu osb ze stwardnieniem rozsianym czy
reumatoidalnym zapaleniem staww. PZH w Warszawie posiada te bardzo czuy test Elisa i wykonuje
Western-Blot, ale w przeciwiestwie do np. Instytutu Medycyny Wsi w Lublinie nie wykonuje go u
kadego pacjenta, mogcego mie borelioz (nawet odpatnie).
Zmiany w obrazie krwi czyli morfologii czy OB.

Zazwyczaj lekarz podejrzewajc jakie zakaenie zleca m. in. OB, niekiedy tzw. CRP(biako ostrej fazy)
oraz morfologi czyli obraz krwinek ze krwi. W zakaeniach bakteryjnych stwierdza si podwyszenie
OB, CRP, a w morfologii wzrost tzw. biaych krwinek czyli inaczej leukocytw ( z angielskiego WBC, a
dokadniej ich podgrupy-neutrofili). Niestety w boreliozie czsto nie ma odchyle w tych badaniach,
prawdopodobnie dlatego, e krtki szybko przemieniaj si w form zbliona do wirusa czyli form L
zwan te prowirusem. W morfologii mona niekiedy zaobserwowa wzrost limfocytw (obecny czsto
wanie w infekcjach wirusowych) lub/i monocytw. To samo obserwuje si w innych zakaeniach
bakteriami majcymi form L czyli prowirusa, np. w grulicy.
3. Zasady leczenia
Na wiecie naukowcy tocz spr o to, jak naley leczy borelioz. Wg midzynarodowej grupy lekarzy
stowarzyszonej w stowarzyszeniu ILADS borelioz naley leczy przewlekle, zazwyczaj kilka miesicy,
podobnie jak np. grulic czy trd (leczenie grulicy trwa co najmniej 6 miesicy i stosuje si kilka
antybiotykw naraz). Bakteria wywoujca borelioz zwana krtkiem boreliozy ma tzw. posta L czyli
prowirusa, ktra szybko wok siebie wytwarza otoczk-pcherzyk. Krtki w formie L w pcherzykach
cz si ze sob i powstaje ochronny worek zwany cyst. To co istotne - do takiego worka zwanego
cyst nie wnikaj antybiotyki i jeli cysta rozpadnie si samoistnie,co moe nastpi w dowolnym
momencie, nawet po miesicach czy latach od momentu ukszenia kleszcza, moe doj do tzw.
endogennego rozsiewu krtkw. Cyst rozbijaj metronidazol czy tinidazol. Cyst moe te rozbi
citrosept (nie tyle sam wycig z pestek grejpfruta, co rodki konserwujce grejpfruty). W Polsce jest
niedostpny plaquenil, ktry rwnie sprzyja rozpadowi cyst. By moe cysty rozbija te rifampicyna,
ktra dodatkowo ma zdaniem niektrych naukowcw niszczenie krtka w formie L czyli prowirusa.
Ale s i tacy naukowcy, ktrzy twierdz, e krtek boreliozy nie ma formy L w pcherzyku i nie
wytwarza typowej cysty (cysta to w medycynie zbiornik wypeniony treci zazwyczaj surowicztakich typowych zbiornikw nie stwierdza si u osb z borelioz, ale s bardzo podobne).
UWAGA! Nie da si wyleczy boreliozy, jeli rwnoczenie nie bdzie stosowany antybiotyk
rozbijajcy cysty, czyli -w warunkach polskich-metronidazol lub tinidazol(take by moe
rifampicyna).
Inn wan kwesti w terapii boreliozy jest fakt, ktry podnosi coraz wicej lekarzy z grupy ILADS, e
krtki boreliozy mog by upione w formie L w komrkach zawiadujcych prac ukadu
immunologicznego tzw. makrofagach.
Wiadomo e tylko nieliczne antybiotyki przenikaj do
makrofagw, w tym stosowane w boreliozie tetracykliny (np. doxycyklina, tetracyklina) lub makrolity (np.
azitromycyna).Do makrofagw penetruje te rifampicyna. Coraz wicej lekarzy jest zdania, e kada
terapia boreliozy winna zawiera:
-makrolid lub tetracyklin
-antybiotyk powodujcy rozpad cyst
Szczegowo o antybiotykach pisz w punkcie pt. Wybr antybiotyku
Jak dugo powinno trwa leczenie boreliozy?

Wg dra Burrascano i grupy ILADS leczenie to powinno trwa a do ustpienia objaww klinicznych i
jeszcze - co bardzo wane - przeduone o dalsze 3 miesice.
Leczenie boreliozy jest niekiedy bardzo dugie,trwa moe nawet ponad rok. Z tak dugim leczeniem
mamy do czynienia najczciej w nastpujcych sytuacjach:

1. kiedy kto bra uprzednio sterydy np. z powodu mylnie rozpoznanego rzs, sla czy stwardnienia
rozsianego
2. w przypadku neuroboreliozy
3. jeli jest jednoczenie koinfekcja -leczenie jest wtedy drosze, trudniejsze i znacznie dusze,
moe trwa nawet 2 lata
4. jeli wywiad wskazuje, e kto od duszego czasu -wielu miesicy czy lat choruje na
niezdiagnozowan borelioz
Jak zazwyczaj przebiega leczenie boreliozy?
Jeli kto ma jak infekcj np. angin i odpowiednie leczenie, to objawy stopniowo ,niejako liniowo,
ustpuj. Inaczej jest w boreliozie. Jest to spowodowane tym, e tak do koca nie wiadomo, kiedy -po
wczeniu metronidazolu czy tinidazolu-zaczn si rozpada cysty. Rozpad cyst nie nastpuje od razu i
przebiega skokowo. Jak rozpada si cysta, to krtki wydostaj si z niej i zaczynaj by niszczone przez
antybiotyki-dochodzi do Herxa(reakcji Jarisha-Hexheimera) co objawia si ,niekiedy nagym,
pogorszeniem samopoczucia i nasileniem si dolegliwoci. Potem nastpuje poprawa, ale jak rozpadnie
si kolejna cysta, znowu dochodzi do pogorszenia. I jak cysty si nie rozpadaj, to PCR czsto wychodzi
ujemnie, a jak cysta zacznie si rozpada, kolejne PCR moe wyj pozytywnie( wykrywa martwe krtki!)
.Czyli przebieg kliniczny boreliozy ma niejako sinusoidalny charakter, z okresami polepszenia i
pogorszenia samopoczucia.
4. Wybrane problemy
Wybr antybiotyku
Krtki -co podaje np. dr Burrascano-maj 3 formy.
1.Form ze cian komrkow(czyli typowej bakterii)
Jest to prawdopodobnie forma inwazyjna krtka boreliozy-tzn krtek w takiej formie szybko rozmnaa si
i atakuje tkanki czy narzdy.Na t form dziaa wiele antybiotykw:amoksycyllina z
penicyllin(penicyliny), cefalosporyny II i III generacji(np cefuroksym,ceftriakson), biseptol czy bactrim,
makrolidy(np azitromycyna) czy tetracykliny(doxycyklina,tetracyklina). Prawdopodobnie makrolidy czy
tetracykliny ju w maych tzw bakteriostatycznych dawkach s skuteczne.
2.Form L,czyli prowirusa o sferoplastycznym (zblionym do kulistego)ksztacie bez ciany komrkowej i
o zwolnionym metabolimie. Praktycznie krtki w formie prowirusa czyli L szybko otaczaja si otoczkpcherzykiem, z ang bleps. Niektrzy form pcherzyka traktuj jako odrbn form krtka boreliozy;
Co jest istotne:
-na form L nie dziaaj penicylliny i cefalosporyna(bo te grupy antybiotykw hamuj metabolizm ciany
komrkowej)
-forma L jest(s takie doniesienia) opisywana take w rumieniu wdrujcym
WNIOSEK-w rumieniu wdrujcym mog by nieskuteczne penicylliny i cefalosporyny!
-co to znaczy, e bakteria ma zwolniony metabolizm (jest upiona)?
Jeli czowiek pi, to jego serce pracuje wolniej, oddech jest rzadszy i pytszy itd. Tak jak czowiek
posiada rozmaite narzdy(serce,puca,nerki,wtrob itd.), tak samo i bakteria posiada swoje narzdy
zwane organellami. Jeli krtek jest upiony, to jego organella rwnie dziaaj np-arbitralnie ujmujc-w
30%. Jeli za krtek si budzi, to jego organella zaczynaj pracowa na penych obrotach, zwaszcza tu
przed rozmnoeniem si bakterii. Antybiotyki dziaajce wtedy, kiedy pracuje 100% organelli krtka
okrelamy jako bakteriostatyczne-one niejako nie dopuszczaj do podziau, czyli rozmnoenia si
bakterii. Tak bakteri musz zniszczy fagocyty-komrki zabjcy naszego ukadu odpornociowego( a w
przewlekych zakaeniach np. w grulicy czy wanie w boreliozie czsto jest obniona odporno). Jeli
za krtek pi to jego mog zniszczy tylko takie antybiotyki, ktre s okrelane jako bakteriobjczewarunek ten speniaj makrolidy czy tetracykliny ale w bardzo wysokich dawkach. Jeli my zastosujemy
wysokie dawki makrolidw czy tetracyklin, to wtedy po prostu wzrasta prawdopodobiestwo,e zablokuj
czynno rybosomw(narzdw bakterii) , ktre podczas upienia s aktywne-arbitralnie ujmujc-w ok
30%(makrolidy i tetracykliny hamuj aktywno wanie rybosomw). Powyej przedstawiona teoria(nie
ma bada dokadnie pokazujcych, na czym polega upienie niektrych bakterii) staa si podstaw do
10

stosowania antybiotykw w bardzo duych dawkach:makrolidw czy tetracyklin. Coraz wicej naukowcw
gwnie z ILADS postuluje, by i w rumieniu wdrujcym obowizkowo stosowa wanie te 2 grupy
antybiotykw(a nie rekomendowan w monoterapii np. amoksycyllin-antybiotyki z grupy penicyllin i
cefalosporyn np. ceftriaksonu- czyli beta-laktamy!).To std taka informacja np. w FAQ-u na forum
borelioza(zaoyciel borelioza 1), eby w rumieniu wdrujcym stosowa np. doxycyklin w duej dawce.
-krtki w formie L w pcherzyku zlewaja si tworzc cyst.
Krtki w formie L maj sferoplastyczny, zbliony do kulistego ksztat i s otoczone 2 bonami tworzcymi
otoczk-wakuol, czyli pcherzykiem. W jego wntrzu jest kwane rodowisko. W kwanym rodowisku
s mao aktywne makrolidy,z wyjtkiem moe azitromycyny-wiadomo e takie kwane rodowisko
potrafi zniwelowa pochodne chininy(np Arechin) czy amantadyna, i dlatego powinno si je podawa
podczas terapii makrolidami(pisze o tym dr Burrascano). Za to mona stosowa same
tetracykliny(dlatego ja je preferuj). Krtki w formie L otoczone wakuol-pchezrykiem potrafi zlepia
si zewntrzn otoczk wytwarzajc w ten sposb cyst. Do takiej cysty praktycznie nie penetruj
jakiekolwiek antybiotyki, nawet w duych dawkach. Wiadomo e takie cysty moe rozbija metronidazol
czy tinidazol. Po to aby wytworzya si wakuola czy cysta musi by kwany odczyn-niektrzy podaj e
jeli si zmieni si taki kwany odczyn np. podajc arechin czy amantadyn, to wtedy wakuola si
rozpada i tym samym moe nie wytworzy si cysta;
-krtki w formie L -co podkrela wielu naukowcw-wystpuje nie tylko w zakaonych tkankach ale te w
makrofagach, do ktrych penetruj tylko nieliczne antybiotyki,z aktywnych w boreliozie makrolidy czy
tetracykliny. W boreliozie s aktywne te fluorochinolony, ktre te dobrze wnikaj do makrofagw. W
makrofagach bardzo due stenie osigaj makrolidy(np azitromycyna 100-krotnie wiksze stenie
osiga w makrofagach ni w tkankach), nawet w maej bakteriostatycznej dawce, dlatego wielu lekarzy
ILADS kademu pacjentowi z borelioz je podaj-niestety makrolidy maja jedn zasadnicz wad:nie
przenikaj przez barier krew-mzg nawet w bardzo duych dawkach. Tylko tetracykliny w bardzo
duych, bakteriobjczych dawkach penetruj do mzgu-nie tylko moim zdaniem s to leki z wyboru w
neuroboreliozie, najlepiej w skojarzeniu z beta-laktamami(cho podaje si wzajemny antagonizm tych
dwch grup antybiotykw). Take niektre fluorochinolony w duych dawkach penetruj do mzgu. Na
form L krtka boreliozy prawdopodobnie oddziaywuje te rifampicyna, ktra dodatkowo by moe
rozbija cysty;
3. niektrzy naukowcy traktuj cyst jako 3 form(tak podaje np. dr Burrascano)
W zakaeniach bakteriami o formie L powoli zaczyna dominowa pogld, e trzeba jednoczenie
podawa leki zwalczajce wszystkie formy tych drobnoustrojw.
Doniesienia naukowcw niemieckich
Zdaniem naukowcw niemieckich w leczeniu boreliozy zwaszcza neuroboreliozy skuteczny jest lek
p/grzybiczy o nazwie midzynarodowej flukonazol. Flukonazol w wtrobie czowieka jest metabolizowany
przez enzym zwany cytochrom. Szcztkowy taki cytochrom posiada w swoim wntrzu krtek boreliozypodajc due dawki flukonazolu moemy zablokowa w enzym we wntrzu krtka boreliozy powodujc
jego mier i rozpad. Take rifampicyna ma zdolno blokowania cytochromu krtkowego.
Po co si robi badania na koinfekcje?
S 3 powody:
1.Jeli obok boreliozy wspistnieje inne zakaenie przenoszone przez kleszcze, to leczenie jest znacznie
dusze ni samej boreliozy.Tak podaje wiele publikacji lekarzy z ILADS
2.Wiele koinfekcji ma zupenie inne leczenie ni borelioza.
3.Nie da si wyleczy boreliozy, jeli najpierw nie wyleczy si koinfekcji!
Kiedy moe by mylnie rozpoznawana inna ni borelioza choroba?
Istnieje wiele jednostek chorobowych ktre czsto okazuj si podstpn borelioz.
S to:
1. reumatoidalne zapalenie staww(do 30% przypadkw),
2. stwardnienie rozsianego (nawet 50% przypadkw), SLA
3. idiopatyczne poraenie nerww czaszkowych np. nerwu twarzowego(do 70% przypadkw),
4. fibrormialgia,
11
5.
6.
7.
8.
zesp przewlekego zmczenia tzw. fatique syndrom,

niekiedy choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona
choroby skrne-najczciej zanikowe zapalenie skry, twardzina,inne,
rozmaite zaburzenia psychiczne, najczciej depresja, z towarzyszcymi: zapaleniem staww ,
zmianami skrnymi trudnymi do wyleczenia, napadow arytmi czy objawami neurologicznymi
Niestety badania naukowe s niejednoznaczne - krtki boreliozy mog tylko niekiedy prowadzi do tych
chorb. Zawsze jednak trzeba podj diagnostyk czy nie jest to wanie podstpna borelioza!
Mam reumatoidalne zapalenie staww , SLA czy stwardnienie rozsiane i dodatni tylko PCR-jak to
interpretowa?
Jest i w Polsce i na wiecie wiele osb, ktre maj ujemny test Elisa i Western-Blot, za to dodatni PCR w
kierunku boreliozy i rozpoznane inne choroby. S wrd naukowcw rozwaane nastpujce kwestie:
-borelioza wspistnieje z inn chorob
-borelioza jest podstpna i imituje wiele innych chorb
-PCR jest mao wiarygodny i pewnie w takich przypadkach faszywie dodatni(tak uwaa Amerykaskie
Towarzystwo ds. Chorb Zakanych, ktrego wytyczne diagnostyki i leczenia boreliozy obowizuj w
Polsce).
Jest coraz wicej doniesie lekarzy z ILADS, ktrzy u takich osb wdraaj antybiotykoterapi boreliozy i
uzyskuj nawet cakowite ustpienie objaww! (taki przypadek jest np. opisany w Olivi z lipca 2008 r.
popularnym czasopimie) . Cho w stwardnieniu rozsianym czy np. reumatoidalnym zapaleniu staww
metod PCR stwierdza si rne drobnoustroje, np. Chlamydi czy wirusa Ebstein-Bar, to -tak
przypuszcza wielu naukowcw-by moe te jednostki chorobowe moe wywoa wiele rnych
drobnoustrojw i jeli zastosuje si odpowiednie leczenie(na bakteri antybiotyki, na wirusa np. w
stwardnieniu rozsianym interferon) to mona uzyska znaczc popraw, a niekiedy nawet cakowite
wyleczenie. S w Polsce takie osoby, ktre np. byy leczone na stwardnienie rozsiane, a u ktrych w PZH
w Warszawie wyhodowano krtki boreliozy i po wdroeniu antybiotykoterapii takiej jak w boreliozie
zostay wyleczone(przypadki takie dokumentuje stowarzyszenie chorych na borelioz-www.borelioza.org)
Moja rada
Jeli kto ma wtpliwoci co do wiarygodnoci PCR-wtedy najlepiej wzi testow antybiotykoterapi
przez 4 tygodnie i w jej trakcie po ok 3 tygodniach zrobi badanie antygenw krtkowych w
moczu. Drugi sposb-mona zrobi test LTTborelioza,ale nie wolno wtedy bra antybiotykw,
sterydw i lekw p/blowych!
Mam ujemny PCR a dodatni lub wtpliwy test Elisa czy Western-Blot
Tak si zdarza bardzo czsto! PCR dodatni z krwi wiadczy o tym, e akurat we krwi jest bakteria. Ale to
zdarza si bardzo rzadko, bowiem bakteria wywoujca borelioz wstrzyknita przez kleszcza szybko z
krwi dostaje si do tkanek czy narzdw np. staww czy mzgu. Jeli krtek boreliozy jest w tkankach
czy narzdach, to PCR wyjdzie ujemny, ale za to mog wyj dodatnio testy Elisa czy Western-Blot,
bowiem testy te informuj o tym, e obecno krtka boreliozy w naszym organizmie rozpozna nasz
ukad odpornociowy. To samo dotyczy np. pynu mzgowo-rdzeniowego-PCR moe wyj ujemny, bo
krtek boreliozy moe by schowany w mzgu, za to dodatnio mog wyj testy Elisa czy Western-Blot
Sposoby zakaenia si borelioz
Wg wielu publikacji, poza ukuciem kleszcza, moliwe s jeszcze nastpujce drogi zakaenia:
-seksualna
-wrodzona czyli z matki na poczte dziecko
-drog transfuzji
-poprzez karmienie piersi
Naukowcy nie s jednak zgodni, czy s to pewne drogi szerzenia si boreliozy. I tak np. krtki boreliozy
znajdowano w spermie czy ppowinie
Zapobieganie zakaeniu
Prby stworzenia szczepionki przeciwko boreliozie nie powiody si. Opracowano co prawda szczepionk,
12

ale powodowaa ona rozwj czynnej boreliozy.
Co robi po ukszeniu przez kleszcza?
Chwyci natychmiast kleszcza za gwk i go wycign.S specjalne urzdzenia dostpne np. w
aptekach do tego celu. Jest to moliwe jednake jedynie w sytuacji, gdy uksi nas kleszcz w postaci
dojrzaej. Jeli uksi nas larwa czy nimfa, jest to czsto niemoliwe.
Najlepiej uda si do chirurga. S urzdzenia przyssawkowe, ktre niejako wysysaj kleszcza ze skry .
Warto stosowa rodki odstraszajce kleszcze np. OFF i inne . Nie poleca si smarowanie kleszcza
tuszczem. Owszem, kleszcz oddycha odwokiem i po posmarowaniu go tuszczem nie moe oddycha i
odpada, ale wtedy reaguje gwatownie i potrafi zwymiotowa zassan krew zakaajc czowieka.
Wg najnowszych wytycznych grupy ILADS i dra Burrascano kada osoba poksana przez kleszcza, ktry
w skrze przebywa duej ni 4 godziny i to w rejonie endemicznym, powinna otrzyma profilaktycznie
antybiotyk-pen 4-6 tygodniow kuracj!. A wedug bada PZH w Warszawie ponad 80% terytorium
Polski to rejon endemiczny dla kleszczy roznoszcych borelioz.
Kobieta w ciy z moliw borelioz

Naley rozgraniczy 3 problemy
1. kobiet w ciy ugryz zakaony kleszcz i ma rumie
2. kobiet w ciy ugryz kleszcz i nie ma rumienia
a/nie ma te jakichkolwiek innych objaww
b/'pojawiy si objawy wskazujce na moliw wczesn borelioz
3. kobieta chorujca od dawna na niezdiagnozowan borelioz zasza w ci
Co naley w poszczeglnych sytuacjach robi:
adnotacja do pkt 1-cia i rumie wdrujcych
Naley wzi bezpieczne w ciy antybiotyki-penicyliny np. amoksycylin lub cefalosporyny np. cefuroksym. Wg
ILADS taka terapia powinna trwa co najmniej 6 tygodni i-co bardzo wane-rumie musi cakowicie znikn. W
miejscu ukszenia przez kleszcza po takiej antybiotykoterapii nie moe by jakikolwiek lad!
adnotacja do pkt 2a-nie ma jakichkolwiek objaww

Mona odczeka 6 tygodni i zrobi Western-Blot. Jednak zdaniem ILADS w rejonie endemicznym lepiej poda
profilaktycznie antybiotyk bezpieczny w ciy przez 6 tygodni, czyli postpowanie jak w punkcie 1 jakby by rumie
adnotacja do punktu 2b-s objawy wskazujce na borelioz wczesn rozsian ale bez rumienia
Zdaniem ILADS w rejonie endemicznym jest coraz wicej zaraonych borelioz kleszczy i lepiej poda antybiotyk
bezpieczny w ciy do narodzin dziecka! Nawet przy ujemnych testach diagnostycznych, ktre s bardzo zawodne.
Mona-w celu potwierdzenia boreliozy-odczeka 6 tygodni od momentu ukszenia kleszcza i zrobi Western-Blot i
PCR. Po narodzinach dziecka nie wolno karmi piersia-trzeba zrobi badania na koinfekcje i doleczy borelioz
stosujc antybiotyk bakteriobjczy+antybiotyk na rozpad cyst.
adnotacja do pkt 3
Taka kobieta powinna przez ca ci bra antybiotyk bezpieczny w ciy, a po narodzinach dziecka zrobi badania
na koinfekcje i leczy borelioz terapi skojarzon antybiotyk bakteriobjczy+antybiotyk na rozpad cyst wg oglnych
zasad leczenia boreliozy-wtedy kobieta nie moe karmi piersi!
Badania pomocne w monitorowaniu leczenia boreliozy

a/LTTborelioza-wynik musi sta si ujemny
b/CD57-to komrka ukadu odpornosciowego, ktrej poziom spada w czynnej czy niedoleczonej
boreliozie(patrz publikacja dra Strickera www.borelioza.org materiay dla lekarzy)
c/musz by ujemne antygeny krtkowe w moczu
d/w kontrolnym tecie Western-Blot nie powinno by przeciwcia w klasie IgM(przeciwciaa w klasie IgG
mog by dodatnie do koca ycia)
13
Co warto przeczyta?
Niestety, publikacje naukowe towarzystwa ILADS nie s dostpne w jzyku polskim, nie ma ich w
czasopismach medycznych. Na pewno warto przeczyta m. in.:
-forum www.borelioza-forum.pl(na tych stronach np sporo o LTTborelioza i wytyczne niemieckie
diagnostyki i leczenia boreliozy)
-informacje na stronach Stowarzyszenia Chorych na Borelioz www.borelioza.org
-FAQ na forum borelioza, zaoyciel borelioza 1, www. Gazeta. Pl
-znakomit publikacj wydan przez Stowarzyszenie Chorych na Borelioz (w cenie

tylko 10 z)
-chyba jedyny w jzyku polskim pogldowy artyku o kontrowersjach dotyczcych diagnostyki i leczenia
boreliozy w Subie Zdrowia z padziernika 2007 r
-artyku dr. Burrascano w tumaczenia dr.med. Kozaka na stronach Stowarzyszenia Chorych na
Borelioz, materiay dla lekarzy. Warto przeczyta wszystkie publikacje w linku materiay dla lekarzy!
Opracowa lek Piotr Kurkiewicz, internista, nr prawa wykonywania zawodu 719-78-13.
Publikacja moe by rozprowadzana tylko nieodpatnie.
Jest prawnie chroniona. Kady moe j udostpnia dowolnej osobie tylko nieodpatnie.
Piotr Kurkiewicz, lekarz medycyny, internista z I stopniem specjalizacji, kilka lat pracujcy w
Mazowieckim Centrum Leczenia Chorb Puc i Grulicy w Otwocku(grulic wywouje bakteria prtek
Kocha majca te-jak krtek boreliozy-posta L o zwolnionym metabolimie), sam od 1995 r chorujcy
na neuroborelioz-wielokrotnie hospitalizowany, konsultacje zagraniczne, wsppracuje z lekarzami
zajmujcymi si diagnostyk i leczeniem boreliozy gwnie z USA, stowarzyszonymi w ILADS. Prowadzi
we wsppracy m in z prof. Nicolson'em z Instytutu Molekularnego w Kalifornii badania nad bakteriami
typu L. Ponadto zajmuje si leczeniem zakae grzybiczych, chlamydi, mykoplazm, ktre niekiedy
bardzo trudno odrni od boreliozy. Take specjalizuje si w leczeniu zespou przewlekego zmczenia.
czy terapi klasyczn z lekami zioowymi, mineraami. Przyjmuje w Warszawie. Wizyty po uzgodnieniu
telefonicznym(tel komrkowy 502-055-627 wieczorem do 21)
14

Borelioza Krok Po Kroku - Lek - Med P.Kurkiewicz

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Borelioza Krok Po Kroku - Lek - Med P.Kurkiewicz

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BORELIOZA krok po kroku- poradnik praktyczny dla pacjenta

BORELIOZA (zwana te krtkowic kleszczow lub chorob z Lyme)